Grammar structures –

ངའི་བྱས་ན,་ངའི་བསམ་པ་ལ,་ངས་ག་རེ་བསམ་གྱི་འདུག་ཟེར་ན, - my opinion,…
Lesson 21 (Temporal Connectives): Verb + དུས། ཤུལ་རིང་ཀར་།་ གིན་་་གིན།
 དུས་ (when, at the time…any tense) ང་བོད་སྐད་བྱང་དུས་དཔེ་སྐྱིད་པོ་བྱུང་
 ཤུལ་རིང་ཀར་ - (two agents – some doing one thing, others doing another thing)…ཀློག་རྒྱག་ཤུལ་རིང་ཀར་
…..རྟགས་གསལ་གཏང་གི་འདུག་
 གིན་…གིན་། (while, as) --- e.g. ལྟ་གིན་ལྟ་གིན་བྱེད་
དུས་ཡུན་ - length of time, duration,
ཇ་འཐུང་པའི་དུས་ཚོད་ད་ག་རང་ལ་སྐད་ཆ་བཤད་ཀྱི་མེད་།
ཁེད་རང་ཀྱིས་གསུང་པ་ད་ག་རང་རེད།
ང་ཚོས་སྔོན་མ་ཕྱིན་སའི་ཟ་ཁང་ད་ག་རང་ལ་འགྲོ་གི་ཡིན།
ང་ཚོས་སྔོན་མ་ཕྱིན་པའི་ཟ་ཁང་ད་ག་རང་ལ་འགྲོ་གི་ཡིན།
ཕར་ཚུར་བྱེད་ - go here and there…
ཐེངས་མང་པོ་ཕར་ཚུར་བྱེད་པ་རེད་
ཕར་འགྲོ་ཚུར་ཡོང་བྱེད་གི་འདུག་་ - go here and come again….
གོམས་གཤིས་ཐེབས་མ་ཐེབས་རེད་- all about whether used to or not
གོམས་གཤིས་ཐེབས་ཙམ་
གོམས་གཤིས་ཐེབས་ཚར་ན་འགྲིགས་འགྲོ་གི་རེད་-
གོམས་གཤིས་ཐེབས་མ་ཐེབས་ཀྱི་སྐད་ཆ་གཅིག་པུ་རེད།
ཡག་པོ་རང་མི་འདུག་།
འདི་འདྲས་ཡིན་ན་ = if this is the case,
དེ་འདྲས་ཡིན་ན་= if that is the case
བྱས་ན་ = if that’s so,
ཅག་སུན་པོ་- annoying - བུ་མོ་དེ་དཔེ་ཅག་སུན་པོ་འདུག
ཡང་སྲིད་ཡང་སྲིད་་- again and again
སེམས་གཡེང་ - mind gets distracted,

ས་ཆ་འདི་ནས་ལངས་བྱས་ས་ཆ་གཞན་དག་ལ་འགྲོ་གི་ཡོད

ངའི་སེམས་མང་རུ་མང་རུ་གཡེང་འགྲོ་གི་འདུག
གལ་སྲིད་ང་ཁྱེད་རང་ཡིན་ན་ངའི་སེམས་གི་ནང་ལ་ཉལ་ས་གཅིག་བཟོས་ཡོད/བཟོ་ས་རེད[imaginary past]
- If I were you I would have made a bed in my mind

གལ་སྲིད་ང་ཁྱེད་རང་ཡིན་ན་ངས་བོད་སྐད་དཔེ་ཡག་པོ་བཤད་ཡོད/བཤད་ས་རེད
གལ་སྲིད་ང་ཁྱེད་རང་ཡིན་ན་ངས་ལག་པ་ལ་ཆུ་ཚོད་རྫིག་པོ་ཞིག་བཏགས་ཡོད/འདོགས་ས་རེད
གལ་སྲིད་ང་ཁྱེད་རང་ཡིན་ན་ངས་ཕྱི་ལོག་ལ་ཕྱིན་ཡོད་མ་རེད/འགྲོ་ས་མ་རེད།
གལ་སྲིད་ང་ཁྱེད་རང་ཡིན་ན་

གལ་སྲིད་ང་ལ་གཤོག་པ་ཡོད་ན་ཁྱེད་རང་ལེན་གར་ད་ལྟ་ཡོང་ས་རེད་ - song lyric of Phurbu Tashi Namgyal

Noun with connective particle or Nominalized Verb + སྐབས་ལ་། རིང་ལ་། ཞོར་ལ་།

 སྐབས་ལ། (when, while, in the context of,སྐབས་སུ་ literary)་སྦྱང་པའི་སྐབས་ལ།, ལོ་གསར་གྱི་སྐབས་ལ།,་སྒོམ་རྒྱག་པའི་སྐབས་ལ།
 རིང་ལ། (while, during,) e.g. ཉི་མ་ལྔའི་རིང་ལ།, དཔྱིད་ཀའི་རིང་ལ།,
 ཞོར་ལ།(on the way, on the side of, while) …ཕྱིན་པའི་ཞོར་ལ་རིན་པོ་ཆེ་མཇལ་སོང་།
བྱ་ཚིག་མཉམ་དུ་ - འི་
མིང་ཚིག་མཉམ་དུ་- གྱི/ཀྱི་….

