Professional Documents
Culture Documents
Zabel Poetik
Zabel Poetik
ZABEL POETIK
1
Nr. cel. 069 96 61 582
2
POEZI ...
1.
Me dorën e poetit
3
Gdhenden mure shkronjash,
Në pikën e vesës
Njomen buzë ndjenjash...
Do thosha: një mrekulli ! Dhe ja kuptimshmëria:
... Libri- një zabel poetik. Një lëndinë midis
florës malore. Atje ku ka jetuar Shkëlqimi. Pra, fjalë
e bukur, e freskët, poetike. Fjala “zabel” është e
fondit verior, por përgjithëson. Kjo është e denjë
edhe për titull të libërthit.
Për të pastrehët
Libri lidhi shpirt !
Në pikën e vesës
Njomen buzë ndjenjash.
4
Prandaj shkrova “poezi” në krye të këtyre
rreshtave.
2.
5
gjitha këto jo në mënyrë folklorike, por me sa më
shumë poezi. Ka vjersha për babain e nënën, vëllain
e motrën, fëmijët e nipat. Përdor epitet e cilësorë:
babai i urtë, nëna me sy të pikëlluar nga mërgimi i
bijve, drita- motër, vëllai- meteor, etj.
Kooperativën e sheh si një tmerr varfërie, Ajo
mbolli urrejtje në popull, për shumë dekada.
“Premtimi e dashuria u fishkën në këtë tokë”.Poeti
në mërgim “ecën me heshtjen nën qiej të panjohur”.
Shkruan për sakrificat e baballarëve në luftë, por me
mjete të thjeshta. Për ta flet edhe “balta e verdhë e
rrëkeve të Parikës”. Me të tilla mjete poezia del e
freskët e mesazhi del origjinal.
Gati gjysmën e vjershave ai i ka të thjeshta, por
në pjesën tjetër ngrihet në poezi origjinale, të
këndshme. Këto i japin tonin “Zabelit” të tij poetik.
Ari i tij ngërthen metafora e metonimi, epitete e
paralelizma figurativë. Elementet e imta të natyrës
janë shprehëse e nocioneve njerëzore. Përdor: “ mur
fjalësh/ avujt e vesës/ dashuri e fishkur/ psherëtimë e
harkuar (mrekulli kjo figurë)/ dhembje e rënduar/
zbrazet çanta e ditëve/ etj.
Dhe vazhdon: “Jam si ajo dallga që përplaset me
bregun e bën shkumë të bardha/ Këputa sythe
germash/ libri lidhi shpirt (kryemetaforë/ në mërgim
6
do më ngrohë loti/ Me heshtjen brodha në vetmi/
dashuri e tharë/ etj. Fjali e togfjalësha të një poeti të
spikatur. Dhe është e çuditshme kur ky nuk ka
shkruar më parë poezi. Pra, ai vepron me dy linja
për të qenë poet: me elementet e imta të natyrës dhe
nocionet abstrakte të njeriut , duke i përdorur ato si
qenie të gjalla.
Mikro-objektet e mjedisit përreth flasin: rrapi,
pisha, bleta, lulja, zabeli, lëndina, rrëketë, balta,
vesa, si dhe ato kozmike: yjet, hëna, qielli,etj. Ato
jehojnë e cicërojnë, tunden e këndojnë, flasin e
pasqyrojnë gjendje e mesazhe të njeriut. Po ashtu
edhe konceptet abstrakte: vetmia, trishtimi, ëndrra,
vuajtja, shpresa, heshtja, mendimi, brenga,
dhembja...
Vargu i Shkëlqimit arrin edhe në filozofi:
Shkëmbi tharmohet,
Kthehet në rërë;
Troket pleqëria,
Hapshkurtër, zemërgjerë...
7
Fjala
Si zogu na kafaz
U kyç fjala,
Prej fatit plot maraz
U burgos qeshja.
Natës blu
Me yje mbuluar,
Kërrusur ecte fjala
Me kuptimin gjysmuar...
8
Një tog fjalësh
9
Lagjes sime
10
Diploma
Poezia e jetës-
Psherëtimë harkuar,
Një varg mërzie,
Një dhembje e rënduar.
