ViduraNitiMalayalam PDF

vidu>nIti
(aRËxHith)
http://hinduebooks.blogspot.com
vidu>nIti
aRËxHith
E-book Published By
http://hinduebooks.blogspot.com
November 2010
vidu>nIti aRËxHith
\ÔTÄh
AmuKh .................................................................... 3
aÍY]yh OÎ[ ....................................................... 8
aÍY]yh >Þ[..................................................... 45
aDY]yh mUÎ[ ..................................................... 57
aDY]yh n]Ù[ .................................................... 78
aDY]yh aW[ ................................................. 101
aDY]yh Ar[ .................................................... 119
aDY]yh ~<[ ..................................................... 132
aDY]yh `È[ ......................................................151
2
vidu>nIti aRËxHith
AmuKh
mH]B]>th: EvdvY]xmHRSi vi>cic{ mH]B]>th O>u
ÙÑEÊ]šh Es}]kÆšuÔ atibZHÊ]y kZtiy]f[.
"zsImd[Bgvd[gIt"y]f[ mH]B]>tÊieÙ viviD
\p]KY]nÆšiÙuh, \pEdsxhzgHÆšiÙuh evc{[ ~Õvuh
zpxiÍiy]Rjic{tuh ~ÕvumDikh B]Skšil vivRÊnh
ecy{eÏTukyuh ecy[tiÈuÔt[. zpxiÍiyiÙuh, \ÔTÄ
Êieû mHÊVÊiÙuh atinu et]Èu purkil niÙ[ÄuÎ
vy]f[, vidu>nIti, yÑzps[nh, xnt[xuj]tIyh
tuTÆiyv. DRÐm]f[ mH]B]>tkœyueT Ekzàbi³u.
`Î]Ùuh mÕu pu>uS]RËÆš]y aRœh, k]mh, Em]Ñh
`Îiveyyuh vY]xmHRSi yœ]Ey]gYh zptip]di
c{iÈuÞ[. atuek]Þ[ teÎy]f[ aEÌHh xeeD>Yh
|zpk]>h zpx[t]vic{iÈuÔt[
DREÐ c]REË c k]Em c Em]EÑ c B>tRSB

ydiH]x[ti tdnYzt yEÎH]x[ti ntt[ kVcit[
"DRÐh, aRœh, k]mh, Em]Ñh `ÎI viSyÆšil

|tiÙuÔtu m]ztEm meÕvieTyuh k]fukyuÔU.
|tiÙiÙ}]Êt[ meÕvieTyuh \Þ]yi>iÄukyumiÙ}".
mH]B]>th >ciÄeÏÈiÈ[ st]éÆšuh xHzx]éÆšuh
k<iÇiÈuh at[ jnx]m]nYÊinuh, p¥itM]RÄuh
3
vidu>nIti aRËxHith
O>uEp]eÙ E>]ckvuh, Ezp>kvum]yi vRÊiÄuÎtuh
|o viEsSt OÎuek]Þum]ztm]f[.
vidu>nIti: mH]B]>tkœyieÙ ~Õvuh niRf]ykm]y

O>u zptix³iy]f[ \EdY]gpRvÊil n]h k]fuÎt[.
O>u vsÊ[ yuÍÊinuÔ xkÙviDxÎ]HÆšuh
zdutgtiyil nTÄuÎu. aEtxmyh mruvsÊ[ yuÍh
O<iv]Äuv]nuÔ kÚinzsmÆšuh nTÄuÎu. atieû
B]gm]yi DZt>]z¨R ayc{ dUtn]y xw[jyN
p]¥ve>ec{Îu kÞiÈ[ av>ueT xEàsvum]yi
ti>iec{ÊuÎu. aEÌHh DZt>]zë> O>up]T[
sk]>iÄukyuh s]xiÄukyuh ecy{uÎu. "aÆyueT
ap>]Dh k]>fh ko>vR mu<uvN tIyilepÈ
\fÄeevEÄ]l `Î Ep]eÙ dHic{u c]áÙ]kuh"
`Î[ aEÌHh t]ÄIt[ nÙ[kuÎu. p]¥v>ueT xEàsh
aTuÊdivxh xByil zpx[t]viÄ]emÎ[ prÇ[
xw[jyN vizsmiÄuÎtin]yi xVgZHÊiEÙy[Ä[
Ep]kuÎu.
axHYm]y m]nxikxhGRSh ek]Þ[ \rÆuv]N

k<iy]Ê DZt>]z¨R dUten ayc{[ vidu>e>
višiÏiÄukyuh t]enßuecy{femÎtienÄuric{[
aBizp]ym]>]yukyuh ecy{uÎu. atnux>ic{[ vidu>R
nÙ[kuÎ \pEdsm]f[ \EdY]gpRvÊieÙ 33 mutl 40
ve>yuÔ `È[ aÍY]yÆšiÙ]yi aÇUriÙDikh
Es}]kÆšuÔ |o "vidu>nIti". jIvitÊieû ~tu
EmKÙyil zpvRÊiÄuÎvnuh m]RgdRsnh nÙ[ku
4
vidu>nIti aRËxHith
v]nuh, aveû DRÐemeßÎ[ ariÇ[ atien
s>iy]yi anuS[ÚiÄuv]N aven zp]p[tn]ÄuÎ
tinuh vidu>nIti p>Y]p[tm]f[.
vidu>nIti `ßinu[? ARÄuEvÞi?
aRjunen nimiÊm]Äi Ey]EgsV>n]y zsIkZS[fN

gIEt]pEdsh ecy[ttuEp]eÙ a³nuh, puztEn]TuÔ
x[EnH]DikYÊ]l DRÐ]³num]y DZt>]zë>
nimiÊm]Äi vidu>R |o \p]KY]nÊiÙUeT `Ä]Ù
EÊy[Äuh ~vRÄum]yi `ß]f[ DRÐh `Î[
viv>iÄuky]f[.
\pEdsh nÙ[kuÎv>uh, zsviÄuÎv>uh ni>vDi

yuÞ]k]h. `Î]l Hitk>m]y \pEdsh nÙ[kuÎv>uh
atien xV]hsIk>iÄuÎv>uh vše> vi>šm]efÎ]f[
vidu>>ueT aBizp]yh.
xuÙB]® pu>uS] >]jN xtth zpiyv]din®

azpiyxY tu pœYxY v¬] Ezs]t] c duRÙB®
"aÙ}Ey] >]jN! zpiym]y v]ÄukL pryuÎv>uh, atu

EkLÄuÎv>uh xuÙBm]f[. `Î]l azpiyvuh,
pœYvum]y v]ÄukL pryuÎv>uh, atu EkLÄu
Îv>uh vše> duRÙBm]f[."
5
vidu>nIti aRËxHith
t]e< pryuÎ aRœgRBm]y v]ÄukL O>u xàRB
Êil duE>Y]DnN prÇiÈuÔvy]f[.
j]n]mi DRÐh n c Em zpvZÊi®

j]n]mYDRÐh n c Em nivZÊi®
Ekn]pi EdEvn HZdiØiEtn
yœ] niyuE¬]x[mi tœ] kE>]mi
"DRÐemß]efÎ[ `niÄriy]h. `Î]l at[ anuS[Úi

Äuv]N `niÄ[ k<iyuÎiÙ}. `niÄ[ aDRÐemß]
efÎriy]h. `Î]l at[ anuS[ÚiÄ]ti>iÄuv]nuh
`niÄ[ k<iyuÎiÙ}. èû \ÔiÙi>iÄuÎ ~Et] O>u
s¬i èÎeÄ]Þ[ èß]eÄ ecy{iÄuÎuEv]
aet]eÄ w]N ecy{uÎu."
mn®xhymnh x]Dic{iÈiÙ}]Ê ~et]>u vY¬iyueTyuh

anuBvh |til niÎ[ vYtYx[tmÙ}, aÎuh |Îuh
`Îuh at[ aÆen v>uv]En x]DYtyuÔU.
atuek]Þ[ teÎ vEy]vZÍnuh, ¡]nvZÍnum]y
DZt>]z¨>uh vidu>>ueT amZttuÙYm]y \pEdsh
EkÈiÈuh puztEm]Hh mUÙh atuLeÄ]ÔuÎtil
p>]jyeÏTuky]fuÞ]yt[.
EÙ]kÊieû |o viciztxVB]vh kÞ[ atisyvuh,

du®Kvuh, niÓH]ytyuh zpkTiÏic{uek]Þ[ p>ift
zp¡n]y vY]xmHRSi Ep]Ùuh |Æen pryuk
yuÞ]yi
6
vidu>nIti aRËxHith
\oRDVb]HuR vi>oEmYS® nHi kþi¢ZEf]ti Em

DRÐ]dRœþ k]mþ x DRÐ® kih n ExvYEt
“>Þu eekkšuh \yRÊiÏiTic{[ |o w]N \c{Êil

k>yuky]f[, ‘DRÐÊil niÎ]f[ k]mvuh, aRœvuh
xiÍiÄuÎt[. aÆenyuÔ DRÐeÊ `ßuek]Þ]f[
A>uh teÎ Ac>iÄ]Êt[?’ `Î[. `Î]Ùuh w]N
pryuÎt[ A>uh teÎ EkLÄuÎiÙ}”.
vidu>nItiyueT |o puükh v]yiÄuÎ kurc{uEpe>

ÜiÙuh, vidu>>ueT |o ¡]nB¥]g]>ÊieÙ
anRGÆš]y muÊukeš xV]yÊm]Äukyuh;
mH]B]>tzgÖh mu<uvN OÎu v]yiÄuv]nuÔ Ezp>f
|tilniÎu EnTukyuh ecy{uÎuevÜil |oyuÔvN
kZt]Rœn]kuh.
vivRÊkN
7
vidu>nIti aRËxHith
aÍY]yh OÎ[
eevsá]yn \v]c
dV]®Øh zp]H mH]zp]E¡] DZt>]Ez¨] mHIpti®
vidu>h zdümi¢]mi tmiH]ny m]ci>h 1
eevsá]ynN prÇu: "DZt>]z¨mH]>]j]v[ dV]>

p]ÙkEn]T[ prÇu, "w]N vidu>e> k]fuv]n]zgHi
ÄuÎu. aEÌHeÊ eevk]et |vieT ek]Þuv>U".
zpHiEt] DZt>]Ez¨f dUt® ÑÊ]>mzbvIt[

|osV>x[tV]h mH]>]Ej] mH]zp]¡ didZÑti
DZt>]z¨>]l ayy[ÄeÏÈ dV]>p]ÙkN vidu>E>]T[

prÇu, "aÙ}Ey] mH]buEÍ! nÐueT yjm]nn]y
(xV]miy]y) mH]>]j]v[ aÆey k]fuv]n]
zgHiÄuÎu."
~vmu¬x[tu vidu>® zp]pY >]jniEvsnh

azbvIÍZt>]z¨]y dV]®Ø m]h zptiEvdy 3
|zpk]>h ariyiÄeÏÈ vidu>R >]jek]È]>ÊieÙ

ÊiyiÈ[, dV]>p]ÙkEn]T[ prÇu, "DZt>]zË>]T[ w]N
vÎ viv>h ariyiÄuk".
dV]®Ø \v]c
viduE>]¸ymnuzp]p[Et] >]Ejzà tv s]xn]t[
zdümi¢ti Et p]edo kih kE>]tu zps]Di m]h 4
8
vidu>nIti aRËxHith
dV]>p]ÙkN DZt>]z¨>ueTyTuÄl ecÎ[ prÇu,
"aÙ}Ey] >]Ejzà! aÆyueT A¡ynux>ic{[ vidu>R
|vieTeyÊi aÆyueT tZÏ]dÆeš k]fuv]N
|¢iÄuÎu. aEÌHh `ß]f[ ecEy{ÞetÎ[ A¡]pi
c{]Ùuh."
DZt>]z¨ \v]c
zpEvsy mH]zp]¡h vidu>h dIRGdRsinh
aHh Hi vidu>xY]xY n]k]EÙY] j]tu dRsEn 5
DZt>]z¨R prÇu, "dIRGdRsiyuh, mH]buÍim]num]y

vidu>e> akÊu zpEvsiÏiÄU. w]N O>iÄÙuh vidu>e>
k]fuv]N eevmnxYmuÔvnÙ}."
dV]®Ø \v]c
zpvis]ß®pu>h ÑÊRmH]>]jxY DImt®
n Hi Et dRsEn¸k]EÙY] j]tu >]j] zbvIti m]h 6
dV]>p]ÙkN vidu>>ueTyTuÄl ecÎ[ prÇu, "aÙ}Ey]

ÑÊ]Ev! 1 buÍim]n]y mH]>]j]vieû aß®pu>Êi
EÙy[Ä[ zpEvsic{Ùuh. aÆey k]fuv]N O>iÄÙuh
tniÄ[ eevmnxYmieÙ}Î[ >]j]v[ ÈÎ]T[ prÇu."
eevsá]yn \v]c
tt® zpvisY viduE>] DZt>]z¨niEvsnh
azbvIt[ zp]²ÙiR v]kYh cißy]nh n>]Diph 7
viduE>]¸Hh mH]zp]¡ xzá]p[tüv s]xn]t[

ydi kih cn kRtvYmymx[mi zps]Di m]h 8
1
Ñztiyx[ztIy[Ä[ sUzdniÙuÞ]yvn]f[ ÑÊ]v[ mnux[mZti 10.9
9
vidu>nIti aRËxHith
eevsá]ynN prÇu: vidu>R DZt>]z¨>ueT aß®pu>
Êil zpEvsic{iÈ[ ciß]mg[nn]yi>uÎ >]j]viEn]T[
eekkL kUÏieÄ]Þ[ prÇu, "aÙ}Ey] mH]buEÍ!
w]N aÆyueT A¡ynux>ic{[ |vieTeyÊiy
vidu>n]f[. w]N èßÜiÙuh ecEy{ÞtueÞÜil
ÈÎ]T[ A¡]piÄU."
DZt>]z¨ \v]c
xw[jEy] vidu> zp]p[Et] gRHyitV] c m]h gt®
aj]tsEzt]® EsV] v]kYh xB]mEDY x vÑYti 9
txY]dY ku>uvI>xY n vi¡]th vEc] my]

tEM dHti g]zt]fi tdk]RSIt[ zpj]g>h 10
j]zgEt] dHYm]nxY EzsEy] ydiH psYxi

td[zbUHi tVh Hi nx[t]t DRm]RœkusEÙ] HYxi 11
yt® zp]p[t® xw[jy® p]¥EvEBY]

n Em yœ]vMnx® zps]ßi®
xREvzàiy]fYzpkZtih gt]ni
kih vÑYtIEtYv Hi Em¸dY ciß] 12
tEM zbUHi vidu> tVh yœ]vN

mnISith xRv{mj]tsEzt]®
yœ] c nx[t]t Hith BEvc{
2
zpj]þ xRv{]® xuKit] BEvyu®
2
`Ù}] zp]cInzgÖÆLÄuemÎ Ep]eÙ vidu>nItiÄuh ni>vDi p]ÚEBd
ÆšuÞ[. atuek]Þ[ ciÙ Es}]kÆLÄ[ zkmxhKYyiÙ}. |o Es}]kÆL O>u
peÑ zpÑip[tÆš]k]h.
10
vidu>nIti aRËxHith
DZt>]z¨R prÇu, "EH vidu>]! xw[jyN (p]¥v
>ueT aTuÄl Ep]yiÈ[) ti>ic{uvÎ[ èÎ kuÕeÏTuÊi
yiÈ[ (`Îil Ed]Sm]E>]pic{iÈ[) Ep]yi. aj]tsztu
vieû (yuDiS[Úi>eû) xEàsh xw[jyN n]eš xB
yil zpx[t]viÄuh.
A ku>uvI>eû xEàsemß]efÎ[ tIRc{ eÏTuÊuv]N

|Î[ `niÄ[ x]Dic{iÈiÙ}. atuk]>fh èû
s>I>m]ek nIrukyuh, \rÄmiÙ}]t] yi>iÄukyuh
ecy[ti>iÄuÎu.
\rÄmiÙ}]et \fRÎi>iÄukyuh, nIrukyuh ecy[tu

ek]Þi>iÄuÎ `niÄ[ `ß]f[ EzsS[Úm]yiÈuÔetÎ[
pryU. aÙ}Ey] kuEÇ! nI DRÐeÊyuh aRœeÊyuh
s>iy]yi zgHic{vn]fEÙ}].
p]¥v>ueTyTuÄl niÎ[ xw[jyN ti>iec{Êiytinu

EsSh |tuve> èû mnÓiN s]ßiyiÙ}. avN n]eš
xByil `ßu pryuh `Î[ cißic{[ |Îu[ èû
|zàiyÆešÙ}]h axVØm]yi>iÄuky]f[.
EH vidu>]! yuDiS[Úi>N `ß]f[ cißiÄu ÎetÎuh,

wÆLeÄÙ}]h Hitk>vuh, zpjkLeÄÙ}]h xuKh
v>uÊuÎtuh `ß]efÎuh pryU."
vidu> \v]c
aBiyu¬h bÙvt] duRbÙh HInx]Dnh
HZtxVh k]minh Ec]>m]visßi zpj]g>]® 13
11
vidu>nIti aRËxHith
kc{iEdeetRmH]Ed]eeSRn x[pZE¨]¸xi n>]Dip
kc{iÎ p>viEÊSu gZDYnVip>itpYEx 14
vidu>R prÇu, "bÙv]n]l AzkmiÄeÏÈvN,

duRb{ÙN, ÙÑYh EnT]N p>]jyeÏÈvN, xVÊ[ n¨
eÏÈvN, k]mpIQitN, Em]¨]v[ `Îive> \rÄmiÙ}]y[m
b]DiÄuÎu.
aÙ}Ey] mH]>]j]Ev! ciÙEÏ]L |o Ed]SÆeš]Îuh

teÎ aÆey x[pRsic{iÈieÙ}Î[ w]N visVxiÄuÎu.
O>u peÑ aÆ[ anY>ueT xVÊ[ (xáÊ[) Em]Hic{[
p>itpiÄuÎumiÙ}]yi>iÄ]h."
DZt>]z¨ \v]c
Ezs]tumi¢]mi Et DRmYh p>h een®Ezsyxh vc®
ax[mizn]jRSivhEs Hi tVEmk® zp]¡xÐt® 15
DZt>]z¨R prÇu, "DRÐp>vuh, p>mm]y EzsyÓinut

kuÎtum]y nieû v]ÄukL EkLÄuv]N w]n]zg
HiÄuÎu. >]jRSim]>uT |o vhsÊil buÍim]M]>]l
ahgIk>iÄeÏÈvN Ayi nI O>uvN m]ztm]fuÔt[."
vidu> \v]c
>]j] ÙÑfxáÎx[ezetEÙ]kYxY]DiEp] BEvt[
EzpSYx[Et EzpSiteeþv DZt>]z¨ yuDiS[Úi>®
vidu>R prÇu, "aÙ}Ey] DZt>]z¨mH]>]j]Ev! >]j]v[

(yuDiS[Úi>N) mUÎu EÙ]kÆšueTyuh aDiptiy]ku
v]N EvÞ `Ù}] ÙÑfÆšuh tikÇvn]efÜiÙuh,
12
vidu>nIti aRËxHith
aTuÊuteÎ niRÊuv]N `ztyuh anuEy]jYn]ef
ÜiÙuh aÆ[ aEÌHeÊ n]Tu kTÊukyuÞ]yi.
vip>Itt>þ tVh B]gEDEy n xÐt®

aRciS]h zpÑy]eec{v DRm]«] DRmEk]vid®
aÆ[ DRÐ]«]vuh, DRÐ¡num]efÜiÙuh yuDiS[Úi>

nil niÎ[ tikc{uh viBiÎnuh k]<[cs¬i Ñyic{vnu
m]ytuek]Þ[ yuDiS[Úi>N avk]seÏÈt]y >]jY]Di
k]>h pÜiÈ[ nÙ[kuv]N ty{]r]kuÎiÙ}.
AnZshxY]dnuEzk]s]ÍRm]XtY]t[p>]zkm]t[
gu>utV]ÊVyi xhEzpÑY bHUNEk}S]hx[titiÑEt
aHihx, dy, DRmh, xtYh, p>]zkmh `ÎI gufÆL

k]>fvuh, aÆEy]TuÔ bHum]nh mUÙvuh yuDiï>N
aEnkh Ek}sÆeš ÑmEy]eT anuBvic{uek]Þi
>iÄuÎu.
duE>Y]DEn exobEÙ c kREf du®s]xEn tœ]

~EteeSVsV>Ym]D]y kœh tVh BUtimi¢xi
du>EY]Dn!N, skuni, kRfN, du®s]xnN `Îiv>il

>]jYB]>h ~Ù[pic{iÈ[ `Æeny]f[ aÆ[ >]jYÊ[
e`sV>YmuÞ]kuv]N |¢iÄuÎt?
A«¡]nh xm]>hBx[titiÑ] DRmnitYt]

ymRœ]Î]pkRSßi x eev p¥it \cYEt
13
vidu>nIti aRËxHith
A«¡]nh, zpyt[nh, Ñm, DRÐniS[Ú `Îiv
EHtuv]yi y]et]>uvn]Ef] pu>uS]RœÆšil niÎ[
akÙ]ti>iÄuÎuEv] avn]f[ p¥itenÎ[ pry
eÏTuÎt[.
niESvEt zpsx[t]ni niàit]ni n ExvEt

an]x[tik® zsÌD]n ~tt[p¥itÙÑfh 16
zpshxnIym]y k]>YÆL m]zth ecy{uk, niàYm]y

vey ecy{]ti>iÄuk, n]x[tiknÙ}]ti>iÄuk, zsÍyu
Þ]yi>iÄuk `Îivyuh p¥iteû ÙÑfÆš]f[.
Ezk]ED] HRSþ dRpþ zHIx[thEB] m]nYm]nit]

ymRœ]Î]pkRSßi x eev p¥it \cYEt 17
Ezk]Dh, HRSh, aBim]nh, Ù´, mo™Yh, du>Bim]nh

`Îiv y]et]>uveny]Ef] pu>uS]RœÆšil niÎ[
akÕ]ti>iÄuÎt[ avN p¥itenÎ[ pryeÏTuÎu.
yxY kZtYh n j]nßi mzßh v] mzßith pE>

kZtEmv]xY j]nßi x eev p¥it \cYEt 18
y]et]>uvN ecy{uv]nuEÌsiÄuÎtuh, >HxYm]yi

cRc{ ecy{uÎtuh aveû sztuÄL ariy]ti>I
Äukyuh, ecy[tuk<iÇvey m]zth mÕuÔvR
ariyukyuh ecy{uÎuEv], avN p¥itenÎ[
pryeÏTuÎu.
yxY kZtYh n viG[nßi sItmuS[fh Byh >ti®

xmZÍi>xmZÍiR v] x eev p¥it \cYEt 19
14
vidu>nIti aRËxHith
y]et]>uvN ecy{uv]nuEÌsiÄuÎ k]>YÆLÄ[ sIth,
\S[fh, Byh, Ax¬i, xmZÍi, xmZÍiyiÙ}]y[m `Îiv
viG[nmuÞ]ÄuÎiÙ}Ey], avN p¥itenÎ[ pry
eÏTuÎu.
yxY xhx]>ifI zp¡] DRm]Rœ]vnuvRtEt

k]m]dRœh vZfIEt y® x eev p¥it \cYEt 20
y]et]>uveû k]>YkusÙy]y buÍi k]mÊien

avgfic{uek]Þ[ DRÐeÊyuh, aRœeÊyuh
pißuT>u kyuh, k]meÊ (EB]geÊ) ti>x[k>ic{iÈ[
aRœeÊ (EnTieyTuEÄÞ k]>YÆeš) xVIk>iÄukyuh
ecy{uÎuEv] avN p¥itenÎ[ pryeÏTuÎu.
yœ]s¬i cikIRSßi yœ]s¬i c kuRv{Et

n kihcidvmnYEß p¥it] B>tRSB 21
aÙ}Ey] B>tkuÙEzsS[Ún]y mH]>]j]Ev! tÆšueT

s¬iy[ÄnuxZtm]yi k]>YÆL ecy{uv]n]zgHi
Äukyuh, s¬iy[eÄ]Ê[ k]>YÆL ecy{ukyuh,
y]et]Îienyuh niÓ]>m]yi k>uti avgfiÄ]ti>I
Äukyuh ecy{uÎv>]f[ p¥itM]R.
Ñizph vij]n]ti ci>h sZEf]ti

vi¡]y c]Rœh BjEt n k]m]t[
n]xáZE¨] vYupyuÜ[Et p>]REœ
tt[zp¡]nh zpœmh p¥itxY 22
y]et]>uvN EvgÊil k]>YÆL mnÓiÙ]Äukyuh,

ÑmEy]eT EkLÄukyuh, k]mÊiN vshvdn]k]et
15
vidu>nIti aRËxHith
teû arivien aTiØ]nm]Äi k]>YÆeš EnTuv]N
zsmiÄukyuh, mÕuÔvR AvsYeÏT]et av>ueT k]>Y
Æšil |TepT]ti>iÄukyuh ecy{uÎt]f[ p¥iteû
muKYÙÑfh.
n]zp]pYmBiv]w[Cßi n¨h En¢ßi Es]cituh

ApXu c n muHYßi n>]® p¥itbuÍy® 23
azp]pYm]y vx[tuÄeš EnT]N zsmiÄ]ti>iÄukyuh,

n¨m]ytien O]RÊ[ du®KiÄ]ti>iÄukyuh, ApÊil
Em]Hit>]k]ti>iÄukyuh ecy{uÎv>]f[ p¥itbuÍi
yuÔ mnuSYR.
niþitY y® zpzkmEt n]ßRvxti kRmf®

av³Yk]EÙ] vsY]«] x eev p¥it \cYEt 24
y]et]>uvN A>hBic{uk<iÇ k]>Yh ecy[tutI>uÎtu

ve> zpyt[niÄukyuh, xmyh vYRœm]Ä]ti>iÄukyuh,
mnÓien vsÊ]Äukyuh ecy{uÎuEv] avN
p¥itenÎ[ pryeÏTuÎu.
A>YkRmfi >]jYEß BUtikRm]fi kuRvEt

Hith c n]BYxUyßi p¥it] B>tRSB 25
aÙ}Ey] B>tEzsS[Ú]! p¥itM]R xt[kRÐÆšil

AnàiÄukyuh, e`sV>ÊinuEvÞiyuÔ kRÐÆL
ecy{ukyuh, nÙ}tien O>iÄÙuh pu¢iÄ]ti>iÄukyuh
ecy{uÎu.
16
vidu>nIti aRËxHith
n HZSYtY]«xÐ]En n]vm]Enn tpYEt
g]hEg] zHd |v]EÑ]EBY] y® x p¥it \cYEt 26
y]et]>uvn]Ef] bHum]niÄeÏTuEá]L xEß]Si

Ä]ti>iÄukyuh, apm]niÄeÏTuEá]L du®KiÄ]ti>i
Äukyuh, ghg]ndiEy]T[ EcRÎukiTÄuÎ tT]kÊien
EÏ]eÙ aEÑ]BYn]yi>iÄukyuh ecy{uÎt[ avN
tÊV¡® xRv{BUt]n]h Ey]g¡® xRv{kRmf]h

\p]yE¡] mnuSY]f]h n>® p¥it \cYEt 27
`Ù}] c>]c>ÆšueTyuh xVB]vh (`Ù}]h teÎ n]s

mTyuÎt]efÎ[) ariyuÎvnuh, `Ù}] kRÐÆšueTyuh
p>x[p>b³mriyuÎvnuh, (k]>Yx]DYÊin]yi)
mnuSYR zpEy]giÄuÎ \p]yÆeš ariyuÎvnu
m]yvN p¥itenÎ[ pryeÏTuÎu.
zpvZÊv]k[ ciztkœ \oHv]N zptiB]nv]N

AsuzgÖxY v¬] c x eev p¥it \cYEt 28
niþyEÊ]eT xhx]>iÄuÎvnuh, viviD viSy

ÆešÄuric{[ xhx]>iÄuÎvnuh, \oHiÄuÎtinuÔ
k<ivuÔvnuh, zptiByuÔvnuh, zgÖÆeš vYKY]niÄu
v]N k<ivuÔvnum]yvN p¥itenÎ[ pryeÏTuÎu.
zsuth zp¡]nugh yxY zp¡] eecv zsut]nug]

axhBiÎ]>Ym>Y]d® p¥it]KY]h ÙEBt x® 29
17
vidu>nIti aRËxHith
y]et]>uveû ariv[ buÍiÄ[ aDInm]yi>iÄukyuh,
buÍi arivien anux>iÄukyuh, A>Ym>Y]dkeš mri
kTÄ]Êvnum]yiÈuÔt[ avN p¥itenÎ[ pry
eÏTuÎu.
azsutþ xmuÎEÍ] d>izdþ mH]mn]®

aRœ]hþ]kRmf] Ezpp[xuRmU™ |tYucYEt bueeD® 30
Ene>mric{[, y]et]>uvN s]x[zt¡]nmieÙ}ÜiÙuh

aHÜ]>iy]yi>iÄukyuh, d>izdn]efÜiÙuh \d]>n]yi
>iÄukyuh, a>ut]Ê kRÐÆL ecy[t[ k]>YÆL
EnT]n]zgHiÄukyuh ecy{uÎt[ arivuÔvR aven
mU™enÎ[ višiÄuÎu.
xVmRœh y® p>itYjY p>]RœmnutiS[Úti

miœY] c>ti mizt]REœ yþ mU™® x \cYEt 31
xVßh k]>YÆeš viÈiÈ[ aneû k]>YÆšil zpvRÊi
Äukyuh, teû xuHZÊieû k]>Yx]ÍYÊinuEvÞi
kpTm]y \p]yÆeš \pEy]giÄukyuh ecy{uÎvN
mU™enÎ[ pryeÏTuÎu.
ak]m]N k]myti y® k]my]n] p>itYEjt[

bÙvßh c Ey] EdVï tm]HuRmU™Ectxh
niSiÍm]yv vx[tuÄeš k]miÄukyuh, viHitm]y

vey p>itYjiÄukyuh, bÙmuÔven evruÄukyuh
ecy{uÎven mU™enÎ[ pryuÎu.
amizth ku>uEt mizth mizth EdVï Hinx[ti c

kRm c]>BEt du¨h tm]HuRmU™Ectxh 33
18
vidu>nIti aRËxHith
sztuvien miztm]yi k>utuÎvnuh (x[EnHiÄuÎ
vnuh), xuHZÊien evruÄukyuh \pzdviÄukyuh
ecy{uÎvnuh, duS[kRÐÆeš anuS[ÚiÄukyuh
ecy{uÎvN mU™N `Î[ pryeÏTuÎu.
xhx]>yti kZtY]ni xRvzt vicikiXEt

ci>h kE>]ti Ñizp]REœ x mUE™] B>tRSB 34
zs]Íh pitZBEY] n dd]ti eedvt]ni n]Rcti

xuHZMizth n ÙBEt tm]HuRmU™Ectxh
pitZÄLÄ[ zs]Íh nÙ[k]Êvnuh, Edvtkeš pUjiÄ]

Êvnuh, nÙ} xuHZÊuÄeš EnT]Ênum]yvN mU™N
`Î[ višiÄeÏTuÎu.
an]HUt® zpvisti apZE¨] bHu B]SEt

visVxtYzpmEÊSu mU™Ect] n>]Dm® 35
ÑfiÄeÏT]et O>u ØÙÊ[ zpEvsiÄukyuh, A>uh

Ec]diÄ]et teÎ aDikm]yi xhx]>iÄuÎvnuh,
visV]xEy]gY>Ù}]Êve> visVxiÄuÎvnum]y nikZ¨
n]y mnuSYN mU™n]f[.
p>h Ñipti Ed]ESf vRtm]n® xVyh tœ]

yþ zkuDYtYnIs® xN x c mU™tEm] n>® 36
xVyh etÕuk]>n]yiÈuh anYen kuÕeÏTuÊuÎvnuh,

bÙmiÙ}]ÇiÈuh EdSYeÏTuÎvnum]y mnuSYN ~Õvuh
mU™n]f[.
19
vidu>nIti aRËxHith
A«En] bÙm¡]y DRm]Rœp>ivRjith
aÙBYmi¢eeÎS[kRmY]t[ mU™buÍi>iEH]cYEt 37
teû bÙh `zty]efÎriy]etyuh, DRÐeÊyuh

aRœeÊyuh kfÄ]Ä]etyuh, EvÞzt p>izsmiÄ]
etyuh azp]pYm]y vx[tuvien |¢iÄuÎvN mU™
buÍieyÎ[ pryeÏTuÎu.
asiSYh s]x[ti Ey] >]jnYþ sUnYmup]xEt

kd>Yh BjEt yþ tm]HuRmU™Ectxh 38
aÙ}Ey] >]jN! siÑ aRHiÄ]Êven siÑiÄu

kyuh, ariviÙ}]Êve> Ad>iÄukyuh, Ùuçen
AzsyiÄukyuh ecy{uÎvN mU™buÍieyÎ[ pry
eÏTuÎu.
aRœh mH]ßm]x]dY vidY]eemsV>YEmv v]
vic>tYxmuÎEÍ] y® x p¥it \cYEt 39
mHÊ]y vx[tuvienEy], vidYEyEy], e`sV>Y

eÊEy] EnTiyiÈ[ aHÜ]>miÙ}]et |>iÄuÎvN
~k® xáÎms[n]ti vx[Et v]xþ Es]Bnh

Ey]¸xhviBjY BZEtYBY® Ek] nZshxt>x[tt® 40
vše>yDikh xáÊuÞ]yiÈuh at[ teû AzsitR

ÄiTyil vit>fh ecy{]et ~kn]yi atien
anuBviÄukyuh, nÙ} vx[ztÆšfiyukyuh ecy{uÎv
EnÄ]L du¨n]yi Ever A>]fuÔt[?
20
vidu>nIti aRËxHith
~k® p]p]ni ku>uEt PÙh BuÜ[Et mH]jn®
EB]¬]E>] vizpmucYEß kRt] Ed]ESf ÙipYEt 41
O>]L p]ph (duS[kRÐh) ecy{uEá]L ni>vDi EpR

atieû EnÈh anuBviÄuÎu. (`Î]Ùuh), p]ph
ecy[tvN m]ztm]f[ atieû PÙmnuBviÄuÎt[.
EnÈmnuBvic{ve>Ù}]h atieû Ed]Sh anuBviÄ]et
>ÑeÏTukyuh ecy{uÎu.
~kh HnY]Î v] HnY]diSuRmuE¬] DnuS[mt]

buÍiRbuÍimEt]XZ¨] HnY]zd]z¨h x>]jkh 42
viÙ}]ši `y{uÎ aá[ O>uven ek]Ù}ukEy], ek]Ù}]

ti>iÄukEy] ecy{]h. `Î]l buÍim]n]y O>]L teû
buÍi (duS[kRÐÊin]yi) viniEy]gic{]l at[
>]j]viEn]eT]Ïh >]jYeÊ mu<uvN nsiÏiÄuh.
~ky] EdV viniþitY ztIhþtuRBiRvEs ku>u

pW jitV] viditV] ST[ xp[t HitV] xuKI Bv 43
OÎu (buÍi) ek]Þ[ >Þien (kRÊvYÊienyuh

akRÊvYÊienyuh) niþyic{iÈ[, n]Ù[ (x]mh, d]nh,
EBdh, d¥h `ÎI ctu>up]yÆL) ek]Þ[ mUÎien
(xuHZÊ[, sztu, \d]xInN `Îive>) vsÊ]Äi,
aWien (pEWzàiyÆeš) jyic{iÈ[, Arien (x³i,
vizgHh, y]nh, Axnh, deeVDIB]vh, xhzsyh
`ÎiÆenyuÔ Aru gufÆL |v >]jnItiyueT
B]gm]f[) ariÇiÈ[, ~<ien (x[ztI, cUt[, n]y]È[,
ÙH>ivx[tuÄL, p>uSB]Sfh, zkU>m]y siÑ,
21
vidu>nIti aRËxHith
etÕ]y m]RgÊiÙUeT Dnh xá]diÄuk `ÎI
vYxnÆeš) tYjic{iÈ[ xuKm]yi jIviÄU.
~kh viS>Ex] Hßi sx[Ezteefkþ vDYEt

x>]z¨h x zpjh Hßi >]j]nh mzßvizxv® 44
viSh O>uven m]ztEm ek]Ù}uÎuÔU. AyuDvuh

O>uven m]ztEm vDiÄuÎuÔU. `Î]l >]j]vieû
>HxYh Ec]RÎ]l at[ >]z¨ÊiEn]Tuh, zpjkEš]Tuh
kUeT >]j]vienyuh nsiÏiÄuÎu.
~k® xV]du n Buw[jIt ~kþ]Rœ]Î cißEyt[

~Ek] n gE¢dDV]nh eenk® xup[EtSu j]gZy]t[ 45
xV]duÔet]Îuh ~kn]yi BujiÄ>ut[. èßÜiÙuh

EnTuÎtienÄuric{[ ~kn]yi cißiÄ>ut[. ~kn]yi
dIRGy]zt ecy{ukyum>ut[. kUeTyuÔvR \rÆuEá]L
~kn]yi \fRÎi>iÄukyuh ecy{>ut[.
~kEmv]dVitIyh tdYzd]jÎ]vbuDYEx
xtYh xVRgxY Ex]p]nh p]>]v]>xY eno>iv 46
aÙ}Ey] >]jN! ~kvuh adVitIyvum]y y]et]>u

xtYeÊ aÆ[ ariyuÎiÙ}ey], at[ xVRÅÊi
EÙy[ÄuÔ cviÈupTiyuh, (xhx]>m]kuÎ) xmuzdeÊ
mrikTÄuv]nuÔ nokyum]kuÎu.
~k® Ñm]vt]h Ed]ES] dVitIEy] En]pÙBYEt

yEdnh Ñmy] yu¬ms¬h mnYEt jn® 47
22
vidu>nIti aRËxHith
ÑmyuÔvRÄ[ OE> O>u Ed]Sh m]ztEmyuÔU.
atÙ}]et Everey]>u Ed]Svuh av>iÙiÙ}. Ñm
yuÔven as¬n]yi jnh kfÄ]ÄuÎu `Ît]f[
A Ed]Sh.
Ex]¸xY Ed]ES] n mßvY® Ñm] Hi p>mh bÙh

Ñm] guEf] HYs¬]n]h s¬]n]h BUSfh tœ]
ÑmyuÔveû |o Ed]SeÊ kfÄ]EÄÞtiÙ}.

