SOUTHERN MASBATE ROOSEVELT COLLEGE, INC.

Katipunan, Placer, Masbate

Dr. Victor V. Lepiten, Sr. Victor Elliot S. Lepiten III, CPA

FOUNDER PRESIDENT

PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA II

(Panitikan ng Pilipinas)

Pangalan:
Taon, Kurso at Pangkat:
Numero ng Telepono:
Pangalan sa Facebbok:
PANITIKAN

Sa pinakapayak na paglalarawan, ang panitikan o panulatan ay ang pagsulat ng tuwiran o tuluyan at patula na

nag-uugnay sa isang tao. Subalit upang maipagkaiba ito mula sa ibang mga walang saysay na babasahin o
patalastas lamang, ang mga panitikan ay ang mainam na pagsulat na may anyo, pananaw, at diwang
nakasasanhi ng matagal na pagkawili at gana. Samakatuwid, may hugis, may punto de bista at
nakapagpapahaba ng interes ng mambabasa ang isang sulating pampanitikan. Nagsasalaysay ng buhay,
pamumuhay, lipunan, pamahalaan, pananampalataya at mga karanasang kaugnay ng iba't ibang uri ng
damdaming tulad ng pag-ibig, kaligayahan, kalungkutan, pag-asa, pagkapoot, paghihiganti, pagkasuklam,
sindak at pangamba. Ito ang isang dahilan kung bakit pinag-aaralan ang larangan ng literatura sa mga
paaralan. Ang Iliad ni Homer, ang isang halimbawa ng mga mabuting likhaing pampanitikang kanluranin,
maging ang Aeneid ni Vergil.

Mga uri ng panitikan

Sa pinakapayak na paghahati, dalawa ang anyo ng panitikan: ang mga Piksiyon (Ingles: fiction) at ang mga Di-
piksiyon (Ingles: non-fiction) na mga sulatin at babasahin. Ginagamit ng mga manunulat ang kanilang
imahinasyon para sa pagsulat ng mga akdang bungang-isip lamang. Nag-iimbento sila ng mga kathang-isip na
mga tauhan, pangyayari,, sakuna, at pook na pinangyarihan ng kuwento para sa kanilang
mga prosang katulad ng mga maikling kuwento.
Para sa pangalawang anyo ng panitikan, bumabatay ang may-akda sa mga tunay na balita at iba pang
kaganapan, ayon sa kaniyang mga kaalaman hinggil sa paksa. Pinipilit dito ng manunulat na maging tumpak
sa mga detalye ng mga pangyayari. Hindi gawa-gawa lamang ang nakaka-engganiyong kuwento. Kabilang sa
mga hindi-bunganga-isip na mga sulatin at babasahin ang
mga talambuhay, awtobiyograpiya, talaarawan, sanaysay, at mga akdang pang-kasaysayan.

Mga Akdang Pampanitikan

Mga Akdang Tuluyan

 Anekdota

Ang anekdota ay isang uri ng akdang tuluyan na tumatalakay sa kakaiba o kakatwang pangyayaring naganap
sa buhay ng isang kilala, sikat o tanyag na tao. Ito ay may dalawang uri: kata-kata at hango sa totoong buhay.
Ito rin ang mga ginagawa ng mga pagpapaliwanag sa mga ginagawa ng mga tao.

Halimbawa:
* Para sa mga hindi nakakaalam, ang Hebreo ang wika na ginagamit sa Israel.
Isang ahenteng Ruso (KGB agent) ang nakakita sa isang matandang nagbabasa ng balarilang Hebreo sa parke
ng Moscow. Itinanong ng ahente kung ano ang kanyang binabasa, at isinagot ng matanda na ito ay aklat ukol
sa wika ng Israel.
Sinabi ng ahente na sa gulang ng matanda ay hindi na ito makararating pa sa Israel kaya walang silbi ang
kanyang pag-aaral ng Hebreo. Sagot ng matanda na tama ang ahente — siya’y matanda at malamang ay hindi
na makabibiyahe pa sa Israel — ngunit sa paraiso ang wika ay Hebreo.
Tinudyo ng ahente ang matanda na baka hindi paraiso ang kanyang kahihinatnan, kundi impiyerno. Sumagot
ang matanda na hindi iyon magiging problema dahil marunong na siya ng wikang Ruso.
Gawain 1:
Panuto: Gumawa ng isang Anekdota tungkol sa isang tanyag na tao mula sa inyong lugar.

Pamantayan:
Nilalaman ---------------- 40% --------
Kaugnayan sa Paksa ---------------- 30% --------
Kalinisan ---------------- 10% --------
Organisasyon ---------------- 20% --------
Kabuuan 100%
 Nobela

Ang nobela, akdang-buhay o kathambuhay ay isang mahabang kuwentong piksiyon na binubuo ng iba't ibang

kabanata. Mayroon itong 60,000-200,000 salita o 300-1,300 pahina. Noong ika-18 siglo, naging istilo nito ang
lumang pag-ibig at naging bahagi ng mga pangunahing henerong pampanitikan. Ngayon, ito ay kadalasan
may istilong artistiko at isang tiyak na istilo o maraming tiyak na istilo.

Mahabang makathang pampanitikan na naglalahad ng mga pangyayari na pinaghahabi sa isang mahusay na

pagbabalangkas na ang pinakapangunahing sangkap ay ang pagkakalabas ng hangarin ng bayani sa dako at
ng hangarin ng katunggali sa kabila -isang makasining na pagsasalaysay ng maraming pangyayaring
magkasunod at magkakaugnay. Ang mga pangyayaring ito ay may kanya-kanyang tungkuling ginagampanan
sa pagbuo ng isang matibay at kawili-wiling balangkas na siyang pinakabuod ng nobela.

Layunin ng Nobela

1. gumising sa diwa at damdamin

2. nananawagan sa talino ng guni-guni
3. mapukaw ang damdamin ng mambabasa
4. magbigay ng aral tungo sa pag-unlad ng buhay at lipunan
5. nagsisilbing daan tungo sa pagbabago ng sarili at lipunan
6. nagbibigay inspirasyon sa mambabasa
7. nabubuksan nito ang kaalaman ng tao sa pagsulat ng nobela

Katangian ng Nobela

1. pumupuna sa lahat ng mga larangan ng buhay

2. dapat maging malikhain at maguni-guni ang paglalahad
3. pumupukaw ng damdamin ng mambabasa kaya ito nagiging kawili-wili
4. kailangang isaalang-alang ang ukol sa kaasalan
5. maraming ligaw na tagpo at kaganapan
6. ang balangkas ng mga pangyayari ay tumutukoy sa kaisahang ibig mangyari
7. malinis at maayos ang pagkakasulat
8. maganda
9. maraming magagandang tagpuan kung saan nakikilala pa ng lalo ang mga tauhan
 Elemento ng Nobela

1. tagpuan - lugar at panahon ng mga pinangyarihan

2. tauhan - nagpapagalaw at nagbibigay buhay sa nobela
3. banghay - pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari sa nobela
4. pananaw - panauhang ginagamit ng may-akda a. una - kapag kasali ang may-akda sa kwento b.
pangalawa - ang may-akda ay nakikipag-usap c. pangatlo - batay sa nakikita o obserbasyon ng may-
akda
5. tema - paksang-diwang binibigyan ng diin sa nobela
6. damdamin - nagbibigay kulay sa mga pangyayari
7. pamamaraan - istilo ng manunulat
8. pananalita - diyalogong ginagamit sa nobela
9. simbolismo - nagbibigay ng mas malalim na kahulugan sa tao, bagay at pangyayarihan
Basahin ang Buod na iskrip ng Nobelang “Bata-bata paano ka ginawa ni Lualhati Bautista” at sagutin ang
sumusunod na mga tanong.

Lea : Excuse me, excuse me.

