Professional Documents
Culture Documents
الاداء الجسدي
الاداء الجسدي
الفصل األول
االطار المنهجي
1
الفصل األول :التعريف بالبحث
مشكلـة البحث
د د ددل لقد د ددل صد د دديل نلالد د ددش نل د د ددًام زد د ددج نلق د د د ج نل ص د د د ج ن زًزد د ددً ز ن د د ددلن
ق د ددل نل نلد ددو ن ا د ددًامص زد ددج نل زد ددً نلزز د ددوص لد ددر نل ال د د نيقد ددل ل د ددن
د ددو د ددل د د ن زًزد ددً ا د د ن د ددم لغد ددل نل نلغًزضد ددل نلز د ددش ل يد ددًص ن د د ز
ز اً يد ددل دد ل نللنلد ددلص د ددل نلزز د ددوص ل د ددم يا د د ج ص د د ال ا د د س زد ددج نل ةزد ددً
ً ي د ددً لز د ددًج ن زًلي د ددل ا د ددًايل زصد د د ال زد د د نلز ق د ددم نلز اد د د سص ز د ددج ن يز د ددًرن
زد د ددج نلزاا د د د ج نل د د ددًز ج د د ددم ز د د ددً نيلنر نلز د د د مص لد د ددن د د ددًل ززد د ددً ل د د د
د د د د نلز د د د د ز دددد د د ددلص نلد د د د نل ل ي د د ددل نيلندي د د ددل ل لط د د ددًر ت زي د د ددل ل قاي د د ددً
نل ً زياًايد د د ص د ددل زريد د د ل د ددل لل د د د ل د ددن ن د د د لن نل زً نلز ًلد د د تز د ددً
د ددلص د ددل تج ل د ددن طق د دديل نل ة د د د يا ص ل د د د ر عت د د د د د د رًلس ز د ددج سليً د د د ن
قد د س يزًايد ددلص زا د د ز دد د د ن نل د ددًدجص نلد د ن ص ددش د ددش نل ًز ددو نلغ كد ددم زد د
د ددل د ددام د ددم ز زً د ددل نل ق د دل س ل د ددن نل اد ددل د ددة د ددل ل زد ددً ااا د د ل د د عا
نلد ددًلس ا يد ددً ا ل د د لد ددن ق د ددل اد ددو زص د د قً نل اد ددل نلز د ددًللس د ددم نلز د ددي
اد د د ً ك د ددً نلد د د ل د ددن عت لد د د د ددل نلزز د ددو لي ق د ددل ق د ددلي ت ا د ددً د ددًطل
زد ددج دد ل ل دد نلزز د ددو نلص د د قم ع ق د ددل نلزيد ددً س ًل ً د ددً د ددل د ددم د ددل ً
1
ل ل نل ل نل يًس ن يً لقًر نل يًسص ت تايً نل ن
نل اد د ددل د د ددن نلق د د د ج نل ً د د د لص د د د ص ط د د د لص د د د د د ددم نلق د د د ج نل د د ددً
نل ا ل د د د م زد د ددج نل ط د د د ن ددد ددد نلز د د د يل صد د دداو ل د د د ي د د د ل ليد د ددً ز د د ددو
ت ً د ددً لقًل د ددل يً ر د ددم ت كد ددً د ددم ايًي د ددل نلقد د د ج نل ً د د د لصد د د ل د ددن زد د د نل لد د د
د ددلص د ددو نز د ددل ليص د ددزو نل ًا د ددل د د د ل يا د ددج ا د ددً اد د د أ تج د د د ع ا ل د ددلج
نلغاًدي د ددل نلقل د د س نل د ددم ا صد ددً نل قاد ددم د ددم ا ً ً د د د نلز د د د يل ص قد ددل ن د د د ل ن
1
ل لال ً كً ز ل عنل زو نل لل 57ص لزًج زط ل نلالأ – 1998 زل مص ز زلص تا ك ل يً نل
ص37
2
د ددم نل د د د ا د د د يلق نا ق د ددًل نل نقد د د نا ق د ددًلن زا ر د ددً ز د ددي نص از د ددً ن د د د ل لد د د
د 1
ز يً ع
ازد د د ددً نلز د د د د قد د د ددل تزد د د ددً د د د ددم نلق د د د د ج نل ص د د د د ج علل د د د د نللد د د دداًلل
ج نلز ًل د د ج نلز رد ددلص قد ددل اد ددن نل د د زد ددج نلز د د لايزد ددً زد ددج ن زاًايد ددً
ا د د ددش نل ا ل يد د ددً د د ددم ل ضد د ددي نلز د د د يلص يد د ددً د د د عس يد د ددً ي د د د نل د د د
نلز دي د د ددل نللد د د د يل نلز د د دديقيل صز اد د د د ن ل د د ددن د د ددً ز د د ددج نل د د د د ن نلز د د د د م ز
د دديا ل يل نل د د د ج نلضد د د ر نلض د ددة نلز ل د ددل ط ق د ددً نل اا د ددي نل ة د ددم ني د ددًل
ز د د ددج لز د د ددو اا د د ددل ن ض د د ددًرس نلز د د د د يل ي د د د د عس ي د د ددً ت لقد د د د نا ج ن يق د د ددًي
نا اً د د د ل د د ددن ز د د د ن نلز د د د يل د د د نل ل د د د زياد د ددلن يد د ددً ل د د ددن ض د د د س نل
2
ع ل ن ضًرس ل ن ص ل نلز نل نلز قمص نل
د د ددل ز د د د يً يً د د ددلن ة يً ض د د د س ن لزد د ددً ل لد د ددل نل زد د ددج اد د ددً د د د
نل لد د د د ل نللنل د د ددل ا د د د د ل نلز د د د د م طً د د ددً ز ز د د ددة ًللد د د د ل د د ددش نل د د د د
نلز د د د يل ل ددد ن ل د ددً زد د د نلز ق د ددم ليد د د ن ز د ددج د ددة زص د ددً لس نل ً د د د
زص د د ددا ل نلريد د د د نلز ضد د د د لم ل غ د د ددل نل نق د د ددم د د د نلزقلزد د ددل د د ددم زا د د ددلأ نلز د د د د
ز د ددم لي د ددً ل د ددن ل ن ل د ددل ق د دديزً يً لد د د د د د ز د ددج ل د ددل ز د ددً نل
نلزقلز د ددل د ددم زا د ددلأ نلز د د د لد د د ل د ددن نل د د د ز د ددج نلز قد د د ج ز د ددلأ نا ا د ددً
نل نقم
د د ددم اددد تج زصد د ددا ل نل د د د ي د د ددً ل د د ددن زد د ددً قد د ددل ص د د د أ نل ً د د د
ماااا هااااا ية اااا االداء ا جسااااد يااااا ا ةااااروض ا مساااار د د ريً ن :د ددم ن
ا ةراق ؟
2
د د د د ن نلز د د د د م ض د د ددل نل ا ل ي د د ددًص ي د د ددل د د ددم ن نل ً د د ددً نل ص د د ددمصل ل نلغرد د د د ص ن -ااد د د د
مص نلل س نل ً ل لص ص2007صص 2 نل نلقً س ع ن س نل قً لص زي ًج نلقً س نلل لم ل ز
3
أهميـة البحث والحاجـة إليه
