རྒྱལ་རོང་ཁ་སྐད་སོབ་དེབ། དང་པོ

འགེང་འགེང་། 正直
ཁྲུམ་ཁྲུམ། 咀嚼声
ཆལ་ཆལ། 淅沥声
ཁུམ་ཁུམ། 干缩状
ཆིབ་ཆིབ། 白晃晃
ཧིག་ཧིག 直视
ཆག་ཆག 撒水
ཧད་ཧད། 打击
སིག་སིག 肯定
ཧང་ཧང་། 单身
སོར་སོར། 圆形
སོང་སོང་། 圆团
སྒུར་སྒུར། 俯伏状
ཧང་ཧང་། 空蕩蕩
ཀི་གསལ་ལེང་ལེང་། གསལ་ལིང་ལིང 亮堂堂
ཀི་གསལ་གསལ། གསལ་ཐག་ཆོད 清楚
ཀི་གཤེན་ཀེད་ཀེད། ཁ་ཁུ་སིམ་པོ 安安静静
ཀི་ཡོ་སེད་སེད། ཡང་སིར་སིར 轻快
ཀི་ཚོན་ལིར་ལིར། ཚོན་པོ་རིལ་རིལ 矮胖
ཀི་པོམ་སེང་སེང་། དཀར་སིང་སིང 白花花
ཀི་ནི་རྒུ་རྒུ། བཟོད་སོམ 忍受
ཀི་ནག་མེར་མེར། 黑黝黝
ཀི་ནག་ཤིག་ཤིག ནག་ཤིག་ཤིག 黑黑的
ཀི་ན་རིས་ཟིམ་ཟིམ། འཛུམ་དམུལ་དམུལ 笑眯眯
ཀི་བདེ་ཤག་ཤག བདེ་འཇགས་ཉེན་མེད 安全
ཀི་འཇམ་ཤིག་ཤིག འཇམ་ཐིང་ཐིང 寂静
ཀི་འཇམ་འབོལ་འབོལ། འཇམ་འབོལ་འབོལ 软绵绵
ཀི་འཇམ་ཐིང་ཐིང་། འཇམ་ཐིང་ཐིང 沉静
ཀི་འཇམ་མོག་མོག འཇམ་ཐིང་ཐིང 安静
ཀི་ཤོ་ཆེང་ཆེང་། གཙང་མ་གཙང་རྐྱང 干干净净
ཏི་དམུ་ཟིམ་ཟིམ། ཆར་ཟིམ་ཟིམ 蒙蒙雨
ཀི་སེན་ཧང་ཧང་། རིང་པོ 长长
ཀི་ཅེན་ཏའ་ཏའ། ཐུང་ཐུང 短短
ཀི་ཆེམ་ཧེང་ཧེང་། ཕྲའུ 细细
ཀི་པམ་སླུག་སླུག སོམ་པོ 粗粗
ཀི་སོ་ཁང་ཁང་། སོང་པ་སོང་རྐྱང 空蕩蕩
ཀ་ཟ། 吃
ཀ་བཙིར། 挤
ཀ་བཅོས། 改
ཀ་བཤད། ཀ་ཙེས། 说
ཀ་གཏོར། 撒
ཀ་རིས། 算
ཀ་སེས། 生
ཀ་ཤེས། 知
ཀ་ཆས། 去，走
ཀ་ཤི། 死
ཀ་བསད། 打死
ཀ་འདོན། 念
ཀ་འཐེན། 拉
ཀ་བྱ། 做
ཀ་རྒྱུག 跑
ཀ་རོ། 看
ཀ་ཝི། 给
ཀ་འབེ། 耍
ཀ་གཏོབ། 打
ཀ་དཀོག 倞
ཀ་སྦྱར། 贴
ཀ་སྒྲུབ། 办理
ཀ་སྡར། 怕
ཀ་སོབ། 学习
ཀ་གཅོད། 砍
ཀ་བཀབ། 盖
ཀ་སེལ། 送
ཀ་འགགས། 堵
ཀ་ཁིད། 教
ཀ་མུད། 喝
ཀ་བསྐོར། 围
ཀ་སྒྱུར། 泽，改
ཀ་སོབ། 救
ཀ་མལ། 睡
ཀ་ཝར། 起来
ཀ་ར་སོ། 写
ཀ་པྱ། 抓
ཀ་སྲུང་། 保护
ཀ་སོད། 用
ཀ་ཏ། 放
ཀ་ལྡ། 解
ཀ་འཛིན། 拿
ཀི་གཏེ། ཀི་གཙི། ཆེ ཆུང 大小
ཀི་གསར། ཀི་རིང་། གསར རིང 新旧
ཀི་པམ། ཀི་ཆེམ། སོམ ཕྲ 粗细
ཀི་གསལ། ཀི་རིབ། གསལ མུན 亮暗
ཀི་འབོ། ཀི་དམན། མཐོ དམན 高低
ཀི་སེན། ཀི་ཅེན། རིང ཐུང 长短
ཀི་རྐྱམ། ཀི་ཅོར། ཡངས དོག 宽窄（东西）
ཀི་གཡམ། ཀི་ཝོར། ཡངས དོག 宽窄（空间）
ཀི་ཚོ། ཀི་ཉམ། ཚོན་པོ སྐམ་པོ 胖瘦
ཀི་ཡག ཀི་འབའ། སྲབ མཐུག 厚薄
ཀི་སིག ཀི་རི། དམ ལོད 紧松
ཀི་བཇང ཀི་ངན། བཇང ངན 好坏
ཀི་མཆོར ཀི་རོག མཛེས བཙོག 美丑
ཀི་རྒྱུག ཀི་དལ། འཚུབ དལ 急缓
ཀི་བསྐྲག ཀི་ཁེ། མཛངས བླུན 聪明
ཀི་ལིད། ཀི་ཡོ། ལིད ཡང 重轻
ཀི་ཕྱུག ཀི་ཅ། ཕྱུག དབུལ 富贫
ཞེ་ཚིག 敬语
གཟིམ་ས་མི་ན་བདེ། གཟིམ་ས་ཨེ་བདེ། 早安！
ན་བདེ། གཟིམ་ས་བདེ། 早安！
ཉོ་ཀི་ཏི་སུ་ཏི་འབྱོན། ཁེད་གང་ལ་ཕེབས། 您去哪里？
ང་རྒྱལ་རོང་དམུ་རོ་སུ་ཆེང་། ང་རྒྱལ་མོ་དམུ་རོར་འགོ། 我到墨尔多山。
ལ་ལས་ཏོ་པེའི། ག་ལེ་ཕེབས། 慢走！
འོ་ཡ། 谢谢！

