Professional Documents
Culture Documents
SGPS Rut 1
SGPS Rut 1
þ ¡siqgur pRswid ] þ
do Sbd
vlox: isrjk ‘eIsr mweIkRo mIfIaw’
sMdyS
vlox: fw. gurcrn isMG
pRo. (rItwierf) pMjwbI XUnIvristI, pitawlw
(aYks PYlo sRI gurU gRMQ swihb aiDaYn ivBwg)
sMKyp ilûk
kI-stRok sUcI
qqkrw ruiq pihlI
ruiq pihlI
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 3
do Sbd
iksy vI kOm dy ieiqhws dy mUl sRoq Aus kOm vwsqy iezk aijhw
srmwieaw huMdy hn, ijs AuØzqy Auh kOm ãÞr kr skdI hY[ ieh kOmI srmwieaw
hI Aus dy pYrokwrW leI pRyrnw dw sRoq bNdw hY[ iszK ieiqhws nwl sMbMDq aijhy
sRoq swfy pws Bwvyx igNqI ivzc bhuq iZawdw qW nhIx pr ijqny ku vI AuplbD
hn, AunHW L ßnImq smJ ky ijzQy AunHW dw aiDaYn ZrUrI hY, AuQy AunHW dI sMBwl
vI awvzSk hY[
ienHW ivzcox iezk sRoq ‘kiv cUVwmiN’ BweI sMqoK isMG jI duawrw ricq
‘sRI gur pRqwp sUrj’ gRMQwvlI hY[ ‘sRI gur pRqwp sUrj’ gRMQwvlI iszK ieiqhws
dw iezk vfmuzlw sRoq hoN dy nwl nwl BweI sMqoK isMG jI L siqgurU jI vlox
bÞSI adBuq ivzdvqw dw ÞZwnw vI hY[ awkwr aqy guNwqmk idRStI qox ieh sRoq
ieqnw vzfw hY ik iszK ãlsãy aqy ieiqhws dy KojI iesdy aiDaYn qox ibnW
awpNI ivzdvqw aDUrI mMndy hn[ iszK jgq ivzc iesdI hrmnipawrw aqy
pRmwiNkqw dw aMdwZw ies gzl qox lwieaw jw skdw hY ik iZawdwqr ieiqhwsk
aqy hor pRiszD gur-asQwnW qy roZwnw ies gRMQwvlI dI kQw dI prMprw qurI aw
rhI hY[ iksy vI ieiqhwsk rcnw L Bwvyx mukMml qW nhIx ikhw jw skdw pr jo
SrDw, isdk aqy iszKI nwl pRym BweI swihb jI dI rcnw L pVHn AuprMq pRwpq
huMdw hY, Auh szcmuzc byimswl hY[
sUcnw qknwlojI dy nvInqm aqy qyZ qrwr swDnW duawrw iszK ieiqhws
dI mUl swmgRI L dunIaW dy hr kony ivzc vsy gurU nwnk nwm lyvw guriszKW qzk
phuMcwAuN dI syvw inBwAuNw, dws dw AudyS hY[ siqgurU jI dI ikRpw sdkw sRI gurU
gRMQ swihb ivzc drj gurbwNI, vwrW/kibzq BweI gurdws jI dw iezk SkqISwlI
src tUl AuplbD krwAuNw; BweI kwhn isMG ‘nwBw’ jI dI mhwn rcnw ‘gur
Sbd rqwnwkr mhwnkoS’, inrmlw sMpRdwie dy ivdvwn mhWpurKW duawrw iqawr
kIqw sMpRdweI arQW vwlw gurbwNI dw tIkw ijhVw iszK jgq ivzc ‘PrIdkot
vwlw tIkw’ krky pRiszD hY (ikAuxik ies dy tIkwkwrW L Aus smyx PrIdkot
irawsq dy mhwrwjw dI srpRsqI hwisl sI), BweI sMqoK isMG jI duawrw ricq
‘sRI gur pRqwp sUrj’ gRMQwvlI ivzcox sRI ‘nwnk pRkwS’ ifijtl rUp ivzc
AuplbD krvwAuN dI syvw krvw ky ies AudyS L hwisl krn vwsqy iezk pVwa
mukMml ho czukw hY[ aweI. tI. dy mwiDam rwhI iszK ieiqhws aqy gurmiq drSn
dw aiDaYn aqy Koj krn vwly ivdvwnW leI sRI gurpRqwp sUrj gRMQ dIaW 12
rwsW, 6 ruqW aqy 2 aYn ifijtl rUp ivzc AuplbD krvwAuN dI syvw sMpUrn ho
cuzkI hY[ siqgurU jI ny hI mhwn bKiSS krky ieh syvw ies kIt pwsox leI hY[
sRI gurpRqwp sUrj gRMQ dw swrw mUl pwT pwTkW dI suivDw leI pMkqI-
Cyd aqy pd-Cyd ivDI anuswr idzqw igaw hY[ keI ku szjNW dI vIcwr sI ik sRI
gurpRqwp sUrj ivzcox kuzJ byloVy aqy mnmzq vwly aMS kzF ky iesdI soD kr
idzqI jwvy pr dws ny awpNI quzC mzq anuswr gRMQ dI mOilkqw brkrwr rzKN
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 4
leI aYsw krnw munwisb nhIx smiJaw[ vYsy vI sRI nwnk pRkwS aqy sRI gur
pRqwp sUrj gRMQwvlI ivzc pMQ rqn fw. BweI vIr isMG jI vlox QW QW idzqIaW
itzpNIaW pwTkW L gurmiq qox dUr nhIx jwN idMdIaW[ ies leI BweI vIr isMG
jI vlox idzqy pRXwX, itzpNIaW, hvwly aqy Puztnot nwl nwl dy ky mUl pwT nwl
koeI CyV CwV nhIx kIqI geI[ BweI swihb vlox bNwieaw qqkrw Ausy qrHW rzK
ky, iksy vI aMsU qzk iszDI phuMc leI awswn ilûk dy idzqy gey hn[
nwl hI Koj kwrj leI s. hrbMs isMG jI aYm.ey. (jMmU) duawrw ricq sRI
gur pRqwp sUrj gRMQ dI ‘sMbMD sUck anukRmiNkw’ (nwvW aqy QwvW dw koS) vI
idzqw jw irhw hY[ ies vwsqy dws vlox ijzQy s. hrbMs isMG jI dw DMnvwd hY,
AuØzQy fw. gurcrn isMG jI (aYks PYlo sRI gurU gRMQ swihb aiDaYn ivBwg,
pMjwbI XUnIvristI pitawlw) dw vI dws irNI hY ijnHW dy sihXog nwl ieh sMBv
ho sikaw hY[ fw. gurcrn isMG jI dw dws ies krky vI ikRqzg hY AunHW ny dws
L ‘srkwrI kwilj krmsr’ ivzc awpNw Swigrd hoN dy nwqy ‘eISr mweIkRo
mIfIaw’ L Koj kwrj leI vzD qox vzD shwiek bNwAuN leI smyx smyx bhuq hI
kImqI suJwa idzqy hn[ nwl hI dws fw. kulbIr isMG jI ‘iQMd’ (sYn mtyE,
kYlyPornIaw) dw DMnvwd kIqy ibnW vI nhIx rih skdw, ijnHW ny jdox vI ZrUrq
peI, awpNy fwktrI ikzqy dy ruJyivaW dy bwvjUd awpNw BrpUr qknIkI sihXog
idzqw[
mMiZl hwlW dUr hY[ ajy qvwrIK gurU Kwlsw pwTkW qzk awAuNw hY[ iPr
BweI nûd lwl rcnwvlI, jnm swKI BweI bwly vwlI, mihmw pRkwS, dovyx
guriblws (pw: 6 aqy pw: 10), gurU kIaW swKIaW, igawn rqnwvlI, iszK
rihqnwmy, gurbwNI dy pRiszD tIky aqy iszK ieiqhws dI hor mUl swmgRI… kwrj
ieqnw vzfw hY, ijhVw siqgurU jI dI bÞSIS aqy swD sMgq dI awsIs nwl hI
nypry cVH skdw hY[
sMpUrn sRI gurpRqwp sUrj gRMQwvlI ieMtrnYØzt AuØzpr AuplbD krwAuN dI
ieh syvw dws vlox sMq ikSn isMG jI mhwrwj rwVw swihb vwilaW dI Xwd ivzc
sRI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw
ShIdI idhwVy L smripq hY[ siqgurU jI bÞiSS krn, kiv cUVwmiN BweI sMqoK
isMG jI dI ieh mhwn rcnw jo ik hwlW qzk isrP kuJ ivdvwnW, lweIbRyrIaW
aqy gurduawiraW qzk hI sIimq hY, huN kMipAUtr aqy ieMtrnYt dy mwiDam
rwhIx dunIaW dI hr nuÜkr ivzc vsdy gurU nwnk nwm lyvw gurisKW dy Gr Gr
qzk phuMc sky aqy ‘hAu mUrK’ iesy qrHW ‘kwry’ lÜigaw rhy:
pUrI SY L fr Gwty dw, fr nhIx azDI qweIx[
rzbw! ipawr myry dI mMiZl, pUrI kdy nw hovy[
dws
blijMdr isMG
gurduawrw krmsr, rwVw swihb[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 5
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 6
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 7
sMdyS
bwbw blijMdr isMG jI sMq smwj nwl sMbMiDq pRcwr dI supRiszD sMsQw
sMq eISr isMG jI qy sMq ikSn isMG jI rwVw swihb vzlox vroswie sQwn dy
pRmuzK pRiqinD hn[ cyqMn qy sUJvwn hoN dy nwqy Auh iszKI dw pRcwr pRMpk qy
awDuink ivigawnk sUJ dw sumyl krky krn dy cwhvwn hn[ ijzQy Auh hoqI
mrdwn vwlI sMpRdwie nwl sMbMiDq sMq eISr isMG jI dy iszDIaW DwrnW
duawrw gurbwNI kIrqn qy viKawn dI pRMprw L agWh qor rhy hn, AuØzQy AunHW
L ivdySW dy rtn qox ieh vI anuBv ho igaw hY ik smuzcy qOr qy, ivSyS krky
ivdySW ivzc vsdI ajokI pIVHI L Drm, aqy ies rwhIx jIvn dIaW AuØzcIaW
suzcIaW kImqW vzl awkrSq krn dy pRmuzK swDn ieMtrnYØzt aqy kMipAUtr hI
hn[ azj dy ies pIVHI dy ivdvwn qy Kojkwr vI gurmiq aiDaYn leI
nvInqm sUcnW qy pRswr dy swDnW dIaW shUlqW dI Gwt L bVy qIbr rUp ivzc
anuBv krky, ies qox dUr huMdy jw rhy hn[ Auh pIVHI ijs ny awpNI swrI
isziKaw hI ies mwiDam rwhIx leI hY, AuhnW L ieh Gwt hor vI iSzdq nwl
mihsUs huMdI hY[
bwbw blijMdr isMG jI akwl purK dI apwr bÞiSS dy pwqr hn ijs
sdky AunHW L siqgurU jI ny ieh syvw bÞSI hY[ keI swlW qox ijzQy Auh
gurmiq dy pRoK qy apRoK soimaW L pRogRwmf rUp ivc sI.fI. aqy vYØzbsweIt qy
ilaw rhy hn, AuØzQy nwl hI Auh ies L inÜq hor suDwrn qy vDyry aiDaYn-
shwiek bnwAuN ivzc ruzJy hoey hn[ ivakqI rUp ivzc ibnW iksy sMsQwgq
shwieqw dy Auh aYØznw kMm kr cuzky hn ik sMq smwj, vzK-vzK fyry qy vzfIaW
sMsQwvW AunHW dy ies kwrj aqy lgn Aupr mwN kr skdIaW hn[ ‘eISr
mweIkro mIfIaw’ dy nvInqm sMskrn ivzc AunHW ny sRI gurU gRMQ swihb jI,
BweI gurdws jI dIaW vwrW qy svYXy; sRI gurU gRMQ swihb jI dw PrIdkot vwlw
tIkw (4 ijldW); s. mnmohn isMG ricq pMjwbI aMgryjI stIk (8 ijldW);
pRo. swihb isMG jI ricq ‘gurU gRMQ swihb drpn’ (10 ijldW); BweI kwnH
isMG jI dw ‘mhwn koS’ qy pMjwbI XUnIvristI, pitawlw duawrw pRkwSq myrw
‘sRI gurU gRMQ swihb koS’ (2 ijldW) L BweI sMqoK isMG jI dy ‘sRI gurpRqwp
sUrj gRMQ’ (14 ijldW) smyq Br idzqw igaw hY aqy ienHW swiraW L awps
ivzc sMbMiDq kr idzqw igaw hY[ ieh sRI gurU gRMQ swihb ivzc awey iksy vI
Sbd aqy quk dI Bwl leI src ieMjn qW hY hI pr jy Auprokq iksy vI tIky
ivzcox quk-ivSyS dy arQ vyKNy hoN, aijhI suivDw vI ies ivzc AuplbD hY[
iksy ivSyS Sbd dy arQW L loV anuswr mhwn koS aQvw ‘sRI gurU gRMQ koS’
ivzcox vI vyiKaw jw skdw hY[ SbdW dI FUMf sImq rUp ivzc sRI gurU gRMQ swihb
dy iksy vI XogdwnI aQvw rwg ivzcox vI kIqI jw skdI hY[ ieh swrI Bwl iksy
Sbd dy vzK-vzK joVW vwly SbdW dI iekzTI vI ho skdI hY[ swrIaW qukW L
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 8
aglIaW-ipClIaW qukW smyq vzKry vI kziFaw jw skdw hY[ ies qrHW dI Koj
aqy swPtvyar dI isrjnw vfyrIaW ivzidak aqy Dwrimk sMsQwvW leI
anusrn krnXog hY[
siqgurU jI bwbw blijMdr isMG jI qy hor bÞiSSW krn, AunHW L ies
syvw leI hor AuqSwh bÞSN qW jo Auh gurmiq dy sunyhy dy pRswr ivc juty
rihN[ swfI siqgurU jI dy drbwr ivzc ieh hI ardws hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 9
sMKyp ilûk
ruiq pihlI
(ivsQwr ivzc qqkrw dyKN vwsqy qqkrw ruiq 1 Aupr kilk kro jI)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
32 33 34 35 36 37 38 39 40 41
42 43 44 45 46 47 48 49 50 51
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 10
kI-stRok sUcI
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ ivzcox koeI azKr lÜBN vwsqy gurmuKI PWt
leI inrDwrq kI-stRok dI sUcI
A a e s h k K g G ù
A a e s h k K g G Alt+
249
c C j J ø t T f F N
c C j J Alt+ t T f F N
248
q Q d D n p P b B m
q Q d D n p P b B m
X r k v V S Þ ß Z ã
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 11
qqkrw ruiq 1
1 pihlI ruiq
aQ ruq pRQm SRI klßIDr pRbMD kQnû[
1. [ieSÃ dyv-SRI akwl purK-mMgl]
2. ‘kiv-sMkyq imrÄXwdw’ dw mMgl[
3. ieSÃ gurU-sRI gurU nwnk dyv jI-mMgl[
4. ieSÃ gurU-sRI gurU aMgd dyv jI-mMgl[
