የኢትዮጵያ ገቢዎችና ጉምሩክ ባለሥልጣን

የተገልጋዮች ቻርተር

 
ታህሳስ 2009 ዓ.ም.
አዲስ አበባ

1
 ማውጫ

ተራ ቁ. ርዕስ ገጽ

1 መግቢያ 3

2 የባለሥልጣኑ ራዕይ ፣ ተልዕኮ፣

ተልዕኮ፣ ዕሴቶችና ተገልጋዮች 4
3 በባለሥልጣኑ የሚሰጡ የአገልግሎት ዓይነቶች ፣ ቅድመ 5
ሁኔታዎች አገልግሎቶቹ የሚሰጡባቸው ቦታዎች እና
የአገልግሎት አሰጣጥ ስታንዳርድ

4 የአገልግሎት አሰጣጥ ስታንዳርድ አያያዝና ቅድመ 38

ሁኔታዎች መዘርዝር ታሳቢዎች

5 የተገልጋዮቻችን መብቶች 39
6 የተገልጋዮቻችን ግዴታዎች 39

7 አስተያየትና
አስተያየትና ግብዓ
ግብዓት ስለመስጠት እና ተሳትፎ 40

8 የቅሬታ አቀራረብ ሥነ ሥርዓት 40

9 የክትትልና የግምገማ ሥርዓት ተጠያቂነት 41

መግቢያ
የኢትዮጵያ ገቢዎችና ጉምሩክ ባለሥልጣን ዘመናዊ የገቢ አወሳሰንና አሰባሰብ ሥርዓት በመዘርጋትና ፍትሐዊ፣
ቀልጣፋና ጥራት ያለው አገልግሎት በመስጠት፣ ኮንትሮባንድን፣ የታክስ ማጭበርበርንና ስወራን በመከላከልና
2
በመቆጣጠር ኢኮኖሚው የሚያመነጨውን የታክስ ገቢ በብቃትና በወቅቱ ለመሰብሰብ በአዋጅ ቁጥር
587/2000 የተቋቋመ መንግስታዊ ተቋም ነው፡፡
ተቋሙ በአዋጅ የተሰጠውን ሥልጣንና ተግባር ሲፈጽም በታክስ እና ጉምሩክ ህጎች ለታክስ ከፋዮች የተሠጡ
መብቶች ያከብራል፡፡ ታክስ ከፋዮችም በታክስ ህጎች መሠረት ታክስ መክፈል የዜግነት ክብር ነው በሚል መርህ
ግዴታቸውን በፈቃደኝነት እንደሚወጡ ይተማመናል፡፡
ይህ የተገልጋዮች ቻርተር ከላይ የተገለጸው መሠረተ ሃሳብ ላይ በመመርኮዝ የተገልጋዮችን መብቶችና
ግዴታዎች በግልጽ በማስቀመጥ ተገልጋዮች ከተቋሙ የሚያገኙዋቸውን አገልግሎቶችና የአገልግሎት አሰጣጥ
ስታንዳርዶችን ለማሳወቅና በዚህ መሰረት አገልግሎት ለመስጠት ያለውን ቁርጠኝነት ለመግለጽ የተዘጋጀ
ሠነድ ነው፡፡
ቻርቱሩ በአሁን ወቅት ያለውን የተገልጋዮች ፍላጎትና የመሰል የሀገር ውስጥና የውጭ ሀገራት ተቋማትን
ተሞክሮ መሠረት በማድረግ የተዘጋጀ ሲሆን በጊዜ ሂደት የሚከሰቱ ማህበራዊ፣ ኢኮኖሚያዊና ቴክኖሎጂያዊ
ለውጦችን መሠረት በማድረግ የተገልጋዮችን ፍላጎት ለማሟላት በሚያስችል ሁኔታ የሚከለስና የሚሻሻል
ይሆናል፡፡
የተቋሙ ራዕይ፣ ተልዕኮ፣ እሴቶች፣ የባለሥልጣኑ ተገልጋዮች ዝርዝር፣ የሚሰጡ የአገልግሎት ዓይነቶች፣
አገልግሎቶቹ የሚሰጡባቸውን ቦታዎች፣ አገልግሎቶቹን ለማግኘት የሚፈጀውን የጊዜ ስታንዳርድ፣
የተገልጋዮችን መብትና ግዴታዎች፣ አስተያየት ወይም ግብዓት የሚሰጥበት ሂደት፣ የቅሬታ አቀራረብ
ሥርዓትና ሂደት፣ የክትትልና የግምገማ ሥርዓት፣ እንዲሁም መረጃ የሚሰጥበትን መንገዶች እና ተጠያቂነት
በቻርተሩ ውስጥ የተካተቱ ዋና ዋና ጉዳዮች ናቸው፡፡
 

3
የባለሥልጣኑ ተልዕኮ
‹‹ታክስና ቀረጥን በፈቃደኝነት የመክፈል ባህልን በማዳበር ህግን ሊያከብር የሚችል ሙያዊ ብቃትና ተነሳሽነት ያለው
ባለሙያ በመጠቀም ዘመናዊ የታክስና ቀረጥ አስተዳደር ሥርዓት በመዘርጋት ለአገራዊ እና ለከተማ አስተዳደር
ልማት የሚውል ገቢ በብቃት በመሰብሰብ የዜጎችን ማህበራዊና ኢኮኖሚያዊ ደህንነትን ማረጋገጥ፤››
ማረጋገጥ፤››
ራዕይ
‹‹በ 2017
‹‹በ 2017 በአፍሪካ ግንባር ቀደም የሆነ ዘመናዊና ፍትሐዊ የታክስ አስተዳደር ሥርዓት ሰፍኖ አገራዊ ወጪ በአገራዊ ገቢ
ተሸፍኖ ማየት፤››
ማየት፤››