Si pellg moçali
Vjen në takime,
Me shqetësim krahëve
Diploma jetime.
11
Në fshat
Lë asfaltin
E hidhem në lumë;
Po shkoj në fshat
Ku kam lindur unë.
Atje ku u rrita,
Në Mesaplik;
E kujtoj çdo çast,
E kujtoj çdo ditë.
Si zogjtë cicërojnë
Me ngazëllim,
E këngët jehojnë,
Mesapliku im.
12
I vetëm
Kështu, i vetëm,
Larg juve jam;
Përballem me jetën,
Mendjen aty e kam.
13
Shokëve të maturës
Sa shumë do doja
Të ktheheshim prapë,
Si…kur na ndante vera
Pas një pushimi të gjatë.
14
Poetëve të fshatit
Poetët e Mesaplikut
Si yjet në qiell,
Në ballin e kohës
Ndriçojnë si diell.
I takoj me radhë,
Eqrem, Idajet,
Tomor, Namik,
Bedri, Ahmet.
15
Veterani
“Medaljen e Trimërisë”
Në gjoks mbante gjithmonë,
Në rrugën e lirisë
Si rreze ndriçon.
16
Nata
17
Si dallga…
Unë jam
Si ajo dallga
Që përplaset me bregun
E lëshon shkumë të bardha.
18
Ndoshta
19
Ankth
E pashë vetë
Qiellin e nxirë,
Qytetin tim të 97-tës
Me tym që në të gdhirë.
Firmat Piramidale
Pa themele qenë
I morën paratë
E më s’i kthyen!
20
Shkrove vargun
(një poeti)
E shkrove vargun
Me penën e përgjumur;
Shfletove orët
Në qiellin e murrmë.
Në mendje shkëmbinjsh
Lartësuar prej poetëve
Si vetëtima mes majit
Shkrirë monumenteve.
21
Pena
Me trupin copëtuar
Gdhihet fleta bosh,
Marr forcë të shkruaj
Vargjet që s’i derdha dot.
22
Fletët e ditarit
Gjelbërimin e saj
Ia hodha farë gurëve,
E copëtuar nga pena
Nëpër germa rrugëve.
Lulëkuqeve kryeneçe
Ua ngrita petalet mes barit,
Kapur një ferrë e shtrembër
Griste fletët e ditarit…
23
Kur çel një syth
Në kujtesën e njeriut
Nisin e rriten sythe,
Malli e lumturia
Humbasin nëpër gjethe.
Me dorën e poetit,
Gdhenden mure shkronjash,
Në pikën e vesës
Njomen buzë ndjenjash…
24
E vërteta
Në bregun e fjalës
Gur u bë e pathëna,
Ngelej brenda germave
Legjendë- e pathëna.
Në gjurmët e pashkelura
Njolla gri në varg,
Në prehrin e harresës
U lidhën ca fjalë.
25
Një këngë Labërie
26
Në vallen pleqërishte
S’ dua të më shohin
Sytë e botës,
Më mirë të fshihem
Pas gjethit të shkozës.
Në melodinë e këngës
Dua të dehem,
Në vallen pleqërishte
Të shtrihem, të prehem.
27
Në telat e hardhisë
Në tela hardhie
I vara këto vargje;
Pse s’ma theve këmbën
Në të tuat pragje?
Si shtylla tensioni
Që lidhen me tela,
Zemra më lëngon
Në dhera të tjera.
28
Ku t’i gjej shenjat ?
Në kalanë e Cerjes
Apo në Boder ?
U ngritën qytezat
Dhe armët u derdhë.
Në qendër të fshatit
Është një mozaik,
Tregon prejardhjen
E fshatit Mesaplik.
29
Krismat
Lufta u ndez
Në male e dete,
Fshatarët nxorën armët
E fshehura në sepete.
30
Bie si trung
Nga mërgimi
Erdha një ditë,
Rrjedha e lotëve
M’i prishi sytë.
Rashë si trung
Atje ku kam lerë,
Ku pika e djersës
Filloi të bjerë.
31
Vargjet
Shkrova ca vargje
Ashtu si i marrë,
Veç kur u vërsulën
Të gjithë për t’i parë.
Askush s’ më bëri
Sugjerim a vërejtje,
S’ di si i kam shkruar,
Do jap dorëheqje !