5. ieSÃ gurU-sRI gurU amrdws jI-mMgl[
6. ieSÃ gurU-sRI gurU rwm dws jI-mMgl[
7. ieSÃ gurU-sRI gurU arjn dyv jI-mMgl
8. ieSÃ gurU-sRI gurU hir goivMd jI-mMgl[
9. ieSÃ gurU-sRI gurU hir rwie jI-mMgl[
10. ieSÃ gurU-sRI gurU hir ikRSn jI-mMgl[
11. ieSÃ gurU-SRI gur qyg bhwdr jI-mMgl[
12. ieSÃ gurU-sRI gurU goibMd isMG jI-mMgl[
13. ieSÃ gurU-dsox gurU swihbwn dw-mMgl[
[rwsW ruqW qy aYnW dw vyrdw dzsdy hn]
[cirzqR sRI gurU goibMd isMG jI dy]
[siqgurW dI kQw dw rUpk]
[Buzl cuzk dI mwPI]
[nwm pRymI guriszKW azgy ardws]
[sRI gurU gRMQ swihb jI dw nmskwrwqmk mMgl]
[Ausqwd ipqw qy mwqw L nmskwr]
[kQw dw mhwqm]
2 2. [sIs kIrqpur ilawAuNw]
3 3. [sIs sskwr anûd pur]
4 4. [jzgÎ kIqw]
5 5. [dsqwr bMdI]
6 6. [sMgqW dw awAuNw]
7 7. [idzlI vwly iszKW nwl bcn]
8 8. [qwnySwh dy nwl vYr dw pRsMg]
9 9. [siqgurU jI dI sgweI]
10 10. [gurU kw lwhOr vzsNw]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 12
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 13
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 14
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 15
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 16
*
srd ruq dw bzdl aksr icztw huMdw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 17
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 18
qwrn ko jn ky gn ko
siqnwm idXo su krY Bv pwr[
pwriq iszKÎin BzlÎin BUKn
pUKn jÎox qm dUKn fwir ]6]
fwirq = pwAuNy vwly[ (a) iKlwrn vwly[
ibGnW gn = smUh ivGn kwm kRoD awid[ (a) ivGnW rUpI agnI[
ibfwr = nwS[ fwr = fwl, twhNy, SwKW[
duibMsiq = bweI 22[ Bwv 22 mMjIaW qox hY[ By = hoey[
mUl = muzF[ ikXo ivsqwr = PYlwey[ pUKn jÎox = sUrj vq[
qm dUKn fwir = dUKnw rUpI aMDyry L nwS krdy hn[
arQ: 2. (jo) gurU (jI) swrI (iszKI dw awp) mUl hoey (aqy) bweI twhNy
(awp qox) jgq ivc PYlwey, 3. (qy) jnW dy smUhW L qwrn leI
siqnwm (rUpI jhwZ) idzqw (qW jo Auh) sMswr (swgr) qox (AunHW L)
pwr kry[ 4. (Auh awp) iszKW L pwldy hn, sUrj sm doSW rUpI aMDyry
L nwS krdy hn qy BzilaW dI kul dy BUSn hn (aYsy SRI gurU amr
dws jI L myrI nmskwr hovy) (ikAuxik) 1. (awp) AunHW L jo bhuqy
ivGnW L pwAuxdy hn qqkwl nwS kr dyxdy hn[
Bwv: kiv jI awpNy kwrj ivc ivGn pwAuN vwly doKIaW qox bcwAu leI
ardws kr rhy hn, ijnHW dw iZkr bwrHvIx rwis dy aKIr qy pMnw
4484-85 pr kr awey hn[ ivSyS leI dyKo pRsqwvnw[
2. aYAux BI Bwv kzFN dw jqn huMdw hY:-siqgurU jI L ivGn pwAuN hwry
krmW dw ivnwS krqw kihky sMBwvnw dzs rhy hn ik myry krmW L nwS
kro jo myrw kwrj isry cVH jwvy[
6. ieSÃ gurU-sRI gurU rwm dws jI-mMgl[
dohrw: rwm hqy inRp kuitl jÎox, mwrÎo rwvn rwm[
rwm jQw mgpwl pr, isK qm pr gur rwm ]7]
rwm = prsrwm[ rwm = SRI rwm cMd jI[
rwm = blBzdR[ mgpwl = mgD dyS dw rwjw-jrwsMD[
gurrwm = (swihb SRI) gurU rwm dws jI[
arQ: ijvyx prsrwm ny Koty rwjy mwry, (ijvyx) rwmcMdR jI ny rwvN L mwiraw
(qy) ijvyx jrwsMD AuØzqy blBzdR (blI hoky ipaw) iqvyx hI sRI gurU
rwmdws jI iszKW dy (azgÎwn rUpI) aMDyry AuØzqy (blvwn) hn[
7. ieSÃ gurU-sRI gurU arjn dyv jI-mMgl
swr inkwsÎo byd qy, jgq idKwie aswr[
swr gurU arjn leI, inj jn kI sMswr ]8]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 19
*
gurU nwm rUpI agnI duKW qy doKW L swVdI hY, pr ivSX rUp agnI mn L swVdI hY, eyh
Prk idKwieaw hY qy ikRSnbrqmW qox hirikRSn pd ivc agnI dI sMBwvnw dw ktwKX
riKaw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 21
*
vihÀ pRgitE purK BgvMq rUp’ dy vwk mUjb gurU BgvMq dw Bwv hY gurU goibMd isMG jI[
(a) gurU qy vwihgurU[
+
‘ijn’ dw arQ ‘ijs’, iek bcn ivc qW kIqw hY ik aglI quk ivc ‘so’ pd iek bcn
ipaw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 22
arQ: ijs dI (iek) myhr dI ingwh nwl lok pRlok ivc suK pweIdw hY Aus
L ikAux mnox ivswrIey (Aus L qW sdw) irdy ivc vswky rzKIey (qW hI
TIk hY)[
siqgur iszKin ky Auicq,
siqgur kQw biczqR[
sunIaih imzqR iekzqR icq,
sunhu smsq pivzqR ]21]
iekzqR iczq = iekzTy hoky qy iczq lwky[ (a) iczq L iekzTw
krky[ iekwgR iczq hoky[
arQ: siqgurW dI viczqR kQw, siqgurU dy iszKW dy hI (suNny) Xog hY (ies
leI hy siqgurU iszKo, myirE) imzqRo! iekzTy hoky icq lwky (awE) suNox
qy swry hI pivzqR bN jwE[
hor arQ: 2. (hy myry) imzqRo! iczq L iekzTw Bwv iekwgR krky swry (ies)
pivzqR (kQw) L suNo[
[cirzqR sRI gurU goibMd isMG jI dy]
sÍYXw: rs bIr Bry, jn DIr kry,
bhu pIr hry Bv PMDn ky[
suK mUl Bly, irpu sUl imly,
ankUl Fly, aGkMdn ky[
isK pwT ihly, duK doK dly,
kr kwj cly su anûdn ky[
aiq imzqR pivzqR biczqR cirzqRiq
qyg bhwdur nûdn ky ]22]
arQW leI dyKo rws 1 aMsU 1 aMk 39
[siqgurW dI kQw dw rUpk]
iQq dw icq kI, inq dw ibq kI,
ihq dw inq kI, suin hMq jrI[
SrDw gur kI, suD dw Aur kI,
hrqw jur kI suK puMj jrI[
sB swr mQw, iGRq awr jQw,
ieh cwru kQw ajrwn jrI[
gun ibRMd guibMd imRigMd mukMd
anûd iblûd jrwAu jrI ]23]
arQW leI dyKo rws 1 aMsU 1 aMk 40
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 23
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 24
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 25
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 26
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 27
*
iezQy kiv jI dIaW bhuq qy sB azgy bynqIaW qox pqw lgdw hY ik AuhnW dy iczq ivc gRMQ
sMpUrn krn dI aqI aiBlwKw hY ar srIr dI koeI durblqw Xw smyx dy koeI rMg Xw Auxø
hI smyx dI aswrqw dw iKawl qy ivGn kwrIaW dw BY azKW azgy hY qy frdy hn ik mqy kMm
ivcwly nw rih jwvy, ies leI mn bhuq eykwgr qy qqpr ho hoky cwr cuPyry ibnX ivc
jWdw hY[ so awp dI ardws pUrI hoeI ik gRMQ pUrn ho igaw qy mgrox Ausy swl ivc awp dw
dyhWq hoieaw[ kdy ies vyly srIr nw ibnsdw qy huN iek azD swl gRMQ L soDN dw avsr
iml jWdw qW SRI gur pRqwp sUrj hor bI cmkdwr ho jWdw[ ivSyS iKawl eysy pwsy pYxdw hY
ik awp dw srIr kMm dI bwhulqw dy kwrn kmZor Xw kuC bImwr rihN lÜg ipaw sI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 28
1
Bytw L dyky[
2
(mwno) gurU jI dI awgÎw ieh qW rQ dI asvwrI sI qy (iszK dy) iczq dw jo Auqswh sI so
rQvwhI hoieaw[
3
swry jg ivc[
4
jo vrqdw hY[
5
pRgt huMdw hY[
6
purwNy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 29
1
Bwv bhwdr gurU jI pRvwh nhIx krdy[
2
KotI buzD vwly[
3
(qusW L) swry mMnNgy[
4
Pyr nhIx (hukm) moVngy[
5
(swrw) jg qurk ho jwvygw[
6
Blw jy quhwfw jI ikvyx bI ieh kuC krnw nw cwhy qW.......[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 30
1
Bwv rwm rwie ny[
*
pw:-ijq ikq sMgiq hoieÀ isK bhu[
2
ikvyx bI[
3
Aus (Swh) dw[
4
ienkwr nw kro[
5
msiqaw hoieaw nIcqw ivzc[
6
(jo) qurk dw bVw qyj huMdw sI sziqaw qox ibnw ho jweygw Bwv nwS ho jweygw[
7
siVaw hoieaw[
8
msiqaw[
9
bNky avYVw jo rOlw pWvdw hY[
10
gurU (nwnk jI) ny[
11
pVpoqy dw puzqR[ bwbr, hmwXUM, akbr, jhWgIr, Swh jhW, aOrMgZyb[ bwbr dw poqw
akbr, pVoqw jhwgIr, pVpVoqw Swh jhW, Swh jhW dw nûd (puzqR) aOrMgZyb[
12
qmwSw[
13
jwdU[
14
Bwv sMqW L (nwtk cytk kridaW)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 31
1
Drm rUpI Dn[
2
awpo awpNw Drm ipawrw hY swiraW L suK krwAuN vwlw[
3
mUrK JUTI mq vwlw[
4
szdNw kIqw[
5
kYdKwny dw jo jmwdwr sI iqs (dvwrw)[
6
Auh (jmwdwr) gurW dw syvk (awgÎwkwr) hY[
7
jo iszK (awp) Byjdy ho[
8
eISur dI aMs Bwv SRI gur goibMd isMG jI L[
9
knOf[
10
nwS kro[
11
lYky tur ipaw, rwh ivzc ikqy atikaw nhIx qy gurW dy bl nwl (awnûd) pur aw puzjw
hW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 32
1
lûmy swh[
2
qurkySur dy vsI ho ky[
3
ikvyx koeI iksy nwl vcn kry[
4
bl dI aODI ho[
5
avzgÎw dI vI avDI shwr leI[
6
Bwr cuzkky[
7
qrk koeI ikvyx kr skdw hY[
8
shury (Bwv SRI gurU arjn dyv jI ny)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 33
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 34
1
bzdl[
2
swry dws (imlky)[
3
(GoVy dOVweI jwE)[
4
iqs iszK qox suNky swL) Kbr idE[
5
inhwrI idzqI GoiVaW L qy[
6
swry purSW L dyKdy hn iszK dI sMBwl leI[
7
bhuq (bsqRW nwl)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 35
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 36
1
jOx[
2
kzTw kro[
3
lÜBky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 37
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 38
1
kihÀidaW[
2
suMdr[
3
SRySt gurbwNI dw[
4
ngr qox pry bwhr gey[
5
duK nwl awrq huMdy hn[
6
kIqI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 39
1
ascrj gulwl nwl[
2
guMdIaW hoeIaW vfIaW (PulW dIaW) mwlW pWvdy hn[
*
pw:-rbwb ik[
3
azgy Klo ky[
+
pw:-pun[
4
sony dy Pul qy PulIaW iKlwrdy hn[
5
brKw krdy hn[
6
Kwry swgr ivc ies dI jVH jw peI hY[
(Bwv sV jweygI rihÀdI nhIx)[
7
kul dw rwj nhIx rhygw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 40
1
awp dy supzqR dI awXU vfI nhIx[
2
Bwv dsmy gurU jI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 41
1
ijvyx kml dy pqy jl qox ibnW suMgVy huMdy hn[
2
kwly qy iczty[
3
ichry dy (Aupr) dwhVy dy (qy) sIs dy kwly iczty kys imly SoB rhy hn[
4
kMfy vWg cuBdy hn[
5
dwsW ny gurU jI dy hzQ dyky (agnI)[
*
pw:-suK awlw = Bwv gurU jI ny[
6
(mn) L BwAuN vwlI[
+
dyKo rws 4 aMSU 40 aMk 35 dI hyTlI tUk[
7
gurU jI leI[
8
igzly kzpVy Auqwr ky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 42
1
DIrj dI aODI[
2
Bwv DIrj qy iKmw hor iksy ivc nhIx imldI[
3
pihlox dI imrXwdw jo clI aWvdI sI[
4
imt jWdI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 43
1
ihrdw?