Lesson 22 (Expressing Sequence): སྔོན་ལ། གོང་ལ།

 སྔོན་ལ། གོང་ལ། (Negation (མ་) + Verb (past)+ སྔོན/གོང་ལ་…something else happens in any tense, no
nominalized verb, before doing something…doing something else)…མ་སྦྱང་སྔོན་ལ་…, …མ་ཐུབ་སྔོན་
ལ་…,
 རྗེས་ལ་/གཞུག་ལ་(after doing something.., གཤུགས་ལ་ more literary, Object + nominalized Verb(past)
+ པའི་རྗེས་ལ་། གཞུགས་ལ་) ངས་ལུས་རྩལ་རྩེད་པའི་རྗེས་ལ་….
  བར་དུ་ until/as long as: (Negation མ་ + Present Verb + བར་དུ་) e.g. ཁ་ལག་ཚར་མ་རྫོགས་བར་དུ་…

ང་ཚོ་གཉིས་ཀྱི་བར་ལ་སུ་འདུག།རེད་།ཡོད་ན།
Lesson 23 (Multi-Purpose Connectives for sequence, Reason, and Adverbs): ནས། བྱས། ཏེ་དེ་སྟེ་།
 Past tense verb + ནས། བྱས། ཏེ་དེ་སྟེ་། + rest of the sentence, ་མཇལ་ནས་སྐྱིད་པོ་བྱུང་….
 Adjectives + བྱས་ (ནས་)
 Verbs of motion, e.g. རྟ་གཞོན་ནས་
 Simultaneous Actions-Adverbial compound – e.g. ་སྐད་ཆ་བཤད་བྱས་སློབ་གྲྭ་ལ་འགྲོ་གི་འདུག
 Since – e.g. …སླེབས་ནས་…, མ་མཇལ་ནས་ ,
 Lists with བྱས་
 Because of: things or agent + agentive particle + བྱས་ནས་
 Showing contradictions with ལྷག་བཅས་
Lesson 24: Nominalizers for Style, Manner, and Custom (སྟངས་། ཚུལ། སྲོལ་)
 Verb + སྟངས་ ---བསམ་བློ་གཏོང་སྟང་, ཕ་སྐད་སྟངས་,
 Verb + ཚུལ་ (mostly literary) ---བསམ་ཚུལ་, སློབ་སྦྱོང་བྱེད་ཚུལ་, བོད་པའི་གནས་སྟངས་ཀྱི་སྐོར་ལ་ལྟ་ཚུལ་
 Verbs + སྲོལ་ (implies custom or tradition connected to a culture, nation..) ཁ་ལག་ལག་པས་ཟ་སྲོལ་

Lesson 25 (secondary verbs): ཤེས་པ། ལོང་བ། རན་པ། རྩིས་པ། ཆོག་པ། སྲིད་པ།་མྱོང་བ། བསམ་པ།
 Present Verb + ཤེས་ + auxiliary (any tense): to know how to do something, e.g. སྒོམ་རྒྱག་ཤེས་ཀྱི་མེད་
…
 Present Verb + ལོང་ + existential (present)/རག་ or ཡོང་གི་རེད་ (future)/བྱུང,་བྱུང་སོང་,་བྱུང་པ་རེད་ (past): to
have time to do something, e.g….རོགས་པ་བྱེད་ལོང་རག་གི་མ་རེད་,
ཁྱེད་རང་ལ་ང་མཉམ་དུ་སྐད་ཆ་བཤད་ལོང་ཡོད་པས
ཁྱེད་རང་ལ་ང་མཉམ་དུ་སྐད་ཆ་བཤད་ལོང་ཡུན་རིང་ལོད་ཡོད་- how much time do you have to talk with me (དུས་ཚོད་ག་ཚོད་
ཡོད་)
ཚབ་ལ་་instead
འདི་ནས་ཁྱེད་རང་གི་བསྡད་ས་བར་དུ་ཐག་རིང་ལོད་ཡོད་
ཁྱེད་ཁ་ལག་ཟ་ཚར་བར་དུ་ཆུ་ཚོད་མང་ལོད་འགོར་གི་ཡོད་རེད།
འདི་ནས་ཁྱེད་རང་གི་ནང་བར་དུ་ཆུ་ཚོད་མང་ལོད་འགོར་གི་ཡོད་རེད།
ཁྱེད་རང་བོད་སྐད་ཡག་པོ་བྱས་ནས་སྦྱང་མ་ཚར་བར་དུ་ལོ་མང་ལོད་འགོར་གི་རེད།
ཁྱེད་རང་བོད་སྐད་ཡག་པོ་བྱས་ནས་སྦྱང་མ་ཚར་བར་དུ་ལོ་གྲངས་མེད་འགོར་གི་རེད།
ཁྱེད་རང་བོད་སྐད་ཡག་པོ་བྱས་ནས་སྦྱང་མ་ཚར་བར་དུ་མི་ཚེ་བཅུ་ཙམ་འགོར་གི་རེད།

