Pilot Interview: Manang Mananahi
tumutulong sa amin, Wala ng iba.
(Habang inilalahad ang mga kaalamang
pahintulot)
(Kalagitnaan ng paglalad)
Interviewer 1:
May tanong po ba kayo sa amin?
Nanay Mananahi:
Mayroon marami, anu ba ang purpose ng
interview na ito?
Interviewer 2:
Yun po para po malaman yung problema at mga
pangarap ng mga taong nagpapagpag. Kasi po,
nung nagiisip po kami ng idea para sa project
namin, na pinapagawa po sa amin ng school.
Nagiisip po kami yung at least makakatulong po
sa ibang tao, yung pwede po maka-reach po. At
least po, malaman ng gobyerno, ng mga NGOs,
mga charities yun po.
Nanay Mananahi:
(Seryoso)
Mayroon akong sasabihin sainyo, naiinterview
na ko ng mga istudyante katulad nyo grupo-
grupo pa nga tapos may video at picture pa.
Lahat ng mga saloobin ko, bakit ba… kasagaran
kasi ngayun. Kaming mga mahihirap, kunwari
para sa amin daw ang mga… tulong ng mga
gobyerno. Pero, nakakaw lang naman yung sa
may mga karapatan. Kaming mga mahihirap
natural mag ano kami…
(Mas nagiging madamdamin ang tono ng boses)
mag-tiis kami sa “pagpag”, dyan kami na
bubuhay e... O tulad ng mga 4ps. Asan ba ang
4ps ngayun? May 4ps ba ko!? Widow ako,
namamasura lang, na ako’y istudyante.
(Kumalma)
Isa lang ang tumulong sa amin yung upscale.
Yung upscale mga… mga… Amerikano
(Dismayado)
Gobyerno! Anung tulong sa gobyerno? saan!?
Siguro sa iba, sa ibang!... malapit sa gobyerno.
Kami!? Nganga.
Interviewer 3:
So, nararamdamana nyo po na kulang or halos
walang tulong?
Nanay Mananahi:
(Nanglulumo)
Kulang… Kulang… kulang… kulang. Hirap… sa
totoo lang. lalo kaming nahihirapan.
(Nagkakaroon ng palaban na damdamin)
Kaya kung dapat… ang aming sandalan bilang
ama ang gobyerno, ang ating gobyerno bakit…
Bakit kulang? Bakit wala?
(naghihimutok)
Kung lalapit kami sa gobyerno! pinapahirapan
pa kami sa mga dokumento. Na wala kami! E
bakit pa kami lalapit, edi sa “pagpag” nalang
kami kakapit.
(Long pause)
Nanay mananahi:
Pasensya na kayo mga anak prangka akong tao.
Interviewers:
Ok lang po, wala naman po yun sa amin basta
po mailabas nyo po yung saloobin ninyo.
Nanay mananahi:
Pasensya na talaga mga anak, ako kasi yung tipo
ng tao na hindi nagsisinungaling. Ako yung tao
na kung anu yung nandito sa damdamin ko
ipapalabas ko! kasi paano ninyo malalaman…
kaya niyo nga ako inenterview para malaman
ninyo kung anu yung saloobin ko e.
(pinagpatuloy ang paglalad ng kaalamang
pahintulot)
Nanay Mananahi:
(Habang nagsusulat)
Alam ko yang mga anak, nakapag-aral ako kahit
papaano.
(Matapang na tono)
Hindi ako takot mga anak kahit totoo kong
pangalan ilalagay ko.
(Tapos ng sulatang ang kaalamang pahintulot)
Interviewer 2
Tanong po… ano po yung natapos nyo nung
nag-aaral pa po kayo?
Nanay Mananahi:
(Nagbabalik tanaw)
High school lang ako nak.
Interviewer 2:
San po kayo nag high school?
Nanay Mananahi:
Doon sa Zamboanga. Sa Pagadian City sa PGC
High School. Pero, ano… as in… hindi talaga ako
nakalagpas doon. Grade 1… mula ayun
hanggang sa makatapos ako ng highschool.