2
(iksy) PVnw nw kIqw[
3
hOxslw[ AuØzdm[
4
CyqI[ qyZ[
*
qvw: Kw: ivc iliKaw hY ik ies iszK dw nwm jYqw sI, ieh mZhbI iszK hoieaw hY,
aMimRq Ck ky ies dw nwm BweI jIAuN isMG hoieaw[
ieh bI iliKaw hY ik BweI jYqy L gurU jI ny ies vyly ‘rMGryty gurU ky byty’ dw vr
idzqw sI[ BweI jIvN isMG jI dsm pwqSwh jI dy jMgW juzDW ivc Swml rhy qy gurU jI dI
myhr dy pwqR rhy[
5
gzfy jWdy dyKky[
6
qwVnw krdy hn[
7
jo awdmI pWvdy sn dyKdy sn qy qlwSI lYxdy sn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 44
1
kpVy Kulvwky[
2
muzTy gey[
3
Bwv idzlI qox kzF ky (ieQy qzk) phuMcwieaw hY (mYL gurU jI ny)[
4
KlblI[
5
(Auh) khygw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 45
4. [jzgÎ kIqw]
3<<ipClw aMsU qqkrw ruiq 1 aglw aMsU>>5
1
dohrw: skl ikRaw kir ipqw kI, ibRzDin jQw bqwie[
jihÀ kihÀ suin suin awiegy, isK msMd smudwie ]1]
bydI kul qyhN imly, Bzly suin siB awey[
bYiT bYiT gur ky inkt, rhy isvr inj pwie ]2]
pwDVI CMd: SRI nwnkI mwq ibRlwp kIin[
aWsUin fwir icq hoiq KIin2[
iqm gujrI aiq Sokih Aupwie[
inq bhÎo idRgin qy nIr jwie ]3]
siqgur ibcwir Byjy msMd[
‘dyhu mwq jwie DIrj iblûd[
gur sdn Sok hovMiq nWih[
iek rs anûd mihÀ siQiq pwihÀ’ ]4]
suin gey mihl dyKI su jwie[
kir nmskwr bYTy su QwieÀ[
kr joir khÎo ‘mwqw! suNyhu[
qum Auicq nWih eyiqk snyhu3 ]5]
gur qjÎo dyih hÍY kY suCMd[
jg Drm rKÎo ihMduin iblûd[
qurkyS sIs doSih cFwie[
qn aMq smw phuÀcÎo su awie ]6]
aib iqn sQwn suq ko iblok[
mn ibRqI Sok qy rwiK roik[’
iQq huqo inkt BRwqw ikRpwl[
suin ieh pRsMg kih qwqkwl ]7]
‘hy Bgin! lyhu icq mihÀ ibcwr[
nihÀ imtih kbhuÀ jo honhwr[
siqgur Slok iliK kY pTwie4[
1
vifaW ny[
2
duKI[
3
Bwv idl qoVvW moh[
4
jo Byjy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 46
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 47
*
pw:-kir kir[
1
cOVy nyqR[
2
ies qrHW dw[
3
lgw idzqy kMm qy[
4
kNk dw awtw[
5
pUVIaW qy pUVy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 48
1
tolIaW[
2
bRhmN qy hor jwqW dy lok aw rhy hn, munwsb snmwn nwl (ibTwey jw rhy hn qy) gurU
jI AuØzcy mihl qy cVHky dyK rhy hn[ (a) AuØzcy mihl qy cVHy hoey nwQ (gurU jI) L swry
(AunHW dy) lwiek snmwn nwl dyK rhy hn[
3
ijs QW dy Xog[
4
sB dy azgy Dr idzqw[
5
iksy ny[ (a) dyNIaW kIqIaW[
6
ZIry vwly dhIx vVy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 49
1
ibnW mMgy (ijs iks dy azgy) dyKdy hn (cIZ mukN vwlI) qW hor pw dyxdy hn[
2
KtweI vwlw[
3
krwrw, imrcW vwlw[
4
iek sÍC jl dyxdy hn GVI muVI[
5
pwNI pIky[
6
hzQ Doqy[
7
hzQ ivzc[
8
dUjw awKy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 50
1
mukq kIqy[
2
vDy[
3
jd qk hY[
4
XzgÎ[
5
mMgl[
6
PgN dw[
7
Suklw pzK[
*
qvw: Kw: ny gurÎweI bYTN dI qRIk vYswKI sM: 1733 ilKI hY aqy poh vdI nwvIx 1732
sMmq SRI gurU qyg bhwdr jI dy jzgÎ dI iqzQ idzqI hY jo sqwrvyx idn gurU rIqI anuswr
kIqw igaw dzisaw hY[
+
lgn awid bwbq ipzCy ilK awey hW, dyKo rws 7 aMsU 1 aMk 32 dI hyTlI tUk[
8
SRySt lgn ivzc[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 51
1
rwhy czl pey[
++
pw:-dws[
2
mMjI qy iesiQq hoN dI pdvI ijnHW dy Gr sI[
3
nO gurW qox ijnHW L bKiSS dI vfweI imlI sI[
4
isr dI pg Bwv pq rKI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 52
5. [dsqwr bMdI]
4<<ipClw aMsU qqkrw ruiq 1 aglw aMsU>>6
dohrw: jib nOmy piqSwh gur, gey ibkuMT mJwr[
guridzqw ibRD bMs ko1, srb pRkwr inhwir ]1]
cOpeI: qij idzlI qqiCn cil gXo[
pMc kos pr pRwpiq BXo[
apin bfy ko ipKÎo sQwnw[
ikiqk kwl ibRD rhÎo su jwnw2 ]2]
pOFÎo qhW kuSwsn kir kY3[
SRI siqgur mUriq Aur Dir kY[
dsmo dÍwr pOn qy Porw[
iqRN sm inj srIr ko Corw ]3]
hyir nrin iqh TW sskwrw[
aib lO icMnHiq Qwn inhwrw*[
iqs guridzqy ko suq pwCy[
rwm kuier bRhm gÎwnI awCy ]4]
rwmdws ky4 gRwm avws[
inj isK kry skylin pws[
awrblw lGu hY ijs kyrI[
qRY sMbq bIqy iqs byrI5 ]5]
iqn Gr jyiqk iszK sXwny[
pRQm rIiq siqgur kI jwny[
ly kir gn akor cil awey[
sMg dws isK kir smudwey ]6]
pwiqSwih ky jQw vZIr[
1
bwby buzFy dI vMS dw[
2
bwbw buzFw irhw sI Auh (QW) isawiNaW[
3
kuSW dw awsn ivCwky[
*
ieh itkwNw jo kvI jI ny awp ifzTw hY ZrUr hosI pr huN coKI qlwS krn qy bI ajy qk
pqw nhIx lÜg sikaw, mumikn hY ieh QW mjL dy itzly qox (jo idzlI qox 3 mIl hY) jmnW
pwr Gws dI jUh ivc do ku mIl agyry ikqy hovy, Xw drXw dy iksy kop vyly imt igaw hovy,
ivSyS Koj dI loV hY[
4
rmdws nÜgr hY, aMmRqsr iZly ivc[
5
jd SRI guridzqw jI pRlok gey sn SRI rwm kuier jI dI Aumr qRY swl dI sI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 53
1
sUrimaW dy[
2
dyKdy hn[
3
iek qrHW dy gwvN vwly[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 54
1
keI qrHW nwl gurbwNI pVHdy hn[
2
azj gurW dy drSn hoNgy[
3
hor sB jwqIaW dy[
4
gurqw iqlk[
5
Bwv mwmw ikRpwl jI L[
6
CyqI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 55
1
awid dI[
2
qkIaw[
3
sRySt[
4
BzQw[
5
qIr[
6
ktwr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 56
1
hzQ ivc[
2
bwN[
3
icqox pRsMn ho ky (mwvW ny)[
4
crnW kmlW ivc sohNw joVw hY[
5
smuMdr dw jl[
6
swiraW ny iek bwr isr nIvW kIqw[
7
cobdwr ny[
8
(SRI gurU jI dw) awvNw jwNky isK sMBly Bwv KVy hoey[
9
drSn krn leI[
10
myl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 57
1
bVw suMdr[
2
Bwv gurU jI ny[
3
(guiraweI dy qKq qy) cVHy[
4
(rUpI) rQ[
5
sUrj smwn pRqwp SoBnIk hoky idzisaw[
6
bhuq vwijaW qox Swidawny vzjy[ [Sidawnw = vjMqRIaW dI iek SwdI sUck Dwrnw, KuSI dw
vwjw][
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 58
1
apnIaW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 59
6. [sMgqW dw awAuNw]
5<<ipClw aMsU qqkrw ruiq 1 aglw aMsU>>7
dohrw: ibRMd msMd anûd Aur lÎwie iblûd akor[
awn iQry gur azgR siB bMdiq hYx kr joir ]1]
1
cOpeI: ibRDky Gr kI sUKm cwru [
pUrb dyiq Bey dsqwr[
kordwr2, chuÀ Ern cIry3[
jry ibkImq ijs mihÀ hIry ]2]
Zbr Zyb juiq jgmgkwrI4[
ijgw deI isr bMiD AudwrI[
jry5 jvwhr jwgiq joqI[
AuØzjl gol poie ibc moqI ]3]
klßI cwru AuqMgih krI6[
siqgur sIs DrI ibiD KrI7[
bhu molw iek dInis bwZ8[
kr ibTwie dyKÎo mhWrwj ]4]
bydI, qyhN, BzlÎn bMs[
dyiq bsqR SuB aru aivqMS9[
pun msMd gn dySin kyry[
Dirqy inj inj Byt agyry ]5]
lgÎo aMbwr pwr kCu nWhI[
gur pRsMnqw ihq arpwhIx[
iek ibr10 bol AuTy jYkwrw[
BXo smwj anûdiq swrw ]6]
1
bRIk qy suhNI[
2
iknwiraW Xw pihlW vwly[
3
cwrox pwisE cIry hoey hIry[
4
bVI SoBw vwlI qy jgmg krn vwlI[
5
jVy hn[
6
AuØzcI kIqI[
7
cMgI qrHW[
8
bwZ [Pw:, bwZ][
9
SuB kzpVy qy gihNy dyxdy hn[
10
iezko vyrI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 60
1
jwky[ (a) (itkwNy) lÜB lÜB ky[
2
swDW dI[
*
ienHW swDUaW qox murwd AudwsI sMqW dI hY[
3
moqI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 61
1
cMd vl[
2
mzlo mzlI hI swiraW dy mn mohiq ho gey[
3
Bwv gurU jI ny[
4
hQ ivzc PVy DnuK bwn ny bVI SoBw pweI hY[
5
mwmw ikRpwl jI[
6
anûd srUp[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 62
1
sRySt pqI dy[
2
ihq dy vwk smW hoieaw qW khy sn[
3
bhuqy pwpI nrW L KpwAuN vwlw[
4
ipClIaW glW cyqy kr krky(mwqw jI)[
5
pOqRy dw[
6
rsoeIey L[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 63
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 64
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 65
1
cMdRmW vrgw[
2
svyr dw kml Puzl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 66
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 67
1
bdl vWg (gzj ky)[
2
vzKrw[
3
bgilaW[
*
pw:-igrXin[
4
bhuq KoiqaW[
5
so acncyq hoieaw vcn jwiNaw[
6
DV dy pws[
7
DV[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 68
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 69
1
iek QW qy dUsrI rwq kdI nhIx sOx skdw[
2
sUrj cVHy[
+
pw:-BX igRh Dwriq[
3
idzlI vwly[
4
mwmw ikRpwl jI[
5
pwpI krmW vwlw ikzDr jWdw hY[
6
nws krngy[
7
awp ijvyx inÜq vrqdw irhw (nIqI L)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 70
++
dzKN ivc kuC muslmwnI rÎwsqW sn, ijnW ivcox iek dI rwjDwnI golkMfw sI[ iesdy
aMqm pwqSwh dw nwm ieh sI[ aOrMgZyb ny ies rwj dw dIvw mytky 1687 eI: ivc
qwnySwh L kYd kr ilaw sI, jo 1704 eI: ivc kYd ipaw hI mr igaw[ ies dw aslI
nwm abU husYn ny szq mhIny golkMfy dI rzKÎw aOrMgZyb qox bVI bIrqw nwl kIqI sI[ qwny
Swh dI Xwd Aus dy cMgy hoN krky Aus dI pRjw ivc bVy ipawr nwl kwXm rhI qy huN qk
jIAuxdI hY[
1
cVHweI[
2
kuC hor (iszKÎw)[
3
kwhdy vwsqy ilKW, pRsMg vDdw hY[
4
ipqw dI gl suNky KuNisaw[
5
ijs qox vrijaw hY[
6
dy anuswr krWgw[
*
pw:-smudweI[
7
CotI Aumr qox[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 71
1
qwny Swh jy (rwjw) biNaw rhygw[
+
pw:-krÎo Kudwie iqsI ibiD rhy[
2
(qwny Swh) rok rzKygw (awpNy swry dl L)........[
3
mwhvwr qnKwh sI (ijnHW dI AunHW L)[
4
(swky rUp) kwrn qox ipzCox[
5
QwlI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 72
1
qYQox ibnW hor iksy kol nhIx kihaw[
2
ielwj[
3
vzsNw[
4
soc irhw hW[
5
ijs krky (qUM) idzlI rihNox rih cukw hYx[
6
inûdw[
7
purwNI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 73
1
awXU[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 74
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 75
*
ieh Sihr golkMfw irawsq dI rwjDwnI sI jo 1589 L kuqbSwh muhMmd kulI ny
vswieaw sI[ pihlW iesdw nwm Aus ny Bwg ngr riKaw sI, Bwg mqI Aus dI iek iesqRI
dw nwm sI[ Ausdy mrn mgrox nwm hYdrwbwd ho igaw[
1
ivzQ qy[
2
bhuq mqI Dwrn vwlw, Bwv isawNw[
3
qW BI iesdI kImq L nhIx puzj skdI[
+
ieh lokW ivc aqÎokqIaW tur ipaw krdIaW hn, murwd kyvl vfmuzly hoN dI huMdI hY,
eyh bcn idzlI dy iszK kr rhy hn[
4
bwrW hzqI Br qol jwiNaw[
++
pw:-ies jotI ko nhIx jvwhr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 76
1
rzqI[
2
inrnY kr lYNw jdox (rqn quswL) imlygw qW[
(a) pwTWqR-inrnY krÎo, qW arQ bNygw:-qol inrny kIqw jd (AusdI Jlk mYx apny)
jwmy qy peI (vyKI)[
3
inûdw[
4
ik EQy hI mrygw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 77
1
jMg[
2
imztI dw Fyr bNwky[ [Pw:, Kwk qodw hI][
3
lyS mwqR bl lgwieaW (bwN) inSwny ivc pRvyS kr jWdw hY[
4
hlkI qy nrm kmwn [Pw:, kbwdw][
5
cMgI ksrq krdy hn [Pw:, vriZS][
6
dUr lûbweI qIk [Pw:, dUr drwZ][
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 78
1
iekzTy kIqy hn[
2
golI mwrky inSwnw suzt dyxdy hn[
3
swry (syvk)[
4
(ik SRI gurU jI) sB L bVI ivzdÎw dy rhy hn[
5
dOVwvnw krdy hn[
*
jwpdw hY ik ieh kvwied Auho hY jo gurU Cyvyx jI qox czlI qy isK sUrimaW qy swihbZwidaW
ivc mOjUd sI, ijs L dsmyx pwqSwh ny smyx dIaW loVW mUjb vDwieaw qy jo Kwlsy dlW
ivc bI jwrI rhI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 79
1
awSIrvwd[
2
pihlI gl Bwv SRI hirgoibMd jI pws jd Ausdw vzfw nOkr sI[
3
Cotw bfw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 80
1
hzQ ivzc[
2
pRym nwl scy gurU jI Dwrdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 81
9. [siqgurU jI dI sgweI]
8<<ipClw aMsU qqkrw ruiq 1 aglw aMsU>>10
dohrw: iesI rIiq isK sMgqW, inq pRiq drSn awieÀ[
dyS ibdySn ky ibKY, jÎox jÎox suiD gur jwie ]1]
cOpeI: rwmkuier BwKiq SuB kQw[
SRoqw sunhu gurin kI jQw[
mo khu inkt awpny rwKw[
ikRpw krihÀ liK mm aiBlwKw ]2]
kib kib mYx gmnOx inj gRwmU[
sMgiq hmrI awie su DwmU[
bhur smIp gurU ky jwvOx[
bhu iblws hyriq hrKwvOx ]3]
idn pRiq aiDk aiDk aiDkweI[
siB smwj ko gurU bDweI[
SsqR qurMgm jo isK lÎwvY[
arpih awgY sIs invwvY ]4]
huie pRsMn dyx KuSI GnyrI[
purvihÀ iqs aiBlwK bfyrI[
dUr dUr qy inq iszK awvihÀ[
drsihÀ gurU anûd AupwvihÀ ]5]
SRI muK qy siB mihÀ PurmwvYx[
‘hX awXuD jo ly kir awvY1[
so isK KuSI gurU kI lYhY[
mn bWCiq pun kÎox nihÀ pY hY’ ]6]
dyS ibdyS ibKY ibdqweI[
Dn KrcihÀ isK ijq ikq jweI[
hX awXuD KojihÀ iPr Gny2[
arpihÀ awin pRym pg sny ]7]
idnpRiq huie Auqswh ibswlw[
inkit rhin lwgy isK jwlw[
1
(jy) koeI lY awvy qW[
2
iPrky bhuqw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 82
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 83
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 84
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 85
1
puzqRI L[
2
hwV dI 23 dw[
3
mn BWvdI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 86
1
ivawh smyx qk bwZwr KuzlHw rhygw[
2
sRySt rMgW rMgW dy[
3
sRySt mUMgy[
4
sonw cWdI dy kMm vwly[
5
kzpVy vwly[
6
pVH pVHky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 87
1
bhuq[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 88
1
DnI[
2
qurq qur pey[
3
qurq qur pey[
4
ieDr[
5
bwNIey[
6
jwN ivc[
7
sBnW ny jwiNaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 89
1
ikrwey krky[
2
BwrW L lÜd ky[
*
pw:-igr[
3
AuØzdm[
4
iqawrI krn[
5
vwVw, iJVw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 90
1
bZwrW dI rIq kIqI[
2
bwNIeyx ivvhwr krn vwly[
3
bIbI vIro jI[
4
sUrmy[
5
gurU BwNjy AunHW dI azl pY geI sI ikAuxik Auh vfy gurU qyg bhwdr jI dy BwNjy (BNyvyx)
sn, gurU goibMd isMG jI dy Eh BUaw dy puzqR Brw sy[
6
ngr ngr dw muKIaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 91
1
myrI pRqzgÎw dy pUrw krn ivc ihq Dwiraw hY[
2
iesqRIaW[