እሴቶች
 ደንበኞች ተኮር ምርጥ አገልገሎት መስጠት፣
 የሕብረተሰቡን ደህንነት መጠበቅ፣
 ከብልሹ ምግባር የፀዳ የሥራ አካባቢ መፍጠር፣
 ሙያና ክህሎትን ለተጨባጭ ውጤት መጠቀም፣
 ህግን ማስከበር፣
 በቡድን መሥራት፣
 የሴቶች ተሳትፎን ማረጋገጥ፣ 
ማረጋገጥ፣ 
የባለሥልጣኑ ተገልጋዮች
ሀ)ግለሰብ ታክስ/
ታክስ/ቀረጥ ከፋዮች እና ሌሎች ተገልጋዮች
 ግለሰብ ነጋዴዎች፣
ነጋዴዎች፣
 ከመቀጠር ከሚገኝ ገቢ ግብር ከፋዮች፣፣
 የወጪ መጋራት ተጠቃሚዎች፣
ተጠቃሚዎች፣
 ኢንቨስተሮች ፣
 በዉጭ የሚኖሩ ኢትዮጵያውያን እና እና ትዉልደ ኢትዮጵያውያን፣
ኢትዮጵያውያን፣
 ሀገር ጎብኚዎች፣
ጎብኚዎች፣
 ዓለም አቀፍ መንገደኞች
ለ)በህግ የሰውነት መብት የተሰጣቸው ድርጅቶች እና ሌሎች የንግድ ማህበራት
 ኃላፊነቱ የተወሰነ የግል ማህበራት፣
ማህበራት፣
 ሽርክና
ሽርክና ማህበራት፣
ማህበራት፣
 የአክስዮን ማህበራት፣
ማህበራት፣
 እሽሙር ማህበራት፣
ማህበራት፣
 ጥቃቅንና አነስተኛ ኢንተርፕራይዞች፣
ኢንተርፕራይዞች፣
 ህብረት ስራ ማህበራት፣
ማህበራት፣
 የመንግስት የልማት ድርጅቶች፣
ድርጅቶች፣
ሐ)መንግስታዊ ያልሆኑ ተቋማት እና ዓለም አቀፍ ድርጅቶች
 ለትርፍ ያልተቋቋሙ የበጎ አድራጎት ድርጅቶችና ማኅበራት፣
ማኅበራት፣
 ዲፕሎማቲክ ሚሲዮኖች ( ኤምባሲዎች እና ቆንስላ ጽ/ቤቶች)
 የሃይማኖት ተቋማት፣
ተቋማት፣
 አለም አቀፍ እና አህጉራዊ ድርጅቶች
 የውጭ አገራት የባህል እና የትምህርት ተቋማት

መ)መንግስታዊ አካላት
 ተጠሪ/ተቆጣጣሪ አካላት (ጠቅላይ ሚ/
ሚ/ር ጽ/
ጽ/ቤት፣ የህዝብ ተወካዮች ም/
ም/ቤት፣ የፌዴራል ዋናዉ ኦዲተር፣
ብሔራዊ ባንክና ሌሎች)
ሌሎች) ፣
 ክልሎችና ከተማ አስተዳደሮች፣
አስተዳደሮች፣
 የመንግስታዊ አስፈጻሚ
አስፈጻሚናና የፍትህ አካላት፣
አካላት፣
 ከፍተኛ የትምህርት ተቋማት፣
ተቋማት፣

ሠ)ባለድርሻ አካላት
 የህዝብ ክንፍ(
ክንፍ(የንግድና የሙያ ማህበራት)
ማህበራት)
 ተባባሪና ጠቋሚዎች/
ጠቋሚዎች/ያዦች፣
ያዦች፣
 መልቲ ሞዳል ትራንስፖርት ኦፐሬተሮች፣፣
 አጓጓዦች፣፣
4
  ገደብ እና ክልከላ የተደረገባቸው እቃዎች ተቆጣጣሪ መ/ቤቶች፣፣

በባለሥልጣኑ የሚሰጡ የአገልግሎት ዓይነቶች ፣ ቅድመ ሁኔታዎች

አገልግሎቶቹ የሚሰጡባቸው ቦታዎች እና የአገልግሎት አሰጣጥ ስታንዳርድ

አገልግሎቶቹ የሚሰጡባቸው
የሚሰጡ ሥራ ሂደቶች/
ሂደቶች/ዳይሬክቶሬቶ
ዳይሬክቶሬቶች የአገልግሎት
ተ. አገልግሎቱን ለማግኘት መሟላት የሚገባቸው ቅድመ ሁኔታዎች እና ቦታዎች
አገልግሎቶች አሰጣጥ
ቁ (eligblity criteria)
ዓይነት በዋናው ስታንዳርድ
በቅ/
በቅ/ጽ/ቤቶች
መ/ቤት
1 የታክስ ከፋዮች ሀ)በግለሰብ ለሚካሄድ የንግድ ሥራ፣ በተቀጣሪና የሙያ ሥራ ለሚሰራ ****** የደንበኞች 0፡ 20 ስአት
ምዝገባና ስረዛ ሰው፤ አገልግሎት
አገልግሎት፣  የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ የስራ ሂደት
 የታደሰ የቀበሌ/
የቀበሌ/የገበሬ ማህበር መታወቂያ/
መታወቂያ/የመንጃ ፈቃድ፣ ፈቃድ
 ለውጭ ዜጋ የሥራ ፈቃድ/ ፈቃድ/ፓስፖርት/
ፓስፖርት/፣
 ከ 6 ወር ወዲህ የተነሳዉ ሁለት ጉርድ ፎቶግራፍ፣ ፎቶግራፍ
 በሞግዚትነት/
በሞግዚትነት/በእንደራሴነት የሚያስተዳድር ከሆነ የሞግዚትነት/ የሞግዚትነት/
እንደራሴነት ከፍ/
ከፍ/ቤት የተሰጠ ማስረጃ፣ማስረጃ  
 የይዞታ ማረጋገጫ ወይም የኪራይ ውል( ውል(የንግድ ሥራ)
ሥራ)፣
ለ) በጣት አሻራ የተደገፈ የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር ****** የደንበኞች 0፡20 ስአት
 አገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ ማቅረብ አገልግሎት
 የመንግስት /የግል ተቋም ተቀጣሪ፣የከፍተኛ ትምህርት የስራ ሂደት
ተማሪዎች እና ሌሎች፣
ሌሎች
 የመስሪያ ቤት መታወቂያ/
መታወቂያ/የታደሰ የቀበሌ /የገበሬ ማህበር
መታወቂያ /መንጃ ፈቃድ ዋናውና ፎቶ ኮፒ፣ ኮፒ ማቅረብ፣
ማቅረብ
 የመስሪያ ቤት ሲሆን የሰራተኞው ቅጥር ፈፃሚ መስሪያ ቤት
ቋሚ አድራሻ የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር ከሚወጣበት ክፍለ
ከተማ መሆን፣
መሆን

ሐ)ኩባንያዎች፣ አክስዮን ማህበራት፣ የሽርክና ማህበራት፣ የአሽሙር ****** የደንበኞች 0፡45 ስአት
ማህበራት እና በንግድ ሥራ የተሰማሩ ማናቸውም ማህበራት፤ 
ማህበራት፤  አገልግሎት
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ የስራ ሂደት
 የጸደቀ የማህበር መመስረቻ ጽሁፍና መተዳደሪያ ደንብ፣
ደንብ
 የድርጅቱ ዋና ሥራ አስኪያጅ በግሉ ያወጣው የግብር ከፋይ
መለያ ቁጥር እና ሁለት ከ 6 ወር ወዲህ የተነሳዉ ጉርድ ፎቶ፣
ፎቶ
 በውክልና የሚቀርብ ማመልከቻ ከሆነ ህጋዊ የውክልና ማስረጃ፤
የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር፤ተቀጣሪ ከሆነ የደመወዝ መጠን
የሚገልጽ የስራ ዉል፣
ዉል
 ከማህበረተኞቹ መካከል የውጭ ዜጋ ካለ ማንነቱን የሚገልጽ
ፓስፖርት ኦሪጅናልና ፎቶ ኮፒ እንዲሁም ከኢንቨስትመንት
ጽ/ቤት የተሰጠ ማስረጃ፣
ማስረጃ
 በጥቃቅን ከተደራጀ ከአደራጁ ጽ/ ጽ/ቤት የተሰጠ ማስረጃ፣
ማስረጃ
መ) የመንግስት የልማት ድርጅቶች፤ ****** የደንበኞች 0፡45 ስአት
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ አገልግሎት
 ድርጅቱ የተቋቋመበት ደንብ፣
ደንብ የስራ ሂደት
 የድርጅቱ ሥራ አስኪያጅ የምደባ ደብዳቤ፣
ደብዳቤ
 የሥራ አስኪያጁ የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር፣
ቁጥር
 በውክልና የሚቀርብ ማመልከቻ ከሆነ ህጋዊ የውክልና ማስረጃ፣
ማስረጃ
 መንግስት ከውከው Ü አካላት ጋር በስምምነት ¿ቋቋመው ከሆነ
በዉ Ü ጉዳይ
ጉዳይ ሚ/ርና በሌሎች አስፈፃሚ አካላት የተረጋ ተረጋገ Ó
ሰነድ፣
ሰነድ