Kasi…
(Naiirita)
alam mo naman nung unang kapanahunan.
Yung mga magulang ko… yung mga babae daw
hindi na kailangan mag-aral! Kasi, bubuhayin
naman daw ng mga asawa nila. Pero, mali! Mali
yun!
Kasi nga ano… kailangan may pinag-aralan ka e.
ang ginawa ko, basa lang ako ng basa. Tapos,
nag grade 1 din ako! Sa wakas… tapos, yun yung
mula nung pinag-asawa na ako ng magulang ko.
Yun yung… parang nakakuha ako ng konting
kalayaan. Nagtake ako ng placement test, nung
unang panahon placement test pa ang tawag.
Wala pang ALS. Pumasa ako bilang first year
high school! Noon grade 3 palang ako nung
tinake ko yun. Pero, pumasa ako bilang first
year high school. Sobrang hirap! Kasi di ko
nadaanan ang grade 4, grade 5 at grade 6.
Nagreview muna ako. Pero, dahil gustong gusto
ko! Umabot ako ng fourth year high school.
Tapos nun, nag-abroad na ako.
Interviewer 2:
Saan po kayo pumunta?
Nanay Mananahi:
Naka-ikot na ko nak. Naikot ko na ang buong
Spain at tsaka Saudi.
Inteviewer 1:
Ano po trabaho nyo roon?
Nanay Mananahi:
Mananahi!
Interviewer 1:
Ilang taon na po pala kayo nay?
Nanay Mananahi:
60!
Interviewer 1:
So, bale po ang trabaho nyo po ngayun talaga
ay? Pamamasura at pagbebenta po ng “pagpag”
Nanay Mananahi:
Namamasura at nagpapagpag lang muna.
Interviewer 2:
Paano po kayo napunta po dito?
Nanay Mananahi:
Kasi ganito nak, nung nag-abroad ako. Pangarap
ko sa mga anak ko na hind imaging katulad ko.
Kaya ako nagaabroad para sa pag-aaral nila.
Yung anak nagiskwela sya sa Saint Columban
College, sa mga madre. Interviewer 1:

Bale sino po yung kasama niyo dito?

(Naiinis na may panglulumo)
Apat na taon ako sa ibang bansa, tiniis ko yun. Nanay Mananahi:
Tapos pala… yung parang pinapadala ko
ginastos lang pala ng asawa ko sa beer house. Yung isa ko pang anak na bunso, yung nag-aaral
Yung anak ko tuloy huminto sa pag-aaral pa.
hanggang third year college lang sya. Yung iba Interviewer 1:
kong mga anak high school lang ang natapos.
Sumama loob ko, di na ko nagstay doon sa amin Anu na pong grade nya?
sa Zamboanga. Bumalik ako dito, bumalik ako sa Nanay Mananahi:
Maynila. Tapos napadpad ako dito sa Tondo.
Grade 8… grade 8 sya. Yun yung
Interviewer 1: pinaggagastusan ko sa pag-papagpag. Para
Mga kalian po yun? maipabaon ako.

Nanay Mananahi: Interviewer 1:

Mga… 90s, kasi nagabroad ako ng 92 tapos Bale pano po kayo napasok sa pag-papagpag?
umuwi ako mga 94. Mga 90s andito na ako sa Nanay Mananahi:
Tondo.
Wala naming hanap buhay dito nak. Kasi nak,
Interviewer 1: gusto ko manahi, kung mananahi naman ako.
Ilang taon po kayo nun? Simula po nung tumira Maiiwan yung anak ko dito. Paano naman sya?
po kayo dito? Pano naman yung pag-aaral nya? Paano naman
yung paglalaba ko ng damit nya? Paano yung
Nanay Mananahi: baon nya? Kung mananahi ako linggohan ang
Nasa… mga… running forty (40) ako nun nak. sahod ko. E! araw-araw ang pagpasok ng anak
ko. E sa “pagpag” nagbebenta ako… kapag
Interviewer 1: meron akong “pagpag” mga alas kwatro ng
madaling araw. Mayroon na akong one hundred
Bale dito na po talaga kayo tumanda?
fifty (150).
