NOWY

TESTAMENT

List do Filipian

1
Adres
1 Paweł i Tymoteusz*, słudzy Chrystusa Jezusa, do wszystkich świętych w
Chrystusie Jezusie, którzy są w Filippi, wraz z biskupami* i diakonami*. 2 Łaska
wam i pokój od Boga, Ojca naszego, i Pana, Jezusa Chrystusa!
Dziękczynienie i modlitwa za adresatów
3 Dziękuję Bogu mojemu, ilekroć was wspominam - 4 zawsze w każdej modlitwie,
zanosząc ją z radością za was wszystkich - 5 z powodu waszego udziału w [szerzeniu]
Ewangelii od pierwszego dnia* aż do chwili obecnej. 6 Mam właśnie ufność, że Ten,
który zapoczątkował w was dobre dzieło, dokończy go do dnia Chrystusa Jezusa*. 7
Słusznie przecież mogę tak o was myśleć, bo noszę was wszystkich w sercu jako tych,
którzy mają udział w mojej łasce: zarówno w moich kajdanach, jak i w obronie
Ewangelii za pomocą dowodów. 8 Albowiem Bóg jest mi świadkiem, jak gorąco
tęsknię za wami wszystkimi [ożywiony] miłością Chrystusa Jezusa. 9 A modlę się o
to, aby miłość wasza doskonaliła się coraz bardziej i bardziej w głębszym poznaniu i
wszelkim wyczuciu 10 dla oceny tego, co lepsze, abyście byli czyści i bez zarzutu na
dzień Chrystusa, 11 napełnieni plonem sprawiedliwości, [nabytym] przez Jezusa
Chrystusa ku chwale i czci Boga.

APOSTOŁ DZIELI SIĘ NOWINAMI I ODSŁANIA SERCE

Sukcesy apostolskie Więźnia
12 Bracia, chcę, abyście wiedzieli, że moje sprawy przyniosły raczej korzyść
Ewangelii, 13 tak iż kajdany moje stały się głośne w Chrystusie w całym pretorium* i
u wszystkich innych. 14 I tak więcej braci, ośmielonych w Panu moimi kajdanami,
odważą się bardziej bez lęku głosić słowo Boże. 15 Niektórzy wprawdzie z zawiści i
przekory, drudzy zaś z dobrej woli głoszą Chrystusa. 16 Ci ostatni [głoszą] z miłości,
świadomi tego, że jestem przeznaczony do obrony Ewangelii. 17 Tamci zaś,
powodowani niewłaściwym współzawodnictwem, rozgłaszają Chrystusa nieszczerze,
sądząc, że przez to dodadzą ucisku moim kajdanom. 18 Ale cóż to znaczy? Jedynie
to, że czy to obłudnie, czy naprawdę, na wszelki sposób rozgłasza się Chrystusa. A z
tego ja się cieszę i będę się cieszył. 19 Wiem bowiem, że to mi wyjdzie na zbawienie*
dzięki waszej modlitwie i pomocy, udzielanej przez Ducha Jezusa Chrystusa, 20
zgodnie z gorącym oczekiwaniem i nadzieją moją, że w niczym nie doznam zawodu.
Lecz jak zawsze, tak i teraz, z całą swobodą i jawnością Chrystus będzie uwielbiony w
moim ciele: czy to przez życie, czy przez śmierć. 21 Dla mnie bowiem żyć - to
Chrystus, a umrzeć - to zysk. 22 Jeśli bowiem żyć w ciele - to dla mnie owocna
praca. Co mam wybrać? Nie umiem powiedzieć. 23 Z dwóch stron doznaję nalegania:
pragnę odejść, a być z Chrystusem*, bo to o wiele lepsze, 24 pozostawać zaś w ciele -
to bardziej dla was konieczne. 25 A ufny w to, wiem, że pozostanę, i to pozostanę
nadal dla was wszystkich, dla waszego postępu i radości w wierze, 26 aby rosła
wasza duma w Chrystusie przez mnie, przez moją ponowną obecność u was.
Zachęta do wierności, jedności i pokory
27Tylko sprawujcie się w sposób godny Ewangelii Chrystusowej, abym ja - czy to gdy
przybędę i ujrzę was, czy też będąc z daleka - mógł usłyszeć o was, że trwacie mocno
w jednym duchu, jednym sercem walcząc wspólnie o wiarę w Ewangelię, 28 i w
niczym nie dajecie się zastraszyć przeciwnikom. To właśnie* dla nich jest zapowiedzią
zagłady, a dla was zbawienia, i to przez Boga. 29 Wam bowiem z łaski dane jest to
dla Chrystusa: nie tylko w Niego wierzyć, ale i dla Niego cierpieć, 30 skoro toczycie tę
samą walkę, jaką u mnie widzieliście*, a o jakiej u mnie teraz słyszycie.