ق د د ددل لال د د د ز ددد س ز يددد س د د ددًل ط د د د ف ل د د ددلس ل اير د د د ل ي د د ددًر د د ددل
دد ي زد ددج د ددة ت زيد ددل نل د د نل ص د د ل ل د د س ني صد ددًق لد ددلأ نلز قد ددم ص زد ددج اد ددً د د
ني ضد د دديل نلزاً د د د ل د د ددل ت ضد د ددو د د د و ن د د د لنزيً ايريد د ددل د د د نل نلض د د د ر ل د د ددن ل
زد ددج د د ن نلز ض د د ي نل د د نل د ددم اد ددً ليد ددً ص تزد ددً نل ً د ددل لي د د د د زج د ددم اد ددل س نلل ن د ددً
ص ا تج ير ل
لز زً -نلز لل ج ًلز
ظ ل يً صاو ز نلز لل ج ًلرا ج ني أ نل م ل و ل لل نل -
أهــداف البحث
نل ًلم لن يلق نل
م نل نقم نلز م نل ل ق ل ن ن لنر نل
حــدود البحث
2008 – 1999 زم ن
نل نف – ا يل نلرا ج نل ز ل ً -ز ل نلقًل يل مك ن
م نل نقم نلز م نل ل ًل يل ن لنر نل موضوع
4
تحديــد المصطلحـــات
األداء:
اتلأ اتلأ لألزًال زاد نيلنر زج نلر و اتلأ اتلأ نلصمر ت ل ص ن
ل د د ل ددن ددةج ز ددج قد د ن تل د د ل اد د لي ددل ت قض ددً ص ني د د نيلنر يق ددً
قض
1
ا يم ت ليل لي نل
اتلأ ةج زً ل ي تلنر يقً
2
نيلنر نلقضًر يلً نلصمر لن نلز و لي ي ق نيلنر تيضً تا
3
ج نيلنر ق زج ز ً يً ن نل ل تا أز
د ددل ن لقد ددًر ص نيلنر اد د د لط د ددًر ي د د ق ا د ددً نل غ د د ج نل د د د ل د ددم ز د ددً نل
ددج ا ددً نلزز ددو ز ددج صد د نل ضد د نلا د د قي ددً ز ددج نلض ددغ نيلد د ن
4
نيلنر
5
ًام نيلنرص تا ل ً س لج س يًج نل ن ل م نل ق ي ق نل
ا جسااد
زي ي د ددً د ددم نلل ل د ددل د د د ص نل د ددلج ص نل ز د ددًج د ددل ص نل ع نل ر د ددل زل د ددط ً
د د د ز د د د لن د د دديزً نلز دد د ددم ززد د ددً ددد ل د د ددن زد د ددً ياي د د د زد د ددج ن ا د د ددًج زد د ددج ايد د ددًج ز
د ددل ص د د د ت نل تج نل د ددلج د د د نل ددد د ددلل د د د ج د ددًد نلز د د د لن ز ة د د د ت د ددًلن
د د د ل نل د ددًدج نل د ددم ل د ددن ص د دداو د د د أ يد د د د ددل ز د ددج ةلي د ددً ك د ددًط يً ت نلز د ددًلس نل د ددم
ًل قًديز د د ددً ع ت نلز د د ددًلس نل د د ددلج نلزاز د د ددو ل د د د د
ا نل د د ددلج د د د د نلاق د د ددي ي دددد زد د د د
كد د د د ل يلد د د د 6
د د د د ج نل د د د د ل ن ا د د ددًام ايد د د د ص ل د د دديل نلرد د د د ل نلراد د د د نلد د د د
د د د ص نل د ددلج ص د ددلية ل د ددج ع نل د ددل د ددزيل ع نل ددد ة نق د د د ن نل ً د د د ً زا د ددًج ق د د د
لن ل دًج الي ز لص م ص ع د ش يً ص ل ًج نل ل نلز ي ص نلز ل 1ص للنل لا ش ج زاا 1
نل ل ص 1970ص ص 37
1960 نلزط دل نل ً ليايدل ص 17ص ع د ص ز ق ص نلزا دل دم نل غدل ن لل نل د 2نلي لم ص ل ي
صص6
ل زة ج ص 1967ص ص 47 لن نل ل ص ندل نلطةل ص ز ل ن ل ص ع نج ص ز 3
ص نلزاازددل نل كيددل ل كيددل نل قً ددل نل د صع دا زًلددل زددج ا ددً نل غ د ج نل د ل ص نلز د نل كددم ني ددً 4
1989ص ص 78
ص ص 10 ص ع غلنل لن نلصي ج نل قً يل نل ًزل ص 1986 رً ًام ص ل م ج ز زل ج ل م ص نل 5نل
6
لل نلر ريل نل كيل ص ص 185 ص نلز زام ص ل ً
5
قد ددًر صد ددً س د ددل ً ز د د غدد د د نل د ددزيً دد نل د د ن لس رد ددً د ددم نل نل زد ددًج
د د ًال اد ددو زد ددً د د ًل يد ددً نلد ددن زلد ددل ً نيل د د م ا د د ل لضد ددزًج ن ل يد ددً د د ج ق د د ج
ن نلزلط زج زلًل ل ً
نل د د ددًدل ليد د د د ن ل د د ددلن يد د د د م ل د د ددلن د د ددل ع نل لزل د د ددط تز د د ددً ن ي د د ددً نل ً د د د د
نل زًليد د ددل د د ددم ضد د ددً ل ل ض د د د ن د د ددل نلزز د د ددو ل د د ددلن ع نق نا د د د ًلزز د د ددو نلزلد د ددط
زج ة ل ا ل ضزج يًف نل ا نج نل رظ زً ز
ي ا د د د ددم لا د د د ددل نلزز د د د ددو ن ل ي د د د ددًل ص نلز ا د د د ددل نل د د د ددلس ص نلزطً ل د د د ددل ص نلق د د د ددل س د د د ددل -نل
1
زً نل ال لص نل
1
د زاص د س ص ع د ددًلل زً نل نقددم ص زلددطرن ص ًلددل ت زددل ص تلددلنل نلزز ددو نلصددًزو ددم نلز د
ًز ل غلنل ص ا يل نلرا ج نل ز ل ص 1992ص ص 84
6
ا فصل ا ث نا
االط ر ا نظر
7
ا فصل ا ث نا :االط ر ا نظر
ا مب ث االول :مفهوم اداء ا جسد
زددً ل رددج زددج ن زيددل ددم يددًس ن ا ددًج ص زًي ز د زددج ندقددل زًليددل ددم اددً
ي دل ز د ن لاد ل د ز ن د نل ً ص ياد ج نل ددل ددً ل د نلزا د نلز ددلل نلط
زدً ي يطد دم ص م ل لن ن م قيق لج ضً س ن ا ًج زا
نلز ل ص ن ن نج نلردج دم ن د نازدً د ن لن ط ن ا نلط ي ل ل اق ل س
ددم ددم نلص دداو ص نل ز ددً ددج ل ددج ن ق ددًر ن ا ددًج ل ق ددل نل ز ددً نللد د س نل ددم
ع1
نلزضز ج
نلا لدل يادل نلرة درل نق دم ص نلد ناطةقً ززً ل ي نلرج زدج ن دً
ل دًدج نل صد د ًج ن لدو نل د نام نل طد ج م نل يل ص ن نلط ي يل نل
لد د ل ددج دد ددم ل ددن ز ددً ل ددش د د نلراد د ج ز ددج ط ددً ص ز اد د نل د د
زددً دديًف نل ل د زًليددل لةا ددًج ع 2ص ددًج طً د ي ددلل ن اصددطل نل ز يددل ن
زًليددل ص ددم رًل د رددًلة لض د يً ز د نل ط د نلرا ددل ن ي ز د زددج نل ددزً