དཀྱུས་མ། 普通
མི་ན་ས་ཁནའི། ཨེ་དཀའ། 辛苦吗？
ནོ་མི་ནི་ས་ཁནའི། ཁོད་ཨེ་དཀའ། 你辛苦！
ཀི་བདེ (གཤེན) མི་ཏི་ངོན། བདེ་མོ་ཨེ་ཡིན། 最近好吗？
ཀི་བདེ (གཤེན) ངོང་། བདེ་མོ་ཡིན། 很好。
ཨ་ལས་ཡེ། ག་ལེར་ཕེབས། 慢走！
ཀོ་ནན་ཡེ། ག་ལེར་བཞུགས། 请保重！
ནོའི་ནི་མིང་ཐེ་ངོས། ཁོད་ཀི་མིང་ལ་ཅི་ཟེར 你叫什么名字？
ངའི་ངི་མིང་བོ་བཟང་ངོས། ངའི་མིང་ལ་བོ་བཟང་ཟེར། 我叫罗让。
ནོའི་ནབ་ལི་ཐེ་སེའི་ཏི་པོན། ཁོད་ལོ་ཅི་རེད། 你几岁了？
ངའི་ངབ་ལི་ཀི་དགུ་པཱ་རི་པོང་། ང་ལོ་དགུ་ཡིན། 我九岁了。
ནོ་ཀི་ཏིའི་ཝུ་རི་ཏི་ངོན། ཁོད་གང་གི་མི་ཡིན། 你是哪里的人？
ང་ཅོག་ཙེ་པུ་ངོང་། ང་ཙོག་ཙེ་བ་ཡིན། 我是卓克基人。
ནོའི་ནི་གིམ་ཝུ་མིང་ཐེ་ངོས་། ཁོད་ཀི་ཁིམ་མིང་ལ་ཅི་ཟེར 你家房名叫什
么？
ངའི་ངི་གིམ་ཝུ་མིང་པཱ་ལ་ངོས། ངའི་ཁིམ་མིང་ལ་པཱ་ལ་ཟེར། 我家房名叫
巴拉。
གིམ་འགུའི་ཏི་རི་ཐེ་སེ་ཏི་འདོནའི། ཁིམ་དུ་བཟའ་མི་ཅི་ཡོད། 你家有几口
人？
གིམ་འགུའི་ཏི་རི་རེ། ང་ཝུ་དེ། ང་ཝི། ང་པ། ངི་མོ། ང་ཡ། ངི་ཅེ་ང་དེ་ཀི་སེས་འདོའི།
བཟའ་མི་བདུན་ཡོད་དེ། ང་དང་ཨ་མེས། ཨ་ཕི། ཨ་ཕ། ཨ་མ། གཅེན་མོ། ནུ་བོ་བཅས་
ཡིན། 家里有我和爷爷，奶奶，爸爸，妈妈，
哥哥，弟弟七人。
ནོ་ཉེ་ས་ཞིང་པ་ཏི་ངོན་མི་རེ། འབོག་པ་ཏི་ངོན། ཁོད་ཚོ་ཞིང་པ་ཡིན་ནམ་འབོག་པ་ཡིན།
你们是农民还是牧民？
ངི་ཉེ་ས་ཞིང་པ་ངོས། ང་ཚོ་ཞིང་པ་ཡིན 我们是农民。
ཉོ་ཀི་ཏི་སུ་ཏི་ཆེན། ཁོད་གང་ལ་འགོ། 你到哪里去？
ང་ཀེ་རུ་ཐ་སུ་ཆེང་། ང་སོབ་གྲྭར་འགོ། 我去上学。
ཐེ་ཀོ་ཏི་བསབའི། ཁོད་ཀིས་ཅི་ཞིག་སོབ་བཞིན་ཡོད། 你在学习什么？
ཀུ་རུ་ཐ་ཀི་བསབའི། ངས་བོད་ཡིག་སྦྱང་གིན་ཡོད། 我在学习藏文。
སོབ་མ་མི་ནི་ས་ཁནའི། སོབ་སྦྱོང་ཨེ་དཀའ། 学习辛苦吗？
ཀི་ཟོག་ན་ས་ཁནའི། ཅུང་དཀའ། 有点辛苦。
ཉོ་ཉེའི་ཉེ་ཞིང་ཁམས་ཡི། ཏི་གཤི་ཐེ་ཉེ་འདོ། ཁོད་ཚོའི་ས་ཆ་ན་ཤིང་ཏོག་གང་དག་ཡོད།
你们家乡出产哪些水果？
ངེད་ཉེའི་ཡི་ཞིང་ཁམས་ཏི་གཤི་རེ། མཛའ་ཏི་དེ། སོ་ལོར། པག་གཤི་ཀི་ཅེད་འདོ། ང་
ཚོའི་ས་ཆ་ན་ཁམ་བུ་དང་སར་ག ཀུ་ཤུ་སོགས་ཤིང་ཏོག་མང་པོ་ཡོད། 我们家
乡出产桃子，核桃，苹果等很多水果。
