E DREJTA PERSONALE (IUS

QUOD AD PERSONAS
PERTINET)

E DREJTA STATUSORE

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 1
 KUPTIMI I TE DREJTES
PERSONALE
E Drejta Personale ndahet ne dy grupe kryesore:
E drejta statusore – teresia e rregullave juridike qe
rregullojne poziten juridike te personave te ndryshem
ose kategorive te tera te banoreve te shtetit romak si
pjesemarres ne jeten publike dhe private te Romes
E drejta familjare – teresia e rregullave juridike qe
rregullojne poziten juridike te personave te ndryshem
brenda familjes romake

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 2
 KUPTIMI I TE DREJTES
STATUSORE
Koncepti i subjektit te se drejtes
Zotesia juridike
Statuset ose cilesite ligjore te personit apo gjendjet e
caktuara juridike sipas teorise se “capitis deminutio’
Menyra e fitimit te statusit te qytetarit
Zotesi juridike ne lemin e te drejtes publike dhe asaj
private
Pozita juridike e te huajve
Pozita juridike e sklleverve
zotesia per te vepruar

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 3
Kuptimi i subjektit te se drejtes
Nje nga elementat e se drejtes subjektive eshte subjekti.
Subjekti i se drejtes njihet me termin: persona, caput ose
status.
Subjekti eshte nje person fizik (natyral) . Person natyral sot
eshte njeriu si qenie, por per romaket persona ishin vetem
njerezit e lire jo sklleverit robi(servus) ndonese edhe ky
ishte njeri.
Persona juridik ishin personat artificial d.m.th i cili nuk
ekziston, por e krijon ligji dhe e pajis me personalitet,
organizimet kolektive (shoqata) dhe grumbuj sendesh
(fondacione).
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 4
 KUPTIMI I ZOTESISE JURIDIKE

Zotesia juridike (capacitas juridica) – cilesia e

nje personi te caktuar qe te jete titullar i te
drejtave dhe detyrimeve
Zotesi juridike ne lemin e te drejtes publike dhe
asaj private

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 5
 Zotesia juridike (capacitas juridica)
1. Ekzistenca natyrore ; i njihen te drejta dhe foshnjes qe
gjendet ende ne barkun e nenes “nasciturus pro nato
habetur”
2. Lindja gjalle; foshnja fiton personalitet ne qofte se lind i
gjalle dhe i plote, duke dhene nje shenje gjalleria ( jo
vetem ze). Plotesia e foshnjes (integriteti) dukej nga
gjendja e kaptines. Foshnje qe nuk kishte kaptinen e njeriut
thuhesh monstrum ose prodigium .
3. Cilesi te tjera ligjore; ekzistenca e te cilave varej nga
prejardhja etnike, pozita sociale, gjinia dhe pozita ne
familje.

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 6
 Caput ose status
cilesite ligjore te personit
a.status libertatus-cilesia e te qenurit i lire.
b. status civitatis-cilesia e te qenurit qytetare.
c. status familiae-pozita juridike ne familje.
Personat qe nuk gezonin asnje nga te drejtat e mesiperme qe
gjendeshin ne skllaveri konsideroheshi– instatu servitutis
Statusi, qe duhet te gezohej fillimish, ishte ai i lirise.
Nese ky status ishte i shoqeruar me ate te
nenshtetesise personi konsiderohej qytetar , por jo
automatikisht te dy keto statuse sillnin ate
familijar. Pa statusin e trete, pozita e tij juridike
ishte ajo e personit alieni juris.
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 7
 ZOTESIA JURIDIKE E
QYTETAREVE ROMAKE
Menyra e fitimit te statusit te qytetarit
1. Lindja (ius sanguinis)
2. Natyralizimit ( jus naturalisatio)
A. Natyralizim privat – 1.adoptimi (adoptio,
adrogatio, legitimatio). 2.manumissio(clirimet nga
skllaveria)
B. Natyralizim publik – vendime te organeve
shteterore .

