Lineer Ba§mllk ve Lineer Ba§mszlk

u1(x ), u2 (x ), . . . , u 1(x ), u (x ) x
n− n
u1, u2, . . . , u u
Farzedelim ki 'in fonksiyonlar olsun.

n−1 , n 'nin lineer kombinasyonu;

n
1u1(x ) + 2u2(x ) + . . . + u (x ) = u (x )
X
n n i i
i =1

³eklinde ifade edilir.

n
u (x ) =
X
i i 0

i =1
e³itli§ için;

E§er bütün katsaylar sfr ise ( i = 0) a³ikar sfr çözüm (tirivial

solution) elde edilir.

E§er bu fonksiyonlardan u u2, . . . , u )

( 1, n herhangi birisi di§erleri

insinden ifade edilebiliyorsa bu fonksiyonlara lineer ba§mldr denir.

E§er bu fonksiyonlardan (u1 , u2 , . . . , u ) n herhangi birisi di§erleri

insinden ifade edilemiyorsa bu fonksiyonlara lineer ba§mszdr denir.

Wronskian Determinant

Bir lineer denkleminin, lineer ba§ml olup olmad§ Wronskian

determinantna baklarak tayin edilebilir.

n
u (x ) = 1u1 + 2u2 + . . . + u
X
i i n n =0
i =1

lineer denklemini ele alalm. Bu lineer denklem ve bu denklemin n− 1 tane

türevi alnarak

u1 1 + u2 2 + . . . + u
n n =0
u1 1 + u2 2 + . . . + u
′ ′ ′
n n =0
.
.
.

u1 1 1 + u2 1 2 + . . . + u 1
n− n− n−
n n =0

n bilinmeyenli n denklem olu³turulur.

Wronskian Determinant

Bu sistemin de§i³kenlerinin olu³turdu§u


u1 u2 un


u1 u2 u
 ... 

Wronskian u u u
 
′ ′ ′
n
 ... 
( 1, 2, . . . , n ) = 
 
. . .
. . .


u1 u2 u
 . . ... . 
n −1 n −1 n −1
 
n
 ... 

determinanta Wronskian determinanat denir.

E§er Wronskian(u1, u2 , . . . , u ) =
n 0 ise sistem lineer ba§ml,

E§er Wronskian(u1, u2 , . . . , u ) 6=
n 0 ise sistem lineer ba§mszdr.
Belirsiz Katsaylar Metodu

dny
dx n + a1 d n −1 y
dx n−1
+ ... + a 1 dy
n− dx + a y = h(x )
n dif. denkleminde

h(x ) 6= h(x )
y (x )
E§er 0 ve fonksiyonunun sonlu sayda türevleri

varsa özel çözüm, p

( ) = eax e ax ,

x , x 1, . . . , x 2, x ,
h x için:

h(x) = x
m m m−

(bx ), (bx )
için: 1,

h(x) = os(bx)

(bx ), (bx )
için: os sin ,

h(x) = sin(bx)

x 2e , xe , e
için: sin os ,
2 ax
h(x) = x e için:
ax ax ax ,

fonksiyonlarnn kombinasyonlar ³eklinde yazlr.

NOT: ( ) = x−1
h x için: x 1, x 2, x
− − −3 , . . . türevleri sonlu olmad§

için kullanlamaz!!!!!!
Belirsiz Katsaylar Metodu

Örnek: y ′′
y x2 + x +
−4 = 5 6 diferansiyel denklemini çözünüz.

Çözüm:
Çözümün devamı:
Çözümün devamı:
Belirsiz Katsaylar Metodu

d 3y − dy = e 4 x
dx 3 dx
Örnek: 4
x + os(3 ) diferansiyel denklemini çözünüz.

Çözüm:
Çözümün devamı:
Çözümün devamı:
Belirsiz Katsaylar Metodu

d 2y − dy + y = e 2 x
dx 2 dx
Örnek: 4 5
x sin( ) diferansiyel denklemini çözünüz.

Çözüm:
Çözümün devamı:
Çözümün devamı:
Çözümün devamı:
Çözümün devamı:
Belirsiz Katsaylar Metodu

d 2y − dy = xe 2
dx 2 dx
Örnek: 2 8
x diferansiyel denklemini çözünüz.

Çözüm:
Çözümün devamı:
Çözümün devamı:
Çözümün devamı:
Belirsiz Katsaylar Metodu

d 2y − dy = − x 2 + xe 2
dx 2 dx
Örnek: 3 9 18
x diferansiyel denklemini çözünüz.

Çözüm:
Çözümün devamı:
Çözümün devamı:
Belirsiz Katsaylar Metodu

Örnek: y 4 +y
( ) ′′ = e x +ln 2 + 12x diferansiyel denklemini çözünüz.

Çözüm:
Çözümün devamı:
Çözümün devamı: