3.3.2.1.2.

Su İçinde Yapılan Yüzeysel Temeller

Bu tür temeller genellikle kıyıda veya kıyıya yakın yerlerde yapılırlar. Bu temeller
üzerine yapılan (rıhtım duvarları, seddeler, dalgakıranlar vs.) inşaatlarda belirli ölçüde
uniform oturmalara izin verilir. Bu tür temeller yapılış şekillerine göre isim alırlar.
a) Taş Sandıkları İle Yapılan Temeller
Zemin temizlendikten sonra, kafes şeklinde yuvarlak ağaçlarla hazırlanan bölmeler
su içine indirilir ve içleri taşlarla doldurulur. Bu temeller genellikle önemsiz yapılarda
uygulanırlar (Şekil 3.23).
Bu tip temeller ayrıca, taşların serbest olarak dökülüp, tabii şev açısı ile yükselmesi
ile de yapılabilirler. Bu türlerine “Taş Dolgu Temel” denir.

Şekil 3.23. Taş Dolgularla Yapılan Temel

b) Beton bloklarla yapılan temeller

Sedde, rıhtım duvarı gibi inşaatların temel veya elemanın kendisinin yapımında
kullanılırlar. Kıyıda belli şekillerde dökülmüş beton blok veya taşların yan yana ve üst üste
konularak deniz dibinden itibaren yükseltilmesiyle yapılırlar. Beton bloklar yapılırken,
kaldırmak için gerekli tutma yerleri yapılmalıdır. Beton veya taş bloklar paslanmaz çelik
kenetlerle ya da kendileri üzerinde yapılan girinti ve çıkıntılarla bağlanırlar. Zemin
temizlendikten sonra zemini tesviye etmek ve yük dağılımını uniform hale getirmek için
temel zeminine çakıllı kum dökülüp yayılır, (Anroşman yapılır) ve daha sonra taş ya da
beton bloklar yerleştirilir (Şekil 3.24).

57
 Enerji nakil direği

Şekil 3.24. Beton Bloklarla Yapılan Temel

58
 c) Dipsiz Sandıklarla Yapılan Temeller
Zeminin palplanş çakılmayacak kadar sert ya da kaya olması durumunda uygulanan
temel türüdür. Temel kalıbı (manto) ahşap veya demirden yapılıp alt kenarları mümkün
mertebe tabana düzgün değecek şekilde zemine oturtulur. Kalıp zemine ankraj
çubuklarıyla bağlanır. Betonu kuruda dökmek amacıyla çift kalıp yapılıp, içerdeki su
çekilebilir. Bu durumda tekrar kullanılmak üzere dış kalıp çıkarılabilir. Kuruda beton
dökmek için önce iki kalıp arasına ve alta 30~40 cm. beton dökülüp sonra su boşaltılır
(Şekil 3.25).

a-Kalıp b-Dış kalıp-manto c-Gergi çubukları d-Ankraj

e-Tıkaç betonu f-Temel betonu g- Yapı h- Ankraj çubuğu

Şekil 3.25. Dipsiz Sandıklarla Yapılan Temeller

d) Yüzen Sandıklarla Yapılan Temeller

Temel çukuru tabanının kurutulmasının zor ya da mümkün olmadığı durumlarda
yapılan temellerdir.
Temel yapım aşamasında ilk olarak zemin temizlenir. Şayet sağlam zemin derinde
ise kum ve çakıl doldurup düzeltilerek hem düzeltilmiş hem de kısmen sağlamlaştırılmış
olur. Daha sonra su sızdırmaz büyük sandıklar su içine indirilip, içleri ya tamamen beton
ya da kum ve kum-çakılla ile doldurulur (Şekil 3.26).

59
 Yüzen sandıklar esas itibariyle sedde, dalgakıran, rıhtım duvarı, sahil feneri gibi
yapı temellerinin inşaatında kullanılmaktadır. Oturmalar bu yapılar için önemli bir rol
oynamamaktadır. Yapıların oturdukları köprü ayakları, mesnetler ve benzeri inşaatlarda bu
yöntem kullanılmamalıdır.
Ahşap ya da betonarmeden yapılabilen sandıkların uzun olması halinde bloklar
enine bölünmeli ve bloklara belli uzunluklardan sonra dilatasyon derzi uygulanmalıdır. Bu
derzler lambalı veya geçmeli olarak teşkil edilmelidir. Aynı şekilde farklı sandık gruplarına
oturan yapılarda da ayırma derzi konulmalıdır.

Kum,Çakıl
ve/veya stabilize
Dolgu Yapı

Beton

Plan
Kesit

Şekil 3.26. Yüzer Sandıklarla Yapılan Temeller

60