1,1 "Tymoteusz" - uczeń i towarzysz św. Pawła (zob. Dz 16,1 itd.), adresat dwóch listów św. Pawła;
"biskupami" - termin episkopos wówczas oznaczał zwierzchnika, przełożonego w Kościele, podobnie
jak termin presbyteros (por. Dz 14,23; 1 Tm 5,17; Tt 1,5). Terminologia hierarchiczna nie była jeszcze
wówczas ściśle sprecyzowana. Tu zapewne mowa o kapłanach; "diakonami" - najniższy stopień
hierarchii (por. 1 Tm 3,8-13; Dz 6,1-6[?]).
1,5 Por. Dz 16,12nn.
1,6 Tzn. powtórnego przyjścia Jego, czyli paruzji (por. Flp 1,10; Flp 2,16).
1,13 Tutaj: miejsce stacjonowania pretorianów - gwardii cesarskiej. W Rzymie były to castra
praetoriana (por. Dz 28,16) obok murów miasta. Sens: wśród wszystkich pretorianów lub personelu
urzędniczego.
1,19 Hi 13,16 (LXX).
1,23 Zaraz po śmierci (por. 2 Kor 5,6nn; Ap 14,13).
1,28 Tzn. wasza nieustraszona postawa.
1,30 Por. Dz 16,19-39.

2
1 Jeśli więc jest jakieś napomnienie w Chrystusie, jeśli - jakaś moc przekonująca
Miłości, jeśli jakiś udział w Duchu, jeśli jakieś serdeczne współczucie* - 2 dopełnijcie
mojej radości przez to, że będziecie mieli te same dążenia: tę samą miłość i wspólnego
ducha, pragnąc tylko jednego, 3 a niczego nie pragnąc dla niewłaściwego
współzawodnictwa ani dla próżnej chwały, lecz w pokorze oceniając jedni drugich za
wyżej stojących od siebie. 4 Niech każdy ma na oku nie tylko swoje własne sprawy,
ale też i drugich!

Chrystus, Bóg-Człowiek, wzorem pokory

5 To dążenie niech was ożywia; ono też było w Chrystusie Jezusie. 6 On, istniejąc w
postaci* Bożej, nie skorzystał ze sposobności*, aby na równi* być z Bogiem, 7 lecz
ogołocił* samego siebie, przyjąwszy postać sługi*, stawszy się podobnym do ludzi. A
w zewnętrznym przejawie, uznany za człowieka, 8 uniżył samego siebie, stawszy się
posłusznym aż do śmierci - i to śmierci krzyżowej*. 9 Dlatego też Bóg Go nad
wszystko wywyższył* i darował Mu imię ponad wszelkie imię*, 10 aby na imię Jezusa
zgięło się każde kolano* istot niebieskich i ziemskich i podziemnych. 11 I aby wszelki
język wyznał*, że Jezus Chrystus jest PANEM* - ku chwale Boga Ojca*.