ཉོ་ཉེའི་ཉེ་ཞིང་ཁམས་ཡི། ཏི་རོག་ཐེ་ཉེ་འདོ། ཁོད་ཚོའི་ས་ཆ་ན་འབྲུ་རིགས་གང་དག་
ཡོད། 你们家乡出产哪些粮食？
ངེད་ཉེའི་ཡི་ཞིང་ཁམས་ཏི་རོག་རེ། འབས་དེ། གཏི། སོའེ། ཡི་མན། སོག་གཏེ། སོག་
ལོར་ཤེན་ཅོས་ཀི་ཅེད་འདོ། ང་ཚོའི་ས་ཆ་ན་འབས་དང་གོ། ནས། མ་རོ་ལོ་ཏོག སྲན་མ་
སོགས་འབྲུ་རིགས་མང་པོ་ཡོད། 我们家乡出产米，小麦，青
稞，玉米，胡豆等各种粮食。
ཉོ་ཉེའི་ཉེ་ཞིང་ཁམས་ཡི། ཀི་སྤུད་ཐེ་ཉེ་འདོ། ཁོད་ཚོའི་ས་ཆ་ན་སོ་ཕྱུགས་གང་དག་ཡོད།
你们家乡有哪些家畜？
ངེད་ཉེའི་ཞིང་ཁམས་ཡི་ཀི་སྤུད་རེ། ཀི་འབོང་དེ། ཏེ་བ། འབོ་ཤེན་ཅོས་ཀི་ཅེད་འདོ། ང་
ཚོའི་ས་ཆ་ན་ནོར་དང་མཛོ། རྟ་སོགས་སོ་ཕྱུགས་མང་པོ་ཡོད། 我们家乡有
牦牛，犏牛，马等家畜。
ནི་ཇ་མི་ན་འདོས། ཞོགས་ཇ་ཨེ་འཐུང་། 吃过早餐了吗？
ངི་ཇ་ན་འདོས། འཐུངས་ཚར། 吃过了。
ཐེ་ན་ཏི་ཟའི། ཅི་ཟོས་ཡོད། 吃了什么？
ཏ་མར་ཁ་ལག་ན་ཟང་། རམ་ཟན་ཟོས་ཡོད། 吃了糌粑。
སག་སིའི་ཐེ་ཟའི། ཉིན་དགུང་ལ་ཅི་ཟ། 午饭吃什么？
གཏི་ལོ་མཉོག་དེ་ཁུ་སྐྱུར་སིར་ཟའི། གོ་རེ་དང་ལོ་སྐྱུར་ཟ་རྒྱུ་ཡིན། 准备吃面饼
和酸菜。
ཏ་བིའི་ཐེ་ཟའི། དགོང་ཟས་ལ་ཅི་ཟ། 晚饭吃什么？
ཏ་བམ་ཆུ་ལྡུ་ཏེ་ནི་མུདའི། སྲན་ཐུག་འཐུང་རྒྱུ་ཡིན། 准备吃豌豆汤。
པེ་པཱའི་ཏི་ཡེ་ཐེ་ཀོ་ཏི་གླནའི། ད་ལོར་ལོ་ཏོག་ཅི་བཏབ་ཡོད། 今年种了什
么？
ཀོ་མུའི་ཡུ་མན་དེ། གཏི་ཉེ་ཀོ་གླདའི། སོའི་སོའེ་དེ། ཏ་སོག་ཉེ་ཀོ་གླདའི། རི་སྨད་དུ་མ་
རོ་ལོ་ཏོག་དང་གོ་བཏབ་ཡོད་ལ། རི་འགོར་ནས་དང་སྲན་མ་སོགས་བཏབ་ཡོད། 河
坝种了玉米和小麦，山上种了青稞，胡豆等。
དོ་མོར་ཉོ་ཉེ་པཱ་མི་ན་སསའི། ན་ནིང་ཁོད་ཚོའི་ལོ་ཏོག་ལེགས་སམ། 去年收成
怎么样？
དོ་མོར་ཏི་དམུ་ནོ་མཁས། ལོ་ཏོག་མག་ཀི་འདྲ་ན་སསའི། ན་ནིང་གནམ་གཤིས་བཟང་
བས། ལོ་ཏོག་ལེགས་པོ་བྱུང་། 去年天气不错，庄家收成好。
སོ་ཞེའི་ཏི་ཡེ་ན་ཡོག་ཝུ་འཁུའི། མ་ཡུ་ཐེ་ཉེ་ཏི་པནའི། སང་ལོར་ལོ་ཏོག་བཏབ་རེས་
འཆར་གཞི་ཅི་ཡོད། 明年播种完后，另有什么计划？
ངའི་ངི་གིམའི་ཏི་བཙག་ན་ཤུད། སོ་ཞེའི་ཏི་གིམ་ཏེ་ཝ་བདེང་ཀོ་སུ་སོང་། ངའི་ཁིམ་ལ་
ཐིགས་ཆུ་ཟགས་པས། སང་ལོར་བཟོ་སྐྲུན་བྱེད་བསམ་གིན་ཡོད། 房子有点漏
水，明年准备翻修。

དམངས་ཁོད་ཤེས་བྱ་ས་ཚོགས། 民间常识类
གཏམ་རྒྱུད། 故事
ཨ་མེས་སོ་ལྡོང་ཝུ་ཁ་དཔེ། 阿米格尔冬的故事

སྔ་རབས་ཡི། ཡོ་རྒྱལ་རོང་ཝུ་ཞིང་ཁམས་ཡེ། དཔའ་བོ་དེ་བདུད་འཇེས་ཝུ་ཁ་དཔེ་དེ་ན་

འདོ།
很早以前，嘉绒藏区有一个关于妖魔与英雄
的神奇故事。

སྔོན་སྔ་རབས་ཝུ་ཞགའི། རྒྱལ་རོང་ཏི་མི་དེའི་ཝ་བུ་དེ་ན་སེས། ཝ་ཕ་སོ་ཝུ་རུས་དེ། ཝུ་མོ་

ལྡོང་ཝུ་རུས་ཀི་ངོས་ཝུ་ཆེད་ཀིས། ཝུ་མིང་སོ་ལྡོང་ཏོ་ཤེར་མིང་།
很早以前，有一位嘉绒美女，生下一子，由
于父系为格尔氏，母系为冬氏，故取名格尔
冬。

སོ་ལྡོང་ཝུ་ལོ་མ་ཀི་འདྲ་ན་ཀི་གཏེ། ན་སེས་ཝུ་སི་རེ། སོའེ་ཏི་བེ་ཝུ་སྐར་དེ། ཤ་ཀི་གསུམ་

ཏིར་པ་ཏ་ཟོས། ཝུ་ཁུ་སི་རེ་སོའེ་ཀི་གསུམ་བེ་ཝུ་སྐར་དེ། ཤ་ཀི་དྲུག་ཏིར་པ་ཏ་ཟོས། ཀི་
གསུམ་ཝུ་སི་རེ། སོའེ་ཏི་འབོ་ཝུ་སྐར། ཤ་ཅ་གཉིས་ཏིར་པ་ཏ་ཟོས། ཝུ་ལོ་ཏི་སི་ཝ་ཀའི་ཏི་
སི་ཏ་ཀི་གཏེ། ཅི་འདི་ཀི་བསོན་ཝུ་མོ་ཀིས་ཀ་སྤུད་མི་ཏ་ཁེ། སོ་ལྡོང་གིས་ཝུ་མོ་ཝ་ཤེའི།
ཉོ་ཀིས་ང་ཀ་སྤུད་མོ་ཀུ་ཁང་ནི་ངོས། ང་ཤེ་ཁ་ནགས་ཅེན་ཝུ་འགུའི་སུ་ཆེང་། ང་ཀིས་
རང་འགོ་ཀི་ཐོན་ནི་པང་། ཉོ་ཉེ་ཀི་ར་མི་ན་འདོ་རེ། ཏུ་ན་ཁོང་ཏ་ཙིས། ཝུ་མོ་ཀིས་ཀ་བྱ་
མ་ཀ་ར་ཀིས་ཤེ་ཁའི་ཏོ་སོལ། ཝུ་ཡོ་རང་གིས་ཀ་ཡོ་ཟ་ཀི་ར་ན་ང་པན།
格尔冬很能吃，出生第一天吃一升糌粑三斤
肉，第二天吃三升糌粑六斤肉，第三天吃一
斗糌粑十二斤肉。他的食物每天都按比例成
倍增长。母亲苦于无力抚养，格尔冬告诉母
亲；“您已无力抚养我，将我送到森林中，
我自己养活自己，若有什么需要，请来告诉
我。” 母亲只好忍痛把他送到深山老林里，
让他自己生存。

ཝུ་དེ་ཝུ་འཁུའི་རེ། རྒྱལ་རོང་ཝུ་ས་ཆའི་བདུད་དེ་ཡ་པོ། སྲིན་པོ་མི་རྐུན་ན་མི་མིང་། ཏི་