འདི་ངའི་སྐྱོན་རེད་།བྱས་ཙང་ང་ལ་ཉེས་ཆད་གཏོང་དགོས་རེད་ - this is my fault, so I need to be punished.

འདི་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་ངའི་སྐྱོན་མ་རེད་། བྱས་ཙང་ང་ལ་ཉེས་ཆད་གཏོང་རྒྱུ་ཡོད་མ་རེད་་
ཨ་ནི་ལགས་གློ་བརྒྱབ་པ་དེ་ངའི་སྐྱོན་མ་རེད།

 Present Verb + རན་ + འདུག་ or སོང་: to be time to do something, …འགྲོ་རན་འདུག་,་…ཟ་རན་སོང་

 Present Verb + རྩིས་ + existential (ཡོད་།མེད།ཡོད་རེད།་ཡོད་མ་རེད་): one plans to do something, …བོད་ལ་འགྲོ་

རྩིས་ཡོད་, …ག་རེ་བྱེད་རྩིས་ཡོད
དེ་རིང་ཁྱེད་རང་ག་རེད་ཟ་རྩིས་ཡོད་
དེ་རིང་ང་འབྲས་དང་དཱ་ལི་ཟ་རྩིས་ཡོད་
  Present Verb + རྩིས་བྱས/བྱེད་+ Volitional auxiliary (past tense, also can be present – planning
to do something) … སྐོར་ར་རྒྱག་རྩིས་བྱས་པ་ཡིན་…/ … སྐོར་ར་རྒྱག་རྩིས་བྱས་མེད།
ཁྱེད་རང་གི་གསང་ཡུམ་འདི་ཁྱེད་རང་གི་ཨམ་ཅོག་ནང་ལ་འཛུལ་རྩིས་བྱེད་གི་འདུག་[གསང་ཡུམ - secret consort]

 Present Verb + ཆོག་ + Non-Volitional auxiliary—inferential (future or present): to be

allowed or permitted to do something…e.g. པར་རྒྱག་ཆོག་གི་མ་རེད་,
 Present Verb + ཆོག་ཆོག་+ཡིན་/རེད་: ready to do something (with volitional verbs), something
easily happens (non-volitional verbs), e.g. ཁྱེད་རང་འགྲོ་ཆོག་ཆོག་གི་ཡིན་པས།འཛིན་གྲྭ་ལ་འགྲོ་རན་སོང་།
 Present Verb + སྲིད་ + ཀྱི་རེད་: something to be possible, could or might happen…
 Present Verb + མྱོང་ + existential Verb: to have done verb, …འགྲོ་མྱོང་ངས་,་འགྲོ་མྱོང་ཡོད་པས་
 Verb+ ཡག་གི་+ཐབས་ཤེས་བྱེད་+ volitional auxiliary: try or attempt to do something, e.g. བོད་སྐད་རྒྱག་ཡག་
གི་ཐབས་ཤེས་བྱེད་ན་མ་ཏོགས་ཡག་པོ་སྲིད་ཀྱི་མ་རེད་
 Verb + དགོས་བསམ་ or དགོས་དྲན་ + non-volitional present or past auxiliary: to think or intend to do
something, e.g. …རི་མཐོ་པོ་ཞིག་འཛེགས་གར་འགྲོ་དགོས་བསམ་གྱི་འདུག
- ངས་བྱས་ན་ཁོང་ཁ་ལག་ཇ་དགོས་དྲན་གི་ཡོད་ས་མ་རེད།་ not used usually
- ངས་བྱས་ན་ཁོང་ཁ་ལག་ཟ་འདོད་ཡོད་ས་མ་རེད་།
- ངས་ལོ་གཅིག་སྔོན་ལ་བོད་ཡིག་སྦྱང་དགོས་བསམ་བྱུང་།
- ཁྱེད་རང་གི་བསམ་པ་དེ་ལ་གྲུབ་འབྲས་ཐོན་བྱུང་ངས་།
- ཁྱེད་རང་གིས་བསམ་པ་ནང་བཞིན་གྲུབ་སོང་ངས་།
-

Lesson 26
 Verb + ཚར་ + past auxiliary: already done or not done something, e.g. ཉོ་ཆ་རྒྱག་གར་ཕྱིན་སོང་
 Non-volitional verb + པར་བྱེད་+ auxiliary: to make sure it happens, (non-volitional verbs
becomes volitional verbs) …མ་བརླག་པར་བྱེད་།་
 འགྲོའོ་ཡོད། འགྲོའོ་འདུག འགྲོའོ་ཡོད་རེད་: verb or action about to/almost happening, e.g. ཕེབས་རན་འགྲོའོ་འདུག་ སླེབས་
འགྲོའོ་ཡོད།
*In order to make it past བྱས་ is added. …ཕྱིན་པའི་སྐབས་སུ་ཤི་འགྲོའོ་བྱས་སོང་།
 Non-volitional verb+ཏོག་ཙམ་མ་ཏོགས་ + Verbs: the almost happened
 Past tense Verb + འགྲོའོ་ཡིན་/རེད་ To have just done something, ཉེ་ཆར་བོད་ལ་ཕྱིན་འགྲོའོ་ཙང་…
 Past tense verb + པ་ད་གར་+rest of the sentence, “as soon as” something happened,
something else happens
 Past tense verb + པ་ད་ག་ཡིན་/རེད་ means something “just happened”, as in it happened very
recently. E.g. བོད་ལ་སླེབས་པ་ད་ག་ཡིན་, བོད་ལ་སླེབས་པ་ད་གར་ཕོ་བྲང་པོ་ཏྭ་ལར་འགྲོ་རྩིས་ཡོད་

Lesson 27 – of course, indeed…something

 ཡིན་དང་ཡིན་
  ཡོད་དང་ཡོད་
 ཟ་དང་ཟ་
 ཟ་དགོས་བྱུང་ - of course, ཁྱེད་རང་མཆོད་རྟེན་ལ་འགྲོ་གི་ཡིན་པས་།་འགྲོ་དགོས་བྱུང་།
 ད་ང་འགྲོ་གི་ཡིན་ད་
 ཆང་མང་པོ་འཐུང་རྒྱུ་ཡོད་མ་རེད་ད་།

Lesson 28: expressing how with adjectives

 གང་འདྲས་ + adjectives, e.g. གང་འདྲས་སྙིང་རྗེ་པོ་འདུག་, གང་འདྲས་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་བྱུང་།
 Adjectives + ལོད་: forms question, how adjectives? E.g. ཞིམ་ལོད་འདུག་
 གང་འདྲས་ + Nouns – forms question, e.g.རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་གང་འདྲས་འདུག་
 གང་འདྲས་ཟེ་ : how with the verbs, e.g. གང་འདྲས་ཟེ་བཟོ་དགོས་རེད་
 འདི་འདྲས་/དེ་འདྲས་: like this or like that
 ད་ག་ཇེ་: just because, for no reason,
 Adjective/Verb + མདོག་ཁ་པོ་: seems like, looks like

Lesson 30: འགྲོ་བ། ཡོང་བ། བསྡད་པ་ as secondary verb

 Motion Verbs + འགྲོ་བ། (moving away from the verb), and ཡོང་བ། (moving towards), …ལོག་འགྲོ,
འཁྱེར་ཡོང་
 With verbs of feeling and non-volitional verbs, e.g. …ང་ཚ་བ་ཚིག་ཡོང་གི་འདུག་, བརླག་པའི་རྒྱན་ཆ་དེ་རྙེད་ཡོང་གི་
རེད་
 ཡོང་ + Conjugation, has a sense of warning, or a notion of hope - …ཉི་མ་ཤར་ཡོང་,དགོན་པའི་ཁྱི་ལ་གཞུས་ན་
བླ་མའི་ཐུགས་ལ་ཕོག་ཡོང་…
 Verbs + བསྡད་པ་: keep doing an action, has been doing, was doing ..…སྒུག་བསྡད་ཡོད་, …ད་ག་ཟེ་བསྡད་
ཡོད་

Lesson 31 Expressing Uncertainty, Indifference, and Wonder

 ཡིན་མིན་/ཡོད་མེད་ --- whether or not ཁོང་བོད་པ་ཡིན་མིན་ངས་ཧ་གོ་མ་སོང་, … ཁ་ལག་ཞིམ་པོ་ཡོད་མེད་…
 PRESENT TENSE: Pr. Verb + མ་ same verb, Pr. Verb + གི་ཡོད་མེད་…, བྱེད་མ་བྱེད་
o ངའི་རྒན་ལགས་ད་ལྟ་ཕེབས་ཀྱི་ཡོད་མེད་གང་ཤེས
 FUTURE TENSE: a variety of auxiliaries
o Pr./Fut. Verb + གི་ཡིན་མིན་
o Pr./Fut. Verb + ཡག་ཡིན་མིན་
o Pr./Fut. Verb + མཁན་ཡིན་མིན་
 PAST TENSE: Past Verb མ་ Same Past tense, past tense verb + ཡོད་མེད་
 ལ་མ་ལྟོས་པར་: regardless, no matter whether,
 ཁྱད་པར་མེད་: makes no difference, preceded by Verb + ན་ཡང་
 བྱ་ཚིག་དང་ན་ཡང་འདྲ་: whether or not this is the case or that is the case
o མི་སྐྱོ་པོ་ཡིན་ན་ཡང་འདྲ་,་ཕྱུག་པོ་ཡིན་ན་ཡང་འདྲ་
 བྱ་ཚིག་དང་ན་: wonder why, who…སུ་ཡིན་ན,་
 བྱ་ཚིག་དང་བསམ་ན་: བོད་པ་ཡིན་ན་བསམ་བྱུང་
Lesson 32 Chance, Opportunity and Introducing the Nominalizer རྒྱུ
Present Verb + ཡག་ + རག་ + non-volitional auxiliary (past/present/future) – to get to do
something
*Additionally verb ཐོབ་ can be used in place of རག་ -
 EXAMPLES - ང་འགྲོ་ཡག་རག་མ་སོང་། ང་འགྲོ་ཡག་རང་གི་མིའ་དུག་ ང་འགྲོ་ཡག་རག་གི་མི་འདུག་

Present Verb + ཡག་ + འབྲེལ་སྒྲ་(Genitive) + གོ་སྐབས་རག་ - to get opportunity or chance to…

 EXAMPLES: ང་འགྲོ་ཡག་གི་གོ་སྐབས་རག་མ་སོང་།…མཇལ་དར་ཕུལ་ཡག་རགི་མ་རེད།
རྒྱུ་ and ཡག་ overlaps and differences (alternative spelling of ཡག་ is ཡས་ and ཡ་)
 INFINITIVE - དགྲ་པོ་བཟོད་པ་སྒོམ་ཡག་/སྒོམ་རྒྱུ་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་འདུག,
 BASIC FUTURE ཡག་ཡིན་/ཡག་རེད་ ---EXAMPLE - སང་ཉིན་ང་རྒྱ་གར་ལ་འགྲོ་ཡག་ཡིན་
 AN ACTION STILL NEEDS TO BE DONE/Also means about to: Verb+ རྒྱུ་ཡིན/རྒྱུ་རེད་---ང་ཁ་
ལག་ཟ་རྒྱུ་ཡིན། ཁ་ལག་ཟ་རྒྱུ་ཡིན།
ཁོང་དཔེ་ཆ་དེ་ཉོས་ཚར་སོང་།་ཡིན་ནའི་ཁོང་ད་དུང་ཀློག་རྒྱུ་རེད) -
 ONE HAS TO DO SOMETHING or SOMETHING MUST BE DONE:
རི་ལ་འགྲོ་བའི་སྐབས་སུ་རྟ་ཡོད་ན་མ་གཏོགས་གོམ་པ་བརྒྱབ་ནས་འགྲོ་རྒྱུ་རེད།
འཛིན་གྲྭའི་སློབ་དེབ་མེད་ན་ལས་ཁུངས་ན་གཅིག་ཉོ་རྒྱུ་རེད།
 SHOULD NOT DO SOMETHING: Verb + རྒྱུ་ + ཡོད་མ་རེད་ or མི་འདུག་:
བལ་ཡུལ་ལ་ཁ་ལག་གང་བྱུང་མང་བྱུང་ཟ་རྒྱུ་ཡོད་མ་རེད།….
དགོན་པའི་ནང་ལ་པར་རྒྱག་རྒྱུ་ཡོད་མི་འདུག
 PROMISE TO DO SOMETHING: Verb + རྒྱུ་བྱེད་ + Volitional Auxiliary
ངས་ཁོང་གློག་བརྙན་ཁང་ལ་ཐུག་རྒྱུ་བྱས་པ་ཡིན,ས་ག་ཟླ་བའི་རིང་ལ་ངས་ཤ་མ་ཟ་རྒྱུ་བྱས་པ་ཡིན།
 BOTH རྒྱུ་ and ཡག་ meaning “to get the chance the chance to do” something:
ཁ་སང་ང་དགོན་པ་དཀར་པོ་ལ་འགྲོ་དུས་དབང་རྩ་ཆེན་པོ་ཞུ་ཡག་/རྒྱུ་རག་བྱུང།

Lesson 33: Unique Conditional Phrasings – Rhetorical Questions, should have, supposed
to…
 FORMULA - ཟེར་ན,ལབ་ན,དྲིས་ན,་ལབ་པ་ཡིན་ན་…rest of sentence – if you say, if you wonder, if you
ask…
 ག་རེ་རེད་ཟེར་ན་, གང་ཡིན་ཟེར་ན་
 བདག་ structure when asking about oneself གཞན་ structure when asking about others
 SUPPOSED TO - ་དངོས་ནས་བྱས་ན་ …Verb + ཡག་ཡིན་/རེད་
དངོས་ནས་བྱས་ན་ང་མདང་དགོང་གྲོགས་པོའི་ནང་ལ་འགྲོ་ཡག་ཡིན།ཡིན་ནའི་ངའི་མོ་ཊ་སྐྱོན་ཤོར་ཙང་ང་འགྲོ་ཐུབ་མ་སོང་།
 SHOULD HAVE: Verb + ན་ + ཡོང་པ་ཡོད་:
ངས་མདང་དགོང་ཨ་རག་དེ་འདྲས་མང་པོ་མ་འཐུང་ན་ཡོང་པ་ཡོད། གང་ཡིན་ཟེར་ན་ང་ད་ལྟ་མགོ་ཞེ་པོ་ན་གི་འདུག

LESSON 34: Phrase རུ་: MAKING or LETTING IT HAPPEN NATURALLY or

ACTIVELY
 AGENT + (བྱེད་སྒྲ་) + Object + ལ་ + Verb (Pr.) + རུ་ + འཇུག་།བཅུག་ + Volitional Auxiliary
རྒན་ལགས་ཀྱིས་ང་ཚོ་ལ་ཚིག་མང་པོ་སྦྱོང་རུ་འཇུག་གི་འདུག,…ངས…….རྒྱ་གར་གཞས་གཏོང་རུ་བཅུག་པ་ཡིན,
 ROOT of AN ADJECTIVE + རུ་འགྲོ་ + non-volitional auxiliary = adjective getting more and
more
EXAMPLE: དབྱིད་ཀ་སླེབས་འགྲོའོ་ཡོད་ཙང་དེང་སང་གནམ་གཤིས་སྐྱིད་རུ་འགྲོ་གི་འདུག,…དཀའ་ལས་ཁག་རུ་ཁག་རུ་་འགྲོ་གི་འདུག,….དབྱིན་སྐད་
ཡག་པོ་ཤེས་མཁན་གྱི་སློབ་ཕྲུག་མང་རུ་འགྲོ་གི་འདུག
 ROOT of an ADJECTIVE + རུ་གཏོང་ + Volitional Auxiliary – making someone to
SOMETHING
ཕྱུ་པ་འདི་གོང་ཁེ་རུ་མ་བཏང་ན་ང་ཚོང་ཁང་གཞན་དག་ཅིག་ནས་ཉོ་གི་ཡན།
LESSON 35: EXPRESSING DOUBT and CERTAINTY
 VERB + ཨ་ཡིན་/ཨ་ཡོད་/ཨ་ཡོང་ - I doubt that…, I wonder if
- WITH EXISENTIAL AUXILIARY: མི་དེ་འབྲུག་པ་ཡིན་པ་འདྲ། ཁོང་བོད་པ་ཨ་ཡིན།
 WITH FULL VERBS: …ད་ནམ་མཁའ་ལ་སྦྲིན་གཅིག་ཀྱང་མི་འདུག་ དོ་དགོང་ཆར་པ་གཏོང་ཡག་ཨ་ཡིན།
 WITH VERB + ཨ་ཡོང་: ང་ཨ་རག་མང་པོ་འཐུང་མེད་། སང་ཉིན་ང་ཆང་ནད་རྒྱག་ཨ་ཡོང་
 SHOWING CERTAINTY WITH པ་འདུག་ (generally pr. verb) and པ་ཡོད་ (generally past verb):
“I am sure that…” “I’m positive that….” “It must be the case that…”
ནམ་མཁའ་ལ་སྦྲིན་པ་ནག་པོས་ཁེངས་འདུག་ ད་ཆུ་ཚོད་ཕྱེད་ཀ་ཙམ་གྱི་རྗེས་ལ་ཆར་པ་གཏོང་པ་འདུག
LESSON 36: NO CHANCE, UNSURE, SHORT-CUT for གི་འདུག་, DOUBLE-CHECKING
 མ་+ Verb + རང་ + Verb + རེད་: …མ་འགྲོ་རང་འགྲོ་རེད,…མ་ཟ་རང་ཟ་རེད་།མ་འགྲོ་རང་འགྲོ་ཆགས་སོང་
 མ་ + Verb + ཀ་མེད་ + རེད་: ….མ་ཉན་ཀ་མེད་རེད,
 མ་ + Verb + མ་ Verb + ཐབས་མེད་རེད་: …མ་འགྲོ་ཐབས་མེད་རེད་་

