Ogledalo- u srednjem vijeku umjetnost, materijalni svijet i Biblija (ziva i logosna knjiga) su ogledalo

savrsenstva Bozjeg bica

U renesansi umjetnost je ogledalo materijalnog svijeta, ali i slikarevog uma

Veo- srednji vijek- pravo Bice je skriveno iza vela i simbola (zavodnicke maste koja zamracuje stvarnost) i
ono je duhovno

renesansa- poderati veo i neposredno dodirnuti istinu

od zanata do profesije- u renesansi slikarstvo i poezija, jer odrazava misao vremena(priroda razum)

pjesnistvo slikarstvo vajarstvo- slobodne umjetnosti, renesansa je ipak prozeta srednjim vijekom i uzima
ga za autoritet, novi svijet je tek u zacetku

umjetnost se uzdize time sto se pokazije njema bozanstvenost- i u svetom pismu se koriste alegorije i
pjesnicki jezik, bitna je krajnja poruka djela

ali svetovni duh trazi i razumnost- to je zapravo bio svetovni duh koji se nametao religioznoj misli- a
umjetnici su tezili da steknu opste obrazovanje da bi stekli veci ugled kao umjetnici (fil+tehnicka znanja)

obo sto je tesko kad se radi prijatno je kad se postigne- renesansa za umj djelo potreban je trud, trosenje
snage i talenta

forma+sadrzina (fil istina+umj prestava) duhovnost+tjelesnost- odlike renesanse,s tim sto su mnogi
naglasak ipak na formu savljali

psihicka sprema umjetnika- i izjednacavanje s teologom i filozofom, mora znati i istoriju i matematiku i
filozofiju i govornistvo i poeziju, naporno obrazovanje od ranih nogu

slikarstvo i poezija su refleksija o prirodi- filozofsko

Priroda za njih nije puka knjiga uzora za kopiranje, vec splet zakona i skrivena sustina koju treba
procitati ( u onom fizickom oni uvidjaju bozansko i istinu i predstavljaju ono sto vide)

umjenost+matematika- ocarnost proporcijama (Direr) i perspektiva(Leonardo)

umj+anatomija- zasnovana na anatomiji a i tezi savrsenstvu

148

umjetnost\ Poezija kao podrazavanje LJUDI dogadjaja STRASTI… aristotel

slikari preko anatomije proporcije pespektive u prirodi kao uzoru stvaraju

pjesnici vjeruju u jasniji pogled, mozda neposredniji, starih pjesnika npr Horacija, koji opisuju prirodu i
kroz nju istinu

i masta i vjesta ruka- da se otkrije savrsena forma, koja se provlaci kroz ljude u cjelini jer ih je bog
stvorio

ljepotaa je prikrivena priroda i umjetnik je samo otkriva- mikelandjelo pr

Sidni, dugacije misljenje: umjetnik poboljsava postojece, po njemu jedino pjesnicka umjetnost
prevazilazi prirodu jer joj je tvorac dao Da bude tvorac- poezija je savrsena slika koja prodire u dusu sa
savrsenim uzorima (savrssen ljubavnik, prijatelj, ratnik,…)

umjetnost polako prelazi iz bozanske u ljusku, Direr, muzika je sama po sebi koja baca u ekstazu, uzimati
najbolje djelove od najljepsih stvari u prirodi veli djoto( gotika)

Harmonija u renesansi srazmjer i sklad svih djelova, be samo matematicki neko i u svakom aspektu,
dostojastvu, zivosti itd

skiciraanje. sredjivanje stvari u prirodi po srazmjeri ljuskog tijela

17v neoklasicizam i racionalizam- dekart, racionalnost, matematika naucnostu filozofiji, nasuprot

umjetnosti i poezije koju gledaju s prezrenjem

aristotel u umjetnosti( pozoristu) nasuprot demokrita

Bekon- pozoriste palata poezije, masta ne kakve stvari jesi vec kakvima ih zamislja umj, palata nauke je
palata duha, njoj posvetiti vise paznje, masta pravi neprirodne razvode i brakove medju stvarima

