Professional Documents
Culture Documents
Chap6 Grade 10 PDF
Chap6 Grade 10 PDF
Mathematic – Chapter 6
Chapter ( 6 ) အခ္ဳိ့တူ်ခငး့ကို ေဖား်ပႏိုငးသညးံ ပုဵစဵ ၄ မ္ဳိ့
Ratio , Propotion & Variation a c
(1) = ( 2 ) a : b = c : d ( 3 ) a : b :: c : d ( 4 ) a ÷ b = c ÷ d
အခ္ဳိ့၊ အခ္ဳိ့တူ ႏြငးံ ေ်ပာငး့လဲ်ခငး့ b d
𝑎 numerator a c If a : b = c : d , then ad = bc
a:b= = If = , then ad = bc
𝑏 denominator b d
------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------
Example 1. → Exercise 6.1. No 1 Property III. ( Alternando Property )
------------------------------------------------------------------------------------- ( The Interchangeable Property )
အခ္ဳိ့အာ့ ရာခိုငးႏႈနး့ပုဵစဵ်ဖငးံ ေ်ပာငး့လဲေဖား်ပ်ခငး့ a c a b c d
If = , then = or =
( 1 ) ေပ့ထာ့ေသာအခ္ဳိ့အာ့ ဒႆမကိနး့ပုဵစဵေ်ပာငး့ b d c d a b
( 2 ) 100 ႏြငးံေ်မြာကး --------------------------------------------------------------------
( 3 ) ရာခိုငးႏႈနး့တပး Law of Identity ( ထပးတူညီ်ခငး့ နိယာမ )
------------------------------------------------------------------------------------- ညီမ္ြ်ခငး့သေကၤတသညး ၄ငး့ တစးဖကးတစးခ္ကးရြိတနးဖို့ႏြစးခု၏ တူညီေသာ
Example 2. → Exercise 6.1. No 2 အေ်ခအေနကိုရြိ်ခငး့ကို ကိုယးစာ့်ပဳသ်ဖငးံ နဂိုအေ်ခအေနမြ ညီမ္ြ်ခငး့
Example 3. → Exercise 6.1. No 3,4 တစးဘကးကို တနးဖို့တစးခုခု်ဖငးံ အေပါငး့၊အႏႈတး၊အေ်မြာကး၊အစာ့ သခ္ၤာ
Example 4. → Exercise 6.1. No 5,6,8, → Exercise 6.1. No 7,10,12 လုပးထုဵ့တစးခုခုလုပးလိုပါက အ်ခာ့တစးဖကးကိုလညး့ တူညီေသာတနးဖို့ တူ
Example 5. → Exercise 6.1. No 9,13 → Exercise 6.1. No 11 ညီေသာလုပးထုဵ့အာ့ တ်ပဳိငးတညး့ ်ပဳလုပးေပ့ရမညး။ ၄ငး့ကို ထပးတူညီ်ခငး့
-------------------------------------------------------------------- နိယာမ ဟုေခၚသညး။
အခ္ဳိ့တနးဖို့အာ့ ကိနး့တနးဖို့အ်ဖစး ေ်ပာငး့လဲေဖား်ပ်ခငး့ ဥပမာ - ေမာငးေမာငးအသကး = 25 ႏြစး၊ မမအသကး = 25 ႏြစး
( 1 ) ေပ့ထာ့ေသာအခ္ဳိ့ွငးကိနး့တစးခုခ္ငး့စီအာ့ မသိကိနး့တစးခုခု်ဖငးံ ∴ ေမာငးေမာငးအသကး = မမအသကး
a 3
ေ်မြာကးေပ့ရမညး။ ဥပမာ - If = , then a = 2x , b = 7x လကးရြိအခ္ိနးတျငး ေမာငးေမာငးအသကးႏြငးံမမအသကး မြာအတူတူပဲ်ဖစးသ်ဖငးံ
b 7
------------------------------------------------------------------------------------- ႏြစးစဥးအတူတူပဲ်ဖစးေနမညး။
Propotion ( အခ္ဳိ့တူေဖား်ပခ္ကး ( သို႔ ) အခ္ဳိ့တူ်ခငး့ ) ေမာငးေမာငးအသကး = x ႏြစး ႏြငးံ မမအသကး = y ႏြစး ထာ့ပါ။ ထိုအခါ
အခ္ဳိ့ ဿ ခုသညး တစးခုႏြငးံတစးခု အရြငး့ဆုဵ့ပုဵစဵတူေနပါက ၄ငး့တို႔သညး ေမာငးေမာငးအသကး = မမအသကး ်ဖစးသ်ဖငးံ x = y ်ဖစးလာမညး။
တူညီေသာအခ္ဳိ့ပုဵစၤရြိသညးံအခ္ဳိ့မ္ာ့်ဖစးၾက်ပီ့ ၄ငး့အခ္ဳိ့ႏြစးခုကို ေနာကး ၅ ႏြစးၾကာ်ပီ့ေနာကး
ညီမ္ြ်ခငး့ထို့ေဖား်ပထာ့ခ္ကးကို အခ္ဳိ့တူေဖား်ပခ္ကး ( Propotion ) ဟု x+5= y+5
ေခၚပါသညး။ အဆိုပါေဖား်ပခ္ကးတျငး ပါွငးေသာကိနး့မ္ာ့ကို အခ္ဳိ့တူကိနး့မ္ာ့ အထကးပါပုဵစဵတျငး ေမာငးေမာငးအသကးႏြငးံမမအသကး မြာအတူတူပဲ ်ဖစးသ်ဖငးံ
( Propotionals ) ဟုေခၚသညး။ ေမာငးေမာငးအသကး = x ႏြစး အာ့ 5 ထညးံေပါငး့သညးံအခါ မမအသကး = y
7 1 32 1 7 32 ႏြစးအာ့လညး့ 5 ထညးံေပါငး့ေပ့ရမညး။ သိ႔မ
ု ြသာ ႏြစးဘကးညီသညးဆိုေသာ
ဥပမာ - = , = , then = is a propotion.