3
ivvwh krky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 92
1
brqn[
2
jo sRySt dyKIdy hn[ [ipKqM+br][
3
lfU awnûd dyN vwly[
4
KMf[
5
Auqswh ivc rcdIaW hn[
6
jIrw[
7
swvgI dw rwieqw aksr imzTw huMdw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 93
1
ajIb (bsqR)[
2
grmI dUr krn leI[
3
Ks dIaW tztIaW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 94
1
joqSI[
*
swhw suDwAuNw awid gurU Gr ivc ivhq nhIx dyKo rws 4 aMsU 7 aMk 24 qy rws 7 aMsU 1
aMk 32 dIaW hyTlIaW tUkW[ iPr eyQy hI dyKo ik aglI quk ivc joqSI gurU jI L mMgl
mUl ivGn ibnwsI qy swry dyvqy AuhnW dy aDIn dzs irhw hY[
2
dyvyq (gurU jI dy) anuswrI hn[
3
swry[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 95
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 96
1
mwmw ikRpwl jI[
2
Bwv gurU jI[
3
Qwl ivc Sgn rzK ky[
4
cwvl[
+
ikqy ‘kys’ dI QW pwT ‘kyqU’ bI suNIdw hY[
5
bRhspq[
++
kysW L rwhU nwl Aupmw idzqI hY, rwhU dy rQ L azT kwly GoVy iKzcdy hn, kys bI kwly
hn[ bRhspq dy rQ L azT pIly GoVy iKcdy hn, iqlk kysr dw pIlw hY, ies krky
bRhspq dw Gr Aus L dzisaw hY[ cwvl iczty hn, cMd icztw hY, ies krky cMd dy
tukiVaW dy rUpk ivc cwvlW L vrNn kIqw hY[ Auxø nvW gRYhW dy rMg qy pUjw BI:-rwhU =
kwlw[ cMd = icztw[ bRhspq = pIlw hn[ ivSyS:-joiqS SwsqR dy anuswr jd cMdRmw dy
Gr rwhU awAuxdw hY qW cMdRmW bRhspqI dy Gr clw jWdw hY[ Bwv ieAux hY ik jdox iqlk
msqk qy lgw qW cwvlW dy Aupr sIs dy kys lgky cwvlW L iKMfw ky fygNW cwhuMdy hn
prMqU kysr dy jl nwl cwvl ilpt ky mzQy qy icmt gey hn[
6
anûd dwiek[
7
KuSI dy vwjy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 97
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 98
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 99
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 100
1
suinawry[
2
Bwv awqSbwZI dy GoiVaW ivc bwrUd Brn qox hY dyKo aMsU 13 aMk 35[
3
sB awqS bwZIaW dy nwm hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 101
1
vyhVy vzfy ivc[
2
Gyrw pwky[
3
bhuq[
4
hwQI dI suMf vrgy BujdMfy PVky (vztNw mzilaw)[
5
hzQ[
6
pwky[
7
pzg, dsqwr, cIrw [
Pw:, srpyc][
8
qy hIiraW nwl jVI hoeI[
9
vfy vfy pMny (aYsy) suhNy sn ik Eh swry kqwr bMnÍvIx suMdrqw nwl ltk rhy sn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 102
1
pRkwSdI hY[
2
cmk rhy hn[
3
aMmRq rUpI vwk[
4
gzlHW (AuØzpr)[
5
fOilaW ivc bhuitaW dI suMdrqw pRkwSdI hY[
6
sony dy jVwAU kVy hzQ ivc pihny hoey[
7
fwFI KUbsUrqI ly rhy hn[
8
gihNy ijnHW dI ZybwieS (SoBw) SySt hY, ijnHW ivc jvwhrW dI joqI jorwvr hY (Bwv vDyry
cmk vwlI hY) (aqy jo) sony dI jVq ivc jVy hoey hn, (ijnHW dy) pihrn nwl SoBw Audy
huMdI hY[
*
pw:-iPr iPr[
9
suhNw cldw hoieaw[
10
ieMdRwNI[
11
cMd vrgw puzqR[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 103
1
qRImqW jvwn qy gory srIr vwlIaW mhIn bsqRW vwlIaW, bhuqy gihNy vwlIaW mwnox sony
nwl mVHIaW hoeIaW[
2
awvwZ, Sbd[
3
DOxsy[
4
kMnI suNweI nhIx idMdI[
5
ipCy iesqRIaW gwAuxjIaW jw rhIaW hn[
6
cOVIaW azKW qy iqzKy mtkwry vwlIaW[
7
pzilaW vwlIaW[
*
pw:-SuB krI ZrI ko kordwr[
8
(ijvyx) gulIaW dy fby dI lwl rMg vwlI SoBw hovy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 104
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 105
1
sUrmw, DrmI joDw[ [a:, gwZI][
2
svwrIaW qy SoBy[
3
svwr hoey[
4
vr L dyK dyK ky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 106
1
DOxsy[
2
iml ky[
3
GoVy[
4
blvwn srIr vwly bYlW dIaW bihlW dOVdIaW hn[
5
vwijaW dIaW surW[
6
pihr idn rhy[
7
phIaW dw[
8
smuMdr dw pwNI[
9
ihNkwr dw Sbd AuTdw hY[
10
ngwry [Suqr = AuT, jo vwjw AUT Auqy Drky vjy so suqrI, suQrI][
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 107
1
mwnox (Auqswh) ivc smw nhIx skdw Aus L bwhr AuCwl idMdw hY[
2
nIvyx qox AuØzcy ho jWdy hn[
*
pw:-ieh bfo siBin sm hÍY n kwie[
3
gurU jI dw buzDImwn shurw hrjs[
4
jo nwl jwNI cwhIdI sI[
5
(ivawh dy) ivhwr (dy) jwNU[
6
suhNy GoVy[
7
SRI gurU jI dI bhuqy ipMfW dI sMgiq AuQy hI swrI AuqrI hoeI sI[ pr SuzD pwT-‘pur gRwm’
hY ilKwrI dI klm AukweI hoeI idzsdI hY[
8
vwijaW dI Duin kMnI suNky[
+
iek ilKqI nusKy ivc ies qox azgy iek hor dohrw bI hY:-ibRMd Qwn ablw KrI bsqR
ibBUKn cwru ] gwieÀ gIq bhu pRIiq qy rIiq bÎwh kI Dwir ]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 108
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 109
1
mwmw ikRpwl jI L ibRzp dXwrwm ny szidaw[
2
imlnI kro bhuq KuSI nwl[
3
mwnox inAuxky bzdl jl L CyqI vsWdy hn[
4
AuØzcIaW (QWvW) Auqy[
5
kIqy hn[
6
jMø dy vws Qwn vl[
7
ijzQy (aMdr) jwN dw drvwZw sI[
8
ascrj rUp (gurU jI)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 110
1
ieMdR sBw[
2
gAU DUV dw smW[
3
murlI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 111
1
mwnox srd irqu dw cMd hY[
*
pw:-pUrn[
2
CqR[
+
kivqw dw kmwl hY[
3
gNyS nwl[
*
ijs gurU jI dw awpNw vwk hY[ ‘mY n gNysih pRQm mnwAUx ] ’ Aus gurU jI L gNyS pUjdy
dzsNw drusq nhIx[ ieh pUjw qy hor DUm DVzky iszKrwj igRhW dy nkSy hn ijzQy bRhmNI Zor
pRbl ho igaw sI[ ivSyS leI dyKo rws 4 aMsU 4 aMk 38 dI hyTlI tUk[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 112
1
pwky iGAu[
2
SRySt vr nwl AunW Pyry Pyrny kIqy[
3
hQlyvy[
4
suhNy rUp ivc[
+
pw:-subysw[
5
bhuq myl kzTw ho igaw[
6
ibnW pCwNy Dzkw qy DzikaW dw JzlNw KuSI ivc ho irhw hY[ Bwv BIV bVI hY, pCwN nhIx
huMdI qy Dzky lgdy hn pr ipawr ivc Jzly jw rhy hn[
++
pw:-mudry iJrkylw[
7
goqRwcwr[
(ivvwh dy smyx goq qy kul dy ipCy dy vyrvy awid dw lokW L suNw suNw ky pMfq dw
pVHnw[)
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 113
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 114
1
bhuqy iGAu qy KMf nwl bNy Gyvr[
2
mWh dy awty dI vzfI jlybI ikMgrydwr[
3
cqurW ny[
4
koiel[
*
pw:-suniq mudiq gur[
5
Juk ky[
6
jUT[
7
iPr pwNI pINw kIqw hzQW ivc lYky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 115
1
krdIaW hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 116
1
anûd[
2
dsqwr[
3
jVq nwl jVI hoeI[
4
moqIaW nwl[
*
pw:-mukqwn bzjR juiq[
5
nOx rqnW vwly buhzty[
6
SRI swihb[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 117
1
pWfvW dy SrIrW vWg dyhW hn[
+
pw:-dIh[
2
Bwv bRwq L pRSwd Ckwieaw cwhuMdy hW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 118
1
bhuq BwrI[
2
ntW (qy) bwjIgrW, qmwSw krn vwilaW L bhuqw Dn pRwpq hoXw[ [mwXw mwXk Kyl,
qmwSw][
*
eyh rwj GrW dy vrqwry kvI jI dy smyx dy hn[ siqgurW dy duawry qW hrI js qy kIrqn
huMdw sI[
3
vwjy[
4
hzQ Doqy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 119
1
swvgI, sukw hoieaw swvy rMg dw myvw[
+
pw:-qUrn[
2
ngr dI[ (a) cqur[
3
suMdr[
4
mmoilaW qy kvlW vrgIaW azKIaW mtkwAuxdIaW hn[ (a) mmoly vrgy nYN ijnHW ivc
surmw ipaw hY ncwAuxdIaW hn[
++
dyKo rws 5 aMsU 60 aMk 23 dI hyTlI tUk[
*
doKo rws 4 aMsU 13 aMk 36 dI hyTlI tUk[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 120
1
hzQ Doqy[
2
pwnW dy bIVy[
3
bN gey[
4
iesqRIaW[
5
kvl dy piqaW vrgy[
6
glW krdIaW hn[
7
lûmIaW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 121
1
nwm hY (gurU jI dy mihlW dw)[
2
sRySt[
3
bhuq[
4
ijvyx (swr smyqw =) sRyStqw vwlI iczqRw dw bhuqI suMdrqw vwly cMd nwl SuzD ihq hY
[iczqRw = cMdRmW dI iesqRI, qwrw][
+
pw:-sÍWq[
5
ikRSn[
6
ikRSn jI dI ivawhuqw iesqRI[
7
anûd icq vwlI[
8
suMdr (iesqRIaW) cpl qy suhNy nyqRW nwl......[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 122
1
szBy swlIaW[
2
iqs (SRI jIq kOr jI) L gurU jI dy jog[
3
dI ipzT qy[
4
(jo) awey iqnHW sBnW ny[
5
pUrNmW dw Xw pUrw cMd[
6
iezCw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 123
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 124
1
phwV[
2
mwmw ikRpwl jI[
3
iqzKw Pl mwnox BÎwnk szp hY[
4
(ZmIn ivc brCw) bhuq gf igaw[
5
idKwE[
*
pw:-qurMg qry[
6
Bwv mYx jvwnI ivc hW[
7
Bwv ajy pUrw bl ienHW ivc nhIx[
8
pihly vWg lÜgw irhw[ (Pl dsqy L)[
9
vih tuiraw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 125
1
mYx do hzQW dy Zor nwl inkwl lYxdw[
2
Pyr DrqI qy mwiraw[
3
hyTW L[
4
mwmw ikRpwl jI ny dyKky (siqgurU jI dI) vifaweI dzs ky (sMgo awid L) cMgI qrHW
smJwieaw[
55
(brCy dy) dohW (tzkW qox)[
6
Aus (tzk) qox[
7
nwlw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 126
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 127
1
Bwv gurU jI dy[
2
pIxdy hn keI[
3
nwS kIqw[
4
iqMnW lokW dy pqI BgvMq hn[
5
pRsMn huMdy hn gurU jI dy guN gw gw ky[
6
doSW dy nwS krqw jI L[
7
aYsw smW nhIx imlygw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 128
1
ivc[
2
brCy dI muKI mwrky[
*
ieh cSmW huN qk jwrI hY gurU kw lwhOr awnûdpur qox szq azT mIl qy hY[
3
krky qdox[
+
pw:-ibD bwq bnY[
4
iekzTI kr rzKI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 129
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 130
1
SRI swihb[
2
bwNW dy nwl Biraw hoXw BzQw[
3
DnuK[
4
sKIaW nwl[
5
dulhn L imldIaW hn[
6
vrKN lgy Zor nwl[
7
cldy hn[
8
aWvidaW BI bhuqw brKwieaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 131
1
bhuq pRIqI kr iesqRIaW AufIkdIaW hn[
2
(mwnox) mMdrW rUpI bzdlW qox[
3
ibjlI[
4
cMcl cwl hoeI bhuq rUpW ivc iesqRIaW dI[
5
puzqR L sihq nOxh dy[
6
smUh iesqRIaW dw[
7
Bwv ijs idSw vlox aw rhy hn AuDr[
8
Sor[
9
kpVy[
10
hsdy hoey cwAu nwl[
11
GrW qy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 132
1
glIaW ivc[
2
GoVy qy[
3
vwjy[
4
cMd (vWù)[
5
qyj[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 133
1
cuPyry[
2
vfy gurW dw[
3
cwr qy pMj = nOx gurU swihbW dy[
4
ivvwh[
5
dy vDwvN vwly[
6
smUh ibGnW dy nwSk[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 134
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 135
1
KMf[
2
glIaW qy[
3
aXuziDaw ivc[
4
iqvyx anûd dI avDI (EVk) hY awnûdpur[
5
pRBU pRym qox ibnW[
6
jwNdy hn Bwv krdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 136
1
crn kvlW ivc[
2
ijzQy Sbd kMnIx suNIvy AuQy itkdy hn[
3
iczq dy vzfy moh L inq swVdy hn (a) moh qy mwn[
4
do GVI rwq rihMdy[
5
ckvI ckvw dovyx imlky[
6
sUrj[
*
pw:-hoXis qrin pRkwS akwSw[
7
(dy) bsqR[
8
Bwv SRI gurU jI ny kpVy pihny[
+
pw:-pr ibCvwvw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 137
1
nûd dy nûdn Bwv poqRy[
2
ieMdR dI sBw[
3
ijnHW dy drSn rUp Syr qox pwp imRgW (vWù nÜs jWdy hn) [rurU = imRg] (a) (rOrv =)
nrk ivc lY jwN vwly (aG =) pwp (hir =) hry jWdy hn[
4
AuØzfky nyVy awAuxdw hY[
5
aWvdw hY pr fr krky nyVy nhIx huMdw[
*
kivqw dw kmwl hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 138
1
iksy rsqy[
2
kutMb dI gujrwn (eysy) QoVI ijhI nwl guZwrdw sW[
3
ijs dy pws hoN krky (myrI) jIvkw hovy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 139
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 140
1
qwVnw kIqI[
2
juzqIaW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 141
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 142
1
juzqIaW dI[
2
dyiKaw[
3
jl dw kzFNw, cor dw PVnw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 143
1
bydIaW L[
2
lihÀdw, DMnI qy Gyp[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 144
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 145
1
do DVy bNw ley[
2
imQ ky[
3
(aKIx) mIitaW hI[
4
Dkyldy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 146
1
Tyikaw hoieaw bsqR hyTW ivCwAuN dw[
2
guiraweI dI pg[
3
ajog (gl) dyKky (SRI gurU jI dy) mn ivzc guzsw nhIx hoieaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 147
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 148
1
qUM PkIr hYx so (PkIrI) dI swr hI jwNdw hYx[
2
qyry mq dw GuMGt dUr ho jweygw[
3
(gulwbrwie ny) guaw lIqw[
*
ivSyS hwl leI dyKo rws 2 aMsU 35 aMk 8 qox 47 qzk[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 149
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 150
1
irzC[
2
jzPI pweI[
3
ies duK dyN vwly L[
4
kIrqIey ny AuQy (hwZr) iszKW sNy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 151
1
syvw krdw hY sI[
2
iszK bI sI qy nwm bI ies (myry ipqw dw) gurdws sI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 152
1
koeI (iszK)[
2
(ijnHW L) rwh qurdy Czf awXw sI[
3
dwVHI imztI vrgI[
4
gzfy dy phIey qy bYlW dy pYrW ny jo (DUV) AufweI sI[
5
pivzqR[
6
kwhlw pY irhw sI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 153
1
lÜjw[
2
(kVwh pRSwd dw) inÜkw ikNkw ipaw sI[
3
CyqI nwl igaw qy gifaW L jw imilaw, (gzfy) nwlo nwl krky Auh agWh L clw igaw[
*
pw:-jwciq gur pRSwid SrDwey[
+
gfy vwlw iszK isdkvwn ‘DÎwn iszD’ iszK sI[ Aus ivc eykwgRqw dw kmwl sI qy vwk
szqw eykwgR iczqW ivc huMdI hI hY[ ‘pRB jI bsih swD kI rsnw’[ pRSwd vrqwAuN vwlw syvw
qW krdw sI pr ‘DÎwn iszD’ purK nhIx sI qy qmoguNI ibRqI ivc sI, qy Aus ny nwhk
DÎwn-lIn iszK dw mn BMg krn dw dUSn kmwieaw[ kiv jI dw awSw ieh jpwdw sI ik
syv krn vwilaW dw icMq inûmRqw qy SrDw ivzc cwhIey qW syvw sPl huMdI hY[ syvw kridaW
jo mn ivc hMkwr AupjN dyNw hY so syvw dw Pl pRwpq nhIx hoN dyxdw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 154
