Spis treści

1. Jaki powinien być żołnierz? 7

1.1. Antyczny wzór żołnierza 7
1.2. Polskie inspiracje starożytną poezją 8
1.3. Oświeceniowe przemiany w szkolnictwie — czyli wychowajmy sobie bohaterów 11
1.4. Powinności żołnierskie w polskiej myśli politycznej 12

2. Wzór obywatela w polskiej myśli politycznej 17

2 .1. Antyczne wzorce obywatela 17
2.2. Mity założycielskie państwa polskiego 18
2.3. Obywatel w Rzeczypospolitej szlacheckiej 18
2.4. Polskie oświecenie — wołanie o naprawę państwa 21
2.5. Wiek XIX — walka o niepodległość 22
2.6. Mamy swoje państwo — II RP 25
2.7. Polska powojenna — okres PRL 26

3. Budowa państwa polskiego — koncepcje polityczne Piastów 29

3.1. Mieszko I — budowniczy państwa Polskiego 29
3.2. Bolesław Chrobry — pierwszy król Polski 32
3.3. Bolesław Krzywousty — jedność czy podział? 36
3.4. Odbudowa jedności państwa 37

4. Rola ludzi Kościoła w budowie państwa polskiego 42

4.1. Chrzest Polski — początkiem państwowości 42
4.2. Święty Wojciech — pierwszy polski święty 43
4.3. Święty Stanisław — bohater czy zdrajca? 44
4.4. Jakub Świnka — propagator zjednoczenia 46

5. Obywatele wobec wyzwań epoki nowożytnej 49

5.1. Reformacja i kontrreformacja — Polska kraj bez stosów 49
5.2. Wyzwanie epoki — reformy ustrojowe 51

6. Spory o przyczyny upadku I Rzeczpospolitej 58

6.1. Dlaczego Polska straciła niepodległość? 58
6.2. Sami sobie jesteśmy winni, czyli krakowska szkoła historyczna 59
6.3. Rzeczpospolita ofiarą — warszawska szkoła historyczna 61

3
7. Nurt insurekcyjny czy realizm polityczny? 64
7.1. Polacy wobec zaborów 64
7.2. Chwyćmy za broń, czyli nurt insurekcyjny 66
7.3. A może jednak kompromis? 68
7.4. Konspiratorzy czy realiści? 71

8. Spory o ocenę powstań narodowych w XIX w. 73

8.1. Polacy — naród walczący 73
8.2. Powstanie listopadowe czy wojna polsko-rosyjska? 73
8.3. Wszyscy jesteśmy partyzantami — powstanie styczniowe 76
8.4. Pozostałe zrywy narodowościowe Polaków w XIX w. 77

9. Jakie mamy mieć państwo — spory o kształt Polski w XX w. 81

9.1. Dwudziestolecie międzywojenne — odbudowa kraju 81
9.2. Lata 1944—1945 — spory o kształt powojennej Polski 87
9.3. Rok 1989 — koniec komunizmu 90

10. Społeczeństwo wobec komunizmu 95

10.1. Pogodzeni z losem? 95
10.2. A jednak walczymy — twarda opozycja 98
10.3. Terroryści czy bojownicy o wolność? 99
10.4. A może zreformujmy system — opozycja lewicowa 100
10.5. Strajki i demonstracje — najlepsza broń przeciw władzy 101
10.6. Komitet Obrony Robotników — nowa forma opozycji 103
10.7. Żartem w komunę 104

Indeks osób 107

Indeks pojęć 110