èßÎ]l Ñm teÎy]f[ ~Õvuh vÙiy s¬i.
as¬M]RÄ[ Ñm gufm]f[. s¬N Ñm O>u
ABuSfvum]f[.
Ñm] vsIkZtiREÙ]Ek Ñmy] kih n x]DYEt
s]ßishK® kE> yxY kih k>iSYti duRjn®
Ñm |o EÙ]kÊil xkÙtienyuh vsÊ]ÄuÎu.

Ñm ek]Þ[ `ß]f[ x]DiÄ]Êt[? Ñmy]kuÎ
AyuDh eekvsmuÔven du¨N `ßu ecy{uv]N
x]DiÄuh?
atZEf ptiEt] v×i® xVyEmEv]ps]mYti

aÑm]v]N p>h Ed]eeS>]«]nh eecv Ey]jEyt[
puÙ}iÙ}]Ê niÙÊu vIf tI xVyh afyuÎuvEÙ}].

ÑmyiÙ}]ÊvN vše> vÙut]y Ed]SÆeš tÎil
v>uÊievy[ÄuÎu.
~Ek] DRm® p>h Ezsy® Ñeemk] s]ßi>uÊm]

vieedYk] p>m] dZï>Hiheexk] xuK]vH] 48
23
vidu>nIti aRËxHith
DRÐh OÎ[ m]ztm]f[ p>mm]y EzsyÓ[. Ñm OÎu
m]ztm]f[ \Êmm]y s]ßiyuh. ariv[ OÎum]ztm]f[
~Õvuh EzsS[Úm]y k]<[c. aHihx OÎum]ztm]f[
xuKEmkuÎt[.
dV]viemo zgxEt BUmi® xREp] biÙsy]niv

>]j]nh c]viE>]Í]>h zb]ªfh c]zpv]xinh 49
m]šÊil k<iyuÎ jIvikeš xRÏh BÑiÄuÎtu

Ep]eÙ BUmi |o >Þu Epe> m]zth BÑiÄuÎu
sztuvien `tiRÄuv]N ekÙ[piÙ}]Ê >]j]vienyuh,
y]zt ecy{]Ê (tIRœ]Tnh ecy{]Ê) zb]ªfenyuh.
EdV kRmfI n>® kuRvÎx[mihEÙ}]Ek viE>]cEt

azbuvNp>uSh kih cidxEt] n]Rœyhx[tœ] 50
mnuSYN >Þu kRÐÆL ecy[tiÈ[ |o EÙ]kÊil

Es]BiÄuÎu p>uSm]yi xhx]>iÄ]ti>iÄuk, duRjn
ÆEš]T[ OÎuh AvsYeÏT]ti>iÄuk `Îivy]fv.
dV]viemo pu>uSvY]zG p>zptYyk]>iefo

x[ztiy® k]mitk]miEnY] EÙ]k® pUjitpUjk® 51
aÙ}Ey] pu>uSEzsS[Ú! mÕu x[ztIkL AzgHiÄuÎ

v>]y pu>uSM]e> aÄ]>fh ek]Þum]zth
AzgHiÄuÎ x[ztIkšuh, anYR pUjiÄuÎve>
aÄ]>fh ek]Þum]zth pUjiÄuÎv>uh |o >Þu
kUÈR |o EÙ]kÊil xVßm]yi aBizp]ymiÙ}]Ê
v>]f[.
24
vidu>nIti aRËxHith
dV]viemo kÞeko tIÑ[efo s>I>p>iEs]Sefo
yþ]Dn® k]myEt yþ kupYtYnIsV>® 52
s>I>eÊ Es]SiÏiÄuÎ mURc{yuÔ muÔukš]f[ |v

>Þuh d>izdeû AzgHÆšuh, bÙmiÙ}]Êveû Ezk]D
vum]fiv.
dV]Evv n vi>]EjEt vip>IEtn kRmf]

gZHØþ ni>]>hB® k]>Yv]heeþv BiÑuk®
vip>Itm]y kRÐh ecy{uÎtuek]Þ[ |o >Þu EpR

|o EÙ]kÊil Es]BiÄuÎiÙ} zpyt[nh ecy{]Ê
gZHØN, zpyt[niÄuÎ BiÑu (xnY]xi)
`Îiv>]fivR.
dV]viemo pu>ueSo >]jNxVRgxY p>i tiS[Út®

zpBuþ Ñmy] yuE¬] d>izdþ zpd]nv]N 53
aÙ}ey] >]jN! >Þu EpR xVRgÊinuh \p>iy]yi

Øitiecy{uÎu. ÑmyuÔvn]y bÙv]N, d]nh
ecy{uÎvn]y d>izdN `Îiv>]fivR.
nY]y]gtxY zdvYxY Eb]ÍveYo dV]vtizkemo

ap]Ezt zptipÊiþ p]Ezt c]zptip]dnm[ 54
nY]ym]yi xá]dic{ vx[tuÄeš xhb³ic{iTEÊ]šh

|v >Þuh du>upEy]gÆš]f[ aRHiÄ]ÊvN
p]>iEt]Sikh nÙ[kuk, aRHiÄuÎvN at[
nÙ[k]ti>iÄuk `Îivy]fiv.
25
vidu>nIti aRËxHith
dV]vhBxi niEv¨veYo gEÙ bÍV] dZ™]h siÙ]h
Dnvßmd]t]>h d>izdh c]tpxVinh
>Þu Epe> k<uÊil p]rÄÙ}u ekÈi evÔÊil

A<[EÊÞt]f[ d]nh ecy{]Ê Dniknuh, tpÓu
ecy{]Ê d>izdnum]fivR.
dV]viemo pu>uSvY]zG xu>Ym¥ÙEBdieno

p>izv]EQY]gyu¬þ >Ef c]BimuEK] Ht®
>Þu EpR xU>Ym¥ÙeÊ EBdiÄuv]N k<ivuÔv>]f[.

Ey]gyu¬n]y p>izv]jknuh (xnY]xi/BiÑu),
yuÍÊil EnRÄuEnR vDiÄeÏÈvnum]fivR.
ztEy] nY]y] mnuSY]f]h zsUyEß B>tRSB

knIy]MDYm® EzsS[Ú |ti EvdviEd] vidu® 55
EH >]jN! mnuSYR zpEy]giÄuÎ nY]ym]y

\p]yÆL mUÎu viDÊiÙ]efÎ[ pryeÏTuÎu
\Êmh, mÍYmh, aDmh `Îivy]fv.
ztiviD]® pu>uS] >]jÎuÊm]DmmDYm]®

niEy]jEydYœ]vÊ]hx[ztiviEDESVv kRmxu 56
pu>uSM]R mUÎu viDÊiÙuÞ[ \ÊmM]R, mÍYmM]R,

aDmM]R. |o mUÎu Epe>yuh av>ueT t>mnux>ic{[
mUÎu viDÊiÙuÔ kRÐÆL ecy{uv]n]yi
niEy]giEÄÞt]f[.
zty ~v]Dn] >]jN B]>Y] d]xx[tœ] xut®
26
vidu>nIti aRËxHith
yEÊ xmDig¢ßi yxY Et txY tÍnh 57
mUÎu EpR xVßm]yi xáÊiÙ}]Êv>]f[. pt[ni,

d]xN, puztN `Îiv>]fvR. avR A>ueTy]Ef]
ay]šuETt]f[ avR xá]diÄuÎ `Ù}] xVÊuh.
H>fh c p>xV]n]h p>d]>]BimRsnh

xuHZdþ p>itY]gx[ztEy] Ed]S] Ñy]vH®
mUÎu etÕukL ÑyÊiN k]>fm]kuÎu anYeû

xáÊ[ apH>iÄuk, p>x[ztIey x[pRsiÄuk,
xuHZÊien \EpÑiÄuk `Îivy]fv.
ztiviDh n>kExYdh dV]>h n]snm]«n®

k]m® Ezk]Dx[tœ] EÙ]Bx[tx[m]EdtzÊyh tYEjt[
n>kÊiN mUÎ[ viDÊiÙuÔ v]tiÙukš]fuÔt[.

A«n]sÊiN k]>fm]y k]mh, Ezk]Dh, EÙ]Bh
`Îivy]fv. atuek]Þ[ av mUÎienyuh
\EpÑiEÄÞt]f[.
v>zpd]nh >]jYh c puztjM c B]>t

sEzt]þ Em]Ñfh kZz¢]zÊIfi eeckh c tXmh
EH B]>t! sztuvien xÜTÊil niÎ[ >ÑiÄuk `Î

O>u kRÐh m]zth pufYÊieû k]>YÊil v>h nÙ[kuk,
>]jYh EnTuk, puztN jniÄuk `ÎI mUÎiEn]Tu
tuÙYm]f[.
B¬h c Bjm]nh c tv]x[mIti v]dinh
27
vidu>nIti aRËxHith
ztIEnt]N s>fh zp]p[t]nViSEm¸pi n xßYEjt[
s>fh zp]pic{ |o mUÎu Epe> Apt[k]ÙÊuEp]Ùuh

\EpÑiÄ>ut[ B¬N, teÎ p>ic>iÄuÎvN, "w]N
aÆyuETt]f[" `Î[ pryuÎvnum]fivR.
ctV]>i >]¡] tu mH]bEÙn

vRjY]nY]Hu® p¥itx[t]ni vidY]t[
aÙ[pzpee¡® xH mzßh n ku>Y]t[

n dIRGxUezet>Ùeexþ]>eefþ 58
mH]bÙv]n]y >]j]v[ |o n]ÙuEpe>

O<iv]EÄÞt]f[. p¥itM]R |t[ ariÇi>iÄeÈ.
aÙ[pbuÍiyuÔvN, k]>YÆL xmyÊu ecy{]et
nIÈi evy[ÄuÎvN, aÙxN, x[tutip]ÚkN `Îiv
>]fvR.
ctV]>i Et t]t gZEH vxßu

zsiy]Biju¨xY gZHØDREm
vZEÍ] ¡]ti>vxÎ® kuÙIn®
xK] d>iEzd] BginI c]nptY] 59
e`sV>YxáÎn]yi k<iyuÎ O>u gZHØeû vIÈil

n]Ùu EpR vxiÄ]vuÎt]f[ vZÍn]y b³u,
x]áÊikÑyh b]Dic{ xVkuÙj]tN, d>izdn]y
xuHZÊ[, mÄšiÙ}]Ê xEH]d>i `Îiv>]fvR.
ctV]>Y]H mH]>]j xdYx[k]ni bZHx[pti®

pZ¢Et ztidEszà]y t]nIm]ni niEb]D Em 60
28
vidu>nIti aRËxHith
Edvt]n]h c xÜÙ[pmnuB]vh c DImt]h
vinyh kZtvidY]n]h vin]sh p]pkRmf]h 61
n]Ùu k]>YÆL \TnTi PÙh nÙ[kuÎvy]efÎ[

Edvgu>uv]y bZHx[pti EdEvzàEn]T[ prÇiÈuÞ[.
avey `Îil niÎ[ aÆ[ ariÇ]Ùuh EdvM]>ueT
xÜÙ[pvuh, buÍim]M]>ueT zp]Bvvuh, ariv[
EnTiyvRÄuÔ vinyvuh, p]pikšueT vin]svum]fiv.
ctV]>i kRm]fYByÜ>]fi
Byh zpy¢ßYyœ]kZt]ni
m]n]g[niEH]zth \t m]nemonh
m]Enn]DItmut m]ny¡®
n]Ùu k]>YÆL ByeÊ akÕuÎvy]efÜiÙuh,

yœ]viDi anuS[Úic{ieÙ}Üil BItiyušv]ÄuÎu
k]pTYEÊ]eT ecy{eÏTuÎ ag[niEH]zth, monh,
aÍYynh, y¡h `Îivy]fiv.
pW]g[nEy] mnuESYf p>ic>Y]® zpyt[nt®

pit] m]t]g[ni>]«] c gu>uþ B>tRSB 62
aW[ ag[nikL mnuSYN zpyt[npURv{h p>ic>iEÄ

Þt]f[ pit]v[, m]t]v[, ag[ni, A«], gu>u `Îiv
>]fiv.
peeWv pUjyhEÙ}]Ek ys® zp]p[En]ti EkvÙh

Edv]NpitZMnuSY]hþ BiÑUntiœipWm]N 63
29
vidu>nIti aRËxHith
EdvM]R, pitZÄL, mnuSYR, BiÑuÄL, atiœikL
`ÎI aWu Epe> pUjiÄuÎvN EÙ]kÊil ysÓu
EnTuÎu
pW tV]mnugmiSYßi yzt yzt gmiSYxi

mizt]fYmizt] mDYØ] \pjIEvY]pjIvin® 64
nI Ep]kuÎ `Ù}]yiTÊuh aWuEpR nieÎ

anugmiÄuh xuHZÊuÄL, sztuÄL, mDYØM]R
(sztuEv] miztEm] aÙ}]ÊvR), Azsyh nÙ[kuÎvR,
Azsyh EtTuÎvR, `Îiv>]fivR.
pEWzàiyxY mRtYxY Cizdh EcEdkmizàiyh

tEt]¸xY zxvti zp¡] dZEt® p]d]diEv]dkh 65
mnuSYeû aW[ |zàiyÆšil ~etÜiÙuh O>u |zàiyh

aniyzßitm]efÜil, dV]>muÔ Et]l p]ztÊil
niÎ[ evÔh Ec]ReÎ]ÙiÄuÎtu Ep]eÙ, A
|zàiyÊiÙUeT aveû buÍiyuh Ec]RÎuep]y[eÄ]
Þi>iÄuh.
SQ[Ed]S]® pu>uESEfH H]tvY] BUtimi¢t]

nizd] tzàI Byh Ezk]D AÙxYh dIRGxUztt] 66
e`sV>Ym]zgHiÄuÎ O>]L Aru Ed]SÆeš

tYjiEÄÞt]f[. nizd], \rÄh tUÆl, Byh, Ezk]Dh,
AÙxYh, Ej]Ùi nIÈievy[Äl `Îivy]fiv.
SQim]N pu>uES] jHY]d[BiÎ]h n]vmiv]RfEv

azpv¬]>m]c]>YmnDIy]nmZtVijh 67
30
vidu>nIti aRËxHith
a>Ñit]>h >]j]nh B]>Y]h c]zpiyv]dinIh
zg]mk]>h c Eg]p]Ùh vnk]mh c n]pith 68
kTÙil evc{[ tkRÎuEp]y kÏÙieneyÎ Ep]eÙ

AruEpe> O>]L \EpÑiEÄÞt]f[. s]x[zt
vY]KY]nh ecy{]Ê Ac]>YN, Evd]DYynh ecy{]Ê
puE>]HitN, >ÑiÄ]N ekÙ[piÙ}]Ê >]j]v[,
azpiym]yi xhx]>iÄuÎ B]>Y, p]TÊuEp]k]Ê
psup]ÙkN, zg]mh viÈ[ k]ÈiEÙy[Ä[ Ep]kuv]n]
zgHiÄuÎ Ñu>kN `Îiv>]f[ |o Aru EpR.
SEQv tu guf]® puhx] n H]tvY]® kd]cn

xtYh d]nmn]ÙxYmnxUy] Ñm] DZti® 69
xtYh, d]nh, mTiyiÙ}]y[m, axUyyiÙ}]y[m, Ñm,

ØiE>]X]Hh `ÎI AR gufÆL O>iÄÙuh
nëÏT]et O>]L xUÑiEÄÞt]f[.
aRœ]gEm] nitYmE>]git] c
zpiy] c B]>Y] zpiyv]dinI c
vsYþ puEzt]¸Rœk>I c vidY]
ST[ jIvEÙ]kxY xuK]ni >]jN
aÙ}Ey] mH]>]j]Ev! Øi>m]y v>um]nh, xd]

E>]gmiÙ}]ti>iÄuk, zpiyeÏÈvšuh, zpiym]yi xhx]>i
ÄuÎvšum]y B]>Y, anux>fyuÔ puztN,
PÙzpdm]y vidY `Îivy]f[ |o EÙ]kÊieÙ AR
xuKÆL.
31
vidu>nIti aRËxHith
SÉ]m]«ni nitY]n]eemsV>Yh Ey]¸Dig¢ti
n x p]eep® kuEt]¸nReeœ>YujYEt vijiEtzàiy® 70
mnÓil xd] nivxiÄuÎ AR Ep>ueT Eml (k]mh,

Ezk]Dh, EÙ]Bh, Em]Hh,mdh, m]X>Yh `Îiv) A>]Ef]
aDIstVh EnTuÎt[, avN |zàiyÆšueT Eml vijyh
EnTuky]l piÎIT[ p]pÆL anuS[ÚiÄuÎiÙ},
ay]LÄ[ ApÊ[ v>uÎumiÙ}.
SQiEm ST[xu jIvßi xp[tEm] En]pÙBYEt

Ec]>]® zpmEÊ jIvßi vY]DiEtSu cikiXk]® 71
zpmd]® k]my]EnSu yjm]EnSu y]jk]®
>]j] vivdm]EnSu nitYh mUREKSu p¥it]® 72
kÔM]R azsÍyuÔve>yuh, cikiXkM]R E>]gik

ešyuh, x[ztIkL k]mikešyuh, puE>]HitM]R yjm]n
M]e>yuh, >]j]v[ kÙHiÄuÎve>yuh, p¥itM]R
mU™M]e>yuh `ÎiÆen |o AruEpR xd] mÕ[ Aru
Epe> Azsyic{ujIviÄuÎu. ~<]mt]yi |Ê>Êil
A>umiÙ}.
SQim]ni vinsYßi muHURtmnEvÑf]t[

g]v® Exv] kZSiRB]>Y] vidY] vZSÙxhgti®
psuÄL, Exv, kZSi, B]>Y, vidY, sUzdeû xáÊ[

`ÎI AerÉÊien kurc{uEn>EÊy[Ä[ zsÍic{ieÙ}
ÜilEp]Ùuh av nsiÄuÎu.
SEQEt HYvmnYEß nitYh pUREv]pk]>ifh

Ac]>Yh siÑit] siSY]® kZtd]>þ m]t>h
32
vidu>nIti aRËxHith
n]>ih vigtk]mx[tu kZt]Rœ]þ zpEy]jkh
n]vh nix[tIRfk]ß]>] Atu>]þ cikiXkh
ariv[ EnTiÄ<iÇ siSYM]R Ac]>Yenyuh,

viv]HitN aÐeyyuh, k]mx]PÙYh ÙBic{uk<iÇvN
x[ztIeyyuh, k]>Yh x]Dic{uk<iÇvR xH]yic{v
enyuh, ndi kTÎvR Et]fieyyuh, E>]gikL eevdY
enyuh `ÎiÆen Aru EpR tÆeš En>eÊ
xH]yic{iÈuÔ AruEpe> avgfiÄuÎu.
AE>]gYm]nZfYmvizpv]x®
xd[BiRmnueeSY® xH xhzpEy]g®
xVzptYy] vZÊi>BItv]x®
ST[ jIvEÙ]kxY xuK]ni >]jN
AE>]gYh, kTmiÙ}]y[m, dIRGy]zt ecy{]y[k,

xńÆšum]yuÔ xHv]xh, xVyh et]<il ecy[t[
jIviÄuk, BIti kUT]etyuÔ jIvith `ÎI
Aruk]>YÆL |o EÙ]kÊil mnuSYN xuKh
nÙ[kuÎvy]f[.
|oRSuRGZfI nxßu¨® Ezk]DEn] nitYsÜit®

p>B]gY]pjIvI c SEQEt nitYdu®Kit]®
axUy]Ùu, evruÏuÔvN, tZp[tiyiÙ}]ÊvN,

muNsuf[ÚiÄ]>N, xd] xhsyiÄuÎvN, anY>ueT
xáÊien Azsyic{ujIviÄuÎvN `ÎI AruEpR
xd] du®KmnuBviÄuÎv>]f[.
33
vidu>nIti aRËxHith
xp[t Ed]S]® xd] >]¡] H]tvY] vYxEn]dy]®
zp]yEs] eeyRvinsYßi kZtmUÙ]þ p]Rœiv]® 73
x[ztiEy]¸Ñ] mZgy] p]nh v]k[p]>uSYh c pWmh
mHc{ d¥p]>uSYmRœdUSfEmv c 74
aDik]>h \rÏic{uk<iÇ >]j]vieû Ep]Ùuh n]sÊiN

k]>fm]kuÎvyuh, du®KEHtuÄšum]y ~u >]j]v[ ÈÏ]<uh O<iv]EÄÞt]f[.
x[ztI, cUt[, n]y]È[, mdYp]nh, p>uSB]Sfh, zkU>m]y
siÑ]viDi, xáÊieû duRviniEy]gh `Îivy]fiv.
aeö pURvnimiÊ]ni n>xY vinsiSYt®

zb]ªf]N zpœmh EdVï zb]ªeefþ vi>uDYEt 75
zb]ªfxV]ni c]dEÊ zb]ªf]hþ jiG]hxti

>mEt niày] eecS]h zpshx]h n]Binàti 76
eent]N x[m>ti kZEtYSu y]citþ]BYxUyti

~t]Eà]S]Î>® zp]E¡] buÍY] buÍV] vivRjEyt[ 77
n]seÊ En>iT]N Ep]kuÎ mnuSYnil atiN

muNp]yi `È[ ÙÑfÆL k]feÏTuÎu. ay]L
zb]ªfe> evruÄukyuh, ave> `tiRÄukyuh,
av>ueT xVÊuÄL eekÄÙ]Äukyuh, ave>
vDiÄukyuh, ave> niàiÄuÎtil AnàiÄukyuh,
av>ueT zpshx EkLÄuEá]L xEß]SiÄ]ti>I
Äukyuh, viEsS kRÐÆšnuS[ÚiÄuEá]L ave>
mrÄukyuh, avR èßÜiÙuh AvsYeÏTuEá]L
EdSYeÏTukyuh ecy{uÎu. |o `Èu Ed]SÆeš
34
vidu>nIti aRËxHith
buÍiek]Þ[ ariÇ[ buÍim]N avey
O<iv]EÄÞt]f[.
a¨]vim]ni HRSxY nvnIt]ni B]>t

vRtm]n]ni dZsYEß t]EnYv xuxuK]nYpi 78
xm]gmþ xKiBiRmH]heeþv Dn]gm®
puEztf c p>iSVhg® xÎip]tþ eemœuEn 79
xmEy c zpiy]Ù]p® xVyUEœSu c xÎti®
aBiEzptxY Ù]Bþ pUj] c jnxhxdi 80
aÙ}Ey] >]jN! |o `Èu k]>YÆL xEß]SÊieû

nruevÉy]f[ (Anàh \šv]ÄuÎvy]f[ `ÎRœh).
|v `Èuh `vieTyuEÞ] avieT xuKh BviÄuÎt]yi
k]feÏTuÎu. miztÆšum]yuÔ xm]gmh, mHÊ]y
DnÙ]Bh, puzten AEs}SiÄl, eemœun]ßÊil
O>umic{u tšRÎuvI<uk, Ey]jic{ xmyÊ[ zpiyeÏÈv
>um]yi xÙ}piÄuk, xVxmUHÊil \yRc{yuÞ]kuk,
EnTuvnuEÌsic{i>uÎ k]>YÆL ÙBiÄuk, jnxmUH
Êil bHum]niÄeÏTuk `Îivy]fiv.
aeö guf]® pu>uSh dIpyßi

zp¡] c ekoÙYh c dm® zsuth c
p>]zkmþ]bHuB]Sit] c
d]nh yœ]s¬i kZt¡t] c
buÍis¬i, nÙ} kuÙÊiÙuÔ jnnh, A«niyzßfh,

ariv[ (vidY), p>]zkmh, aDikh xhx]>iÄti>iÄuk,
yœ]s¬i d]nh, kZt¡t `ÎI `Èu gufÆL
O>]LÄ[ Es]BEykuÎu.
35
vidu>nIti aRËxHith
nvdV]>midh Evs[m ztiØUfh pW x]Ñikh
EÑzt¡]DiS[Úith vidV]EnY] Evd x p>® kvi® 81
Oát[ v]tiÙukšuh, mUÎ[ tUfukšuh, aW[ x]Ñikšuh,

|vy[eÄÙ}]h aDYÑn]yi jIv]«]vuh |>iÄuÎ,
s>I>m]kuÎ |o vITien y]et]>uvN ariyuÎuEv]
avN yœ]Rœ ¡]niy]f[
ds DRmh n j]nßi DZt>]z¨ niEb]D t]N

mÊ® zpmÊ \MÊ® zs]ß® zkuEÍ] buBuÑit® 82
tV>m]fþ BI>uþ Ùuç® k]mI c Et ds
tx[m]EdEtSu B]EvSu n zpxE´t p¥it® 83
aÙ}Ey] DZt>]z¨! pÊu EpR DRÐeÊ ariyuÎiÙ}.
avR Ae>]eÄy]efÎ[ `Îil niÎ[ ariÇ]Ùuh.
mÊN (ÙH>i b]Dic{[ Eb]Dh nëÏÈvN), azsÍ
yuÔvN, zB]ßN, ÑIfh b]Dic{vN, zkuÍN, visÏ[
b]Dic{vN, ti>Ä[ \ÔvN, BItiyuÔvN, EÙ]Bmu
ÔvN, k]mmuÔvN `Îiv>]f[ |o pÊ[ EpR. atu
ek]Þ[ p¥itN |v>ueT xHv]xeÊ tYjiEÄ
Þt]f[.
aezetEv]d]H>ßImmitiH]xh pu>]tnh
puzt]RœmxuE>Ezàf gIth eecv xuDnVn] 84
pu>]tnm]y kœyil pryuÎ axu>czkvRÊiy]y

(zpH}]dN) teû puztenxhb³ic{[ xuDnV]N `Î
zb]ªfN nÙ[kiy \pEdsh |tinud]H>fm]f[.
y® k]mmnYU zpjH]ti >]j]

p]Ezt zptiS[Ú]pyEt Dnh c
36
vidu>nIti aRËxHith
viEsSviz¢utv]N Ñizpk]>I
th xRvEÙ]k® ku>uEt zpm]fh 85
k]mh, Ezk]Dh `Îivey \EpÑic{vnuh, aRH>]y

vRÄ[ Dnh nÙ[kuÎvnuh, viEvks]Ùiyuh, arivuÔ
vnuh, Evgh k]>YÆL ecy{uÎvnum]y >]j]vien
jnÆešÙ}]h zpm]fm]yi ahgIk>iÄuÎu.
j]n]ti visV]xyituh mnuSY]N

vi¡]tEd]ESSu dD]ti d¥h
j]n]ti m]zt]h c tœ] Ñm]h c
th t]dZsh zsIRjuSEt xmzg] 86
anYRÄ[ teÎÄuric{[ visV]xh \šv]Äuv]N k<iyu

Îvnuh, etÕ[ ecy[tv>]efÎ[ etšiÇ[ k<iÇ]l
ap>]Dikeš siÑiÄuÎvnuh, nÙ[EkÞ siÑyueT
Et]t[ ariyuÎvnuh, ÑmyuÔvnum]y (dy aRHiÄu
ÎvE>]T[ dy k]fiÄuÎvnuh) >]j]vin[ atiy]y
e`sV>Yh vÎuEc>uÎu.
xuduRbÙh n]vj]n]ti khci-

dYuE¬] >ipuh ExvEt buÍipURvh
n vizgHh E>]cyEt bÙeeØ®
k]EÙ c Ey] vizkmEt x DI>® 87
duRbÙn]y sztuvienEÏ]Ùuh niÓ]>n]yi k]f]Ê

vnuh, sztuvien buÍipURvh En>iTuÎvnuh, teÎ
Ä]L bÙmuÔvE>]T[ sztut niÙÎiRÊ]N |ëÏ
T]Êvnuh, anuEy]jYm]y k]ÙÊ[ m]zth AzkmiÄu
Îvnum]f[ DI>N.
37
vidu>nIti aRËxHith
zp]pY]pdh n vYœEt kd]cid[
\EdY]gmnVi¢ti c]zpmÊ®
du®Kh c k]EÙ xHEt jit]«]
Du>³>x[txY jit]® xpt[n]® 88
ApÊu En>iTuEá]L du®KiÄ]Êvnuh, j]g>Ukn]yi

(aÙ[pvuh azsÍ kUT]et) zpyt[niÄuÎvnuh, du®Kh
vÎuEc>uEá]L atien ÑmEy]eT xHiÄuÎvnuh,
A«niyzßfmuÔvnum]y >]j]v[ teû sztuÄeš
eyÙ}]h vijyiÄuÎu. ay]L av>ueTyiTyil zpmuK
n]f[.
anRœkh vizpv]xh gZEHBY®

p]eep® x³ih p>d]>]BimRsh
dhBh x[eetnYh eepsunh mdYp]nh
n ExvEt y® x xuKI xeedv 89
vYRœm]yi vIÈil niÎ[ m]riÊ]mxiÄ]Êvnuh,

p]pikšum]yi x³iecy{]Êvnuh, anYeû B]>Yey
avEHšiÄ]Êvnuh, aHÜ]>h, Em]Sfh, kZtG[nt,
mdYp]nh `ÎI sIÙÆšiÙ}]Êvnum]yvN xd] xuK
mnuBviÄuÎu.
n xh>hEBf]>BEt¸RœvRg-
m]k]>it® shxti tœYEmv
n mizt]REœ E>]cyEt viv]dh
n]pUjit® kupYti c]pYmU™® 90
zkuÍn]yi pu>uS]RœÆeš EnT]N tuTÆ]Êvnuh,

Ec]dic{]l xtYh m]zth pryuÎvnuh, miztÆLÄu
38
vidu>nIti aRËxHith
EvÞi Ep]Ùuh kÙHiÄ]Êvnuh, an]d>iÄeÏTu
Eá]L EdSYeÏT]Êvnum]y vY¬i buÍim]n]f[
(¡]niy]f[).
n Ey]¸BYxUytYnukáEt c
n duRbÙ® zp]tiB]vYh kE>]ti
n]tY]H kihcit[ÑmEt viv]dh
xRvzt t]dZg[ÙBEt zpshx]h 91
AE>]Tuh evruÏiÙ}]Êvnuh, `Ù}]vE>]Tuh anukáyu

Ôvnuh, duRbÙn]yi>iÄuEá]L anYE>]T[ kÙHiÄ]
Êvnuh, aHÜ]>EÊ]eT xhx]>iÄ]Êvnuh, kÙH
eÊ xHiÄuÎvnum]y vY¬i `Ù}]yiTÊuh zpshxi
ÄeÏTuÎu.
Ey] En]Íth ku>uEt j]tu EvSh

n epo>uESf]pi vikËEt¸nY]N
n mUR¢it® kTuk]nY]H kihcit[
zpiyh xd] th ku>uEt jEn]¸pi 92
O>iÄÙuh gRviS[Úeû B]vh eekeÄ]Ô]Êvnuh,

xVyh zpshxic{uek]Þ[ anYe> niàiÄ]Êvnuh,
zpEk]piÄeÏTuEá]L p>uSm]yi xhx]>iÄ]Êv
num]y vY¬i xd] `Ù}]vRÄuh zpiyn]f[.
n eev>muÌIpyti zps]ßh
n dRmm]E>]Hti n]x[tEmti
n duRgEt]¸x[mIti kE>]ti mnYuh
tm]>YsIÙh p>m]Hu>zgYh 93
39
vidu>nIti aRËxHith
(pURvk]ÙÆšieÙ) eev>eÊ (sztut]B]veÊ)
\fRÊ]Êvnuh, vše>yDikh gREv{] vinyEm] k]fi
Ä]Êvnuh, Ek}sh v>uEá]L Ep]Ùuh zkuÍn]k]ÊvN
\t[kZ¨gufÆšuÔvenÎ[ pryeÏTuÎu.
n ExV xuEK eev ku>uEt zpHRSh

n]nYxY du®EK Bvti zptIt®
dÊV] n pþ]t[ku>uEt¸nut]ph
n kËEt xt[pu>uS]>YsIÙ® 94
xuK]nuBvh v>uEá]L AH}]diÄ]Êvnuh, anYeû

du®KÊil xEß]SiÄ]Êvnuh, d]nh nÙ[kiyiÈ[
piÎIT[ p>itpiÄukEy] ep]Æc{h pryukEy]
ecy{]Êvnum]y vY¬i \t[kZ¨gufÆšuÔvn]f[.
Eds]c]>]N xmy]w[j]tiDRm]N
buBUSEt yx[tu p>]v>¡®
x tzt tzt]Digt® xeedv
mH]jnxY]DiptYh kE>]ti 95
y]et]>uvN Eds]c]>Æešyuh, viviDEdsÆšieÙ

B]Skešyuh, j]tiDRÐÆešyuh ariy]N
zsmiÄukyuh, \Êmvuh aDmvum]yvey t>h
ti>ic{riyukyuh ecy{uÎuEv] ay]L `vieT ecÎ]Ùuh
jnÆšueT Eml ADiptYh EnTuÎu.
dhBh Em]Hh mX>h p]pkZtYh

>]jdVi¨h eepsunh pUgeev>h
mEÊ]MeeÊRduRjeenþ]pi v]dh
y® zp¡]v]N vRjEyø zpD]n® 96
40
vidu>nIti aRËxHith
gRv[, mU™t, m]X>Yh, p]pkRÐÆL, >]j]viEn]T[

viE>]Dh, vzkbuÍi `Îivey \EpÑiÄuÎvnuh,
pÙE>]Tuh sztutyiÙ}]Êvnuh, mdYpic{R, zB]ßM]R,
duRjnÆL `ÎivE>]T[ kÙHiÄ]Êvnum]y
buÍim]N xmUHÊil muKYn]f[.
dmh esoch eedvth mhgÙ]ni

zp]yþiÊh viviD]hEÙ}]kv]d]N
~t]ni y® ku>uEt eentYk]ni
tExY]Ë]nh Edvt] >]Dyßi 97
A«niyzßfh, sockRÐÆL, mhgškRmÆL,

zp]yþiÊh, Edvt]>]Dn, mÕu Ùokik]c]>ÆL
`Îiv anuS[ÚiÄuÎvnil EdvtkL e`sV>Yh
ec]>iyuÎu.
xeemRviv]Hh ku>uEt n HIeen®

xeem® xKYh vYvH]>h kœ]þ
gueefRvisi¨]hþ puE>] dD]ti
vipþitx[txY ny]® xunIt]® 98
teÎÄ]L nIcM]>um]yiÈÙ}]et, xmM]>um]yi viv]H

b³ÊiEÙReÏTuÎvnuh, tEÎ]T[ xmM]>]yv>um]yi
m]zth eemztiyuh, |Tp]Tukšuh, xÙ}]pvuh ecy{uÎ
vnuh, teÎÄ]L visi¨gufÆšuÔve> muÎil
niRÊuÎvnum]y ¡]niyueT nyÆL \Êm
m]yvy]f[.
41
vidu>nIti aRËxHith
mith BuÜ[Et xhviBjY]zsiEtEBY]
mith xVpitYmith kRmkZtV]
dd]tYmiEztSVpi y]cit® xh-
x[tm]«vßh zpjH]tYnRœ]® 99
teû Azsit>um]yi pÜ[ evc{iÈ[ mitm]y Et]til m]zth