LESSON 37: Not only, Topics marker, and Daring

 མ་ཟད་ in addition to, not only that but also,
AFTER NOUN - ཁོང་སེམས་པ་བཟང་པོ་མ་ཟད་རིག་པ་སྦྱང་པོ་ཡང་འདུག་
VERBS IN ANY TENSE USING ONLY བདག་ CONSTRCUTIONS - ང་བུ་མུ་དེ་ལ་སེམས་ཆགས་པ་མ་ཟད་ཡང་མོ་
རང་ལ་བརྩེ་དུང་ཆེན་པོ་ཡོད། ང་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ལ་ལས་ཀ་བྱེད་པ་མ་ཟད་སློབ་སྦྱོང་ཡང་བབྱེད་ཀྱི་འདུག
FUTURE ཡག་ཡིན་པ་མ་ཟད་/Present གྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད་/Past verb or past verb + ཡོད་པ་མ་ཟད།
ད་ལོ་ང་བལ་ཡུལ་ལ་འགྲོ་ཡག་ཡིན་པ་མ་ཟད་བོད་ལ་ཡང་འགྲོ་ཡག་ཡིན།
 Topic marker ནི་ (ནི་སྒྲ) “regarding”/ “as for…” “with respect to…”
CRUCIAL WORDS OF A SENTENCE
SHOWS OPPOSITE
EMPHASIZE WHAT IS BEING SAID - བྲས་ནི་འདུག་བྱེ་མ་ཀ་ར་ནི་འདུག
 Verb + ཕོད་པ་ existential (for self and other) or རེད་ (for other) – to dare, be brave enough to
do something –E.G. ང་མཚན་ཚོགས་ཀྱི་སྡིངས་ཆ་ལ་གཞས་གཏོང་ཕོད་མི་འདུག, བོད་མི་མང་པོ་ཞེ་པོ་ཞིག་བོད་ནས་བྲོས་ཕོད་པ་དེ་ཧ་ལས་ཡག་
རེད།,མདང་དགོང་ན་ངོ་ཚ་ནས་རིན་པོ་ཆེ་ལ་བཀའ་འདྲི་ཞུས་ཕོད་མ་བྱུང་།
Verb + ཕོད་པ་ + existential verb (for self + other)
Verb + ཕོད་པ་ + རེད་ (for other):
Verb + ཕོད་ཀྱི་ + existential (for present)
Verb + ཕོད་ཀྱི་རེད་ (for future)
Past tense verb + ཕོད་ + བྱུང་/སོང་/བྱུང་པ་རེད་ (for past tense)
Lesson 38 Pretending, Humility, and Blame

Pr. Verb + ཁུལ་བྱེད་ + vol. aux. (any tense): ….ཧ་མ་གོ་ན་ཧ་ག་ཁུལ་བྱས་པ་ཡིན་ན་འགྲིག་གི་མ་རེད། ན་ཁུལ་བྱས་ནས་དགེ་རྒན་ལ་མགོ་སྐོར་

གཏོང་གི་ཡོད།
Pr. Verb + ཁག་བྱེད་ + vol. aux. (any tense):….བལ་སྐད་མ་ཤེས་ན་ཡང་ཁག་བྱེད་དགོས་རེད།
Pr. Verb + མདོག་བྱེད་ + vol. aux. (any tense)…སོ་སོས་སོ་སོ་མི་ཡག་པོ་ཡིན་མདོག་བྱེད་མཁན་དེ་ཚོ་ལ་རྩ་བ་ནས་དགའ་པོ་མེད།
Pr. Verb + ཚུལ་བྱེད་ + vol. aux (any tense. Literary)
A NOMINALIZED VERB + Connective Particle + ཁུལ་ཡིན་or ཁུལ་རེད: a sense of humility or
feeling of inadequacy
ད་ང་དགེ་རྒན་ཡིན་པའི་ཁུལ་ཡི (I am not a true teacher), ཁོང་དགེ་རྒན་ཡིན་པའི་ཁུལ་རེད།
ཁག་དཀྲི་ (blame, fault): རང་གིས་ནོར་ནས་གཞན་ལ་ཁག་དཀྲི་གཡོག་པ་ཡིན་ན་ཆོས་ཀྱི་ཕྱོགས་ནས་སྡིག་པ་ཆེན་པོ་རེད་ད།