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 8
 ZOTESIA JURIDIKE E
QYTETAREVE ROMAKE
2. Permbajtja e statusit te qytetarit romak ishte nje
varg autorizimesh juridike publiko-privato.
Ne lemin e te drejtes publike
Ius suffragii dhe ius honorum
E drejta e sherbimit ne legjione
E drejta e pjesemarrjes ne solemnitetet fetare dhe laike
Ne lemin e te drejtes private
Ius conubii
Ius commercii
E drejta e tre emrave (ius tria nomina)
Allowance only for
Cives optimo iure©dhe
"fair use" cives
Enkeleda Olldashi minimo iure 9
 ZOTESIA JURIDIKE E
QYTETAREVE ROMAKE
3. Kufizimet e zotesise juridike te qytetareve
romake
Kufizime te pergjithshme – kategori te caktuara
shoqerore si grate, alieni iuris, minoritete fetare dhe
kolonet.
Kufizime individuale – (nexi dhe addicti, personat in
mancipio, auctorati, ab hoste redempti)
Kufizime ndeshkimore per sjellje te palejueshme dhe
te pandershme – (personae intestabiles, nota censoria,
personat infame, turpes personae)
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 10
 Humbja e zotesise juridike te
qytetareve romake
A. Vdekja natyrore
humbja e shenjave te jetes.
**Kur kjo ndodhte ne shume persona ne te njejten kohe
prezumohej se kishim te benim me bashkevdekje.
(Contemporain)’. Kur vdesim sebashku at e pjelle,
konsiderohet se ka vdekur me pare pjella, kur kjo
eshte e mitur (inpubes) pa mbushur 12 dhe 14 vjeç
(praesumtio juris) dhe kur ky ishte madhor e
kunderta.
Lejohej qe te mund te provohej edhe e kunderta, nese per
te kishte prova bindese.
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 11
 Humbja e zotesise juridike te
qytetareve romake

B.Vdekja civile
Capitis deminutio maxima – humbja e statusit te
qytetarit dhe lirise (roberimi, skllaverimi dhe
denime te perjetshme)
Capitis deminutio media – humbja e statusit te
qytatarit pa humbur lirine (transferimi ne komune
latine apo peregrine, renegatizmi, debimi, deporti)
Capitis deminutio minima – humbja e statusit
brenda familjes ( nga sui juris ne alieni juris)

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 12
 Ndarja e peronave sipas pozites juridike
Te liret nga pikepamja e nenshtetesise ndaheshin
ne nenshtetas, cives dhe jo nenshtetas, te huajt.
nga pikepamj e lindjes, ne te lire qysh prej
lindjes (ingenui) dhe ne te liruar nga skllaveria
(libertini)
Njerezit ndaheshin ne te lire dhe ne rober
(servi).
I lire ishte ai qe gezonte personalitet (persona)

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 13
 ZOTESIA JURIDIKE E LATINEVE DHE E
PEREGRINEVE (status libertatis)
Latinet – banore te kolonive romake dhe latine
Latini veteres (ius honorum dhe pjesemarrjen ne
legjione) dhe latini novi (ius suffragii dhe ius conubii)
Peregrinet – pjesetare te komunave jo latine dhe
romake me statusin e lirise, capitis deminution
media(jo nenshtetas).Kete pozite juridike kishin
dhe sklleverit e liruar (libertinet).
E drejta themelore e peregrineve ishte perdorimi i te
drejtes zakonore ndermjet tyre
Leges datae dhe ius gentium perdoreshin nga dediticet.
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 14
 Burimet e skllaverise
Burimet e skllaverise
1. Sipas lindje, jus sanguini
1. Lindja. Foshnja e gruas skllave ishte skllav. 2. Simbas
rregullit te se drejtes se kombeve (jus gentium), nese
nena qe ne konceptimin e foshnjes ose ne çdo
moment te shtatezanise kishte qene e lire, foshnja e
saj lindte i lire, non habet calamitas matris nocere ei
qui in utero est, sipas rregullit te mesiperm,
fatkeqesia e s’emes nuk duhet te demtoje ate qe
eshte ne barkun e saj.

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 15
 Burimet e skllaverise

2. Sipas dispozitave ligjore

Roberit e luftes – prone e atij qe i zinte
rober
Skllaverimi i vete qytetareve – shmangie
taksash dhe ushtrie, mospermbushje
detyrimesh, hajdutet ne flagrance, alieni
iuris.
Pirateria dhe tregjet e sklleverve
Allowance only for
"fair use"
Te denuarit © Enkeleda Olldashi 16
 POZITA JURIDIKE E
SKLLEVERVE
2. Permbajta e skllaverise
Ius vita ac necis – e drejta e jetes dhe e
vdekjes se skllavit ne duart e padronit
Pozita e sklleverve ne periudhat e ndryshme
Lajmetare dhe zbatues te vullnetit te padronit (p.e
lashte)
Fitimi i te drejtes se jetes (p. klasike)
Detyrimin e pronareve te paguanin punen (p.
postklasike)
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 17
 POZITA JURIDIKE E
SKLLEVERVE
Rob, quhesh njeriu i cili nuk ishte i lire. Ai nuk kishte
kapacitet ligjor. Meqenese kishte natyre njerezore i
njiheshin disa te drejta. Fuqia e te zotit te shtepise mbi te
ishte e dyfishte: a. dominium (zoterim), simbas te ciles
robi konsiderohej send (res). b. Potestas (pushtet)
simbas te ciles robi dallohej nga sendet e tjera. Nga kjo
fuqi e dyte (potestas) rridhnin:
i zoti, pervetesonte cdo gje qe fitonte skllavi i tij.
lidhja midis Roberve te liruar dhe anetareve te familjes
se padronit ishte e ndaluar sepse quhej contubernium.
obligimi i quajtur natyral (obligation naturalis) zbatohej
Allowance only for
"fair use"kunder tyre mbasi te©liroheshin.
Enkeleda Olldashi 18
 POZITA JURIDIKE E
SKLLEVERVE
foshnja e robit nuk konsiderohej si frut natyror i tij por i
padronit.
Statuliber, thuhesh per ate rob, lirimi i te cilit ishte nen nje
kusht pezullues ose nen nje afat. Kete e drejta e mbronte
nga humbja e lirise.
“in libertate esse” thuhesh per ate rob, i cili nga
pikepamja e ligjit ishte i tille, por ne realitet nuk ishte i lire.
Kjo gjendje shkaktohej nga nje lirim i pafuqishem. Ligji
kishte vendosur nje afat parashkrimi nga 10-20 vjet, pas
permbushjes se te cilit merrte formen e plote statusi i lirise.
Rreptesine e ligjit perkundrejt roberve (duke i konsideruar
si send, res) i zbutnin zakonet. Ne kohen e lashte burim i
roberve ishin te kapurit ne lufte me popujt e tjere fqinje
dhe only
Allowance jo for
tregetia. Meqenese numri i roberve ishte i paket i
"fair zoti
use" i robit gjendej ne kontakt me te ngushte me te.
© Enkeleda Olldashi 19
 NDERPRERJA E SKLAVERISE
Menyra e nderprerjes se skllaverise
1. Vdekja natyrore
2. Sipas dispozitavev ligjore.
2a.Me vendim te organeve kompetente ( kunder vullnetit
te padronit ) deklarohesh i lire, ne formen ipso jure:
-kush kallzonte vrasesit e te zotit te tij
-kush debohesh prej te zotit te tij per shkak semundje ose
pleqerie
-kush kallzonte grabitesin e nje vajze
-kush kallzonte nje te aratisur prej ushtrise

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 20
 heqja e roberise me formalitet
privat
2b. Me vullnetin e padronit, manumissiones
1.Manumissio vindicta – lirimi ne forme simbolike
2.Manumissio testamento – sipas deshires se fundit
3.Manumissio censu – regjistrimi i skllavit te censor
*1.Robi lirohesh dhe me deklarate te zotit ne prani te disa
miqeve (inter amicos), ose me ftese te tij per te darkuar me
te ne nje tavoline. Por ne kete rast robi transferohej ne nje
gjendje per tu liruar (in libertate ess); sepse per lirimin
definitiv duhesh nje nga formalitetet zyrtare te deklarimit.
Imperatori Justinian vuri kushtin e pranise se pese
deshmitareve ose shkrese te nenshkruar prej te zotitit dhe
prej pese deshmitareve .
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 21
 LEGES NE KOHEN E PERANDORIT
AUGUST PER SKLLAVERINE