Wag kang kakabahan ha? Basta’t banat ng banat, tapos! katuwaan lang naman ito eh. Ang importante, kung
ano ang laman ng utak at ng puso, hindi ng mukha ha?
Maya: opo, nanay.
Announcer: Ang susunod na magpakapakita ng kanyang talino ay ang candidate no. 7, estudyante ni Ms.
Maghirang, Kinder Section Pussycat, 7 yrs. Old, ang kanyang favorite subject, uy Math! Ang kanyang
pangalan, Maria Natalia Bustamante Gascon!
"Ang tiyan ng nanay, malakit't mabilog.
Ano 'yon? tanong ni Ojie sa nanay.
Bola? Bola ng basketbol?
Hindi, iba.
Puwedeng paglaruan?
Hindi at may laman.
Ano'ng laman, ha, 'Nay?
Sorpresa, sorpresa!
Ang sorpresa nang lumabas, ako pala!
Pa'nong ang bola ay naging si Maya?
Biglang tawa si Nanay:
Paglaki mo na, Ojie, saka mo malalaman.!
 
Ding: ikaw pumili niyan eh! Pambihira ka naman eh, di mananalo yan!
Ding: Tignan mo, tula mo yan eh!
Announcer: At ngayon mga kaibigan, ang nanalo ng pinakakaabangan nating Ms. Kinder Award, ay mula sa
section pussycat! Oh? Alam na siguro ninyo?! Candidate no. 7, si Maria Natalia Bustamante Gascon!
Lea: Yes! Yes!
Maya: Alam niyo ang nanay ko saka tatay ni kuya ay di na mag-asawa noh, ngayon nag-split sila.
Kalaro: Nako, Maya! Masama yan! Ang sabi ng mommy ko, ang pinagsama daw ng diyos hindi pwedeng
pagspilitin ng tao.
Maya: Bakit naman nasama dito ang Diyos?
Kalaro: Kasi diyos ang nagkasal sa tao.
Maya: hindi ah! ang nagkasal sa nanay ko at saka sa tatay ni kuya, mayor, mayor ng Abucay. Tanong mo sa
tatay ko! Tatay ! Diba ang nagkasal sa nanay ko at saka sa tatay ni kuya mayor ng Abucay ?
Ding: Maya!
Ding: Ikaw ! ke-liitliit mo pa, chismosa ka na!
Maya: Chismosa ba yun? Nagsasabi lang naman ako ng totoo eh.
Ding: kahit na ! maski na totoo may bagay pa rin na hindi dapat sinasabi. Di ka na nahiya!
Maya: sabi ni nanay, ang totoo, hindi dapat ikinakahiya!
Ding: Eh kung nagnakaw ka ndi mo ikahihiya?
Maya: Sabi ni nanay yung daw kinakahiya hindi dapat gagawin
Lea: Ding! Ding,Ang Nanay mo nasa telepono galit na galit, Maya , dahan dahan sa hagdanan!
Ding: Hello, ma?
Maya: Itutuloy ko na yung kwento ko ah! Diba nag-split na yung tatay ni kuya at nanay ko tapos ang tatay ko
at nanay ko nagging magkaganon.
Kalaro: Naging mag-asawa?
Chismosa: Eeh. Hindi na pwede yun, may asawa na eh.
Maya: Hindi mag-asawa, tight lang. Ang sabi ng mama ng tatay ko, mag-asawa lang sa kama!
Ding: Maya!
Lea: (Binaba ang Telepono)
Raffy: Hi. Ahm, do you still remember me? Nandito ako ngayon sa maynila. Kamusta ka na? Sabin g kapatid ko,
dito daw kita makikita.
Ding: Masaya ka!
Maya: Sigurado ka bang tatay yun ni kuya?
Lea: Syempre naman. Ding, hindi naman kami mag-hohotel noh. Wala naman kaming gagawing masama.
Ding: Huh?! Ikaw pa!
Maya: Nanay, namumukaaan mo pa ba ang tatay ni kuya?
Ding: Syempre, mahal yun ng nanay mo eh.
Lea: Natural, kaibigan ko yun eh.
Ogie: Ha? Kaibigan mo lang ang tatay ko, eh tatay ko yun eh! Asawa mo yun!
Maya: Engot! Ang asawa ng nanay natin tatay ko!
Ogie: Engot ka lalo, ang totoong asawa ng nanay natin, tatay ko!
Lea: Pwes, asawa ko silang dalawa.
Maya: daladalawa?!
Lea: Eh si Elizabeth Taylor nga, pito!
Ding: Hoy! Elizabeth taylor!
Lea: Hay nako, bumili kayo ng kausap niyo! Halika na nga Ogie, kumain ka na para makaalis tayo ng maaga!
Maya: Kakain din ako ng maaga para makasama ako!
Ding: Tama! Sumama ka!
Lea & Ding: para may bantay!