Zachęta do pracy nad zbawieniem

12 A przeto, umiłowani moi, skoro zawsze byliście posłuszni, zabiegajcie o własne
zbawienie z bojaźnią i drżeniem nie tylko w mojej obecności, lecz jeszcze bardziej
teraz, gdy mnie nie ma. 13 Albowiem to Bóg jest w was sprawcą i chcenia, i działania
zgodnie z [Jego] wolą. 14 Czyńcie wszystko bez szemrań i powątpiewań, 15 abyście
się stali bez zarzutu i bez winy jako nienaganne dzieci Boże pośród narodu zepsutego
i przewrotnego*. Między nimi jawicie się jako źródła światła w świecie. 16 Trzymajcie
się mocno Słowa Życia, abym mógł być dumny w dniu Chrystusa, że nie na próżno
biegłem i nie na próżno się trudziłem*. 17 A jeśli nawet krew moja* ma być wylana
przy ofiarniczej posłudze około waszej wiary, cieszę się i dzielę radość z wami
wszystkimi: 18 a także i wy się cieszcie i dzielcie radość ze mną!

O posłannictwie Tymoteusza i Epafrodyta

19 A mam nadzieję w Panu Jezusie, że niebawem poślę do was Tymoteusza, abym i
ja doznał radości, dowiedziawszy się o waszych sprawach 20 Nie mam bowiem nikogo
o równych dążeniach ducha, który by się szczerze zatroszczył o wasze sprawy: 21 bo
wszyscy szukają własnego pożytku, a nie - Chrystusa Jezusa. 22 A wiecie, że on
został wypróbowany: bo jak dziecko ojcu, tak on wraz ze mną służył Ewangelii. 23
Jego to mam nadzieję posłać do was natychmiast, skoro tylko rozejrzę się w swoich
sprawach. 24 Ufam zaś w Panu, że i ja sam przybędę niebawem. 25 Uznałem też za
konieczne posłać do was Epafrodyta*, brata, współpracownika i współbojownika
mojego, a waszego wysłannika, który miał zaradzić moim potrzebom, 26 gdyż bardzo
tęsknił za wami wszystkimi i dręczył się tym, że usłyszeliście o jego chorobie. 27
Rzeczywiście bowiem zachorował, tak iż był bliski śmierci. Ale Bóg się nad nim
zmiłował: nie tylko zaś nad nim, lecz i nade mną, żebym nie doznał smutku jednego
po drugim. 28 Przeto tym śpieszniej go posyłam, ażebyście wy ujrzawszy go ponownie
się uradowali, i ja żebym mniej się martwił. 29 Przyjmijcie więc go w Panu z całą
radością! A takich jak on otaczajcie czcią, 30 bo dla sprawy Chrystusa bliski był
śmierci, naraziwszy życie swoje po to, by was zastąpić przy posłudze, której wy
[osobiście] nie mogliście mi oddać.

2,1 Cztery te zdania apelują do uczuć, jakie adresaci żywią dla Apostoła. Aluzja do Trójcy Świętej.
2,6 "W postaci" - termin filozoficzny morphe (Wlg: forma) - zdaniem niektórych Ojców Kościoła oznacza tu naturę
Boga. Sens: Chrystus przed wcieleniem istnieje jako Bóg (por. J 1,1; Kol 1,15; Hbr 1,3); dziś komentatorzy
"postać" tłumaczą jako zewnętrzny przejaw bytowania Bożego - Jego chwałę.
2,6 Wybór "sposobności" - przed wcieleniem: por. 2 Kor 8,9; Hbr 12,2; "na równi" - Chrystus jako człowiek uznaje
wyższość Ojca (J 14,28; 1 Kor 15,28), a w życiu doczesnym wyrzekł się chwały Boskiej (J 17,1.5).
2,7 "Ogołocił" - dotyczy to wyrzeczenia się zewnętrznych przejawów chwały Boskiej; "postać sługi" - oznacza nie
tylko naturę ludzką, ale i cierpienia "Sługi Pańskiego" z Iz rozdz. 42-53 [->Iz 42,1].
2,8 Więc najhaniebniejszej. Por. Ga 3,13.
2,9 "Wywyższył" przez zmartwychwstanie i wniebowstąpienie; "imię" najwznioślejsze to PAN (zob. Flp 2,11).
2,10 Iz 45,23.
2,11 "I... wyznał" - Iz 45,23; "PANEM" - tzn. Bogiem; "ku chwale... Ojca" - któremu ta proklamacja nic nie ujmuje.
2,15 Por. Pwt 32,5.
2,16 Iz 49,4.
2,17 Dosł.: "ja". Aluzja do przewidywanego męczeństwa.
2,25 Filipianin, wspomniany jeszcze w Flp 4,18.