BÑiÄuÎvnuh, vše>yDikh kRmh ecy[t EsSh
mitm]yi \rÆuÎvnuh, miztÆšÙ}]ÊvR Ep]Ùuh
y]ciÄuEá]L avRÄ[ EvÞt[ nÙ[kuÎvnuh,
A«niyzßfmuÔvnum]y vY¬iyil niÎ[
anRœÆL (ApÊukL) O<iÇum]riniÙ[ÄuÎu.
j]nßi kihcit[ mEzß gup[Et xmYgnuS[ÚiEt c

xVÙ[Ep] n]xY vYœEt kþidRœ® 100
cikIRSith vizpkZth c yxY n]EnY jn]® kRm
y]et]>uvN ecy{uv]nuEÌsiÄuÎ kRÐÆšuh,

zptik]>h ecy{uÎtuh anY>]>uh ariy]ti>iÄukyuh,
(B]vip>ip]TikešÄuric{uÔ) AxUztfh vše> >HxY
m]yi>iÄukyuh, avey vše> nÎ]yi nTÏiÙ]Äukyuh
ecy{uÎuEv] aveû ecriy pÍtikL Ep]Ùuh
p>]jyeÏTuÎiÙ}.
y® xRvBUtzpsEm nivi¨®
xEtY] mZduRd]nkZ¢uÍB]v®
atIv xh¡]yEt ¡]timEDY
mH]mfiRj]tY |v zpxÎ® 101
xkÙjIvj]ÙÆLÄuh x]ßVnh nÙ[kuÎtil

mu<ukiyvnuh, xtYx³nuh, xomYnuh, d]nsIÙnuh,
42
vidu>nIti aRËxHith
suÍmnx[knum]y vY¬i EzsS[Úm]y Kniyil niÎ[
kiÈiytuh, p>isuÍm]y >s[mikšuÔtum]y amUÙY>t[n
ÊienEÏ]eÙ teû b³uÄšueT mÍYÊil Es]Bi
ÄuÎu.
y A«n]pztpEt BZsh n>®

x xRvEÙ]kxY gu>uRBvtYut
anßEtj]® xumn]® xm]Hit®
xVEtjx] xU>Y |v]vB]xEt 102
teû kurvukL (Ed]SÆL) anYRÄ[ ariyieÙ}ÜiÙuh

avey O]RÊ[ Ù´ anuBviÄuÎvN xkÙ jn
ÆLÄuh xm]d>fIyn]yiÊI>uÎu. suÍHZdynuh,
atiEtjÓuÔvnuh, s]ßciÊnum]y ay]L xU>Yen
EÏ]eÙ Es]BiÄuÎu.
vEn j]t]® s]pdg[DxY >]¡®

p]E¥]® puzt]® pW pEWzàkÙ[p]®
tVeeyv b]Ù] vRDit]® siÑit]þ
tv]Edsh p]ÙyßY]hbiEky 103
zpd]eeyS]mucith t]t >]jYh

xuKI puezet® xHiEt] Em]dm]n®
n Edv]n]h n]pi c m]nuS]f]h
BviSYxi tVh tRkfIEy] nE>zà 104
s]pzgx[tn]y p]¥umH]>]j]viN vnÊil evc{[

pirÎv>]y aW[ puztM]R aW[ |zàM]e>
EÏ]eÙy]f[. aÙ}Ey] ahbik]xutn]y DZt>]z¨]!
aÆ[ teÎ všRÊiyv>uh, vidYBY]xh ecy{iÏic{
43
vidu>nIti aRËxHith
v>um]y |vR aÆyueT A¡ey anux>iÄuÎu.
aÙ}Ey] vX! >]jYÊil avR aRHiÄuÎ pÜ[
avRÄ[ nÙ[ki, aÆ[ puztM]>uem]Ê[ x]Em]dh
jIviÄU. aÙ}Ey] >]jN! aÆeny]efÜil EdvM]E>]
mnuSYM]E>] A>uh teÎ aÆey vimRsiÄukyiÙ}.
|ti zsImH]B]>Et \EdY]gpRvfi zpj]g>pRvfi vidu>nItiv]EkY

ztyx[ztihEs]¸DY]y®
zsImH]B]>tÊieÙ \EdY]gpRv{ÊieÙ zpj]g>pRv{ÊieÙ
vidu>nItiv]kYÊieÙ muÏÊimUÎ]mÍY]yh xm]p[th
44
vidu>nIti aRËxHith
aÍY]yh >Þ[
\v]c
j]zgEt] dHYm]nxY yt[k]>YmnupsYxi
td[zbUHi tVh Hi nx[t]t DRm]RœkusÙ® suci® 1
DZt>]z¨R prÇu, "aÙ}Ey] kuEÇ! nizd]viHInnuh,

vY]kuÙt ek]Þ[ mnÓ[ nIruÎvnum]y O>uvN
`ß]f[ ecEy{ÞetÎ[ pryU. nI niS[p]pnuh,
wÆšueTyiTyil DRÐh, aRœh `ÎI viSyÆšil
nipufnum]fEÙ}].
tVh m]h yœ]vdVidu> zps]Di

zp¡]pURvh xRvmj]tsEzt]®
yMnYEx pœYmdInxÊV
Ezsyx[k>h zbUHi tdeeV ku>Uf]h 2
p]p]sÜI p]pEmv eno psYN

pZ¢]mi tV]h vY]kuEÙn]«n]Hh
kEv tEM zbUHi xRvh
yœ]vN mnISith xRvmj]tsEzt]® 3
aÙ}Ey] vis]ÙHZdy]! yuDiS[Úi>N Ù]Bk>vuh,

wÆLÄ[ Hitk>vum]yt[ `ß]efÎ[ nI
vic]>iÄuÎuEv] at[ ÈÎ]T[ pryU. v>]ni>iÄuÎ
tiMey AsÜiÄuÎ w]N wÆšueT p]pkRÐÆeš
m]zth kÞuek]Þ[ niEÎ]T[ vY]kuÙm]y mnEÓ]eT
Ec]diÄuky]f[, aÙ}Ey] arivuÔvEn! yuDiS[Úi>eû
mnÓil v]x[tvÊil `ß]fuÔt[ `Î[ pryU.
45
vidu>nIti aRËxHith
vidu> \v]c
suBh v] ydi v] p]ph EdVSYh v] ydi v] zpiyh
apZ¨x[txY td[zbUy]dYxY EnE¢t[ p>]Bvh 4
vidu>R prÇu, "y]et]>uveû p>]jym]Ef] n]h

|¢iÄ]Êt[ ay]L Ec]diÄ]et teÎ ay]Eš]T[
teû aBizp]yh, at[ suBEm], asuBEm], zpiyEm],
azpiyEm] Ay]Ùuh, turÎuprEyÞt]f[.
tx[m]dVÑY]mi Et >]jN Bvmi¢N ku>UN zpti

vc® Ezsyx[k>h DRmYh zbuvtx[tÎiEb]D Em 5
atuek]Þ[, ku>uvhsj>ueT nMy]zgHic{uek]Þ[

Ezsyx[k>vuh DRÐp>vum]y v]ÄukL w]N pry]h.
w]N pryuÎtu EkÈ[ mnÓiÙ]ÄU.
miEœY]Ept]ni kRm]fi xiEDYyuR y]ni B]>t

anup]yzpyu¬]ni m] x[m EtSu mn® kZœ]® 6
teeœv Ey]gviHith n xiEDYt[kRm yÎZp

\p]yyu¬h EmD]vI n tzt g}pEyMn® 7
aÙ}Ey] B>tvhsÊil pirÎvEn! etÕ]y

m]RgÊiÙUeT kpTm]y kRÐÆL ecy[tiÈ[ EnT]vuÎ
k]>YÆšil nI mnÓ[ evy[Ä>ut[. atuEp]eÙ s>iy]y
m]RgÊiÙUeT p>izsmic{iÈuh ~etÜiÙuh \dYmÊil
vijyh ÙBieÙ}Üil buÍim]N atil viSmiÄ>ut[.
anub³]nEvEÑt x]nubE³Su kRmxu

xzáD]>Y c kuRvIt n EvEgn xm]cE>t[ 8
46
vidu>nIti aRËxHith
O>u kRÐh A>hBiÄuÎtinu muá[ atinupEy]giÄuÎ
`Ù}] GTkÆšueTyuh gufEd]Svicißnh ecEy{Þ
t]f[. |t[ p>igfic{EsSh m]ztEm O>u zpvZÊiyil
~ReÏT]vU. epeÈÎuÔ AEvsÊil kRmh ecy{>ut[.
anub³h c xEzáÑY vip]k]heeþv kRmf]h

\Ë]nm]«neeþv DI>® kuRvIt v] n v] 9
O>u kRÐÊieû `Ù}] vsÆšuh, teû k<iv[,

kRmÊieû xVB]vh, atieû PÙÆL `Îivey]eÄ
cißic{EsSh O>]L A kRÐeÊ ecy{ukEy] atien
ecy{]ti>iÄukEy] Ak]h.
y® zpm]fh n j]n]ti Ø]En vZeÍo tœ] ÑEy

Ek]Es jnpEd dE¥ n x >]EjY¸vtiS[ÚEt 10
>]jYÊieû Øiti, všRc{, Ñyh `ÎivyueTyuh

Kjn]v[, jnpdh, siÑ]zkmh `ÎivyueTyuh ašv[
ariy]Ê >]j]viN teû >]jYh niÙniRÊuv]N
x]DiÄukyiÙ}.
yx[EtVt]ni zpm]f]ni yEœ]¬]nYnupsYti

yuE¬] DRm]RœEy]R¡]En x >]jYmDig¢ti 11
`Î]l, y]et]>uvN EmlprÇ zpm]fÆeš

(ašvukeš) s>iy]yi ariyuÎuEv], DRÐeÊyuh
aRœeÊyuh ariyuÎ ay]L >]jYh EnTuÎu
(niÙniRÊuÎu).
47
vidu>nIti aRËxHith
|zàieey>izàiy]REœSu vRtm]een>nizgeeH®
eet>yh t]pYEt EÙ]Ek] nÑzt]fi zgeeH>iv 12
(séh, x[pRsh, tuTÆiy) viSyÆšil niyzßfmi

Ù}]et vRÊiÄuÎ |zàiyÆL mUÙh, zgHÆš]l
nÑztÆešÎEp]eÙ, jnÆL Ek}smnuBviÄuÎu.
Ey] jit® pWvREgf xHEjn]«kRsin]

Apdx[txY vRDEß suk}pÑ |Ev]Qu>]Q[ 13
y]et]>uvN teÎ Ek}siÏiÄuÎvyuh xV]B]vik]vØ

yiÙuÔvyum]y pEWzàiyÆš]l kI<TÄeÏÈi>iÄu
ÎuEv] ay]LÄ[ suk}pÑÊieÙ czàenÎEp]eÙ
ApÊuÄL vRÍiÄuÎu.
avijitY y A«]nmm]tY]nVijigISEt
amizt]nV]jit]m]tY® Ex]¸vs® p>iHIyEt 14
y]et]>uvn]Ef] xVyh niyzßfh EnTuÎtinumuá[

teÎ mzßim]e> niyzßiÄuv]N AzgHiÄukEy],
mzßim]e> niyzßiÄuÎtinumuá[ teÎ sztuÄeš
niyzßiÄuv]n]zgHiÄukEy] ecy{uÎt[, ay]L
OTuvil avsn]yi avRÄ[ kI<TÆuÎu.
A«]nEmv zpœmh Eds>UEpf Ey] jEyt[

tEt]¸m]tY]nmizt]hþ n Em]Gh vijigISEt 15
y]et]>uvN tuTÄÊil teÎ xVßh mnÓien

jyiÄuÎuEv], avN piÎIT[ mzßim]e>yuh, sztuÄ
ešyuh kI<TÄuv]N AzgHic{]l at[ vYRœm]vukyiÙ}.
48
vidu>nIti aRËxHith
vEsYzàiyh jit]m]tYh DZtd¥h vik]>iSu
p>IÑYk]>ifh DI>mtYßh zsIRniESvEt 16
|zàiyÆeš vsÊ]Äiyvnuh, mzßim]e> niyzßf

Êil v>uÊiyvnuh, ap>]Dikeš siÑiÄ]N ekÙ[pu
Ôvnuh, p>IÑic{ EsSh m]zth zpvRÊiyiEÙReÏ
TuÎvnuh, atYßh Ñm]sIÙnum]yvN mHÊ]y
e`sV>Yh vÎuEc>uÎu.
>œ® s>I>h pu>uSxY >]jN

A«] niyEßzàiy]fYxY c]sV]®
eet>zpmÊ® kusÙ® xdeesVR
d]eeß® xuKh y]ti >œIv DI>® 17
mnuSYeû s>I>h >œvuh, A«]v[ x]>œiyuh,

|zàiyÆL |o >œeÊ cÙiÏiÄuÎ asVÆšum]f[.
aTÄmuÔvyuh nÙ}yinÊileÏÈvyum]y kuti>kšu
Ô >œeÊ nyiÄuÎ j]g>Uknuh, ØiE>]X]Hiyum]y
x]>œi xuKeÊ zp]piÄuÎu.
~t]nYnigZHIt]ni vY]p]dyitumpYÙh
aviEDy] |v]d]ß] Hy]® pœi kux]>œih 18
|zàiyÆL niyzßiÄeÏÈieÙ}Üil, em>uÆ]Êvyuh

niyzßiÄeÏT]Êvyum]y kuti>kL x]mRœYmiÙ}]Ê
x]>œiey `ÎEp]eÙ, n]sÊiN k]>fm]kuÎu.
anRœmRœt® psYÎRœh eecv]pYnRœt®

|zàieey® zpxZEt] b]Ù® xudu®Kh mnYEt xuKh 19
49
vidu>nIti aRËxHith
aRœeÊ (EzsS[Úm]y vx[tuvien/k]>YeÊ)
anRœm]yuh (niÓ]>m]yuh), anRœeÊ aRœm]yuh
k]fuÎvnuh |zàiyÆLÄTimy]yiÄ<iyukyuh
ecy{uÎvN xuKeÊ du®Km]efÎ[ etÕiÍ>iÄuÎu.
DRm]Reœo y® p>itYjY xY]dizàiyvs]nug®

zsIzp]fDnd]E>BY Ñizph x p>iHIyEt 20
DRÐh, aRœh `Îivey avgfic{uek]Þ[ |zàiy

ÆLÄTimy]yiÄ<iyuÎvN Evgh teÎ teû xáÊ[,
zp]fN, B]>Y, Dnh `Îiv nëÏTuÎu.
aRœ]n]mIsVE>] y® xY]dizàiy]f]mnIsV>®
|zàiy]f]meensV>Y]eedsV>Y]d[zBsYEt Hi x® 21
DnÊieû \Tmy]efÜiÙuh teû |zàiyÆeš

aTÄ]ÊvN, aÄ]>fÊ]l teÎ xáÊuh
eekviÈuEp]kuÎu.
A«n]«]nmnViE¢MEn] buÍIzàieey>Yeet®
Aee«v HY]«En] b³u>]ee«v >ipu>]«n® 22
mnÓ[, buÍi, |zàiyÆL `Îivey niyzßic{uek]Þ[

O>]L xVyh ariyuv]N zsmiEÄÞt]f[. t]N
teÎy]f[ teû b³u. teû sztuvuh t]N
teÎy]f[.
Ñuzd]EÑEfv j]EÙn JS]vpiHit]vueBo

k]mþ >]jN Ezk]Dþ eto zp]¡]nh viÙuát® 23
50
vidu>nIti aRËxHith
vÙiy mXYÆL duRbÙm]y kÉikšuÔ vÙey
EBdiÄuÎtuEp]eÙ k]mvuh Ezk]Dvuh arivien
EBdiÄuÎu.
xmEvEÑYH DRm]Reœo xhB]>]EnY]¸Dig¢ti

x eev xhBZtxhB]>® xtth xuKEmDEt 24
y]et]>uvN DRÐeÊyuh, aRœeÊyuh p>igfic{u

ek]Þ[ x]mzgikeš EnTuv]N zsmiÄuÎuEv], avN
aveyeyÙ}]h EnTukyuh xd] xuKmnuBviÄukyuh
ecy{uÎu.
y® pW]BYß>]N sztUnvijitY mtiÑy]N

jigISti >ipUnnY]znipEv]¸BiBvßi th 25
y]et]>uvN buÍiey ÑyiÏiÄuÎvy]y aW[

Aß>iksztuÄeš kI<TÄ]et mÕu sztuÄeš
kI<TÄuv]N AzgHiÄuÎuEv] ay]eš sztuÄL
p>]jyeÏTuÊuÎu.
dZsYEß Hi du>]«]En] vDYm]n]® xVkRmBi®

|zàiy]f]mnIstV]zd]j]En] >]jYvizBeem® 26
du¨]«]Äš]y >]j]ÄM]R, |zàiyÆeš xV]DInÊi

ÙÙ}]Êtuek]Þ[ >]jYEÊ]TuÔ zBmh mUÙh xVßh
kRÐÆšiÙUeT teÎ vDiÄeÏTuÎt]yi k]feÏTuÎu.
axßY]g]t[ p]pkZt]mp]p]N
tuEÙY] d¥® x[pZsEt mizsB]v]t[
51
vidu>nIti aRËxHith
suS[Ekf]Rzdh dHYEt mizsB]v]t[
tx[m]t[p]eep® xH x³ih n ku>Y]t[ 27
\fÄvirkieû kUeTyuÔ nnÇvirkuh

dHiÄuÎtuEp]eÙ p]pikšum]yuÔ xHv]xh
\EpÑiÄ]ti>iÄuÎ ni>p>]Dikšuh siÑiÄeÏTuÎu.
atuek]Þ[ p]pikšum]yi x³iecy{>ut[.
nij]nut[ptt® sztUNpW pW zpEy]jn]N

Ey] Em]H]Î niGZH[f]ti tm]pd[zgxEt n>h 28
teû \Ôil niÎuh \d[BviÄuÎvyuh aW[ vYtYx[t

viSyÆeš ÙÑYm]ÄuÎvyum]y aW[ sztuÄeš
(|zàiyÆeš) Em]Hh nimiÊh niyzßiÄ]Êven
ApÊ[ b]DiÄuÎu.
anxUy]Rjvh esoch xEß]S® zpiyv]dit]

dm® xtYmn]y]Ex] n Bvßi du>]«n]h 29
axUyyiÙ}]y[m, ARjvh, sucitVh, xEß]Sh,

zpiyB]Sfh, A«niyzßfh, xtYx³t, Øi>t
`ÎI xd[gufÆL du¨M]RÄ[ \Þ]yi>iÄukyiÙ}.
A«¡]nmn]y]xx[titiÑ] DRmnitYt]
v]k[eecv gup[t] d]nh c eent]nYEßYSu B]>t 30
A«¡]nh, Øi>t, xHnsIÙh, DRÐniS[Ú,

>HxYh xUÑiÄuv]nuÔ ekÙ[p[, d]nsIÙh `ÎI
xd[gufÆL nIcM]RÄ[ \Þ]yi>iÄukyiÙ}.
52
vidu>nIti aRËxHith
AEzk]sp>iv]d]BY]h viHihxßYbuD] buD]N
v¬] p]pmup]dEÊ Ñmm]Ef] vimucYEt 31
mU™M]R buÍim]M]e> AEÑpvuh aDiEÑpvuh

ek]Þ[ muriEvÙ[piÄuÎu. (AEÑpvuh mÕuh) pryuÎ
vN (avN Ae> aDiEÑpiEc{] aveû) p]p
EmÙ[Äukyuh aetÙ}]h xHiÄuÎvN p]pÊil niÎ[
mu¬n]kukyuh ecy{uÎu.
Hihx] bÙmx]DUn]h >]¡]h d¥viDiRbÙh

suzsUS] tu bÙh x[ztIf]h Ñm]gufvt]h bÙh 32
du¨M]>ueT bÙh Hihxyuh, >]j]ÄM]>ueT bÙh

siÑ]viDiyuh, x[ztIkšuETt[ suzsUSyuh, gufv]M]
>ueT bÙh Ñmyum]kuÎu.
v]k[xhyEm] Hi nZpEt xuduS[k>tEm] mt®

aRœvc{ vicizth c n skYh bHuB]Situh 33
aÙ}Ey] >]jN! v]Äukeš niyzßiÄuk ~Õvuh

duS[k>m]efÎ[ k>uteÏTuÎu. aRœpURfvuh, E>]ck
vum]yi aDikh xhx]>iÄuk ax]ÍYm]f[.
aBY]vHti kÙY]fh viviD] v]k[xuB]Sit]

eexv duRB]Sit] >]jÎnRœ]Ey]ppdYEt 34
aÙ}Ey] >]jN! nÎ]yi pryeÏÈ v]Ä[ ni>vDi

gufPÙÆeš v>uÊuÎu. `Î]l, etÕ]yi pryeÏÈ
v]Ä[ anRœÊiN k]>fm]kuÎu.
53
vidu>nIti aRËxHith
xhE>]Hti see>RviÍh vnh p>sun] Hth
v]c] du>u¬h bIBXh n xhE>]Hti v]k[Ñth 35
muÎu. `Î]l, etÕ]yi
pryeÏÈ By]nkm]y v]Ä[ ek]Þ[ (EkLÄuÎveû
HZdyÊil) \Þ]y muriv[ piÎIT[ \fÆuÎiÙ}.
kRfin]ÙIkn]>]c] niRH>ßi s>I>t®

v]k[sÙYüu n niRHRtuh sEkY] HZdi sEy] Hi x® 36
(s>I>Êil tušc{ukyriy) viviDt>ÊiÙuÔ aá[,

tuTÆiy AyuDÆeš `TuÊ[ m]Õuv]N x]ÍYm]f[.
`Î]l O>uveû HZdyÊil tušc{ukyriy v]Ä[
AkuÎ aá[ piÎIT[ pric{ukšyuk ax]ÍYm]f[.
v]k[x]yk] vdn]ÎiS[ptßi
eey>]Ht® Es]cti >ztYH]ni
p>xY n]mRmxu Et ptßi
t]Np¥iEt] n]vxZEjt[pE>Su 37
O>uveû v]yil niÎ[ \ti>uÎ v]k[ s>Æš]l muriEvÕ[

meÕ]>uvN >]pkl du®KiÄuÎu. anY>ueT mRÐÆšil
teÎ ek]ÔuÎv |o v]k[s>Æeš buÍim]N
anY>il zpEy]giÄ>ut[.
yx[eem Edv]® zpy¢ßi pu>uS]y p>]Bvh

buÍih txY]pkRSßi Ex]¸p]cIn]ni psYti 38
54
vidu>nIti aRËxHith
EdvtkL y]et]>uveû p>]jyh |¢iÄuÎuEv]
aveû buÍiey ÑyiÏiÄukyuh tt[PÙm]yi ay]L
aD®ptiÄukyuh ecy{uÎu.
bueÍo kÙuSBUt]y]h vin]Es zptYupØiEt

anEy] nyxÜ]Es] HZdy]Î]pxRpti 39
buÍi kÙuSm]kukyuh (kÙÆukyuh), vin]sh

AxÎm]kukyuh ecy{uEá]L etÕ]y nyh s>iy]y
nym]yi k]feÏTukyuh HZdyÊil Ø]nh piTiÄu
kyuh ecy{uÎu.
Exyh buÍi® p>It] Et puzt]f]h tv B]>t

p]¥v]n]h viE>]EDn n eecn]h avbuDYEx 40
aÙ}Ey] B]>t! aÆyueT puztM]>ueT buÍi

p]¥vM]E>]TuÔ viE>]Dh mUÙh kÙuSitm]yi>i
ÄuÎu. aÆ[ |o k]>Yh s>iy[Ä[ mnÓiÙ]ÄuÎiÙ}.
>]j] ÙÑfxáÎx[ezetEÙ]kYxY]pi Ey] BEvt[

siSYEü s]xit] Ex]¸üu DZt>]z¨ yuDiS[Úi>® 41
aÙ}Ey] DZt>]z¨]! mUÎu EÙ]kÆšueTyuh

>]j]v]kuÎtiN EvÞ `Ù}] ÙÑfÆšuem]Ê
yuDiS[Úi>N aÆey anux>iÄuÎvn]kuÎu. ay]L
>]j]v]keÈ.
atIv xRv]Npuzt]hEü B]gEDypu>x[kZt®

Etjx] zp¡y] eecv yuE¬] DRm]RœtÊVvit[ 42
55
vidu>nIti aRËxHith
AnZshxY]dnuEzk]s]EdY] exo DRmBZt]h v>®
ego>v]Êv >]Ejzà bHUNEk}s]hx[titiÑti 43
aÙ}Ey] DZt>]z¨]! aÆyueT `Ù}] puztM]E>Ä]šuh

>]jYÊiN avk]smuÔvn]f[ EtjÓ[, buÍi
`ÎivyuÔvnuh, DRÐeÊyuh aRœeÊyuh nÎ]yi
ariyuÎvnum]y yuDiS[Úi>N. aHihx, dy, `ÎI
gufÆL ek]Þ[ DRÐiS[ÚM]>il \Êmn]y
yuDiï>N aÆEy]TuÔ bHum]nh mUÙh aEnkh
Ek}sÆeš ÑmEy]eT anuBvic{uek]Þi>iÄuÎu.
|ti zsImH]B]>Et \EdY]gpRvfi zpj]g>pRvfi

vidu>nItiv]EkY ctux[ztihEs]¸DY]y®
zsImH]B]>tÊil \EdY]gpRvÊieÙ zpj]g>pRvÊil
vidu>nItiv]kYÊieÙ muÏÊin]Ù]mÍY]yh xm]pic{u.
56
vidu>nIti aRËxHith
aDY]yh mUÎ[
DZt>]z¨ \v]c
zbUHi BUEy] mH]buEÍ DRm]RœxHith vc®
sZfVEt] n]x[ti Em tZp[tiRvicizt]fIH B]SEx 1
DZt>]z¨R prÇu, "aÙ}Ey] mH]buEÍ! DRÐÊinuh

aRœÊinuh anux>ic{uÔ v]ÄukL |niyuh pryU.
|t[ EkÈuek]Þi>iÄuÎ `niÄ[ tZp[ti v>uÎiÙ}. nI
vše> mEn]H>m]yi xhx]>iÄuÎu.
vidu> \v]c
xRvtIREœSu v] x[n]nh xRvBUEtSu c]Rjvh
\EB ~Et xEm xY]t]m]Rjvh v] visiSYEt 2
vidu>R prÇu, "`Ù}] tIRËÆšil x[n]nh ecy{uk,

`Ù}] jIvj]ÙÆEš]Tuh ARjvEÊ]eT (vzkbuÍiyi
Ù}]et) ep>um]ruk |v >Þuh xmm]yvy]f[. |vyil
ARjvh tIRœx[n]nÊiEnÄ]L visi¨m]f[.
ARjvh zptipdYxV puEztSu xtth viEB]

|H kIRtih p>]h zp]pY EzptY xVRgmv]p[xYxi 3
aÙ}Ey] >]jN! aÆyueT `Ù}] mÄEš]Tuh xd]

ARjvEÊ]eT ep>um]rU. aÆeny]efÜil aÆ[
|o EÙ]kÊil p>mm]y kIRÊiey EnTukyuh m>f
EsSh xVRgh zp]piÄukyuh ecy{uh.
y]vt[kIRtiRmnuSYxY pufY] EÙ]EkSu gIyEt

t]vX pu>uSvY]zG xVRgEÙ]Ek mHIyEt 4
57
vidu>nIti aRËxHith
O>u mnuSYeû pufYkRÐÆešÄuric{uÔ kIRÊi
`Îuve> |o EÙ]kÊil zpkIRÊiÄeÏTuÎuEv]
atuve> A EzsS[Ún]y mnuSYN xVRgÊil
Ad>iÄeÏTuÎu.
azt]pYud]H>ßImmitiH]xh pu>]tnh
viE>]cnxY xhv]dh EksinYREœ xuDnVn] 5
viE>]cnnuh xuDnV]vuh tÐil nTÊiy

EksinieyÄuric{uÔ pu>]tnm]y |o xhv]dh Eml
prÇ xtYeÊ \d]H>iÄuÎu.
(pÞu pÞ[ Eksini `Î[ O>u atuÙitxuà>iy]y knYk

yuÞ]yi>uÎu. \Êmn]y BRÊ]vien ÙBiÄuv]nuÔ AzgHh
mUÙh avL xVyhv>Êil v>en ti>eÇTuÄuv]N tI>um]nic{u.
aEÏ]L eedtY>]j]v]y viE>]cnN aveš xVßm]Äuv]nuÔ
|¢Ey]eT avieTeyÊi. axu>>]j]vienÄÞ[ Eksini
|zpk]>h prÇu).
EksinYuv]c
kih zb]ªf]® xViEz¢y]hEx] ditij]® xVidViE>]cn
aœ Ekn x[m p>YÜh xuDnV] n]DiE>]Hti 6
Eksini prÇu, "aÙ}Ey] viE>]cn! zb]ªf>]Ef]

aEt] eedtYM]>]Ef] kUTutl EzsS[ÚM]R¸
xuDnV]N |o mWÊil `ßuek]Þ[ |>uÎukUT]?"
viE>]cn \v]c
zp]j]ptY] Hi eev EzsS[Ú] vyh Eksini xÊm]®
ax[m]kh KÙViEm EÙ]k]® Ek Edv]® Ek dVij]ty® 7
58
vidu>nIti aRËxHith
viE>]cnN prÇu, "zpj]ptiyil niÎ[ \d[Bvic{v>]y
wÆL ~Õvuh EzsS[Ú>]f[. |o EÙ]kÆL `Ù}]h
teÎ wÆšueT aDIntyiÙ]f[. EdvM]>uh
zb]ªf>uh A>]f? (avRÄ[ `ß[ Ø]nm]fuÔt[
`ÎRœh)."
EksinYuv]c
|eeHv]ÓV zptIÑ]v \pØ]En viE>]cn
xuDnV] zp]t>]gß] pEsYyh v]h xm]geto 8
Eksini prÇu, "aÙ}Ey] viE>]cn! nmuÄ[ |vieT

ÊeÎ |>iÄ]h. xuDnV]N n]eš >]vieÙ v>uh. w]N
niÆeš >ÞuEpe>yuh O>umic{u k]feÈ".
viE>]cn \v]c
tœ] BEzd k>iSY]mi yœ] tVh BI>u B]SEx
xuDnV]nh c m]h eecv zp]tRzd¨]xi xhgeto 9
viE>]cnN prÇu, "aÙ}ey] zpiEy! BI>U! nI pryu

ÎtuEp]eÙ w]N ecy{]h. nI n]eš >]vieÙ èÎyuh
xuDnV]enyuh n]eš O>umic{u teÎ k]fuh."
vidu> \v]c
atIt]y]h c sRv>Y]mudiEt xU>Ym¥EÙ
aœ]jg]m th Edsh xuDnV] >]jxÊm
viE>]cEn] yzt viEB] EksinY] xHit® Øit®
xuDnV] c xm]g¢t[ zp]zH]dih EksinIh tœ]
xm]gth dVijh dZ¨V] EksinI B>tRSB
zptYuË]y]xnh tx[eem p]dYmRGYh ddo pun®
59
vidu>nIti aRËxHith
xuDEn]v]c
anV]ÙEB Hi>úyh zp]zH]Ed¸Hh tv]xnh
~ktVmupxáEÎ] n tV]Exyh tVy] xH 10
vidu>R prÇu, "aÙ}Ey] >]jN! >]zti kTÎuEp]yiÈ[

xU>Ybihbmudic{EÏ]L xuDnV]N EksiniEy]eT]Ê[
viE>]cnN |>uÎ ØÙeÊÊi. xuDnV]N ave>
>ÞuEpe>yuh kÞu. zb]ªfn]y xuDnV]enÄÞ[
Eksini teû |>iÏiTÊil niÎ[ `<uEÎÕ[
aEÌHÊien avieTyi>uÊi p]dYvuh aRGYvuh
nÙ[ki. viE>]cnN xuDnV]en teû kUeT OE>
AxnÊil |>iÄuv]n]yi Ñfic{EÏ]L xuDnV]N
prÇu, "aÙ}Ey] zp]H}]d]! aÆyueT xVRf
niRmitm]y AxnÊien w]N x[pRsiÄ]h.
èßÎ]l, aÆEy]eT]>umic{[ OE> AxnÊil w]N
|>uÎ]l aÆ[ `niÄ[ tuÙYn]efÎ[ vÎuEc>uh"."
viE>]cn \v]c
anV]H>ßu PÙkh kURch v]pYœ v] bZxIh
xuDnVÎ tVmREH]¸xi my] xH xm]xnh 11
viE>]cnN prÇu, "aÙ}Ey] xuDnVN! O>u pÙkEy],

puÙ[p]yEy], m]N Et]EÙ] m]ztm]f[ t]ÜLÄ[
anuEy]jYm]vuk. `Î]l ÈÎ]eT]Îic{uÔ Axnh
t]ÜL aRHiÄuÎiÙ}".
xuDEnV]v]c
pit]pi Et xm]xInmup]xIeetv m]mD®
b]Ù® xueeKDiEt] EgEH n tVh kih cn buDYEx 12
60
vidu>nIti aRËxHith
xuDnV]N prÇu, "a¢nuh mknuh, OE> zp]yvuh
vidYyumuÔ >Þu zb]ªfE>], ÑztiyE>],
eevsYM]E>], sUzdM]E>] Af[ OE> AxnÊil
|>iÄuv]N Ey]gYR. |v>Ù}]et Ever A>uh teÎ
O>umic{[ |>iÄ>ut[. t]ÜšueT pit]v[ èû
|>iÏiTÊiEnÄ]L t]<[Î |>iÏiTÊiÙi>uÎ[ ÈÎ]T[
Ad>v[ zpkTiÏiÄruÞ]yi>uÎu. nI `Ù}] xuKÆEš]Tuh
kUTi vIÈil všRÎ O>u kuÈiy]f[. nI OÎuh
ariyuÎiÙ}".
viE>]cn \v]c
Hi>fYh c gv]sVh c ydViÊmxuE>Su n®
xuDnVnVipEf Etn zps[nh pZ¢]v Ey vidu® 13
viE>]cnN prÇu, "aÙ}Ey] xuDnVN! axu>M]>ueT

pÄÙuÔ `Ù}] xVRÉh, psuÄL, kuti>kL, viÊh
`Îivey pfyh evc{uek]Þ[ nmuÄ[ arivuÔvE>]T[
|o Ec]dYh Ec]diÄ]h."
xuDEnV]v]c
Hi>fYh c gv]sVh c teevv]x[tu viE>]cn
zp]fEy]x[tu pfh kZtV] zps[nh pZ¢]v Ey vidu® 14
xuDnV]N prÇu, "aÙ}ey] viE>]cn! nieû

xVRÉvuh, kÎuk]Ùikšuh, kuti>kšuh avieTyi>iÄeÈ.
nÐueT >ÞuEp>ueTyuh zp]fN pßyh evc{uek]Þ[
nmuÄ[ arivuÔvE>]T[ |o Ec]dYh Ec]diÄ]h."
61
vidu>nIti aRËxHith
viE>]cn \v]c
Av]h kuzt gmiSY]v® zp]fEy]RvipEf kZEt
n Hi EdEvSVHh Ø]t] n mnuESYSu kRHi cit[ 15
viE>]cnN prÇu, "zp]fN pßyh evc{uek]Þ[ n]h