Lex Fufia Caninia dhe lex Aelia Sentia

sipas te drejtes civile
a.i zoti te kishte te pakten 20 vjec
b. lirimi i robit te mos rendonte poziten e kreditoreve
te tij (in creditorum)
c.robi duhet te ish te pakten 30 vjec
d.duhesh te behej ne nje raport te aresyeshem aq sa
sasia e pergjithshme e atyre qe liroheshin nuk
duhej te ishte me shume se njeqinde.
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 22
 POZITA JURIDIKE E TE
LIRUARVE. LIBERTINET
Libertinet ishin sklleverit e liruar – pozita
juridike varej nga pozita e patronit
Libertinet kishin pozite me te keqe se cives
minimo iure ( kufizim jus conubi)
Ne baze te manumisios, mbetej varesia ndaj
ish-pronarit edhe pse ai fitonte poziten e
padronit
Patronati dhe respekti (obsequium) – dhurata,
heqja dore nga padia, operae bona.
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 23
 GJYKIMET STATUSORE
Gjykimet qe zgjidhnin ceshtjen mbi poziten
juridike te personave fizike (causae liberales
questiones status)
Vindicatio in libertatem – vertetimi se nje
person qe jeton ne skllaveri ka te drejte lirie
Vindicatio in servitutem – vertetimi se nje
person i lire ka pozite skllavi

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 24
ZOTESIA PER TE VEPRUAR E
PERSONAVE FIZIKE
Zotesia per te vepruar (capacitas agendi) –
Personat qe me moshen e tyre, me aftesite
psiqike, morale, fizike dhe me seksin e tyre,
garantonin se ne komunkimin juridik mund te
silleshin si njerez te aresyeshem, fitonin te
drejtat e tyre dhe pergjigjeshin pavaresisht per
veprimet antiligjore.
1.Mosha
2.Gjinia
3. Aftesite personale

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 25
ZOTESIA PER TE VEPRUAR E
TE MITURVE
Te mitur (impuberes) – te gjithe personat meshkuj qe nuk
kane arritur moshen e pjekurise seksuale
Te miturit deri ne shtate vjec konsideroheshin infantes –
nuk kishin fare zotesi per te vepruar
Te miturit, nga mosha 7-10 vjec, konsideroheshin
impuberes infantia majores. Ata kishin te drejte te lidhnin
pune juridike qe permiresonin poziten e tyre ekonomike
dhe kjo e dejte mund t’iu hiqej per te kunderten -meliorem
condicionem facere dhe deteriorem condicionem facere.
Ne pikepamje te pergjegjesise penale pergjigjeshin
personat madhore (mbi moshen e pubertetit) dhe te miturit
te dale prej feminise nga 10 vjec deri ne 12/14 vjec,
Allowance only for
impuberes pubertati ©proxima
"fair use"
.
Enkeleda Olldashi 26
Nuk pergjigjeshin infantes dhe impuberes infantiae majores.
 ZOTESIA PER TE VEPRUAR E
PERSONAVE ME TE META PERSONALE
A. mangesite psiqike.
Zhveshja nga zotesia per te vepruar e personave me zhvillim te vonshem
psikik, shenja te dukshme te marrezise (dementia, amentia) , te
cmendurise furiosus. Per te gjitha keto mbizoteronte principi se te
çmendurit nuk kane aspak vullnet(furiosi nulla volontas est). Veprimet
juridike qe benin te çmendurit ne kohen kur u zhdukej cmenduria
(luçita intervalla), sillnin pasoja juridike. Pozita e tyre juridike ishte e
njejte me foshnjet (infantes).
B. mangesite morale
Kufizimi i zotesise per te vepruar per personat me te meta morale si,
plangprishesit, batakcinjte,*infames.
C. mangesite fizike
Kufizimi i zotesise per te vepruar per personat me te meta fizike, ishte
vetem per veprimeve juridike forma e te cilave kishte lidhje me te
meten fizike.
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 27
 Infamia, c’nderimi
Si cilesia e nenshtetesise konsiderohej dhe nderi i
nenshtetasve (existimatio), ndaj shoqerise, lidhur
me te drejtat publike te tij por dhe me ato private.
Ky nder mund te humbte i tere (existimatio
consumitur) siç mund te ngjante ne humbjen e
madhe ose te mesme te cilesise status ose te
pakesimit. Ky pakesim thuhesh infamia dhe
percaktohej nga ligji ose nga vendimi gjyqesore.