Nanay Mananahi:
Interviewer 1:
Tapos yung mga anak ko humabol nalang sila sa
Bale anung oras po kayo nagpapagpag?
akin dito.
Nanay mananahi:
Interviewer 1:
Alas diyes ng gabi. Hanggang alas sais ng umaga.
Bale magkakasama po kayong lahat dito?
Interviewer 1:
Nanay Mananahi:
Nagbebenta po ba kayo o…
Ang dalawa nasa probinsya, yung tatlo… nasa
Tagaytay yung isa, nasa Cavite yung isa, asa
Bulacan naman yung isa.
Nanay Mananahi:
(Tinuturo ang pwesto nila sa pagpipili ng
“pagapg)
Nagpipili ako. Yung ano… yung ganun.
Interviewer 1:
Tapos po… niluluto nyo po?
Nanay Mananahi:
Hinde, sila na ang bumibili sa amin. Nang…
bucket-bucket ng “pagpag”. Dito nalang naming
sisilukin, tapos sila na ang bibili twenty-five (25)
pesos per bucket. Tapos kukuha naman ako
minsan ng pinakamaliit. Nasa may pitong
bucket. Na tag twenty-five (25). Edi meron na
akong one hundred seventy-five (175). Pag
umabot ako ng walo (8) naka two hundred (200)
ako. Yun ang hanapbuhay ko mga anak.
Interviewer 1:
So… para po sainyo ano po ba ang ibig sabihin
ng “pagpag”
Nanay Mananahi:
Yung “pagpag” kaya nga sya tinawag na
“pagpag” kasi tira-tira sya ng mga kumakain sa
Jollibee, sa Mcdo. Kaya sya tinawag na “pagpag”
nahahalo sya sa mga kanin, sa mga pinag-
kainan. Pinapagpag sya para maging malinis.
Interviewer 1:
Anu po yung halaga ng “pagpag” para sainyo?
Nanay Mananahi:
Kasi nakakatulong sya Ne. Kung wala ang
“pagpag” edi paanon na ang mga anak ko?
Paano kami? Edi wala akong two hundred (200).
E kasi kinakain ng mahihirapa ang “pagpag” e
niluluto nila. Kasi kung tutuusin mas nakamura
sa “pagpag”. Sa kung bumili sila sa palengke.
Magkano ngayun ang isda sa palengke? Di ka
makakabili kung wala kang two hundred (200),
or one hundred (100) kapag kalahating kilo. E sa
“pagpag” Bente singko, solve na ang isang
kainan mo or dalawang kainan mo. gawin nilang
adobo, gawin nilang prito.
Interviewer 1:
Bale kayo po yung pagbebenta nyo po ng
“pagpag”, yung mga galling palang po sa basura
na pinili nyo po. Tapos sila na po yung bahala
magluto. Pero, kayo po ba mismo kumakain po
kayo ng “pagpag”?
Nanay Mananahi:
Opo, kasi katulad ng… mayroong… yung mga
naawa yung mga taga Jolibee. Edi ibubukod nila
yung mga di nauubos ng mga customer nila.
Ibubukod nila tapos ipaplastic nila, ay! Yung
parang… manila paper nak na pang supot. Tapos
doon nila ilalagay kasi mag-ano na… ibibigiay na
nila sa amin ng mainit-init pa. Ayun yung
kinakain ko. Ayoko pakainini yung anak ko ng
galling doon sa tira-tira baka may corona virus
pa. Kaya ayun yung pinapakain ko sa anak ko,
kais walang kagat. At malinis, at inuulit ko pa
yun ng pagprito.
Interviewer 1:
Pero po kayo kinakain nyo po yung mismong
nakukuha nyo lang?
