Professional Documents
Culture Documents
চট্টগ্রাম জেলার ইতিহাস
চট্টগ্রাম জেলার ইতিহাস
চট্টগ্রাম জেলা
- । ,
, , - আ
।
আ
আ ৫,২৮৩ ।[২] আ
।
ও
- ২১°৫৪´ ২২°৫৯´ ৯১°১৭´ ৯২°১৩´
। ; ,
ও ;
ও । ।
১৬৬৬ । । ১৮৬০
। ।
৪৮ ও । , , ও, ,
, । ।
,আ " ( )" ,
।
আ , ।
আ ' ' ' ও' । ' ও'।
আ
। ১৬৬৬ ।আ
। । ১৭৬০
আ । ' '।
আ ।
১৫৫২
ও ;
। আ ও । ও
আ । ।
,
।
। , ওও ওও
। ১৩৩৮ ও
।
ও ।
১৫৩৮ ১৬৬৬
আ । ১২৮
ও আ ।
- ।
ও - । ও
ও
। ১৯০৫ ওআ
।আ ও
।
১৮৫৭ ৩৪ ২ ,৩ ও৪
। ১৮ ও
৩ , ও ।
ও ।
।
১৯৩০ ১৮ ৭০০ আ
ও আ , ও
।
ও
আ ।
আ আ
। ১৯৩৩ ২০
।
।
আ । ১৯৪২
২০ ও ২৪ ।
ও
' ' ও
আ , ' ' । ।
।
। ।
আ আ
। আ , , ও
, , , , ,
।
।
৭৫ । আ ৮০ । আ ও
। আ ৬০ আ -
।
[৮]
১৯৮৩ ৪৫৩
। ৩.১০
আ আ ১.৩০ ও
। ।
( )
ও ও
আ
ও
১৯৯৪ আ । ১৯৯৫
। ১৯৯৮
।[৯]
১৯৬০ ও ।
( আ )
ও ।[৯]
বণ
। , ১৭৯৫ ও
১৫ ।
[৯]
ণ
। - ।
।
, ও ও ৫৬৮, ও ৯৫,৯৪১। আ ৮৫,৭০০
( , ১৯৮১), ৬ ৪০
। ওআ , , , ,
। ওআ (
)। ,
। আ ।
ও
আ আ
( )
( )
আ
আ
আ
ও
আ - ,
, , ।
আ
ও ও
- ।
,
,
- ও , ,
-
,আ
ও - ,
,
, ,
,
,
, ।
,
,
আ আ
( )
( )
( )
( )
আ ( )
(আ )
(১৬৫৮)
(১৭১৯)
আ
ও (১৭৯০)
আ
আ ( .)
আ ( )
ও
( )
( , )
.আ
১৯৭১ ২৭
। ২০
আ
১০০ । ১৩
৪৮ ৩৫
।আ , ,
৫৬ ।
আ ১৫ ১৭
।
।৩
। ১৯ ৭৫ -
৮৯ ।
। ১৩
১১
।
।[৩]
:৯
( আ , , , , , , ,
, )
: ১৩
:৯
।
ও ।[১০]
।আ
।
গ
, ,আ , , , আ
আ , , , , , ,
, , , , , ও , আ ,
আ ।
, আ ও , , আ ।[১১]
শ ব
আ , , , আ , , ,
,আ আ , , আ , আ , ,
, ,আ , , ,
, ,আ , ।
গ
আ ,আ , ও ,ও আ , আ ,আ
,আ ,আ , ।
–– ও ।
–– ।
–– ।
–– , ও ।
–– আ ;
–– আ ।
আ –– ।
আ –– ।
আ –– ও আ ।
আ –– ।
–– ।
–– ।
- - –– ।
আ –– ।
–– ।
–– ।
–– ।
–– ।
–– আ ।
আ –– ।
–– , ।
আ –– ।
–– ।
–– ।
ও –– আ ।
–– ।
–– , ।
–– , ।
–– ।
–– ।
–– ।
আ –– ।
–– ।
–– ।
–– ।
–– আ ।
–– ।
–– আ ।
–– ও ।
–– ।
–– ।
–– আ ।
–– ।
–– ও ।