Lea: Hi. Si ogie, eto naman si Maya. Ogie, tatay mo.
Raffy: Hi.
Ogie: Nay, sa labas ko nalang hihintayin si tatay
Lea: Sige nak…
Ogie: Sige po.
Lea: Ngayon pa lang mangyayari sa kanya ang maiwan sa ibang bahay.
Asawa: Bahay naman to ng tatay niya.
Lea: Yun na nga eh. Bahay ng tatay niya, pero di naman niya bahay. Alam niyo, maski tatay niya parang hindi
pa rin niya tatay. Natatakot ang anak ko sayo. Baka magkamali siya ng kilos…. mapintasan mo, pagka
nagkaganon.. baka sa wala sa mapunta ang pagkakakilala nila ng tatay niya.
Asawa: Kaya ba mas pinili mong ihatid dito ang anak mo? Kesa magkita kayo ni Raffy sa labas? Para matingnan
ang itsura ko? Na kung nasa itsura ko ba ang manggugulpi ng bata?
Lea: nanay ako ng anak ko.
Lea: Masarap ang may tunay na nanay, dahil may napaglalambingan ka, may hahaplos sa sugat mo kapag
nadapa ka, ang tatay naman naitatanong ng batang lalaki ang hindi nya maitanong sa tatay nya. yung mga
tanong na mas naiintindihan ng kapwa lalaki. Alam mo magdaraan ka sa mga karanas, pakiramdam na
matutulungan kang maipaliwanag ng mas mabuti ng isang ama.
Ding: Panget !
Lea: Hindi ka naming pinamimili ng tatay mo, anak, binibigyan ka lang naming ng sarili mong pasya. Pag-
isipan mong mabuti ang sagot mo.
Lea: Mahirap din para sakin, tuwing kukunin ng tatay niya si Ogie. Naaawa ako rito eh. Namimiss niya yung
kuya niya.
Johnny: Di mo ba pwedeng sabihin kay Raffy na wag naman lagi?
Lea: maiidadamot ko ba sa anak ko ang tatay niya? Pero minsan, kinakabahan na rin ako. Bawat kuha ni Raffy
kay Ogie, parang nawawalan ako ng isang anak eh.
Johnny: Ang tindi ng dialogue mo teng! Pag ganyan ang salita mo, piso manalo ng barko! Kalokohan ang
kasunod niyan.
Lea: Oh? Anak, tawagin mo na yung kuya mo, sabihin mo andito na ko.
Maya: Wala po si kuya.
Lea: Ha?
Maya: Nay, ngayon po lang po to sasabihin sa inyo… lagi po siya wala, hindi naman po pumapasok. Lagi
nalang pong naglalaro ng bilyar.
Lea: Alam mo bang pag naloko ka sa sugal, hanggang pag laki mo maloloko ka na diyan! Hanggang sa magka-
asawa ka na, sa magka-anak ka na, mapapabayaan mo yang buhay. Maloloko yang buhay mo!
Maya: Wag mo naman siyang sigawan oh!?
Lea: Hindi ikaw ang kinakausap!
Ogie: Ikaw rin naman ah, ginagawa mo ang gusto mo! Eh bat kami hindi pwede?
Lea: Wala akong ginagawang masama!
Ogie: akala mo lang wala! Pero meron, meron, meron!
Lea: Ogie ! Ogie ! Ogie !
Lea: (Dapat sinabi mo sakin yung tungkol sa boyscout) Kahit wala yung tatay mo andito naman ako. Kayang-
kaya kong maging tatay. Ang wag mo lang gagawin yung sa akin mo isisi yung mga hindi nagawa ng tatay mo
para sayo. Wag mong isisi sakin yung hindi ko kasalanan.
Ogie: Nay, nay, sorry po.
Lea: Sorry rin anak.
(magyayakapan habang umiiyak si Ogie)
Madre: (tumatakbo, naaaligaga) Lea.. Lea. Yung kapitbahay mo tumawag. Yung bata daw naaksidente.
Raffy: Sige, nurse, thank you.
Lea: Pano ba talaga ang nangyari?
Ding: Ngayon tatanung-tanong ka, wala kasing holi-holiday. Mas mahal mo pa ang trabaho mo kesa mga anak
mo.
Raffy: Sa labas muna ko.
Lea: Alam mo, masaya ka talaga. Wala kang pinipiling kaharap. Ikaw, nasan ka ba? Sa nanay mo!
Ding: Eh sino bang nangunsinti sa bisikileta. Ha! Ako ba? Lea, sandal lang!
Raffy: Lea, sandali nga!
Ding: Lea! Wag na wag mo kong tatalikuran pag kinakausap kita!
Raffy: Pwede ba kitang makausap ng mahusay?