14 2 64 2 14 64 ဂုဏးသတၱိေလ့ ဆကးလကးတညး်မဲမညး်ဖစးသညး။
A propotion is the statement of the equality of two ratios. Law of Identity ( ထပးတူညီ်ခငး့ နိယာမ )
ညီမ္ြ်ခငး့တစးဖကးတစးခ္ကးရြိ တူညီေသာ တနးဖို့ ဿ ခုကို တနးဖို့တူကိနး့တစးခု
အခ်ဳိးတူေဖာ္ျပခ်က္ဆိုသည္မွာ တူညီေသာအရွင္းဆုံးပုံစံရွိ အခ်ဳိး ဿ ခုကို အာ့ တူညီေသာသခ္ၤာလုပးထုဵ့လုပး်ခငး့်ဖငးံ ရလာေသာ တနးဖို့ ဿခု တူညီၾက
ညီမ်ွျခင္းထိုး ေဖာ္ျပခ်က္တစ္ခု ျဖစ္သည္ သညး။
ဥပမာ If a = b , then a + 2 = b + 2
( အဆိုပါ အတျမ
ဲ ္ာ့အာ့ အဘယးံေၾကာငးံ Rate Method ႏြငးံ Ratio Method
ဆိုေသာပုဵစဵ်ဖစးပါသညး။ ဟုေခၚသနညး့ကို စာမ္ကးႏြာမ္ာ့သျာ့မညးစို့သ်ဖငးံ မရြငး့်ပေတာံပါ။ Self –
ဥပမာ - စကးွိုငး့တစးခုသညး အခ္ငး့ွကးတို့လာပါက ပတးလညးအနာ့ၾကီ့လာ Consideration သာလုပးၾကညးံပါ။ )
သညး။ ပတးလညးအနာ့သညး အခ္ငး့ွကးတို့်ခငး့ေလ္ာံ်ခငး့ေပၚမြီေနသ်ဖငးံ -------------------------------------------------------------------------------------
Dependent Variable ၊ အခ္ငး့ွကးသညး တို့လိုရာတနးဖို့ကို မညးသညးံ Eg 1. In a french test , the possible mark is 65 . Convert a mark of
တနးဖို့အေပၚတျငးမြမမြီပဲ တို့ႏုိငးသ်ဖငးံ Independent Variable ။ 39 out of 65 to a percentage mark
အခ္ငး့ွကး ( radius ) ကို သေကၤတ r , ပတးလညးအနာ့ ( circumference ) ေပ့မြတး 65 မြတး ေပ့ေသာ ်ပငးသစးစာေမ့ပျတ
ဲ စးခုတျငး ရမြတး 39 ရသညး
ကို C သေကၤတေလ့်ဖငးံ ကိုယးစာ့်ပဳပါက ၄ငး့တို႔အၾကာ့တိုကးရိုကးေ်ပာငး့လဲ ဆိုပါက ၄ငး့ရမြတးအာ့ ရာႏႈနး့်ပရမြတး ( percentage mark ) အ်ဖစးေဖား်ပပါ။
်ခငး့ကို C 𝛂� r ( percentage mark ဟုဆိုသ်ဖငးံ ေပ့မြတး 65 မြတးကို ရမြတး 100 အ်ဖစး
ေ်ပာငး့်ပီ့ယူဆမညး။ 65 သညး 100 အ်ဖစးေ်ပာငး့သျာ့ေသာအခါ 39 သညး
ဆိုေသာပုဵစဵေလ့်ဖငးံ ေဖား်ပႏိုငးပါသညး။ မညးသညးံတနးဖို့ေ်ပာငး့သျာ့သနညး့ ကိုေမ့်ခငး့်ဖစးသညး။ )
်ခငး့ ်ဖငးံအစာထို့ Independent Variable ဘကး်ခမး့တျငး အလိုကးေ်ပာငး့ Old mark New mark
ကိနး့ေသတစးခုခု်ဖငးံ ေ်မြာကးေပ့ရမညး။ Possible Mark ( y ) 65 100
( iv ) C α r ကို C varies ( directly ) as r ဟုဖတးသညး။ Eg 2. The cost of a petrol for a car journey varies directly as the
number of kilometers. If petrol for a journey of 380 km costs 32.96
C 𝛂� r ⇋ C = 2𝝅r kyats, estimate the cost of petrol for 640 km.
Cost = ကုနးက္ေငျ၊ petrol = ဓာတးဆ၊ီ