རི་ཀི་སི་གསོན་ཤོ་ན་ཟའོ།

མི་དམངས་ཉེས་རྒྱལ་པོ་ཝུ་ཤེ་ཐུགས་རེ་ཏོ་ཞུ། འོར་ཆེ། བདུད་སྲིན་པོ་མི་རྐུན་ཝུ་དེ། ཉོ་

མ་ཏི་བཏུལ་རེ། ཡོ་ཉེ་ཀི་ཅེད་ཀ་ནི་སིད་རེས་མ་ཁུད་ནི་ངོས་ཏ་ཙིས། འོ་འཕྲོས། རྒྱལ་པོ་
ཀིས་སོ་ལྡོང་ཝུ་མོ་ཏ་ས་ཁོའུ། རྒྱལ་པོ་ཀིས་སོ་ལྡོང་ཝུ་མོ་ཝུ་རེའི། བདུད་སྲིན་པོ་མི་རྐུན་
ཀ་བཏུལ་ཝུ་ཆེད། ནི་ཙ་ཡེ་སར་ཏ་ཙིས།
当时嘉绒地区来了一个妖魔叫森波米甘（意
为“偷人恶魔”）
，专吃活人，百姓深受其害，
于是请求君王消除恶魔，还民平安。
于是，君王便召见阿米格尔冬的母亲，让她
请阿米格尔冬回来降妖。

ཝུ་མོ་སེམས་སྡུག་ཀི་གཏེ་ཀིས་ཤེ་ཁའི་ཡ་ཆས། ཀི་གསུམ་ཆ་ཏ་ན་ཁོའུ་ཝུ་འཕྲོས་རེ། ཁ་ལི་

རླུང་ཐན་ཏེ་ཏོ་པོའུ་རེ། སོ་ལྡོང་ཝུ་མོ་ཝུ་འགམ་ཡ་པོ། ཝུ་འདིའི་ཝུ་ཚེའི་ཀི་འདི་ཚིགས་རེ།
ཝུ་ཙ་ན་མཏོ་དེའི་སིང་ང་རུ་ཏ་པོའུ། ཀི་གཉིས་འདི་ཚིགས་རེ། བདུད་སྲིན་པོ་མི་རྐུན་ཀ་
བཏུལ་ཁེ་མ་ཁེ་ཝུ་སེམས་སྡུག་ཏ་པོའུ། ཝུ་ཙ་ཝ་ཤེའི། རྒྱལ་པོ་དེ་བཟང་ས་ཁིམ་རོགས་ཉེ་
ཀིས། བདུད་སྲིན་པོ་མི་རྐུན་ཀ་བཏུལ་ཝུ་རེ་བ་ཏ་སུ་བཙོ།
身负重托的母亲来到深山老林，高声呼唤格
尔冬三次，随着一阵风起树摇，已长成巨人
的阿米格尔冬来到母亲面前。悲喜交加的母
亲讲出了君王的请求和乡亲们的期望。

སོ་ལྡོང་ཀིས་འོ་ཡ་ཏ་ཙིས། ཝུ་མོ་ཝེ་ཤེ། ངི་མོ་ཉོ་འོར་ཆེ། རྒྱལ་པོ་འོ་ཝེའི་ཡེ་ཆེན། རྒྱལ་

པོ་འོ་ཝེས་ཀིས། ཞམ་མཏོ་སོང་ཚོ་དེ་ཀི་གསུམ་བརྒྱ་ཀི་ལིད་དེ། ཐེབ་ར་སོང་ཚོ་དེ་ཀི་
གསུམ་བརྒྱ་ཀི་ལིད། ཏིམ་ཏར་སོང་ཚོ་དེ་ཀི་གསུམ་བརྒྱ་ཀི་ལིད། ཁོ་ཡམ་ཀི་གཏེ་ཅ་གསུམ།
པག་ཝུ་གོར་རེ་ཅ་གསུམ་ཤེད། ཏ་ཙིལ་ཀི་གཏེ་ཅ་གསུམ། གཏི་ལོ་ཅ་གསུམ་འབོ་ཝུ་མཉོག
ཀི་ཡོ་ཅ་གསུམ་ཝུ་ཤ ཆང་མདའ་ཅ་གསུམ་ཀི་དུ་ཀི་ཚང་ཝུ་ག་ཏོ་པའི་ཏ་ཙིས། ཝུ་འཕྲོས་
རེ། གིམ་ཀི་ཅེད་ཝུ་པོ་སོ། ས་རི་ཀི་པོམ་ཏོ་སུ་ཚོནའི། ང་ཀིས་ཝུ་འདི་ན་བཏོང་དེ།
བདུད་སྲིན་པོ་མི་རྐུན་ཝུ་ཀི་བཏུལ་ཀི་པོང་ངོས་ཏ་ཙིས།
阿米格尔冬欣然应允，请母亲回复君王，准
备一把一千三百斤的铁锤，一把一千三百斤
重的铁钉耙，一把一千三百斤重的火钳，十
三口大铁锅，十三根大猪膘，十三块大猪油
饼子，十三斗粮的馍馍，十三只羊的肉，十
三坛酒，并说；“等我见到山寨房屋都染白
就下山与森波米甘决斗。”