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 28
ZOTESIA PER TE VEPRUAR E
PERSONAVE NEN 25-VJEC
Restitutio in integrum ob aetatem – e drejta e
rivendosjes se gjendjes se meparshme per shkak te
moshes.
Kerkimi i pelqimit te kujdestarit per veprimet
juridike qe kryente personi nen 25-vjec ishte e
vetmja menyre per evitimin e fenomenit te
mesiperm
Ne te drejten post-klasike sipas lejes se vecante te
perandorit mund te fitohej zotesia per te vepruar
per meshkujt kur mbushnin 20 dhe per grate 18
vjet.only for
Allowance
"fair use" © Enkeleda Olldashi 29
 ZOTESIA PER TE VEPRUAR E
PERSONAVE FIZIKE
Heqja ose kufizimi i zotesise per te vepruar
behej per shkak te papjekurise, per shkak te
seksit, per shkak te te metave personale
(psikike, morale dhe fizike).
Per te dy rastet e para mungesa e zotesise
per te vepruar zevendesohej me
institucionin e tutorise dhe per personat e
kategorise se fundit me institucionin e
kujdestarise.
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 30
ZOTESIA PER TE VEPRUAR E
FEMRAVE
Lirimi i grave nga tutoria mbi te miturit (12 vjec)
dhe hyrja nen pushtetin e tutorit mbi grate
madhore tutor mulierum (mbi 12 vjec).
Mjete qe detyronin tutoret qe te jepnin pelqimin
per punet juridike qe kishin lidhur (interpostio
auctoritatis)
Abrogimi i gjithe institucionit. Ne fillim si
privilegj dhe pastaj si e drejte.

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 31
 E DREJTA PERSONALE (IUS
QUOD AD PERSONAS
PERTINET)

PERSONA JURIDIK
“quhen ato persona te cilet nuk ekzistojne
natyralisht por vetem drejtesia i krijon dhe
i pranon si te tille”
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 32
 PERSONAT JURIDIKE
Personat juridike – bashkesite e njerezve dhe
masat e sendeve u njihet statusi i titullarit te te
drejtave dhe detyrimeve pra zotesia juridike.
Personat juridike me ndihmen e organeve te tyre
shprehin vullnetin duke hyre ne marredhenie
juridike midis tyre si dhe me persona fizike
(zotesia per te vepruar).
teoria e personave juridik nuk ishte perpunuar ne
te drejten e lashta as ne te drejten klasike dhe
postklasike
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 33
 PERSONAT JURIDIKE

Lloji i personave Juridik

Sipas te drejtes romake por dhe te sotme personi
juridik ose artificiale ndahen ne dy lloje:
1.lidhje personale (corpus, universitas, collegium)
2. teresi pasurish si p.sh, institutet e bamiresise,
fondacionet.

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 34
 PERSONAT JURIDIKE
(si lidhje personash)
1.Shteti (popullus romanus ose Republica), i cili jo vetem qe kryente
funksione te personit juridik ne fushen e te drejtes publike por edhe
funksione te personit juridik ne fushen e te drejtes private.
2.Komunat (civitas, municipia) te cilat shembellejne edhe me kamunat e
sotme.
3.Kolegje (collegia), te cilat formohen me vullnet te personave naturale, te
tilla jane;
a. kolegjiumet e kishtareve ( colegia templorum )perdoreshin per
administrimin e pasurise se Faltoreve.
b. colegia ose solidalitates te destinueme per qellime te tjera, si kolegjet
e nenpunesve, kolegjet e esnafeve etj . Keto lloje kolegjesh me
vone u bene vatra te intrigave politike dhe u ndaluan ne koherat e
fundit te Republikes. Pa leje te Senatit ose te Princepsit nuk mund
te krijoheshin .
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 35
 PERSONAT JURIDIKE NE TE
DREJTEN E LASHTE
Ente te emancipuara shteterore me karakter shoqerore
kishin nje status te vecante (komunat latine dhe peregrine,
tempujt, kolegjiumet e kishtareve)
Gjinia romake si perjashtimi i perzierjes se personalitetit
publik dhe privat te personave juridike.
Themelimi i personave juridike ishte i lidhur jo vete me faktin
e bashkimit vullnetar, por dhe me pranimi e rregullave te
bashkesise. “Bashkesia zgjat aq sa me veprimet e saj
nuk bie ne kundershtim me rendin pozitiv juridik.”