3
NA WZÓR APOSTOŁA KU PRAWDZIWEJ DOSKONAŁOŚCI
CHRZEŚCIJAŃSKIEJ
Przeciw nawrotom do judaizmu
1 W końcu, bracia moi, radujcie się w Panu! Pisanie do was o tym samym nie jest dla
mnie uciążliwe, a dla was jest środkiem niezawodnym. 2 Strzeżcie się psów*,
strzeżcie się złych pracowników, strzeżcie się okaleczeńców*! 3 My bowiem jesteśmy
prawdziwie ludem obrzezanym* - my, którzy sprawujemy kult w Duchu Bożym i
chlubimy się w Chrystusie Jezusie, a nie pokładamy ufności w ciele.

Chrystus najwyższą wartością

4 Chociaż ja także i w ciele mogę pokładać ufność. Jeśli ktoś inny mniema, że może
ufność złożyć w ciele, to ja tym bardziej: 5 obrzezany w ósmym dniu, z rodu Izraela, z
pokolenia Beniamina, Hebrajczyk z Hebrajczyków, w stosunku do Prawa - faryzeusz,
6 co do gorliwości - prześladowca Kościoła, co do sprawiedliwości legalnej - stałem się
bez zarzutu. 7 Ale to wszystko, co było dla mnie zyskiem, ze względu na Chrystusa
uznałem za stratę. 8 I owszem, nawet wszystko uznaję za stratę ze względu na
najwyższą wartość poznania Chrystusa Jezusa, Pana mojego. Dla Niego wyzułem się
ze wszystkiego i uznaję to za śmieci, bylebym pozyskał Chrystusa 9 i znalazł się w
Nim - nie mając mojej sprawiedliwości, pochodzącej z Prawa, lecz Bożą
sprawiedliwość, otrzymaną przez wiarę w Chrystusa, sprawiedliwość pochodzącą od
Boga, opartą na wierze* - 10 przez poznanie Jego: zarówno mocy Jego
zmartwychwstania, jak i udziału w Jego cierpieniach - w nadziei, że upodabniając się
do Jego śmierci, 11 dojdę jakoś do pełnego powstania z martwych. 12 Nie [mówię], że
już [to] osiągnąłem i już się stałem doskonałym, lecz pędzę, abym też [to] zdobył, bo i
sam zostałem zdobyty* przez Chrystusa Jezusa.

W nieustannym dążeniu ku doskonałości

13 Bracia, ja nie sądzę o sobie samym, że już zdobyłem, ale to jedno [czynię]:
zapominając o tym, co za mną, a wytężając siły ku temu, co przede mną, 14 pędzę ku
wyznaczonej mecie, ku nagrodzie, do jakiej Bóg wzywa w górę w Chrystusie Jezusie.
15 Wszyscy więc my, doskonali*, tak to odczuwajmy: a jeśli odczuwacie coś inaczej, i
to Bóg wam objawi. 16 W każdym razie: dokąd doszliśmy, w tę samą stronę zgodnie
postępujmy!

Ponowna przestroga
17 Bądźcie, bracia, wszyscy razem moimi naśladowcami i wpatrujcie się w tych,
którzy tak postępują, jak tego wzór macie w nas. 18 Wielu bowiem postępuje jak
wrogowie krzyża Chrystusowego, o których często wam mówiłem, a teraz mówię z
płaczem. 19 Ich losem - zagłada, ich bogiem - brzuch, a chwała - w tym, czego winni
się wstydzić. To ci, których dążenia są przyziemne*. 20 Nasza bowiem ojczyzna jest w
niebie. Stamtąd też jako Zbawcy wyczekujemy Pana naszego Jezusa Chrystusa, 21
który przekształci nasze ciało poniżone, na podobne do swego chwalebnego ciała, tą
potęgą, jaką może On także wszystko, co jest, sobie podporządkować.