གུང་ཝུ་ཙི་ལ་ཀི་ཐོ་ཅ་གཉིས་ཝུ་སིའི། སོ་ལྡོང་ཀོ་མུ་སྣུ་བདུད་སྲིན་པོ་མི་རྐུན་ཀི་བཏུལ་ཝུ་
ས་གོན་ཀི་བྱ་ན་པོ། ཅ་གསུམ་ཝུ་སིའི་གཏི་ལོ་ཅ་གསུམ་འབོ་ཝུ་མཉོག་ཀི་ཡོ་ཅ་གསུམ་ཝུ་
ཤ་ཏ་ཟོས། ཆང་མདའ་ཅ་གསུམ་ཀི་དུ་ཝུ་ཆང་ཏ་མུད། ཏོ་ཟ་ཝུ་འཁུའི་ཁོ་ཡམ་ཀི་གཏེ་ཅ་
གསུམ་ཏ་ན་རྟིའུ། ཝུ་འཁུས་སྣུ་པག་ཝུ་གོར་རེ་ཅ་གསུམ་ཤེད་ན་ཡོག ཝ་དྲུས་སྣུ་ཏ་ཙིལ་
ཀི་གཏེ་ཅ་གསུམ་ན་ཡོག རྒྱལ་པོ་ཀིས་ཏོ་ཀ་རག་མོག་ཝུ་ཐེབ་ར་ཏ་མག་ལྤག ཝུ་ཡག་ཀ་
ཁས་ཞམ་མཏོ།

ཀ་ཝས་ཏིམ་ཏར་ཏ་འཛིད། ཝུ་ཏི་ཀི་བསོན་བདུད་ཝུ་ཀམ་ཁའི་ཡ་ཆས། ཝུ་སྐད་ཀི་གཏེ་

ཀིས་ཏ་ང་ཁོ། བདུད་སྲིན་པོ་མི་རྐུན་ནོ་པི་སི་ན་ཤུད་ཏ་ཙིས།
虎月十二日，阿米格尔冬下山并做好了战斗
准备，他吃完了十三斗粮的馍馍，十三只羊
的肉，喝完了十三坛酒，头載十三口大铁锅，
背挂十三根猪膘，胸挂十三块大猪油饼子，
肩扛君王为他准备的一千三百斤重的铁钉
耙，手持铁锤和火钳，走到魔窟前大呼；
“森
波米甘出来”
。

བདུད་སྲིན་པོ་མི་རྐུན་ན་ཤུད་ཝུ་ཚེ། སོ་ལྡོང་ཀིས་པིད་སི་ངེ་འཇིས། ས་བཀའ་ས་མངའ་

ཀེ་ས་བསོད། ནོ་ཀ་གླད་ཏ་སུ་སའོ་ཏ་ཙིས། བདུད་སྲིན་པོ་མི་རྐུན་ཀིས། སོ་ལྡོང་ཝ་འགོའི་
སོ་འཕར་ཅ་ཀི་ཞོག་དེ་ཏ་གླད། འཇའ་བེ་ལབ་ལབ་ཏ་སུ་ཤོད། སོ་ལྡོང་ཝ་འགོའི་ཏ་ཡམ་
ཅ་གསུམ་ན་ཆོབ། ཝུ་འཕྲོས་ཐེབ་ར་ཏ་ཡོག སོ་ལྡོང་ཝུ་མགུརའི་སོ་ད་གླད། པག་གོར་རེ་
ཅ་གསུམ་ཤེད་ན་གཏོར། མ་ཡུ་ཝ་འདྲུའི་ཏ་གླད། ཏ་ཙིལ་ཅ་གསུམ་ན་གཏོར། བདུད་
སྲིན་པོ་མི་རྐུན་ཀིས། པག་གོར་དེ་ཏར་ཙིལ་ཀི་ཅེད་ཏ་ཟོས། ཡ། ནོ་ཝ་ཙད་ན་ཏི་ཚོན་ཏ་
ཙིས།
森波米甘跳出来应战，阿米格尔冬让他先出
手，森波米甘不客气地手舞铁锤朝阿米格尔
冬的头上狠狠的一锤，顿时火光四射，阿米
格尔冬載的大铁锅被砸烂了，接着他又举起
铁耙朝阿米格尔冬的背上一耙，结果抓下来
的是那十三块猪膘，然后又朝他胸前狠狠地
一耙，又抓下了十三块大猪油饼子，森波米
甘把猪膘和猪油饼子全部吃光，咂咂嘴说；
“你真肥”。

སོ་ལྡོང་གིས། ཡ། ཅོག་པོན་ང་ཀ་གླད་ན་མདག་ཏ་ཙིས། ཞམ་མཏོ་སོང་ཚོ་དེ་ཀི་གསུམ་

བརྒྱ་ཀི་ལིད་འདི། སྲིན་པོ་མི་རྐུན་ཝ་འགོའི་ད་གླད། ཝ་འགོ་ཏ་གཏོར། ཝུ་རོག་ན་སུ་
ཤུད། མ་ཡུ་ཐེབ་ར་སོང་ཚོ་དེ་ཀི་གསུམ་བརྒྱ་ཀི་ལིད་འདི།