5
ሠ) የመንግስት ባለባጀት መስሪያ ቤቶች ****** የደንበኞች 0፡45 ስአት
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ አገልግሎት
 የማቋቋሚያ አዋጅ ወይም ደንብ፣
ደንብ የስራ ሂደት
 የስራ አስኪያጅ የሹመት ደብዳቤና የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር፣
ቁጥር
ረ) መንግስታዊ ያልሆኑ ድርጅቶች ****** የደንበኞች 0፡45 ስአት
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ አገልግሎት
 ሥልጣን ከተሰጠው መንግስታዊ ተቋም የተሰጠ የምዝገባ ምስክር የስራ ሂደት
ወረቀት፣
ወረቀት
 የሥራ አስኪያጅነት ማረጋገ ማረጋገጫ ደብዳቤ እና የሥራ አስኪያጁ
የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር፣
ቁጥር
ሰ) የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር ስረዛ ****** የደንበኞች 1፡00 ስአት
 የታክስ ከፋይ ምዝገባ መሰረዙን ማረጋገጥ አገልግሎት
 የታክስ ከፋዩ እውነተኛ ማንነት ባልሆነ ማንነት የታክስ ከፋይ የስራ ሂደት
መለያ ቁጥር የተሰጠ እንደሆነ ማረጋገጫ ማቅረብ
 ታክስ ከፋዩ ጥቅም ላይ ያለ ሌላ የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር
ያለው መሆኑን ማረጋገጫ ስያቀርብ
ሀ) የግዴታና በዘርፍ ለተ/
ለተ/እ/ታክስ ምዝገባ ****** የደንበኞች 0፡ 25 ስአት
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ አገልግሎት
 በማናቸውም የ 12 ወራት ጊዜ ውስጥ ያከናወነው ወይም የስራ ሂደት
የሚያከናውነው ታክስ የሚከፈልበት ግብይት ግምት ከብር 500
ሺህ በላይ ከሆነ ወይም ይሆናል ተብሎ የሚገመት ከሆነ፣
 ለተ/
ለተ/እ/ታ የዘርፍ ተመዝጋቢ የሆኑ፣
 ቋሚ የመኖሪያ፣ የማረፊ የማረፊያ ወይም የንግድ ቦታ፣ የባንክ ሂሣብ
ያለው፣
ለ) በፈቃደኝነት ለተ/
ለተ/እ/ታክስ ምዝገባ ****** የደንበኞች 0፡ 25 ስአት
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ አገልግሎት
 በማናቸውም ተከታታይ 12 ወራት ጊዜ ውስጥ የሽያጩን 75% የስራ ሂደት
ያህል ለተ/
ለተ/እ/ታ ለተመዘገቡ ግለሰቦች/
ግለሰቦች/ ድርጅቶች የሚያቀርብ፣
የሚያቀርብ፣
 ቋሚ የመኖሪያ፣ የማረፊ የማረፊያ ወይም የንግድ ቦታ፣ ተቀባይነት
ያገኘ የሂሳብ መዝገብ፣ የባንክ ሂሣብ እና ሰነድ መያዝ፣
ሐ) የተናጠል ለተ/
ለተ/እ/ታክስ ምዝገባ ****** የደንበኞች 0፡ 25 ስአት
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ አገልግሎት
 ቋሚ የመኖሪያ፣ የማረፊያ ወይም የንግድ ቦታ፣ የስራ ሂደት
 ለተ/እ/ታ የመመዝገብ ግዴታ ያለበት መሆኑ ማረጋገጥ፣
 የንግድ ስራውን በድርጅት አቋም የሚያከናውን መሆን፣
 ራሱን የቻለ የሂሳብ አያያዝ ስርዓት መዘርጋትና ያስፈለገበት/ የተገደደበት
ምክንያት ማስረዳት፣
 ራሱን የቻለ ንኡስ ግ/ከ/መ/ቁጥር ማሟላት፣
 የቅርንጫፉ/የስራ ክፍሉ የንግድ ስራ እንቅስቃሴው ዓይነትና
የሚገኝበት ቦታ ተለይቶ የሚታወቅና ከ 100 ኪ/ሜ በላይ መራቁን
ማስረጃ ማቅረብ፣
መ) ቋሚ የተተ/እ/ታክስ ስረዛ ****** የደንበኞች 1፡30 ስአት
 ከተመዘገበበት ቀን ጀምሮ ያለው የ 3 ዓመት ጊዜ ከተጠናቀቀ አገልግሎት
በኋላ ባሉት 12 ወራት ውስጥ የሚያከናውናቸው ታክስ የስራ ሂደት
የሚከፈልባቸው ግብይቶች ጠቅላላ ዋጋ ከብር 500 ሺ
የማይበልጥ መሆኑን ማረጋገጥ፣
 ታክስ የሚከፈልበትን ግብይት ካቋረጠበት ቀን ጀምሮ በ 30 ቀን
ጊዜ ውስጥ ምዝገባው እንዲሰረዝ ማመልከቻ ማቅረብ፣
 ታክስ ከፋዩ ታክስ የሚከፈልበትን ግብይት የተቋረጠበትን ቀን እና
ግብይቱን ካቋረጠበት ቀን ጀምሮ ባለው የ 12 ወር ጊዜ ውስጥ
ታክስ የሚከፈልበት ግብይት ለማከናወን ያቀደ መሆን ወይም
ያለመሆኑን የሚገልጽ ማስረጃ ማቅረብ፣
 የተናጠል ምዝገባ ከሆነ ከሁለት ዓመት ያላነሰ መሆኑ ማረጋገጥ፣
6
  ያለበትን የታክስ ዕዳ ክፍያ አጠናቆ መክፈል፣
 የተሰጠውን የምዝገባ ሰርቲፊኬት መመለስ፣
2 የትምህርትና ሀ) ለሚዲያ መረጃ መስጠት ትምህርትና ትምህርትና 3 የስራ ቀን
ድጋፍ  ማንነት የሚገልፅ መታወቂያ መያዝና ማሳየት፣ ኮሙኒኬሽን ድጋፍ የስራ
አገልግሎት፣  የሚፈለገውን መረጃ በፅሑፍ ወይም በኤሌክትሮኒክስ መንገድ ዳይሬክቶሬ ሂደት/
ሂደት/የደንበኞች
ከሳምንት በፊት ማቅረብ፣ ት አገልግሎት
 መረጃ ሚስጥራዊ ያለመሆኑን /በህግ መረጃው እንዳይሰጥ የስራ ሂደት
ያልተከለከለ መሆኑን እርግጠኛ መሆን፣
 የመረጃ ፍላጎቱ የመ/ቤቱን ኃላፊዎች ለቃለ-መጠይቅ የሚጠይቅ
ከሆነ ቀድሞ ቀጠሮ ማስያዝ፣
 ለቅድመ ዝግጅት እንዲረዳ የመረጃ ፍላጎቱ በምን ዙሪያ
እንደሚያጠነጥን ቀድሞ መረጃ መስጠት፣
ለ) ለትምህርትና የጥናት ተቋማት ከቤተ መፀሐፍት መረጃ መስጠት ትምህርትና ****** 0፡30 ደቂቃ
 የትብብር ደብዳቤ ማቅረብ፣ ኮሙኒኬሽን
 ማንነትን የሚገልፅ መታወቂያ መያዝና ማሳየት፣ ዳይሬክቶሬ
ት
ሐ) በሬዲዮና ቴሌቪዥን ፕሮግራም በየሳምንቱ መረጃ መስጠትና ትምህርትና ****** በቴሌቪዥን
ማስተማር ኮሙኒኬሽን በሳምንት 3
 የሬዲዮና የቴሌቪዥን ፕሮግራም በሚተላለፍበት ቀንና ሰዓት ማዳመጥ፣ ዳይሬክቶሬ ቀን፤፤ ሬዲዮ
ት በሳምንት 3
ፕሮግራም

መ) ወርሃዊ የገቢ ለልማት ጋዜጣ ትምህርትና ****** በየ 1 ወሩ

 በቅ/ጽ/ቤቶች ተገኝቶ መጠየቅ፣ ኮሙኒኬሽን
ዳይሬክቶሬ
ት
ትምህርትና ትምህርትና በየ 3 ወር
ሠ) የውይይት መድረክ ማዘጋጀትና መመካከር ኮሙኒኬሽን ድጋፍ የስራ
 በመድረኩ ላይ መገኘት፣ ዳይሬክቶሬ ሂደት/
ሂደት/የደንበኞች
ት አገልግሎት
የስራ ሂደት
ረ) ወቅታዊ የድረ ገጽ መረጃ ትምህርትና ****** በማናቸውም
 የኢንተርኔት አክሰስ፣ ኮሙኒኬሽን ሰዓት
 ድረ-ገጹን መጎብኘትና መረጃዎችን መጠቀም፣ ዳይሬክቶሬ
ት
ሰ)በታክስ ሳምንት መረጃ መስጠት ትምህርትና ትምህርትና በዓመት አንድ
 በሚካሄዱ ፕሮግራሞች ላይ መገኘት፣ ኮሙኒኬሽን ድጋፍ የስራ ጊዜ
 ኤግዚቢሽኑን መጎብኘት፣ ዳይሬክቶሬ ሂደት
ት
ሸ) ከመረጃ ነፃነት አዋጅ ጋር የተያያዙ የመረጃ ጥያቄዎች ትምህርትና ****** አጣዳፊ
ኮሙኒኬሽን የመረጃ ጥያቄ
 ጥያቄ በፁሑፍ ማቅረብ፣ ዳይሬክቶሬ 10 ቀን ሌሎች
 አስቸኳይ የመረጃ ጥያቄ ሲቀርብ መረጃው ካልተሰጠ በሰው ት መረጃዎች 30
ህይወትና አካላዊ ደህንነት ላይ የቅርብ ጊዜ አደጋ ሊያስከትል ቀን
የሚችል መሆኑን ማስረጃ ማቅረብ፣

ቀ)ከመረጃ ቴክኖሎጂ የመረጃ ቋት የሚሰጥ የገቢና ወጪ እቃ የመረጃ ****** 1 የስራ ቀን

መረጃ ቴክኖሎጂ
 በቅድሚያ የሚሰጡና የማይሰጡ መረጃዎችን መሆናቸዉን ዳይሬክቶሬት
እርግጠኛ መሆን፣
 የሚፈለገውን መረጃ አይነት እና ዝርዝር በቅጽ ሞልቶ ማቅረብ፣
 የድርጅት መረጃ ከሆነ ከድርጅቱ የተጻፈ የሚፈለገውን መረጃ እና
መረጃውን የሚረከበውን ሰው ማንነት የሚገልጽ ደብዳቤ፣
 መረጃ የሚረከበው ሰው መታወቂያ፣

7
3 መረጃና ሀ)በአካል
በአካል ቀርቦ መረጃና ማብራሪያ ለሚፈልግ ፣ ማጣቀሻ ደንበኞች ደንበኞች 1 ፡00 ስአት፣
ስአት፣
ማብራሪያ፣ ለማያስፈልገው፣ አገልግሎትዳ አገልግሎት
ይሬክቶሬት የስራ ሂደት
ለ)በአካል
በአካል ቀርቦ መረጃና ማብራሪያ ለሚፈልግ ፣ማጣቀሻ ደንበኞች ደንበኞች 8፡00 ሰዓት
ለሚያስፈልገው፣ አገልግሎትዳ አገልግሎት
ይሬክቶሬት የስራ ሂደት
ሐ) በጽሁፍ ተልኮ ማጣቀሻ የማያስፈልገው
የማያስፈልገው ከሆነ፣
ከሆነ፣ ደንበኞች ደንበኞች 8፡00 ሰዓት
አገልግሎትዳ አገልግሎት
ይሬክቶሬት የስራ ሂደት
መ) በጽሁፍ ተልኮ ማጣቀሻ የሚያስፈልገው
የሚያስፈልገው ከሆነ፣
ከሆነ፣ ደንበኞች ደንበኞች 2 የስራ ቀን
አገልግሎትዳ አገልግሎት
ይሬክቶሬት የስራ ሂደት
ሠ) በስልክ ማጣቀሻ ለሚያስፈልገው፣ ደንበኞች ደንበኞች 8፡00 ሰዓት
አገልግሎትዳ አገልግሎት
ይሬክቶሬት የስራ ሂደት
ረ)በቻት ቻናል፣ ደንበኞች ****** 4፡00 ሰዓት
አገልግሎትዳ
ይሬክቶሬት
ሰ)በድረ ገጽ ለቀረበ ጥያቄ፣ ደንበኞች 4፡00 ሰዓት
አገልግሎትዳ ******
ይሬክቶሬት
ለፍ/ቤት/ክልሎች/ለሌሎችአ
ሸ)ለ አካላት ልዩ ልዩ መረጃ/
መረጃ/ሰነዶች ደንበኞች ደንበኞች ዝርዝር መረጃ
ለመስጠት፣
ለመስ ፣ አገልግሎት አገልግሎት ማስባስብ
ዳይሬክቶሬ የስራ ሂደት የማያስፈልግ
ት ከሆነ 1 ቀን