Ngjarjet e mëdha
S’i kam përmendur,
Se në këtë poezi
S’ ka vend të mbetur.
32
Ngërçi
As lule të rënëve
S’u vura në kokë,
S’i ngjita në podium
T’u dëgjoj zërin fort.
33
Plagë zemre
Në netët e gjata
Po vlon jeta,
Një lule ankohet
Harruar nga bleta.
Dikush e nxehur
Nga epsh’ i lulëzimit,
Tjetra loton
Nga gjemb’ i trëndafilit.
Psherëtima lulesh
Zemër-lënduara,
Plagë zemre
Të pashëruara...
34
Ika unë
35
Mëngjes
Malet përreth
Me thirrje ngarkuar,
Si velenxë e bardhë
Nga bora mbuluar.
36
Dialog me Engjëllin
Ai vjen në takim
Si një i druajtur fëmijë,
Që të na ngashërejë
Me kristal-zemrën e tij.
Shqetësimi ynë,
Mëkati fillestar:
Nga ai të zhvishemi
E të kullojmë ar...
37
Pas derës
38
Fotografia
Si kopshtar i kërrusur
Trishtuar shikoj qiellin,
Me të drejtën e pendesës
Që hodha poshtë mundimin.
39
Në kafe “Petrino”
Sa e bukur modernia,
Me kostumin si mëngjes !
Me këmbën përmbi këmbë
Cigaren heq me finesë.
40
Këputi një meteor
(vëllait tim, Bilbilit)
Se vdekja di kë zgjedh,
I këputi jetën në mes;
Këputi një meteor,
Sikur e zgjodhi me dorë...
41
Nuk e di
Nuk e di se pse
Më hedh ca shikime,
Të pëlqej si pamje,
Apo veshja ime ?
Po ti s’ bën mëkat
Të më pëlqesh mua,
Se i kam ca vlera
Nuk zverdhem si ftua...
42
Për ty
Dikur ne kishim
Arsye për të pirë,
Por sot jam vetëm
Si në errësirë.
As vetë s’e di
Pse i kam lënë aty,
Do t’i kthej të dyja
Me fund për ty !
43
Malli
Ndjenjat e saj
Me mall të zjarrtë
E bënin vajzën
Më të pafat.
Lotët- rrëkezë,
Shumë e bezdisnin;
Ëndrrat e shumta
Në zemër e grisnin.
44
Sa keq !
Sa keq, e dashur,
Që s’e përmbushe
Qëllimin tënd
Të mbrapshtë, mohues.
Në je e prirur
Të bësh keq,
Dije se ëndrrat
Nga mendja s’ m’i heq !
45
Dashuri e tharë
Më le fare kot,
E pa arsye,
Sikur braktise
Një qiell me yje.
Një ditë do vish
Ti duke qarë,
Dhe... e penduar
Për dashurinë e tharë...
Por.. a do ma gjesh
Rrezen e parë?
Sikur edhe gjithë
Ylberin të vesh?...
46
Zëri i fëmijëve
Kur në shpirt
Më rëndon brenga,
Zëri i fëmijëve
Më shëron përbrenda.
47
Pa përgjigje
Pse zoti më la
Me këmbë të çalë?
Desha nga ju
Një përgjigje të gjallë.
48
Eja
Në derën e poezisë
Dua të trokas,
Te porta po pres
Dikush të më thërrasë.
Megjithatë, i heshtur
Shkoj e trokas;
Poetët më thonë:
-Eja, mos rri pas !
49
Poezitë e tua
(poetit Idajet Jahaj)
Te poezitë e tua
Një ditë ndalova,
Me shumë dëshirë
Ato i lexova.
O zot, sa shumë
Të bukura ishin !
Mu duk se lexova
Dritëroin a Lasgushin !
Mora guximin
E një ditë të fola;
Të thashë: nga ti
Poezinë e mësova !
50
Markova
51
Në Qafën e Pishës
Sa male e pyje
Kam shkelur me këmbë,
Në ditët me diell
E netët pa hënë.
Më besoni, shokë,
Ç’ më ndodhi një ditë,
Po ndiqja sorkadhen,
E zura një pritë.