སྲིན་པོ་མི་རྐུན་ཝ་རོ་སོའི་ཏ་གླད། ཝུ་བཤུ་དེ་ཝུ་ཚོས། ཝུ་པོས་ལོང་ཆས་ཀི་ཅེད་ན་སུ་

ཤུད། ཏིམ་ཏར་སོང་ཚོ་དེ་ཀི་གསུམ་བརྒྱ་ཀི་ལིད་ཝུ་འདི། སྲིན་པོ་མི་རྐུན་ཝུ་སིང་ཏ་སུ་
ལྡེབ་རེ་ན་བཙིར། བདུད་སྲིན་པོ་མི་རྐུན་རག་ན་བསད།
阿米格尔冬说该轮到我了，于是举起一千三
百斤重的铁锤朝妖魔头上一砸，顿时森波米
甘脑浆横飞，又用一千三百斤重的铁钉耙朝
妖魔胸前一抓，他的肠肝肺全被挖出来，再
用一千三百斤重的火钳夹住妖魔的心一揪，
森波米甘彻底鸣呼哀哉了。

བདུད་སྲིན་པོ་མི་རྐུན་ཀ་བཏུལ་ན་སུ་ཡོག་ཝུ་འཕྲོས། ཡུལ་པ་མི་དམངས་ཐམས་ཅད་ན་
རི་སིང་ང་། མི་དམངས་ཉེ་ཀ་སྡར་མ་ར་ཀིས་ཉེ་བདེ་སིད་ཡ་པོ། ཝུ་ཏི་ཝུ་འཁུའི་སྡིས། མི་
དམངས་ཐམས་ཅད་སོང་པཱ་ཤེ། གུང་ཝུ་ཙི་ལ་ཀི་ཐོ་ཅ་གཉིས་ཝུ་སིའི་གིམ་ཝུ་ཕི་སོ་ས་རི་
ཀི་པོམ་ཀ་གླད། ཅ་གསུམ་ཝུ་སིའི་ཨ་མེས་སོ་ལྡོང་གིས་བདུད་ན་ཀི་བཏུལ་ཝུ་བཀའ་
དྲིནའི། ཏི་གཟོ་རྟེན་འབེལ་ན་ཀི་སི་བསིལ་འདི་ངོས།
妖魔被消灭了，山寨里一片欢腾，人们过上
了平安幸福的生活。嘉绒人们为了纪念阿米
格尔冬的功绩，每年虎月十一日前把房子刷
白，十三日那天，用盛宴来庆祝和纪念阿米
格尔冬为民除魔。从此嘉绒藏区便有了纪念
阿米格尔冬的传统节日，即“代你节”，并
传承至今。
སྔ་རབས་ཉེ་འབེ། 传统游戏
༡ རྒྱལ་པོ་ཏི་ཤོག་ཝུ་ཁུང་སི། 杰布德学游戏
༡ ཁུང་སིའི་ཝུ་ལག་ཆ། ཤོ་སན་དེ་རེའུ། 棋具；棋盘，棋子

ཤོ་སན། རྒྱལ་པོ་ཏི་ཤོག་ཝུ་ཁ་རེ། ཐིག་གུ་ཀུ་དི་ཀི་མངོ་ཤེད་དེ། སོ་སྣུ་ཀི་དགུ་ཤེད། ཀ་

རྟགས་ཀི་གསུམ་ཅེ་ཀི་སེས་ཀི་འདོ། ཤོ་སན་རེ་ཤོག་ཤོག་ཝུ་རྐའི་ཀ་ར་སོ། མི་ན་མག་རེ་
གོང་པ་ཝུ་རྐའི་ཀ་ར་སོ།
棋盘；盘面有纵五横九垂直交叉的平行线，
共构成三十七个交叉点（以下简称为点），
棋盘可以是纸上已经画好的，也可以是石板
上画的。

རེའུ། ཀི་གཏེ་ཀི་གཉིས་རི། ཀི་གཙི་ཀི་གཉིས་ཅེ་རི། རེའུ་རེ་ཇུ་སིག་དེ་ཤེ་ཟོག སོག་གཏེ།

སོག་ལོར་ཀ་སི་བྱ་ཁུད། རེའུ་ཀི་གཏེ་རྒྱལ་པོ། ཀི་གཙི་ཏི་ཤོག་ཝུ་དཔེ་ངོས།
棋子；棋子分大，小两种，大的两颗，小的
二十颗，棋子通常用石子，小木棍，胡豆，
豌豆代替，可随处获取；大棋子代表国王，
小棋子代表臣民。

༢ ཁུང་སིའི་ཝུ་གླད་ལུགས། 杰布德学的下法

ཀ ཤོ་ཝུ་ཀི་གླད་ཝུ་མི་འཇིས་ཀིས། ཏི་རི་ཀིས་རྒྱལ་པོ་ཀ་བྱ། ཏི་རི་ཀིས་ཏི་ཤོག་ཀ་བྱ།

对局双方各执一种棋子，大棋为国王，小棋
为臣民。

ཁ རྒྱལ་པོ་དེ་ཏེ་ཤོག་ཝུ་རེའུ་རེ། ཤོ་ཀ་གླད་ཝུ་འགོ་ལུགས་ཀེ་མཐུན་རི་མོ་ཝུ་སོའི་ཀ་ཏ།
杰布德学的棋子下在棋盘的点上。

ག རེའུ་ཀི་གཏེ་རྒྱལ་པོ་ཀོ་ནི་སྐོར། ས་ཆས་ཏོ་མེད་རེ། རྒྱལ་པོ་ནོ་ཀི་མངའ། རེའུ་ཀི་གཙི་