Nanay Mananahi:
Yung galling doon sa bigay. Pero yung ano…
yung pinili ko ayokong kainin. Ayaw ko e,
natatakot ako. Kaya nagpipili lang ako pero, di
ako kumakain.
(Tuwang-tuwang kinekwento)
Kumakain ako nung halimbawa yung mga
burger yung buo pang burger. Kinukuha ko lang
yung burger, pinprito ko ulit. Kumakain ako ng
onti-onti nun. E kasi hindi naman kinakagat e
ayun… ayun yung kinakain ko.
Interviewer 1:
So, maari nyo po bang ikwento sa amin kung
paano ninyo hinahanda yung “pagpag” bago
nyo po ibenta?
Nanay Mananahi:
Ang plastic pinangsasapin naming sa… alam nyo
ba yung bucket ng Jollibee, yung bucket na… tig
five hundered (500)!? Ayun! Sinasapinan muna
namin ng plastic yun saka naming pinupuno
yung bucket.
Interviewer 1:
Ah! edi bale isang ganun po yung bentahan
nyo?
Nanay Mananahi:
Oo! Twenty-five (25) pesos puno nay un.
Pupunuin namin ng as in punong-puno!
Interviewer 1:
Puro chicken lang po ba yun?
Nanay Mananahi:
Puro chicken lang! yung mga chickecn na
kinagat-kagat, yung mga chicken na may tira-
tira. Ayun! Pero, yung buto hindi na naming
sinasali. Kasi anu pa ang kakainin ng tao sa
buto? Yun lang yung akin, pero ang iba sinasalin
pa nila yung buto. Ako hindi! Tinatanggal ko pa
yung mga kinakagat kasi, naawa ako dun sa mga
kakain e
Interviewer 1:
Tapos po, magkano po yung kinikita ninyo
doon?
Nanay Mananahi?
Kapag pito (7) ang nabenta ko 175, kapag walo
(8) 200.
Interviewer 1:
Isang araw na po iyon?
Nanay Mananahi:
Isang gabi, mulang alas diyes (10 pm) ng gabi
hanggang alas sais (6 am) ng umaga.
Interviewer 1:
Pagkatapos po nun ano na po yung ginagawa
ninyo?
Nanay Mananahi:
Matutulog na ko o maglilinis ng bahay. Mag-
aayos ng uniform ng anak ko. Malay mo kapag
makapagtapos sya hindi na sya mamuhay ng
ganito.
Interviewer 1:
Bale pano nyo po ginagastos yung nakukuha
nyo po sa pagpapagpag?
Nanay Mananahi:
Niloload ko sa ilaw ko, sa tubig, tapos gas. Lahat
ng kailangan! Sabon, nilalaan ko lahat depende
sa kailangan naming. Pero, alam mo ne kulang…
kulang na kulang talaga. Pero, kulang man o
sakto. Pilit ko ipasakto! Marunong naman ako
makuntento. Kung anung mayroon yun lang.
Kasi, manarbaho man ako matanda na ako.
Wala ng tatanggap…
Interviewer 2:
Yung mga anak nyo po na nasa ibang lugar
pumupunta pa po ba sila dito?
Nanay Mananahi:
Oo, pero nak. Ako kasi yung nanay na kahit
meron akong anak di kasi ako lumalapit. Dahil
ayokong… ayokong ako yung maging dahilan na
mag-away sila. Hindi ako nanghihingi,
maghihintay lang ako kung bibigyan kung hindi
edi hayaan. Dahil hindi ko naman sila
pinanganak para gawing paghingian. Pinalaki ko
sila par asa sarili nilang kabutihan.
Interviewer 2:
May mga trabaho na po ba sila?
Nanay Mananahi:
(Nanlulumo)
Mayroon. Pero… ewan ko ba nak, may mga
anak ako pero… wala naman akong nagawang
kasalanan sakanila. Pero, sadya bang ganyan
ang panahon. Ang mga anak maganda lang
kapag mayroon ang nanay… pero, kapag ganito
ang sitwasyon ng nanay.