قايً د ددلل ا ا د ن ا ددًام ددم نل د ن ياي د نل د نل ددً ل ص د ل ص د ن نل ط د
يددل ل راد ج ص نج نلرددج لغددل نا ددًايل صددش نلل ن ددل نل ً قًل ددل ص ن اازد نازًطد
نلزد ددًل ل ضد ددً ن نل د ددلنج ص ازد ددً نا د د ز ً د ددل ن ا اد ددً ًطد ددل نل قد ددو نل يد ددً
ع3
نلص ل ل يً ا ً
8
نلصدداو ل ددن نلزضددز ج نلز د م لددن ر ددو ل ددم ددم ا ددً نل د نل لقددل قددًل نل د
لد د ل اً ددل لد نل نقد د د ل ا ددً ل ددن نل ددم زي ددل ز ددً ًلز طي ددً ددلن ن ز
نل ل ددلس ز ً لددل د لل نل قايددً قايددل ددًل زقً كددً نل قددل نل ا ل د م صززددً للددً لددن
ددل ل ددن نلز د م ص ً ضددً ل لددن نل نديددً ضددزج نلل د س نلصددز ليل ل طددًل نل د ن
د نلزز ددو لددر نل ال د نل د ت ددل ل ددن لال د ني ددً ل د نل تلددًلل نلز د
ني د د أ ل لد د يً نل ايري ددل ر ددو ًطيد د نلرا ددم ز ي ددً ص ت ددًدو نل د د يز ددا نلد د
ن ددلنلم ًل قص ددش ددم ايري ددً ددل ل ددل ل ددج ن ي ددً لندد د نل ز ً ل ددل نل د د ي
ل ددًدو د نل رد ف نلزد ن ددًل نلزز د ج ددم دديً نلرًلددو ي يددً ن اصددش ص ًلصداو نلد
نل نادل نل يً يدل صديل ةق دً دلن و دم زر قدً دل ل نيلنر نل نيلة قل ازن ت
د ددي لد دديً ل صد ددا يل صد ددز ليل ت د د يً د ددلن زًليد ددً ص زا د د قً يد ددً ي د د ل يً د د
م نل م صززدً ط دل ز دل نلز م اًديل نل ني ليل ل زز ج نلل نل نل ةقً
ددًل ص زددً ددل ضددزج نل صددا و نل ددم لأل لةقددل د ن نل صددا و ز ط ددً اددو زز ددو ي د
نل زًليددل ل ددل ضددزج طددً نل ددزً ددًل زددً د يددل طًقددً ي ن لنليددل نل يضددزج د
د ن ص ددل ج ددلنلً ن زًليددً يزاااددً تج ا لد نلز د مص نلز د د ن لددل
ع1
ازددً ددل نل ددً م لددن زاا زددل لةزً يددلص… ددل نل د د نلزز ددو نل ةقددل ص
د د نلد د ًلزز ددو ددم ت ع كد د ق ع كد د ق ي ددو نلزز ددو زاًاد د زيز ددل لا ددل نلز د د
زددج لددو نلزضددز ج نيل د و ل زيلددش نلددل نزم كل ا د ير د ش اددو صددمر ل ددن ص د ل نلز د
دل اد ق نلز ديقن … ادو د ن ازدً نلز قدً ًلزادًا نلز د يل نلزة د ن ز
نلزز دو نلد نلم لزيزً د دم د ن ا د ن ن لد صد نلر دو نلز د م نل د نل دً ل د
ع2
ازددً نل الد نل دي ددم ايايددل ددم د ي ن يددل ص ت زددي ن ددو ددج ارد تيددل
ن يددل ز ًلد س تج صدداو قيزددل ايددل ص يزاددج ييددل قضدديل عار د ا ش نلز د يقد
ع3
م لزو نلزز و
1
نل ل ل ص ص114 نلز زًليً شصلق و زيل -
2
ن س نل قً ددل صعلزصددل زاصد ن صد ش صددً نلز د م ص -كد قص نل ددم نل ًزددو نلراددم ددم نل د
ن صًل نلق زم ص 1976صص5
3
نلزي دل د ج نلزز دو نلز د م ص ع د قايدً قً د ز زدل لد ام ا زدم صن ن ي ل دل -
ص 2002ص125 نل ل اص ً م ني لج لن نلاص ص نل نل كيل ل ل ن ً
9
ًل نلزز ج يز و نل ن يل نلز ًص س دم ديًف ت م ل صاية ززً ي ام تج ص نل ص يص نل
لل لادل نلزز دو نلز أ نل نلاا لج ز م نر ز قي ص غ نلز طًل نل
ن لنليددل نل ددم ل لد دديزً نج نلزز ددو نلز د م ايددًج ددم ز د نلز د يددً ل
زدج نلردج نلز د م ادً نلز د م ص لد ن ياد ج د ل للن ً م نل د لن تج ط
ص ددم ز ددً نل اددًر نل د ام ص تج نلز د نل ددً ج ن ددلنلم د ج نلزز ددو نلز د
د دل نل د تج نزد ة دل ص اددم ًل دًدو نل ص ز د ز ددو نل ً دل نل دً ل د
ل ا زًلس يل ز قلس دم ن ا دًج م ًيل نلل ل ص ل تج تز نلرام لال نلز
ع1
–نلزز و
زد ددو نلزز د ددو ل ن زيزد ددً د ددم ز د د أ نل صد ددش نل زد ددًلم زد ددج د د ن نلزاط د ددل ص
زي د نل ي د ل نل ددم دديل نل ددم ل ددً ي ا د ددل يصدداو نلزددًلس نل نلز د م نج ل د
دًل يز دو نل ن دل دليل ص نج صدا و ني نل م ليً ل تلند ضدزج نل صداية ز ًا
م نلز ني ً يل ل طًل نل زًلم ضزج ل ليل نل
قيدً لديً ل زًليدل ز دل ادو زز دو ل يريدل نل دم د نل زًلم ي د قل نل لم
ص ددل نلزاا د يددً نلراددم ل ددن ز ددً ل نل د ددًل ز ط ددً نل صددا يل لأل نل ةقددً
ددص يز ددً ع ًا ة ددام نلزااد د ص ي ددلل نلزز ددو نلز د د نل د ام ل زًلي ددل نل د د
ددل عنلز د س ص … يقد د تل نا د نل ددًد د نل ص د ل لق د ن ن لنليددل نل نلزز ددو ل د
ل دن لا رل ل ن تج اط ل ا زل نلزااد نل ً ل زاا ع ًا ة ام ز للن نلزري
ًطددل ًل ددلس نل يددل ددم نلز د يل د نل صد ل لأل د نر لاددل لز يددل ن نل ددفلش نليدً ز ام نل
يد د تلندد د ددل ن ل ن نل ز ددًلم لا ددل نلزز ددو نلز د د م ل ن ت ً دديً ددم ج نل ددل
ددل زز ددو ز د ل ددو ددًل ي ددي ددم ز نلددًس نل ددًل نل د نل صددا م ضددزج ز ز لددل ني
لد ددليل ص نل د نل صدداية زد ن :د ضددزج ل لدديل ن ص د ن نل ز ددم نل د
ددًل زددً ني ددم ص ةقددً ددًل ل صددش نل ددل نلزضددز ام ل د نل ي د ام نلز ددل
ل ز ددًل دديل نلز ز ددل نل ددم ًلزض ددز ام ص زز ددً ط ددل قل ددم نقد د نل د د ن ي ددً نل
م ديا ل يل ل د ز د أ زقً ك د زد نلززادج نلازد ز ل ن اصًر نل زدًلم ليدً ز ز ادً
د ددًل د ددل ن د ددً نلا د ددل نللد د د ي ض د ددزج نل ص د ددا و نلز رًل د ددو د د د ج ني د ددج قيد د د ص ا ل
1
ً ل صص31 -ك ق ص نل م زلل