Lesson 39: Expressing Aspiration, New Knowledge, and Fact-of-the Matter

Verb + པར་ཤོག་: one’s aspiration, may it happen
བྱ་ལམ་འགྲོ་ཡོང་བར་ཤོག་,བཀྲ་ཤིས་ཤོག
རེད་བ་ hope, expectation, request འདོད་པ་ wish, want, desire, སྨོན་ལམ་ prayer, aspiration,སྨོན་འདུན་ wish or
aspiration, རེ་འདུན་ hope, aspiration, རེ་འདོད་ wish, hope
Verb + པའི་/ཡག་གི་ + རེ་བ་/འདོད་པ་ etc. + ཡོད: I have the hope/wish…, I hope/wish that….
Verb + ཡག་ + (ངའི་) རེ་བ་/འདོད་པ་etc. + ཡིན་/རེད་
Verb ་ཡག་ + (ཁོང་གི་) རེ་བ་/འདོད་པ་ etc. + ཡོད་
ཡིན་པ་རེད་/ཡོད་པ་རེད་: one has just come to realize a new information, correcting oneself
Present/Future Verb + ཡག་ཡིན་པ་རེད།
Present Verb + གི་ཡོད་པ་རེད།
Past Verb + ཡིན་པ་རེད་/ཡོད་པ་རེད།
DOUBLING OF THE VERBS: Of course, surely, the fact of the matter is…, it’s simply a fact
that…ཡིན་ཡིན་པ་རེད,་ཡོད་ཡོད་པ་རེད་མཐོང་མཐོང་པ་རེད་

Lesson 40 Verbs with Isolation Particles ་ཙམ་,ཁོ་རང་ and རྐྱང་ and Multi-Syllable Adjectives
Verb + པ་ཙམ་གྱིས་: just by, merely by, just because
ཁྱེད་རང་སླེབས་པ་ཙམ་གྱིས་དགའ་པོ་བྱུང་།
Non-Volitional Verb + ཙམ་བྱུང་/བྱུང་སོང་/བྱུང་པ་རེད་ in the past or ཙམ་ཡོང་གི་རེད་ in the future: just barely,
almost not
ལོ་མང་པོ་བོད་སྐད་སྦྱང་བའི་རྗེས་ལ་སྐད་བསྒྱུར་བ་ཆས་ཐུབ་ཙམ་བྱུང་, ཁྱེད་ངལ་བ་བྱས་ན་བླ་མ་མཇལ་ཙམ་ཡོང་གི་རེད་།

Verb + ཁོ་རང་ + negated aux.: something doesn’t even happen, or doesn’t happen at all
ལས་ཀ་བྲེལ་བ་ཚ་པོ་ཡིན་ཙང་གློག་བརྙན་ལྟ་བར་འགྲོ་ལོང་ཁོ་རང་མ་བྱུང་།
Verb + རྐྱང་བྱེད་ + aux. (any tense): just go right ahead, feel free to do something, just/only keep
doing
དེ་རིང་ཟ་ཁང་འདི་ལ་ཁ་ལག་ག་རེ་ཡིན་ནའི་ཟ་རྐྱང་བྱེད་ཨ་།སྦྱིན་བདག་ང་ཡིན་ད།
Tri-syllabic adjectives: སྔོ་ཐིང་ཐིང་ (bright blue), སེར་ཐིང་ཐིང (bright yellow), འཇམ་ཐིང་ཐིང་ (quite, peaceful),
དམར་ལྷབ་ལྷབ་ (bright red), འོད་ལྷབ་ལྷབ (sparkling, shimmering), འོད་ཐིང་ཐིང་ (shiny, bright), ཚ་སོབ་སོབ (pleasantly
warm), གྲང་བསིལ་བསིལ, (pleasantly cold), གཙང་ཧྲིལ་ཧྲིལ (clean, neat, spotless), ཁུ་སིམ་སིམ་(quiet)
Quadra-syllabic adjectives: གང་བྱུང་མང་བྱུང་ (recklessly, haphazardly),མི་ཤེས་དགུ་ཤེས (know-it-all, knowing
all kinds of things),་མི་བྱེད་དགུ་བྱེད (overdoing, doing all kinds of things),མི་བསམ་དགུ་བསམ (overthinking,
thinking all kinds of things),ཐ་རེ་ཐོ་རེ་(scattered, sparse, here and there),ཚ་གི་ཚི་གི (nervous, anxious),འཚབ་
བེ་འཚུབ་བེ་ (restless, hasty),ཛ་རེ་ཛོ་རེ་ (messy)