(tinutukoy ang klase ng pamumuhay)
Kinakahiya.
Interviewer 1:
Pero, dinadalaw pa po ba kayo nila?
Nanay Mananahi:
Di na…
(Long pause)
Nanay Mananahi:
Pero, di ko pinapahalata sa school ng bunso ko
na ako’y nagpapagpag. Dahil ayokong mapahiya
sya.
Interviewer 3:
Bakit po sa tingin ninyo kinakahiya kayo nung
mga anak ninyo?
Nanay Mananahi:
Dahil nga ganito ang sitwasyon ko, yung iba…
ang mga nanay nila… may mga mararangal na
trabaho katulad ng teacher, yung iba may
negosyo. E kami? Ako? Sino ba ako? Pero,
nililihim ko yun sa school. Pag tinanong ako o
yung anak ko sa school, sabihin mo lang anak
monitoring mother ako.
Interviewer 3:
Ah so, ayun po yung pinapasabe ninyo sa school
po nila.
Nanay Mananahi:
Totoo naman di naman ako nagsisinungaling.
Wag nya nalang sabihin na namamagpag ako.
Kasi, binubully yung anak ko. Binata na yang
anak ko na yan ayoko ko sya mapahiya.
Interviewer 3:
So, ayun po yung ginagawa ninyo para
maiwasan po yung pagbubully sa anak ninyo?
Pinapasabi ninyo nalang na monitoring mother
kayo.
Tapos po yung mababa yung tingin ng mga tao
sa pagpapagpag? Kahit yung mga bata, yung
sosyal status nyo po.
Interviewer 3:
Tapos po, sa mga araw na hindi po kayo
kumikita, paano po kayo nakakaraos?
Nanay Mananahi:
Tinitiis lang.
Interviewer 3:
As in wala po kayong nakakain?
Nanay Mananahi:
Mayroon nama pero… yung katulad ng ulam
wala. Ang meron lang kanin, toyo yun lang.
Tinitiis nalang naming kasi kinabukasan kikita
naman ako ulit.
Interviewer 3:
Gaano po kadalas yung nakakaranas po kayo
nung ganun yung wala kayong nakakain? Sa
isang araw?
Nanay Mananahi:
Minsan, sa isang buwan tatlong (3) beses. Kasi
nga, minsan walang benta. Minsan
nakakapagbenta. Kapag hindi nakakapagbenta,
“pagpag” kakainin namin. May ulam din, pero
minsan kasi di ko talaga pinapakain yung anak
ko ng “pagpag”. Kasi masama iyon e, minsan
toyo at kanin nalang o kaya nagtatanong ako
dito sa mga kakilala ko kahit gulay.
Magtatrabaho o magaangat ng tubig para
sakanila basta mayroong gulay.
Ang akin lang dito sobrang daming langaw.
Talaga yung mga langaw, kaya o tignan mo
nilagyan ko ng ganito.
(Pinapakita na ang barikada panglaban sa
langaw)
Para di makapasok ang langaw.
Interviewer 3:
Ayun lang po.
Interviewer 1:
Ano po yung mga hirap na naranasan ninyo
nung nagsisimula palang po kayo sa
pagpapagpag?
Nanay Mananahi:
Mahirap nak, dahil nga kami’y walang pera. La
kong pang gastos. Pero, nung nagpapagpag na
ko medyo, kahit kontin nasosolve na yung iba sa
problema ko. Tapos, minsan sponsor nung anak
ko. Nagmomonitor ako sa school nak, nag
monitoring ako. Para, kasi… kung
magmomonitor ako isang araw nun may isang
kilong bigas ako. Ano pang bibilin ko ulam
nalang. Kaya every month, fifteen (15) at thirty
(30) ako nagmomonitor sa school. Para sa mga
estudyante kung may pasok, chinecheck ko
yung good record or bad record nila. Ayan ang
ginagawa ko sa school.
Tapos kapag nagsponsor naman ang school sa
akin. Binibigyan nila ako ng bigas sampung (10)
kilo.