3,2 "Psów" - zapewne mowa o wciąż ujadających na św. Pawła zwolennikach nawrotu do judaizmu;
"okaleczeńców" - aluzja do obrzezania propagowanego przez zwolenników nawrotu do judaizmu lub też pewnej
postaci błędnowierstwa - gnozy judaistycznej. 3,3 Dosł.: "obrzezaniem" (por. Ga 2,7n; Ef 2,11; Kol 4,11; Tt 1,10).
3,9 Temat główny w Rz i Ga.
3,12 Pod Damaszkiem: Dz 9,1-30.
3,15 Najprawdopodobniej sens ironiczny: ci, którzy chcą się uważać za doskonałych. Albo są to pełni
chrześcijanie, jak i w 1 Kor 2,6 (w przeciwieństwie do nierozwiniętych, ganionych w 1 Kor 14,20; Ef 4,14; Hbr
5,13n), niekoniecznie będący już u kresu doskonałości (por. Flp 3,12).
3,19 Napiętnowanie niegodnego życia niektórych chrześcijan lub aluzja do praktyk kierunku judaizującego, jak
posty i obrzezanie.
4
Adres
1 Paweł, z woli Bożej apostoł Chrystusa Jezusa, i Tymoteusz*, brat, 2 do świętych i
wiernych w Chrystusie braci w Kolosach: łaska wam i pokój od Boga, Ojca naszego!

Uznanie dla adresatów wyrażone dziękczynną modlitwą

3 Dzięki czynimy Bogu, Ojcu Pana naszego Jezusa Chrystusa, zawsze, ilekroć
modlimy się za was - 4 odkąd usłyszeliśmy o waszej wierze w Chrystusie Jezusie i o
waszej miłości, jaką żywicie dla wszystkich świętych - 5 z powodu nadziei [nagrody]
odłożonej dla was w niebie. O niej to już przedtem usłyszeliście dzięki głoszeniu
prawdy - Ewangelii, 6 która do was dotarła. Podobnie jak jest na całym świecie, tak
również i u was, owocuje ona i rośnie od dnia, w którym usłyszeliście i poznali łaskę
Boga w [jej] prawdzie 7 według tego, jak nauczyliście się od umiłowanego współsługi
naszego Epafrasa. Jest on wiernym sługą Chrystusa zastępującym nas*; 8 on też
nam ukazał waszą miłość w Duchu*.

Modlitwa o znajomość Boga potwierdzoną życiem

9 Przeto i my od dnia, w którym to usłyszeliśmy, nie przestajemy za was się modlić i
prosić [Boga], abyście doszli do pełnego poznania Jego woli, w całej mądrości i
duchowym zrozumieniu, 10 abyście już postępowali w sposób godny Pana, w pełni
Mu się podobając, wydając owoce wszelkich dobrych czynów i rosnąc przez głębsze
poznanie Boga. 11 Niech moc Jego chwały w pełni was umacnia do [okazywania]
wszelkiego rodzaju cierpliwości i stałości. 12 Z radością dziękujcie Ojcu, który was
uzdolnił do uczestnictwa w dziale świętych w światłości. 13 On uwolnił nas spod
władzy ciemności i przeniósł do królestwa swego umiłowanego Syna, 14 w którym
mamy odkupienie - odpuszczenie grzechów.

BEZWZGLĘDNE PIERWSZEŃSTWO CHRYSTUSA

Boska godność Chrystusa i Jego dzieło odkupienia
15 On jest obrazem Boga niewidzialnego - Pierworodnym wobec każdego stworzenia*,
16 bo w Nim zostało wszystko stworzone: i to, co w niebiosach, i to, co na ziemi, byty
widzialne i niewidzialne, czy Trony, czy Panowania, czy Zwierzchności, czy Władze*.
Wszystko przez Niego i dla Niego* zostało stworzone. 17 On jest przed wszystkim i
wszystko w Nim ma istnienie. 18 I On jest Głową Ciała - Kościoła*. On jest
Początkiem, Pierworodnym spośród umarłych*, aby sam zyskał pierwszeństwo we
wszystkim.
19 Zechciał bowiem [Bóg], aby w Nim zamieszkała cała Pełnia*, 20 i aby przez Niego
znów pojednać wszystko z sobą: przez Niego - i to, co na ziemi, i to, co w niebiosach,
wprowadziwszy pokój* przez krew Jego krzyża.