Dekart- lepota je ujednacena stimulacija, istice matematicki i psiholoski aspect ljepote (asocijacija,
prijemcljivot culnoj sposobnosti, da nadrazuje a ne iritira) masta podredjena intelektu, skaldnost taktova
muzicar ne moze poreci ili je budalast

Hobs: pjesnistvo oce da ukalupi u svoju mehanicisticku filozofiju, duh je mjerljivo kretnje materije

ipak masti daje dobro mjesto: svrhovita, poluracionalna, sinopticka. masta ukljucuje strast i zelju i dobra
je ako tezi nekom cilju, masta pobudjuje tananost rasudjivanja, ne iskupljujje razum ali je kod pjesnistva
potrebnija, ali poezja je tu samo “za nevolju” dok filozofija tj racunanje(po nj) nije zahvatila svo podrucje
bica, u stvaranju herojskog stila masta i razum zajedno

kriticari- crpe iz aristotela ii mehanicizma, pise se rasprava o metodi, dinamika i mehanika strasti, ali crpi
se iz aristotela, filozofija i poezija otkrivaju iste stvri, naucnost jasnos i razgovjetnost i poeziji treba biti
prisutna, umjetnost da vaspitava prirodu

Moralni cilj je bitan- za poeziju dobra i kreposna dusa treba, pojmovi uzviseni velicanstveni i lepi, strah
pred bogom, za predmet naci mit ili tezu, to se nekad zvalo invencija, radi odredjene svrhe

invencija- postovanje i koriscenje antickih uzora. a zatim i uzimanje pridore kao uzora i suda

Nekoklasicisti- umjesto realnih likova, racionalno uopstavanja (ahil- Gnijev) , vjerodostojnost, stvari, ljudi
kakvi treba da budu, opsti tipovi vode ka svrsi s nekom formulom

razum i moralnost propisuju jedinstv, umjetnik da trazi opste forme u raznovrsnosti prirode

jedinstvo i sklad i cjelovitost radnje- po uzoru na aristotela (i vremena i mjesta)

le bosi emocionalna alhemija pisca- prilagoditi sredstva efektima- komedija vesela, tragedija uzas
samilost, pjespe strast, epika sve to,.. osjecanja u skladu s karakterom junaka, publici prvo prici mirno pa
ih uvesti u osjecanja, bez neprirodnih prelaza, dusevni=tjelesni process, mjerljiv mehanocisticki+Aristotel
SPINOZA- KRAJNJE MEHANICISTICKI, ZELI O DUHU PISATI KAO O LINIJAMA U MATEMATICI

lajbnic- naucna slika svijeta je samo pola istine, ukus i razum nisu ni isti ni razdvojeni

znak pobune

spinozini istorijski uvidi

BRITANSKA SKOLA 18. VIJEKA

britanska estetika zasnovana na loku

haceson stafsberi

18TI VIJEK U ITALIJI I FRANCUSKOJ

viko, dibo, didro

….

Njemacki racionalizam i nova umjetnicka kritika

Baumgarten 18v daje ime estetici “pesma je savrsena culna izrekA” (HERDER loves it), prvi uvidio
posebnost estetskih pitanja i zatrazio njeno pravo kao nauku, na odg da predmeti estetike nisu dostojni
filozofije odgovara da sui filozofi ljudi i strasti masta cula nisu im strani, umjetnost ima red i savrsenstvo
sui generis, iako ne vece od filozofije, uma. on je prvi napravio razradjen sistem od tvrdnji.

Imamo gornji i donji stupanj uma gornji je tacno i jasno misljenje, nauka i filozofija, logicki tacno, donji
umm je mastovit, zive ali zbrkane slike, gradja logike i fil jee opste,univerzalije, a gradja poezije
pojedinacno po njemu, konkretno umjesto apstraktnog, primjeri umjesto opstih istina

239