Interviewer 1:
Ano po yung nagtulak sainyo para manatili sa
ganitong pamumuhay?
Nanay Mananahi:
(Mas nagiging madamdamin ang tono ng boses)
wala naman kaming mapupuntahan. Saan pa
kami pupunta? Mayroon bang… mayroon bang,
magandang maibibigay samin ang gobyerno?
diba wala naman? Ano ba ang magagawa
naming? Para hindi kami mamamagpag?
(Nadidismaya)
Pag mayroon… kami ang dami namin dito na…
sa totoo ang daming mother dito na naghhirap.
Na gustong magkaroon ng trabaho. Kahit man
lang… kahit mang lang makakuha kami ng 150
sa isang araw. Basta ba’y malapit lang dito sa
amin, Na makita naming yung pamilya naming.
Pero! Wala! Ano? Saan? Saan namin hahanapin
yan? Wala.
(Pause)
Interviewer 1:
Ano po yung mga hindi ninyo makakalimutang
karanansan sa pagpapagpag?
Nanay Mananahi:
Ay! Yung hindi nabebenta. Kasi, nasasayang ang
hirap ko ng magdamag tapos di lang din
mabebenta. Wala akong kita, tinatapon nalang
pinapakain sa aso, ayun ang pinakamasakit.
Imbis maging baon ng anak ko wala.
Interviewer 1:
Kung mabibigyan po kayo ng oportunidad na
magkaroon po kayo ng ibang hanapbuhay, Ano
po yun? At tsaka bakit po ayun yung naisip
ninyo?
Nanay Mananahi:
Hindi! Kung halimbawa man, kung magkaroon
man ng oportunidad katulad ng bibigyan kami
ng trabaho. E bakit di naming iwanan ang
“pagpag”? kung mayroon mang disenteng…
disenteng pamumuhay nga, na ikaluluwag-
luwag naming. Kahit sa katulad kong may edad
na, pero marunong pa naman magtrabaho.
Kahit pa siguro palabahin ako, malinis ako
maglaba. Kung mayroon lang… pero wala
naman.
Interviewer 1:
Pero po, kung kayo yung papipiliin ano po yung
trabaho na pipiliin ninyo?
Nanay Mananahi:
Kahit mananahi.
Interviewer 2:
Yun po yung pinunta ninyo sa ibang bansa e.
tsaka hindi naman po kayo matatanggap dun
kung hindi po kayo magaling.
Interviewer 1:
Bale anu-ano po yung mga… bukod pa po sa
pagtatahi ang naiisip nyo pong gawin?
Nanay Mananahi:
Manicurista, beautian din ako. Merong mga
parlor e… pero, di na ko tatanggapin old woman
na ako e.
Inteviewer 1:
Anu-ano pa po yung hirap na nararanasan ninyo
bukod po sa pinansyal?
Nanay Mananahi:
Hirap… hirap talaga. dati, matanong ko sarili ko.
Sa dami-daming tao sa mundo. Bakit ako?... di
ko, ayokong maging emosyonal. Pero, wala! No
choice, no choice talaga. ewan ko nalang,
bahala na ang Lord talaga. kasi, di ko alam bat
nagikot sa ganito ang mga araw ko.
(Pause)
Interviewer 1:
Anu-ano pa po yung mga pangarap na gusto nyo
pa pong makamit?
Nanay Mananahi:
Ang pangarap na gustong kong makamit ay
makatapos ang anak ko sa pag-aaral. Kasi…
pwede na ko mawala. Kasi, kung matapos sya sa
pag-aaral at least panatag na ako na, hindi sya
mapunta sa ganitong pamumuhay.
(nagiging madamdamin)
Kasi, may pinag-aralan sya, pupunta sya sa
magandang trabaho. Makakapagasawa din sya
ng katulad nya. E kundi dito sya… dito sya
mamamagpag baka magasawa din sya ng
pagpagdera. Paano naman ang magiging apo
ko!? O diba? Kaya gusto kong makapag tapos
sya ng pag-aaral.