`vieT Ep]kuh¸ w]N O>iÄÙuh EdvM]>ueTEy]
mnuSY>ueTEy] muáil Ep]yi niÙ[ÄukyiÙ}."
xuDnEV]v]c
pit>h Et gmiSY]v® zp]fEy]RvipEf kZEt
puztxY]pi x EHEt]RHi zpzH]Ed] n]nZth vEdt[ 16
xuDnV]N prÇu, "nÐueT zp]fN pßyh evc{u

ek]Þ[ n]h nieû pit]v]y zpH}]den xmIpiÄuh.
èßÎ]l aEÌHh teû mknuEvÞiy]efÜiÙuh
O>iÄÙuh axtYh pryukyiÙ}."
viduE>]v]c
~vh kZtpfo zkuÍo tzt]Bij‡tux[td]
viE>]cnxuDnV]no zpzH]Ed] yzt tiS[Úti
vidu>R prÇu, "|Æen pßyh evc{uEsSh

viE>]cnnuh, xuDnV]nuh zkuÍ>]yi zpH}]dN
vxic{i>uÎ ØÙEÊy[Ä[ Ep]yi.
zpH}]d \v]c
|emo eto xzádZEsYEt y]BY]h n c>ith xH
AsIviS]viv zkuÍ]Evkm]RgmiH]geto 17
kih eev xeeHv c>Et] n pu>] c>t® xH
viE>]ceentt[pZ¢]mi kih Et xKYh xuDnVn] 18
62
vidu>nIti aRËxHith
(ave> >ÞuEpe>yuh O>umic{ukÞiÈ[) zpH}]dN prÇu,
"mueá]>iÄÙuh O>umic{u xW>iÄ]Ê |o >ÞuEpR
zkuÍ>]y >Þu xRÏÆešEÏ]eÙ OE> v<iyiÙUeT
|EÆ]È[ v>uÎt]yi k]feÏTuÎu. EH viE>]cn!
mueá]>iÄÙuh O>umic{u xW>iÄ]Êv>]y niÆL
>ÞuEp>uh xHy]ztikM]>]Ey]? `ß] ninÄ[
|EÏ]L xuDnV]num]yi xoHZdmuEÞ]?
viE>]cn \v]c
n Em xuDnVn] xKYh zp]fEy]Rvipf]vEH
zpH}]d tÊV]hpZ¢]mi m] zps[nmnZth vdI® 19
viE>]cnN prÇu, "aÙ}Ey] zpH}]d! `niÄ[

xuDnV]num]yi y]et]>u xKYvumiÙ}. wÆL
>ÞuEp>uh zp]fN pßyh evc{i>iÄuky]f[. w]N
aÆEy]T[ O>u Ec]dYh Ec]diÄeÈ. aÆ[ ÈÎ]T[
axtYh pry>ut[."
zpH}]d \v]c
\dkh mDupRkh c]pY]nyßu xuDnVEn
zbªÎBYRcnIEy]¸xi EsVt] ego® pIv>IkZt] 20
zpH}]dN prÇu, "xuDnV]nuEvÞi jÙvuh, mDupRÄ

vuh (EtN, eetR, eny{[ `ÎiÆen aW[ zdvYÆL
EcRÎ O>u t>h p]nIyh) ek]Þuv>U. aÙ}Ey] zbªN
(zb]ªf])! aÆ[ wÆšueT pUj aRHiÄuÎu.
evšuÊu tTic{ O>u psu aEÆy[Ä]yi ty{]r]yi
>iÄuÎu."
63
vidu>nIti aRËxHith
xuDEnV]v]c
\dkh mDupRkh c pœ ~v]Rpith mm
zpzH]d tVh tu eno zps[nh tœYh zpzbUHi pZ¢Et]®
kih zb]ªf]® xY]Ez¢y]hx \t]EH]xVid[ viE>]cn® 21
xuDnV]N prÇu, "jÙvuh, mDupRÄvuh `niÄ[

|vieT zpEvsiÄuÎ v<iÄuteÎ nÙ[kiÄ<iÇu.
aÙ}Ey] zpH}]d! wÆL Ec]diÄuÎ |o zps[nÊiN
aÆ[ s>iy]y \Ê>h nÙ[kU. zb]ªfE>] viE>]cn
En], |v>il A>]f[ EzsS[ÚR?
zpH}]d \v]c
puEzt] v]EnY] Bv]N zbªN
x]EÑY eecv BEvt[ Øit®
tEy]RvivdEt]® zps[nh
kœmx[mdViEB] vEdt[ 22
zpH}]dN prÇu, "aÙ}Ey] zb]ªf]! |vN èû

~kmkn]f[. aÆ[ |vieT En>iÈuteÎ xÎiHit
num]f[. wÆešEÏ]eÙyuÔvR niÆL >ÞuEp>uh
kÙHiÄuÎ |o zps[nÊiN \Ê>h nÙ[kuÎetÆen?
xuDnV]N prÇu, "
xuDEnV]v]c
g]h zpddY]x[to>x]y ydV]nYt[ xY]t[ zpiyh Dnh
dVEy]Rvivdet]x[tœYh v]cYh c mtimhx[tVy]
xuDnV]N prÇu, "aÆyueT Eg]Dnvuh, mÕ[ amUÙY

xVÊuÄšuh aÆ[ puztN nÙ[kieÄ]ÔU. `Î]l
64
vidu>nIti aRËxHith
wÆL >ÞuEp>uh tRÄiÄuÎ zps[nÊil xtYh
pryfh."
zpH}]d \v]c
aœ Ey] eenv zpzbUy]XtYh v] ydi v]nZth
~tXuDnVNpZ¢]mi duRviv¬] x[m kih vExt[ 23
zpH}]dN prÇu, "aÙ}Ey] xuDnVN! w]N aÆEy]T[

Ec]diÄeÈ, tEÎ]T[ \ÎyiÄeÏÈ O>u Ec]dYÊinuÔ
mrupTiy]yi xtYh pry]et axtYh pryuÎvN
`ßu xhBviÄuÎu?"
xuDEnV]v]c
y]h >]ztimDiviÎ] x[ztI y]h eecv]Ñ p>]jit®
y]h c B]>]Bitp[t]hEg] duRviv¬] x[m t]h vExt[ 24
ngE> zpti>uÍ® xNbHiRdV]E> buBuÑit®
amizt]NBUyx® psYàuRviv¬] x[m t]h vExt[ 25
pW psVnZEt Hßi ds Hßi gv]nZEt
stmsV]nZEt Hßi xHzxh pu>uS]nZEt 26
Hßi j]t]nj]t]hþ Hi>fY]REœ]¸nZth vdN
xRvh BUmYnZEt Hßi m] x[m BUmYnZth vdI® 27
xuDnV]N prÇu, "axtYh pryuÎvN BRÊvin]l

\EpÑiÄeÏÈ x[ztI >]ztiyil anuBviÄuÎtu
Ep]eÙyuh, cUtukšiyil p>]jyeÏÈvenEÏ]eÙyuh,
atiy]y B]>h cumÎ[ s>I>h tšRÎvN ng>
kv]TÊil zpEvsnh ÙBiÄ]et visÎ[ tšRÎ[
k]Êi>iÄuEá]L \ÔtuEp]eÙyuh \Ô Ek}smnu
BviÄuÎu.
65
vidu>nIti aRËxHith
axtYem]u mZgÊinuEvÞi
axtYh pryuÎvN teû pitZÄšil aWuEpe>
xVRgÊil niÎ[ vI<[ÊuÎu. psuvinuEvÞi axtYh
pryuÎvN teû pitZÄšil pÊuEpe> xVRgÊil
niÎ[ vI<[ÊuÎu. kuti>y[ÄuEvÞi axtYh
pryuÎvN teû pitZÄšil nUruEpe> xVRgÊil
niÎ[ vI<[ÊuÎu. mnuSYnuEvÞi axtYh pryuÎvN
teû pitZÄšil Ayi>h Epe> xVRgÊil niÎ[
vI<[ÊuÎu. xVRÉÊinuEvÞi axtYh pryuÎvN
teû pitZÄšil jnic{uk<iÇv>uh jniÄ]ni>iÄu
Îv>uh `Ù}]h xVRgÊil niÎ[ ptiÄuÎtiN
k]>fm]kuÎu. BUmiy[ÄuEvÞi axtYh pryuÎvN
xkÙtuh nsiÏiÄuÎu. atuek]Þ[, BUmiy[ÄuEvÞi
O>iÄÙuh axtYh pry>ut[."
zpH}]d \v]c
mÊ® Ezsy]nhgi>] eev xuDnV] tVdViE>]cn
m]t]xY EzsyxI m]tux[tx[m]ÊVh Etn eev jit® 28
viE>]cn xuDnV]yh zp]f]n]mIsV>x[tv
xuDnVN pun>i¢]mi tVy] dÊh viE>]cnh 29
zpH}]dN prÇu, "EH viE>]cn! ahgi>Ó[ èÎÄ]L

EzsS[Ún]f[. xuDnV]N nieÎÄ]L EzsS[Únum]f[.
|veû aÐ nieû aÐEyÄ]L EzsS[Úy]f[.
atin]l nI |vn]ÙY[! p>]jitn]yi. |o xuDnV]N
|EÏ]L nieû zp]feû \Tmy]f[. aÙ}Ey] xuDnVN!
viE>]cnN aÆ[ zp]fN ti>ic{u nÙ[kfemÎ[ w]N
AzgHiÄuÎu.
66
vidu>nIti aRËxHith
xuDEnV]v]c
yÍRmmvZfIœ]x[tVh n k]m]dnZth vdI®
punRdd]mi Et tx[m]t[puzth zpzH]d duRÙBh 30
~S zpzH]d puztx[Et my] dEÊ] viE>]cn®
p]dzpÑ]Ùnh ku>Y]t[ kum]>Y]® xÎieDo mm 31
xuDnV]N prÇu, "aÙ}Ey] zpH}]d! aÆ[ DRÐeÊ

muruekÏiTiÄukyuh, zpEÙ]BnÊiN v<Æi axtYh
pry]ti>iÄukyuh ecy[ttuek]Þ[ w]N aÆy[Ä[
zpiyeÏÈ puzteû zp]fN ti>ic{unÙ[kuÎu. |t] w]N
aÆy[Ä[ teÎ nÙ[kiyi>iÄuÎ aÆyueT puztn]y
viE>]cnN. avN EksiniyueT muáilevc{[ teÎ
èû p]dÆL k<ukeÈ."
vidu> \v]c
tx[m]zd]Ejzà BUmYREœ n]nZth v¬umRHxi
m] gm® xxut]m]EtY]¸tYyh puzt]nnuzBmN 32
vidu>R prÇu, "aÙ}Ey] >]jN! atuek]Þ[ BUmiÄ]yi

O>iÄÙuh axtYh pry>ut[. (BUmiy[Ä]yi axtYh
prÇ[) mkEn]TuÔ mmt mUÙh aÆ[ mÄEš]Tuh,
mzßim]E>]Tuem]Ïh vin]sÊiEÙy[Ä[ kutiy[Ä>ut[."
n Edv] yïm]d]y >Ñßi psup]Ùvt[

yh tu >Ñitumi¢ßi buÍY] xhviBjßi th 33
EdvM]R psup]ÙkM]e>EÏ]eÙ eeky{il vTiEyßi

Ae>yuh >ÑiÄuÎiÙ}. avR Ae>y]Ef] >ÑiÄuv]
ni¢iÄuÎt[ avN buÍi nÙ[kuky]f[ ecy{uÎt[.
67
vidu>nIti aRËxHith
yœ] yœ] Hi pu>uS® kÙY]Ef ku>uEt mn®
tœ] tœ]xY xRv]Rœ]® xiDYEß n]zt xhsy® 34
O>uvN nMyil `ztm]zth mnÓurÏiÄuÎuEv],

aztm]zth aveû \dYmÆL vijyh v>iÄuÎu `Î
k]>YÊil xhsymiÙ}.
n Cà]hxi vZjin]Ê]>yßi
m]y]vinh m]yy] vRtm]nh
nIQh skuß] |v j]tpÑ]s[-
Cà]hExYnh zpjHtYßk]EÙ 35
k]pTYEÊ]eT jIviÄuÎ vWken EvdÆL

p]pÊil niÎ[ >ÑiÄuÎiÙ}. Ene>mric{[, cirk[
mušc{uk<iÇ pÑiÄuÇuÆL kUTieneyÎ Ep]eÙ
EvdÆL aven \EpÑiÄuÎu.
mÊ]p]nh kÙHh pUgeev>h

B]>Y]pEtY]>ß>h ¡]tiEBdh
>]jdVi¨h x[ztIpum]hEx]Rviv]dh
vRjY]nY]Hu>Yþ pÖ]® zpdu¨® 36
mdYp]nh, kÙHh, D]>šh Ep>um]yi sztut, B]>Y]

BRÊ]ÄM]R tÐiÙuÔ aklc{, b³uÄLÄiT
yiÙuÔ v<ÄukL, >]jviEn]T[ kUriÙ}]y[m, x[ztI
pu>uSM]R tÐiÙuÔ viv]dÆL `Îivyuh, meÕÙ}]
p]ph nirÇ v<ikšuh \EpÑiÄeÏETÞvy]f[ `Î[
pryeÏTuÎu.
68
vidu>nIti aRËxHith
x]muzdikh vfijh Ec]>pURvh
sÙ]kDURth c cikiXkh c
a>ih c mizth c kusIÙvh c
eent]N x]EÑYSVDikuRvIt xp[t 37
ÙÑfs]x[zt¡N, vY]p]>iy]yi m]riy kÔN,

vWkN, eevdYN, sztu, mizth, x[tutip]ÚkN `ÎI
~<uEpR x]ÑYh pryuv]N Ey]gY>Ù}.
m]n]g[niEH]ztmut m]nemonh
m]Enn]DItmut m]ny¡®
~t]ni ctV]>YByÜ>]fi
Byh zpy¢ßYyœ]kZt]ni 38
n]Ùu k]>YÆL ByeÊ akÕuÎvy]efÜiÙuh,

yœ]viDi anuS[Úic{ieÙ}Üil BItiyušv]ÄuÎu
k]pTYEÊ]eT ecy{eÏTuÎ ag[niEH]zth, monh,
aÍYynh, y¡h `Îivy]fiv.
ag]>d]HI g>d® ku¥]sI Ex]mvizkyI

pRvk]>þ xUcI c miztzDuk[p]>d]>ik® 39
zBUfH] gu>u tÙ[pI c yþ xY]t[p]nEp] dVij®
atitIÑ[fþ k]kþ n]x[tiEk] Evdniàk® 40
zxuvzpzgHEf] zv]tY® kIn]sþ]Rœv]npi
>EÑtYu¬þ Ey] HihxY]XREv zbªHeef® xm]® 41
vITin[ tI evy[ÄuÎvN, viSh nÙ[kuÎvN, j]>

puzteû aÎh BÑiÄuÎvN, Ex]m>xh vilÄuÎvN,
aáuÞ]ÄuÎvN, EjY]XYN, mizt Ezd]Hi, anYeû
B]>Yey zp]piÄuÎvN, zBUfHtY ecy{uÎvN,
69
vidu>nIti aRËxHith
gu>upt[niey zp]piÄuÎvN, mdYp]niy]y zb]ªfN,
atitIÑ[fm]yi xhx]>iÄuÎvN, nIcN,
n]x[tikN, Evdnià ecy{uÎvN, eekÄUÙi v]ÆuÎ
vN, j]tizB¨N, Dnikn]efÜiÙuh pisuÄuÔvN,
aByh zp]pic{ven vDiÄuÎvN `Îive>Ù}]h teÎ
zbªHtY ecy[tvN xmM]>]f[.
tZEf]Ù[ky] ¡]yEt j]t>Uph

vZEÊn BEzd] vYvH]E>f x]Du®
sUE>] BEySVRœkZEz¢Su DI>®
kZz¢]xV]pXu xuHZdþ]>yþ 42
xVRÉh tI ek]Þuh, \pjIvnm]RÅh (aœv] sIÙh)

ek]Þ[ kuÙInnuh, xXVB]vi ep>um]Õh ek]Þuh, sU>N
Byh En>iTuEá]<uh, d]>izdYh v>uEá]L DI>nuh,
ApÊil miztvuh sztuvuh ariy]r]kuÎu.
j>] >Uph H>ti Hi eeD>Ym]s]

mZtYu® zp]f]³Rmc>Y]mxUy]
Ezk]D® zsiyh sIÙmn]>YExv]
zHiyh k]m® xRvEmv]Bim]n® 43
j> xoà>YeÊyuh, As Ñmeyyuh, mZtYu zp]fen

yuh, axUy DRÐniS[Úeyyuh, EdSYh e`sV>YeÊyuh,
duRjnxhxRgh xXVB]veÊyuh, k]mh Ùéyyuh,
aBim]nh xkÙtienyuh nsiÏiÄuÎu.
zsIRmhgÙ]t[zpBvti zp]gÙ[BY]XzávRDEt
d]ÑY]Êu ku>uEt mUÙh xhym]t[zptitiS[Úti 44
70
vidu>nIti aRËxHith
e`sV>Yh xt[kRÐÆšil niÎ[ \d[BviÄukyuh,
Øi>zpyt[nh ek]Þ[ vRÍiÄukyuh, x]mRœYh mUÙh
EvE>]Tukyuh, A«niyzßfh mUÙh Øi>m]kukyuh
ecy{uÎu.
aeö guf]® pu>uSh dIpyßi

zp¡] c ekoÙYh c dm® zsuth c
p>]zkmþ]bHuB]Sit] c
d]nh yœ]s¬i kZt¡t] c 45
buÍis¬i, nÙ} kuÙÊiÙuÔ jnnh, A«niyzßfh,

ariv[ (vidY), p>]zkmh, aDikh xhx]>iÄti>iÄuk,
yœ]s¬i d]nh, kZt¡t `ÎI `Èu gufÆL
O>]LÄ[ Es]BEykuÎu.
~t]N guf]hx[t]t mH]nuB]v]N

~Ek] guf® xhzsyEt zpxHY
>]j] yd] xt[ku>uEt mnuSYh
xRv]N guf]EnS guEf]¸tiB]ti 46
|o `Èu \t[kZ¨gufÆešyuh s¬m]yi xh>Ñi

ÄuÎ O>u gufmuÞ[. >]j]v[ ÈÏ]L O>uven xt[k>i
ÄuÎuEv], aEÏ]L |o >]jzpIti `Î gufh mÕ[
xkÙgufÆešyuh evÙ}uÎu.
aeö nZEpm]ni mnuSYEÙ]Ek

xVRgxY EÙ]kxY nidRsn]ni
ctV]E>YS]mnVEvt]ni xd[Bi-
þtV]E>YS]mnVvyßi xß® 47
71
vidu>nIti aRËxHith
yE¡] d]nmDYynh tpþ
ctV]E>Yt]nYnVEvt]ni xd[Bi®
dm® xtYm]Rjvm]nZshxYh
ctV]E>Yt]nYnVvyßi xß® 48
aÙ}Ey] >]jN! |o `Èu (t]e< pryuÎv) gufÆL

mnuSYEÙ]kÊil xVRgEÙ]kÊieû xUckÆš]f[.
avyil n]eÙÉh xńÆLÄ[ jMn] teÎ
\Ôvy]f[. mÕu n]eÙÉh xÊuÄL ÈÏ]<uh
Ac>iÄukyuh ecy{uÎu. y¡h, d]nh, aDYynh,
tpÓ[ `Îivy]f[ xńÆLÄ[ jMdÊm]y n]Ù[
gufÆL. A«niyzßfh, xtYh, ARjvh, dy
`Îivy]f[ xńÆL xd] Ac>iÄuÎ n]Ù[
gufÆL.
n x] xB] yzt n xßi vZÍ]

n Et vZÍ] Ey n vdßi DRmh
n]exo DREm] yzt n xtYmx[ti
n tXtYh y¢EÙn]nuviÍh 49
vZÍM]R `vieTy]ef] |Ù}]Êt[ at[ xByÙ}.

DRÐh pry]ÊvR A>]ef] avR vZÍM]>umÙ}.
y]et]Î]Ef] xtYviHInm]yt[ at[ DRÐvumÙ};
y]et]Î]Ef] vWn nirÇt[ at[ xtYvumÙ}.
xtYh >Uph zsuth vidY] ekoÙYh sIÙh bÙh Dnh

eso>Yh c ci>B]SYh c dEsEm xVRgEy]ny® 50
xtYh, xoà>Yh, s]x[zt¡]nh, vidY, kuÙInt,

xXVB]vh, bÙh, Dnh, sU>t, dIRGvuh, E>]ckvum]yi
72
vidu>nIti aRËxHith
xhx]>iÄuv]nuÔ k<iv[ `ÎI pÊuh gufÆL
xVRÅzp]p[tiey \Þ]ÄuÎvy]f[.
p]ph kuRvN p]pkIRti® p]pEmv]s[nuEt PÙh

pufYh kuRvN pufYkIRti® pufYEmv]s[nuEt PÙh 51
p]ph ecy{uÎ du¨N p]pPÙeÊ zp]piÄuÎu. pufYh

anuS[ÚiÄuÎ si¨N pufYPÙeÊyuh zp]piÄuÎu.
p]ph zp¡]h n]syti zkiym]fh pun® pun®

n¨zp¡® p]pEmv nitYm]>BEt n>® 52
p]ph vIÞuh vIÞuh ecy{eÏTuEá]L at[ buÍiey

nsiÏiÄuÎu. aÆen zp¡ (buÍi) nsic{vN piÎIT[
`Îuh p]ph teÎ ecy{uÎu.
pufYh zp¡]h vRDyti zkiym]fh pun® pun®

vZÍzp¡® pufYEmv nitYm]>BEt n>® 53
pufYh vIÞuh vIÞuh ecy{eÏTuEá]L at[ buÍiey

vikxiÏiÄuÎu. buÍi vikxic{vN piÎIT[ `Îuh
pufYkRÐÆL teÎ anuS[ÚiÄukyuh ecy{uÎu.
axUyEk] dàsUEk] niS[ÚuE>] eev>kZÎ>®

x kZz¢h mHd]p[En]ti nci>]t[ p]pm]c>N 54
y]et]>uvn]Ef] axUyeÏTukyuh, mRmÊil muriEv

Ù[piÄukyuh, `Îuh kÙHiÄukyuh ecy{uÎvnuh
zkU>num]yvN |o p]pÆš]c>ic{tieû PÙm]yi Evgh
teÎ vÙiy du®KmnuBviÄuÎu.
73
vidu>nIti aRËxHith
anxUy® kZtzp¡® Es]Bn]nY]c>N xd]
akZz¢]XuKm]p[En]ti xRvzt c vi>]jEt 55
y]et]>uvn]ef] axUyeÏT]ti>iÄukyuh, `Îuh

xt[kRÐÆL m]zth anuS[ÚiÄukyuh, buÍim]n]yi>i
Äukyuh ecy{uÎt[ ay]L O>iÄÙuh vipÊil
epT]ti>iÄukyuh xuKmnuBviÄukyuh, xRvzt Es]Bi
Äukyuh ecy{uÎu.
zp¡]Emv]gmyti y® zp]E¡BY® x p¥it®

zp]E¡] HYv]pY DRm]Rœo sk[En]ti xuKEmDituh 56
buÍim]M]>ilniÎ[ ¡]nh EnTuÎvN p¥itn]f[.

avN buÍim]n]yiÊIRÎiÈ[ DRÐeÊyuh aRœeÊ
yuh EnTiyiÈ[ xuKeÊ zp]piÄuÎu.
divExeenv tt[ku>Y]EdYn >]zto xuKh vExt[

a¨m]Exn tt[ku>Y]EdYn vRS]® xuKh vExt[ 57
>]zti xuKm]yi k<iyuv]N AvsYmuÔ k]>YÆL

pkl teÎ ecEy{Þt]f[. m<Ä]ÙÊ[ xuKm]yi
k<iyuv]N AvsYmuÔ k]>YÆL atinumuáuÔ `Èu
m]xÊinuÔil teÎ ecEy{Þt]f[.
pUREv vyxi tt[ku>Y]EdYn vZÍ® xuKh vExt[

y]vÍEvn tt[ku>Y]EdYn EzptY xuKh vExt[ 58
v]RÍkYÊil xuKm]yi k<iy]N AvsYm]y

k]>YÆL ecruÏÊil teÎ ecEy{Þt]f[.
m>f]nß>h (p>EÙ]kÊil) xuKm]yi k<iy]N
74
vidu>nIti aRËxHith
AvsYm]y k]>YÆL jIviÄuÎiTEÊ]šh teÎ
ecEy{Þt]f[.
jIRfmÎh zpshxßi B]>Y]h c gteyovn]h

sU>h vigtxhzg]mh gtp]>h tpxVinh 59
arivuÔvR Evgh dHiÄuÎ aÎÊienyuh, yovnh

k<iÇ B]>Yeyyuh, yuÍÊil vijyh EnTiy vI>
enyuh, xiÍiEnTiy tpxVieyyuh zpshxiÄuÎu (viÙ
mtiÄuÎu).
DEnn]DRmÙEçn y¢izdmpiDIyEt
axhvZth td[Bvti tEt]¸nYdvdI>YEt 60
y]et]>u nYUnt (xVB]vÊiEÙ], mEÕ] \Ô kurv[)

aDRÐÊiÙUeT EnTiy Dnh ek]Þ[ nikÊuÎuEv],
at[ mry]ti>iÄukyuh, mÕ[ nYUntkL zptYÑeÏTu
kyuh ecy{uÎu.
gu>u>]«vt]h s]x[t] s]x[t] >]j] du>]«n]h

aœ zp¢Îp]p]n]h s]x[t] eevvxVEt] ym® 61
A«niyzßfmuÔvRÄ[ gu>uvuh, du¨M]RÄ[ >]j]vuh,

Ošic{iÈ[ p]ph ecy{uÎvRÄ[ ymnuh s]xkM]>]kuÎu.
äSIf]h c ndIn]h c kuÙ]n]h c mH]mn]h

zpBEv] n]DigßvY® x[ztIf]h duþ>itxY c 62
äSi, ndi, kuÙh, mH]«]ÄL, x[ztIkšueT c]>iztY

miÙ}]y[m `ÎivyueT \rviTh aEnVSiÄ>ut[.
75
vidu>nIti aRËxHith
dVij]tipUj]Bi>Et] d]t] ¡]tiSu c]RjvI

Ñztiy® xVRgB]zg]jhþi>h p]ÙyEt mHIh 63
aÙ}Ey] >]jN! zb]ªfe> pUjiÄuÎtil aBi>uci

yuÔvnuh, b³uÄLÄ[ d]nh ecy{uÎvnuh, ARjvmu
Ôvnum]y ÑztiyN vše>n]L BUmiey p]Ùic{iÈ[
xVRÅh zp]piÄuÎu.
xuvRfpuS[p]h pZœivIh cinVßi pu>uS]x[zty®

sU>þ kZtvidYþ yþ j]n]ti Exvituh 64
vI>N, vidY xá]dic{N, ExviÄuv]N ariyuÎvN

|o mUÎu EpR BUmiyil xuvRfpuS[pÆeš \t[p]diÏi
Äuv]N k<ivuÔv>]kuÎu.
buÍiEzsS[Ú]ni kRm]fi b]HumDY]ni B]>t

t]ni jhG]jGnY]ni B]>zptYv>]fi c 65
kRÐÆšil evc{[ EzsS[Úh buÍip>m]y kRÐvuh,

mDYmh eekkL ek]Þ[ ecy{eÏTuÎvyuh, tuTkL
ek]Þuecy{eÏTuÎv aDmvuh, si>Óil B]>Emßiyu
Ôv aDm]Dmvum]f[.
duE>Y]DEn c skueno mUE™ du®s]xEn tœ]

kREf eecsV>Ym]D]y kœh tVh BUtimi¢xi 66
xReevRgueef>uEpt]þ p]¥v] B>tRSB
pitZvÊVyi vRtEß EtSu vRtxV puztvt[ 67
76
vidu>nIti aRËxHith
duE>Y]Dn!N, skuni, kRfN, mU™n]y du®s]xnN
`Îiv>il >]jYB]>h ~Ù[pic{iÈ[ `Æeny]f[ aÆ[
e`sV>YmuÞ]kuv]N |¢iÄuÎt[? aÙ}Ey] B]>t!
xkÙgufxáÎ>]y p]¥vM]R aÆEy]T[ pit]vi
En]eTÎ Ep]eÙ vRÊiÄuEá]L aÆ[ avE>]T[ puzt
M]E>]eTÎ Ep]eÙyuh vRÊiÄfh."
|ti zsImH]B]>Et \EdY]gpRvfi zpj]g>pRvfi vidu>Hitv]EkY

pWztihEs]¸DY]y® 35
zsImH]B]>tÊieÙ \EdY]gpRvÊil zpj]g>pRvÊieÙ
vidu>Hitv]kYÊil muÏÊiyW]mÍY]yh xm]pic{u.
77
vidu>nIti aRËxHith
aDY]yh n]Ù[
vidu> \v]c
aezetEv]d]H>ßImmitiH]xh pu>]tnh
AEztyxY c xhv]dh x]DY]n]h Ecti n® zsuth 1
c>ßh Hhx>UEpf mHRSih xhsitzvth
x]DY] Edv] mH]zp]¡h p>YpZ¢ß eev pu>] 2
pu>]tnm]y kœyil pryuÎ AEztynuh x]DYM]>uh3

tÐiÙuÔ xhv]dh |tinud]H>fm]f[. pÞ[ mH]
zp]¡nuh, dZ™zvtnuh, HhxEvSÊil c>ic{i>uÎ
vnum]y AEztymHRSiEy]T[ x]DYEdvM]R (t]e<
pryuÎ) Ec]dYh \Îyic{u.
x]DY] \ocu®
x]DY] Edv] vymx[Em] mHRES
dZ¨V] Bvßh n sk[nuEm]¸num]tuh
zsuEtn DIE>] buÍim]hx[tVh mEt] n®
k]vY]h v]ch v¬umRHxYud]>]h
x]DYM]R prÇu, "aÙ}Ey] mHRES! wÆL x]DY

M]>]f[. aÆeyÄÞiÈ[ aÆ[ A>]efÎ[ ti>ic{riyu
v]N x]DiÄuÎiÙ}. aÆ[ s]x[zt¡]n muÔvnuh,
DI>nuh, buÍim]num]f[. atuek]Þ[ aÆ[ \d]>vuh,
¡]nh nirÇtum]y v]ÄukL wÆEš]T[
a>ušiy]Ùuh."
3
(xÎY]xim]R AruviDh kuTIckN, bHUdkN, HhxN, p>mHhxN,
tu>Iy]tItN, avDUtN)
78
vidu>nIti aRËxHith
Hhx \v]c
~tt[k]>Ymm>]®, xhzsuth Em
DZti® sm® xtYDRm]nuvZÊi®
zgÖih vinIy HZdyxY xRvh
zpiy]zpiEy c]«vsh nyIt 4
HhxN prÇu, "aÙ}Ey] EdvM]E>! s]ßi, smh,

xtYh, DRÐh `ÎivyueT Ac>fh `ÎivyiÙUeT
HZdyÊieÙ (a¡]nm]kuÎ) ekÈ[ a<ic{iÈ[ zpiyh
azpiyh `Îivey A«]viÜl nyiEÄÞt]f[ `Î[
w]N EkÈiÈuÞ[.
AzkusYm]En] n]Ezk]EsMnYuE>v titiÑit®

AEzk]¨]>h niRdHti xukZth c]xY viàti 5
teÎ aDiEÑpiÄuÎven ti>ic{[ aDiEÑpiÄ>ut[.

atien niÒén]yi xHiÄuÎveû mnÓieÙ t]ph
aDiEÑpiÄuÎven dHiÏiÄuÎt]f[. xHiÄuÎvN
teÎ aDiEÑpic{eû pufYh EnTukyuh ecy{uh.
n]Ezk]sI xY]Î]vm]nI p>xY

miztEzd]HI En]t nIEc]pExvI
n c]tim]nI n c HInvZEÊ]
>UÑ]h v]ch >ustIh vRjyIt 6
anYe> aDiEÑpiÄukEy] avm]niÄukEy]

ecy{>ut[. miztEzd]HiEy], nIcM]>um]yi xHvxiÄuÎ
vEn] Ak>ut[. gRvuÔvEn], du®xVB]viEy] Ak>ut[.
p>uSvuh, EdSYh nirÇvyum]y v]Äukešyuh
O<iv]EÄÞt]f[.
79
vidu>nIti aRËxHith
mRm]fYØIni HZdyh tœ]xUN
EG]>] v]Ec] niRdHßIH puhx]h
tx[m]dV]ch >ustIh >UÑ>Up]h
DRm]>]Em] nitYEs] vRjyIt 7
niRdym]y v]ÄukL mnuSY>ueT mRÐÆešyuh,

aØikešyuh, HZdyeÊyuh, zp]fenÊeÎyuh
dHiÏiÄuÎu. atuek]Þ[ xńÆL ÈÏ]<uh
p>uSvuh, zkuÍvum]y v]ÄukL vRjiEÄÞt]f[.
a>ußudh p>uSh >UÑv]ch

v]ÄÞeekRvitudßh mnuSY]N
vidY]dÙÑ[mIktmh jn]n]h
muEK nibÍ]h ni>Ztih vHßh 8
p>uSvuh, >UÑvum]y v]Äukš]kuÎ muÔukš]l

mnuSY>ueT mRÐÆeš EBdiÄuÎvnuh, xVßh n]vil
mZtYuvien vHiÄuÎvnum]y vY¬i mnuSY>il evc{[
~Õvuh e`sV>YmiÙ}]Êvn]efÎ[ ariEyÞt]f[.
p>EþEdnmDiviEDYt b]eefR-
BZsh xutIÑ[eef>nÙ]RkdIp[eet®
vi>icYm]En]¸pYti>icYm]En]
vidY]t[kvi® xukZth Em dD]ti 9
meÕ]>uvN zpEy]gic{ p>uSm]y v]Äukš]kuÎ

mURc{Eyriyvyuh, xU>Yenyuh ag[nieyyuh Ep]eÙ
jVÙiÄuÎvyum]y kU>áukš]l muriEvÙ[ÄeÏTu
Eá]<uh, aDiEÑpiÄeÏTuEá]<uh buÍim]N teÎ
80
vidu>nIti aRËxHith
aDiEÑpiÄuÎveû pufYh avN tniÄ[ nÙ[kuk
y]efÎriÇ[ atien xHiEÄÞt]f[.
ydi xßh ExvEt ydYxßh

tpxVinh ydi v] x[EtnEmv
v]Ex] yœ] >hgvsh zpy]ti
tœ] x EtS]h vsmBYueepti 10
O>uvN xńÊiEn]ET] aœv] duRńÊiEn]ET]

aeÙ}Üil tpxViEy]ET] Em]¨]viEn]ET] xHvxiÄu
ky]efÜil, nirÊil muÄievy[ÄeÏÈ vx[ztÊiN
nirh pk>uÎtuEp]eÙ, ay]L A>um]yi xHvxiÄu
ÎuEv] av>ueT xVB]vh \LeÄ]ÔuÎu.
v]dh tu Ey] n zpvEdÎ v]dEy-

EdY] n]Ht® zptiHnY]Î G]tEyt[
Ey] Hßuk]mxY n p]pmiE¢-
Êx[eem Edv]® x[pZHyßY]gt]y 11
AEÑpiÄeÏTuEá]L y]et]>uvN ti>ic{[ AEÑpi

Ä]ti>iÄuÎuEv], zpH>iÄeÏTuEá]L y]et]>uvN
ti>ic{[ zpH>iÄukEy], zpH>iÏiÄukEy] ecy{uÎi
Ù}Ey], teÎ HihxiÄuv]N AzgHiÄuÎven aÙ[ph
Ep]Ùuh HihxiÄuv]N y]et]>uvN |¢iÄuÎiÙ}Ey]
EdvM]R aveû xHv]xh AzgHiÄuÎu.
avY]HZth vY]HZt]Ez¢y AHu®

xtYh vEdd[ vY]HZth tÌVitIyh
zpiyhvEdd[ vY]HZth tÊZtIyh
DRmYh vEdd[ vY]HZth tc{tuRœh 12
81
vidu>nIti aRËxHith
monh v]ÄukešÄ]L EzsS[Úm]f[ `Î[ pryeÏTuÎu.
xtYh pryuk `Ît[ v]ÄukšueT >Þ]meÊ
gufm]f[. zpiyh pryuk `Ît[ v]ÄukšueT
mUÎ]meÊ gufm]f[. DRÐ]nuxZtm]yi xhx]>iÄuk
`Ît[ v]ÄukšueT n]Ù]meÊ gufm]f[.
(O>u aBizp]yh prEyÞ x]Hc>YÊil monm]yi>iÄ]et

xVßh aBizp]yh zpkTiÏiÄuÎt]f[ \Êmh. pryuÎ v]Ä[
xtYvuh, zpiyvuh, DRÐ]nu xZtvum]efÜil at[ atYßh
EzsS[Úm]f[ `Î]f[ |o Es}]kÊieû t]t[p>Yh).
y]dZees® xhvivdEt y]dZs]hEþ]pExvEt

y]dZgiE¢c{ Bvituh t]dZg[Bvti pU>uS® 13
O>uvN ~tu t>Ä]>um]yi xhx]>iÄukyuh, xH

vxiÄukyuh, ~tu zpk]>ÊiÙuÔvN AyiÊI>uv]N
AzgHiÄukyuh ecy{uÎuEv] ay]L A zpk]>Êi
Ù]yiÊI>uÎu.
yEt] yEt] nivRtEt ttx[tEt] vimucYEt

nivRtn]Íi xRvEt] n EvÊi du®KmfVpi 14
O>uvN ~til nieÎ]eÄ nivRÊiÄuÎuEv] atil

nieÎ]eÄ ay]L mu¬n]kuÎu. xkÙvx[tuÄšiÙuh
niÎ[ nivRÊn]y]l piÎIT[ ay]L aÙ[ph Ep]Ùuh
du®Kh anuBviÄuÎiÙ}.
n jIyEt En]t jigISEt¸nY]-

