Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

Kepentingan Pengurusan Rantaian

Bekalan dalam Industri Nanas

Dr. Jamaliah Hj. Laham

PhD (Queensland)
Bahagian Pengembangan dan Pembangunan Tanaman
Lembaga Perindustrian Nanas Malaysia
Email : jamaliah@mpib.gov.my
1
Kandungan Pembentangan

Pengenalan kepada industri nanas

Malaysia

Cabaran-cabaran kepada industri

nanas

Kepentingan Pengurusan Rantaian

Bekalan

Kesimpulan

2
 Pengenalan kepada
industri nanas Malaysia

3
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

Keluasan Penanaman & Pengeluaran

Negeri Luas Fizikal (hek) Luas Tanam (hek) Pengeluaran (MT)
Johor 7,425 5,516 267,913
Melaka 37 37 1,250
N. Sembilan 175 110 2,152
Selangor 350 217 4,974
Perak 166 115 3,116
P.Pinang 208 144 4,978
Kedah 251 123 3,659
Perlis 6 1 6
Kelantan 207 103 1,428
Pahang 156 108 1,887
Terengganu 146 106 2,797
JUMLAH 9,127 6,580 294,160

Laporan Banci Tanaman Nanas LPNM 2014 SSL

(2009 – 2014)
106 4
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

Pelbagai Varieti Nanas

Varieti Luas Bertuai Pengeluaran Purata
(Hektar) (Metrik Tan - MT) Pengeluaran
(MT/hektar)
N36 2,473 160,438 65
Josapine 1,417 49,191 35
Moris 1,284 43,376 34
MD2 553 31,317 57
Sarawak 179 5,168 29
Yankee 107 3,287 31
Gandul 9 265 31
Lain-lain 21 1,119 53
JUMLAH 6,043 294,161 49
Laporan Banci Tanaman Nanas LPNM 2014

5
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

Contoh-contoh varieti Nanas

MD2 Josapine N36

6
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

Nanas ditanam di pelbagai Jenis

Tanah

Luas Tanaman Nanas Mengikut Jenis

Tanah

17%

83%

Gambut
Mineral
Laporan Banci Tanaman Nanas LPNM 2014 7
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

Penggunaan Nanas
Lain-lain

Pengkalengan/Pengetinan

8
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

Corak Pembelian Pengguna Malaysia

 71% pembeli (pengguna) di Malaysia makan nanas
dalam bentuk ‘buah segar’

 Corak Pembelian Pengguna (untuk nanas segar)

45% - di gerai buah-buahan
29% - di pasar malam & pasar tani
26% - di pasar raya dan pasar besar

QI Consultan (2010)
9
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

Cabaran-cabaran kepada
industri nanas

10
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

Isu-isu yang menjadi Cabaran

Kepada Industri Nanas
1) Keluasan bertanam
- Tahap Sara Diri (SSL) > 100%

Domestik Eksport

2) Pelbagai Varieti

Segar Kaleng/Tin

11
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

Isu-isu yang menjadi Cabaran

Kepada Industri Nanas
3) Pelbagai Jenis Tanah
- mempengaruhi kemanisan (brik) buah
4) Mudah rosak (perishable), bulky, Jangka hayat
pendek

Proses Pengumpulan Proses Pengagihan Proses Pengagihan

Kebun  Pusat
Menggunakan treler Pemborong  Peruncit
Pengumpulan

12
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

Isu-isu yang menjadi Cabaran

Kepada Industri Nanas
5) Ketidakseragaman dalam kualiti buah dan
pengeluaran buah

Export Domestik

Pelbagai grade Pelbagai grade MD2 berbentuk

tirus/kon

6) Faktor keselamatan makanan (food safety), tracebility

- Polisi negara dan negara-negara pengimport
contoh: MyGAP, Malaysian Best, GPL, HACCP, EuroGAP
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

(samb..) Isu-isu yang menjadi

Cabaran Kepada Industri Nanas
7) Ketidaktentuan dalam bekalan dan permintaan buah
- Akibat pengaruh cuaca, perubahan suhu, tiada penjadualan
penanaman dsb

Lambakan buah Buah masak dipokok

8) Buah ‘bermusim’
9) Dianggap sebagai ‘komoditi’