1
SihrW qox[
*
pw:-Grin[
2
(awpNy bcn qox) iPr igaw[
3
rwq[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 155
1
QoVw[
+
ies swKI ivc AupdyS ieh hY ik kRoD vs hoky isK L iksy gurmuK dw inrwdr nhIx krnw
cwhIey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 156
1
kmwn jo krVI nw hovy, ksrq krn vwlI kmwN[
2
Bwv SRI gurU hir goibMd jI dI[
3
pwr kr idMdy sn[
4
qIr cOVy Pl vwly[
5
nyjy[
6
cMgy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 157
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 158
1
sUq dy atyrn vWg[ GoVy L pRrydy hn[
2
ikRpwlqw qy gusw KwlI nhIx jWdy, Bwv iksy qy rIJNw qy KIJNw suK qy duK dw asr kr
jWdw hY[
3
smUh pwpW dy ivGn[
4
kml vrgy koml[
*
pw:-milûdy[
+
pw:-jn Srn[
5
lwl rMg hY iqnHW (gurU jI dy) mukqI dwqy crNW dw[
6
dohW crnW L jo lgy (so mn) lwl ho gey Bwv lwl vWg amolk ho gey; aQvw ikRq ikRq
ho gey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 159
1
golwkwr[
2
kOxhr = qumyx dI jwqI dw iek Pl jo pzk ky lwl ho jWdw hY ijs L kiv azfI dI lwlI
nwl Aupmw idaw krdy hn, XQw ibhwrI:-kOxhr sI eyfIn kI lwlI dyK suBwie[
3
AuxglIaW dI awikRqI qox pYr dI ipT aYAux AucI hY ijvyx kCU dI ipT, (pr Auh krVI huMdI
hY qy ieh) koml hY[ [qruvw = pYr dI ipT[ sMs:, ibRkS = Auh awkRqI Xw imldI juldI
Skl jo iksy mUl qox SwKW hoky inkly][ (a) qruvw dw arQ aksr ‘qlI’ ligaw krdw
hY, qd ‘qruvw ibRC’ dw arQ ‘qlIaW L Fk lYN vwlw QW’ lÜg skdw hY, murwd Auho hoeI
= pYr dI ipzT, jo aYAux AuØzcI hY ijvyx kzCU dI ipzT huMdI hY[
4
imlIaW hoeIaW AuxglIaW iszDIaW (aYAux) soh rhIaW hn[
5
ijnHW dI krUMmlIaW vrgI suMdrqw mn L moh rhI hY[
6
igzty[
7
gofy[
8
pyt qy qRY vl dI ryKw[
9
bwhvW goifaW qk azl vrgIaW Bwv gol qy lûmIaW hn [sMs:, arul, = azl, lokI][
10
mhwn blI hwQI dI suMf vWg SoBdIaW hn[
11
fOly[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 160
1
qkVI[
2
qKqy[
3
SzqRÁaW (leI)[
4
dovyx moFy AuØzcy hoN qy suMdr hn[
5
ijvyx rwKI rihq KyqI KwN vwly bYl dw (moFw) vzfw huMdw hY[ [SUn = KwlI, Bwv rwKI
rihq][ (abYl dI suMn qox bI Bwv bYl dI bMnH lY lYxdy hn[ (e) SuD pwT jwpdw hY ‘bMnH
bYl’ = bYl dw bMn (moFw, kMnW)[
6
SoBw dw Gr[
7
TofI[
8
nvW aMb[
9
guzlIaW dy fby ivc (dMd) PulW dIaW klIaW BwsdIaW hn[
10
dovyx gzlHW[
11
mwnox kwmdyv dy amolk SISy hn[
12
jo Gty vDy nw[ (a) pUrnmwSI dw cMd[
13
Dwrdw hY[
14
bzdl dI DunI vWù[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 161
1
aMmRq dwn krn vwlI[
2
suhNy kml quzl suMdr[
3
dovyx[
4
mtzkw[
*
pw:-pltq[
5
mwno mzCIaW SoBw L ingln leI plt rhIaW hn[ (a) jIkuN pwNI ivc mzCIaW ihTwhW
AuqwhW huMdIaW SoBw idMdIaW hn, ktwC Aus SoBw L BI inglN vwly hn[
6
ibnW surmW pwey dy aNIdwr (azKIaW) cmkdIaW hn[
7
ibDwqw ny[
8
ibnW muzlox dws bNw lYxdy hn[
9
gOrvqw vwly[
10
rs brsw rhy hn[
11
plkW dI bnwvt bVI cMcl hY[
[sMs:, idRg+aMcl = plkW][
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 162
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 163
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 164
1
pSmIny dw qMbU[
2
nurMgy vwsqy[
3
kwr Byt dw Dn[
4
puziCaw nhIx sI[
5
sRySt qMbU biNaw hY[
6
(Aus ivc) kI kI biNaw sI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 165
*
Jwlr qy lVIaW
(a) SuzD pwT ‘Jwlr ZrI’ asl ivc hosI, jYsw ik aMk 21 ivc ‘ZrI Jwlr’ awieaw
sI[ aMk 10 ivc kvI jI ny pd lrI mukqw nwl vriqaw hY ies qox sMBwvnw huMdI hY ik
eyQy pwT ‘Jwlr ZrI’ TIk hY[
1
nwl, hyTW[
2
moqIaW dy guzCy[
3
chuM nuÜkrW qy (kls) bNwey hn ijs krky qiNaW (qMbU) sfOl lgdw hY[ (dyKo aMk 21)[
(a) cwr koNW bNwey jwN krky qiNaW sfOl lgdw hY[
4
suMdr[
5
(qMbU bNwAuNw) SurU krvwieaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 166
1
phuMcwieaw hY [Pw:, rsIdn = phuMcNw][
2
Pyrw mwr ky[
3
jo gurW dI kwr Byt sI[
4
bynqI kIqI[
*
pw:-mKmlI[
5
ikqy kvl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 167
1
sUrj vWù[
2
bl nwl qwNI geI suMdr cmkdI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 168
1
pUrI krdy hn (gurU jI)[
2
imhrW dI nZr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 169
1
Bwv suhwgvMqI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 170
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 171
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 172
1
rwjy dy puzqR L[
2
kwrn[
3
puzqR pYdw hovygw qy icMnH isr pr hovygw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 173
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 174
1
arpn leI swihbW L[
2
juzD dy micaW[
3
pÎwly vWgU biNaw hoieaw ktorw [Pw:-jwm[ jo aksr cWdI dw huMdw hY, pr ‘jwmy jm’ dy
Bwv vl ieSwrw jwpdw hY[ jmSYd pwqSwh ny iek pÎwlw bNvwieaw sI ijs ivc ZmIn
asmwn dy nkSy awid jo cwhy dyK lYxdw sI, iesI qrHW ieh ktorw bI kuC qilsmI bnwvt
dw sI][
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 175
1
suMdr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 176
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 177
1
suKI [Pw:, asUdw = KuShwl][
2
isawNp nwl [aæ:, SAUr = isawNp][
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 178
1
Bwv iqawr briqawr hovWgy[
2
dMd[
3
sony dIaW cUVIaW dMdW qy suMdr cVHweIaW hoeIaW[
4
sMgl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 179
1
hIro[
2
cMdRmW rUp[
3
bhuq hI ipawr (nwl)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 180
1
Bwv SRI gurU qyg bhwdr jI[
2
rqn rwie dy ipqw dw nwm hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 181
1
nhIx pYdw hoieaw[
2
gurU jI L[
3
isiKaw hoieaw hY qy awKN anuswr (kMm krdw hY)[
4
ijho ijhw dwAu hovy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 182
1
kl L[
2
awp jI dw mhwqm[
*
pw:-SRI gurdwqy jy gn Cym[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 183
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 184
1
mihÀ dw nr, Bwv sMFy vrgw kzd[
2
awnûd dw Gr[
3
Bwv SRI gurU jI vl[
4
GuMgrU[
5
ijs Juzl qy sony dw kMm hoieaw hoieaw sI[
(a) sony dw suMdr Juzl.......[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 185
1
surwhI[
2
jIkUM dws (= cOr brdwr cOr) lYky akl nwl JulwAuxdw hY[
3
(hwQI) pRyiraw hoieaw[
4
hyr nhIx[
5
mUMh, mzQw[
6
qy nw hI iksy bN ivc hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 186
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 187
1
iSkwr[
2
nok[
3
pRswdI hwQI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 188
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 189
1
srkwrox Bwv siqgurU jI dy KZwny ivcox[
2
Bwv lok ivzc myrw Blw hoieaw hY pRlok ivzc bhuq Blw (mYL) pRwpiq hovygw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 190
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 191
1
gurU jI L icqvdw (rwjw) ibhwl huMdw hY[ (pRym nwl)
2
DOxsw[
3
sYnw ivc[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 192
1
BwrI ngwrw[
*
lohw grm krky GVidaW nwlox sV Fih ky Gtdw hY ies krky bhuqw lIqw[
2
suhNw[
3
lohy dy do czkRwkwr ihzsy ijnHW L joVky vfy kVwhy vWùU bN jWdw hY qy Auqox Pyr cmVy nwl
mVHdy hn[
*
pw:-icMq ibMld[
4
iczq ivc swry ivcwr krdy hn[
5
kzTI krdy hn (gurU jI)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 193
1........
dy itkwNy vsdw hY[
2
(rwj dw) dwvydwr, vYrI[
3
so (swL) kzF dyNgy[
4
swrw Zor swfy isr qy aw peygw[
5
nw rzKN[
6
(jo kuC siqgurU jI hukm dyN) AuhnW dy swmHNy Ault nhIx ikhw jWdw (dyKo agy aMk 44 qy
45)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 194
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 195
1
ies qox phwVI rwijaW nwl lVweI mcn dI (KutweI =) burI gl swL pRqIq dy rhI hY (ik
vrqygI)[
(a) phwVIaW dI KutweI L jwNidaW hoieaW (Xwqy =) iesqox phwVI rwijaW nwl lVweI ho
pvygI (pRgt hY)[
2
hoV idE[
3
dyS (phwV dw hY phwVIey Koty hn) qy smW (rwj qurkW dw) hY (ienHW dI awp L) igawq
hY[
4
msMd cMgI gl kihÀdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 196
1
mn (ivc) icMqw Dwrky[
2
AunHW L ies ivcwr dI smJ smJw idaWgI[
3
Bwv sMgo awid sUrmyx[
4
ienHW glW qox roko[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 197
1
swiraW L vrj idE koeI (jMg dI gl) nw khy (mhwrwj jI L)[
2
gurU jI dw smIpI (iszK) jo ijs msMd L imldw hY[
3
jo gurU jI krn Aus L kON htw skdw hY[
4
Bwv gurU jI dy[
*
pw:-bYTy[
5
kolox koeI AultI gl nhIx kih skdw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 198
*
pw:-suq[
1
Bwv Cyvyx pwqSwh jI ny[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 199
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 200
1
ivroDI nwl ivroDI sulh vwly nwl sulh vwly[
2
SISy vrgw hY[
3
toilaW dy toly[
4
vIr rs (dy) Gr Bwv gurU jI ny[
5
Srwb[
6
qWik (ngwrw) bhuq gzj ky vzjy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 201
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 202
*
pw:-rucih[
1
phwVI rwijaW qox iksI qrHW ruk nhIx skygw (gur pRqwp)[
2
kol dy msMdW ny[
3
vYrI dy (qy) awpNy[
4
awpNy qy vYrI dI POj qy qwkq L qol lE (nwly) (Ausdy) Cl dw anumwn lw lE[
5
dySW dy mwlk rwjy hn[
6
guzsw[
7
ilqwV ky imztI ivc myl idzqy, Bwv qbwh kr idzqy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 203
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 204
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 205
1
svyr[
*
pw:-kir dws[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 206
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 207
*
pw:-sMGwr[
1
jwlW Xw PwhIaW nwl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 208
1
nyVy dy dyS jwN jwNky qzkN[
2
kMb geIaW[
3
gUMj AuTIaW[
4
BwrI kMdrW[
5
kMibaw[
6
swhmNy pwisEx iksdw ieh dmwmw huN vzj irhw hY ijs dI Dun gMBIr AuT rhI hY [sMs:,
avkt = swhmNw pwsw][ (a) ngwrw[ [purwNy smyx kwT dw dOr bNw ky Aus L cmVw mVHky
vjwAuxdy sn, kT Xw kwKÃ nwm Aus dw huMdw sI, lohy dy dOr bNw ky mVHny mgrox tury hn]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 209
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 210
1
(koeI) dUsrw iKzcNw dI cwh nhIx rzK skdw[
2
qrweI dI Box (Bwv dUn ivc qox hY) [sMs:, Kwdr = phwVW qox hyTW nIvIx QW Xw ndIaW dy
iknwry dI Box][
3
JgVw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 211
1
sRySt muKVw suMdrqw dw Gr hY[
2
dovyx nYN kml pqIaW (vWù) pRsMnqw dyN vwly hn[
3
mylw[
*
asl gl ieh jwpdI hY ik aOrMgZyb ny gurU jI dI jMgI jIvn dI gwQw suNky sMsw KwDw qy
SRI gurU hirgoibMd jI dy jMg cyqy krky qy awpNI krqUq -gUrU qyg bhwdr jI L ShId
bnwAuN- dw qOKlw Kw ky ies AuØzgdI qwkq L nipzq dyN dI soc ky BImcMd L, jo Aus dw
tky Brn vwlw sI, ieSwrw kIqw hY ik ies AuØzgmdI qwkq L dbw dyvy jo Aus L awpNy Auqy
hor mukwlk lYNI nw pvy[ sMsy icq vwly aOrMgy L Kqrw rihÀdw sI hirk qox, so socdw sI
ik gurU jI dI qwkq jy vD geI qW kTnweI pYsI[ rwjy dw vZIr dwnw sI Auh cwhuMdw sI ik
sMiD ho jwey qy gurU nwl jMg nw hovy qy aOrMgy L sulh hoeI qy gurU jI L awpNy vzs kr
lYN dy bhwny QQw mMmw kr CzfWgy[
ieh gl kiv jI L bI pqw lÜgI jwpdI hY ikAuxik ieh gl AuhnW dI kivqw ivc
ikqy ikqy Jlk mwrdI hY, XQw dyKo eysy ruq dw 34 aMsU qy aMk 17, 18, 19[ punw:-hm
sOx bYr Qor hI ahY ] so ibroD idzlI sn khY ] [ruq 6 aMsU 6 aMk 44]
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 212
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 213
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 214
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 215
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 216
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 217
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 218
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 219
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 220
1
azgy duMdB awid (vwjy) vjdy hn[
2
Bwv, BwrI Sor ho irhw hY[
3
nyVy aw igaw[
4
Bwv mwmw jI Gry hn[
5
fyrw cMgy asQwn qy kIqw [Pw:, byS = vDIaw][
6
bhuq pRsMn hoieaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 221
1
nvW gurU swihbW L[
2
pRkwiSaw[
3
AuØzjl hMsW dI suMdrqw L curwAuxdw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 222
1
gurU jI L[
2
Bwv kyvl muswihb hI nwl awAuN[
3
nwQ (Bwv awp jI dw) drSn krn[
4
AunHW qox sMsw SMkw kI krnI hY[ [pM:, ibsvws pd ‘ivsivsy’ dw iek rUp hY, ivsivsw =
SMkw BrI soc][
5
ikAux lukIey (asW pws) BwrI bl hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 223
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 224
1
ijsdy qMbU L[
2
kl L[
3
ibDwqw dI swrI pRbInqw Pb rhI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 225
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 226
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 227
1
hwQI dw puSt bzcw ijvyx kwhlI krdw hY[
2
mn L hrn vwlI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 228
1
sÍrg dy suK [a:, aYS = KuSI, arwm, suK][
*
Bwv ieh hY ik aYsI suMdrqw qzkI ik dyS kwl mUlox Buzl gey[ iezQy kvI jI dI ivsmwd rsW
ivc gMmqw dw pqw lgdw hY[ awp L qjrbw hY ik jdox akih suMdrqw dw Jlkw buzDI qy
pYxdw hY qW buzDI jo dySkwl ivc ivcrdI hY Auh mwnox KVo jWdI hY, ies L dyS kwl dw
igawn Buzl jWdw hY qy awpw (anûq) nwl Cuh pw lYxdw hY[ jdox iPr buzDI sPurn huMdI hY qW
‘vwh vwh’ mUMhox inkldw hY pr Aus Cuh lYn dy kwl dw pqw nhIx lÜgdw ikAuxik buzDI qW
qdox KVo geI sI qy dySkwl dw igawn rih cukw sI qW Auh adyS qy akwl avsQw dw pqw
kIkUM dyvy[ kiv jI dI ieh iek quk AuhnW dy aMqRIv gqIaW dy jwNU hoN dy kmwl dI swK
BrdI hY[ aMk 23 ivc iPr ies ivsmwdI foby dw ieSwrw krdy hn:-‘icq iQr By ien’ =
iehnW dy mn eykwgR ho gey hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 229
1
jy sÍrg aYsw hI hY qW ies vyly ieMdr qy dyviqaW smyq (swL) pRwpq hY Bwv idzs irhw
hY[
2
cwr koinaW vwlI[
3
AuDr dy hI kwrIgrW ny bnweI hY (cWdnI)[
4
jo smuMdr ivc hY[
*
pw:-suiK[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 230
1
mzQw[
2
icztI hI clI geI ijQox qk suMf dI nok hY [Pw:, bInI = nÜk, Bwv suMf][
3
nwnw ajIb vsqUaW L dyK (BIm cMd dw) mUMh iKiVaw[
4
dOr hwQI dI suMf ivc PVwieaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 231
1
pwNI dI surwhI[
2
bl nwl iKzc ky qIr clwey[
3
Syr L mwrn vwly (qIr) hYn, mnuK (AunHW azgy) kI ivcwry hn[
4
sYnq[
5
jwh ilaw bwNW L cuNky[
6
pYrIx cWdI dy sMgl[
7
suMf nwl[
8
ijs (hwQI dw) sRySt ilbws hY[
*
hwQI dy ienHW krqbW L pVHky asMBv nhIx mMnNw cwhIey, hwQI bhuq isawNw psU hY qy
isKwey bhuq kuC iszKdw hY[ ijnHW srks dy qmwSy ifzTy hn AunHW ny aj kl dy smyx ivc
hwQIaW dy anyk ascrj krn vwly krqb ifzTy hoNgy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 232
1
Bwv gUrU jI ny agMm vwc ilaw ik sB qox pihlW ieh swfy nwl ivgwV krygw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 233
1
awpNw kr lYN[
2
blOr vWg[
3
siqsMg dy nyVy hoN qy SuB mq ivc rc geI sI[
4
(awqSI) SISy pr pRkwSdIaW hn[
5
Bwv azg pRkwS kr idMdIaW hn[
6
(Auh SISw) qyj sMXukq ho ky (azgox) qpwvn hwr ho jWdw hY[
7
moh rUpI (dwr =) lkVI L swV dyxdw hY Bwv awqSI SISw hyTW peI lkVI L swVdw hY
iqvyx gurU qyj dI smIpqw buzDI L awqm qyj nwl Brky aMdrly moh L swVdI hY[
8
Bwv CuhNo ht jwvy SISy L qW......[
*
pw:-kwhUM[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 234
1
pivzqR gurU jI (mYL) vzfw lK lYN[
2
dovyx ZrIdwr pzly vzfy hn ijs dy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 235
1
sVdw hY[
2
ibQvIaW igNqIaW[
3
vfI vifaweI[
4
Bwv idl ivc mYL slwhuNgy ikAuxik AuhnW pws aYsIaW vsqUaW hn nhIx[
5
Bly purS iqnHW (vsqUaW) L myry pws ilawAuNgy[
6
(jykr) iksI qrHW nwl[
7
(pMRqU) awpNw qy dUjy dw dyKky bl dl cMgI qrHW[
8
kRmvwr; iek dy mgrox dUsrw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 236
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 237
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 238
1
jd (GoVw) moVdy hn qW mor vWù swry (lokIx) dyKdy hn[
2
bWky Bwv qÎwr br-qÎwr[
*
pw:-dyvihÀ drb lyihÀ smudwie[
3
dyN leI[
4
hzQ joV ky[
5
SRI gurU jI L Kbr krdw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 239
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 240
1
sUrmy dIaW bwhW nwl lok ltkdy huMdy hn[ pr jwpdw hY ik asl pwT hoNw hY ‘lrkq
doie lok Bt bwhn’ = sUrmy dIaW bwhW nwl doey lok ltkdy hn, ilKwrI dI klm AukweI
ny, ‘doie’ dw ‘hoie’ kr idzqw hY[
ikAuxik agy kiv jI dohuM lokW dw vyrvw bI igNdy hn[ aqy azgy keI QweIx ieho
KÎwl kvI jI dw awAuNw bI hY[
*
pw:-lriqhuÀ hoie lok Bt bwhn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 241
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 242
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 243
1
smuMdr[ (a) rqnW dI KwN hn[
2
alpzgÎ[
3
bfy qyj vwlw jo sUrj mMfl hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 244
1
jo iek rwj bRhmMf ivc pRkwSdw hY[
2
(sUrj smwn SRI gurU jI L) sur qy dYxq szcw gurU krky jwNdy hn[
3
ttYhNw[
4
pRkwS[
5
pRqwp[
6
swry phwVI rwijaW dy (awp) iSromiN ho[
7
Syr[
(a) aYrwvq[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 245
1
drbwn ny[
2
Auqswh vwlw idsdw hY[
3
Auvyx hI kIqw jwvy[
4
iqs L[
5
kzl L[
6
sUrj inkly[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 246
1
Bwv, mwmw ikRpwl jI ny awpNI BYN dy spuzqR (gurU jI) L mzQw tyk ky suK pwXw[
2
nyqRW dy kony[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 247
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 248
1
Bwv, bVy ipawr vwly[
[‘ghIr’ dw hI dUsrw rUp ‘ghIl’ hY[ ghIr = fUMGw, vfw][
2
(hI =) idl hr lYN vwly[
3
koeI suNdw hY bwNI[
4
koeI drSn dyKdw hY[
5
rwjy dy ies qrHW dy awKy hoey (awp dy) swry guN (lokIx) suNdy rihÀdy hn[
6
awp dy pws [phwVI bolI][
7
pRIq dw cwhvwn hW[
8
myrw phwV dyS dw rwj hY[
9
sYr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 249
1
Gr ivc awp dy crN (pvwAuNy) cwhuMdw hY pr jwpdw hY ik ieQy pwT ‘sdn sWJ’ sI
ilKwrI dI Buzl ny mWJ kIqw hY[ ‘sdn-sWJ’ dw arQ hY ik Gr vwlI vrqN awp nwl
pwAuNI cwhuMdw hY, ies gl dI pROFqw aMsU 34 dy aMk 35 qox shI ho jWdI hY ijzQy pd
awieaw hY ‘cwhq irdy sWJ ko pwvn’[
2
nw inûdN Xog Bwv suMdr[
3
jy krnI vl qzko qW smUh kIVy KwN vwlI hY (mor kIVy KWdw hY)[
4
Swied Aus khwNI vl ieSwrw hY ik bn agnI ivc iGry iek szp ny iek svwr rwhI L
imzqRqw dy bcnW nwl nrm kr ilaw sI ik ikvyx mYL azg ivcox kzF lvy[ jd rwhI ny
awpNy nyZy nwl qobrw bMnHky azg ivc dI szp qzk pucwieaw, sp ivc vV igaw qy rwhI ny
Aus L bwhr kF ilaw, pr szp bwhr awky rwhI L fMgN lgw ijs ny Aus dI imzqRqw dy
vwkW qy pqIaw krky Aus L kziFaw sI[
5
Xw (koeI) Pl do qRIikaW nwl ricaw hovy[ Bwv imTws qy ivhu ijs ivc dovyx rcy hoey
hoN[ svwd imzTw qy qwsIr Zihr hovy aYsw Pl[ aQvw Pl jo idzsN L suhNw qy KwN L
kOVw hovy[ (a) ikqy bI (koeI gl) do ibDW vwlI hovy Aus dw Pl (rMc n =) kuJ nhIx[
6
GoilaW hoieaw ivhu[
7
kpt dI quzlÎqw (Aupmw) kyhVI kyhVI khW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 250
1
bsqR dy Auhly ijvyx nt dI kwr huMdI hY (ieAux Auh kpt krdw hY)[
2
ijvyx gurU jI ieh hwQI dy dyN[
3
gurU jI pwsox[
4
awpNy puzqR dw Sgn awieaw jwNky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 251
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 252
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 253
1
jwN ilaw ik gurU jI hwQI nhIx idMdy[
2
ivdw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 254
1
ivgwV hoN qox BY KwDw ny ik nhIx[
2
hiQXwr PVn dw hMkwr kIqw ny[
3
ieMdR[
4
jMg dy pRsMg ivc ijnHW dw pRym hY[
5
Bwv asIx suNdy awey hW[
6
blvwnqw, jlwl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 255
1
(AuhnW ny) jwN ilaw ik hwQI (vwps) nhIx muVygw[
2
twlw[
3
pRmySur L ipawry hn ijvyx Bgq[
4
(rwjy dy) mn rUpI phwV L (vkIl dy) bcn bzjR vWùU (lÜgy)[
*
pw:-lwgiq KunsÎo[
5
guzsy ivc awieaw qy duKI hoieaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 256
1
rwjy ny ikhw[
2
(swfy) nwl[
3
myl[
4
(jy) mYx huN[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 257
1
AuØzdm krky cVHweI (krIey)[
2
phwVI dyS qox[
3
KotI qrHW dw kihNw[
4
(ienHW dI) inûdw qy lVweI krn vwlw duK pwAuxdw hY[
5
JgiVaW jo kol (vsqUaW) hoN so bI nSt ho jWdIaW hn[
6
awpNI DrqI (pRjw) L pwlo[
7
dÍYS iks nwl krIdw hY qy myl iks nwl[
8
kIh[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 258
1
murwd hY, jy myl rzKI rzKogy qW[
2
DrqI[
3
jo mn dI iezCw pUrn krdy hn[
4
hwQI[
5
moV lE mn L[
6
aZmq vwilaW nwl pyS nhIx jWdI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 259
1
swrwvwrw = pUrI brzbrI (a) brsrI = mukwblw[
2
ijnHW qox mMgNw hY iqnHW nwl bNwky hI rKIey[
+
pw:-gur[
3
guNW vwlI mq prK prK ky lY lYNI cwhIdI hY[
4
jo gurU dy rs ivzc iBjy AuhnW ny anûd ilaw hY[
5
rwj rUp nSy dy pIN vwly vfy hMkwrI ny[
6
icknweI vwly GVy AuØzqy pwNI dI bUMd jIkUM (nhIx itkdI)[
7
kpt nwl imlky buzDI kmlI ho geI[
++
drXoDn ny awpNy aMq smyx awpNy hT dy kwrn L ikRSn L srzbgÎ qy eISÍr dzsky Ausy
dI pRyrnw krky dzisaw sI, Aus vWùU kiv jI rwjy dI kumiq dw kwrn eISÍr vlox dzs rhy
hn ijs dw ivdq srUp SRI gurU jI hn[ ieh gl agly aMk 38 qox sPut ho jWdI hY[
8
(vZIr dw) Pyiraw (= moiVaw Xw pRyiraw) nW muiVaw gurU vl L[
9
rwjw vZIr L vzfI Aumrw vwlw aqy by-hOslw jwNky Auqr idzqw cwhuMdw hY[
10
(rwjw) kzcw hY[
11
gur Srn dI myhr ikvyx pRwpq ho sky (Aus L)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 260
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 261
1
mYx hINW nhIx bNWgw[
2
CotIaW jwqIaW vwly jo (kuJ) nhIx jwNdy (Eh.....)[
3
koeI aivnwSI qy koeI gur avqwr, hzQ joV joVky pey kihÀdy hn[ (a) gurU L aivnwSI
dw avqwr.......[
4
mUrqI, buq[
5
pRymI hoey hoey hW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 262
1
rMgy bsqR vwilaW dw rwh lÜBN vwly hW[
*
pwqSwh dy ivgwV dw ieSwrw dzs irhw hY ik rwjw qurkW vzlox cuikaw hoieaw hY[
2
qy cly ikzQy jwNgy (AunHW L qW) itkN L QW nhIx (lÜBNI)[
3
bYTky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 263
1
phwVW dIaW bweI DwrW[
2
jy loV pvy qW swrIaW sYnw lYky (Auh rwjy myrI mdd ivc) phuMc jwNgy[
3
gurU jI L ivcwr cwhIdI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 264
1
gurU jI L Xwd krdy lokIx iPr tur rhy hn[
2
(pr) jwNdy sn ikAux aPr irhw hY hMkwrI qy ikAux kpt qy krVI kuitlqw Dwrn kIqI hY
su[ [sUcnw-ienHW do qukW L gurU jI dy pRqzKÎ vwk smJNw TIk nhIx, aglI bwq cIq ies
L shI nhIx krdI, ies krky ‘jwin’ dw arQ hY = jwNdy sn][
3
ieh gl suNky ik rwjy ny ikMø Byijaw hY[
4
Bwv (rwjw) quhwfI BilaweI dy rwh ivzc srl hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 265
1
awpdy crn pivzqR jwNky[
2
cwhIdw hY (ik asIx) aNoKIaW vsqUaW idKweIey[
3
(awpdy) pws Byjdw hY[
4
mhWrwjw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 266
1
awpNy khy vwk qox twlw nhIx krygw Bwv ‘hwQI moV dyvWgw’ ieh gl kihky mukrygw nhIx[
(a) Ausdy bcn khy qy (koeI) twlw nhIx kr skdw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 267
1
aiqXMq[
2
inrBX[
3
jd qUM rwjy pws sYx (qd rwjy ny).....[
4
rzKI hY[
5
aOrMg dy isr hoky awp hI.......[
6
buzDImwn ieh jwNdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 268
1
ZmIn qy ifzg ky[
2
vZIrW nwl[
3
mMn igaw ik (ienHW dI) mihmw vfI qox vzfI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 269
1
BOry vrgw[
2
JUTI qy krVI[
3
hzQ Aupr (rKy) Pl vWù iqRlokI pRqzK hY[
4
roZI dy vwsqy[
5
(qy kyvl) muKIey nrW pws[
6
jy bhuqy nhIx sn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 270
1
(vZIr dI gzl) nhIx mMnIx[
2
bcOlI ipMf ivzc (iek) Gr bNwieaw sI EQy qUM swfw iek dws sI ipCly jnm (pr) huN
qYL soJI aweI hY[
(a) (qUM qW) Gr dw awdmI hI ivcolw ivc bNwieaw igaw hYx, qUM qW swfw hI iek
dws pihlox qox EQy sYx, pr huN qUM pCwNI hY ieh gl[
3
(isK ny kihaw sI) iehI myry mn swQ Bwvnw hY[
4
iqs (isK) L[
5
ijs (gl) L swrw jhwn pRqzK jwNdw hY[
6
Kusry[
7
eyQy bI koeI Kusry qy qRImqW nhIx[ (a) frpok qRImqW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 271
1
ienHW sUrimaW L (a) ienHW inSwinaW L[
2
jMg krnw qy sMDI krnI[
3
cwihaw su[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 272
1
(jo) mMqR (qusW) pkwieaw sI[
2
jo anûd qy ivcwr dy smuMdr hn[
3
nwS krWgy[
4
Zwlm qy ZbrdsqI krky bl krn vwlw[
5
hwr hI pweygw[
6
jo mYx anûd pur ngr ivzc ifzTw hY (ieh hY)[
(a) awnûd pur ivc anûd hI mYx ifzTw hY[
7
kI gl hY ies ivcwry hwQI dI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 273
1
azCI (gl) nhIx hY ieAux iZd krnI[
2
(ieh kutvwr) Bzt vWg (gurU jI dw) js kihÀdw hY[
3
dUq Byjky (huN) swrI Kbr rzKWgw[
4
huN twl dyxdw hW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 274
1
‘klm jwrI’ hoNw iek muhwvrw hY Bwv hY POZW BrqI krnIaW[
2
frdy hn[
3
Bwv (kdy) jMg pvygw[
4
mwry gey[
5
duzK[
6
iPrdy rhy krky JgVw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 275
1
anigNq mN[
2
juzD krky dyiKaw nhIx[
3
nyVy rihN vwly ruK anuswr hn[
4
nW[
*
pw:-isD[
5
rwjy nwl myl krn leI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 276
1
mwmw ikRpwl jI[
2
gurU jI dy[
3
phwVI rwjy[
4
Pswd[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 277
1
iqzKI Dwrw[
2
jzg AuØzqm hY ijvyx gMgw dI Dwr huMdI hY[
3
awpNy dwsW dw[
4
Eh iksy L awpNy quzl nhIx smJdy[
5
sgox dUr dy ivroDI nhIx hoey ijnHW dI buzDI gur SrDw ivc (rukI =) itkI hoeI hY[
6
(ieh phwVIey) smIpI hoN qy bI soJI nhIx lYxdy[
7
hMkwrw krky Auh mUrK AuØzcy hoey hn [sMs: Audiq = AucÎweI][
8
swry jgq dy isrjnhwr ny[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 278
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 279
1
jy iksy qrHW ibgwV krnw cwhygw qW.........[
2
ieDr swrI ipRQvI BImcMd dI hY[
3
hMkwrI[
4
kzr = ijs dy lYN dw hzk hovy, msUl (tYks)[
5
Bwv awp ny pihlox hI roV idzqw hY[
6
jd kd (koeI gl) bNI ies qox totw (= nukswn) hI srygw Bwv hovygw[
*
pw:-Kotw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 280
1
smuMdr pws jy bUMd hMkwr kry[
2
rzqI[
3
mzCr[
4
Bwv hwrky frdw mwiraw Gr L nÜT jweygw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 281