Ding: Eh naaksidente na yung mga bata eh.
Raffy: Mahirap ang walang tumitingin sa mga bata.
Ding: Eh si Maya nga hindi na naaalagan kung tutuusin eh.
Maya: Wag niyo naming pagtulungan ang nanay ko eh!
Ding: Oh bat tumayo ka?
Lea: Ikaw? May sasabihin ka pa?
Raffy: Wag mo kong pamewangan ah.
Lea: Ikaw, kagabi ka pa ha. Akala mo nakalimutan ko na yun? Puro wag… Lea ganito.. Lea ganun. Ambait mo
naman sa asawa mo. Samantalang nung ako ang asawa mo, nung manganganak ako, ni hindi mo man lang
ako nadala sa ospital.
Raffy: Anong di dinala sa ospital? Sinong di nagdala sayo sa ospital? Wag mo kong pagbibintangan ng hindi ko
ginawa ah!
Ding: Alam mo Lea, ang tanga mo talaga. Ako yun, ako yung di nagdala sayo sa ospital!
Lea: Ah talaga! Kahit kelan, tanga ako… tanga ako! Kaya nga kayong dalawa ang napangasawa ko eh!
Ding: Hoy, Lea! Sigaw ka ng sigaw. Wag mo kong tatalikuran.
Lea: Ahhhh! Masyado kayong mabubuting ama! Bahala kayo. Magtig-isa kayo ng anak!
Ding: Ikaw Lea, pag umalis ka, iuuwi ko si Maya sa amin!
Raffy: Kukunin ko si Ogie!
Lea: Kunin niyoooooo! Mga letse kayo. Sa inyo na.. sa inyo!
Maya: Tatay ko yun.. tatay ko yun eh!
Lea: Walang umaagaw sa tatay mo bilang tatay mo. Hindi naaagaw ng iba ang isang tao dahil walang taong
pagmamay-ari ng iba. Kaya lahat ng tao may sariling isip para nagkaroon sila ng sariling pagpapasya.
Ogie: Eh ano ngayon ang naiisip mong gawin?
Lea: wala. Tanggapin nalang to. Ganun talaga ang buhay.
Ogie: Mahirap…
Lea: Pero may magagawa! (tumayo)
Ogie: Pano yan? kinukuha na rin si Maya ng tatay nya? Ibibigay mo ba sya?
Lea: Kinukuha sya ng tatay nya kinukuha ka ng tatay mo? Kayong bahala kung ano ang ibig nyo.
Maya: bakit hindi ikaw ang sumagot, ikaw ang nanay.
Lea: Kasi buhay nyo yan!
Ojie: Kasi dapat tulungan mo kami!
Lea: Hindi naman to parang assignmenmt na kailangan nyo tulong ko para sigurado ang sagot.
Ojie: oh maya, kaya mo yan, napagdaanan ko na rin yan
Maya: sabihin mo sa kanya na tulungan tayo mag-isip.
Ojie: Nay, Tulungan nyo naman kami mag-isip!
Maya: Pano pag sumama kami sa kanila tapos gusto naming bumalik sayo?
Lea: Andito lang ako lagi maya, kahit sumama kayo sa tatay nyo, ako pa rin ang nanay nyo habang buhay.
Ojie: Tapos na ang usapan, nay.
Maya: Sinabi na naming sa dalawang tatay.
Ojie: Na Hindi kami sasama sa kanila. Hindi ka naming ipagpapalit.
Maya: Happy Women’s Day nanay. We love you very much.
(Lahat tatawa!!)
Lea: Hindi ko maisip kung ano ang sasabihin ko,
(Tatawa Audience)
Lea: Ang naiisip ko lang, Parang kalian lang ang liit liit pa ni ojie. Tinatanong nya sakin kung paano ginagawa
ang bata
(Tawa ulit)
Lea: Pero ngayon, Hindi na nya ako tinatanong, Siguro alam na nya ang sagot
(Tawa ulit)
Kaklase: Ojie! Alam mo na ang Sagot!!
Lea: madali lang naman kasi sagutin yun eh. Ang mas mahirap sagutin ay kung paano gagawin na ang bata ay
maging desente at makatao sa kayang paglaki… Dahil kung ang bawat bata, ay napalaki nang desente at
makatao, Sanay nabuo na ang isang desente at makataong lipunan. Na ikararangal naming ipamana sa inyong
lahat. Pero nagsisikap pa naman kami habang pinaghahandaan namin kayo ng isang magandang
kinabukasan. Marami sa amin ang nais pagandahin ang lipunang ito, Para sa inyo, Para sa ating lahat
Sa lahat ng magulang, Sa lahat ng mga anak, maligayang simula at pagkapit sa bituin.
(Palakpakan!) The End 