10
نل لن ي ددل ز ددً ددل لن ي ددل ص ددم ي ددً د د ز ددً ل ن د د ل ددم نل ددل ص نلد د ع ا
د اًل لددن ددل زًليددل ن ي د ل يل ز ددج ددم يددً ددل نل طددًل نلصددز لم ز ً لددل ل
نلز د د يل نلز طيد ددً نلز د د م ص نل د ددم صد ددا د ددليل د ددم طد ددًل نل د د نل نل صد دداية
زًليددل د ا د ددً ن زيزددً ددم نل نللد ايل نلياليددل نلصد قيل عنليً ًايددل
ل ددن نل ناددل نل صددا يل نلز د يل نل ددم ت ددل ددليل ص ضددة لددج نلز طيددً نل نل صدداية
نلصد طم دم عنلز د د نل دم دًل يلنر نلزز ج ل دن نل ة د يايل نلا يدل ي
اددو صددمر ص لي د نج نل زددً لل نلز د معز ددل ي د نلزز ددو نلز د ددل نج
دج تج دليل ص صد دل نج ي د زو نلز ادن ًل ادل نل صدا يل نل او صمر ص ق
ع1
زل ل زً نل اً
ل دليً يلنر نلزز دو دم نلز د زدً زدً د صدا م ص زاط قدً صداو ن
قد د ددي تلنر نلزز د د ددو نلغ كد د ددم ز د د د تلنر نلزز د د ددو د د ددم نلز د د د د نلغ كد د ددم ص د د ددل تج د د د د
د ددم د د د زً د ددً ن ل ل د دديل د د د ن نيلنر ص نل د ددم ص د ددا د ددل ل ن نلصد د د قم صا
دً نلز زدم دة دم عنلز د ن زدً دل يل م نلغ ل ص نلزاا زل نلز
نل صدا و ازدً د نل دً لادل دم دم طد م ص ف س يً م ليً ل اا ً نلز
اي ج ًج ص ج صً ل نلزز و نلل ام عزً لً 1935 لل ص ع
د ن زدً ددزً ن ضددًرس د قزص ص لدديل ا دًديلص كدل ج غ د ل زة د دم زاًاد
ددً ن زاًاددل نيلنر نل قددليزم ضددزج ز طيددً لد قددً ًل غ ددل نل د ع صد
نلززً ددل د د ج نلز طي ددً زًلي ددل طً د د نلز د د م نل ددم ص ددز ددي نلز ز ددم
دل ل دن دليل نل نل ن يزًدم ل ز طيدً نل ز ًال ل نلقليزل نل نق نلز ًش ز
قدل م -دً قً عنل د لدل 1940-1874نلزز دو نلز د نلص طم زج ق دو عز زايً عنلز -ط
لددريً ل د يد د ل ص نلز د يل ددًل ز ددلت عن ل ددن ت ددً يق د ًلز د ل نل ز د نق د ج د ن نلز د
دد ن لددل ددم ن قددل ز د ت د ل عز نل اددم نلز دديقن عن يقددًلم ضدد ل ز ددلت نل ل د ن رددًلم
م ص نل يا نل ًل نلز و لدن ل ص نلز ًلغل نلصل لس ص نلز ً نلز نل لن نلر ً ل ًدو نلغ ً
يل طً ً ز ً ز ززً لطًر نلص ليل نلز
1
نليقال ص 1979صص234 زطً نلز ًل صع نل م نلز ل نلز -ن لش ص
11
غي د ددل نل ص د ددش نل ز د ددًلم د ددل د د د نل غ د ددل نل م دد د ن يز د ددًرس نل ايلعنل ل
ع1
ل
د ددًل ل د د نلز طيد ددً د دديً نلرًلد ددو لأل يد ددً د ددم ن نلص د د قيل نل د د ن ازد ددً صد ددر
نل صددا يل يلنر زددً ًل صددرً ر ددو ن نلق د س عز د يل/نل ل د ل ل د نل
ددًل ني يددً ل د نرن ددي ل نزيددل دن ددل ل ددن نل قددم نل ل د ددًل نل ني
ددل ق د س ا يددً ل ي ددًر ًلز ًاددًس ن ا ددًايل اصددش ن ا ددًج تزددً ار د ا نضددط نل
ددً م ددم ن نل د ت د نلرق د غيددل نل غ د نل يددً م ازددً ت د عنلز د نل د
ديزً دم صدش ز د ن نل زدًلم د نلدل نزم دل ل ديً نل ن ل لن ل نل
ددًل يلنر ني د اًل ني ددً ني د أ ن قل د ن لًضددل لددج ًل يددل لاًلد نل د
يددً ا يددل ددًل صدداية يً نل ةدقيددل نل ددل ل ددن ت زيددل ة د يايل ني ل د نل
لن ل ير نلزز و نللًا نل زز و طق م نلرق ًلزز و م عنلز
دً ن د ًال ً ن د د زج نل قدو نل دًطج ل ز زد … ز يً
ص ت نلزايدً … ج د دل ايدل نلردج نل نل ل ل دم ن ضدًرس نلز ديقن ن ل
د اقطددل نلغ كددم ص نل ل ددل ددم نلز د نلص د قم ت ددل ل لدديل ز ز د س لطددً نلز د
ددم نلصد د ف نلغد د ل ص زز ددً ت ددي ددم ن ي ددًر ززاا ددً نلد د ةق نل ًز ددل ل ًل دديل نلز د د
ً ددلس ل ا ددً لددج تيق اددل ر د ز ددً د نل زددًلم ص نيز د نل د ددل ل نل صددا و نل
ددل ددم يددل نل نل صدداية نل ةدقيددل نل ز ددل لددن ززااددً ن ا ددً ددل نيلنر نل
ً يددل ددم لد س ت د زصددً ا ز د ل اقددل نلرًلددو ل ز قددم لد ددًل طددًل لد
لًطريدل د ر نلد ام زدلنل ً دًل ص نل دم نل صا يل لأل نلز طيً ل طًل نل
ع2
زًلم ت ل ل م غم نلززً ل ج زً
1
نليقال ص 1979صص234 زطً نلز ًل صع نل م نلز ل نلز -ن لش ص
2
نل لد د ام نلز ًلد د ص ع ددم ز ددل ًز ددل ً ددو –نل د د ددم نلز د د د د ج ص ض دديًر صز ددم نل د د -
نل ك يل ص نلز ل4ص نل لل2ص 1999صص466
12
ا مب ث ا ث نا :اداء ا جسد يا ا مسرح ا مة صر
زدج دًل نلغ كدم نل دل ن ً نلز ًل زًليً لن غ صا و ني زً لقل قًل ن
د ص لددن ًاددل ددل نلط ي ددم د لددج عنل د زًلي نل اددل ا ددل ز د ن تج ن
ل ازددً د ا ي نل ض د دديا ي ا د ج قددً لصددا ي اددًا ن د نز يً ددً ًل لنديددل ص
دل نل ن صدً ن ن يزدًرن ا ل نج نل اً ص نل ل لن نلز وص ل
ادً نل د دن عل لد ًل زدً ز و زً اًج يلر نلصًل ليل ت نل
ع1
ل ت زيل ا س … نل
ز لن دل ز ن دل ن د ً ل ايريً م لةقً ًل نلزز ج ني ًل ل نل صا يل ي ًر
ط ددًل ير ددو نل د د ددًل ل ددي نلغ ك ددم نل ددم ن د د لل نل ل ددل ددم نلز د د لز ددً
ددًل لددريً لال د ن ددًلة ددم ًاددل ا د زددج نلز نضددي ن ا ددًايل ني نل زددًلم ل ةقددً
ددًر اصددًر د ج ددً قيً للد ًص ددلن يددً زد للد ً ددل ز نلز دل نل ددم نزاد
