Hormonet e medules

mbiveshkore

A. Bulo
 Katekolaminat
• Katekolaminat jane nje grup substancash qe marrin fillese nga aminoacidi
fenilalanine ose tirozine.
• Ne grupin e katekolaminave ben pjese:
1. Adrenalina
2. Noradrenalina
3. Dopamina
• Ne varesi te vendit te prodhimit katekolaminat ndahen ne:
• Hormone ( prodhohen ne pjesen medulare te gjendres mbiveshkore).
• Neurotrasmetues ( prodhohen ne neuronet e sistemit nervor).
• Ne medulen mbiveshkore granulat kromafine jane organele te afta per te
sintetizuar, ruajtur dhe sekretuar katekolaminat.
• Katekolaminat depozitohen ne granula se bashku me disa proteina te
quajtura kromogranina. Ato clirohen me ekzocitoze ne nje proces ku merr
pjese acetilkolina dhe jonet e Ca.
 NADP+
NADPH
Fenilalanine
(diete ose katabolizem i DHBR
proteinave)
BH4 BH2
1
Tyrosine L-Dopa
Tyrosine hydroxylase 2 Dopa
(enzime kyce pace maker) H O decarboxylase
O2 2
Vit B6
H2O 3 O2 CO2
Vit C
Noradrenaline Dopamine
Dopamine hydroxylase
Semundja e Parkinsonit :
PNMT
Adrenaline deficit lokal i sintezes se
SAM nga metabol
Dopamines L-dopa nxit
i Metionines 4 PNMT prodhimin
SAM SAH specifike per medulen
e mbiveshkores

Biosinteza e katekolaminave
BH2/BH4, dihydro/tetrahydrobiopterin; DHBR, dihydrobiopterin reductase;
PNMT, phenylethanolamine N- Metil Transferase; SAH, S-adenosylhomocysteine; SAM, S-adenosylmethionine
 Enzimat e rruges se sintezes se katekolaminave

• E1: Tyrozine Hydroksilaze

E1 eshte enzima kyce dhe shpejtesi percaktuese ne sintezen e
katekolaminave. Barnat qe perdoren ne feokromocitome frenojne kete
enzime.
• E2 Dopa Dekarboksilaze; Enzime piridoksal vartese. Barnat antihipertensive
( alfa metil dopa) frenojne kete enzime.
• E3 Dopamine hidroksilaze; enzime vitamin C vartese
• E4 Feniletanolamine N Metil Trasferaze (PNMT) Nxitet nga
glukokortikoidet dhe gjendet vetem ne medulen mbiveshkore dhe ne tru. Ajo
kthen 80% te noradrenalines ne adrenaline.
 Stres
Rregullimi i clirimit te katekolaminave
dhe sintezes se adrenalines ne qelizat Rregullim
Kronik
Hypothalamus
kromafine te medules mbiveshkore
ACTH

Cortisol
Tyrosine

Rregullim L-Dopa DPN

akut

Nxitje
granule DPN

Neuron
.. .......
..... Ca2+ NE

.... NA
PNMT
Adrenaline

 AA A Granula
acetylcholine Nxit A NA neuro
ekzocitozen
sekretore
A A
Medula Mbiveshkore AAA ANA
Qelizat Chromaffin AE
A
NA
 Katbolizmi i katekolaminave

• Gjysemjeta plazmatike e katekolaminave eshte disa minuta.

• Enzima kryesore qe inaktivizon katekolaminat eshte Katekol O Metil Trasferaza (COMT) dhe
Monoaminoksidaza (MAO).
• KOMT eshte enzime citoplazmatike dhe ka si koenzime S adenozil metioninen.
• MAO eshte nje oksidoreduktaze qe gjendet kryesisht ne hepar, stomak, veshka dhe zorre.
• Adrenalina dhe noradrenalina qarkulluese fillimisht metilohen nga KOMT duke dhene
metanefrine ( 3 metoksiadrenaline) dhe normetanefrine ( 3 metoksinoradrenaline) te cilat
eleminohen ne urine si produkte te katabolizmit te katekolaminave.
• Nje pjese e tyre metabolohet nga MAO duke dhene aldehiden 3 metoksi 4 hidroksi mandelike e
cila ne shumicen e saj trasformohet ne acidn 3 metoksi 4 hidroksi mandelik (VMA) e cila
eleminohet ne urine.
• Dopamina ka rruge te ngjashme me dy katekolaminat e mesiperme. Ajo katabolohet nga KOMT
dhe MAO dhe jep si produkt perfundimtar Acidin Homovalenik (HVA)
 Adrenaline KOMT + MAO
Acid Vanillylmandelic (VMA)
Noradrenaline

KOMT + MAO
Dopamine Acid Homovanillic HVA

Katabolizmi I adrenalines, noradrenalines dhe dopamines permes:

Katechol-O-methyl-transferase KOMT
Monoamine oxidase MAO
 Veprimet metabolike te katekolaminave ne muskul ne varesi te receptoreve te tyre
adrenergjike

 1-receptor  2-receptor 1-receptor 2-receptor

Procesi
(IP 3, DAG) ( cAMP) ( cAMP) ( cAMP)
glikogenolizen muskul/hepar
Metabolizmi i glikogenolize Pa efekt
Pa efekt  Glukoneogenezen hepatike;
glucideve hepatike
 glycogenesis
Metabolizmi i
Pa efekt  lipolize  lipolize No effect
lipideve
Sekretimi i  Sekretimin  Sekretimin e insulines dhe
Pa efekt Pa efekt
Hormoneve e insulines glukagonit
Muskulature e
Muskulature e lemuar – disa  forcen dhe Relaksim I muskujve te
Kontraksioni
lemuar- ene gjaku, ene gjaku, ritmin lemuar- bronke,ene gjaku,
muskular
trakti genitourinar relaksim I miokardial trakti GI, trakti genitourinar
traktit GI
  1 or  2 2 receptor
receptor

Gs Gi
s  i 
  
  
GTP GTP
i
s
GTP GTP
 
inactive
ACTIVE
X inactive
adenylyl adenylyl
cyclase adenylyl
cyclase
cyclase
ATP cyclic AMP
Mekanizmi I veprimit te katekolaminave permes receptoreve  1,  2, dhe 2 mbi
sistemin e cAMP
 Veprimet e katekolaminave

• Adrenalina dhe Noradrenalina veprojne ne 2 lloj receptoresh:

1.Receptore alfa adrenergjike ( α1 dhe α2)
2.Receptore beta adrenergjike (β1 dhe β2)
• Stimulimi i receptoreve β1 dhe β2 con ne aktivizimin e sistemit te
adenilat ciklazes dhe rritjen e cAMP.
• Stimulimi i receptoreve α1 nxit mekanizmin e Ca dhe IP3
• Stimulimi i receptoreve α2 con ne frenimin e sistemit te adenilat
ciklazes dhe uljen e cAMP.
• Dopamina vepron permes receptoreve D1 ( aktivizon adenilat ciklazen)
dhe D2 ( frenon adenilat ciklazen)
 Veprimet e katekolaminave

• Katekolaminat jane hormone te te mobilizimit te depove energjetike

ne organizem.
• Efektet e katekolaminave ne metabolizmin glucidik:
1. Kane efekt hiperglicemiant
2. Nxisin glikogjenolizen
3. Nxisin glukoneogenezen
4. Frenojne glikogjenosintezen
• Efektet e katekolaminave ne metabolizmin lipidik:
1. Kane efekt lipolitik duke rritur nivelin e FFA ne gjak