Professional Documents
Culture Documents
σαχτουρησ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Εξόρμηση 11-12 Δεκεμβρίου 1982
σαχτουρησ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Εξόρμηση 11-12 Δεκεμβρίου 1982
Την προτελευταία μέρα του Μάρτη του 2005 έφυγε ο ποιητής Μίλτος
Σαχτούρης. Σκαλίζοντας πρόσφατα το φωτογραφικό αρχείο μου, βρήκα και
κάτι φωτογραφίες μαζί του όταν είχαμε συναντηθεί για τη συνέντευξη που
ξαναδημοσιεύω σήμερα…
Και παρ’ όλα αυτά, ένας άνθρωπος και ποιητής μοναχικός και ακέραιος στη μοναξιά
του. Ψηλός, ευθυτενής, διστακτικός μέχρι ν’ ανιχνεύσει τον επισκέπτη του. Ύστερα,
γίνεται κοντινός, οικείος, δικός. Μακριά όμως πάντα από κάθε σκέψη να βρεθεί σε
χορούς και πανηγύρια, σε κοσμικές συγκεντρώσεις και κάθε εκδήλωση που
σηματοδοτεί τη ματαιότητα ενός κόσμου που αναλίσκεται χωρίς λόγο… Δεν βγαίνει
και δεν κυκλοφορεί γιατί έτσι μπορεί να αισθάνεται καλύτερα και να λειτουργεί
καλύτερα.
Σ’ αυτό το ερώτημα δεν υπάρχει απάντηση. Τι είναι ποίηση; Ξέρω γω! Έχω να πω
πάντως ότι η ποίηση δεν είναι επάγγελμα. Είναι αποστολή. Κι ο Ρίλκε, πάλι, στη
μελέτη του για τον Ροντέν λέει ότι ο δρόμος των δημιουργών είναι ένα μονοπάτι
γεμάτο αγριάγκαθα. Γιατί όλα τα δίνουνε στην τέχνη τους.
Ήταν αρνητικοί όχι μόνον οι παλαιοί αλλά και οι σύγχρονοι, οι μοντέρνοι ποιητές της
εποχής. Εκτός, βέβαια, από τον Εμπειρίκο και τον Εγγονόπουλο. Αυτοί οι δυο μου
δώσανε θάρρος κι απαρχής με πίστεψαν. Οι άλλοι ήταν αρνητικοί και οι πολλοί
λογοτέχνες και κριτικοί πέρασαν πολλά χρόνια για να με παραδεχτούνε.
Είναι, φυσικά, σημαντικά όσα γράφτηκαν από τον Μαρωνίτη και τον
Δάλλα…
Ίσως αυτή η αργοπορημένη αναγνώριση να έπρεπε να είχε γίνει. Μια γενιά νεότερη
να με καταλάβει. Η δική μου γενιά δεν με κατάλαβε. Ούτε οι παλιότεροι.
Νομίζω ότι με τους νέους επικοινωνώ. Έρχονται και με βρίσκουν άσχετοι άνθρωποι,
που συγκινήθηκαν από την ποίησή μου και που γνωριστήκαμε από μια τυχαία
ακρόαση σε μια διάλεξη… Έτσι έχω γνωρίσει δυο φίλους.
Είναι μια αγχώδης ποίηση, η οποία εκφράζει την εποχή που ζούμε.
Εγώ δεν πιστεύω άμεσα ότι πρέπει να περνάει γιατί η ποίηση είναι ένα εσωτερικό
πράγμα. Αλλά, οπωσδήποτε, έμμεσα περνάει.
Υπάρχει πρόβλημα γλώσσας. Η γλώσσα μας μιλιέται από λίγους ανθρώπους. Αλλά
σαν επίτευγμα η ποίηση είναι υψηλά. Γιατί στην Ευρώπη υπάρχει μια παρακμή. Στη
Νότια Αμερική υπάρχουν ποιητές καλοί. Η Ευρώπη έχει κορεστεί.
Οι κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες. Η καταπίεση δημιουργεί ίσως ένα ποτάμι που
βγαίνει. Οι δυτικοί έχουν φθαρεί, από τον τεχνολογικό τους πολιτισμό, από τις
εύκολες εξωτερικές απολαύσεις. Δεν έχουν πράγματα πια να πούνε.
Με τις νέες προοπτικές, ασφαλώς έχει μέλλον γιατί, τον δικό μου καιρό, τα βιβλία δεν
πουλιόντουσαν καθόλου. Το τρίτο μου βιβλίο, που είναι ένα από τα καλύτερα, το
«Με το πρόσωπο στον τοίχο», πούλησε μόνο πέντε αντίτυπα! Έτσι και τ’ άλλα –
πενήντα το πολύ, εξήντα, αντίτυπα. Βέβαια, τα συγκεντρωμένα ποιήματά μου, στην
έκδοση του Κέδρου πουλήθηκαν και είναι τώρα στην πέμπτη χιλιάδα. Τέλος πάντων,
σήμερα πουλιούνται οι νέοι ποιητές. Πουλιέται η ποίηση, κυκλοφορεί.
Μου έρχεται έμπνευση εκεί που δεν την περιμένω. Τα ποιήματά μου, τα
περισσότερα, τα έχω γράψει στην Κατοχή, στα καφενεία τα άδεια και παγωμένα, στο
δρόμο. Το βράδυ που κοιμάμαι, ξυπνάω αιφνιδίως και μου έρχεται μια ιδέα. Είναι η
έμπνευση. Πρώτα γράφω την κεντρική ιδέα. Ύστερα από πολλές μέρες την
επεξεργάζομαι. Άμα περάσει μια βδομάδα και δεν έχει βγει, το σκίζω ή το
παραμερίζω. Αλλιώς, το βάζω κατά μέρος, στα ποιήματα που έχω υπό έκδοση.
Από την πρώτη σας εμφάνιση στην ποίηση, είχε κάποιους σταθμούς η
πορεία σας;
Δεν είχε σταθμούς. Ήταν, θα μπορούσα να πω, ένα ημερολόγιο υποσυνείδητο της
ζωής μου. Έζησα, γράφοντας αυτά τα ποιήματα. Ήταν η τροφή μου.
Είναι η ιδιοσυγκρασία τους να γράφουν έτσι. Εγώ, ναι, είμαι ολιγογράφος. Και
πιστεύω για τον εαυτό μου ότι, τελικά, κερδίζει με την ολιγογραφία. Με τα πολλά
ποιήματα μπερδεύεται. Ο Παλαμάς είναι πολύ καλός ποιητής αλλά οι νέοι δεν τον
αγαπάνε γιατί δεν μπορούν να βρουν, μέσα στο χάος των ποιημάτων που έχει
γράψει, τα καλά. Εξαρτάται, λοιπόν, από τον καθένα. Πάντως, για μένα, η
δημιουργία είναι απλή, σαν φυσική λειτουργία!