ط ددل ًلض د س ص نل د ددق ل د ن نلاد د ي زددج نل طددًل نلززد د ددًل لددًزة زيزددً ددم ني
قيقددً لزطًل ددل ددي س نل ق ددل ددً ن ا ددً نل ل ددل ت د قطًل اددو زددً يزاددج زددج زق زددً
زاد د ص ن ار ددً ا د د تص دداً ددًل نل د د ن د د ل غي ددل رايد د نلص دداو نلزد د ل ق يلنر ني
ًلطًقددل نلصددا يل نلزز د س ص غيددل نل نق د ص ا د ددًل ايددو زددج ت زددً ايريددل زز د س لأل
نللد س نل لد ل ددم طددًل دًل نلزز د ج ص نلد ج يصدا ج ت ددً دًل طددًل زددًلم ي
م نلز نل
زاي ددً (مساااارح األساااا ود و ي ددل ددم ل ددلل ز ددج نلز ددً نل د د نلز ددً دد لق ددل
د اًل ً زًليدل طدًل نل د زدً نلصدا م كد ل ضد ً ز نل
ا جريبا)
طدن نل ردظ ص لد ن زدًلم د نلدن ليل لد س ت ً ديل غيدل نل لد نل نلن نل صاية
ًل نادل نل صدا يل نل لد ل دم زدً نلد دي دم ً د ل نل ن عز ل ز
1
ز زل ل ام ا زم ص196 قً صن ن ي ل ل -
/13 /ن ن / ش صً اً نق نل ل ام ع نل ا ي ل نلز م ل نل ن عز -
13
ع ييد ددل د ددزل نل لدد ن يً عنلزز د ددو ن ا د ددًج ب نل د د ا نل د ددم ن د د ال نل د د
ددل ً ضدً س نلقد ج نل صد ج ت اددًر نل د ل نل ًلزيددل نل ًايدل غدم ضد صدا يل -ة د يايل
زصددً ل د كد لي ز د يل عن د ل ً ددم لد د زددج ت د نج صد ل د د زددً
د ل زدج نلقزًزدل د ز د دنن دًل ن زدً ضدزا زدج ت م نلز دا ن ن ل قً
لد ل د صدا يً دم لد زد نلز دًلج نل دة نل ً دً ًل نل ص ل ن ز ش ني
نلز ر ددل صنل ددم د ل لددً د ج ز ددش نل صدداية ددًل د ن لد
د ل عنل د
ييددًص زا يددً يزدديش زةزد د ددًل زا يددً طً ددً صددز ليً ل د يددل ني ر يددً لددن لغددًر
نل ر د د ز ي ددًص لد د ددل ص لد د يً صزز ددً لد د ا ي ددً ن ددلنليً نل ددةف ل لد د ددل
دي ز دً ل نل د ل طل ن ني لس ل ً ص زلل ن لق ن ص ليل نلزز و نلز
د د د د د د د اًل ل د د د د د ددن اد د د د د د د ي ل د د د د د ددل ص ن د د د د د ددًل ل د د د د د ددج ز د د د د د د د ل د د د د د ددلن و زد د د د د د د نلل د د د د د ددًلل ن
embage
عن ز ة اً نلز ال mobile assmblage زج عنل
زد د د دديل ل د ددن ز د ددً ل نل د د نل نلص ددا يل ل ز د د لن نل ةق ددً ياص ددش ت د د ل ر د د
لدر ت د ً دلن يً نل رايد م يضدزيًصلج نلزقددً كل نلر ددريل لزرددي ل ً طدً ا
راددي ددط س ن:لددل نل د كيل نل ددم ن د لل نل يدًس نق ج ً ضط نل نلزرً يزم نر ق ً
د ل اددم ياصددش قًدقيددً نيص دديًر نل د د لس لددن لاًل د ً ني ليددل زددج د لددًلس لدديً يً
ن يً دا دًل صدا و ني صش ل ً زًليً وت ي زل نل طًل ل يً ز
نل زددًلم ل ق ددل دي نل ددليل لددن زق زددً صدداية يً نل ل د ل /نل ضد نل ددم نل د
د ددلس د ددل ًل ة د د د يايل نل د ددليل ز د د د نل نلرًل د ددو ص اد د د ن ص د د د ج نل ص د دداية نل د د د
دد ددز نلد د نل د د ددليل ص ض ددة ل ددج نل ددلن و نلز ددً ج د د ج زا ا ددً نل نلز ً ا ددً
زاًايد ددل د دديزيًديل ل د ددلل زد ددا ل د د س زًليد ددل ل د ددلس نلز ً اد ددً م نل د د نل صد ددش نل د د
نلد كد لي عن زد ة دم ل و صازً ل ل نل صا و نلقً و ل لت نلزلل
14
ص قددل ت د قددًر يددً لددن نلز د أ نل ل د م نل زددل نل ددم د ن صددزو ي د نل ا ددش نل د
ددل زاًايددل ددلل ا د ن ير د ف نل غددل نل رايددل ل د زا د ت زيددل زز د س ص نل ل د نل د
ددم لدديً ل ددل نلز ددً نلر ددً ددًل ل ا د ي صدداية ل ددل نل ل د نلل د نل د
د ل نل قددل لددن ي ددي ددم ددل نل ص د ف م نل د نل صددا و ضددزج زاا زددل نل اددًر نل د
ددم ني د ل نل ددًل ددم عز د ني صدداية لقددل قق د نل نلددو نلز د ز ز د يً
د د دديًف يقد د د د ل ل د د ددن للي د د ددل نل ا يد د د د نل د د د د ايرم ل اًلد د د د اي د د ددل د د د د ل د د دديً يً زق ز د د ددً
صددش ددم نلصددًزو نل د قددم ز د ت د ل عنلز د ا يددً ص د زددً ددليل نل ل ل/نل
ددي ل ز ددو ص لد د س غ ددل ل ددن نل د د ن ددل د د زا ددن نلط ي د د ج نل ددم لد د
ددي دم دل ن يقدًي نل ددم لد ل دًل يقًلدً نلز د م ص غيددل ل ن د قةل دم ر د
نل ط د ددل نلزقً ك ددل ل قاي ددل نل ي ناي ددل ص نل ددل ل ددن نل وص نل ا ددً ل د د نل ا ددً ل دد
ع1
لزل ًي ة نلز
صدداو ي قددل ن يً نل د ددو ددم د ا نل د ززااددً نج ز ددو د ني ددًل ل نلز د يل
رد ددليل ضددزج ايددل ل د ل ًل اًل د نل صددا يل نل ن د ً لز ددة ز ددً ل نل د ز ددً
دًل كاً دً نلز د س ل د نل زدًلم زدج ني ن يً نلز د ا نل ندقل نل زًليل للأ نلز قم
ددليل نل نل صدداية ق لد ل ددن ل ية يددً نل ددم ددً ش ايريددً ا د ل ت ل ل يددل
نل اًل نل زًلم لزازة ل و من
دم ني د ل نل عز د دليل ل طدًل لد يل/نل د ا ً صتج نللد س نل يزاج ن
ل لد س م ددم نل صددش نل د د نل نلددو نل راياددم نلد زددج نل زددًل ايددً ناط قد
ا دش ز د يً ن يً نل ا ليل ضزج نل يل ص زد ز نلًس لليل نل ةقً نلز
قدل ا دقً لةدقيدل صاية يً نل ل ل دم د س ز ضدًيرً زق زً يً زًلديً ص نل م ضط
دلس ز ً اً يدً ًا زًديدً لدن زاًايدل كد يد قًدزدل ل دن دزل ز ز لدل تا دًف زز ن