Po përballë më doli
Si zanë një femër;
Shikimet e saj
Më shpuan në zemër...
52
Djersa
Në detin e kaltër,
Në rërën e tij
Pulëbardhat më thonë:
Shpreso, dita jote do vijë !
Drita e perëndimit
Si një fllad, zefir,
Kujton ëndrrën time
Për jetë më të mirë.
53
Fjala
Si zogu në kafaz
U kyç fare fjala;
Prej fatit plot maraz
U burgos qeshja !
54
Pijaneci
Me trupin e gjakosur
Ecën shëtitores zvarrë,
Me peshën e viteve mbi supe
Me një këmbë në varr.
55
Balta e Parikës
Zverdhoje rrugët
Ti për çdo herë,
Moj baltë e Parikës,
E ëmbla- sheqer.
Me ta ti fjete
Kudo në llogore,
Me ta u shkrive
Kudo në kasolle...
56
Erdha, profesor
(viteve të shkollës)
Erdha, profesor,
Nga lumi kam ardhur;
Përzier kam dhimbjet
Me gurët e bardhë...
I lava sytë
Më valët e këtij lumi,
Kur të hapet dita,
Do më dalë dhe gjumi.
57
Burimi i Kacorit
( në lagjen e fshatit)
Te burimi i Kacorit
Ndalova në rrugë,
Si uji i tij
Mendimet marrin udhë.
Po pse s’ po përmendem
Te degët që përqafohen?
Humbas në mallin tim
Në ëndën që çlodhet...
Vë buzën te burimi
Të shuaj pak etjen,
Po ky s’ është si çdo ujë
Se më shumë të ndez vetveten!
58
Te rrapi
Në majën e rrapit
Me zogjtë lidha miqësi,
Në foletë me fije kashte
Ata loznin si fëmijë.
Sa i bukur je,
Në dy lagje ndarë;
Njëra në mesfushë,
Tjetra quhet Shalës.
60
Kur isha në spital
Qëndrova në ethe
Disa net me radhë,
Në krevat të hekurt,
Në krevat të bardhë.
Krevati- i bardhë,
Po dhembja e zezë,
Fati paska marrë
Të poshtën e mjerë...
61
Motrës sime
Bashkë me Artanin
Ti, o moj Linditë,
Ke tre djem si yje
Që lëshojnë dritë.
62
Dua të rri
Në pyllin me lisa,
Plot ajër, freski;
Aty ndehet dielli,
Dua që të vij.
Nisem me ngadalë,
Kërkoj nëpër pyll;
Me ajrin e pastër
Në malin me yll.
Te ledhet e Gjane,
Fllad e kënaqësi,
Cicërima zogjsh
Më bëjnë violi...
63
Vargu i parë
Gjithmonë në ikje
Ty, varg, të jam fshehur;
Por prapë një mbrëmje
Në gji më je futur.
Nuk di ku të shkel,
E prandaj kërkoj
Portën e të nesërmes
Kush të ma tregojë.
64
I vetmuar
E përcollëm me nderime,
Me respekt e shumë lot;
Fëmijët ishin shpërndarë
Porsi zogjtë nëpër botë.
65
Ëndrra vrastare
(për të vrarët e 21 janarit)
Se nuk i donte
Të ishin gjallë,
Të ngrinin grushtin
Në demonstratën-mal !
Të mjerët e vuajtur !
Në dhé janë tretë,
Në vorbullën e ngatërruar
Për një të vërtetë.
66
Muri im
67
Kuzum Babait
(teqe mbi Vlorë)
Për te ti u nisa,
Vallë do sosem në kohë?
Te shkallinat e gurta
Ballin ta çlodh.
68
Vuante shpresa
Shpresa vlerësohej
Si një rrobë e grisur;
E tretur, e vrarë,
E trembur, brengosur.
Si në rrethoren e skllevërve
Të lashtë të Egjiptit,
Me një krodhe bukë
E mbanin shpirtin...
69
Ç’ m’i do zemra
70
Doja të ikja
Te pragu i shtëpisë
Lashë nënën e plakur,
Në sy s’e pashë
Se ishte përlotur.
Te shteti fqinjë
Në ishuj- bukuri
Humba në mendime
Me heshtjen në vetmi...
71
Pemë e verdhë...