ཏི་ཤོག་ཀི་བལྡི་རི་ཟི་ཏོ་མེད་རེ། ཏི་ཤོག་ནོ་ཀི་མངའ། རྒྱལ་པོ་ཏི་ཤོག་ཝུ་ཁུང་སི་ཀ་གླད་
ན་ཀི་ཤེན་ངོས།
棋局下到大棋被围无点可走，或小棋被吃十
六颗以上为终局。
༢ སག་ཤུར། 老鹰抓小鸡
ས་འབེ། ས་ཆ་ཀི་ཡམ། 场地；开阔的操场
ཏི་རི། ཏི་རི་ཐེ་སེ་ན་འདོ་ཤེ་ཁུད། 人数；不限

ཀ་འབེ་ཝུ་ལུགས། ཏི་རི་ཀི་རི་ཀིས་སག་ཝུ་དཔེས་ཀ་བྱ། ཀི་རི་ཀིས་བྱ་མོ་ཝུ་དཔེས་ཀ་བྱ།

དེ་ཉེ་ཀིས་བྱ་ཅུ་ཝུ་དཔེས་ཀ་བྱ། བྱ་ཅུ་ཝུ་དཔེས་ཏི་རི་ཐེ་སེ་ན་འདོ་ཤེ་ཁུད། བྱ་ཅུ་ཝུ་དཔེ་
ཀི་ཅེད་ཉེ་བྱ་མོ་ཝུ་འཁུའི་ཀ་ནི་གལ། ཀི་རི་ཝུ་འཁུའི་ཀི་རི་ཀ་འཛིན། བྱ་མོ་ཝ་མ་རེ། བྱ་
ཅུ་ཉེ་ཀ་སྲུང་། སག་ཀིས་བྱ་ཅུ་སིང་ཀི་མི་འཁུ་ཀ་པྱ་ཀ་ས་ཡ། ཀི་ཅེད་ཀ་པྱ་ཀ་སི་ཡོག་ཀི་
ར་ངོས།
规则；选出一人做老鹰，一人做母鸡，其余
人为小鸡。小鸡排成长队，一只小鸡揪住另
一个小鸡的衣服，跟在母鸡身后，受母鸡的
保护。老鹰必须冲破母鸡的阻拦，去依次抓
住排在队尾的那只小鸡，直到把所有的小鸡
都抓完为止。
སག་གིས་བྱ་ཅུ་ཀི་ཅེད་ཀ་པྱ་ན་ཁེ་རེ། སག་ན་ཀི་རྒྱལ། བྱ་ཅུ་ཀ་པྱ་མི་ཁེ་རེ། བྱ་མོ་ན་ཀི་
རྒྱལ་ངོས།
若“老鹰”捉完“小鸡”，为“老鹰”胜；
若未捉住“小鸡”
，则为“老鹰”败。

ཏི་འབེའི་ཝུ་དོན་རེ། ཨ་ཅེ་ཉེ་ཀ་ནི་ང་དབུགས་རེ། ཉེ་དབུ་རོག་ཀ་སི་རོད་ཝུ་ཆེད་ངོས།

目的；锻炼反应能力和协作能力。

ཁ་དཔེ། 谚语

ཏ་ཡུང་ཀི་དགུ་ཏ་རིག་ཝུ་འགུའི་ཀི་ཚང་ས་མཏོ། །
ཏེ་རི་ཀི་དགུ་ཏྭ་ཝུ་སེམས་ཝུ་སིང་མ་ས་མཏོ། །
碉高九层内易晓，
人高九卡心难测。
སང་ཐངའི་ཀི་སེས་སེར་ཆེན་དེ། །
ཡུལ་ཀོའི་ཀི་སེས་སོང་ལྡན་འཇིས། །
རྟེན་འབེལ་ཨེ་དབང་ཀི་གཏེ་ཀིས། །
མཆོད་ཁི་ཝུ་རྐའི་དེ་འཁའི་པོ། །
生在草原色钦花，
长在沟谷朵丹花，
因缘巧妙的和合，
相遇供案的面上。

ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་ཝ་མངེའི་དེ། །
ས་གཞིའི་ཀི་སེས་སྨྱུག་མ་འཇིས། །
རྟེན་འབེལ་ཨེ་དབང་ཀི་གཏེ་ཀིས། །
མདའ་མཁན་ཝུ་ཡགའི་དེ་འཁའི་པོ། །
空中飘飞的鸟羽，地上挺立的翠竹，
因缘巧妙的和合，相遇箭匠的手中。
ས་སིད་མག་འོ་སེམས་སིད་ངོས། །
དེ་སེམས་ཀི་སིད་ཀི་དེའི་ཤེ་ས་སིད། །
གུར་སིད་མག་འོ་སང་སིད་ངོས། །
སང་ཐང་ཀི་བདེ་ཀི་དེའི་ཤེ་ས་སིད། །
幸福不在心外在内心，只要心中幸福就幸福，
美丽不再帐篷在草原，只要草原美丽都美丽。

རོ་ཁང་གྲུ་བཞི་ཝུ་གུའི། །
གསེར་ཁི་དངུལ་ཁི་ཝུ་ཏོའི། །
དྲིན་ཆེན་ཕ་མ་རམ་གཉིས། །
དར་ཁ་ཀི་པོམ་ནི་འབུལ། །
四方石屋里面，
金银宝座之上，
恩大如山父母，
献上洁白哈达。