لددةر نلصدداو نل زددًلم غيددل لطددًر ددزل ل ددً نلزص د ددل ًل ددًل كطددً ض د ني
ًل نل د د يل نلرًل د ددل نل د ددًز ل ً صد ددرًق د ددز د ددً د ددم نللد ددي نل زًليد ددل د ددو د ددلن نل
د ددًل ددل صددز ليل طً يددل صدداو ني د عنلزاز ددل اددً زضددز ايً ضددزج نل
ددج نل د د ف نل زًلي ددل ص ل ر ددو لز ي ددل نل ق ددم نل ا ي ددل ا ددل نل ددزً
1
صص41-40 صل نلز ا نل كم ل قً ل نل نلصًزو صعل اًج- ام ص ن زل ص نلز -اا
15
دي د اًل لدن ت دًل ل ايدل دو ً م نلقً دو ل ل ا دقيً نل د نل زًلم ن ً صا يً ا
ل دل صد يقً ز يدً دم يزدا نل ل نل ل اش ت م اصي نل قل نل ً م ا
ددًل ر د د نلد د ن س ل ددًلس نلل دديً ل ن د د يً نل ي ددً ا دديقً ض ددزج ز ددو نل ا ددًر
د ددل زا اً يد ددً د ددم ضد ددًر نل صد ددا و د ددم اد ددًر نلل د د س نل يد ددل زًليد ددً نل نلد ددو نلر د ددً
م تصغًل ضزج ن طً نل م ل زو نلز زً ز
ي د ت ددًل ل اي د د ددليل(ا مساارح ا ااا) نل ًل صدداية نل ددم ن ز د زددج نلز ددً
دً نل زددًلم ضددة لددج نلزصددً ال نلرًل ددل ًلزصددً ل نلز قط ددل ن ددل صدا و زًليددل
عنلز د دل ا دش ززاادً د اًل لدن دم ن دش (ا مسارح ا ادثا ) ل لز قج
غيددل صد تطرددً ا ددًر ددً نلصددًزو ضددة لددج نلزصددً ال نل زًليددل ددم نيلنر زددج
دلز نلردج ًل يدًس ايدل زدً ي دز ن:لدل ن ل اًل لن نللدز ن نل امصازً نل ر
صدداو اددً د اددلز ز د ة نلز ًض د س ًل ز ددو ت اي د ز ز لددل تص د ًص د
ددًدو ز ديددل ل ددن ز ض د ي د دلقددًي لددج نل لص ًل ل يددل اددم ز ً ددًس نلق د أ نلز د د لس
لد يل
د د د د د د ددش ا د د د د د د د د ن ق د د د د د د ددل زص د د د د د د ددً ال ًل د د د د د د ددل ل ز قد د د د د د د د ج از د د د د د د ددً لد د د د د د د د ت لراي د د د د د د ددل
دليل لالد ن ت ً ديً نل (مسرح يرق س ن يرانس سكو اإل م ئ ا ) دم ل زدًل نل صداية
قدل ياد ج زصدغة ت نلد زد زادًج نل د دم نلز ادً دل نل الد نل دم ز ً لدل ل
تج ياد ج نل دو زدج نلزز د ج دو يزادج يصد ليقدل لًزدل ز س ً ت ااي ل زي د س ت
د تج ياد ج ص صد ددل س د ل ددن صد ل نلز د نل يددًل ج ززددج ليد ن يددً تاددً
ًلددً يزاددج نل قددًط د نلز قد ج ص ل ددم ي قددل د ن نلز د نلزز د ج تزددً نلصددز
ددل ياد ج نيلنر نل د نلز ديقن ا دش اً دل ززاادً نل دم زد دم ز ادل د
يزادج ايرد ز د يً دل ًلم ز ت ل نل ًزو ن ل صيقل اً
نل ددن ددلق ل لد د نيلنر نل ا ددم زاي ددً نل د د نلزز ددو ا ددو ززاا ددً يق د د دد
نل د ل نل الد ل دل ل ن ً د دم ني د زلدًل قيد نل نل ًزج دم لد نل
ع1
ل ت ةقم م لل س نض ل ل غ
16
ددًر ًل ً ددل نلزً ددل ل د ص د ص د ي ت زيددل نلز د ددم (مساارح ا زبااز وا اادم )
دم نل ل صز زدً ايد مز نل ق ق ً ل ض ز زًصيل ز ني ًل ل نل لن يل م
دليل ل زز د ج نل ا ش نل صاية اً ل ل ز ض لل يل عنلاً نل م لًل ز
د نلصددًزو ددً ق نل زددج قايددل عنلز د رددًلة صددز ليً ل ددًقم لاًلد زد زددا نل د
كددل نيضد نر نيلد نج نلددلزن نيصد طل نلز د ل نيقا ددل ضددة لددج ل ددً نلز قددم ددم نل
ددً ن نلز د م ازددً ت د ال (مسااارح ال م مااا ا جريباااا) نلرايددل نلقًدزددل ددم نل د
ع1
م نلز ص ن نلز ق ج م نل ليل ضة لج نل نل صاية
نلز د م ني د ل نل ق دل ل طدًل نل د دً دل ل دن دم (ا مسرح ا مف اوح) د نل
نل ردظ … د يادج د ل زدي س طغدم ل دن لغدل دًل ام طدًل ني يً ا
ص ددو اددًج ددم ن ددل ني يددًج لرايددً ق د علرددظ د ن ددًل زي نلزر د ن لددً عنلز د
اًاد نل اً ً م ن يزًرن ش صًياج ت ع اً ص قل ط ل ًطل عنل
ددم دل زدج د نل دم اًاد دم تقددو ز لد س لقيقدل ادً دم نل دل و نل قيقدم ل زددل
ر ددم لد د ل تل ز ددل نل ددم ا ددًج ي ق ددل د د رً د د ج ط ق ددل ن ددلس ل ددل ل نلزز ددو عنلز د د
د ل زددج ددم ًاددل نل ددل ل ع ًلط قددل نل ًا ة ددايل ًل ددً تج نيل ددًل ت نيل ددًل
ع2
يل … نلن نلص ليل نلز ن ا ًام ل ل نل نل زً ج ر ًدو ط
د ددل نل صد دداية د ددً ص ز د د د د اًل لد ددن ن ً نلزر د د عنلز د د لد د قد ددل ز د د
ا دش نيلنر نل زدًلم ازدً دم ز د يل لد ليل نل زًليل ا نلر ليدل عنلزز دو نلا نل
تزي ددً ي ص د د ص ددا ن ص دداو نلزز د د ج ص دداً طر لي ددل يل ددل ا ددًزم 1966 ع
اك قط طًد س ل ًل يش ص اًج صا و نلزز ج تص لل ا
ددل د اًل لددن نل ً نلرق د نق ن د زددج ت د ل عنلز د نلزر د معنلز د ازددً ياي د
ز د يل عني دن نلز د م ص ردم لد نل قصش دم دًقم لاًلد نل د
زد ة ل قايل نل د ي ز ص ة تل ن نلزز ج ي ة ليا لزو لًز …
ل د ج نلددن قً ددو – د نلددن اددل لددلج – د قلددل ً ددو ااددل ت زددً ج ل د زد
د دًا زي لدج نلد لس سل يلدً ل لد نل صد ل نل دم د ط دل لدج ني ادً قنن
1
ً ل صص44-43 ل ن ص ز زل زلل -اا
2
نيز ام صص272 ل م نلز ج ص ضيًر صز م نل -
17
ا يددم نلز د يل د ا ص د ج يز د ج ز ددً قددلز ج ل د ل نل زي د لددن ص د نيطرددً
ع1
رج ق ج نل زي ز ج يغا ج ت ايل رج قيقيً
د د ل نل ددلن و زد د نلز قد د ج كي ددًج ت زي ددل نصد د ن نلزر د د عز د د لد د ازددً ز د د