14
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

(samb..) Isu-isu yang menjadi

Cabaran Kepada Industri Nanas
10) Lokasi penanaman yang berselerak
- kos transaksi tinggi , Jarak panjang daripada pengusaha ke pengguna
akhir.
11) Globalisasi

Oleh itu, Pengurusan Rantaian Bekalan adalah

merupakan PERKARA PENTING untuk memastikan
buah-buah/produk-produk nanas dapat di PASAR kan

15
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

Kepentingan Pengurusan
Rantaian Bekalan

16
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

Pengurusan Rantaian Bekalan Nanas

& Kepentingannya
- Definisi: Pengurusan Rantaian Bekalan adalah integrasi
semua proses yang melibatkan aliran produk dan informasi
yang dapat menambah nilai untuk entiti yang terlibat daripada
pengeluar hingga pengguna akhir.

- Kepentingannya: Untuk MEMASARKAN buah-buah/produk-

produk nanas secara EFEKTIF dan EFISIEN.

- Contoh-contoh Kebaikan Pengurusan Rantaian Bekalan:

Mengurangkan stok simpanan, mengurangkan kos,
berkongsi maklumat, berkongsi risiko, jaminan
pasaran, jaminan bekalan (segi volume dan
berterusan) dan sebagainya.
Mentzer et al. (2000), Fawcet et al (2008); Ferne et al (2006); White (2000); Ruben et al (2007); Simonson (2009) 17
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

Struktur Pengurusan Rantaian

Bekalan Nanas
- ‘Actors / Players’ dalam Rantaian Bekalan Nanas:

Pengusaha Agent/ Pekilang/ Pemborong Packer/ Peruncit

/Pengeluar Pengedar Pemproses Exporter

18
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

(samb...) Struktur Pengurusan

Rantaian Bekalan Nanas

A Generic Pineapple Supply Chain

*(varieties, fresh/canned pineapple, local/export)

19
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

(samb...) Struktur Pengurusan

Rantaian Bekalan Nanas

Contoh:

o Ladang Kontrak (bawah MOA Inc)

o Joint-Venture
– Anchor company yang boleh memberi jaminan
kepada pemasaran.

20
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

Komponen dalam Pengurusan

Rantaian Bekalan Nanas

Hubungan
Perniagaan
Huluan Informasi
Hiliran
Produk

Proses

21
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

(samb..) Komponen dalam

Pengurusan Rantaian Bekalan Nanas
 Hubungan Perniagaan (Business Relationship)
– melibatkan kepercayaan (trust) dan komitmen.
 Informasi
- kesediaan berkongsi maklumat bergantung kepada sejauh mana kekuatan
hubungan perniagaan yang wujud.
 Produk
 Proses (Business Process)
- melibatkan aktiviti-akitiviti untuk hasilkan output spt. pengeluaran,
pengedaran, logistik, pengurusan produk dan tempahan produk
 Kedudukan dalam Rantaian Bekalan (Position in the
supply chain)
- sama ada di kedudukan huluan (upsream) atau di hiliran (downstream) yang
mempengaruhi permintaan (yang dijangka / tidak terjangka (Lean vs Agile)
 Kuasa / Kebergantungan (Power vs Dependency) 22
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

Kajian dalam Pengurusan Rantaian

Bekalan Nanas di Malaysia
Pengusaha Pemasar Peruncit
“Saya sudah lama “...selagi ada bulan “Mereka (Pemasar)
berniaga dengan dia dan matahari” memang berkebolehan.
(Pemasar). Dia boleh Selagi mereka boleh
dipercayai dan bekal pada kita dan
bayarannya bagus...” tidak bagi kita masalah,
kita akan beli daripada
Hubungan “ Kami akan teruskan “Selagi syarikat ni mereka”..
Perniagaan berniaga dengan dia (Pengusaha)
(Pemasar) selama- beroperasi, saya akan
lamanya. Dia ada teruskan hubungan
integriti yang tinggi. perniagaan
Sehingga kini, dia tak dengan mereka.
pernah bagi masalah
pada syarikat kami”