Î eev>ÄZc{]zptiG]tkþ
nià]zpshx]xu xmxVB]Ev]
n Es]cEt HZSYti eenv c]yh 15
82
vidu>nIti aRËxHith
aÆenyuÔ vY¬i A>]Ùuh p>]jitn]kukEy]
Ae>yuh p>]jyeÏTuÊuv]N |¢iÄukEy] ecy{uÎiÙ};
Ae>yuh HihxiÄukEy], `tiRÄukEy] ecy{uÎiÙ};
ay]L niàeyyuh zpshxeyyuh xmm]yi k>utukyuh
du®KiÄukEy], xEß]SiÄukEy] ecy{uÎiÙ}.
B]vmi¢ti xRvxY n]B]Ev ku>uEt mtih

xtYv]dI mZduRd]Eß] y® x \ÊmpU>uS® 16
`Ù}]v>ueTyuh EÑmm]zgHiÄuÎvnuh, A>ueTyuh

tiMy]zgHiÄ]Êvnuh, xtYh pryuÎvnuh,
xomYnuh, A«niyzßfmuÔvnum]y vY¬i mnuSY
>il \Êmn]f[.
n]nRœkh x]ßVyti zpti¡]y dd]ti c

>]Í]p>]EÍ j]n]ti y® x mDYmpU>uS® 17
axtYh prÇ[ Ae>yuh AsVxiÏiÄ]Êvnuh, (O>u

vx[tu nÙ[k]emÎ[) zpti¡ ecy[t]l pieÎ at[
nÙ[kuÎvnuh, anY>ueT EnÈÆešyuh Ek]ÈÆešyuh
ariyuÎvnum]y vY¬i mnuSY>il mDYmn]f[.
du®s]xnx[tUpHß] n s]x[t]
n]vRtEt mnYuvs]t[kZtG[n®
n kxYciMiztmEœ] du>]«]
kÙ]eeþt]¸DmExYH puhx® 18
A>]Ùuh niyzßiÄeÏT]Êvnuh, Ezk]Dh mUÙh anYe>

\pzdviÄuÎtil niÎ[ piM]r]Êvnuh, nàiyiÙ}]Ê
83
vidu>nIti aRËxHith
vnuh, A>ueTyuh xuHZÊÙ}]Êvnuh, du¨ciÊnum]y
vY¬i mnuSY>il aDmn]f[.
n zsÌD]ti kÙY]fh pE>EBY]¸pY]«sÜit®

ni>]kE>]ti mizt]fi Ey] eev Ex]¸Dm pU>uS® 19
anY>il niÎ[ y]et]>u nMyuh tniÄuÞ]kuemÎ[

visVxiÄ]Êvnuh, xVyh xhsyiÄuÎvnuh, mizt
Æeš akÕuÎvnum]y vY¬iyuh mnuSY>il aDm
n]f[.
\Êm]Env ExEvt zp]p[Et k]EÙ tu mDYm]N

aDm]hx[tu n ExEvt y |E¢Ez¢y A«n® 20
y]et]>uvN xVßh EzsyÓ[ AzgHiÄuÎuEv] ay]L

\Êm>]y mnuSY>um]yi xHvxiÄfh. ciÙEÏ]L
mDYm>um]yiÈuh xHvxiÄ]h. `Î]l aDmmnuSY>u
m]yi O>iÄÙuh xHvxiÄ>ut[.
zp]p[En]ti eev viÊmxd[bEÙn

niEtY]Ë]n]t[zp¡y] epo>uESf
n EtVv xmYk[ ÙBEt zpshx]h
n vZÊm]p[En]ti mH]kuÙ]n]h 21
duRjnh bÙh zpEy]gic{uh, tuTRc{y]yuÔ zpyt[nvuh,

buÍiyuh, po>uSvuh ek]Þ[ Dnh xá]dic{u `Îu
v>]h. `Î]l mHÊuÄLÄ[ (mH]kuÙM]RÄ[) ÙBiÄu
Ît]y zpshxEy], xd[gufÆEš] ay]L O>iÄÙuh
EnTuÎiÙ}.
84
vidu>nIti aRËxHith
DZt>]z¨ \v]c
mH]kuÙ]n]h x[pZHyßi Edv]
DRm]RœvZÍ]þ bHuzsut]þ
pZ¢]mi tV]h vidu> zps[nEmth
Bvßi eev k]ni mH]kuÙ]ni 22
DZt>]z¨R prÇu, "DRÐ]RœÆeš anux>iÄuÎ

v>uh, s]x[zt¡]nmuÔv>um]y mH]kuÙM]e>
EdvM]R |ëÏTuÎu. `Î]l mH]kuÙÆL ~t]f[
`Î[ w]N, aÙ}Ey] vidu>]! niEÎ]T[ Ec]diÄeÈ."
vidu> \v]c
tEp] dEm] zbªviÊVh vit]n]®
pufY] viv]H]® xtt]Î d]nh
EyESVeevEt xp[tguf] Bvßi
xmYgVZÊ]x[t]ni mH]kuÙ]ni 23
vidu>R prÇu, "tpÓ[, |zàiyniyzßfh, eevdikm]y

¡]nh, y¡h, pviztm]y viv]HÆL, xd]
aÎd]nh `ÎI ~<[ gufÆL ~tu kuÙÊiÙuEÞ]
avy]f[ mH]kuÙÆL."
EyS]h n vZÊh vYœEt n Ey]niR

vZÊzpx]Edn c>ßi DRmh
Ey kIRtimi¢ßi kuEÙ visi¨]h
tY¬]nZt]x[t]ni mH]kuÙ]ni
xVDRÐÊil niÎ[ vYticÙiÄ]Êv>uh, pitZÄL

(tÆšueT vhsj>ueT duS[kRÐÆL k]EfÞi
v>uky]l) du®KiÄ]Êv>uh, xd[gufÆeš Ac>iÄu
85
vidu>nIti aRËxHith
Îv>uh, kuÙÊiN visi¨m]y kIRÊi |¢iÄuÎv>uh,
axtYeÊ tYjic{v>um]yv>uÔ kuÙÆš]f[ mH]
kuÙÆL.
anijYy]viv]eeHRþ EvdExY]X]dEnn c
kuÙ]nYkuÙt]h y]ßi DRmxY]tizkEmf c 25
y¡]nuS[Ú]nh |Ù}]Êtuek]Þuh, asuÍm]y

viv]HÆL ek]Þuh, EvdeÊ \EpÑiÄuÎtu
ek]Þuh, DRÐeÊ ÙhGiÄuÎtuek]Þuh kuÙÆL
ptiÄuv]niTy]kuÎu.
EdvzdvYvin]Esn zbªxVH>Efn c
kuÙ]nYkuÙt]h y]ßi zb]ªf]tizkEmf c 26
EdvM]>ueT zdvYÆL nsiÏiÄuÎtuek]Þuh, zb]ªf

xVÊ[ apH>iÄuÎtuek]Þuh, zb]ªfen
avEHšiÄuÎtuek]Þuh kuÙÆL ptiÄuv]niTy]
kuÎu.
zb]ªf]n]h p>iBv]t[p>iv]d]c{ B]>t

kuÙ]nYkuÙt]h y]ßi nY]x]pH>Efn c 27
EH B]>t! zb]ªfe> niàiÄuÎtuek]Þuh avEHši

ÄuÎtuek]Þuh aeÙ}Üil visVxic{[ ~Ù[pic{ vx[tu
apH>ic{tuek]Þuh kuÙÆL ptiÄuv]niTy]kuÎu.
kuÙ]ni xmuEpt]ni Eg]Bi® pu>uSEt]¸sVt®

kuÙxhKY]h n g¢ßi y]ni HIn]ni vZÊt® 28
86
vidu>nIti aRËxHith
vZÊtx[tVviHIn]ni kuÙ]nYÙ[pDn]nYpi
kuÙxhKY]h tu g¢ßi kRSßi c mHdYs® 29
D]>]šh pu>uSM]>uh, psuÄšuh, xáÊumueÞÜiÙuh

xd]c]>miÙ}]Ê kuÙÆL, kuÙÆš]yi kfÄ]ÄeÏTu
ÎiÙ}. `Î]l aÙ[pm]y xáÊueÞÜil Ep]Ùuh
xd]c]>muÔ kuÙÆL, kuÙÆš]yi kfÄ]ÄeÏTu
kyuh, mHÊ]y kIRÊi EnTukyuh ecy{uÎu.
m] n® kuEÙ eev>kZt[kþidx[tu
>]j]m]EtY] m] p>xV]pH]>I
miztEzd]HI eenkZtiEk]¸nZtI
v] pURv]sI v] pitZEdv]tiœiBY® 30
wÆšueT kuÙÊil kÙHiÄuÎvn]yi O>]šuh

\Þ]k]ti>iÄeÈ. >]j]vieû mzßiEy], p>xVÊ[
apH>iÄuÎvEn], miztEzd]HiEy], vWkEn],
axtYh pryuÎvEn], pitZÄLÄuh, EdvM]RÄuh,
atiœikLÄuh nÙ[kuÎtiN muá]yi BÑiÄuÎvEn]
Ayi wÆšueT kuÙÊil O>]šuh \Þ]k]ti>iÄeÈ.
yþ En] zb]ªfh HnY]dYþ En] zb]ªf]àViESt[

n n® x xmitih gE¢dYþ En] niRvEpt[kZSih 31
wÆšueT kuÙÊil O>]šuh zb]ªfen vDiÄukEy]

evruÄukEy] ecy{]ti>iÄeÈ. kZSiey nsiÏiÄuÎvN
wÆšum]yi xHvxiÄ]ti>iÄeÈ.
tZf]ni BUmi>udkh v]k[ctuRœI c xUnZt]

xt]Emt]ni EgEHSu En]¢idYEß kd]cn 32
87
vidu>nIti aRËxHith
puÙ}[ (ek]ÞuÔ Axnh), BUmi (atiœiy[Ä[ |>iÄu
Îtin[), jÙh (atiœiyueT muKvuh, k]Ùuh
k<ukuÎtiN), nÙ} v]ÄukL `ÎI n]Ùu k]>YÆLÄ[
xńÆšueT vITukšil O>iÄÙuh doRÙBYmuÞ]
kukyiÙ}.
zsÍy] p>y] >]jÎupnIt]ni xt[kZtih

zpvZÊ]ni mH]zp]¡ DRmif]h pufYkRmf]h 33
aÙ}Ey] mH]buÍim]n]y >]jN! pufYkRÐÆL

ecy{uÎv>uh, ap]>m]y zsÍEy]eT (atiœikeš)
xt[k>iÄuÎv>um]y DRÐiS[Ú>ueT gZHÆšil |o
vx[tuÄL (Eml prÇv) avieT xuÙBm]yi>iÄuh.
xUÑ[Em]¸pi B]>h nZpEt xYàEn] eev

sE¬] Ev]™uh n tœ]EnY mHIj]®
~vh yu¬] B]>xH] Bvßi
mH]kuÙIn] n tœ]EnY mnuSY]® 34
aÙ}Ey] >]jN! xYànm>h vše> EnRÎt]efÜiÙuh

atieû tTiy[Ä[ mÕ[ m>ÆšueT tTieyÄ]L B]>h
t]Æuv]nuÔ s¬iyuÞ[. atuEp]eÙ, mH]kuÙÊil
pirÎvRÄ[ mÕ[ mnuSYE>Ä]L B]>ic{ cumtÙ
vHiÄuv]nuÔ x]mRœYmuÞ[.
n tMizth yxY Ek]p]d[biEBti

ydV] mizth sÜiEtEn]pc>Yh
yx[miMiEzt pit>Iv]sVxIt
teedV mizth xhgt]nIt>]fi 35
88
vidu>nIti aRËxHith
O>uveû Ek]ph ByeÊ \šv]Äukyuh, ay]eš
BypURvh ExviEÄÞi v>ukyuh ecy{uÎuevÜil
ay]L miztmÙ}. y]et]>uvniÙ]Ef] pit]vieÙÎ
Ep]eÙ visV]xmRÏiÄuv]N k<iyuÎt[ ay]L yœ]Rœ
miztm]f[. mÕuÔv n]mm]ztm]y b³ÆL m]ztm]f[.
ydi EcdpYxhbE³] miztB]Evn vRtEt

x ~v b³ux[tMizth x] gtix[tt[p>]yfh 36
>¬b³miÙ}]Êvn]efÜiÙuh miztB]vÊil vRÊi

ÄuÎvN s>iy]y b³uvuh, miztvuh, Azsyvuh,
>Ñknum]f[.
cÙciÊxY eev puhEx] vZÍ]nnupExvt®

p]>ip}vmEtRnitYmzDuEv] miztxhzgH® 37
cWÙciÊnuh, vZÍM]>um]yi xHvxiÄ]Êvnuh,

adZ™buÍiyum]y vY¬iyueT eemzti aØi>m]yi
>iÄuh.
cÙciÊmn]«]nmizàiy]f]h vs]nugh
aRœ]® xmtivRtEß Hhx]® suS[kh xE>] yœ] 38
cWÙmnx[knuh, A«niyzßfmiÙ}]Êvnuh, |zàiy

ÆLÄ[ aTimyum]y vY¬iey, \fÆiv>Þ tT]k
Êien HhxÆešÎ Ep]eÙ, vijyh \EpÑiÄuÎu.
akx[m]Edv kupYßi zpxIdßYnimiÊt®

sIÙEmtdx]DUn]mzBh p]>ip}vh yœ] 39
89
vidu>nIti aRËxHith
epeÈÎ[ EdSYeÏTukyuh, y]et]>u k]>fh kUT]et
xEß]SiÄukyuh (O>]šil zpxÎn]kukyuh) ecy{uÎ
k]Õil aÙyuÎ EmGh Ep]eÙyuÔ xVB]vh
duRjnÆšuETt]f[.
xt[kZt]þ kZt]Rœ]þ mizt]f]h n Bvßi Ey

t]MZt]npi zkvY]d]® kZtG[n]EÎ]pBuw[jEt 40
xuHZÊuÄšil niÎ[ xt[Ä]>vuh xH]yvuh

xVIk>ic{iÈ[ avE>]T[ nàiEkT[ k]fiÄuÎv>ueT
sveÊ svhtIniÏÑikL Ep]Ùuh x[pRsiÄuÎiÙ}.
aRœEyEdv mizt]fi xti v]xti v] DEn

n]nRœynVij]n]ti mizt]f]h x]>PÙ[gut]h 41
O>uvN DnmueÞÜiÙuh |eÙ}ÜiÙuh miztÆEš]T[

xH]ymRœiEÄÞt]f[. miztÆEš]T[ xH]yh
AvsYeÏÈieÙ}Üil av>ueT eemztiyueT dZ™tyuh,
niÓ]>tyuh ariyuv]N x]DiÄukyiÙ}.
xß]p]d[zBsYEt >Uph xß]p]d[zBsYEt bÙh

xß]p]d[zBsYEt ¡]nh xß]p]d[ vY]DimZ¢ti 42
du®Kh xoà>YeÊyuh, bÙeÊyuh, ¡]neÊyuh

HniÄukyuh vY]Diey v>uÊukyuh ecy{uÎu.
anv]pYh c Es]Ekn s>I>h Ec]ptpYEt

amizt]þ zpHZSYßi m] x[m Es]Ek mn® kZœ]® 43
90
vidu>nIti aRËxHith
O>uvN du®KiÄuEá]L k]>YxiÍi \Þ]k]ti>iÄukyuh,
s>I>h \fÆukyuh, sztuÄL AH}]diÄukyuh
ecy{uÎu. atuek]Þ[ du®KÊiN v<Æ>ut[.
punRnE>] zmiyEt j]yEt c

punRnE>] HIyEt vRDEt pun®
punRnE>] y]cti y]cYEt c
punRn>® Es]cti Es]cYEt pun® 44
mnuSYN vIÞuh vIÞuh m>iÄukyuh jniÄukyuh

ecy{uÎu. mnuSYN vIÞuh vIÞuh ÑyiÄukyuh
vš>ukyuh ecy{uÎu. mnuSYN vIÞuh vIÞuh
y]ciÄukyuh y]ciÄeÏTukyuh ecy{uÎu. mnuSYN
vIÞuh vIÞuh du®KiÄukyuh avnuEvÞi mÕuÔvR
du®KiÄukyuh ecy{uÎu.
xuKh c du®Kh c Bv]Bevo c

Ù]B]Ù]eBo m>fh jIvith c
p>Y]ys® xRvmiH x[pZsßi
tx[m]ÍIE>] eenv HZESYÎ Es]Ect[ 45
xuKvuh du®Kvuh, xmZÍiyuh d]>izdYvuh, Ù]Bvuh

n¨vuh, m>fvuh jIvitvuemÙ}]h m]ri m]ri
`Ù}]ve>yuh b]DiÄuÎu. atuek]Þ[ A«
niyzßfmuÔvN OÎiÙuh du®KiÄukEy] AH}]diÄu
kEy] ecEy{ÞtiÙ}.
cÙ]ni HIm]ni SQizàiy]fi

EtS]h ydYdVRtEt yzt yzt
91
vidu>nIti aRËxHith
ttx[tt® zxvEt buÍi>xY

CiEzd]dkuhB]div nitYmhB® 46
|o Ar[ |zàiyÆL (pEWzàiyÆšuh, mnÓuh)

cWÙÆš]f[. O>u kuTÊieÙ xuSi>ÊiÙUeT
tuTRc{y]yi jÙh OÙic{uEp]kuÎtuEp]eÙ O]E>]
|zàiyÆšuh `vieTeyvieT vRÊiÄuÎuEv] avieT
niÎ[ buÍi OÙic{uEp]kuÎu (n¨m]kuÎu).
DZt>]z¨ \v]c
tnu>uc{® siKI >]j] miEœY]pc>iEt] my]
mà]n]h mm puzt]f]h yuEÍn]ßh k>iSYti 47
niEtY]dVig[nmidh xRvh niEtY]dVig[nmidh mn®
yÊt[pdmnudVig[nh tEM vd mH]mEt 48
DZt>]z¨R prÇu, "ag[nijV]Ùy[Ä[ tuÙYn]y

yuDiS[Úi>En]T[ w]N etÕ]yi ep>um]ri. avN
yuÍÊil èû màM]>]y puztM]e> \MUÙnh ecy{uh.
atuek]Þ[, `niÄ[ xkÙvuh apkTh nirÇt]yi
Et]ÎuÎu. xkÙtuh èû mnÓien vY]kuÙeÏTu
ÊuÎu. aÙ}Ey] mHbuEÍ! èû vY]kuÙt m]Õuv]N
\tkuÎ v]ÄukL pryU."
vidu> \v]c
n]nYzt vidY] tpEx]Rn]nYEztzàiynizgH]t[
n]nYzt EÙ]BxßY]g]¢]ßih psY]m Et¸nG 49
vidu>R prÇu, "aÙ}Ey] niS[p]pn]yvEn! vidY

yiÙuh, tpÓiÙuh, |zàiyxhymÊiÙuh, EÙ]BtY]gÊi
92
vidu>nIti aRËxHith
ÙumÙ}]et Everey]ÎiÙuh aÆyueT s]ßi w]N
k]fuÎiÙ}.
buÍY] Byh zpfudti tpx] viàEt mHt[

gu>usuzsUSy] ¡]nh s]ßih tY]Egn viàti 50
buÍi (ariv[) ek]Þ[ BymkÙuÎu. tpÓ[ ek]Þ[

mHÊ]yt[ ÙBiÄuÎu. gu>usuzsUSek]Þ[ ¡]nvuh,
tY]gÊiÙUeT s]ßiyuh ÙBiÄuÎu.
an]zsit] d]npufYh EvdpufYmn]zsit]®

>]gEdVSviniRmu¬] vic>ßIH Em]Ñif® 51
Em]Ñh |¢iÄuÎvR d]nÊiÙUeT ÙBiÄuÎ

pufYÊienyuh, EvdpufYeÊyuh (eevdikkRÐ]
nuS[Ú]nÊiÙUeT ÙBiÄuÎ pufYeÊyuh) Azsyi
Ä]et >]gEdVSÆeš (|¨]ni¨Æeš) evTiÇiÈ[
jIviÄuÎu.
xVDItxY xuyuÍxY xukZtxY c kRmf®

tpxþ xutp[txY txY]Eß xuKEmDEt 52
nÙ} >Itiyil ecy{eÏÈ aDYynh, yuÍh, pufYkRÐh,

tpÓ[ `Îiv avx]nh (pURÉm]kuEá]L) xuKEm
kuÎu.
xV]x[tIRf]ni syn]ni zppÎ]

n eev BiÎ] j]tu nizd]h ÙBEß
n x[ztISu >]jN >tim]p[nuvßi
n m]geeD® x[tUym]n] n xUeet® 53
93
vidu>nIti aRËxHith
(b³uÄEš]T[) kÙHic{iÈuÔvRÄ[ nÎ]yi vi>ic{
kiTÄyil kiTÎ]Ùuh \rÄh kiÈukyiÙ}. aÙ}Ey]
>]jN! avR x[ztIkšiEÙ], x[tutip]ÚkM]>ueT
zpshxyiEÙ] xuKh anuBviÄuÎiÙ}.
n eev BiÎ] j]tu c>ßi DRmh

n eev xuKh zp]p[nuvßIH BiÎ]®
n eev BiÎ] ego>vh m]nyßi
n eev BiÎ]® zpsmh E>]cyßi 54
(b³uÄEš]T[) kÙHic{iÈuÔvRÄ[ DRÐh Ac>iÄu

v]N x]DiÄukyiÙ}. avR xuKmnuBviÄukEy],
Ad>v[ xá]diÄukEy] ecy{uÎiÙ}. avRÄ[ s]ßi
|ëÏTuÎumiÙ}.
n eev EtS]h xVdEt pœYmu¬h

Ey]gEÑmh kÙ[pEt En]t EtS]h
BiÎ]n]h eev mnuEjzà p>]yfh
n vidYEt kih cidnYdVin]s]t[ 55
(b³uÄEš]T[) kÙHic{iÈuÔvRÄ[ av>ueT

nMy[Ä]yi nÙ[kiy \pEdsÆL |ëÏTuÎiÙ}.
4
avRÄ[ Ey]gEÑmvumiÙ} teÎ . avRÄ[ vin]sm
Ù}]et Ever `ß]f[ Azsym]yiÈuÔt[.
xhB]vYh Eg]Su xáÎh xhB]vYh zb]ªEf tp®

xhB]vYh x[ztISu c]pÙYh xhB]vYh ¡]tiEt] Byh 56
4
eekvsmiÙ}]Êtien EnTuÎt[ Ey]gvuh, \Ôtien xh>ÑiÄuÎt[
EÑmvum]f[.
94
vidu>nIti aRËxHith
psuÄšil p]Ùuh, zb]ªf>il tpÓuh, x[ztIkšil
c]pÙYvuh, b³uÄšil niÎ[ Byvuh xhB]vYm]f[
(\Þ]kuÎt]f[).
tßEv]¸pY]yt] nitYh tßEv] bHuÙ]® xm]®

bHUNbHutV]d]y]x]N xHßItYupm] xt]h 57
aEnkh EnRÊ nUÙukL O>umic{uEcRÊ]l avy[Ä[

vše>yDikh B]>h t]Æ]nuÔ ekÙ[puÞ]kuh.
atuEp]eÙ nÙ}v>]y aEnkh b³uÄL O>umic{u
niÎ]l vše>yDikh k¨Ï]Tukeš xHiÄuÎtinuÔ
ekÙ[puÞ]kuh.
DUm]yEß vYEpt]ni jVÙßi xHit]ni c

DZt>]Ez¨]Ù[muk]nIv ¡]tEy] B>tRSB 58
aÙ}Ey] DZt>]z¨! tIÏßÆL evEv{ery]efÜil

pukyukyuh, O>umic{uniÎ]l s¬m]yi jVÙiÄukyuh
ecy{uÎtuEp]eÙy]f[ b³uÄšuh.
zb]ªEfSu c Ey sU>]® x[ztISu ¡]tiSu Eg]Su c

vZß]div PÙh pkVh DZt>]z¨ ptßi Et 59
aÙ}Ey] DZt>]z¨! zb]ªfE>]Tuh, x[ztIkEš]Tuh,

b³uÄEš]Tuh, psuÄEš]Tuh so>Yh k]fiÄuÎvR
ewÈil niÎ[ p<uÊ PÙh aÕuvI<uÎtuEp]eÙ t]e<
vIfunsiÄuÎu.
mH]nEpYkEj] vZEÑ] bÙv]NxuzptiS[Úit®

zpxHY ~v v]Etn s]K] x[k³h vimRdituh 60
95
vidu>nIti aRËxHith
OÕy[Ä[ niÙ[ÄuÎ vZÑh vÙutuh, atYßh
bÙmuÔtuh, vše> \rc{tum]efÜiÙuh s¬m]y
k]Õil atieû t]y[ÊTi tk>ukteÎ ecy{uh.
aœ Ey xHit] vZÑ]® xhGs® xuzptiS[Úit]®

Et Hi sIzGtm]nV]t]NxHEß¸EnY]nYxhzsy]t[ 61
`Î]l, O>umic{u vš>uÎtuh, aTuÊTuÊ[ niÙ[ÄuÎ

vyum]y vZÑÆL p>x[p>h AzsyiÄuÎtuek]Þ[
vše> s¬m]yi vIsuÎ k]ÕienEÏ]Ùuh xHiÄuv]N
ekÙ[puÔv>]yiÊI>uÎu.
~vh mnuSYmEpYkh gueef>pi xmnVith

skYh dViSEß] mnYEß v]yuRzdummievokjh 62
atuek]Þ[, xkÙgufÆšuÔvn]efÜiÙuh ~kn]y

vY¬iey sztuÄL k]Õil nsiÄuÎ OÕeÏÈ m>h
Ep]eÙ p>]jyeÏTuÊ]vuÎvN `Î[ k>utuÎu.
aEnY]nYxmup¨hB]dEnY]nY]p]zsEyf c
¡]ty® xzávRDEß x>xIEv]t[pÙ]nYut 63
anEY]nYh xH]yiÄukyuh, AzsyiÄukyuh ecy{uÎ

tieû PÙm]yi, kušÊil kUÈm]yi vš>uÎ t]m>
ÏUÄešEÏ]eÙ, b³uÄšuh O>umic{[ vš>uÎu.
avDY] zb]ªf] g]Ev]

x[ztiEy] b]Ù]þ ¡]ty®
96
vidu>nIti aRËxHith
EyS]h c]Î]ni Buw[jIt
Ey c xYu® s>f]gt]® 64
zb]ªfR, psuÄL, x[ztIkL, kuÈikL, b³uÄL

`Îiv>uh, A>ueT aÎm]ef] n]h BÑic{iÈuÔt[
av>uh, s>fh zp]pic{v>uh vDiÄeÏT]N p]TiÙ}]
Êv>]f[.
n mnuESY guf® kþidEnY] Dnvt]mpi

an]tu>tV]d[Bzdh Et mZtkÙ[p] Hi E>]gif® 65
aÙ}Ey] >]jN! Dnv]M]>il Ep]Ùuh AE>]gY

eÊÄUT]et Ever O>u gufh |Ù} teÎ. AE>]gY
miÙ}]ÊvR m>ic{tiN tuÙYm]f[. aÆ[ AE>]gYEÊ]eT
xuKm]yi>iÄeÈ.
avY]Dijh kTukh sIRSE>]gh

p]p]nub³h p>uSh tIÑ[fmuzgh
xt]h Epyh yÎ pibßYxEß]
mnYuh mH]>]j pib zps]mY 66
O>u E>]gÊil niÎuÞ]k]Êtuh, ky[puÔtuh, p]ph

nimiÊmuÞ]kuÎtuh, p>uSvuh, mURc{Eyriytuh,
\zgvum]y tÙEvdn Ep]eÙy]f[ Ezk]Dh. xńÆL
atien kuTiÄuv]N x]DiÄuh. duRjnÆL at[
k<iyukyiÙ}. aÙ}Ey] >]jN! aÆ[ |tien kuTic{[
s]ßi EnTU. (aÆ[ Ezk]DeÊ aTÄi s]ßciÊn]kU
`ÎRœh).
97
vidu>nIti aRËxHith
E>]g]Rdit] n PÙ]nY]zdiyEß
n eev ÙBEß viSEySu tÊVh
du®EK]Ept] E>]giEf] nitYEmv
n buDYEß DnEB]g]Î exoKYh
E>]gh mUÙh këÏTuÎvR OÎienyuh AxVdiÄuÎiÙ}.

avRÄ[ O>u viSyÊiÙuh xuKmnuBviÄuÎiÙ}.
atuEp]eÙ du®Kh b]Dic{v>uh Dnh, EB]gh `Îivyil
niÎuÔ xuKh ariyuÎiÙ}.
pu>] HYuE¬] n]kE>]x[tVh vEc] Em

dYUEt jit]h ezdopdIh EzpÑY >]jN
duE>Y]Dnh v]>EytYÑvtY]h
kitvtVh p¥it] vRjyßi 68
aÙ}Ey] >]jN! cUtiÙUeT zdopdiey EnTiytukÞiÈ[

pÞ[ w]N aÆEy]T[ prÇi>uÎu, "p]¥vR
xtYx³>]f[, avR kÔc{Ut[ kšiÄuÎiÙ}. atu
ek]Þ[ duE>Y]Dnen tTyU!" `Î[. (`Î]l aÆ[ èû
v]Änux>ic{iÙ}).
n td[bÙh yMZdun] vi>uDYEt

miEzs] DRmx[t>x] ExvitvY®
zpDVhxinI zkU>xm]Hit] zsIR
mZduezpo™] g¢ti puztepozt]N 69
xomYtEy]T[ vi>uÍm]y bÙh s>iy]y bÙmÙ}.

xomYtyuh bÙvuh kUTiEc{RÎiÈuÔ DRÐm]f[
Ac>iÄeÏETÞt[. zkU>tyiÙUeT xm]H>ic{ e`sV>Yh
n]smTy]N viDiÄeÏÈt]f[. `Î]l xomYteyyuh
98
vidu>nIti aRËxHith
bÙeÊyuh Azsyic{uÔ e`sV>Yh puztpoztM]>iEÙ
y[Ä[ ecÙ}uÎu.
D]Rt>]z¨]® p]¥v]N p]Ùyßu

p]E¥]® xut]x[tv puzt]hþ p]ßu
~k]>imizt]® ku>Ev] EHYkmzß]
jIvßu >]jNxuKin® xmZÍ]® 70
atuek]Þ[, aÆyueT puztM]R p]¥vM]e>

p]ÙiÄukyuh, avR aÆyueT puztM]e> p]ÙiÄu
kyuh ecy{eÈ. ko>v>uh p]¥v>uh OE> sztumizt
ÆEš]TukUTiyv>]yi xEß]SEÊ]Tuh, e`sV>YEÊ]Tuh
kUTi ~kmzßM]>]yi (O>umic{[ k]>YÆL cRc{ ecy[tu
ek]Þ[) O>umic{[ jIviÄeÈ
Em™IBUt® eko>v]f]h tVmdY

tVy{]DInh ku>ukuÙm]jmI™
p]Rœ]N b]Ù]N vnv]xzptp[t]N
Eg]p]yxV xVh ysx[t]t >ÑN 71
aÙ}Ey] >]jN! |Î[ aÆ]f[ ko>vM]>ueTyuh

p]¥vM]>ueTyuh Azsyh. ku>ukuÙh, EH AjmIQ!
aÆyueT aDInÊiÙ]f[. vnv]xdu®KmnuBvic{v>]y
p]¥vM]e>, aÆyueT ysÓien >Ñic{uek]Þ[,
aÆ[ p]ÙiÄU.
x³XV tVh eko>v]N p]¥upueeztR

m] Et¸ß>h >ipv® zp]Rœyßu
xEtY Øit]x[Et n>Edv xREv
du>EY]Dnh Ø]py tVh nE>zà 72
99
vidu>nIti aRËxHith
aÆ[ ko>vM]e> p]¥v>um]yi x³i ecy{iÏiÄU.
niÆšueT |o eev>eÊ sztuÄL AzgHiÄ]
ti>iÄeÈ. aÙ}Ey] >]jN! ave>Ù}]v>uh (p]¥vR)
xtYniS[ÚyuÔv>]f[. aÙ}Ey] >]jN! du>EY]Dnen
aÆ[ niyzßiÄU.
|ti zsImH]B]>Et \EdY]gpRvfi zpj]g>pRvfi vidu>Hitv]EkY

ST[ztihEs]¸DY]y® 36
vidu>Hitv]kYÊil muÏÊiy]r]mÍY]yh xm]pic{u.
100
vidu>nIti aRËxHith
aDY]yh aW[
vidu> \v]c
xp[tdEsm]N >]Ejzà mnu® xV]yhBuEv]¸zbvIt[
eevciztvI>Y pu>uS]n]k]sh muïBiRG[nt® 1
t]EnEvzàxY Hi Dnu>n]mYh nmEt]¸zbvIt[
aEœ] m>Icin® p]d]nn]mY]Îmtx[tœ] 2
vidu>R prÇu, "aÙ}Ey] eevciztvI>Y! Ak]sÊil

muïek]Þ[ zpH>iÄuÎvE>], m<viÙ}ien (|zàDnuÓi
en) všy[Äuv]N zsmiÄuÎvE>], atumeÙ}Üil xU>Y
>s[mikeš piTiÄuv]N zsmiÄuÎvE>] Af[ |o
ptiEn<[ Epe>Î[ xV]yhBuvmnu prÇiÈuÞ[.
yþ]siSYh s]xti yþ kupYEt

yþ]tiEvÙh BjEt dViSßh
x[ztiyþ Ey]¸>Ñti Bzdms[nuEt
yþ]y]cYh y]cti yþ kËEt 3
yþ]Bij]t® zpkE>]tYk]>Yh
yþ]bEÙ] bÙin] nitYeev>I
azsÌD]n]y c Ey] zbvIti
yþ]k]mYh k]myEt nE>zà 4
vDV] H]xh sVsuE>] yþ mnYEt

vDV] vxÎut Ey] m]nk]m®
p>EÑEzt niRvpti yþ bIjh
x[ztiyh c y® p>ivdEt¸tiEvÙh 5
101
vidu>nIti aRËxHith
yeeþv ÙçV] n x[m>]mItYuv]c
dÊV] c y® kËti y]cYm]n®
yþ]xt® x]ßVmup]xtIH
~Et¸nuy]ßYniÙh p]sHx[t]® 6
siSYnÙ}]Êven s]xiÄukEy] avEn]T[

Ek]piÄukEy] ecy{uÎvN, teÎ EdVSiÄuÎven
s]ßn]Äuv]N amitm]yi zsmiÄuÎvN, x[ztIkšueT
doRb{ÙYeÊ niyzßiÄuv]N zsmiÄuÎvN, O>iÄÙuh
y]ciÄ>ut]ÊvEn]T[ y]ciÄuÎvN, ep]Æc{h
pryuÎvN, \yRÎ kuÙÊil pirÎiÈ[ niSiÍkRÐh
ecy{uÎvN, a>ut]Êt[ k]miÄuÎvN,
puztvDuviEn]T[ kUTi En>Eá]Ä[ pryuÎ sVsu>N,
puztvDuvuem]Ê[ ~k]ßm]yivxic{uek]Þ[ m]nYt
k]hÑiÄuÎvN, anYeû vyÙil viÊiTuÎvN,
xVßh pt[nieyÄuric{[ aDikm]yi p>]ti pryuÎvN,
anYnil niÎ[ èßÜiÙuh xVIk>ic{iÈ[ at[
O]RÐiÄuÎieÙ}Î[ pryuÎvN, anYN èßÜiÙuh
nÙ[kiyiÈ[ y]cicEÏ]L nÙ[kiyt]efÎ[ ep]Æc{h
pryuÎvN, duën s]ßn]Ä]N zsmiÄuÎvN `ÎI
ptiEnuÎu .
yx[minYœ] vRtEt Ey] mnuSY-

x[tx[mihx[tœ] vRtitvYh x DRm®
m]y]c]E>] m]yy] vRtitvY®
x]DV]c]>® x]Dun] zptYuEdy® 7
5
~t]Îyßi ni>yh p]sHx[t]® `Îuh p]ÚEBdmuÞ[. |o ptiEn<uEpe>
p]sHx[tM]>]y ymdUtM]R n>kÊiEÙy[Ä[ nyiÄuÎu `ÎRËh.
102
vidu>nIti aRËxHith
tEÎ]T[ O>]L `zpk]>h vRÊiÄuÎuEv] atuEp]eÙ
ay]Eš]Tuh vRÊiEÄÞt]f[. vWn k]fiÄuÎ
vE>]T[ vWnyuh, xtYx³m]yi |TepTuÎvE>]T[
aEtEp]eÙyuh vRÊiEÄÞt]f[.
DZt>]z¨ \v]c
st]yu>u¬® pu>uS® xRvEvEdSu eev yd]
n]p[En]tYœ c tXRvm]yu® EkEnH EHtun] 8
DZt>]z¨R prÇu, "mnuSYeû AyuÓ[ nUr[

vRSm]efÎ[ xkÙEvdÆšiÙuh prÇiÈuÞ[. `ÎiÈuh
`ßu k]>fh ek]Þ]f[ mnuSYN A AyuÓ[ pURÉ
m]yi ÙBiÄ]Êt[?"
vidu> \v]c
ativ]Ed]¸tim]nþ tœ]tY]Eg] n>]Dip
Ezk]Dþ]tiviviX] c miztEzd]Hþ t]ni ST[ 9
~t ~v]xyx[tIÑ[f]® kZßßY]yUhSi EdHin]h
~t]ni m]nv]NG[nßi n mZtYuRBzdmx[tu Et 10
vidu>R prÇu, "aÙ}Ey] >]jN! aDikm]y aBim]nh,

aDikm]yuÔ B]Sfh, tY]gmiÙ}]y[m, Ezk]Dh, ariyu
v]nuÔ amitm]y AzgHh, miztEzd]Hh `ÎI
AerÉm]f[ atinuÔ k]>fh. atYDikh mURc{yuÔ
|o v]šukš]f[ mnuSY>ueT AyuÓien aruÊu
m]ÕuÎt[. |vy]f[ mnuSYen HniÄuÎt[, m>fmÙ}.
>]jN! aÆy[Ä[ nM v>eÈ.
visVx[teexYti Ey] d]>]nYþ]pi gu>utÙ[pg®

vZSÙIptiRdViEj] yþ p]npeeþv B]>t 11
103
vidu>nIti aRËxHith
AEdskZt[ vZÊiHß] dVij]n]h EzpSkþ y®
s>f]gtH] eecv xREv zbªHeef® xm]®
~eet® xEmtY kRtvYh zp]yþiÊmiti zsuti® 12
teÎ visVxic{veû B]>Yey zp]pic{vN, gu>upt[niey

zp]pic{vN, sUzdx[ztIyueT BRÊ]v]y zb]ªfN,
mdYp]niy]y zb]ªfN, gu>utuÙYE>]T[ A¡]piÄu
ÎvN, anY>ueT \pjIvnm]Rgh nëÏTuÊuÎvN,
zb]ªfe> Exvk>]yi niEy]giÄuÎvN, s>f]
gten vDic{vN `ÎivR zbªHtYecy[tvEn]T[
tuÙY>]f[. |v>um]yi |TepÈ]l zp]yþiÊh
ecy{femÎ[ Evdh anus]xiÄuÎu.
gZHI vd]EnY]¸npviÍv]kY®
EsS]ÎEB]¬]pYviHihxkþ
n]nRœkZÊY¬kÙi® kZt¡®
xEtY] mZdu® xVRgmueepti vidV]N 13
gZHØnuh, d]nsIÙnuh, xVßh v]Äien tYjiÄ]

Êvnuh, EdvpitZÄLÄ[ niEvdic{ EsSh m]zth
BÑiÄuÎvnuh, HihxiÄ]Êvnuh, anRœmuÞ]Ä]Ê
vnuh, kÙHiÄ]Êvnuh, kZt¡nuh, xtYx³nuh,
xomYnuh ¡]niyum]y vY¬i xVRgh zp]piÄuÎu.
xuÙB]® pu>uS] >]jNxtth zpiyv]din®

azpiyxY tu pœYxY v¬] Ezs]t] c duRÙB® 14
aÙ}Ey] >]jN! zpiym]yi xhx]>iÄuÎvR xuÙBm]f[.