Udział adresatów w skutkach odkupienia

21 I was, którzy byliście niegdyś obcymi [dla Boga] i [Jego] wrogami przez sposób
myślenia i wasze złe czyny, 22 teraz znów pojednał w doczesnym Jego ciele* przez
śmierć, by stawić was wobec siebie jako świętych i nieskalanych, i nienagannych, 23
bylebyście tylko trwali w wierze - ugruntowani i stateczni - a nie chwiejący się w
nadziei [właściwej dla] Ewangelii. Ją to posłyszeliście głoszoną wszelkiemu
stworzeniu, które jest pod niebem - jej sługą stałem się ja, Paweł.

Udział Apostoła w misterium Chrystusa

24 Teraz raduję się w cierpieniach za was i ze swej strony w moim ciele dopełniam
braki* udręk Chrystusa dla dobra Jego Ciała, którym jest Kościół. 25 Jego sługą
stałem się według zleconego mi wobec was Bożego włodarstwa: mam wypełnić
[posłannictwo głoszenia] słowa Bożego. 26 Tajemnica ta, ukryta od wieków i pokoleń,
teraz została objawiona Jego świętym*, 27 którym Bóg zechciał oznajmić, jak wielkie
jest bogactwo chwały tej tajemnicy pośród pogan. Jest nią Chrystus pośród was -
nadzieja chwały. 28 Jego to głosimy, upominając każdego człowieka i ucząc każdego
człowieka z całą mądrością, aby każdego człowieka okazać doskonałym w Chrystusie.
29 Po to właśnie się trudzę walcząc Jego mocą, która potężnie działa we mnie.

1,1 Zob. 2 Kor 1,1. 1,7 Tzn. zapewne jako delegat Apostoła (zob. Wstęp).
1,8 Tzn. nadprzyrodzoną.
1,15 Tzn. zrodzony przed wszystkimi rzeczami stworzonymi (por. J 1,1nn).
1,16 "Trony... Władze" - cała hierarchia bytów anielskich (zob. przypis do Ef 1,21); "dla Niego" - inni tłum.: "ku
Niemu" (por. Ap 22,13).
1,18 "Głową... Kościoła" - tajemnica Mistycznego Ciała Chrystusa (por. Rz 12,4n; 1 Kor 6,15; 1 Kor 10,17; Ef
1,10.22n); "Pierworodnym spośród umarłych" (por. Ap 1,5) jest Chrystus - Nowy Adam, pierwszy
zmartwychwstały, dzięki któremu wszyscy zmartwychwstaną (por. Rz 8,11; 1 Kor 15,22.45).
1,19 Bądź w tym sensie jak w Kol 2,9 (pełnia Bóstwa), bądź zgodnie z sensem Ef 1,23 (zob. przypis), bądź
wreszcie w sensie całego odkupionego wszechświata, co najlepiej harmonizuje z kontekstem.
1,20 Dzięki odkupieniu następuje powszechny ład: możność osiągnięcia Boga, jako celu człowieka, wpływa jakoś
na cały wszechświat (por. Rz 8,20).
1,22 W tekście gr. występują dwa terminy oznaczające ciało (soma, sarx). Idzie więc bądź o odróżnienie ciała
fizycznego od mistycznego, bądź o prawdę o "ciele podobnym do ciała grzesznego" (Rz 8,3).
1,24 Skuteczności zadośćczyniącej i uświęcającej męki Chrystusa nie może niczego brakować (por. Hbr 7,27;
Hbr 9,12; Hbr 10,10). Natomiast cierpienia całego Mistycznego Ciała Chrystusa trwać będą do końca świata i
każdy z Jego członków je "dopełnia", podobnie jak tutaj Apostoł.
1,26 Tu mowa zwłaszcza o Apostołach.