Sa shumë gjethe
Ranë nga kjo pemë !
Gjithnjë ato bien
Si tingujt në tastierë.
72
Mallkimi i bunkerëve
Kohët ikën,
Shkojnë dhe vinë;
Dëshmi e gjallë-
Bunkerët e zinj.
Kërpudha dekadash,
Si brumbuj skëterre;
Mbuluar me mallkimin
E popullit të mjerë.
Në avujt e vesës-
Vuajtja e popullit tim;
As myshk, asgjë,
Veç sharje e mallkim.
73
Mos qaj, o nënë !
(për një të rënë në krye të punës)
Ç’ ka Smokthineci
Që në heshtje gjëmon?
Vallë ndonjë këngë
Nis e këndon?
Jo, Smokthineci
S’ di këngë e valle,
Por vetëm vaje,
Mjerime e halle...
Një djalosh të ri
E zu’ lisi në brinjë,
Për nënën e tij,
Oooo, sa trishtim !
-Mbahu, o nënë,
Bëhu e fortë ti !
Dhe ti, o motër,
Që e di ç’ do vijë.
Ktheheshin bujqit
Nga arat sfilitur,
Urrejtja në gjuhë
U ishte mahisur.
Me fytyra të nxira
Nga mundimet në jetë,
Gjuhën kishin lidhur
Pas dhëmbit të vet.
Brigadieri- egër
I ndiqte nga pas,
Me çantën në krah
E në dorë kompas.
Tmerret e fshatit
Shumë pak i dinë,
Nga ata që lëkura
Si gjarpër u ndrin...
75
Nipçja
Më puthi, më nduku,
“Copa” më bëri;
Nga buzkat e tij
U njoma i tëri...
Me shumë mundim
E ngrita në këmbë,
I hapa gojën,
I pashë ca dhëmbë.
76
Amaneti
Fëmijët e mi,
Ju lë një amanet,
Të mirë, të bukur,
Të lumtur në jetë:
Kudo përreth
Do jetë shpirti im,
Nga ju unë dua
Të vetmin nderim:
77
Troket pleqëria
Premtimi e dashuria
Fishkur ranë në tokë;
Mugëtirës u fikën
E shkrinë në lot.
Shkëmbi thërrmohet
E kthehet në rërë,
Troket pleqëria
Hapshkurtër, zemërgjerë.
Humbjen me brengën,
Shpresa në breg
Kryet me thinja
Mbyllin çdo shteg !
78
Nderi
Si shishe e zbrazët
Të flakën në pleh,
Si hëna mes reve
Bukuria t’u zbeh.
Njollë e zezë
Në trup t’u bë pjesë;
Jeta ka vdekje,
Po nderi kurrë s’ vdes !
79
Babai
Ku është babai
Që ulej përherë
Në tryezën pranë këndit
Mbi një trung të prerë?
Mospërfillës ishte
Ndaj vetmisë së vet,
Para filxhanit të kafesë,
Kredhur në bisedë.
Me buzëqeshjen e ëmbël
U nis dhe iku,
I fortë qëndrimi i tij,
S’e mposhti kurrë armiku...
80
Përmbajtja
81
Ku t’i gjej shenjat ?
Krismat
Bie si trung
Vargjet
Ngërçi
Plagë zemre
Ika unë
Mëngjes
Dialog me Engjëllin
Pas derës
Fotografia
Në kafe “Petrino”
Këputi një meteor
Nuk e di
Për ty
Malli
Sa keq
Dashuri e tharë
Zëri i fëmijëve
Pa përgjigje
Eja
Poezitë e tua
Markova
Në Qafën e Pishës
Djersa
82
Fjala
Pijaneci
Balta e Parikës
Erdha, profesor
Burimi i Kacorit
Te rrapi
Vendlindja
Kur isha në spital
Motrës sime
Dua të rri
Vargu i parë
I vetmuar
Ëndrra vrastare
Muri im
Kuzum- Babait
Vuante shpresa
Ç’ m’i do zemra
Doja të ikja
Pema e verdhë
Mallkimi i bunkerëve
Mos qaj, o nënë
Tmerret e fshatit
Nipçja
Amaneti
Troket pleqëria
83
Nderi
Babai
84
85
86