ვაჟა-ფშაველა

ზეპირსიტყვიერებასაც იკვლევს,გარდა იმისა,რომ მწერლობაში თავისი დიდი კვალი დატოვა.

წერილები-,,გმირის იდეალი“ ,,ფშაველი დედაკაცის მდგომარეობა“,,კოპალა და იახსარი“

,,ფიქრები ვეფხისტყაოსანზე“

1.ცოდნა 2.მისი გადამუშავება 3.ფიქსირება- შესანიშნავი შემკრებია ვაჟა ამ მხრივ, რადგან

შესანიშნავად კრებს,ამუშავებს და აფიქსირებს კიდეც ხალხურ შემოქმედებას.

პირველ ყოვლისა მთის პოეზიით იყო გატაცებული.მოწაფეობის დროს დაუწყია სიტყვიერების

შეკრება.19 წლის იყო,როცა სწავლობდა გორის სამასწავლებლო სემინარიაში და არდადეგების
დროს იყო ჩარგალში სადაც აგროვებდა ლექსებს ,თქმულებებს,არაკებს,ზღაპრებს. მოგვიანებით
მისი შეკრებილი ნაწარმოებები იბეჭდებოდა ივერიაში,მაგალითად 1886 წელს დაიბეჭდა
,,ფშაური ლექსები შეკრებილი ვაჟა-ფშაველასაგან“. მნიშვნელოვაია ისიც,რომ ამირანიანის
ხევსურული ვარიანტი აქვს ჩაწერილი.

პოეზიისადმი დიდი სიყვარული და მისწრაფება ჯერ თავის შემოქმედებაში ხომ გამოავლინა,

მარგამ გავიხსენოთ მისი კრებული ეთნოგრაფიული წერილები ტომი IX -,,ფშვლები პოეტური
ხალხია და მათი პოეზია წარმოაგდენს უძირო ზღვას”. გამოყოფს ძველსა და ახალ პოეზიას.

ძველ ლექსებში უფრო იდეალურობა გამოსჭვივისო, ახალ ლექსებში უფრო სატირა. ახალ
დროში ეს ლექსები ძირითადად მოშორდა საწესჩვეულებო ჩარჩოებსა და იდეალებს და უფრო
ყოფითი,სოციალური დატვირთვა შეიძინა.

ყოფითობა-ფოლკლორის ერთ ერთი ნიშანი --მდაბიო პოეტი რამ უნდა აამღეროს თუ არა
გარშემოტყმულმა ცხოვრებამ,მისმა სიტკბომ და სიმწარემ.

(წაწლობა, ყოფა“).

ვაჟას მიერ ჩაწერილი ხალხური ლექსების რაოდენობა აღემატება ორასს.ყველა ჟანრი აქვს
შეკრებილი და არა მხოლოდ ლექსები. ისეთი საკულტო ტექსტებიც აქვს ჩაწერილი რომელსაც
ვთქვათ ხევისბერი წარმოთქვამდა სხვადასხვა დღესასწაულზე, შელოცვის ჟანრი აქვს ასევე
წარმოდგენილი.
ასე უბრალოდ არ იწერდა ვაჟა ნიმუშებს,ინტერესდებოდა პიროვნებებითაც .როცა ხიზანიშვილი
აქვეყნებს ,,ფშაურ ლექსებს“ სადაც იგი ახსენებს სანათას სახელს და მას თუშის ქალად
თვლის,ვაჟა ამბობს ხოშარაში ვიკითხე მასზე და სანათა ფშაველი ქალი ყოფილაო.ომში შვიდი
ვაჟი და ქმარი დახოცვია მაგრამ მაინც მისძახოდა ფშაველებს ,,გასწყდითო“.

ნაკლი- ავტორ-მთქმელის ვინაობას არ ასახელებს

პირველ ხანებში მოვლენებს უფრო აღწერს ვიდრე მსჯელობას.მისი ცნობები არის აღწერითი
ხასიათის-უფრო ეთნოგრაფიული-სახელები,ტანსაცმელი,თუნდაც კვების წესი ყველაფერი
აღწერილი აქვს.

საინტერესოა რა მოთხოვნას უყენებს მკვლევარს- ,,ჯერ საბუთები და მერე დასკვნა (ქალისადმი

დამოკიდებულება გავიხსენოთ)

ბარი/მთა- ბარში შემოქმედება თითქოს მომკვდარა,ხოლო ფშავში სჩქეფსო.

ძველი საგმირო ლექსების გამოკვლევას ვაჟა დიდ მნიშვნელობას ანიჭებდა,მერე თუნდაც მის
შემოქმედებაზეც იქონია ამან გავლენა მაგ : სტუმარ-მასპინძელი, კაი ყმა

ამბობს რომ ჩვენ უფრო იმას უნდა მივაქციოთ ყურადღება რისთვის და ვისთვის იბრძვის
გმირიო,

კოპალა და იახსარი-ჯერ გმირის იდეალი გამოიხატება,მერე საინტერესოა ბოროტის და

კეთილის დაპირისპირება რაც უცხო არ არის მითოლოგიაში

ვეფხისტყაოსნის საკითხებზეც გამოთქვა ვაჟამ თავისი აზრი,კერძოდ დაუპირისპირდა

ხახანაშვილს-რუსთაველის პოემა არ აღმოცენებულა ხალხური პოემათა გადამუშავების
საფუძველზე.ყოველი დიდებული ნაწარმოები იქნება ეს შექსპირი გოეთე თუ ა.შ ხალხური
ფესვებს უკავშირდებაო,მაგრამ გოეთეს გარდა ვერავინ დაწერა ნამდვილი
ფაუსტიო.ვეფხისტყაოსანი პასუხს იძლევა თავისი დროის ყველა პრობლემატურ საკითხზე. მისი
სიუჟეტის მსგავსი ჩვენ გვხვდება უცხოურ ლიტ.შიც მაგრამ ეს არ ნიშანვს იმას რომ იგი ღრმა
ქართული სულით არ არის განმსჭვალული