`Î]l azpiyvuh Hitvum]y k]>Yh pryuÎv>uh
atu EkLÄuÎv>uh vše> duRÙB>]f[.
104
vidu>nIti aRËxHith
Ey] Hi DRmh vYp]zsitY HitV] BRtu® zpiy]zpiEy
azpiy]fY]H pœY]ni Etn >]j] xH]yv]N 15
y]et]>uvn]Ef] >]j]vieû |¨]ni¨ÆL

p>igfiÄ]et DRÐeÊ m]zth kfÄieÙTuÊ[
Hitk>m]y azpiyÆL pryuÎt[ avN >]j]vieû
s¬iey vRÍiÏiÄuÎu.
tYEjt[kuÙ]REœ pu>uSh zg]mxY]REœ kuÙh tYEjt[

zg]mh jnpdxY]REœ A«]REœ pZœivIh tYEjt[ 16
kuÙÊin]yieÄ]Þ[ kuÙÊieÙ O>u ahgeÊyuh,

zg]mÊin]yi O>u kuÙeÊyuh, >]jYÊin]yi O>u
zg]meÊyuh, A«]vin]yi BUmieyÊeÎyuh tYjiEÄ
Þt]f[.
ApdRœh Dnh >EÑÌ]>]znEÑÍeen>pi

A«]nh xtth >EÑÌ]ee>>pi Deen>pi 17
ApÊuk]Ùh muNkUÈiÄÞ[ Dnh xUÑic{uevy[Äfh.

DnEÊÄ]šDikh B]>Yey >ÑiÄfh. `Î]l
DneÊÄ]šuh, B]>YeyÄ]šumDikh O>uvN xVyh
>ÑiEÄÞt]f[.
\¬h my] dYUtk]EÙ¸pi >]j-

eeÎvh yu¬h vcnh zp]tipIy
tedoSDh pœYmiv]tu>xY
n E>]cEt tv eevciztvI>Y 18
105
vidu>nIti aRËxHith
aÙ}Ey] zp]tipIy (zptIpeû puztN)! cUtukšic{u
ek]Þi>uÎ xmyÊuteÎ w]N aÆEy]T[ prÇi
>uÎu, "aÙ}Ey] eevciztvI>Y! |t[ \citmÙ}" `Î[.
`Î]l E>]giÄ[ OoSDh >uciÄ]ÊtuEp]eÙ
aÆy[Ä[ at[ >ucic{iÙ}.
k]eek>im]hþiztbRH]MyU>]N
p>]eejS[Ú]® p]¥v]³]Rt>]eze¨®
HitV] xihH]N Ezk]ük]N gUHm]n®
zp]p[Et k]EÙ Es]cit] tVh nE>zà 19
aÙ}Ey] >]jN! viviDvRÉÊiÙuÔ cirkukšuÔ

myiÙukš]kuÎ p]¥vM]e> evruh k]Äkš]kuÎ
D]RÊ>]z¨M]e>eÄ]Þ[ p>]jyeÏTuÊuv]N aÆ[
AzgHiÄuÎu. xihHÆeš O<iv]Äi kurun>ikešy]f[
aÆ[ xh>ÑiÄuÎt[. xmyh v>uEá]L aÆy[Ä[
|tinuEvÞieyÙ}]h du®KiEÄÞiv>uh.
yx[t]t n zkuDYti xRvk]Ùh

BZtYxY B¬xY HiEt >txY
tx[miNBZtY] BRt>i visVxßi
n eecnm]pXu p>itYjßi 20
aÙ}Ey] kuEÇ! y]et]>u xV]mi (yjm]nN) teÎ

B¬ipURvh ExviÄuÎ ExvkE>]T[ O>iÄÙuh EdSY
eÏTuÎiÙ}Ey], ay]šil ave>Ù}]h visV]xmRÏiÄuÎu;
ApÊu v>uEá]L avR ay]eš tYjiÄuÎumiÙ}.
n BZtY]n]h vZÊixhE>]DEnn
b]HYh jnh xw[jiGZEÑdpURvh
106
vidu>nIti aRËxHith
tYjßi EHYnmucit]v>uÍ]®
x[nig[D] HYm]tY]® p>iHInEB]g]® 21
teû BZtYM]>ueT Evtnh tTÇuevc{uek]EÞ],

avRÄuÔ xH]yDnh niRÊievc{uek]EÞ] O>uvN
xáÊ[ vRÍiÏiÄuv]N AzgHiÄ>ut[. yjm]nEn]T[
x[EnHmuÔ mzßim]R Ep]Ùuh tÆšueT v>um]nh
niÙc{uk<iÇ]l pieÎ yjm]nentie> ti>iyukyuh,
(ApÊu v>uEá]L) ay]eš \EpÑiÄukyuh
ecy{uÎu.
kZtY]ni pURvh p>ixhKY]y xRv]-

fY]yvYy]vnu>Up]h c vZÊih
xhgZH[fIy]dnu>Up]N xH]y]N
xH]yx]DY]ni Hi duS[k>]fi 22
ecy{uv]nuEÌsiÄuÎ k]>YÆešyuh En>eÊ nÎ]yi

niþyiÄukyuh, v>vuecÙvukLÄnux>ic{[ m]zth
BZtYM]>ueT sášh zkmIk>iÄukyuh ecy[tiÈ[ >]j]v[
anuEy]jYm]y xH]yh (xHzpvRÊkR) EtETÞ
t]f[. èßÎ]l xH]yh ek]Þ[ EnT]N k<iy]Ê
t]yi OÎumiÙ}.
aBizp]yh Ey] viditV] tu BRtu®

xRv]fi k]>Y]fi kE>]tYtzàI®
v¬] Hit]n]mnu>¬ A>Y®
s¬i¡ AE«v Hi Ex]¸nukáY®
yjm]neû aBizp]yeÊ ariÇiÈ[ (atnux>ic{[)

`Ù}] k]>YÆšuh mTiyiÙ}]et ecy{uÎvnuh, m]nYnuh,
107
vidu>nIti aRËxHith
yjm]nN Hitk>m]ytum]zth pryuÎvnuh, teû
s¬ieyyuh, t]num]yi b³eÏTuÎv>ueT s¬ieyyuh
ariyuÎvnum]y Exvken >]j]v[ teû >Þ]meÊ
A«]v]yi k>uEtÞt]f[.
v]kYh tu Ey] n]zdiyEt¸nusi¨®

zptY]H yþ]pi niyujYm]n®
zp¡]Bim]nI zptikUÙv]dI
tY]jY® x t]dZ¬V>eeyv BZtY® 24
yjm]nN A¡]piÄuEá]L anux>iÄ]Êvnuh,

èßÜiÙuh k]>Yh ~Ù[piÄuEá]L atuecy{uv]N
vixÐtiÄukyuh ecy{uÎvnuh, teû buÍiyil aBi
m]niÄuÎvnuh, (yjm]nN) zptikUÙm]yi xhx]>iÄu
Îvnum]y BZtYen \TenteÎ tYjiEÄÞt]f[.
ax[tçmk}IbmdIRGxUzth
x]nuEzk]sh s}Ñ[fmH]>YmeenY®
aE>]gj]tIymud]>v]kYh
dUth vdßY¨guEf]ppÎh 25
gRv{iÙ}]ÊvN, xmRœN, Ej]Ùi ecy{]et nIÈi

evy[Ä]ÊvN, dyyuÔvN, sucitVmuÔvN, anY>]l
xV]DIniÄeÏT]ÊvN, E>]gÆeš]ÎumiÙ}]Ê kuTuhb
Êil pirÎvN, \d]>m]yi xhx]>iÄuÎvN `Îi
Æen `Èu gufÆL \Ôvn]yi>iÄfh O>u ExvkN
`Î[ pryeÏTuÎu.
n visV]x]´]tu p>xY EgHh

gE¢Î>Eþty]En] vik]EÙ
108
vidu>nIti aRËxHith
n ctVE> nisi tiS[EÚÎigUE™]
n >]jnY]h Ey]Sith zp]RœyIt 26
En>h |>uÈiy EsSh anYgZHÊil, En>eÊ

ariyic{iÈ]efÜil Ep]Ùuh, visV]xpURv{h Ep]k>ut[.
anYeû muÕÊ[ (n]Ù[ÄvÙyil) >]ztixmyh Ošic{i>i
Ä>ut[. >]jxhb³muÔ (>]jkuTuhbÊieÙ ahgEm]
aeÙ}Üil >]j]v[ EzpmiÄuÎvEš] Ay) x[ztIey
AzgHiÄ>ut[.
n ni×vh xztgtxY gE¢t[-

xhxZ¨mzßxY kuxhgtxY
n c zbUy]Î]sVx]mi tVyIti
x k]>fh vYpEdsh tu ku>Y]t[ 27
nIcM]>um]yi xHvxic{uek]Þ[ av>um]yi teû

>HxYÆL cRc{ ecy{uÎvnum]y >]j]vieû tI>um]n
eÊ `tiRÄ>ut[. "w]N nieÎ visVxiÄuÎiÙ}" `Î[
ay]Eš]T[ En>iÈ[ O>iÄÙuh pry>ut[. `Î]l Ever
èßÜiÙuh k]>fh prÇ[ O<iÇum]rfh.
GZfI >]j] puhþÙI >]jBZtY®

puEzt] zB]t] viDv] b]Ùpuzt]
Exn]jIvI Ec]ÍZtB¬ ~v
vYvH]E> eev vRjnIy]® xYuE>Et 28
amitm]yi dyyuÔ >]j]v[, aBix]>ik, >]jExvkN,

puztN, xEH]d>N, AFkuÇuÔ viDv, eexnikN,
vÙut]y n¨mnuBvic{y]L `Îive> vYvH]>Æšil
O<iv]EÄÞt]f[.
109
vidu>nIti aRËxHith
guf] ds x[n]nsIÙh BjEß
bÙh >Uph xV>vRfzpsuÍi®
x[pRsþ g³þ visuÍt] c
zsI® exokum]>Yh zpv>]þ n]>Y® 29
ptiv]yi x[n]nh ecy{uÎvN |o pÊ[ k]>YÆL

ÙBiÄuÎu bÙh, xoà>Yh, nÙ} xV>h, \c{]>fsuÍi,
mZdux[pRsh, xug³h, visuÍi, e`sV>Yh, ahg
xoS[Úvh, xuà>ikš]y x[ztIkL.
guf]þ SúitBu¬h BjEß

AE>]gYm]yuþ xuKh bÙh c
an]viÙh c]xY BEvdptYh
n eecnm]dYUn |ti Ñipßi 30
mitm]yi BÑiÄuÎvN Ar[ gufÆL vÎuEc>uÎu.

AE>]gYh, AyuÓ[, xuKh, bÙh, E>]gmiÙ}]Ê xßti
kL, amit]H]>ieyÎ[ A>uh aven aDiEÑpiÄu
ÎumiÙ}.
akRmsIÙh c mH]snh c
EÙ]kdVi¨h bHum]yh nZshxh
aEdsk]Ù¡mniËvSh
~t]NgZEH n zptiv]xyIt 31
ÈÏ]<uh a>ut]Êt[ ecy{uÎvnuh, amitm]yi

BÑiÄuÎvN, `Ù}]v>uh evruÄuÎvN, vWkN,
Edsk]ÙÆeš ariy]ÊvN, s>iy]yi EvSh D>iÄ]
ÊvN `ÎivRÄ[ vIÈil t]mxiÏiÄ>ut[.
110
vidu>nIti aRËxHith
kd>Ym]Ezk]skmzsuth c
v>]kxhBUtmm]nYm]ninh
niS[ÚU>ifh kZteev>h kZtG[nh
~t]NBZs]REt]¸pi n j]tu y]Ect[ 32
`ztm]zth ApÊilepÈ]Ùuh pisuÄN, anYe>

aDiEÑpiÄuÎvN, s]x[zt¡]nmiÙ}]ÊvN, nIcN,
bHum]nmRHiÄuÎve> Ad>iÄ]ÊvN, zkU>N,
kÙHiÄuÎvN, nàiyiÙ}]ÊvN `ÎivE>]T[ y]ciÄ
>ut[.
xhk}i¨kRm]fmtizpv]dh
nitY]nZth c]dZ™B¬ikh c
vikZ¨>]gh bHum]ninh c]-
EpYt]Î ExEvt n>]Dm]N ST[ 33
vip>ItkRÐÆeš ecy{uÎvN, p>uSm]yi xhx]>iÄu

ÎvN, `Îuh etÕ[ ecy{uÎvN, EdvM]E>]T[ dZ™m]y
B¬iyiÙ}]ÊvN, x[EnHmiÙ}]ÊvN, xVyh EkmenÎ[
B]viÄuÎvN `ÎI mnuSY]DmM]>um]yi O>iÄÙuh
xHvxiÄ>ut[ (ExviÄ>ut[).
xH]yb³n] HYRœ]® xH]y]þ]Rœb³n]®

aEnY]nYb³n]Eveto vin]EnY]nYh n xiDYt® 34
aRœÆL (EnTuv]nuEÌsiÄuÎ k]>YÆL) ÈÏ]<uh

xH]yeÊ Azsyic{i>iÄuÎu. xH]yh aRœeÊyuh
Azsyic{i>iÄuÎu. aEnY]nYh Azsyic{i>iÄuÎ
|v>Þuh OÎiÙ}]et meÕ]Î[ x]DiÄuÎtÙ}.
111
vidu>nIti aRËxHith
\t[p]dY puzt]nnZf]hþ kZtV]
vZÊih c EtEBY]¸nuviD]y k]h cit[
Ø]En kum]>I® zptip]dY xRv]
a>fYxhEØ] munivd[buBUESt[ 35
puztM]e> jniÏic{iÈ[ avRÄ[ èßÜiÙuh v>um]n

m]Rgh ~ReÏTuÊiyiÈ[ ave> xVtzß>]Äi, epF
mÄeš Ey]gYM]>ueT eekkšiEÙÙ[pic{iÈ[ O>uvN vnÊi
EÙy[Ä[ Ep]yi munieyEÏ]eÙ vxiÄuv]N AzgHiEÄ
Þt]f[.
Hith yXRvBUt]n]m]«nþ xuK]vHh

tt[ku>Y]dIsVE>] EHYtMUÙh DRm]RœxiÍEy 36
>]j]v[ xRvjIvikLÄuh Hitk>m]ytuh, tniy[Ä[

xuKh nÙ[kuÎtum]y kRÐÆL ecEy{Þt]f[. èß
Î]l avy]f[ (|Ê>h kRÐÆš]f[) DRÐh, aRœh
`Îiv ÙBiÄuv]nuÔ mUÙk]>fh.
buÍi® zpB]vx[Etjþ xÊVmuË]nEmv c

vYvx]yþ yxY xY]ÊxY]vZÊi Byh kut® 37
buÍi, aDik]>h, EtjÓ[, so>Yh, bÙh, \X]Hh,

Øi>zpyt[nh `Îiv \ÔvN v>um]nm]RÅeÊÄuric{[
`ßiN ByÄfh?
psY Ed]S]Np]¥eevRvizgEH tVh

yzt vYEœ>Îpi Edv]® xszk]®
puezetReev>h nitYmudVig[nv]Ex]
ys® zpf]Es] dViSt]h c HRS® 38
112
vidu>nIti aRËxHith
|zànuh EdvM]>uh Ep]Ùuh du®KiÏiÄuÎt]y
p]¥v>um]yuÔ sztutyil aÆ[ |o Ed]SÆeš
k]EfÞt]f[. av puztM]e>EÏ]ÙuÔvE>]TuÔ
eev>h, `Îuh vY]kuÙtEy]TukUTiy jIvith, ko>v
M]>ueT kIRÊi nsiÄl, sztuÄLÄ[ xEß]Si
Äuv]nuÔ avx>muÞ]kuk `Îivy]f[.
BIS[mxY Ek]px[tv EczàkÙ[p

Ezd]fxY >]¡þ yuDiS[Úi>xY
\X]dEyEÙ}]kmimh zpvZÍ®
EsVEt] zgHx[ti>Ygiv]ptNEK 39
BIS[mR, Ezd]fR, yuDiS[Úi>>]j]v[ `Îiv>ueTyuh

|zàtuÙYn]y aÆyueTyuh Ezk]Dh, Ak]sÊuniÎ[
BUmiyiEÙy[Ä[ ptiÄuÎ DUmEktuvienEÏ]eÙ, |o
EÙ]keÊy]km]nh nsiÏiÄuh.
tv puztsth eecv kRf® pW c p]¥v]®

pZœivImnus]Exyu>KiÙ]h x]g>]hb>]h 40
aÆyueT nUrupuztM]>uh, kRfnuh, pWp]¥v>uh

EcRÎ[ xmuzdh vx[ztm]yfiÇ |o BUmiey mu<uvN
B>iÄeÈ.
D]Rt>]z¨] vnh >]jN vY]zG]® p]¥uxut] mt]®

m] vnh Ci³i xvY]zGh m] vY]zG]ÎInEs] vn]t[ 41
D]RÊ>]z¨M]R vnvuh, p]¥vR kTuvkšum]f[

`Îu w]N k>utuÎu. kTuvkEš]eT]Ïh aÆ[ k]Èien
113
vidu>nIti aRËxHith
mu<uvN muric{ukšy>ut[ (nsiÏiÄ>ut[). kTuvkešyuh
k]Èil niÎ[ O]Tic{ukšyukyum>ut[.
n xY]dVnmZEt vY]zG]nVY]zG] n xYu® äEt vnh

vnh Hi >ÑYEt vY]ezeGRvY]zG]N >Ñti k]nnh 42
kTuvkšieÙ}Üil vnh niÙniÙ[ÄyiÙ}. vnmieÙ}Üil

kTuvkšumuÞ]yi>iÄukyiÙ}. vnh kTuvkš]Ù]f[
>ÑiÄeÏTuÎt[. kTuvkeš vnvuh >ÑiÄuÎu.
n tEœ¢ßYkÙY]f]® pE>S]h Evdituh guf]N

yeeœS]h ¡]tumi¢ßi eenRgufYh p]pEctx® 43
nMyiÙ}]Êv>]y p]pmnx[kR anY>ueT Ed]SÆeš

ariyuv]N |¢iÄuÎtuEp]eÙ av>ueT gufÆeš
ariyuv]N |¢iÄuÎiÙ}.
aRœxiÍih p>]mi¢N DRmEmv]ditþE>t[

n Hi DRm]deeptYRœ® xVRgEÙ]k]div]mZth 44
xkÙ \dYmÆšiÙuh vijyh AzgHiÄuÎvN AdYh

et]È[ DRÐh teÎ Ac>iÄeÈ. èßÎ]l xVRÅÊil
niÎ[ amZth `Î Ep]eÙ DRÐÊil niÎ[ k]>Y
xiÍiey EvRti>iÄuv]N x]DYmÙ}.
yxY]«] vi>t® p]p]t[kÙY]Ef c niEvsit®

Etn xRvmidh buÍh zpkZtiRvikZtiþ y] 45
y]et]>uveû mnÓ]Ef] p]pÊil niÎ[ vi>mic{[

nMyil \rÏic{i>iÄuÎt[, avN xkÙtienyuh
114
vidu>nIti aRËxHith
zpkZtieyyuh vikZtieyyuh (eenxRgikm]y
B]veÊyuh vik]>Æešyuh) ariyuÎu.
Ey] DRmmRœh k]mh c yœ]k]Ùh niESvEt

DRm]Rœk]mxhEy]gh Ey]¸muEztH c viàti 46
y]et]>uvN DRÐh, aRœh, k]mh `Îivey \citm]y

xmyÊ[ anuS[ÚiÄuÎuEv], ayL |o EÙ]kÊiÙuh
p>EÙ]kÊiÙuh DRÐh, aRœh, k]mh `Îiv O>umic{[
EnTuÎu.
xhniy¢ti Ey] EvgmuËith Ezk]DHRSEy]®

x zsiEy] B]jnh >]jnYþ]pXu n muHYti 47
aÙ}Ey] >]jN! Ezk]Dh, HRSh `ÎivyueT \oÄien

A>]Ef] niyzßiÄukyuh, Apt[GÈÊil
Em]HiÄ]ti>iÄukyuh ecy{uÎuEv] ay]L
e`sV>YeÊ zp]piÄuÎu.
bÙh pW viDh nitYh pu>uS]f]h niEb]D Em

yÊu b]HubÙh n]m kniS[Úh bÙmucYEt 48
am]tYÙ]EB] Bzdh Et dVitIyh bÙmucYEt

DnÙ]Bx[tZtIyh tu bÙm]HuRjigISv® 49
yÊVxY xHjh >]jNpitZeept]mHh bÙh

aBij]t bÙh n]m tc{tuRœh bÙh x[mZth 50
Eyn EtVt]ni xRv]fi xq[gZHIt]ni B]>t

yd[bÙ]n]h bÙh EzsS[Úh tt[zp¡] bÙmucYEt 51
115
vidu>nIti aRËxHith
mnuSY>ueT bÙh aWuviDÊiÙuÔt]f[, avey
`Îil niÎriÇ]Ùuh. b]HubÙh (eeky{UÄ[) Af[
atil ~Õvuh mHtVh kurÇt[. nÙ} mzßim]>u
Þ]yi>iÄuÎt]f[ >Þ]meÊ bÙh. DnÙ]Bh
mUÎ]meÊ bÙemÎ[ pryeÏTuÎu. eeptZkm]yi
ÙBiÄuÎt]y aBij]tbÙh n]Ù]meÊ bÙm]f[.
y]et]Îin]l |veyÙ}]h teÎ xá]diÄeÏTuÎuEv],
bÙÆšueTeyÙ}]h bÙvuh EzsS[Úvum]y A buÍi
bÙh aW]meÊ bÙemÎ[ pryeÏTuÎu.
mHEt Ey]¸pk]>]y n>xY zpBEvÎ>®

Etn eev>h xm]xjY dU>EØ]¸x[mIti n]sVExt[ 52
tniy[Ä[ vÙut]y \pzdvh ecy{uv]N s¬iyuÔ

mnuSYEn]T[ eev>h xá]dic{iÈ[ w]N ay]šil niÎ[
vše> akeÙy]f[ `Î[ cißic{[ AsVxiÄ>ut[.
x[ztISu >]jxu xREpSu xV]DY]Ey sztuExviSu

EB]Eg c]yuSi visV]xh k® zp]¡® kRtumRHti 53
x[ztIkL, >]j]ÄM]R, xRÏÆL, xVym]yi pÚic{ vidY,

sztuÄšum]yi xHvxiÄuÎvR, EB]gÆL, AyuÓ[
`Îivyil buÍiyuÔ ARÄ]f[ visVxiÄuv]N
x]DiÄuk?
zp¡] sE>f]BiHtxY jEß]-

þikiXk]® xßi n ecoSD]ni
n EH]mmzß] n c mhgÙ]ni
n]œRvf] n]pYgd]® xuxiÍ]® 54
116
vidu>nIti aRËxHith
buÍiy]kuÎ aáuek]Þ[ muriEvÕven cikiXiÄu
v]N s¬iyuÔ OoSDEm] eevdYEn] |Ù}. EH]m
mzßÆL, pufYkRÐÆL, aœRvEvdÊieÙ mzßÆL
(aœv] zkiykL), viSoSDÆL `Îivy[Ä[ |Ä]>Y
Êil x]mRœYmiÙ}.
xRpþ]g[niþ xihHþ kuÙpuztþ B]>t

n]vE¡y] mnuESYf xREv Et HYtiEtjx® 55
xRph, ag[ni, xihHh, kuÙInN `Îive> avgfiÄ

>ut[, èßÎ]l |vR atiEtjxVikš]f[.
ag[nix[EtEj] mHEÙ}]Ek gU™x[tiS[Úti d]>uSu

n Ec]pyuÜ[Et tÌ]>u y]vEÎ] dIpYEt pee>® 56
ag[ni |o EÙ]kÊil atYßh EtjÓuÔ vx[tu

v]f[. at[ virkil gup[tm]yi>iÄuÎu. `Î]Ùuh
Ae>ÜiÙuh virkien kÊiÄuÎtuve> at[ virkien
`>iÄuÎiÙ}.
x ~v KÙu d]>uEBY] yd] niRmœY dIpYEt

td] tc{ vnh c]nYÎiRdHtY]su Etjx] 57
virkukS[fÆšueT GRSfÊiÙUeT \Þ]kuÎ ag[ni

A virkien m]ztmÙ}, mu<uvN vneÊyuh,mÕu pÙti
enyuh kÊic{]áÙ]ÄuÎu.
~vEmv kuEÙ j]t]® p]vEk]pmEtjx®

Ñm]vEß] ni>]k]>]® k]S[EÚ¸g[ni>iv Es>Et 58
117
vidu>nIti aRËxHith
|zpk]>h teÎ ag[nieyEÏ]eÙ EtjÓuÔv>]f[
kuÙInR. ÑmyuÔv>]y avR tÆšil Ošic{i>iÄuÎ
Ezk]D]g[niyueT y]et]>u ÙÑfvuh
purÊuk]fiÄuÎiÙ}.
Ùt]DRm] tVh xpuzt® s]Ù]® p]¥uxut] mt]®

n Ùt] vRDEt j]tu mH]zdummn]zsit] 59
aÆyueT puztM]>uh aÆuh vÔikešEÏ]eÙyuh,

p]¥vM]R x]ÙvZÑÆešEÏ]eÙyum]f[. mH]vZÑ
Æeš AzsyiÄ]et vÔikL vš>uÎiÙ}.
vnh >]jhx[tVh xpuEzt]hbiEky

xihH]nVEn p]¥v]hx[t]t viÍi
xiheeHRviHInh Hi vnh vinEsYt[-
xihH] vinEsYyuR äEt vEnn 60
aÙ}Ey] >]jN! aÆyueT puztM]>uh aÆuh vneÊ

EÏ]eÙyuh, p]¥vM]R xihHÆešEÏ]eÙ yum]f[
`Î[ ariyU. xihHÆšiÙ}]Ê vnh nsic{uEp]kuh.
vnmieÙ}Üil xihHÆšuh nsic{uEp]kuh.
|ti zsImH]B]>Et \EdY]gpRvfi zpj]g>pRvfi vidu>v]EkY

xp[tztihEs]¸DY]y® 37
vidu>v]kYÊil muÏÊiEy<]mÍY]yh xm]pic{u.
118
vidu>nIti aRËxHith
aDY]yh Ar[
vidu> \v]c
\oRDVh zp]f] HYut[zk]mßi yUn® Øvi> Ayti
zptYuË]n]Biv]d]BY]h punx[t]NptipdYEt 1
vidu>R prÇu, "vZÍn]y O>]L (teû gZHÊil

atiœiy]yi) xm]gtn]kuEá]L yuv]vieû zp]fN
mukšiEÙy[Ä[ \y>uÎu. A yuv]v[ `<uEÎlÄukyuh,
A vZÍen aBiv]dnh ecy{ukyuh ecy{uÎEt]eT
ay]šueT zp]fN pURv{ØitiyiÙ]kuÎu.
pIÚh dÊV] x]DEv¸BY]gt]y

AnIy]p® p>iniRfijY p]edo
xuKh pZ¨V] zptiEvdY]«xhØh
tEt] ddY]dÎmEvÑY DI>® 2
jÙh ek]ÞuvÎ[ xńm]y atiœiyueT p]dÆL

k<uki kusÙ]EnVSfh nTÊiyEsSh teû k]>YÆL
prÇiÈ[ piÎIT[ `Ù}]h p>igfic{[ AH]>h nÙ[EkÞ
t]f[.
yExY]dkh mDupRkh c g]h c

n mzßvit[zptigZH[f]ti EgEH
EÙ]B]d[By]dRœk]RpfYEt] v]
txY]nRœh jIvitm]Hu>]>Y]® 3
EÙ]Bh, Byh, pisuÄ[, eevmnxYh mUÙEm] y]et]>uveû

vIÈil (eevdik) mzßÆeš ariyuÎ atiœi jÙh,
119
vidu>nIti aRËxHith
mDupRÄh, psu `Îivey xVIk>iÄuÎiÙ}Ey] ay]šu
eT jIvith vYRœm]efÎ[ arivuÔvR pryuÎu.
cikiXk® sÙYkRt]vkIRfI
x[Etn® zkUE>] mdYEp] zBUfH] c
Exn]jIvI zsutivizk]ykþ
BZsh zpiEy]¸pYtiœiREn]dk]RH® 4
cikiXkN, AyuDh niRÐiÄuÎvN, zbªc>Yzvth

ÙhGic{vN, kÔN, zkU>N, mdYp]ni, zBUfHtY
ecy[tvN, eexnikN, EvdÆeš viÙ[ÄuÎvN
`ÎivR gZHØN atYßh zpiyeÏÈv>]efÜiÙuh
avR atiœikš]yi jÙh nÙ[ki xVIk>iÄeÏT]N
Ey]gY>Ù}.
aviEzkyh Ùvfh pkVmÎh

dDi ÑI>h mDu eetÙh GZth c
tiÙ]m]hxh mUÙPÙ]ni s]kh
>¬h v]x® xRvg³] guQþ 5
\Ï[, Evvic{ AH]>h, eetR, p]l, EtN, `É, eny{[,

`Ô[, m]hxh, p<ÆL, mUÙÆL, pc{ÄrikL, nirh
piTiÏic{ tufi, xug³zdvYÆL, sRÄ> `Îiv
zb]ªfN viÙ[Ä>ut[.
aE>]SEf] y® xmEÙ]¨k]Wn®
zpHIfEs]Ek] gtx³ivizgH®
nià]zpshEx]p>t® zpiy]zpiEy
c>Îud]xInvEdS BiÑuk® 6
120
vidu>nIti aRËxHith
EdSYeÏT]Êvnuh, xVRÉeÊyuh mFkÈeyyuh
tuÙYm]yiÄ>utuÎvnuh, Es]kmiÙ}]Êvnuh, kUÈukUTu
kEy] kÙHiÄukEy] ecy{]Êvnuh, niàeyyuh
zpshxeyyuh avgfiÄuÎvnuh, \d]xInn]yi
zpiyvuh, azpiyvuh anuBviÄuÎvnum]yvN s>iy]y
BiÑuv]f[ (xÎY]xiy]f[).
nIv]>mUEÙhguds]kvZÊi®
xuxhyt]«]g[nik]E>YSVEc]dY®
vEn vxÎtiœiSVzpmEÊ]
Du>³>® pufYkZEdS t]px® 7
vnÊil vš>uÎ a>iEy], OoSDikEš], pc{ÄrikEš]

k<ic{u jIviÄuÎvnuh, s>iy]y A«niyzßf
muÔvnuh, ag[niey s>iy]yi xh>ÑiÄuÎvnuh,
vnÊil vxic{uek]Þ[ atiœikEš]T[ Ad>Ev]eT
ep>um]ruÎvnum]yvN EzsS[Ún]y t]pxn]f[.
apkZtV] buÍimEt] dU>EØ]¸x[mIti n]sVExt[

dIReGo buÍimEt] b]HU y]BY]h Hihxti Hihxit® 8
buÍim]n]y vY¬iey \pzdvic{iÈ[ t]N ay]šil niÎ[

dUe>y]efÎ[ vic]>ic{[ AsVxiÄ>ut[. buÍim]M]>ueT
eekkL nIšmuÔvy]f[. ay]eš Hihxic{ve> A
nIÞ eekkL HihxiÄuÎu.
n visVExdvisVx[Et visVx[Et n]tivisVExt[

visV]x]d[Bymut[pÎh mUÙ]nYpi nikZßti 9
121
vidu>nIti aRËxHith
visV]xEy]gYnÙ}]Êvnil visVxiÄ>ut[. visV]x
Ey]gYn]yvnil Ep]Ùuh amitm]yi visV]xmRÏi
Ä>ut[. visV]xÊiÙUeT \d[BviÄuÎ Byh O>uveû
Ev>ukešEÏ]Ùuh ECdiÄuÎu.
anIRSYuRgup[td]>® xY]t[
xhviB]gI zpiyhvd®
s}Ñ[Ef] mDu>v]k[ x[ztIf]h
n c]x]h vsEg] BEvt[ 10
axUyyiÙ}]Êvnuh, B]>Yey >ÑiÄuÎvnuh, teû

pÄÙuÔt[ mÕuÔv>um]yi pÜiTuÎvnuh, zpiym]yi
xhx]>iÄuÎvnuh, xomYnuh, x[ztIkEš]T[ mDu>m]yi
xhx]>iÄuÎvnum]yi>iÄfh `Î]l avRÄ[
pURÉm]yuh vseÏT>ut[.
pUjnIy] mH]B]g]® pufY]þ gZHdIp[ty®

x[ztiy® zsiEy] gZHExY]¬]x[tx[m]zdÑY] viEsSt® 11
x[ztIkL pUj aRHiÄuÎv>uh, mH]B]gYmuÔv>uh,

pviztkšuh, vITiN Es]BEykuÎv>uh, vITieû e`sV>Y
vum]efÎ[ pryeÏTuÎu. atuek]Þ[ avR
viEsSic{uh >ÑiÄeÏETÞt]f[.
pitu>ß®pu>h ddY]M]tuRddY]MH]nxh
Eg]Su c]«xmh ddY]XVyEmv kZSih zvEjt[
BZeetYRvfijYc]>h c puezet® ExEvt zb]ªf]N 12
aß®pu>h a¢enyuh, aTuÄš aÐeyyuh, psu

eÊ]<uÊ[ tniy[Ä[ xmn]y O>]ešyuh ~Ù[piEÄ
Þt]f[. kZSi t]N teÎ En]Äfh. eevsYM]>]y
122
vidu>nIti aRËxHith
atiœikeš BZtYM]e>eÄ]Þuh, zb]ªf>]y atiœi
keš puztM]e>eÄ]Þuh ExviEÄÞt]f[.
ad[EBY]¸g[niRzbªt® Ñztms[mEn] EÙ]HmuËith