23
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

(samb..) Kajian dalam Pengurusan

Rantaian Bekalan Nanas di Malaysia

“Bila kita ada masalah, “Kita akan bagi tahu bila

kita akan bagi tahu awal musim kemuncak. Jadi
pada pembeli. Kita tak Syarikat Y akan sesuaikan
tunggu sampai buah tiba waktu untuk hormon buah”
tempat mereka...”
“Kita export buah
“Sekarang, untuk Nanas termasuk jambul dan
Perkongsian N36, kita bukan saja batang. Semua saiz dah “Setiap tahun pada
Maklumat boleh eksport Grade A boleh jual. Lagi pun dalam bulan Jun dan Julai,
tapi juga Grade B dan satu kontena, anggaran syarikat kita tak ada
C.. ” berat jambul dan batang eksport ke Dubai
500 kg. Di sini ianya sebab tiada
adalah sampah tapi bila permintaan pada
kita eksport, ianya jadi bulan-bulan tersebut.
duit...” Kita dah bagi tau awal-
awal..”
24
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

(samb..) Kajian dalam Pengurusan

Rantaian Bekalan Nanas di Malaysia

“Kalau saya ada Kalau mereka (Pengusaha) “Bila kita tukar daripada
lebihan buah, saya ada lebihan buah (excess), nanas Moris ke nanas
akan tanya kita akan tolong sebab Josapine, kita tak teruskan
(Pemasar) sama ada fokus kita untuk jangka perniagaan dengan Sykt. A
mereka boleh beli panjang. Mereka ada (Pemasar Lain) sebab kita
lebih sikit....” pasaran mereka sendiri tau syarikat tu tak mampu
dan kita ada pasaran kita untuk bekalkan nanas
sendiri...” Josapine...”
Produk “ Saiz buah nanas tak
seragam. Ada masa “ Bila musim hujan, buah “Kita memang tegas dengan
di ladang hanya ada nanas akan cepat masak spesifikasi yang ditetapkan
buah size C dan D..” walaupun kulitnya masih sebab kita ada kaitan
hijau. Pengusaha akan dengan syarikat
bagi tahu kita awal-awal penerbangan, Kita tak ada
lagi..” pilihan....”

25
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

(samb..) Kajian dalam Pengurusan

Rantaian Bekalan Nanas di Malaysia

“Kita tak ada masalah. “Praktis mereka (Pengusaha) “Kita pilih syarikat ni
Business kita stabil. adalah bila mereka tuai 5000 (Pemasar) sebab syarikat
Pelanggan semua nak buah nanas, pada hari yang ni boleh bekal secara
buah nanas hari-hari. sama mereka akan tanam 5000 berterusan dan
Mereka tak nak ..hari ni sulur nanas dan mereka akan penghantaran dalam
ada, esok tak ada. hormon (aruhan pembungaan) waktu yang dijanjikan”...
Proses Mereka nak bekalan 5000 pokok juga untuk
yang terjamin..” memastikan jaminan bekalan “Peraturan standard
buah nanas”. (SOP) untuk Unit
Kawalan Kualiti (QC),
20 tahun lepas, kita beli dengan jika mereka terjumpa ada
syarikat X (Pengusaha Lain) sebahagian produk yang
tapi syarikat tu tak boleh bagi rosak, mereka akan tolak
jaminan bekalan. Kadangkala semua consignment dari
ada ..kadangkala tak ada. syarikat terbabit pada
Macam mana nak berniaga?.. hari tersebut...”
26
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

Kelebihan Pengurusan Rantaian Bekalan

Nanas
 Jaminan pasaran
 Lebihan buah nanas semasa ‘musim lambakan’ buah
dapat dijual
 Penggantian buah nanas tanpa buah tersebut perlu
dipulangkan semula
 Jaminan bekalan yang berterusan – volume
 Jaminan kualiti dalam bentuk saiz (berat) yang tidak
berubah
 Perkongsian maklumat tentang teknikal/teknologi
 Dapat meneroka segmen pasaran baru di luar negara
– untuk buah kecil
27
 Seminar Industri Nanas Sarawak 2015

Kesimpulan

 Pengurusan Rantaian Bekalan Nanas amat penting

dalam membantu memasarkan buah-buah nanas
dengan lebih efektif dan efisien.

Persoalannya: Bersediakah kita?

28
 SEKIAN
TERIMA KASIH

29