د ددلس نلزصددً ل نلزز ددو قددل ن ص كددل نلز د يل نلزقًزددل ددم نل د نلز قددم ددم نل
اددة زاددً اد نل ص ددم ددً ًالاددً زي ددً نل ز يددل نل ددم ل لددل ل ددلس … نج نلد نل د
نلل ايدل نلل ايل نلقليزل لزي دًج نلطقد لاً لن نلزاً نل م ز و نلق س نل قيقيل ل ز
ع2
ا ة ي ن نل ط نل اً نل نلز ًل م نلز
1
نيز ام ص ص273 ل م نلز ج ص ضيًر صز م نل -
2
م نل ز و ص ص158 ً -لنز ص ًا –
18
ا مؤشرات ا ا اسفر عنه االط ر ا نظر
1ل رددج زددج ن زيددل ددم يددًس ن ا ددًج ص زًي ز د زددج ندقددل زًليددل ل د نلزا د
يددل ز د ن ددم لا د ل د ز ن د نل ً ص يا د ج نل ددل ددً نلز ددلل نلط
د زدً ي يطد ص دم ل لن ن قيق لج ضً س ن ا ًج زا
نلز ل ن لن ط ن ا م نلط ي ل ل اق ل س
ًلزز دو دم ت ع كد ق ع كد ق 2ي و نلزز و زاًا زيزل لادل نلز د
لددو نلزضددز ج نيلد و ل زيلددش نلددل نزم كل ا د يرد ش اددو صددمر د نل د
نلز قددً ًلزاددًا نلز د يل نلزة د زددج ز د ن ل ددن ص د ل نلز د
د ددل ا د د ق نلر د ددو نلز د د م نل د د نل د ددً نلز د دديقن … اد ددو د د ن ازد ددً
دج ارد تيدل نلزز دو نلد نلم لزيزً د دم د ن ا د ن ن لد صد ل
نل ال نل دي م ي ايايل م ن يل ص ت زي ن و
نل ل ددل ددم نلز د نلصد قم ت ددل ل لدديل ز ز د س لطددً نلز د 3ج د
دم نلصد ف نلغد ل ص اقطل نل ةق نل ًز ل ل ًلديل نلز د نلغ كم ص
نل زًلم ل ل نل صا و نل ززً ت ي م ن ي ًر ززااً
نلغ ك ددم ددًل زًلي ددً ل ددن غ د د ن ددً نلز د د ص ددا و ني ز ددً 4لق ددل ق ددًل ن
د د لد ددج د د زًلي نل اد ددل ا د ددل ز د د ن زد ددج تج ن د ددًل نل د ددل
ا د ددًا ن دد د د د د ص ل د ددن ًا د ددل نز يً د ددً ًل لندي د ددل ص د ددل نلط ي د ددم عنل
ل ازً ا ي نل ض يا ي ا ج قً لصا ي
19
الفصل الثالث
اجراءات البحث
20
ا فصل ا ث ث
اجراءات ا ب ث
أوال :إجراءات ا ب ث
-1مج مع ا ب ث
د ج نل نق د ج زددج ع 10ل ضددً ز د يً قددلزيً ز يددً نلز د ج ز زد نل د
ن يد ددً ز د د ن د ددم ت د ددًل ل د ددل ل ق د ددل 2008 -1992نل د ددم صد دداو ن لنر نل
ن م ل نل ل ل ت اً ًص ن ً يً م
21
جدول رقم 2
تحليل العينة
ا قلق مسر
أ ف وازراج :منةم سة د
22
د يل ت لن يً نل ًزل ل ن ا س نلق ل ص ق دل ن ا دًج نلز ي
ق د ددل نل ض د ددً س ج ل نل د د د نل لد د د لي د ددً ا د ددًل ز نق د ددش ز غ دد ن
زدًلم نر ت دًج نل غ د ن نل ز نل غ م لًل ن ا ًج ي يش نل
نل ن يدل ا د س دً ق دل نل ل نللن يل ضة لج لد ت نلار م زج ار
دل لد نلً زدي ن دم يدً ي نل يًس ض ش نلقي نلل ايل نل قيل ززً نرن
د ز ادل زصد ل دل ص لديل لج لد كي ززً ا نلار يل نلرا ل ت
ًلق ل
ًل زدو نلز د م ع نلق دل ادًج ز ً ددًس ا دًج لق قد نلدلن و ياد ي دديش
تايً ص س ف ج ل ي نل زيل ز ا لن ن يًس ل نق ز
ط ن ا ددًج ط ددم اقطددل يد نلغددل ز ددو نيز د ز ددو نل د لليد ز صددً يل تزد
ًلددً نللن يددل نلزصد ل ًي اددً لد اددو نيصدديًر ل اد ي ددز ً د ددل
زل ًلق ل نلز
ق ددل زيد زطًلددل نل يددًس ً ددلن لريد ددًر نل زددو نلز د م ددًليً
رش زج لس نلق ل نلد ال ت للم ًل ل ز ال اً نل ًزو ز يً
ز د ن :د ج ص لي د ن ي ددل ند ي دديش ن ا ددًج ي قددل نل ن ددل ن ا د ً ز د
يل نلز م لص ليً ن نل اًر نلز نلق ل لال ن ت ً يً م
اددن ل ض د ل ددن يزددل نلق ددل نلز ض د لل نل دي ددل ددم نل د ددًلز
نل ددم ن د د ن ا ددًج نل ددم ددل ز ددج نلزص دداة نل ددم تق ط ي ددً ز ددج نلزص دداة
ددلل ل د د ص تج ل د ياددج لددلأ ت د ي ص نل دي ددل لددلأ نل د زددج نلاددً
ا يد ددم لد ددن ل د د ل ج د د ل نض د د ياي د د لاد ددل نلاد ددً د ددش زاد ددً
ل ًر نل يًس ز ي ليً يً نلط ي يل نلص ص لج نلقيً ت نلاي
لن يدل ل دج ًلً زو يل
م زي ص ليً نلز و نلز
ددزًر ن ً د ريً د زم ا د ج يددً ي اًا د ا ددز يً ل د لددً ه ز د
23
نلق ددل ز ددو نل ددي ز ددلس ددًلق ل ا زي ددً زضد د دل لن ا ددل ت ددًي أ تلد د نج
ن ضط نل
زور يً ي ز ل ًي نر نل زيل نلغ ند يل ج نلي اًا نلص ليً
ي يص ا ل و ل ق ل نل نل زيل نلزضط كل ًلق ل ز ز ج
دو نلق دل ياادش نلص لديل ط ف ايل ل زيل زز ل ل زج نلز ت
ز د ن زددج نلق ددل ز د ن لن يددً ا اد ياددًل ارد لددن ز ددلنج ل ن ددو نلص لدديً
ي ديش ت درن ن زدج نلق دل صد ل ز ي لل زج ي نلق ل زج
لن و نلص ليً
الفصل الرابع
24
االس ن ج ت :
نل اًديل نللقيقل نلز ن س م -1لز يل نل ن نل زً لز يل ز يل زج لز يل نل ا ً
ًل ن ل ل يً ل نل زو نلص
دم دم نلزصديل ي دل نلد ًل غ م قيزل ز غ س نلز -2ن يزًر ل
مس ز لن ل ز رل زج ل
نل م نج لغل نل قم اً ل زج لغل نل اً ي لًل ز لي ل -3ن يزًر نل
ددً د د ج نلص ددر س نل لد د ل ص ددر س ن ددل نل ز ددً يق ددلزيً ددم يل ددً ني ا ددً ا
ن ي ًر اة زً لغل نيلًليل زو ل ن ن يضً
25
توصيات
.1التركيززع ى ززا ابززنلي اصيززت حنشززت لتتهززربم اززنلاغوار اغهنالززت ا ززاا
ل غشززنركت اززت التاراززت الغبززرهيت س غصوززن ابززنلي لغبززرن الشززنر م اتكززا
العراض ات االهين االغصت ذات الكثنات البكنصيت الكايرة .