EtS]h xRvztgh Etj® xV]xu Ey]niSu s]mYti 13
tI evÔÊil niÎuh, ÑztiyN zb]ªfnil niÎuh,

EÙ]Hh kÙ}il niÎuh \Þ]yt]f[. atuek]Þ[ av
yueT (tI, ÑztiyN, EÙ]Hh `ÎivyueT) xRvvY]pi
y]y EtjÓ[ av>ueT \d[BvØ]nÆšum]yi (evÔh,
zb]ªfN, kÙ}[ `Îivyum]yi)xáRÄh v>uEá]L
smiÄuÎu.
nitYh xß® kuEÙ j]t]® p]vEk]pmEtjx®

Ñm]vEß] ni>]k]>]® k]S[EÚ¸g[ni>iv Es>Et 14
kuÙInR xd] ag[nieyEÏ]eÙ EtjÓuÔv>]f[. Ñm

yuÔv>]y avR virkil niHitm]yi>iÄuÎ ag[ni
eyEÏ]eÙ tÆšil Ošic{i>iÄuÎ Ezk]D]g[niyueT
y]et]>u ÙÑfvuh purÊuk]fiÄuÎiÙ}.
yxY mzßh n j]nßi b]HY]þ]BYß>]þ Ey

x >]j] xRvtþÑuþi>eemsV>Yms[nuEt 15
y]et]>uveû >HxYh ay]šueT kUeTyuÔvE>],

aÙ}]ÊvE>] Ay A>uhteÎ ariy]ti>iÄukyuh,
`Î]l (anY>ueT `Ù}] >HxYÆšuh) c]>M]>iÙUeT
ariyukyuh ecy{uÎ >]j]v[ Ø]yiy]y e`sV>Yh
EnTuÎu.
123
vidu>nIti aRËxHith
k>iSYÎ zpB]ESt kZt]EnYv c dRsEyt[
DRmk]m]Rœ k]>Y]fi tœ] mEzß] n BidYEt 16
ecy[tuek]Þi>iÄuÎ k]>YÆL Ae>yuh

ariyiÄ>ut[. DRÐh, aRœh `Îiv xhb³ic{
k]>YÆšil ecy[tuk<iÇvey m]zth anYR ariyeÈ.
azpk]>h aÆyueT >HxYcRc{kL O>iÄÙuh purÊ
riy]ti>iÄeÈ.
gi>ipZS[Úmup]>uHY zp]x]dh v] >EH]gt®

a>EfY ni®sÙ]Ek v] tzt mEzß] viDIyEt 17
pRvtÊieû mukšil kyriyiEÈ], >HxYm]yi ek]È]>

Êieû mÈuÏ]vil evEc{], m>Æšuh, ecTikšumiÙ}]Ê
vijnzpEdsÊuevEc{] >HxYcRc{ ecEy{Þt]f[.
n]xuHZt[p>mh mzßh B]>t]RHti Evdituh

ap¥iEt] v]pi xuHZt[p¥iEt] v]pYn]«v]N
am]EtY HYRœÙip[x] c mzß>ÑfEmv c 18
aÙ}Ey] B]>t! p¥itnÙ}]Ê xuHZEÊ], p¥itn]

efÜiÙuh |zàiyniyzßfmiÙ}]Ê xuHZEÊ] >]jkIy
>HxYÆL ariyuv]N p]TiÙ}]Êt]f[. O>]eš
nÎ]yi p>IÑiÄ]et ay]eš mzßiy]yi niymiÄ>ut[.
èßÎ]l >]j]vieû Dnxá]dnvuh, >HxYh
xUÑiÄÙuh mzßiey Azsyic{i>iÄuÎu.
kZt]ni xRvk]>Y]fi yxY v] p]RSd] vidu®

gU™mzßxY nZpEtx[txY xiÍi>xhsyh 19
124
vidu>nIti aRËxHith
y]et]>uveû xkÙzpvRÊikšuh ecy[tuk<iÇiÈu
m]zth ay]šueT anuc>M]R Ep]Ùuh ariyuÎuEv],
>HxYeÊ gU™m]yi >ÑiÄuÎ A >]j]v[
vijyiÄuemÎtil xhsymiÙ}.
azpsx[t]ni kRm]fi Ey] Em]H]dnutiS[Úti

x EtS]h vip>izBhEs zBsYEt jIvit]dpi 20
y]et]>uvN Em]HÊiN vseÏÈ[ niàYm]y kRÐÆL

ecy{uÎuEv] avy[Ä[ vip>ItPÙmuÞ]y]l ay]LÄ[
jIvith Ep]Ùuh nëÏTuÎu.
kRmf]h tu zpsx[t]n]mnuS[Ú]nh xuK]vHh

EtS]Emv]nnuS[Ú]nh pþ]Ê]pk>h mHt[ 21
x[tutYm]y kRÐÆL anuS[ÚiÄuÎtuteÎ

xuK]vHm]f[. |Ê>h kRÐÆL ecy{]ti>uÎ]l at[
vÙut]y pþ]Ê]pÊiN |Ty]Äuh.
Ø]nvZÍÑy¡xY S]Q[gufYvidit]«n®
anv¡]tsIÙxY xV]DIn] pZœivI nZp 22
aÙ}Ey] >]jN! Ø]nh, vZÍi, Ñyh `Îivey

ariyuÎvnuh, Ar[ gufÆšil vYut[pÊiyuÔvnuh,
zpshxnIym]y sIÙÆšuÔvnum]y >]j]viN |o BUmi
xV]DIny]kuÎu.
aEm]GEzk]DHRSxY xVyhkZtY]nVEvÑif®
A«zptYyEk]sxY vxuEDyh vxu³>] 23
125
vidu>nIti aRËxHith
y]et]>uveû Ezk]Dvuh, HRSvuh vYRœmÙ}Ey] (av
>Þinuh tÄt]y PÙmueÞÎRœh), y]et]>uvN
ecEy{Þ k]>YÆešeyÙ}]h xVyh EmlEn]Èh vHiÄu
ÎuEv], y]et]>uvN teû Kjn]vil niyzßfmuEÞ]
A >]j]viN |o BUmi xV]DInm]kuÎu.
n]mm]Eztf tuESYt CEztf c mHIpti®

BZEtYEBY] vixZEjdRœ]eeÎk® xRvHE>] BEvt[ 24
teû xihH]xnÊiEMÙuÔ CztmueÞÎ[ vic]>ic{[

>]j]v[ n]mm]ztm]yi m]ztEm xEß]SiÄ]vU. xkÙtuh
t]en]Õy[Ä[ xVeÊÙ}]h anuBviÄ]et ay]L teû
xVÊuÄL BZtYM]RÄiTyil vit>fh ecEy{Þt]f[.
zb]ªEf] zb]ªfh Evd BRt] Evd x[ztiyh tœ]

am]tYh nZptiREvd >]j] >]j]nEmv c 25
zb]ªfN zb]ªfenyuh, BRÊ]v[ teû B]>Yeyyuh,

>]j]v[ mzßieyyuh ariyuÎu. `Î]l >]j]vien
>]j]v[ m]ztEm ariyuÎuÔU.
n sztu>Üm]pEÎ] Em]¬EvY] vDYt]h gt®

aHt]Íi Byh tx[m]´]yEt nci>]div 26
vDsiÑ aRHiÄuÎ O>u sztu teû

ky{iÙkeÏTuEá]L ay]eš O>iÄÙuh Em]ciÏiÄ>ut[.
aven vDiÄ]ti>uÎ]l avN k]>fh tniÄ[
aDikh t]mxiy]et teÎ Byh jniÄuÎt]f[.
126
vidu>nIti aRËxHith
eedvEtSu c yt[Enn >]jxu zb]ªEfSu c
niyßvY® xd] Ezk]ED] vZÍb]Ù]tuE>Su c 27
EdvM]R, >]j]ÄM]R, zb]ªfR, vZÍR, b]ÙM]R,

E>]gikL `ÎivE>]T[ EdSYh Et]Îiy]Ùuh atien
zpyt[npURvh niyzßiEÄÞt]f[.
ni>Rœh kÙHh zp]E¡] vRjEyMU™Exvith

kIRtih c ÙBEt EÙ]Ek n c]nREœn yujYEt 28
mU™M]R m]zth ~ReÏTuÎt]y ni>Rœkm]y kÙHeÊ

arivuÔvR vRjiEÄÞt]f[. atumUÙh EÙ]kÊil
kIRÊi ÙBiÄukyuh, Ek}sh O<iv]kukyuh ecy{uÎu.
zpx]Ed] niS[PEÙ] yxY Ezk]Dþ]pi ni>Rœk®

n th BRt]>mi¢ßi Sf[™h ptimiv x[ztiy® 29
y]et]>uveû Ezk]Dh vYRœvuh, zpIti niS[PÙvu

m]Ef] A yjm]nen, S¥n]y BRÊ]vien
x[ztIkešÎ Ep]eÙ, A>uh |¢iÄuÎiÙ}.
n buÍiRDnÙ]B]y n j]QYmxmZÍEy
EÙ]kp>Y]yvZÊ]ßh zp]E¡] j]n]ti Ent>® 30
buÍi ek]Þ[ DnÙ]BmuÞ]kfemÎiÙ}. màt (buÍi

m]àYh) mUÙh d]>izdYvuh \Þ]kfemÎiÙ}. |o EÙ]k
ÊieÙ eevviDYÊinuÔ k]>fh zp]¡N (arivu
ÔvN) m]ztm]f[ ariyuÎt[, mÕuÔvR at[
ariyuÎiÙ}.
127
vidu>nIti aRËxHith
vidY]sIÙvEy]vZÍ]NbuÍivZÍ]hþ B]>t
Dn]BijnvZÍ]hþ nitYh mUE™]¸vmnYEt 31
vidY, xVB]vh, vyÓ[, buÍi, Dnh, kuÙh `Îivyil

vZÍn]yven (teÎÄ]L EzsS[Ún]yven) mU™N
xd] an]d>iÄuÎu.
an]>YvZÊmzp]¡mxUykmD]Rmikh
anRœ]® Ñizpm]y]ßi v]g[du¨h Ezk]Dnh tœ] 32
du®xVB]vi, ariviÙ}]ÊvN, axUy]Ùu, aD]RÐikN,

p>uSm]yi xhx]>iÄuÎvN, muNEk]pi `ÎivRÄ[
vipÊuÄL epeÈÎ[ vÎuEc>uÎu.
avixhv]dnh d]nh xmyxY]vYtizkm®

AvRtyßi BUt]ni xmYk[zpfiHit] c v]k[ 33
vWnyiÙ}]y[m, d]nh, Ac]>Æeš ÙhGiÄ]ti>iÄl,

s>iy]yi niyzßiÄeÏÈ xhx]>h `Îiv `Ù}]ve>yuh
vsIk>iÄuÎu.
avixhv]dEk] dÑ® kZtE¡] mtim]nZju®

api xhÑIfEk]Es]¸pi ÙBEt p>iv]>fh 34
k]pTYmiÙ}]Êvnuh, k]>YEsSiyuÔvnuh, kZt¡nuh,

buÍiyuÔvnuh, ARjvmuÔvnum]y vY¬iyueT
Kjn]v[ Es]Sic{iÈ]efÜiÙuh ay]LÄ[ p>iv]>ÆL
(xuHZÊuÄL, ExvkR, \pEdskR, `ÎivR)
ÙBYm]kuÎu.
128
vidu>nIti aRËxHith
DZti® sEm] dm® esoch k]>ufYh v]gniS[Úu>]
mizt]f]h c]nBiEzd]H® xp[eett]® xmiD® zsiy® 35
xHns¬i, mnÓiN aTÄh, |zàiyniyzßfh,

sucitVh, k]>ufYh, p>uSmÙ}]Ê v]Ä[, miztÆeš
\pzdviÄ]ti>iÄl |v ~<uh e`sV>YÊinuÔ
|³nm]f[.
axhviB]gI du¨]«] kZtG[En] ni>pztp®

t]dZq[n>]DEm] EÙ]Ek vRjnIEy] n>]Dip 36
aÙ}Ey] >]jN! A>um]yuh OÎuh pÜu evy[Ä]Êvnuh,

du¨ciÊnuh, niàiyiÙ}]Êvnuh, n]fh ekÈvnum]y
aDmn]y mnuSYN |o EÙ]kÊil tYjiÄ
eÏETÞt]f[.
n x >]ezto xuKh EsEt xxRp |v Evs[mni

y® Ek]pyti niREd]Sh x Ed]ES]¸BYß>h jnh 37
teû kUeTyuÔvnuh, niREd]Siyum]y O>uven

zpEk]piÏic{tinuEsSh, p]áuÔ vIÈil kiTÄuÎven
EÏ]eÙ, >]ztiyil xuKm]yi \rÆuÎiÙ}.
EySu duE¨Su Ed]S® xY]EdY]gEÑmxY B]>t

xd] zpx]dnh EtS]h Edvt]n]miv]cE>t[ 38
129
vidu>nIti aRËxHith
y]et]>uvR zkuÍ>]y]l teû Ey]gEÑmÆL 6 Ek]Èh
tÈuEm], ave> `Îuh EdvM]e>EÏ]eÙ zpItieÏTuEÊ
Þt]f[.
Ey¸Rœ]® x[ztISu xm]x¬]® zpœEm]t[ptiEtSu c

Ey c]n]>Yxm]x¬]® xREv Et xhsyh gt]® 39
x[ztIkešyuh, azsÍyuÔve>yuh, j]tizB¨M]e>yuh,

EzsS[ÚM]>Ù}]Êve>yuh Azsyic{i>iÄuÎ k]>YÆšueT
vijyh xhsy]x[pdm]f[.
yzt x[ztI yzt kitEv] yzt b]EÙ]¸nus]x[ti c

m´ßi Et¸vs] Eds] ndY]ms[mp}v] |v 40
x[ztI, vWkN, b]ÙN `ÎivR B>iÄuÎ EdsÆL,

kÙ}uek]Þ[ niRmic{ nok ndiyieÙÎ Ep]eÙ, muÆi
Ê]<uÎu.
zpEy]jEnSu Ey x¬] n viEsESSu B]>t

t]nHh p¥it]MEnY viEsS] Hi zpxhgin® 41
tÆLÄu Hitk>m]y k]>YÆšil m]zth mu<ukiyi>I

ÄuÎv>uh, anYk]>YÆšil >uciyiÙ}]Êv>um]yvR
p¥itM]>]efÎu w]N k>utuÎu. èßÎ]l
azpx¬m]y k]>YÆšiÙiTepTuÎtumUÙh kÙHmu
Þ]kuÎu.
6
|tuve>yiÙ}]ti>uÎ vx[tuÄL EnTuÎtien Ey]gh `Îuh teû
eekvsmuÔvey xh>ÑiÄuÎtien EÑmh `Îuh pryuÎu.
130
vidu>nIti aRËxHith
yh zpshxßi kitv] yh zpshxßi c]>f]®
yh zpshxßi b³EkY] n x jIvti m]nv® 42
y]et]>uven vWkM]>uh, x[tutip]ÚkM]>uh,

x[ztIkšuh zpshxiÄuÎuEv] ay]L jIvic{i>iÄuÎu
evÜiÙuh m>ic{tiN tuÙYm]f[.
HitV] t]N p>EmSV]x]N p]¥v]nmietojx®

AHith B]>eetsV>Yh tVy] duE>Y]DEn mHt[ 43
th zdÑYxi p>izB¨h tx[m]ÊVh nci>]div
e`sV>YmdxhmU™h bÙih EÙ]kzty]div 44
aÙ}Ey] B]>t! atibÙv]M]>]y p]¥ve> tYjic{iÈ[

mHÊ]y aDik]>h (>]jYB>fh) aÆ[ du>EY]DnN
nÙ[ki. aDikh eevk]etteÎ, mUÎu EÙ]kÆšiÙuh
niÎ[ ptic{ bÙiczkvRÊieyEÏ]eÙ, e`sV>YmdmÊ
n]y du>EY]DnN aDik]>Êil niÎ[ vI<uÎt[ aÆ[
k]fuv]niTy]kuh.

a¨ztihEs]¸DY]y®
vidu>v]kYÊil muÏÊieyÈ]mÍY]yh xm]pic{u.
131
vidu>nIti aRËxHith
aDY]yh ~<[
DZt>]z¨ \v]c
anIsVE>]¸yh pu>uES] Bv]BEv
xUztEzp]t] d]>umyIv Ey]S]
D]zt] Hi di¨xY vEs kiÙ]yh
tx[m]dVd tVh zsvEf DZEt]¸Hh 1
DZt>]z¨R prÇu, "c>Til ekÈeÏÈ O>u m>Ï]vey

EÏ]eÙ mnuSYN teû \yRc{t]<[ckL (e`sV>YEm],
k¨k]ÙEm]) niyzßiÄuv]N s¬nÙ}. avN viD]t]
vieû viDiÄ[ aDInn]f[. atuek]Þ[ nI pryU, nI
pryuÎt[ w]N vše> zsÍiÄuÎuÞ[."
vidu> \v]c
azp]p[tk]Ùh vcnh bZHx[pti>pi zbuvN
ÙBEt buÍYv¡]nmvm]nh c B]>t 2
vidu>R prÇu, "s>iy]y xmyÊÙ}]t[ \pEdsh nÙ[ku

ÎvN bZHx[ptiy]y]Ùuh, ay]L niÓ]>buÍiyu
Ôvn]yi k>uteÏTukyuh, apm]niÄeÏTukyuh
ecy{uÎu.
zpiEy] Bvti d]Enn zpiyv]Edn c]p>®

mzßh mUÙbEÙn]EnY] y® zpiy® zpiy ~v x® 3
d]nh ek]Þuh, zpiym]y v]ÄukL pryuÎtuek]Þuh,

mzßbÙh mUÙvuh O>]L anYRÄ[ zpiyn]yiÊI>uÎu.
`Î]l y]et]>uvN xV]B]vikn]yuh zpiyn]ef]
ay]L ÈÏ]<uh ~vRÄuh zpiyn]kuÎu.
132
vidu>nIti aRËxHith
EdVESY] n x]DuRBvti n EmD]vI n p¥it®
zpiEy suB]ni kRm]fi EdVESY p]p]ni B]>t 4
y]et]>uvN evruÄeÏTuÎuEv], evruÄuÎvN

ay]eš D]RÐikEn], buÍiyuÔvEn], p¥itEn]
Ayi k>utukyiÙ}. zpiyeÏÈvnil suBvuh, evruÄ
eÏTuÎvnil asuBvuh (Ay DRÐÆL AE>]piÄ
eÏTuÎu).
n x ÑEy] mH]>]j y® ÑEy] vZÍim]vEHt[

Ñy® x tViH mßEvY] yh ÙçV] bHu n]sEyt[ 5
aÙ}Ey] mH]>]jN! piÎIT[ vZÍiyiEÙy[Ä[ nyiÄuÎ

t]y n]sh (vI<[c), v]x[tvÊil n]smÙ} (vI<[cyÙ}).
y]et]Îien EnTiytieû PÙm]yi pÙ>uh, pÙtuh
nsiÄuÎuEv] at]f[ yœ]Rœ n]sh.
xmZÍ] guft® Ekcid[Bvßi DnEt]¸pE>

DnvZÍ]NgueefRHIn]³Zt>]z¨ vivRjEyt[ 6
aÙ}Ey] DZt>]z¨! ciÙR gufÆL ek]Þuh, mÕuciÙR

Dnh ek]Þuh EzsS[Ú>]yiÊI>uÎu. D]>]šh DnmuÔ
v>uh `Î]l gufÆšiÙ}]Êv>um]yve> tYjiEÄÞ
t]f[.
DZt>]z¨ \v]c
xRvh tVm]ytI yu¬h B]SEx zp]¡xÐth
n Ec]XEH xuth tY¬uh yEt] DRmx[tEt] jy® 7
133
vidu>nIti aRËxHith
DZt>]z¨R prÇu, "nI vše> \citm]ytuh, zp]¡
M]R xÐtiÄuÎtum]y k]>YÆL pryuÎu. `Î]l
mken tYjiÄuv]N `niÄ[ x]DiÄuÎiÙ}. DRÐh
`vieTy]Ef] avieTy]f[ vijyvuh."
vidu> \v]c
xVB]vgufxáEÎ] n j]tu viny]nVit®
xuxUÑ[mmpi BUt]n]mupmRdh zpEy]ÑYEt 8
vidu>R prÇu, "xXVB]vmuÔvnuh, gufv]nuh,

viny]nVitnum]y vY¬i jIvikeš aÙ[ph Ep]Ùuh
ÑtEmÙ}[piÄuÎiÙ}.
p>]pv]dni>t]® p>du®EK]dEySu c
p>x[p>viE>]ED c ytEß xtEt]œit]® 9
xEd]Sh dRsnh EyS]h xhv]Ex xumHd[Byh
aRœ]d]En mH]Eà]S® zpd]En c mHd[Byh 10
anYe>Äuric{uÔ apv]dÆL pryuÎtil

mu<ukiyv>uh, anYRÄ[ du®KmuÞ]ÄuÎtinuh, anYe>
kÙHiÏiÄuÎtiN xd] zpyt[niÄukyuh ecy{uÎ
v>ueT dRsnh asuBvuh, av>ueT kUeT vxiÄuÎt[
vÙut]y ByeÊ \Þ]ÄuÎtum]f[. avRÄ[ d]nh
nÙ[kuÎtuh, av>il niÎ[ d]nh xVIk>iÄuÎtuh
vše>yDikh BymuÞ]ÄuÎt]f[ (p]pk>m]f[).
Ey p]p] |ti viKY]t]® xhv]Ex p>igRHit]®

yu¬]þ]eenYRmH]Ed]eeSE>Y n>]x[t]nVivRjEyt[ 11
134
vidu>nIti aRËxHith
p]pikL `Î[ ariyeÏTuÎv>uh, A>ueT kUeT
vxiÄuÎt[ niànIyvum]Ef] aÆenyuÔv>uh, mÕu
vÙut]y Ed]SÆšumuÔv>]y mnuSYM]e> O<iv]EÄ
Þt]f[.
nivRtm]En exoH]REd zpItiRnIEc zpfsYti

y] eecv PÙniRvZÊi® exoHZEd eecv yXuKh 12
xoH]RÌh avx]niÄuEá]L nIcM]>ueT x[EnHh

nsiÄuÎu. xuHZÊuÄš]yi>uÎEÏ]L ecy[t xH]y
ÆšueT PÙÆšuh, xuKvuh aEt]eT |Ù}]t]kuh.
ytEt c]pv]d]y yt[nm]>BEt ÑEy

aÙ[Ep¸pYpkZEt Em]H]Î s]ßimupg¢ti 13
xoHZdh ÑyiÄuEá]L avR (nIcM]R) xuHZÊien

Äuric{[ apv]dh pryukyuh, avRÄ[ vÎuEcRÎ
H]ni vše>ecrut]efÜil Ep]Ùuh avR Em]Hh mUÙh
s]ßiynuBviÄuÎiÙ} (atu ÑmiÄuv]N avR
ty{]r]kuÎieÙ}Î[ t]t[p>Yh).
t]dZees® xhgth nIeecRnZsheex>kZt]«Bi®

nismY nipufh buÍY] vidV]N dU>]dVivRjEyt[ 14
aÆenyuÔ nIcM]>uh, du¨ciÊM]>um]yuÔvE>]

TuÔ xHv]xeÊ (atieû Ed]SÆešÄuric{[ anY>i
l niÎ[) nÙ}vÉh EkÈriÇiÈ[ vidV]N \EpÑiEÄÞ
t]f[.
135
vidu>nIti aRËxHith
Ey] ¡]timnugZH[f]ti d>izdh dInm]tu>h
xpuztpsuBiRvZÍih ysþ]vYyms[nuEt 15
d>izd>uh, dIn>uh, E>]gikšum]y b³uÄeš xH]yiÄu

ÎvN puztM]R, psuÄL `ÎivEy]TukUTi aBi
vZÍiey zp]piÄukyuh nsiÄ]Ê kIRÊi EnTukyuh
ecy{uÎu.
¡]tEy] vRDnIy]x[eet>Y |¢ßY]«n® suBh

kuÙvZÍih c >]Ejzà tx[m]X]Du xm]c> 16
teû nM AzgHiÄuÎvN b³uÄeš xH]yiEÄÞ

t]f[. aÙ}Ey] >]jN! aÆ[ kuÙÊieû všRc{y[Ä]yi
zsmiÄU.
Ezsyx] Ey]ÑYEx >]jNkuRv]Ef] ¡]tixt[zkiy]h

viguf] HYpi xh>ÑY] ¡]tEy] B>tRSB 17
aÙ}Ey] >]jN! b³uÄEš]T[ aÆ[ nÎ]yi ep>um]ruk

y]efÜil aÆy[Ä[ `Ù}] e`sV>Yvuh vÎuEc>uh.
b³uÄL gufHInM]>]efÜiÙuh ave> xh>Ñi
EÄÞt]f[.
kih punRgufvßx[Et tVt[zpx]d]Bik]hÑif®

zpx]dh ku>u dIn]n]h p]¥v]n]h vis]hpEt 18
dIyß]h zg]mk]® EkciEÊS]h vZÊYRœmIsV>
~vh EÙ]Ek ys®zp]p[Et] BviSYßi n>]Dip 19
aÆeny]efÜil pieÎ gufxáÎ>]yv>uh aÆ

yueT zpItiey k]hÑiÄuÎv>um]yve> `ztm]zth
136
vidu>nIti aRËxHith
xh>ÑiEÄÞt]efÎ[ prEyÞtiÙ}EÙ}]. aÙ}Ey]
>]jN! atuek]Þ[ aÆ[ dInM]>]y p]¥v>il
zpx]diÄU. aÆ[ avRÄ[ \pjIvnÊin]yi kurc{u
zg]mÆL nÙ[kU. aÆ[ |o EÙ]kÊil ysÓuÔv
n]yiÊI>uh.
vZEÍn Hi tVy] k]>Yh puzt]f]h t]t >Ñfh

my] c]pi Hith v]cYh viÍi m]h tVÍieetSifh 20
vZÍn]y aÆ[ xVßh puztM]e> niyzßiÄfh.

`niÄ[ aÆEy]T[ Hitk>m]y k]>Yh prEyÞtuÞ[.
w]N aÆyueT Hith |¢iÄuÎvn]efÎ[ ariyU.
¡]tiBiRvizgHx[t]t n kRtEvY] Bv]Rœin]

xuK]ni xH EB]jY]ni ¡]tiBiRB>tRSB 21
xhEB]jnh xÜœnh xhzpItiþ p>x[p>h
¡]tiBi® xH k]>Y]fi n viE>]D® kœhcn 22
xVßh nM |¢iÄuÎvN b³uÄšum]yi kÙHiÄ>ut[.

aÙ}Ey] B>tvhsj]! xuKÆeš b³uÄšuem]Ê[
anuBviEÄÞt]f[. b³uÄšum]yi O>umic{[ BÑf
vuh, xÙ}]pvuh, x[EnHvuh pÜiETÞt]f[. av>um]yi
O>ut>ÊiÙumuÔ viE>]Dh p]TiÙ}.
¡]tyx[t]>yßIH ¡]tEy] mýßi c

xuvZÊ]x[t]>yßIH duRvZÊ] mýßi c 23
|o EÙ]kÊil b³uÄL O>uven >ÑiÄukyuh,

nsiÏiÄukyuh ecy{uÎu. avR nÙ}v>]efÜil
137
vidu>nIti aRËxHith
O>uven >ÑiÄukyuh, du®xVB]vikš]efÜil nsiÏi
Äukyuh ecy{uÎu.
xuvZEÊ] Bv >]Ejzà p]¥v]Nzpti m]nd

aDRSfIy® sztUf]h eetRvZtx[tVh BviSYxi 24
aÙ}Ey] >]jN! aÆ[ anYe> m]niÄuÎvn]fEÙ}].

aÆ[ p]¥vE>]T[ nÎyi ep>um]rU. av>]l cuÕeÏÈ
aÆ[ sztuÄLÄ[ O>iÄÙuh kI<TÄuv]N k<iy]Ê
vn]kuh.
zsImßh ¡]tim]x]dY Ey] ¡]ti>vxIdti

dig[DHx[th mZg |v x ~nx[txY viàti 25
Dnikn]y O>u b³uvienÄÞiÈ[ O>]L AyuDp]fi

y]y EvTenÄÞ m]nienEÏ]eÙ Ek}smnuBviÄuk
y]efÜil ay]šueT p]pÆL Dnikn]y b³uvil
vÎuEc>uÎu.
pþ]dpi n>EzsS[Ú tv t]Ep] BviSYti

t]nV] Ht]Nxut]nV]pi zsutV] tdnucißy 26
piÎIT[ aÆyueT puztM]E>], aeÙ}Üil p]¥vE>]

vDiÄeÏÈt]yi EkLÄuEá]L aÆy[Ä[ (|EÏ]L
atien tTuÄ]N OÎuh ecy{]ti>uÎtil) pþ]Ê]ph
\Þ]kuk teÎ ecy{uh. atienÄuric{[ cißiÄU.
Eyn KTV]h xm]>U™® p>itEpYt kRmf]

Ad]Evv n tt[ku>Y]dzDuEv jIviEt xti 27
138
vidu>nIti aRËxHith
y]et]>u kRÐÊien ecy[tiÈ[ O>uvN piÎIT[ kÈiÙil
OÕy[Äi>uÎu du®KiEÄÞiv>uEm] aÊ>h zpvZÊikL
AdYh teÎ ecy{]ti>iÞt]f[. èßÎ]l jIvith
anitYm]f[.
n kþiÎ]pnyEt pum]nnYzt B]Rgv]t[

EsSxzátipÊix[tu buÍimEXVv tiS[Úti 28
nItis]x[ztkRÊ]v]y suzk]c]>YR (B]RgvN)

aÙ}]et mÕ]>uh teÎ DRÐeÊ ÙhGiÄ]ti>uÎiÈiÙ}.
v>]ni>iÄuÎtien \oHic{riyuv]nuÔ k<iv]keÈ
buÍim]M]ReÄÙ}]h \Ôt]f[.
duE>Y]DEnn yEdYtt[p]ph EtSu pu>] kZth

tVy] tt[kuÙvZEÍn zptY]Enyh nE>sV> 29
aÙ}Ey] >]jN! duE>Y]DnN pÞ[ p]¥vE>]T[ ecy[t

p]pÊiN zp]yþiÊh ecEy{Þt[ ku>uvhsÊieÙ
k]>fv>]y aÆ]f[.
t]hx[tVh pEd zptiS[Ú]pY EÙ]Ek vigtkÙ[mS®

BviSYxi n>EzsS[Ú pUjnIEy] mnISif]h 30
aÙ}Ey] n>EzsS[Ú! p]¥ve> av>RHiÄuÎ

pdÊil avE>]Dic{]l aÆ[ p]pmu¬n]yiÊIRÎ[
buÍim]M]ReÄÙ}]h Ad>fIyn]kuh.
xuvY]HZt]ni DI>]f]h PÙt® zpvicißY y®

aDYvxYti k]E>YSu ci>h ysxi tiS[Úti 31
139
vidu>nIti aRËxHith
arivuÔvR nÙ[kiyiÈuÔ \pEdsÆešyuh avyueT
PÙÆešyuh kuric{[ vicißnh ecy[tEsSh k]>YÆ
šil ~ReÏTuÎveû ysÓ[ èÎÎuh niÙniÙ[ÄuÎu.
avZÊih vinEy] Hßi HßYnRœh p>]zkm®

Hßi nitYh Ñm] Ezk]Dm]c]E>] HßYÙÑfh 32
vinyh v>um]nmiÙ}]y[meyyuh, p>]zkmh anRœeÊyuh,

Ñm] Ezk]DeÊyuh, Ac]>h tiMeyyuh nsiÏiÄuÎu.
p>i¢Edn ÑEztf Evs[mn] p>ic>Yy]

p>IEÑt kuÙh >]jNEB]jn]¢]dEnn c 33
aÙ}Ey] >]jN! O>uvN ay]šueT p>iv]>ÆL, pdvi,

vIT[, ep>um]Õh, BÑfh, vx[zth `Îivek]Þ[
p>IÑiÄeÏTuÎu.
yEy]þiEÊn v] ciÊh eenBZth eenBZEtn v]

xEmti zp¡y] zp¡] tEy]ReemztI n jI>YEt 34
A>ueTy]Ef] mnÓuh, >HxYkRÐÆšuh, arivuh

OÊifÆuÎuEv] avR tÐiÙuÔ eemzti O>iÄÙuh
avx]niÄuÎiÙ}.
duRbuÍimkZtzp¡h CÎh kUph tZeef>iv

vivRjyIt EmD]vI tx[mieeMztI zpfsYti 35
duRbuÍiyuh, du¨num]yven puÙ}[ ek]Þ[ mUTeÏÈ

kifrieneyÎEp]eÙ buÍim]N O<iv]EÄÞt]f[.
aÊ>Ä]>um]yuÔ eemzti niÙniÙ[ÄuÎtÙ}.
140
vidu>nIti aRËxHith
avÙip[EtSu mUREKSu e>ozdx]HxiEkSu c
teeœv]Ept DREmSu n eemztIm]cE>d[ buD® 36
gRv{uÔvR, mU™M]R, muNEk]pikL, x]HxikM]R,

aD]RÐikR `Îiv>um]yi buÍim]N eemzti
xá]diÄ>ut[.
kZt¡h D]Rmikh xtYmÑuzdh dZ™B¬ikh

jiEtzàiyh Øith ØitY]h miztmtY]gi EcSYEt 37
nàiyuÔvN, D]RÐikN, xtYv]N, vis]ÙHZdyN,

dZ™B¬iyuÔvN, |zàiyxhymnmuÔvN, xd]c]>mu
ÔvN, mizteÊ \EpÑiÄ]ÊvN `Îiv>um]yi
eemzti EnETÞt]f[.
|zàiy]f]mnuXREg] mZtYun] n visiSYEt

atYRœh pun>uXRg® x]dEyeeÌvt]nYpi 38
|zàiyÆeš avyueT viSyÆšum]yi pURÉm]yi

piNvÙiÄuÎtuh m>fvuh tÐil vÙut]y vYtY]x
miÙ}. |zàiyÆL amitm]yi EB]gÊil mu<ukuÎtumUÙh
EdvM]R Ep]Ùuh n]smTyuh.
m]Rdvh xRvBUt]n]mnxUy] Ñm] DZti®

AyuSY]fi buD]® zp]HuRmizt]f]h c]vim]nn] 39
xomYxVB]vh, `Ù}]vE>]Tuh axUyyiÙ}]y[m, Ñm],

ØiE>]X]Hh, miztÆeš an]d>iÄ]ti>iÄuk `Îiv
AyuÓien dIRGm]ÄuÎuevÎ[ arivuÔvR pryuÎu.
141
vidu>nIti aRËxHith
apnIth xunIEtn Ey]¸Rœh zptY]ninISEt
mtim]Ø]y xudZ™]h tdk]pu>uS zvth 40
nëÏÈuEp]y vx[tuÄeš xudZ™m]y niþybuÍi

Ey]eTyuh, s>iy]y nItiEy]eT EnTuv]N zsmiÄuk
`Ît[ xt[pu>uSM]>ueT zvtm]f[.
AytY]h zptik]>¡x[td]EtV dZ™niþy®

atIEt k]>YEsSE¡] nE>]¸ReeœRn zpHIyEt 41
v>uv]N Ep]kuÎ ApÊuÄeš O<iv]Äuv]N

ecEy{Þ \p]yeÊ ariyuÎvnuh, |EÏ]L `ßu
ecy{femÎ[ tI>um]nic{urc{vnuh, k<iÇuEp]y xhBv
ÆšueT p>ixm]p[tiÄ[ B]viyil èß]eÄ ecy{fem
ÎriyuÎvnum]y vY¬i O>iÄÙuh xáÊiÙ}]Ê
vn]yi vRÊiÄuÎiÙ}
kRmf] mnx] v]c] ydBIÑ[fh niESvEt

tEdv]pH>EtYnh tx[m]t[kÙY]fm]cE>t[ 42
mnx] v]c] kRmf] O>uvN y]et]Îien EnTuv]N

ni>ß>h zsmiÄuÎuEv], at[ avN vÎuEc>uÎu.
atuek]Þ[ Hitk>m]ytum]zth ecy{uv]N zsmiEÄ
Þt]f[.
mhgÙ]ÙhBnh Ey]g® zsutmuË]nm]Rjvh