1
Bwv gurU pMcm jI[
2
frolI invwsI sMGw goq dw jzt msMd, jo SRI gurU arjn dyv jI dI awgÎw nwl hirmMdr
dI icNvweI vyly pRym nwl syvw krdw sI. ieh pUjw dy Dn L ivhu jwNdw sI[
3
ies sUrmyx dw ruqbw iblûd krIey[
+
pw:-ko[
4
ByjNw huMdw hY awpNw Kws awdmI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 282
1
ijqny[
2
puSwk, isropwAu, iÞalq[
*
pw:-ilKq[ punw:-imlq[
3
nûd cMd AuiTaw[
4
muhr SRI gurU jI dI nZr kIqI[
5
GoV Swlw, qbylw[
6
iqMnW (GoiVaW) dIaW[
7
jo loV hovy dyxdw hY, (loV) lKky ihqvwn huMdw hY Bwv iKVy mzQy dyxdw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 283
+
pw:-imliq awie[
++
pw:-mud Aupwie[
1
soFIaW dy mukt Bwv SRomNI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 284
1
imhr dI nZr nwl lokW vl dyKky[
2
kuSl Xw suK dyxdy hn[
3
suMdr[
4
lÜk ivc bMnHN dy jog hY[
5
lKmI[
6
ahM bRhm[
7
cwAu nwl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 285
1
jnmW dy suzqy gurU smIpqw nwl jwgdy hn (awqm jIvn ivc)[
2
Bwv gwhuMdy hn bn L[
3
SyrW L toldy qy bMdUkW clwAuxdy hn[
4
bwj CoVdy hn fory KolHky[
5
(bwjW) vl qkdy (AunW dy) ipzCy (sUrmy) dOVdy hn[
6
Sor pwAuxdy hornW (pMCIaW) L frWvdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 286
1
jMgl[
2
bwrw isMgw[
3
nIl gwie[
4
bMdUk[
5
duDwrI ktwr[
[sMs:, jmDwr][
6
jMg ivc Zwlm hY[
7
jMmUrW qy jMjYlW dI jwg rhI swrI azg[
8
tyFW (Kw Kw qy) czkR (lY lY) cwrox pwsox (GumdI) qlvwr cmkdI hY[
9
Kyl dI cVHweI bI BY dwiek hY[
10
DrqI qy GoiVaW dy pOVW krky akwS dI hor hI hwlq hY Bwv DuMd vWù anHyrw hI ho irhw
hY iekur rwh dI DUV Cw rhI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 287
1
DOxsy dy Sbd[
2
pihly hI[
3
rOlw krdy hn jo phwVI rwjw suN lvy avwZ (mhwrwj jI dI) sYr dI[ (a) gUMj jo phwVW
(ivc AuTdI hY)[
*
ieh CMd kvI jI dI anuvwidq vwlmIk rwmwXN dy bwl kWf vrg 6 dy aMk 1 ivc bI
awieaw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 288
1
PYlweI[
2
iviSaW dI ivhu AuqwrI[
3
qIr iqzKy qy BÎwnk[
4
CyqI iczly ivc (qIr dI) bwgV rKky iKzcky Czfdy hn jo bhuq dUr jWdy hn [pnc =
iczlw, sM:, pqMckw[ bgrwie = qIr dI bwgV L iczly ivc Drky iKzcNw][
5
aKIx ifzTI AugwhI[
6
ktocIey rwjy ny suiNaw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 289
1
prjw[
2
Bwv mzisaw vwlI rwq L[
3
kMnI vwj suNky[
4
pr jy kdI (iek iesqRI L do pqI Xw iek DrqI L do rwjy) iml pYN qW kMm ivgVygw
(a) jy kdy Eh dovyx awmo swhmNy hoey qW kMm ivgVygw[
5
EQox
*
pw:-ieq qy[
6
qW (asIx) nhIx ivgVWgy[
7
(rwjw kihÀdw hY ik) ‘mYL apnI ivcwr hY’ (ies mwmly ivc Bwv ik jo qUM ikhw hY so
iPkr mYx awp vI kr irhW hW)[
8
dUq ny rwjy ikRpwl L swrI gl jwky jNw idzqI (ijsL) suNky ikRpwl rwjy ny iek vkIl
gurU jI pws Gzilaw jo CyqI aw phuMcw (anûdpuir)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 290
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 291
1
iqvyx (vkIl) siqgurU jI L (awky) kihÀdw hY (glW ijnHW ivzc imlwp rUpI) swr nhIx[
2
lY lY ky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 292
1
myrw swlw lgdw hY[
2
Byd L[
3
sUrj[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 293
1
crnW qy hzQ rKky[
2
iek qy iqMn = cwr[
3
jdox ivawh ky awvWgy suK anûd nwl[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 294
1
ijzQy pRwpq huMdy hn[
2
cWdI dI cob rzKN vwlw Bwv cobdwr[
3
jwgy (pMmw qy kysrI cMd)[
4
swL bulvwNgy[
5
Diraw hY DnuK[
6
iqzKy qIr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 295
1
Bwv bhuq suhNI hY[
2
Bwv cVHdI dupihr dy sUrj vWùU pRqwp pRkwSdw hY[
3
juawnI[
4
azgy czlN vwly[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 296
*
pw:-inq[
1
hzQW ivc SsqRW vwly[
2
KuSI ivc iBzjy hoey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 297
1
idKwvy leI[
*
pw:-ibsUriq[
2
Bwv dUlo jIkUM myrw puzqR hY iqvyx siqgurW dy mn L ipawrw hY (puzqR vq)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 298
1
(siqgurU dI cup qox) pMny ny liKaw ik (cIZW dyN ivzc) ihzq nhIx hY (gurU kw qW rwjy dI
awKI hoeI) ipClI gzl (lwlc dyN vwlI) ivcwrI qy Aus dy kihN dw mOikaw smJ ky
(ikhw:-)[
2
Bwv nyqR (guzsy nwl) lwl ho gey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 299
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 300
*
eyh jo vD Gt bol hoNy hn, qvw: Kwlsw ny mwmw ikRpwl jI qy kysrI cMd dy hoey ilKy hn
aqy guru iblws 10 pwqSwhI jo 1854 ivc Bw: suKw isMG jI ny iliKaw hY Aus ivc mUlox
ieh pRsMg hI nhIx, nw pMmw qy nwhIx kysrI cMd awieaw qy nwhIx koeI vwk kuvwk hoey hn,
qy nW hI ieh iZkr purwqn guriblws ivc hY, kvI jI L iksy QwEx Xw rvwXq qox imly
jwpdy hn[
+
ieh Gtnw qvw: Kw: ny nhIx ilKI, aMk ds ivc gurU jI awp kihÀdy hn ik ieh vkIl
bNky awey hn, ies nIqI L jwNdy hoey gurU jI vzlox koeI vDIkI dw vrqwAu AuhnW nwl
hoieaw hovy sMBv nhIx[ pMmy qy kysrI cMd vlox pihlox vDIkI qy vzD Gzt hoeI[ ijMnI hoeI
EnI dw jvwb mwmw jI ny dy idzqw[ vkIl dw awky inrwdr dy vwk kihNw ieh bI nIqI qy
dsqUr ivruzD hn aYsy krn qy Aus dw inrwdr hoNw bI nIqI ivc ivhq hY[
1
duK dyK lEgy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 301
+
ieh Gtnw qvw: Kw: ny nhIx ilKI, aMk ds ivc gurU jI awp kihÀdy hn ik ieh vkIl
bNky awey hn, ies nIqI L jwNdy hoey gurU jI vzlox koeI vDIkI dw vrqwAu AuhnW nwl
hoieaw hovy sMBv nhIx[ pMmy qy kysrI cMd vlox pihlox vDIkI qy vzD Gzt hoeI[ ijMnI hoeI
EnI dw jvwb mwmw jI ny dy idzqw[ vkIl dw awky inrwdr dy vwk kihNw ieh bI nIqI qy
dsqUr ivruzD hn aYsy krn qy Aus dw inrwdr hoNw bI nIqI ivc ivhq hY[
1
gur dRorIaW dy hzQ bMnH leIey qW aYxT Czf ky hlky hoNgy
(a) pwTWqR -gur dohI[ iPr arQ aYAux lgygw:-aYxT qÎwg ky qW hOly hoNgy, hzQ joVngy
qy gurU dI duhweI dyNgy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 302
1
svwr ho jwE[
2
rwh ivc[
3
jy pRwN ipawry hn qW fyrI nw lwE[
4
aYsy gurU jI dw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 303
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 304
1
myl krhu[
2
kON (vYrI dI) smUh sYnw L[
3
CoVky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 305
1
Bwv bkrI vWg dIn hoky mMgdw hY qy lY krky iPr (dyN vyly hMkwrI) Syr vq ho jwvygw[
2
pihly (hI asW) smJ ilaw sI qy smJw idqw sI[
3
ipzCox ju ivgwV huMdw hY[
4
ijs leI SRI akwl purK ny (swL) Byijaw hY[
5
pihlox nhIx CyVWgy jo jMg ivc sUrmyx Gzlygw (qy jMg) cwhygw qW (asIx lVnox mMUh) nhIx
moVWgy[ (a) n PyrihÀ = nhIx htWgy[ (e) dyKo qW shI jMg ivc sUrmyx Byjdw kON hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 306
1
akwl purK[
2
hy myry ipawry [ihMdI, bzlm[ sMs:, vzlB][ (a) bl ivc (AudÎq hoN dI)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 307
1
ptkw ky suztI[
2
CyqI hI DrqI jo KohN L (iqawr hY)[
3
rwjy dy dws kuty[
4
krdy hn (gurU jI)[
5
quhwL (iblws pur) Sihrox kzFygw[
*
pw:-imlky nih[
6
mwrn qk nObq phuMc geI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 308
1
rokN dw bMdobsq
(a) dMf[
2
jy rN ivc hwr nhIx idMdy (SRI gurU jI L)[
3
jso vwlIey rwjy L[
4
ipMfW qox hukmn Xw vMgwr ky mMgweI mnuÜKW dI BIV[
5
swiraW L[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 309
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 310
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 311
1
(BImcMd socdw hY) ik ieDr qW isawNy (mYL) vrjdy hn qy AuDr gurU jI dw Zor vDdw
hY[
2
rwjy phwVW dy mwlk[
3
icMqw dI gl[
4
hINqw bNdI hY[
5
loV pYN qy swry lYxdy hn[
6
ieh jgq ivc (pRiszD) kwr hY[
7
sVdI (hY myrI)[
*
ieh do qukW bwZy ilKqI nusiKaW ivc nhIx hn qy aMk 30 dy do hI crn idqy hn[
8
cqur ikRpwl ktocIey ny (gurU jI nwl BImcMd dw) bVw vYr vDw idqw qy iPr icq ivc
kihÀdw hY ik)[
+
ktocIey dI clwkI dyKo jd awp jMg ivc Psdw hY qW jMg rokdw hY[ cwhuMdw hY ik ieh
awpo ivc lVn qy mYx lWBy rhW, ies krky Pqih Swh dy gl lVweI mVHn dI azgy ivAuxq
dzsygw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 312
1
slwh[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 313
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 314
1
SzqrU (phwVI) nyVy nw (dyKy)[
2
phwVIaW dy smUh azgox Bytw lYky aw imly[
3
jo clw jwvy swhmNy gurU jI dy Bwv jo aw imly[
4
jo pws nhIx awAuxdw[ arQwq jo awkVdw hY, Bwv ieh hY ik Gwh pzTy rsd awid muzl lYky
dyNox nWh krdw hY[
5
awpo awpNy jzQy ivzc[
6
Aumr nvIx dI Auqswh hY[
*
pw:-duKiq[
7
mzl lvWgy[ (a) ml suztWgy[
8
rOV kr dyNw hY[ (a) rOlw krnw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 315
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 316
1
brwbrI ikvyx hovygI[
*
ies qox spSt hY ik rwijaW dI CyVCwV L awp qurkW vzlox smJ rhy hn[
2
jo hMkwr jNwAuxdw hY[
3
Bwv SsqR aYsy clwvWgy[
4
DrqI qy[
5
joDy juzD L cwhuMdy (jI ivc ieh awKdy hn) ik......[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 317
1
rN dI ibDI dy anuswr (kzd awid ivc pUry)[
2
(ieh socky ik:-)[
3
itkwNW qy Bojn[
4
gurU jI dy bwNW dI mShUrI[
5
ieh vfÎweI suNdy hn ik[
6
bwN[
7
swry (qIr) prW qk ßrk ho jWdy hn (inSwny ivc)[
8
kdy (BImcMd) kRoD Dwr lYxdw hY (qy kihÀdw hY ik-) swfy dyS ivc rihÀdy hn[
9
(myry) awdmI[
*
pw:-pMc iszK aru[
10
kwier[
11
phwVIaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 318
1
ivcwrw (swL) kI mwrygw (asIx).......[
2
vwjy vjdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 319
*
nwhn isrmOr qy fyhrwdUn L jmnw nKyVdI hY[ Aurwr isrmOr dI dUn hY qy pwr fyhrwdUn[
1
bhuq AuØzcy QW pr jo hY[
2
(AuhnW dw clwieaw) qIr[
+
ies dw Bwv ieh hY ik nwhn dy rwj dw gVHvwlIey rwjy nwl vYr sI, gVHvwlIey ielwky
ivc rwmrwie jI vsdy sn, ijnHW dw dyhurw huN qk EQy hY[ ‘‘fyhrwdUn rwmrwie’’ qox hI
fyhrwdUn nwm rih igaw hY[ gVHvwlIey L rwmrwie jI dI mdd sI, qy rwmrwie dI SwhI
drbwr ivc rsweI hoN krky lokIx frdy sn, dUjy krwmwqI smJdy sn[ ies leI nwhn dw
rwjw kuC Kuhw bYTw sI qy hr vyly frdw sI ik iksy vyly swrw rwj hI nw Kuhw bYTW[ Aus ny
siqgurU jI dI awqm SkqI qy bIr SkqI dw lwB AuTwAuN leI awpNy ielwky ivc szd
GzlNw munwsb jwqw, ieh gzl kvI jI ny azgy czlky iesy ruq dy aMsU 46 aMk 16. 17 ivc
vrNn kIqI hY qy rwjw L SrDwlU dzisaw hY[ dyKo aMk 27, 28 iesy aMsU dw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 320
1
SwrmOr swrI dUn dw nwm hY ijs dI rwjDwnI nwhn hY[
2
TûFw (qy inrml nIr)[
3
pUrn awnûd meI rONk dyKI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 321
1
CyqI lY awAuNw[
2
bfI DunI nwl SbdW L gwAuxdy hn[
3
GiVawl dw Sbd[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 322
1
bynqI dw kwrj hY[
*
pw:-ilKqÎox pTI[
2
ibnqI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 323
1
phwV dI suhNI dUn hY[
+
ikAuxik Auh rwj hY BImcMd dw jo Aus dy vYrI gVHvwlIey dw kuVm hY[
2
Bwv gurU jI ny[
3
suMdrqweI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 324
++
ieh dUN jo rwmrwie jI ny mzlI sI jmnw pwr hY ijs L huN fyhrw dUN kihÀdy hn[
1
swfy rwjy dy rwj qox pry[
2
iezCw hY[
3
hMkwr nwS krWgy[
4
Pryb, Cl[ (a) irdy dw mutwpw (hMkwr)[
5
XuzD BUimkw ivc[
6
kwier mUrK[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 325
1
swrI KuSI L[
2
ivc ivcrngy[
3
(SRI gurU jI ny) czlNw qW Tihrwieaw hoieaw hY[
4
awKIey (idl dw awSw)[
5
(jdox) awvy[
6
smW (mOkw) huN awieaw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 326
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 327
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 328
1
jmnw anûd dy rhI hY ijs L pwsy[
2
(Aus dy) muK kml L jo kwlK lÜgI hY[ (a) ibMDI SwhI[ (e) [pMk+ij = ] jo iczkV qy
SwhI[
3
(ivawh rUpI bhwinaW dy jl nwl (Bwvyx) inq Dovy (Auh sgox) bhuq dgdI Bwv pRgtdI
hY[
4
cwr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 329
*
pw:-qÎwgo[
1
(Aus) KotI cwl vwly SzqRÁ ny jMg Czf idqw hY[
2
iPr hwly (Aus L) kI AufIkNw hY[
3
cwhuMdw hY (juzD)[
4
pwvygw (juzD)[
5
qd qk swfw kRoD SWiq nhIx hoNw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 330
1
idn ibqwvo[
2
hoNgy[ (a) bNw lE[
3
asW moVnw nhIx krdy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 331
*
ies dw Bwv ieh hY ik SWq rih ky qy duK sih ky pMcm gurU qy nwvyx gurU jI dy swky vrq
cuzky hn pRjw moeI peI hY[ huN ies ivc purSwrQ Brky ijvw dyNw hY qW hI pRjw ZwlmW qox
CuztygI[
1
rwjy kMgwl hoky inlÜj ho jwNgy[
2
iqvyx (iek bcn khy qy)[
3
ieAux sMbwd muzikaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 332
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 333
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 334
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 335
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 336
1
anûd dI lgr (Bwv PuzlW vwlI fwl suhw rhI hY)[
2
crn[
3
GoVy qy cVHy[
4
gurW dy khy (anuswr) lYxdy hn[
5
sMKÎw krky kON igNqI igNy[ (a) azKIx dyKky kON igNy[
6
AufI[ (a) Aufky azKW ’c peI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 337
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 338
*
keI ilKqI nusiKaW ivc ies L iqRBMgI qy rswvl CMd bI iliKaw hY jo aSuzD hY[
1
vwsw[
2
sB qrHW kuSl hY?