Gawain 2:
Panuto: Sagutin ang sumusnod na pangungusap.
1. Sa iyong palagay, ano ang katangian ng nobelang “Bata-Bata Paano ka ginawa? Bakit?

 Pabula

Ang pabula ay isang uri ng kathang-isip na panitikan kung saan ang mga hayop o kaya mga bagay na walang-
buhay ang gumaganap na mga tauhan, katulad ng leon at daga, pagong at matsing, lobo at kambing, at
kuneho at leon. May natatanging kaisipang mahahango mula sa mga pabula, sapagkat nagbibigay ng mga
moral na aral para sa mga batang mambabasa. Tinatawag din itong kathang kuwentong nagbibigay-aral.

Halimbawa:
Ang Agila at ang Maya
Isang Agila ang kasalukuyang lumilipad sa kalawakan, buong yabang niyang iniladlad at ibinuka ang kanyang
malalapad na pakpak. Habang patuloy siya sa kanyang paglipad ay nakasalubong niya ang isang maliit na
ibong Maya at hinamon niya ito.
“Hoy Maya, baka gusto mong subukan kung sino sa ating dalawa ang mabilis lumipad?” buong kayabangan ni
Agila. Kaya naipasya niyang tanggapin ang hamon nito para maturuan niya ng leksyon.
“Sige! Tinatanggap ko ang hamon mo. Kailan mo gustong magsimula tayo?”
Natuwa ang Agila, hindi niya akalain na tatanggapin nito ang hamon niya.
“Aba, nasa sa iyon ‘yan. Kung kailan mo gusto,” buong kayabangang sagot ni Agila.
Napatingin ang Maya sa kalawakan. Nakita niyang nagdidilim ang kalangitan, natitiyak niyang ang kasunod
niyon ay malakas sa pag-ulan.
“Sige Agila, gusto kong umpisahan na natin ang karera ngayon na. Pero, para lalong maging masaya ang
paligsahan natin ay kailangang bawat isa sa atin ay magdadala ng kahit anong bagay. Halimbawa ang
dadalhin ko ay asukal ikaw naman ay bulak.”
Gawain 3:
Panuto: Gumawa ng isang sariling maikling halimbawa ng pabula. Huwag kumuha ng pabula sa
internet upang maiwasto ang inyong nagawa.

Pamantayan:
Nilalaman ---------------- 40% --------
Kaugnayan sa Paksa ---------------- 30% --------
Kalinisan ---------------- 10% --------
Organisasyon ---------------- 20% --------
Kabuuan 100%
 Gawain 1

Gawain 2

Gawain 3

Kabuuan

“Tagumpay! Galingan mo pa sa susunod na linggo ”

Bawal magpaskil ng kahit anong bahagi ng modyul sa ito sa kahit anong sosyal midya akawnt!!