Interviewer 1:
Kung mabibigyan po kayo ng oportunidad na
baguhin yung pamumuhay ninyo ano po yung
gusto ninyo?
Nanay Mananahi:
Gusto ko sana day, yung mayroon akong tahian.
At tsaka meron akong, tindahan na maliit.
Magkano lang ba yung puhunan na kailangan
para don? Tapos, yung tindahan kahit
magsimula ako sa maliit, sa tutuusin papalaguin
ko yan. Kaso, ayun e wala talaga. hirap, sobrang
hirap ng buhay mga anak.
Interviewer 2:
Kung mabibigyan po kayo ng ganung puhunan
saan niyo po gustong itayo? Dito rin po ba?
Nanay Mananahi: mga anak ko kahit ako’y pagpadera. Tuwang-
tuwa na ako nun, yun lang. simpleng buhay ok
Dito. Para matutulungan ko rin yung mga… yung
an ko dun, kumportable na ako dun, yun lang.
mga nanay na nangangailangan. Para mabigyan
ko sila ng pagkain na di galling sa “pagpag”. Interviewer 2:
Pwede ko sila linggohan pautangin ko sila, para
Ano na po yung mga huling mensahe na
di na sila kumuha sa “pagpag”.
masasabi nyo po sa amin o kaya dun sa
Interviewer 1: posibleng makarinig or makapagbasa ng pag-
aaral namin?
Sainyo pong palagay paano po naapektuhan ng
hirap na nararanasan ninyo po ang pagtupad ng Nanay Mananahi:
inyong mga pangarap sa buhay po?
Ang masasabi ko lang sa lahat ng katulad ko, sa
Nanay Mananahi: mga katulad ko na nagpapagpag. Tibay loob
lang at wag haluan ng masamang gawin kapag
(Napahinto at napaisip)
mahirap. Wag kang magnakaw, manalig ka lang
Kasi ganito yun, ang mga pangarap ko mahirap sa Diyos. Yun ang importante, at! Yun lang kapit,
kasi, di ako makapag-ipon ng pera. Sa pangarap tibay loob lang. Kumakapit ako kasi alam kong
ko na magkaroon ng tindahan, makabili ako ng may Diyos. Alam ko na may buhay na Diyos nga,
pangtahi di ako makapagipon ng ganung dahil mahirap man ako di ako pinabayaan.
kalaking pera e. Kasi, ang hanapbuhay ko araw- Pero… gusto ko nga na yung ibang tao, kahti
araw di na nga kasya sa pangangailangan ko sa mahirap na wag, na wag gagawa ng masama.
pangaraw-araw. Paano naman ako Yun lang.
makakapagipon. Edi wala. Pag nangutang
Salamat. Salamat, sana ako’y naintindihan
naman kailangan marami kang… marami kang,
niniyo. Sana naintindihan ninyo ang mga
kailangan papeles. Ang tanong din, kung
saloobin ko. Salamat na mayroon g mga
makautang naman ako mababayaran ko naman
istudyanteng gustong tumulong sa amin. Yun
ba agad? Baka hindi makukukolong pa ko. Pero,
lang.
kung halimbawa makapagtinda ako at
makapagipon at mabentahan ako pang tahi.
Mahuhulugan ko ng 100 sa isang araw. E ayun
ok lang yun. Pero asan? Wala naman kaya hindi.
Diba… yun nga, yun na nga. Pero, ok lang yun.
Basta wala lang kaming sakit ok lang yun.

Interivewer 1:

Anu pong klaseng buhay ang nais nyo po para sa

pamilya ninyo?

Nanay Mananahi:

Basta nak ang gusto ko lang makapagtapos ang

anak ko sa pag-aaral at makapag hanap ng
magandang trabaho. Tapos, makakain lang ako
ng matinong pagkain sa tatlong (3) beses sa
isang araw. At medyo maipagmalaki na ako ng