3
rwjw kihÀdw hY:-[
4
sMBwl ky inhwl kIqw hY[
5
mydnI pRkwS ny[
6
Bwv gurU jI L[
7
Gr[
8
nwl mwmw ikRpwl jI L SRI gurU jI ny ipzCy dyiKaw[
9
cVHweI cVHdy[
10
jw rhy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 339
1
phwV dI cotI Auqy[
2
vsdI hY QoVy QW ivzc pr mShUr bhuq hY[
3
gihiNaW (= sjwvtW) dy Dwrn vwlI qy suhNy vys pihnN vwlI ieh ngrI hY[ [nwgrI dw
arQ eyQy iesqRI krnw TIk nhIx aMk 19 mukidaW swr purI dI SoBw SurU hoeI hY qy aMk
21 ivc iPr dzsdy hn ik ieAux ngrI dIaW gzlW krdy jw rhy hn, so nwgrI dw eyQy
inscy arQ ngrI hY][
4
sYnw ivc hoieaw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 340
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 341
1
dbwvWgy[
2
jy (awp ny) myrw sMg cwihaw hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 342
1
rwjw bwj awid smwj lYky[
2
GoVy pr cVHky[
3
BwrI phwV BwrI gUMjdy hn[
4
ibRzC[
5
phwV dy hyT hyT ibRzC hn (qrw qr =) bhuqy bohV qy ippl (awidk) swry SRySt rMg dy
hn[
6
awmly[
7
iqnIK ibRzC[ (a) igawnI ies dw arQ quN vI krdy hn[
*
pw:-sÎMml[
8
aMblqws[
9
icztI KYr[
10
KYr[
11
kyly[
12
ktihr[
13
jwmL[
14
twhlI[
15
iek ibRzC ijs L brswq ivc gol gol pIly Puzl lgdy hn[
16
mhUey[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 343
1
Bwv nwlo nwl AuØzgy hoey hn[
2
lsUVI [sMs:, Auddwl][
3
aMb[
4
iszDy (a) pUqIkwst nwmy ibRzC[ (e) cIV ijs ivcox gMdw broZw inkldw hY[
5
lûmy swl ibRzC[
6
knyr dy PuzlW dIaW pMgqIaW hn[
7
PlW PuzlW nwl[
8
smUh[
9
muzFW qox bhuq moty[
10
pzqy ifzgdy hn, anykW jwqW pwqW dy hn[
11
iCzCrw, plws [sMs:, vwqpoQ][
12
qyxdU, awbnUs dI iek iksm dw pyV[ (a) pIlk[
13
Cqvn dw bUtw[ ivSwl qÍc:, spq puVw[
14
sMBwlU[
15
ihMgot nwmy ibRzC[ qwps qrU[ (a) jIaw poqw [sM:, iegudI][
16
sRI mq nwmy bUtw[ (a) puMnwg dI iek jwqI[ (e) Pulwh[
17
idawr[
18
bVI vwXU vgdI hY[
+
ieh sÍYXw rws 11 aMsU 49 aMk 19 ivc aw cukw hY, swry dy arQ AuQy idzqy hoey hn[
19
koiel[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 344
1
nr mwdw dy suhNy suhNy joVy imlky[
2
AuØzcI avwZ krky kUjdy hn, (ijnW dI) rucI pUrn ho rhI hY, Auh pr moV moV ky bYTdy
hn[
*
ieh CMd bI ipCy QoVy QoVy pwTW dy Prk nwl rws 11 aMsU 49 aMk 21 ivc aw cuzkw hY,
swry dy arQ AuQy qzko[
3
ijnHW dy mMUh suhNy hn qy suKW dy dyN vwly hn qy jo duzKW qox hIn hoky hrK ivc rihÀdy hn
(pMCI)[
4
kwhlI nwl[
5
ikDry qW dOVdI iPrdI hY[
6
nIlgwey[
7
bwrwisMgw[
+
pwTWqR Byd nwl ieh CMd rws 11 aMsU 49 aMk 22 ivc vI aw cuzkw hY arQ vI EQy idqy
hn[
8
vfIaW vfIaW huzfW sUr Dwrdy hn[
9
Gr bNw ky rihÀdy hn[
10
bwrwisMigaW dy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 345
1
moty mws vwly[
2
kuzkV[
++
pwT dy QoVy QoVy Prk nwl rws 11 aMsU 49 aMk 23 ivc ieh bI aw cuzkw hY qy arQ bI
EQy idqy hn[
¶
pw:-jhW[
3
eyQy inrbwh ho jwvygw[
4
jy awp cwhogy[
5
suMdr[
6
cAugNw[
7
Bwv eykWq[
8
sB dy jI dy hrnhwrI hirawvl dI bhwr ho rhI hY qy mnohr ivcrdI hY (jmunw) [sMs:,
mMju = mnohr][
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 346
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 347
1
AuØzcw hY iknwrw[
2
qIsry ibRzCW dw TwT (KUb hY)[
(a) sUrj dI SoBw BI arQ lwAuxdy hn[
3
phwVW dI sYr hY[
4
bVw rwh cldw hY[
5
suMdr[
6
nIXq kIqI hoeI hY[
7
jMg dw rOlw ipaw hY[
8
nyVy vwsw ilaw hY pRgt hI[
9
rwjy dw duK[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 348
1
kON do isrW vwlw jMimaw hY jo swhmNy hovy[
2
rMg (anûd) nwS kr idaWgw[
3
suKW ivc itk ky[
4
mn ivc nW (jwNo)[
5
KuzlHw (QW)[
6
qwN idqI[
7
cwr koinaW vwlI cwnNI[
8
Zor nwl[
9
bhuq qkVI kzs idzqI[
10
qMbU swry qwN idzqy[
11
Et kr idzqI[
12
kqwr[ [aMgRyZI, lweIn][
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 349
1
buDIvwnW ny (azfo azf) rMg (do GoiVaW) dI (kqwr) bnw idKweI hY[
2
icq ivzc DIrj kIkUM Dwrngy Bwv itk ky kIkUM bYTNgy[
3
joiDaW dw vzsNw SyrW vWùU hovygw Bwv hr vyly jMg L iqawr[
4
rKÎw dw QwAux koeI iklw bNy[ [sMs:, mvws = rwKI dw QwAux][
5
jo vYrIaW L fr dyvy, iPr (sUrmy) ijzq dI awsw rzKN[
6
sYnw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 350
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 351
1
hZwr rupzXy dw kVwh pRSwd kro[
2
mwrny leI bMdUkW dI ibDI bnwE[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 352
1
iczkV Bwv gwrw[
2
rwmcÀdR mwno smuMdr qy pul bnHw irhw hY[
3
SwmW L qy svyry[
4
SwbwS swbwS[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 353
1
vfy vfy suhNy drvwZy bNwey[
2
aMdr rihky (aMdrlw bwhrilaW L mwrdw rhy golIaW)[
3
bhuqy purSW dy rihN dI qrkIb kIqI[ (a) mhwn rnû = mhwn jMg dI rIiq mUjb rcI[
*
gV dy aMdr dw pzkw sQwn siqgur dw gurdvwry dy rUp ivc KVw hY[ prMqU gwry qy pzQrW
dw kot ar kzcy koTy sB sPw ho cuky hn[ ngr pwAuxtw huN qzk vsdw hY[ siqgur dy
itkwNy hor bI lwgy hn[
4
iqs dy mn dI jwNky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 354
1
gurU jI L eISvr srUp jwN ilaw (rwjy ny)[
2
gwhuÀdy hn[
3
awp dw vws hoieaw[
4
jdox awp mYL Xwd krogy qqkwl awvWgw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 355
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 356
*
gVHvwl dI qdox ieh ngr rwjDwnI sI, iezQy gurU nwnk dyv jI dw gurdvwrw bI hY sI[ hVH
nwl ngr ruVH igaw dzsIdw hY[
1
gzdI, isMGwsn[
+
ieh dohw gur iblws dsmI pwqShI dy ivzcox dw hY kuC rqw rqw Prk hY[
++
huN qk nwm ieho hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 357
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 358
1
awpNy kMnI (rwm rwie ny) suiNaW ik SzqRÁaW dy nwS krqw (gurU jI)....[
+
pw:-sih[
2
(rwm rwie jI dy pws[)
3
(rwm rwie L) kih ky Gzilaw sI (sqvyx gurU jI ny)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 359
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 360
1
hlkI (hoCI)[
2
awpNy prwey qIrW dy ibnW dyKy idKwey[
3
rwh ivc[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 361
1
Bwv gurU jI ny[
2
(ik rwmrwie) ieAux jwN lvy ik iczq ivc fry nW[
*
pw:-apny sox ibroD jo DrIaih[ ins bwsr iqnhUM qy frIaih[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 362
1
awp L[
2
vrqwAu krIey[
3
aSIrvwd pVHI Bwv idzqI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 363
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 364
1
bihlo ky (gurdws ny)[
2
horQy[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 365
1
ikqnI ku dUr sFOrw nwm ngr vsdw sI[
*
ieh bhuq purwNw itkwNw buzD smyx dw hY, qdox iezQy AuhnW dy bhuq mT sn qy swDU itkdy
sn[ ies dw nwm ‘swDvwrw’ krky sI, ijs dw ibgV ky sFOrw bN igaw hY[ iPr ieh
muslmwnW dw iek Zor vwlw itkwNw irhw hY[ qsIl nrwXn gVH ivc hY[ pwAuxty qox solW
sqwrW mIl hosI[
2
ijs dy aDIn hY[
3
iqsny[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 366
1
ibnw qoly qy ibnw muKox boly hI aYsw ivhwr drSn lYky mn dy dyN dw) ho cukw hY[
2
KuSI dI lihr ivc ikrpw kIqI bhuqI[
3
gur drbwr lÜgw irhw jd qk[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 367
1
nr bwZ[ [Pw:, juzrhæ][
2
sMGny bn (ivzc)[
3
mrvw dyxdy hn[
*
Auxø qW nwhn ivc bI bVw iSkwr qy jMgl sn pr iSvwlk dIaW phwVIaW hrduawr qk
mhwn jMglW nwl BrpUr hn, ijnHW ivzc SyrW qy hwQIaW dw bI invws hY[
4
BÎwnk bn ivcox cuN ky kzFdy hn[
+
dyKo rws 4 aMsU 44 aMk 11 dI hyTlI tUk[
5
swrI dUN (dy lok) bYTky (gurU jI dy) bl L Aucwrdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 368
1
suMdr srUp qy guNW dy mMdr hn[
2
kwmdyv[
3
suMdr srIr (jo gurU jI dy srIr dy) qul hovy[
4
duKW dy nwS krqw hn[
5
(rwjy ny) dzisaw[
6
(SRI gurU jI) cwhuMdy hn[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 369
1
mwmw ikRpwl jI L[
2
Byj idqw (SRI ngr dy rwjy pws)[
3
mwmw ikRpwl jI ny kihaw[
4
idl ivc guzsy dy rKy hoey Bwv L ‘vzt’ kihÀdy hn[
5
siqgur jI dy kihN qy[
6
Blw dyKky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 370
*
pw:-Bny ikRpwl[
1
Bwv gurU jI dy pws[
2
cwhnw krky, KuSI nwl[
+
pw:-jugm mhIpq awin[
3
pRwhuNcwrI kIqI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 371
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 372
1
ivgwV[
2
rwq[
3
jzPI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 373
*
huN qk siqgur dy drbwr ivc suzKy dw iZkr nhIx awieaw[ acwnk eyQy qy ipCly aMsU dy
aMk 26 ivc awieaw hY[ ieh TIk nhIx hY[ kiv jI awpNy smyx suzKw iszKW ivc pRDwn dyKky
ilK rhy hn[ ies cVHdI jvwnI ivc suzKy dw pRvyS ho skNw qy Aus gurU dy Gr ivc, jo juzD
ividaw qy bIrrs Br irhw hY, dilÜdr kzF irhw hY qy qmwkU qzk mnHW kr irhw hY qy sB
niSaW qox vrj irhw hY, kd ho skdw hY ik ies SrIr nwSk bl buiD nwSk BMg L awpNy
bIrW ivc vwVy[
Sok hY ik ies suzKy ny inhMgW isMGW jYsI bIqrwg qy blI sMpRdw L sKq hwnI
pucweI hY[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 374
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 375
1
vfw DnuK rzQ ivc lYky[
2
Eh phwVIaW[
3
sMGNy bn dy[
4
POj dI kqwr[
5
ikDry iesiQq hovygw (Syr)[
6
ibRzC[
7
cIV[ (a) iszDI[
8
swl nwmy ibRzC[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 376
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 377
1
pYrW Auqy nhuÀ (nhuMdrW) aMkus vWùU (Bwv iqzKy qy muVvyx) hn[
2
grdn dy vwl[
3
lhU vrgy[
4
pUC[
5
Bwv ipzT lûmI hY[
++
pw:-drSn[
6
dyKNw duKdweI hY[
7
icztw[
8
moty qy bVy BwrI[
9
lkIrW[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 378
1
kqwr bNw ky[
2
(Syr L) llkwry[
3
(Syr dI) Cwl L shwry qy vwr (kry) qlvwr dw (Syr Auqy)[
*
pw:-isr[
4
DIrj Drky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 379
1
qlvwrW dy anykW (vwr) kIiqaW vI (Syr) mwr krygw[
2
rK idzqw DnuK qy BzQw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 380
1
pUC dy isry qy vwlW dw jo guzCw jyhw huMdw hY[
2
ibVw, iJVw[
3
vMgwiraw[
4
hy kwierw[ fr krky kUiVaW vwlI kwr krdw hYx[
5
kwier
[sM:, kwqur[ ihMdI, gwdr][
6
BÎwnk grdn (dy vwl) Pulwky[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 381
1
(gurU jI ny) Fwl kIqI azgy[[
2
CyqI[
3
mwr kIqI[
4
mMUh bcw ky lÜk (pyt) ivc (qlvwr) mwr idzqI (a) (Syr dy) mMUh (dI cot L Fwl qy) bcw
ky[
5
ijvyx swbun L qwr vzFdI hY[
6
ijvyx inrbl bzkrw huMdw hY[
7
bhuqy srIr Dwry sI (eys ny)[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 382
1
(ieh jnm) ies dw aMqlw hYsI[
2
pUrn kro[
3
sB QW qk jwvygI[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 383
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 384
1
nIlgwie[
2
sUr[
3
irzC[
4
bwrwisMgy[
5
Syr mwry[
6
rwjy qy Syr[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq
sRI gur pRqwp sUrj gRMQ (ruiq 1) 385
1
awn mMndy hn[ (a) jo SyrW (vq) sUrmy rwjy hn so awn mMndy hn[ eIn[
2
bhuq sRySt gurU js (ies ruq) ivc proieaw hY[
3
iekvMjw[
srbMs dwnI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbZwidaW aqy mwqw gUjrI jI dy 300 swlw ShIdI idhwVy L smripq