ዝርዝር መረጃ
ማስባስብ
የሚያስፈልግ
ከሆነ 3 ቀናት

4 የሽያጭ ሀ)የሽያጭ መመዝገቢያ መሳሪያ አቅራቢነት እውቅና ለማግኘት የታክስ 30 የስራ ቀን

መመዝገቢያ  የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣፣ መረጃ ******
መሣሪያ  የንግደ ምዝገባና ፍቃድ፣ አስተዳደር
 የተ/እ/ታ ምዝገባ ሰርተፍኬት፣ ዳይሬክቶሬ
አጠቃቀምና
 የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር፣ ት
ድጋፍ
 የሰለጠነ የሰው ሃይል አደረጃጀት(ስራ አስኪያጅ፣ የጥገና ኃላፊ፣
አገልግሎት፣
ቴክኒሽያን፣ የሽያጭ ሠራተኛ፣ የመሳሪያ ተቀባይ፣ መሳሪያ አስረካቢ፣
ስልጠና ሰጪ፣ ኦኘሬተር)፣
 የቢሮ፤ ለስልጠና እና ለጥገና የሚሆን የተደራጀ ቦታ፣
 የ 1 ሚሊዮን ብር ዋስትና፣
ለ)የሽያጭ መመዝገቢያ መሳሪያ እውቅና ለማግኘት የታክስ 30 የስራ ቀን
መረጃ ******
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣፣
አስተዳደር
 የመሳሪያው ናሙና እና ሌሎች ዶክሜንቶች አደራጅቶ ማቅረብ፣ ዳይሬክቶሬ
 ከአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ ምህንድስና አካል ውል መዋዋል፣ ት
 የማስፈተሻ አገልግሎት ክፍያ መፈፀም፣
 ስለመሳሪያው በደንብ ቁጥር 139/1999 አንቀጽ 9፤ 10 እና 11
መሰረት ዕውቅና የሚጠየቅበትን መሳሪያ ባህሪያት የሚያሳዩ
ደጋፊ መረጃዎች ማቅረብ፣
ሐ)የሽያጭ ነቁጣ ሶፍትዌር አምራችና አከፋፋይ እውቅና ለማግኘት የታክስ 30 የስራ ቀን
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ መረጃ ******
 የንግድ ምዝገባና ፍቃድ፣ አስተዳደር
 የተ/እ/ታ ምዝገባ ሰርተፍኬት፣ ዳይሬክቶሬ
8
 የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር፣ ት
 የሰለጠነ የሰው ሃይል አደረጃጀት (ስራ አስኪያጅ፣ ሶፍትዌር
ዴቨሎፐር፣ ስልጠና ሰጪ፣ ኦኘሬተር) የማሟላት፣
 ለስልጠና እና ለጥገና የሚሆን የተደራጀ ቢሮና ቦታ፣
 የ 1 ሚሊዮን ብር ዋስትና ሰርተፍኬት፣

መ)ለሽያጭ ነቁጣ ሶፍትዌር እውቅና ለማግኘት የታክስ 30 የስራ ቀን

መረጃ ******
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣
አስተዳደር
 የሶፍትዌሩ ሶፍት ኮፒ እና ሌሎች ዶክሜንቶች አደራጅቶ ዳይሬክቶሬ
ማቅረብ፣ ት
 ከፈታሽ አካል ውል መዋዋል፣
 ማስፈተሻ አገልግሎት ክፍያ መፈጸም፣

ሠ)የሽያጭ መመዝገቢያ መሳሪያ እና ሶፍትዌር አቅራቢነት እውቅና የታክስ 5 የስራ ቀን

ስረዛ መረጃ ******
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ አስተዳደር
 በሚኒስትሮች ም/ቤት ደንብ ቁጥር 139/1999 አንቀጽ 15 መሰረት ዳይሬክቶሬ
የተዘረዘረ መረጃ ማቅረብ፣ ት
የሽያጭ መመዝገቢያ መሳሪያ ሌሎች አገልግሎቶች የታክስ 0፡30 ሰዓት
ሀ)አዲስ የሽ/መ/መሳሪያ ለስራ ለማዘጋጀት፣ መረጃ ******
አስተዳደር
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣
ዳይሬክቶሬ
 ንግድ ፈቃድ፣ ዋና ምዝገባ፣
ት
 የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር፣
 የተ/እ/ታ ሰርተፍኬት፣
ለ)ዓመታዊ ዕድሳት ለማግኘት የታክስ 3 የስራ ቀን
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ መረጃ ******
 ለግብር ማዕከሉ እና ለአገልግሎት ማዕከል ማሳወቅ፣ አስተዳደር
 ማሽኑን ወደ አገልግሎት ማዕከል ማስገባት፣ ዳይሬክቶሬ
ት
ሐ)የማሽን አድራሻ ለውጥ ለማድረግ የታክስ መረጃ 0፡30 ሰዓት
አስተዳደር ሥራ
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ ****** ሂደት/ቡድን
 የአዲሱ አድራሻ ንግድ ፈቃድ፣ ዋና ምዝገባ፣
 የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር፣
 ደብዳቤ ለአቅራቢው ይዘጋጃል፣

መ)የማሽን የባለቤትነት ፣ የስም እና የንግድ ስያሜ ለውጥ ለማግኘት የታክስ መረጃ 0፡30 ሰዓት
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሁለቱም ሞልተዉ ማቅረብ፣ አስተዳደር ሥራ
 የባለቤት ለውጡን የሚወስደው ንግድ ፈቃድ፣ዋና ምዝገባ ****** ሂደት/ቡድን
 የተ/እ/ታ ሰርተፍኬት፣
 ባለቤትነት የሚያዞረው ፈቃድ ስለመመለሱ ማስረጃ ማቅረብ
ሠ)የሽ/መ/መሳሪያ ተመላሽ ለማድረግ፣ የታክስ መረጃ 0፡20 ሰዓት
አስተዳደር ሥራ
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣
ሂደት/ቡድን
 የንግድ ፈቃድ፣ ምዝገባው የተቋረጠበት ደብዳቤ፣ ******
 ክሊራንስ ኮፒ

ረ)ተንቀሳቃሽ የሽ/መ/መሳሪያ ለማድረግ፣ የታክስ መረጃ 0፡20 ሰዓት

 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ አስተዳደር ሥራ
****** ሂደት/ቡድን
 ተንቀሳቃሽ ከተፈቀደላቸው የንግድ ዘርፎች ውስጥ መሆኑ፣
 የንግድ ዋና ምዝገባና ፈቃድ