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 36
 PERSONAT JURIDIKE NE TE
DREJTEN KLASIKE
Shteti perfaqesohej si subjekt i se drejtes publike
dhe si subjekt i se drejtes private.
Personat juridike publike themeloheshin ne baze te
vendimeve te organeve kompetente shteterore
(akte te brendshme ose traktateve nderkombetar).
Personat juridike private mund te krijoheshin ose
me vendim te organit shteteror ose me inisiative te
individeve private (shteti si fiscus, tres faciunt
collegium-nisma e te pakten tre qytetareve qe prej
kohes se Cezarit dhe Augustit duhej te shoqerohej
ngaonlyvendimi
Allowance for i organit shteteror.
"fair use" © Enkeleda Olldashi 37
 PERSONAT JURIDIKE NE TE
DREJTEN KLASIKE
Leja per themelimin e personit juridik mund te
ishte e pergjithshme ose e vecante (statute te
tipizuara ose krejt te reja)
Personat juridike private ndaheshin ne shoqeri
tregetare (societates publicanorum, societates
argentariorum) dhe ne shoqata dhe fondacione ku
qellimi ishte permbushja e disa detyrave te
pergjithsme, politike, sociale, kulturore,
humanitare dhe detyra te tjera jo-ekonomike.
Veprimtaria e personit juridik lidhej rigorozisht
me only
Allowance qellimin
for e themelimit.
"fair use" © Enkeleda Olldashi 38
 PERSONAT JURIDIKE NE TE
DREJTEN KLASIKE
Zotesia per te vepruar e organit ndahej midis organeve te personit
juridik.
Rregullat e shtetit dhe aktet e themelimit do te percaktonin
respektivisht organet dhe kompetencat e ketyre si per shtetin dhe
njesite veteqeverisese ashtu edhe per ndermarrjet shteterore dhe entet e
pavarura.
Organet e personave juridike private ishin:
Asamblene ose mbledhjen e anetareve (drejtimet e pergjithshme te
punes)
Drejtuesit e zgjedhur (zbatimin e drejtimeve te pergjithsme)
Nepunesit e paguar (zbatimin e drejtimeve te pergjithshme)
Actor ose syndicus (drejtori)

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 39
 PERSONAT JURIDIKE
Shuarja (likujdimi) e personit juridik – vdekja civile
Personat juridike shteterore shuheshin me vendim te
organeve shteterore.
Personat juridike private shuheshin me vendim te
asamblese, me humbjen e qellimit, me humbjen e
pasurise ose humbjen e anetare si edhe me vendim te
organeve shteterore.
Pasuria e tyre behej prone e arkes shteterore ose lihej
me urdher per personin e ri juridik qe do te krijohej
per te njejtin qellim, te shoqerite ekonomike mund te
ndahej ndermjet anetareve ne baze te pagesave apo
aktiveve.

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 40
 PERSONAT JURIDIKE NE TE
DREJTEN POST-KLASIKE
Ne kodifikimine e Justinianit u ndane:
Universitates personarum (collegia, corpora,
sodalitates, societates) ishin te gjithe personat juridike
me qellim ekonomik, politik, social, humanitar ose
religjioz. Anetaret kishin te drejte vote dhe mund te
zgjidheshin ne organet drejtuese. U nda personaliteti
juridik i personit juridik nga zotesia juridike e
individeve.
Lidhja me dhune e njerezve ne shoqata profesionale i
krijonte shteti me qellim stabilizimin e ekonomise dhe
forcimin e shtetit.
Allowance only for
"fair use" © Enkeleda Olldashi 41
 PERSONAT JURIDIKE NE TE
DREJTEN POST-KLASIKE
Ne kodifikimine e Justinianit
Universitates rerum (causae piae, fondacione) persona
juridike qe posedonin pasuri te vecanta (arcam), por nuk
kishin anetaresi te vecante (entet shteterore me detyra dhe
te ardhura te pavarura, jetimore, azile, spitale, kisha, etj).
Masat pasurore te personifikuara per plotesimin e nevojave
te pergjithshme ose te vecanta. Administrimin e pasurise
natyrisht e benin organet e ketyre personave juridike.

Allowance only for

"fair use" © Enkeleda Olldashi 42