BUtiEmt]ni kuRvßi xt]h c]BIÑ[fdRsnh 43
suBm]ytu EnTuv]nuÔ p>izsmh, Ey]gh (ciÊ

xm]D]nh), s]x[zt¡]nh, zpyt[nh, ARjvh,
142
vidu>nIti aRËxHith
xńÆšum]yuÔ ni>ß>xáRÄh `Îiv O>uvN
e`sV>Yh v>uÊuÎu.
aniREvd® zsiEy] mUÙh du®Kn]Es xuKxY c

mH]N BvtYniRviÉ® xuKh c]tYßms[nuEt 44
een>]sYmiÙ}]y[my]f[ e`sV>YÊieûyuh, du®Kn]sÊi

eûyuh, xuKÊieûyuh mUÙh (aTiØ]nk]>fh).
ni>]syiÙ}]ÊvN mH]n]kukyuh, mHÊ]y xuKh
EnTukyuh ecy{uÎu.
n]t® zsImÊ>h kihcidnYt[pœYtmh tœ]

zpBviS[Ef]>Yœ] t]t Ñm] xRvzt xRvd] 45
aDik]>muÔvN `Îuh `Ù}]yiTÊuh ÑmEyÄ]L

kUTutl Hitk>vuh e`sV>k]>fvum]yi meÕ]ÎumiÙ}.
ÑEmds¬® xRvxY s¬im]³Rmk]>f]t[

aRœ]nRœo xemo yxY txY nitYh Ñm] Hit] 46
duRb{ÙN ÈÏ]<uh `Ù}]vE>]Tuh ÑmiEÄÞt]f[.

s¬iyuÔvN DRÐtinuEvÞ[ ÑmiEÄÞt]f[.
Ù]Bn¨ÆL tuÙYm]yi k]fuÎvN ÈÏ]<uh Ñm
teÎy]f[ Hitk>m]yiÈuÔt[.
yXuKh Exvm]En]¸pi DRm]Rœ]BY]h n HIyEt

k]mh tdupExEvt n mU™zvtm]cE>t[ 47
y]et]>u xuKeÊ anuBvic{]Ùuh O>uveû DRÐ

Êinuh, aRœÊinuh Ek]Èh tÈ]ti>iÄuÎuEv],
143
vidu>nIti aRËxHith
atien EvÞzt anuBviEÄÞt]f[. Ene>mric{[,
mU™enEÏ]eÙ |zàiyEB]gÆšil y]et]>u xhymn
vumiÙ}]et mu<uk>ut[.
du®K]REtSu zpmEÊSu n]x[tiEkSVÙExSu c

n zsIRvxtYd]EßSu Ey Ec]X]HvivRjit]® 48
du®K]RÊR, zsÍyiÙ}]ÊvR, n]x[tikR, mTiyM]R,

|zàiyniyzßfmiÙ}]ÊvR, \X]HmiÙ}]ÊvR
`Îiv>il e`sV>Yh niÙniÙ[ÄuÎiÙ}.
ARjEvn n>h yu¬m]Rjv]XvYpztph

as¬imßh mnYEß] DRSyßi kubuÍy® 49
ARjvmuÔvnuh, atuek]ÞuteÎ vinItnum]y

vY¬iey ay]L duRbÙn]efÎ[ k>uti kubuÍikL
\pzdviÄuÎu.
atY]>Ymtid]t]>mtisU>mtizvth
zp¡]Bim]ninh eecv zsIRBy]EÎ]pxRpti 50
amitm]y Et]til \d]>nuh, d]nsIÙnuh, vI>nuh, zvt

m]c>iÄuÎvnuh, teû buÍieyÄuric{[ aBim]niÄuÎ
vnum]y vY¬iey DnEdvt Byh mUÙh xmIpiÄuÎiÙ}.
ag[niEH]ztPÙ] Evd]® sIÙvZÊPÙh zsuth

>tipuztPÙ] d]>] dÊBu¬PÙh Dnh 51
144
vidu>nIti aRËxHith
EvdÊieû PÙh ag[niEH]ztvuh, s]x[zt¡]nÊi
eû PÙh xXVB]vvuh, B]>YyueT PÙh >tixuKvuh,
DnÊieû PÙh d]nvuh, EB]gvum]f[.
aDREm]p]Rjieet>Reeœ>Y® kE>]tYoRDVEdHikh
n x txY PÙh EzptY BuÜ[Et¸RœxY du>]gm]t[ 52
aD]RÐikm]y v<iyiÙUeT EnTiy vx[tuÄšupEy]gic{[

p>EÙ]kÊil xuKh EnTuv]n]yi xt[kRÐÆL
anuS[Úic{]Ùuh, A vx[tuÄL p]ppÜiÙm]ytin]l
ay]LÄ[ p>EÙ]kÊil A xt[kRÐÆšueT PÙh
anuBviÄuÎiÙ}.
k]ß]>vnduREgSu kZz¢]xV]pXu xhzBEm

\dYEtSu c sx[EztSu n]x[ti EsSvt]h Byh 53
vijnm]y ØÙÆšiÙuh, vnÊiÙuh, duRgmm]y

ØÙÆšiÙuh, mHÊ]y ApÊiÙuh, teû EnRÄ[
Ae>ÜiÙuh AyuDmuyRÊuEá]<uh dZ™mnx[kRÄ[
BymuÞ]kuÎiÙ}.
\Ë]nh xhyEm] d]ÑYmzpm]Ed] DZti® x[mZti®

xmIÑY c xm]>hEB] viÍi mUÙh BvxY tt[ 54
zpyt[nh, A«niyzßfh, x]mRœYh, zsÍ,

ØiE>]X]Hh, O]RÐ, vše>cißic{iÈum]zth O>u k]>Yh
ecy[tutuTÆuk `ÎiveyÙ}]h e`sV>YÊieû
mUÙm]f[.
145
vidu>nIti aRËxHith
tEp]bÙh t]px]n]h zbª zbªvid]h bÙh
Hihx] bÙmx]DUn]h Ñm]gufvt]h bÙh 55
t]pxM]>ueT bÙh tpÓuh, zbª¡]nikšuETt[

zbªvuh (Evdvuh), du¨M]>uETt[ Hihxyuh, gufv]M]
>uETt[ Ñmyum]f[.
aeö t]nYzvtG[n]ni AEp] mUÙh PÙh py®

HviRzb]ªf k]mY] c guE>]RvcnemoSDh 56
jÙh, mUÙÆL, p<h, p]l, eny{[, zb]ªfeû

AzgHzpk]>h ecy{uÎt[, gu>uv]kYh, OoSDh `Îiv
zvtÊiN Bhgh v>uÊuÎiÙ}.
n tt[p>xY xàDY]t[ zptikUÙh yd]«n®

xhzgEHeefS DRm® xY]t[ k]m]dnY® zpvRtEt 57
tniÄ[ zptikUÙm]y (`tiRÏuÔ) k]>YÆL anYE>]T[

zpvRÊiÄ>ut[. cu>uÄipryuky]efÜil |t]f[
DRÐh. k]mh mUÙm]f[ mnuSYR |tiN vi>uÍm]yi
zpvRÊiÄuÎt[.
aEzk]EDn jEyt[Ezk]Dmx]Duh x]Dun] jEyt[

jEyt[kd>Yh d]Enn jEyt[ xEtYn c]nZth 58
Ezk]DeÊ Ñm ek]Þuh, duën xXVB]vh ek]Þuh,

pisuÄen (Ùuçen) d]nh ek]Þuh, axtYeÊ xtYh
ek]Þuh jyiEÄÞt]f[ (kI<TEÄÞt]f[).
146
vidu>nIti aRËxHith
x[ztI DURtEk¸ÙEx BIe>o cE¥ pu>uSm]nini
ecoE> kZtG[En visV]Ex] n k]E>Y] n c n]x[tiEk 59
x[ztI, vWkN, mTiyN, BI>u, zkU>N, ep]Æc{Ä]>N,

kÔN, kZtG[nN, n]x[tikN `Îiv>il visV]x
mRÏiÄ>ut[.
aBiv]dnsIÙxY nitYh vZEÍ]pExvin®

ctV]>i xzávRDEß kIRti>]yu>YEs]bÙh 60
teÎÄ]L mutiRÎve> aBiv]dnh ecy{uÎvnuh,

`Îuh vZÍM]>um]yi xHvxiÄuÎvnum]y vY¬i
yueT kIRÊi, AyuÓ[, ysÓ[, bÙh `ÎI n]Ùu
k]>YÆL vRÍiÄuÎu.
atiEk}Esn Ey¸Rœ]® xYu® DRmxY]tizkEmf c

aE>Rv] zpfip]Etn m] x[m EtSu mn® kZœ]® 61
atiy]y Ek}sh ek]Þuh, DRÐeÊ tYjic{iÈuh, sztu

vien zpfmic{iÈuh EnETÞ vx[tuÄšil (k]>YÆšil)
mnÓ[ \rÏiÄ>ut[ (avey AzgHiÄ>ut[).
avidY® pu>uS® Es]cY® Es]cYh miœunmzpjh

ni>]H]>]® zpj]® Es]cY]® Es]cYh >]z¨m>]jkh 62
vidYyiÙ}]Ê mnuSYnuh, mÄšiÙ}]Ê dátikšuh,

AH]>miÙ}]Ê zpjkšuh, >]j]viÙ}]Ê >]jYvuh Es]cY
m]f[ (dyey aRHiÄuÎt]f[).
aDV] j>] EdHvt]h pRvt]n]h jÙh j>]

axhEB]Eg] j>] x[ztIf]h v]k[sÙYh mnEx] j>] 63
147
vidu>nIti aRËxHith
EdHikLÄ[ vy]f[. pRv{tÆLÄ[
j> jÙvuh, x[ztIkL j> xhEB]gmiÙ}]y[myuh, mnÓin[
j> zkU>m]y v]Äum]kuÎu. (mnuSYN y]ztecy{uÎtu
ek]Þuh, pRv{tÆLÄ[ jÙh mUÙvuh, x[ztIkLÄ[
xhEB]gmiÙ}]y[m ek]Þuh, mnÓiN zkU>m]y v]Äu
ek]Þuh j> Evgh vÎuEc>uÎu `ÎRœh)
an]m[n]ymÙ] Evd] zb]ªfxY]zvth mÙh

ekotUHÙmÙ] x]DVI vizpv]x mÙ]® x[ztiy® 64
EvdÊieû mÙh (a<uÄ[) anDYynvuh, zb]ªfEût[

zvtmiÙ}]y[myuh, ptizvtyuETt[ OoXukYvuh (ariyu
v]nuÔ AzgHvuh), x[ztIkšueT mÙh BRÊ]vil niÎ[
akÎ[ vxiÄuÎtum]kuÎu. (Eml prÇv duSiÄuv]
nuÔ EHtuÄeš avyueT mÙemÎ[ viEsSiÏic{i>i
ÄuÎu).
xuvRfxY mÙh >UpYh >UpYxY]pi mÙh ztpu

E¡yh ztpu mÙh xIxh xIxxY]pi mÙh mÙh 65
xVRfÊieû mÙh evÔiyuh, evÔiyuETt[ evšuÊ

|oyvuh, evšuÊIyÊiEût[ kruÊIyvuh, kruÊIy
Êieû mÙh \pEy]gsUnYm]y a<uÄum]kuÎu.
n xVp[Enn jEyÎizd]h n k]Emn x[ztiyh jEyt[

En³Enn jEydg[nih n p]Enn xu>]h jEyt[ 66
kiTÎuek]Þ[ \rÄeÊyuh, k]mh ek]Þ[ x[ztIeyyuh,

|³nh ek]Þ[ ag[nieyyuh, kuTiÄuÎtiÙUeT mdYeÊ
yuh jyiÄuv]N x]DiÄukyiÙ}.
148
vidu>nIti aRËxHith
yxY d]njith miztmmizt] yuDi niRjit]®
aÎp]njit] d]>]® xPÙh txY jIvith 67
miztÆeš d]nÊiÙUeTyuh, sztuÄeš yuÍÊiÙuh,

BÑfp]nIyÆš]l B]>Yeyyuh jyic{veû (vsÊ]
ÄukEy] p>]jyeÏTuÊukEy] ecy[tveû) jIvith
xPÙm]f[.
xHzxiEf]¸pi jIvßi jIvßi stinx[tœ]

DZt>]z¨h vimuEW¢]h n kœhciÎ jIvYEt 68
Ayi>muÔvR jIviÄuÎu. nUruÔv>uh jIviÄuÎu.

aÙ}Ey] DZt>]z¨! atuek]Þ[ nI Asey tYjiÄU.
~tuviDemÜiÙuh jIviÄuv]N k<iy]Êv>]yi A>u
miÙ}.
yt[pZœivY]h zvIHi yvh Hi>fYh psv® x[ztiy®

n]ÙEmkxY tXRvmiti psYÎ muHYti 69
|o BUmiyiÙuÔ enÙ}[, yvh, xVRÉh, psuÄL,

x[ztIkL `ÎiveyÙ}]h O>uvN Ep]Ùuh mtiy]kuÎiÙ}
`Î[ kÞriÇ[ buÍim]M]R Em]HiÄuÎiÙ}.
>]jNBUEy] zbvImi tV]h puEztSu xmm]c>

xmt] ydi Et >]jNExVSu p]¥uxuEtSu c 70
aÙ}Ey] >]jN! w]N vIÞuh pry]h, aÆy[Ä[

xVpuztM]E>]Tuh p]¥upuztE>]Tuh tuÙYtyueÞÜil
aÆ[ avE>]T[ (ko>vE>]Tuh p]¥vE>]Tuh) xmm]yi
ep>um]rU.
149
vidu>nIti aRËxHith

~Ek]nctV]>ihEs]¸DY]y®
vidu>v]kYÊil muÏÊi Oát]h aÍY]yh xm]pic{u.
150
vidu>nIti aRËxHith
aDY]yh `È[
vidu> \v]c
Ey]¸BYRœit® xd[Bi>x´m]n®
kE>]tYRœh s¬imH]pyitV]
Ñizph ysx[th xmueepti xß-
mÙh zpxÎ] Hi xuK]y xß® 1
vidu>R prÇu, "xńÆL Ad>iÄuÎvnuh, aBim]n

>Hitn]yi teû s¬iyueT atiR kTÄ]et k]>Y
xiÍiy[Äyi zpyt[niÄukyuh ecy{uÎvN Evgh teÎ
ysÓ[ EnTuÎu. èßÎ]l xńÆL O>uvnil
xßu¨>]y]l avR avN xuKÊiN k]>fm]yi
ÊI>uÎu.
mH]ßmpYRœmDRmyu¬h
y® xßYjtYnup]zku¨ ~v
xuKh x du®K]nYvmucY EsEt
jIRf]h tVch xRp |v]vmucY 2
aD]Rmikm]efÎ k]>fÊ]l mHÊ]y O>u aRœ

eÊ (k]>YeÊ) xVyh tYjiÄuÎvN, xRÏh jIRÉic{
pTh ep]<iÄuÎtuEp]eÙ du®KeÊ tYjic{iÈ[ xuKm]yi
>iÄuÎu.
anZth c xmut[kRES >]jg]mi c eepsunh

guE>]þ]ÙIkniRb³® xm]ni zbªHtYy] 3
151
vidu>nIti aRËxHith
vijyiÄuv]n]yi axtYh pryuk, >]j]vien
vWiÄuk, vY]jm]yi gu>uviEn]T[ èßÜiÙuh AvsY
eÏTuk `Îiv zbªHtYy[Äu tuÙYm]yvy]f[.
axUeeykpdh mZtYu>tiv]d® zsiEy] vD®

asuzsUS] tV>] s}]G] vidY]y]® sztvx[zty® 4
axUy m>fÊieû k]>fm]kuÎu. anYe>

aDiEÑpiÄuÎtuek]Þ[ e`sV>Yh nsiÄukyuh
ecy{uÎu. gu>uvien EvÞEp]eÙ suzsUSiÄ]ti>iÄuk,
tiTuÄh, A«zpshx `ÎI mUÎuh vidYyueT sztu
Äš]f[.
xuK]Rœin® kuEt] vidY] n]x[ti vidY]Rœin® xuKh

xuK]RœI v] tYEjdVidY]h vidY]RœI v] xuKh tYEjt[ 5
xuKh AzgHiÄuÎvn[ vidY EnTuv]N `Æen

x]DiÄuh? vidY AzgHiÄuÎvn[ EB]gxuKh anuBvi
Äuv]nuh x]DiÄiÙ}. xuKh AzgHiÄuÎvN vidYey
tYjiÄeÈ. vidY AzgHiÄuÎvN EB]gxuKeÊyuh
tYjiEÄÞt]f[.
n]g[nix[tZpYti k]S[Ú]n]h n]pg]n]h mEH]dDi®

n]ßk® xRvBUt]n]h n puhx]h v]mEÙ]cn] 6
ag[ni virku ek]Þuh, ndikešeÄ]Þ[ xmuzdvuh,

mZtYu xkÙjIvM]e>eÄ]Þuh, x[ztI pu>uSM]e>
eÄ]Þuh O>iÄÙuh tZp[tiyTyuÎiÙ}.
152
vidu>nIti aRËxHith
As] DZtih Hßi xmZÍimßk®
Ezk]D® zsiyh Hßi ys® kd>Yt]
ap]Ùnh Hßi psUhþ >]jN
~k® zkuEÍ] zb]ªEf] Hßi >]z¨h 7
aÙ}Ey] >]jN! As Ñmey nsiÏiÄuÎu. ymN

xmZÍieyyuh, Ezk]Dh e`sV>YeÊyuh, pisuÄ[
ysÓienyuh, s>iy]yi p]ÙiÄ]ti>iÄl psuÄešyuh
nsiÏiÄuÎu. `Î]l zkuÍn]y O>u zb]ªfN
>]zëÊ mu<uvN nsiÏiÄuÎu.
ajþ k]hxYh c >œþ nitYh

mDV]kRS® skuni® Ezs]ztiyþ
vZEÍ] ¡]ti>vxEÎ] vyxY
~t]ni Et xßu gZEH xeedv 8
AT[, pic{š, evÔi, EtN, viSÊinuÔ m>uÎ[,

pÑikL, Ezs]ztiyM]R, vZÍ>]y b³uÄL, d>izdn]
yiÊIRÎ xuHZÊ[ `ÎivR O>uveû vIÈil xd]
\Þ]yi>iEÄÞt]f[.
aEj]Ñ] cành vIf] AdREs] mDuxRpiSI

viSemoduhb>h shK® xVRfh n]Biþ E>]cn] 9
gZEH Ø]pyitvY]ni DnY]ni mnu>zbvIt[
Edv zb]ªf pUj]RœmtiœIn]h c B]>t 10
AT[, k]š, cành, vIf, kÉ]Ti, EtN, eny{[, viSh,

|>uá[, ecá[, shK[, x]šzg]msiÙ, Eg]E>]cnh `Îiv
Edvzb]ªfpUjy[Äuh, atiœixt[Ä]>Êinum]yi
vIÈil k>utiyi>iÄfemÎ[ mnu prÇiÈuÞ[.
153
vidu>nIti aRËxHith
|dh c tV]h xRvp>h zbvImi
pufYh pdh t]t mH]visi¨h
n j]tu k]m]Î By]Î EÙ]B]-
ÍRmh tYEjÍvitxY]pi EHEt]® 11
`Ù}] \pEdsÆšil evc{[ ~Õvuh visi¨vuh

pufYzpdvum]yt[ w]N aÆEy]T[ pry]h. k]mh
mUÙEm], ByEm] EÙ]BEm] ek]EÞ], atumÙ} jIvN
>ÑiÄuÎtinuEvÞiy]efÜil kUTi O>iÄÙuh DRÐ
eÊ tYjiÄ>ut[.
niEtY] DRm® xuKdu®EK tVniEtY

niEtY] jIEv] D]tu>xY tVnitY®
tY¬V]nitYh zptitiS[ÚxV niEtY
xßuSY tVh Et]SpE>] Hi Ù]B®
DRÐh nitYvuh xuKdu®KÆL anitYvum]f[. jIvN

nitYnuh, aveû s>I>D]tuÄL anitYvum]f[.
anitYm]ytien tYjic{iÈ[ nitYm]ytil zptiS[Úit
n]yiÈ[ xßu¨n]kU èßÎ]l xEß]Sm]f[ ~Õvuh
vÙiy EnÈh.
mH]bÙ]N psY mH]nuB]v]N

zps]xY BUmih DnD]nYpURf]h
>]jY]ni HitV] vipuÙ]hþ EB]g]N
gt]ÎE>zà]nVsmßkxY 13
En]ÄU! EzsS[ÚM]>uh mH]bÙv]M]>um]y aEnkh

>]j]ÄM]R DnD]nYxáÎy]y |o BUmiey B>ic{iÈ[,
tÆšueT >]jYÆešyuh D]>]šm]yuÔ EB]gÆešyuh
154
vidu>nIti aRËxHith
\EpÑic{iÈ[ aßkeû (ymeû) aTuÄEÙy[Ä[ Ep]kuk
yuÞ]yi.
mZth puzth du®Kpu¨h mnuSY]

\t[ÑipY >]jNxVgZH]ÎiRH>ßi
th mu¬Eks]® k>ufh >udß-
þit]mEDY k]S[Úmiv Ñipßi 14
aÙ}Ey] >]jN! vše> Ek}sic{[ všRÊiy puztN m>iÄu

Eá]L \ÙÇ muTiEy]eT xk>ufh k>Çuek]Þ[
aveû s>I>h `TuÊ[ (s[ms]nÊiEÙy[Ä[) ek]Þu
Ep]kukyuh, aveû s>I>eÊ O>u virkieneyÎ
Ep]eÙ cityiEÙy[Ä[ `riyuÎu.
aEnY] Dnh EzptgtxY BuÜ[Et

vy]hxi c]g[niþ s>I>D]tUN
dV]BY]myh xH g¢tYmuzt
puEfYn p]Epn c EvŸm]n® 15
m>ic{uEp]yveû xáÊ[ anYR anuBviÄukyuh,

s>I>eÊ ag[niyuh pÑikšuh BÑiÄukyuh ecy{uÎu.
avN pufYh, p]ph `ÎI >Þuk]>YÆš]l cuÕeÏÈ[
p>EÙ]kÊiEÙy[Ä[ Ep]kukyuh ecy{uÎu.
\XZjY vinivRtEß ¡]ty® xuHZd® xut]®

ag[no zp]x[th tu pu>uSh kRm]EnVti xVyh kZth 16
b³uÄšuh, miztÆšuh, puztM]>uh s>I>eÊ `riÇiÈ[

ti>ic{uEp]kuÎu. avN ecy[t kRÐÆL m]zth ag[ni
yieÙrieÏÈ ay]eš pißuT>uÎu.
155
vidu>nIti aRËxHith
ax[m]EÙ}]k]dURDVmmuSY c]ED]
mHÊmx[tiS[Úti HY³k]>h
teedV mH]Em]Hnmizàiy]f]h
buDYxV m] tV]h zpÙEBt >]jN 17
aÙ}Ey] >]jN! |o EÙ]kÊinu mukšiÙuh t]e<yuh

Øitiecy{uÎ mHÊ]y a¡]nvuh |>uÈuh mnuSY
>ueT |zàiyÆeš s¬m]yi Em]HiÏiÄuÎvy]efÎ[
`Îil niÎ[ ariyU. aÆey |o a³k]>h
zgxiÄ]ti>iÄeÈ.
|dh vc® sÑYxi EcdYœ]vN

nismY xRvh zptipÊuEmvh
ys® p>h zp]p[xYxi jIvEÙ]Ek
Byh n c]muzt n EcH Et¸x[ti 18
èû |o v]Äukeš zsÍEy]eT EkÈiÈ[ atnux>ic{[

zpvRÊiÄuky]efÜil aÆ[ |o EÙ]kÊil
vše>yDikh kIRÊi EnTuh. |o EÙ]kÊiEÙ
p>EÙ]kÊiEÙ] aÆy[Ä[ Byh \Þ]kukyumiÙ}.
A«] ndI B]>t pufYtIRœ]

xEtY]dk] DZtikUÙ] dEm]Rmi®
txY]h x[n]t® pUyEt pufYkRm]
puEfY] HY]«] nitYmhEB]hB ~v
aÙ}Ey] B]>t! A«]v[ pufYndiy]f[. xtYm]f[

atieÙ jÙh. Øi>t (niS[Ú) atieû tI>vuh, A«
niyzßfh atieÙ aÙkšum]f[. pufYkRÐÆ
156
vidu>nIti aRËxHith
šnuS[ÚiÄuÎvN |o ndiyil kušic{[ suÍn]yi
ÊI>uÎu. èßÎ]l A«]v[ p>isuÍn]f[.
k]mEzk]Dzg]HvtIh pEWzàiyjÙ]h ndIh

kZtV] DZtimyIh n]vh jMduRg]fi xß> 20
k]mh, Ezk]Dh `ÎI mutÙkšuÔtuh, pEWzàiyÆ

š]kuÎ jÙEÊ]TukUTiytum]y ndiyieÙ jM]ß>Æ
š]kuÎ cu<ikeš A«niyzßfm]kuÎ nokyiEÙri
mrikTÄU.
zp¡]vZÍh DRmvZÍh xVb³uh

vidY]vZÍh vyx] c]pi vZÍh
k]>Y]k]E>Y pUjyitV] zpx]dY
y® xáZE¢Î x muEHYt[ kd]cit[ 21
zp¡] (buÍi), DRÐh, ariv[, vyÓ[ `Îivyil

tEÎÄ]L mutiRÎvn]y b³uviEn]T[ Ad>Ev]T[
ecEy{Þtuh ecEy{Þ]Êtuh A>]yuÎvN O>iÄÙuh
Em]Hitn]kuÎiÙ}.
DZtY] sis[En]d>h >EÑt[p]fip]dh c cÑuS]

cÑu® Ezs]Ezt c mnx] mEn] v]ch c kRmf] 22
k]meÊyuh, visÏienyuh A«niyzßfh ek]Þuh,

eekk]Ùukeš kÉukL ek]Þuh, kÉukešyuh k]tu
kešyuh mnÓu ek]Þuh, mnÓienyuh, v]Äienyuh
kRÐh ek]Þuh niyzßiEÄÞt]f[.
157
vidu>nIti aRËxHith
niEtY]dkI nitYyE¡]pvItI
nitYxV]DY]yI ptit]ÎvRjI
äth zbuvNgu>Ev kRm kuRvN
n zb]ªfþYvEt zbªEÙ]k]t[ 23
nitYvuh (muTÆ]et) x[n]nh ecy{uÎvnuh,

yE¡]pvIth (pufUl) D>iÄuÎvnuh, xV]DY]yh
ecy{uÎvnuh, ptiteû aÎh BÑiÄ]Êvnuh, xtYh
pryuÎvnuh, gu>uvinuEvÞi kRÐh ecy{uÎvnum]y
zb]ªfN zbªEÙ]kÊil niÎuh ptiÄuÎiÙ}
(èÎÎuh avieT vxiÄuÎu `ÎRœh).
aDItY Evd]Np>ixhx[tI>Y c]g[nI-

ni¨V] yee¡® p]ÙyitV] zpj]þ
Eg]zb]ªf]REœ sx[ztpUt]ß>]«]
Ht® xhzg]Em Ñztiy® xVRgEmti 24
Evd]DYynh ecy[tvnuh, ag[niEH]ztvuh y¡vuh

ecy[tiÈuÔvnuh, zpjkeš p]Ùic{vnuh, psuÄLÄuh
zb]ªfRÄuh EvÞi AyuDemTuÊiÈ[ xVyh suÍI
k>ic{vnum]y ÑztiyN yuÍÊil m>fmTÇ]l
xVRÅh zp]piÄuÎu.
eevEsY]¸DItY zb]ªf]NÑztiy]hþ
Deen® k]EÙ xhviBjY]zsit]hþ
Eztt] pUth DUmm]zG]y pufYh
EzptY xVREg Edv xuK]ni BuÜ[Et 25
Evd]DYynh ecy[tiÈ[, teû xáÊ[ zb]ªfR,

ÑztiyR, teû AzsitR `ÎivRÄiTyil EvÞuh
158
vidu>nIti aRËxHith
vÉh viBjic{unÙ[kiyiÈuÔvnuh, mUÎu t>h ag[niyueT
DUmh (puk) sVxic{iÈuÔvnum]y eevsYN m>f]nß>h
xVRÅÊil EdvtuÙYm]y xuKÆL anuBviÄuÎu.
zbªÑzth eevsY vRfh c sUzd®

zkEmeeft]ÎY]yt® pUjy]n®
tuEËSVEtSVvYEœ] dg[Dp]p-
x[tY¬V] EdHh xVRgxuK]ni BuÜ[Et 26
zb]ªfR, ÑztiyR, eevsYR `Îive> yœ]zkmh

pUjic{iÈuÔvnuh, ave> xßu¨>]Äi teû p]pÆeš
akÕiyvnum]y sUzdN s>I>h evTiÇEsSm[ xVRÅ
xuKh anuBviÄuÎu.
c]tuRvRfYeexYS DRmx[tEv]E¬]
EHtuh c]zt zbuvEt] Em niEb]D
Ñ]zt]ÍRm]ÍIyEt p]¥upuzt-
x[th tVh >]jzn]jDREm niyuÜ[SV 27
n]Ùu vRÉÊilepÈv>ueT DRÐh w]N niEÎ]T[

prÇuk<iÇu. |ni w]N pryuÎtinuÔ k]>fvuh
kUTi EkLÄU. p]¥upuztN (yuDiS[Úi>N) Ñ]ztDRÐ
Êil niÎ[ vYticÙiÄuky]f[. aÙ}Ey] >]jN! aÆ[
aven >]jDRÐÊil niEy]giÄU."
DZt>]z¨ \v]c
~vEmtdYœ] m]h tVmnus]xti nitYd]
mm]pi c mti® exomY BvEtYvh yœ]Ë m]h 28
159
vidu>nIti aRËxHith
x] tu buÌi® kZt]EpYvh p]¥v]znp[ti Em xd]
duE>Y]Dnh xm]x]dY punRvip>ivRtEt 29
n di¨mBYtizk]ßuh skYh mREtYn Ekn cit[

diËmv kZth mEnY epo>uSh tu ni>Rœkh 30
DZt>]z¨R prÇu, "aÙ}Ey] xomY! nI èÎ `Îuh

\pEdsiÄ]ruÔtu Ep]eÙ nI pryuÎtu ecy{uv]N
èû HZdyh tuniyuÎu. nI pryuÎtuEp]eÙ
p]¥v>ueT EnRÄ[ èû mnÓ[ c]yuÎueÞÜiÙuh,
duE>Y]DnenÄ]fuEá]L vIÞuh èû mnÓ[ avRÄ[
vip>Itm]yiÊI>uÎu. viDiey tTuÄuv]N O>u
mnuSYnuh x]DYmÙ}. k]>YÆL viDiy[Änux>ic{[ teÎ
OTuvil xhBviÄuh èÎniÄu Et]ÎuÎu. po>uSh
(O>u vY¬iyueT |¢yuh zpyt[nvuh) ni>Rœkm]f[."
|ti zsIm]H]B]>Et \EdY]gpRvfi zpj]g>pRvfi vidu>v]EkY

ctV]>ihEs]¸DY]y®
zsIm]H]B]>tÊieÙ \EdY]gpRvÊil zpj]g>pRvÊieÙ
vidu>v]kYÊil n]Ù[pt]mÍY]yh xm]pic{u.
|ti vidu>nIti® xm]p[t]

vidu>nIti xm]pic{u.
160

ViduraNitiMalayalam PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ViduraNitiMalayalam PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

vidu>nIti

DREÐ c]REË c k]Em c Em]EÑ c B>tRSB

"DRÐh, aRœh, k]mh, Em]Ñh `ÎI viSyÆšil

vidu>nIti: mH]B]>tkœyieÙ ~Õvuh niRf]ykm]y

axHYm]y m]nxikxhGRSh ek]Þ[ \rÆuv]N

vidu>nIti `ßinu[? ARÄuEvÞi?

aRjunen nimiÊm]Äi Ey]EgsV>n]y zsIkZS[fN

\pEdsh nÙ[kuÎv>uh, zsviÄuÎv>uh ni>vDi

xuÙB]® pu>uS] >]jN xtth zpiyv]din®

"aÙ}Ey] >]jN! zpiym]y v]ÄukL pryuÎv>uh, atu

j]n]mi DRÐh n c Em zpvZÊi®

"DRÐemß]efÎ[ `niÄriy]h. `Î]l at[ anuS[Úi

mn®xhymnh x]Dic{iÈiÙ}]Ê ~et]>u vY¬iyueTyuh

EÙ]kÊieû |o viciztxVB]vh kÞ[ atisyvuh,

\oRDVb]HuR vi>oEmYS® nHi kþi¢ZEf]ti Em

“>Þu eekkšuh \yRÊiÏiTic{[ |o w]N \c{Êil

vidu>nItiyueT |o puükh v]yiÄuÎ kurc{uEpe>

eevsá]ynN prÇu: "DZt>]z¨mH]>]j]v[ dV]>

zpHiEt] DZt>]Ez¨f dUt® ÑÊ]>mzbvIt[

DZt>]z¨>]l ayy[ÄeÏÈ dV]>p]ÙkN vidu>E>]T[

~vmu¬x[tu vidu>® zp]pY >]jniEvsnh

|zpk]>h ariyiÄeÏÈ vidu>R >]jek]È]>ÊieÙ

DZt>]z¨R prÇu, "dIRGdRsiyuh, mH]buÍim]num]y

dV]>p]ÙkN vidu>>ueTyTuÄl ecÎ[ prÇu, "aÙ}Ey]

viduE>]¸Hh mH]zp]¡ xzá]p[tüv s]xn]t[

txY]dY ku>uvI>xY n vi¡]th vEc] my]

j]zgEt] dHYm]nxY EzsEy] ydiH psYxi

yt® zp]p[t® xw[jy® p]¥EvEBY]

tEM zbUHi vidu> tVh yœ]vN

A ku>uvI>eû xEàsemß]efÎ[ tIRc{ eÏTuÊuv]N

\rÄmiÙ}]et \fRÎi>iÄukyuh, nIrukyuh ecy[tu

p]¥v>ueTyTuÄl niÎ[ xw[jyN ti>iec{Êiytinu

EH vidu>]! yuDiS[Úi>N `ß]f[ cißiÄu ÎetÎuh,

vidu>R prÇu, "bÙv]n]l AzkmiÄeÏÈvN,

aÙ}Ey] mH]>]j]Ev! ciÙEÏ]L |o Ed]SÆeš]Îuh

DZt>]z¨R prÇu, "DRÐp>vuh, p>mm]y EzsyÓinut

vidu>R prÇu, "aÙ}Ey] DZt>]z¨mH]>]j]Ev! >]j]v[

vip>Itt>þ tVh B]gEDEy n xÐt®

aÆ[ DRÐ]«]vuh, DRÐ¡num]efÜiÙuh yuDiS[Úi>

aHihx, dy, DRmh, xtYh, p>]zkmh `ÎI gufÆL

duE>Y]DEn exobEÙ c kREf du®s]xEn tœ]

du>EY]Dn!N, skuni, kRfN, du®s]xnN `Îiv>il

A«¡]nh xm]>hBx[titiÑ] DRmnitYt]

niESvEt zpsx[t]ni niàit]ni n ExvEt

zpshxnIym]y k]>YÆL m]zth ecy{uk, niàYm]y

Ezk]ED] HRSþ dRpþ zHIx[thEB] m]nYm]nit]

Ezk]Dh, HRSh, aBim]nh, Ù´, mo™Yh, du>Bim]nh

yxY kZtYh n j]nßi mzßh v] mzßith pE>

y]et]>uvN ecy{uv]nuEÌsiÄuÎtuh, >HxYm]yi

yxY kZtYh n viG[nßi sItmuS[fh Byh >ti®

yxY xhx]>ifI zp¡] DRm]Rœ]vnuvRtEt

y]et]>uveû k]>YkusÙy]y buÍi k]mÊien

yœ]s¬i cikIRSßi yœ]s¬i c kuRv{Et

aÙ}Ey] B>tkuÙEzsS[Ún]y mH]>]j]Ev! tÆšueT

Ñizph vij]n]ti ci>h sZEf]ti

y]et]>uvN EvgÊil k]>YÆL mnÓiÙ]Äukyuh,

n]zp]pYmBiv]w[Cßi n¨h En¢ßi Es]cituh

azp]pYm]y vx[tuÄeš EnT]N zsmiÄ]ti>iÄukyuh,

niþitY y® zpzkmEt n]ßRvxti kRmf®

y]et]>uvN A>hBic{uk<iÇ k]>Yh ecy[tutI>uÎtu

A>YkRmfi >]jYEß BUtikRm]fi kuRvEt

aÙ}Ey] B>tEzsS[Ú]! p¥itM]R xt[kRÐÆšil

y]et]>uvn]Ef] bHum]niÄeÏTuEá]L xEß]Si