9
ሰ) በአደራ ለማስቀመጥ፣ የታክስ መረጃ 0፡20 ሰዓት
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ አስተዳደር ሥራ
ሂደት/ቡድን
 የኪራይ ውል የተቋረጠበት፣ ******
 በልማት ምክንያት የፈረሰ ከሆነ የተጻፈ ደብዳቤ፣
 በኦዲት/በአወሳሰን/ ጊዜ ላይ መሆናቸው፣ በፍርድ ቤት ጉዳይ፣ በቅሬታ
በይግባኝ ወዘተ ሥራ ላይ አለመሆናቸውን የሚያሳይ ማስረጃ፣
ሸ)ከሲስተም ውስጥ ያለው የግብር ከፋይ መረጃ ተሳስቶ ማስተካከያ ሲጠየቅ፣ የታክስ 0፡45 ሰዓት
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ መረጃ ******
 ማሽኑ ሲገዛ የነበረ መረጃ፣ አስተዳደር
 ሰርቪስ ቡክ፣ ዳይሬክቶሬ
 ከማሽን የሚወጣው ዜድ ሪፖርት፣ ት
 ዋና ምዝገባ፣
 የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር፣
ቀ)ኤግዚቢሽን ላይ ለመሳተፍ ተንቀሳቃሽ ማሸን ለመጠቀም፣ የታክስ መረጃ 0፡20 ሰዓት
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ ****** አስተዳደር ሥራ
 ከአዘጋጁ ባዛሩ ላይ እንደሚሳተፉ የሚገልጽ ደብዳቤ ፣ ሂደት/ቡድን
 ማመልከቻ፣ የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር፣
 ዋና ምዝገባ፣ ንግድ ፈቃድ፣
 የተ.እ.ታክስ ሰርተፍኬት (ተንቀሳቃሽ ከተፈቀደላቸው )
በ) Z-report በየቀኑ ላለማውጣት የሚቀርብ ጥያቄ፣ የታክስ 2 የስራ ቀን
መረጃ ******
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣
አስተዳደር
 ከተፈቀደላቸው የስራ ዘርፎች ውጭ መሆን፣ ዳይሬክቶሬ
ት
ቨ)የሽ/መ/መሳሪያ FD ስህተት የአድራሻ ለውጥና ማስተካከያ ለማድረግ፣ የታክስ 1 የስራ ቀን
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ መረጃ
 የንግድ ፈቃድ ኮፒ፣ አስተዳደር ******
 የግ/ከ/መ/ቁጥር፣ ዳይሬክቶሬ
 ሰርቪስ ቡክ፣ ት
 ዜድ ሪፖርት፣
ተ) የንግድ ፈቃድ ለመዝጋት መረጃ ይጣራልኝ ጥያቄ፣ የታክስ የሀገር ውስጥ
 መረጃ አጣርቶ በማደራጀት የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ መረጃ ንግድ ፈቃድ
ማቅረብ፣ አስተዳደር ለማቋረጥ ከሆነ
 የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር ሰርተፍኬት ኮፒ፣ ዳይሬክቶሬ 3 የስራ ቀን
 ለከብት ዕርድ አገልግሎት መረጃ ፈላጊዎች የዕርድ መስመርና የመስመር ት ****** የውጭ ንግድ
ቁጥር፣ ፈቃድ ለማቋረጥ
 ለግሮሰሪ ለሆቴል ለባርና ሬስቶራንት የቢራ፣ የድራፍት፣ የለስላሳ እና ከሆነ 15 የስራ
አልኮል መጠጥ ወኪል አከፋፋይ ካርድ ፎቶ ኮፒ ቀን፣

ቸ) መረጃ ይጣራልኝ የአገልግሎት ጥያቄ የታክስ ለአገር ውስጥ

 ከቅ/ጽ/ቤት እና ወረዳው የተጻፈ ደብዳቤ፣ መረጃ መረጃ 3 የስራ
 ንግድ ፈቃድ ኮፒ፣ አስተዳደር ****** ቀን ፣ለውጭ
 የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር ኮፒ፣ ዳይሬክቶሬ አገር መረጃ 10
ት ቀን