اهززريم اززت .2اىززن ة اصتززنر اةززرا ة تاراززت الغغثزز( االغحززرر لبززع ي يززاص
الغصنطق الغفتاهت اغبرن الغقوا االغتصعهنت.
.3اىن ة تارات لالغبزرن الازاا(مالتت از ات ازت ا ايزت الثغنصيصيزنت اتكرارهزن
اصق( العراض ات اةنليم اغهناظنت العراق الغحت فت.
ااشزرام ىز غزصوم ايوزن .4ذهن ىزراض غبزرهينت االطفزن( الزا الغز ار
لغرض التعرف غ ةا وم ى ا ا الغبرن ى ةر .
.5االصتاززن الززا الغبززرهيت الشززعايت الون اززت غ ز ةازز( ارةززت ال الززت ال اصغززاذر
التبعيصينت ااصغن انشكن( غبرهيت رشيصت شنه صن ىز ة صغزنذر غصوزن اعز التغييزر
غثزز( غبززرهيت لهظززر تاززاا(م الك ز لززم ت ز ىم اززنالىا الت فعيززاصت اةنىززنت
العرض الغصنبات.
.6االصفتززنن اززت ىززم الفززرق االه يززت اتشززغي ون الصوززن هاززر العاايززت اززت تطززار
الغبرن العراةت الغبتق(.
26
نلزلًل
ددل لاددل ً كددً ز ددل عنل زددو نل ددلل 57ص لزددًج زط ددل ك ل يددً نل ع 1زلد مص ز زددلص تا
نلالأ – 1998ص37
1
نلزلل ار ص ص238 اا
ا ددلي ددش ي ددً ص ل ددًج نل د د ل نلز ددي ص نلز ددل 1ص ل ددلنل ل ددا ش ددج زااد د ع2
لن ل ًج نل ل ص 1970ص ص 37 ز لص م ص ع
نلزط ل 17ص ع ص ز ق ص نلزا ل م نل غل ن لل نل ع 3نلي لم ص ل ي
صص6 1960 نل ً ليايل ص
لن نل د ل زة د ج ص 1967ص د نج ص ز د ل ص ندددل نلطددةل ص ز ددل ن ددل ص ع د ع4
ص 47
نلزاازل نل كيدل صع ا نل كم ني ً زًلل زج ا ً نل غ ج نل ل ص نلز ع1 5
ص 1989ص ص 78 ل كيل نل قً ل نل
ص ع غدلنل لن نلصدي ج نل قً يدل نل ًزدل ص ردً ًام ص ل م دج ز زدل دج ل دم ص نل ع 6نل
ص ص 10 1986
لل نلر ريل نل كيل ص ص 185 ص نلز ع 7زام ص ل ً
د ع د دًلل زً نل نقدم ص ع 8زلطرن ص ًلل ت زل ص تلدلنل نلزز دو نلصدًزو دم نلز د
زاص س ص ًز ل غلنل ص ا يل نلرا ج نل ز ل ص 1992ص ص 84
ص ص5 نل ً خ ص زط ل نل زي ل لزصل ص عل ع 9لر ش يا م نلرج ل
د ددًز زي د ددل ص نلز د د د لل نلل د ددغ س ع 435ص لن لر د ددش يا د ددم نل زًلي د ددل ص ع10
نلصي ج نل قً يل نل ًزل ص غلنل 2000ص ص31
دد ص نل ددل ل اصد د ص 1ص زا ددل لن نل ل ددً م نل ل ددً م نلراد د ج ل د د نل لد د ع11
1989ص ص8 نل
نل ل ل ص ص114 نلز زًليً شصلق و زيل ع12
صعلزصددل ص د ش صددً نلز د م ص ك د قص نل ددم نل ًزددو نلراددم ددم نل د ع13
ن س نل قً ل ن صًل نلق زم ص 1976صص5 زاص ن
د ج نلزز دو نلز د م ص قايدً ز زل لد ام ا زدم قً صن ن ي ل ل ع14
د نل ل اصد دً دم ني لج لن نلاص ص نل نلزي ل نل كيل ل ل ن ً ع
ص 2002ص125
27
نليقا ددل ص1979 زط ددً دد نلز ًلد د صع نل ددم نلز د د ن لش ص د د ل نلز د د ع15
صص234
نل لد ام نلز ًلد ص ع دم ز دل ًز دل دم نلز د ج ص ضيًر صز م نل د ع16
نل ك يل ص نلز ل4ص نل لل2ص 1999صص466 ً و –نل
ز زل ل ام ا زم ص196 قً صن ن ي ل ل ع17
صنل د نف دش صدً اً ص ع دم نلز دل نلقط دل ل راد ج ص نل دلل ني و ص ًضدو ع18
ص 2001صص62 نل زمص اًا ج ني لل لج ن س نل ي نل ًلم نل
د ن ص ز ن دل ا دو ن دل صعزلد د نلط ي م ص اا ل نلز ص ع19
م ع 12ص 1994صص 53 نل ن س نل قً ل – زي ًج نلقً س نلل لم ل ز
نلز ا د د د نل كد د ددم ل قً د د ددل نل د د د نلصد د ددًزو صعل اد د ددًج- اد د ددم ص ن زد د ددل ص نلز د د د ع20
صص41-40 صل
28