ኀ.)ከአምራችና አከፋፋይ ድርጅቶች የሚሰበሰብ የሽያጭ መረጃ የታክስ 2 ወር

በማጠናቀር እና በመተንተን ለክልሎች ማሰራጨት መረጃ
 ክልሎች የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ አስተዳደር ******
ዳይሬክቶሬ
ት
ነ)ከክልሎች የሚቀርብ የመረጃ የአገልግሎት ጥያቄ የታክስ 1/2 የስራ ቀን
 የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር፣ መረጃ
 መረጃው የሚፈለግበት ዘመን፣ አስተዳደር ******
 ንግድ ፈቃድ ኮፒ፣ ዳይሬክቶሬ
10
 ት
ኘ)የታክስ ምጣኔ ለውጥ የአገልግሎት ጥያቄ የታክስ መረጃ 0፡20 ሰዓት
 ማመልከቻ አስተዳደር ሥራ
 የተ.እ.ታ ተመዝግቢ ከሆኑ ሰርተፍኬት ****** ሂደት/ቡድን
 የንግድ ፈቃድ
አ)መብራት መጥፋት ፣ የማሽን ብልሽት ማስታወቅ የታክስ መረጃ 0፡10 ሰዓት
 ችግርን ማሳወቅ/ በስልክም ሆነ በአካል ፣ ****** አስተዳደር ሥራ
 የድርጅት/የግለሰቡ ስም መግለፅ ፣ ሂደት/ቡድን
 የግ/አ/ቢ/ቁጥር ማስመዝገብ ፣
 የማሽን ቁጥር (MRC No) ፣
 ብልሽቱ ወይም ችግር የንግድ አድራሻ እና ልዩ ቦታ ፣ ቀንና ሰዓት
ማስመዝገብ ፣
 የእጅ በእጅ ደረሰኝ የጀመረበት መነሻ ቁጥር ማስመዝገብ ፣
ከ) ለኦዲት /ለአወሳሰን የእጅ በእጅ ደረሰኝ መጠቀም ወይም Z-reoprt የታክስ መረጃ 0፡20 ሰዓት
ያልወጣበት ምክንያት ለማስታወቅ ****** አስተዳደር ሥራ
 አገልግሎት ጥያቄ ማቅረብ ፣ ሂደት/ቡድን
 በወቅቱ ችግሩን ያስመዘገበ መሆኑ ፣
 ችግሩን ሲፈታ ያስታወቀበት ፣
ወ)መብራት መጥፋት ወይም ብልሽት በወቅቱ ሳያስመዘግቡ ልስተናገድ የታክስ መረጃ 0፡20 ሰዓት
የአገልግሎት ጥያቄ አስተዳደር ሥራ
 ማመልከቻ ያቀርባል ፣ ሂደት/ቡድን
 እድሳት እና ብልሽት ከሆነ በሰርቪስ ቡክ የተመዘገበበትን ማቅረብ ******
 መብራት መጥፋት ከሆነ ቃለ መሃላ መግባት ፣
ዐ)መረጃ ተቀበሉኝ የአገልግሎት ጥያቄ የታክስ መረጃ 0፡10 ሰዓት
 የግዥና ሽያጭ ቅፆች ሞልቶ ማቅረብ አስተዳደር ሥራ
 በ TIN እና ያለ TIN የተፈፀመ ግዥዎችን ለይቶ ማቅረብ ሂደት/ቡድን
******
ዘ)ለጥገና ወይም ዓመታዊ ዕድሳት የገባ ማሽን መመለሱን ማሳወቅ የታክስ መረጃ 0፡10 ሰዓት
 የምርመራ መዝገብ ማቅረብ፣ አስተዳደር ሥራ
 ማሽኑ ወደ አገልግሎት ማዕከል ሲገባ ያስመዘገቡበትን የመዝገብ ቁጥር ****** ሂደት/ቡድን
ማቅረብ
ዠ) የተሰረቁ የሽያጭ መመዝገቢያ መሳሪያ ማሳወቅ የታክስ መረጃ 0፡20 ደቂቃ
 የአገልግሎት መጠየቂያ ቅጽ ሞልቶ ማቅረብ፣ አስተዳደር ሥራ
 ማሽኑ መጥፋቱን ከፖሊስ ጣቢያ ማስረጃ ማቅረብ፣ ሂደት/ቡድን
 ማሽኑ ከመጥፋቱ በፊት የነበረ የመጨረሻ ቀን ዜድ ሪፖርት ማቅረብ ******
ኸ) በማሽን ላይ ሚሞሪ ሲቀየር በማስታወሻ ላይ ያልተመዘገበ ሽያጭ የታክስ መረጃ 0፡20 ደቂቃ
ከጆርናል ተናቦ ይሰራልኝ ጥያቄ ****** አስተዳደር ሥራ
 ከአቅራቢው ከዋናው መስሪያ ቤት በማሽን ማስታወሻ ላይ ያልተመዘገቡ ሂደት/ቡድን
መሆናቸውን የሚገልጽ ደብዳቤ
 ያአገልግሎት መጠየቂያ ማቅረብ
 ጆርናል ማቅረብ
5 የደረሰኝ ሀ.የሽያጭ ደረሰኝ ለማሳተም ደንበኞች 0፡30 ስአት
ህትመት  የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር ፣ አገልግሎት የስራ
ፈቃድ እና  የተ ተ/እ/ታ ምዝገባ የምስክር ወረቀት (ለተመዘገበ) ****** ሂደት
አወጋገድ  በንግድ ስራ ላይ ለተሰማሩ ህጋዊ የንግድ ምዝገባና ፈቃድ፣
አገልግሎት፣  የንግድ ስም   በሚታተመው ደረሰኝ ላይ እንዲጠቀስ
የሚፈልጉ የንግድ ስም ምዝገባ ምስክር ወረቀት፣
 ማሳተም የሚፈለገዉ የደረሰኝ ዓይነት ናሙና
 ማሳተም የሚፈለገዉ የደረሰኝ ዓይነትና ብዛት በደረሰኞች
ሕትመት፣መጠየቂያና መፍቀጃ ቅጽ መሠረት ሞልቶ ማቅረብ፣
 በባለስልጣኑ የተዘጋጀውን የቃል ኪዳን ውል (commitment form)
መፈረም፣

11
 ደንበኞች 0፡30 ስአት
ለ. ከተከፋይ ሂሳብ  ላይ ለተቀነሰ ግብር የሚሰጥ ደረሰኝ ለማሳተም አገልግሎት የስራ
 የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር ፣ ****** ሂደት
 በንግድ ስራ ላይ ለተሰማሩ ህጋዊ የንግድ ምዝገባና ፈቃድ፣
 የንግድ ስም   በሚታተመው ደረሰኝ ላይ እንዲጠቀስ
የሚፈልጉ የንግድ ስም ምዝገባ ምስክር ወረቀት፣
 በንግድ ስራ ላይ ያልተሰማሩ መሆናቸው የሚያረጋግጥ
ከሚመለከታቸው አካላት የተሠጠ ማስረጃ፣
 ማሳተም የሚፈለገዉ የደረሰኝ ዓይነት ናሙና
 ማሳተም የሚፈለገዉ የደረሰኝ ዓይነትና ብዛት በደረሰኞች
ሕትመት፣መጠየቂያና መፍቀጃ ቅጽ መሠረት ሞልቶ ማቅረብ፣
 በባለስልጣኑ የተዘጋጀውን የቃል ኪዳን ውል (commitment form)
መፈረም፣
ሐ. የተ/እ/ታ ቀንሰው ገቢ የማድረግ ሃላፊነት የተጣለባቸው ደንበኞች 0፡30 ስአት
ወኪሎች ደረሰኝ ለማሳተም አገልግሎት የስራ
 የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር፣ ****** ሂደት
 የሚታተመው ደረሰኝ ላይ     ምልክት (logo)
እንዲካተትላቸው ጥያቄ ከቀረበ ከኢትዮጵያ አዕምሯዊ ንብረት
ጽ/ቤት ምልክቱ የተመዘገበበት ማስረጃ፣
 ማሳተም የሚፈለገዉ የደረሰኝ ዓይነት ናሙና ፣
 ማሳተም የሚፈለገዉ የደረሰኝ ዓይነትና ብዛት በደረሰኞች
ሕትመት፣መጠየቂያና መፍቀጃ ቅጽ መሠረት ሞልቶ ማቅረብ፣
 በባለስልጣኑ የተዘጋጀውን የቃል ኪዳን ውል (commitment
form) መፈረም፣
መ.በኮምፒውተር የተዘጋጀ ደረሰኝ ደንበኞች 0፡20 ስአት
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ አገልግሎት (ለአንድ ፓድ)
ፓድ)
 ጥቅም ላይ የዋለውን/ የሚውለውን ከ-እስከ ማስመዝገብ፣ ****** የሥራ ሂደት

 በሽያጭ መመዝገቢያ መሳሪያ መጠቀም የማይችሉበትን የታክስ 5 የስራ ቀን

አሳማኝ ምክንያት፣ መረጃ ******
 የኮምፒዩተር ሥርዓቱ ስለሚሰራበት ፕሮግራም የፃፈው ሰው አስተዳደር
ወይም ድርጅት ዝርዝር መረጃ መግለፅ፣ ዳይሬክቶሬ
ት
ሠ.ደረሰኝ መጥፋት ማስታወቅ ደንበኞች 0፡20 ሰዓት
 ከግብር ከፋዩ ቁጥጥር ውጭ ከአቅም በላይ በሆኑ አደጋዎች አገልግሎት የስራ
/የእሳት ቃጠሎ፣ የተፈጥሮ አደጋ፣ በሌባ / መሰረቅ ****** ሂደት
 ማስረጃ ከፖሊስ፣ ማህበራዊ ፍ/ቤት ወይም ከእሳትና ድንገተኛ
አደጋዎች መከላከያና መቆጣጠሪያ ኤጀንሲ
 በ 10 የስራ ቀናት ውስጥ በማናቸውም ጋዜጣ ወይም በመንግስት
የቴሌቪዥን እና /ወይም ሬድዮ ፕሮግራም ለሁለት ጊዜ
ማስታወቂያ ማስነገር
ረ.ደረሰኝ መመለስ እና አወጋገድ ደንበኞች 0፡20 ስአት
 የንግድ ሥራ ሲቋረጥ ወይም የዘርፍ፣ የአድራሻ እና የስም ለውጥ አገልግሎት የስራ (ለአንድ ፓድ)
ፓድ)
የአገልግሎት መጠየቂያ ማቅረብ ****** ሂደት
 ጥቅም ላይ የዋሉ እና ያልዋሉ ደረሰኞች በግንባር በመቅረብ
እንዲሰረዝ (Void) ማስደረግ፣
 የተሰረዘው ደረሰኝ ጥራዝ ሙሉ በሙሉ ያልተሰራበት ከሆነ
ማስረከብ፣ማስወገድ
6 የግብር ሀ.የንግድ ትርፍ እና የኪራይ ገቢ ግብር ግብር አወሳሰን፣
ማስታወቅ
ማስታወቅ፣ ግብር ማስታወቅ ሰነድ ቁጥር መስጠት አሰባሰብና ከክፍያ ጋር
ክፍያ  በትክክል የተሞላ አመታዊ የግብር ማስታወቂያ ቅፅ ክትትል የሥራ 0፡45 ስአት
መቀበልና  የትርፍና ኪሳራ መግለጫና የሂሳብ ሪፖርቶች ሂደት
 የደረጃ ሀ"ግብር ከፋይ ከሆነ የሃብትና ዕዳ መግለጫ ****** ያለ ክፍያ 0፡30
ደረሰኝ ስአት
 የእርጅና ቅናሽ ስሌትና የዘመኑ የሂሳብ ሰነዶች
12
መስጠት  ዊዝሆልዲንግ ዝርዝር መረጃ፣
 ኤፍ ኤም/ማጠቃለያ ሪፖርት፣ ሰነዶች የሚቀርብ
ከሆነ 1፡00 ስአት
ክፍያ መቀበልና ደረሰኝ መስጠት
 በባንክ የተረጋገጠ ቼክ (ሲፒኦ) ወይም ከ 1000 ብር በታች ከሆነ ጥሬ 0፡10 ስአት
ገንዘብ
ለ.የተጨማሪ እሴት ታክስ ከክፍያ ጋር 0፡
ግብር ማስታወቅ ሰነድ ቁጥር መስጠት ግብር አወሳሰን፣ 45 ስአት
 በትክክል የተሞላ ወርሀዊ የታክስ ማስታወቂያ ቅፅ አሰባሰብና
 ወርሀዊ የግብአት ግዢ የተሞላበት ማሳወቅያ ቅፅ ክትትል የሥራ የግዠ ደረሰኘ
 የወሩ የግብአት ግዢ የሂሳብ ሰነዶች ****** የሚቀርብ ከሆነ
ሂደት 1፡30 ስአት
 ኤፍ ኤም/ማጠቃለያ ሪፖርት
 በባንክ የተረጋገጠ ቼክ (ሲፒኦ) ወይም ከ 1000 ብር በታች ከሆነ ጥሬ
ገንዘብ ያለ ክፍያ
0፡30 ስአት

ክፍያ መቀበልና ደረሰኝ መስጠት

 በባንክ የተረጋገጠ ቼክ (ሲፒኦ) ወይም ከ 1000 ብር በታች ከሆነ ጥሬ 0፡10 ስአት
ገንዘብ

ሐ.የተርን ኦቨር ታክስ ግብር አወሳሰን፣ ከክፍያ ጋር

ግብር ማስታወቅ ሰነድ ቁጥር መስጠት አሰባሰብና 0፡45 ስአት
 በታክስ ጊዜው በትክክል የተሞላ የታክስ ማስታወቂያ ቅፅ ****** ክትትል የሥራ
 የታክስ ጊዜው የግብአት ግዢ ማሳወቅያ ቅፅ የሂሳብ ሰነዶች ሂደት ያለ ክፍያ
 ኤፍ ኤም/ማጠቃለያ ሪፖርት 0፡30 ስአት
ክፍያ መቀበልና ደረሰኝ መስጠት 0፡10 ስአት
 በባንክ የተረጋገጠ ቼክ (ሲፒኦ) ወይም ከ 1000 ብር በታች ከሆነ ጥሬ
ገንዘብ

መ.የኤክሳይዝ ታክስ ግብር አወሳሰን፣ ከክፍያ ጋር

ግብር ማስታወቅ ሰነድ ቁጥር መስጠት አሰባሰብና 0፡45 ስአት
 በትክክል የተሞላ ወርሀዊ የታክስ ማስታወቂያ ቅፅ ****** ክትትል የሥራ
 ኤፍ ኤም/ማጠቃለያ ሪፖርት ያለ ክፍያ 0፡30
ሂደት ስአት

ክፍያ መቀበልና ደረሰኝ መስጠት 0፡10 ስአት

 በባንክ የተረጋገጠ ቼክ (ሲፒኦ) ወይም ከ 1000 ብር በታች ከሆነ ጥሬ
ገንዘብ
ሠ.የስራ ግብር፣ የጡረታ መዋጮና የወጪ መጋራት ግብር አወሳሰን፣ ከክፍያ ጋር
ግብር ማስታወቅ ሰነድ ቁጥር መስጠት አሰባሰብና 0፡45 ስአት
 በትክክል የተሞላ ወርሀዊ የታክስ ማስታወቂያ ቅፅ፣ ****** ክትትል የሥራ ያለ ክፍያ 0፡
ሂደት 30 ስአት
 ፔይሮል

ክፍያ መቀበልና ደረሰኝ መስጠት 0፡10 ስአት

 በባንክ የተረጋገጠ ቼክ (ሲፒኦ) ወይም ከ 1000 ብር በታች ከሆነ ጥሬ
ገንዘብ

ረ. የቅድመ ግብርና ተ/እ/ታ with holding ግብር አወሳሰን፣ ከክፍያጋር 1፡00

ግብር ማስታወቅ ሰነድ ቁጥር መስጠት አሰባሰብና ሰዓት
****** ክትትል የሥራ
 በታክስ ጊዜው በትክክል የተሞላ የታክስ ማስታወቂያ ቅፅ ያለ ክፍያ
 የታክስ ጊዜው ደጋፊ የሂሳብ ሰነዶች ሂደት 0፡45 ሰዓት

ክፍያ መቀበልና ደረሰኝ መስጠት 0፡10 ስአት

 በባንክ የተረጋገጠ ቼክ (ሲፒኦ) ወይም ከ 1000 ብር በታች ከሆነ ጥሬ
13
 ገንዘብ

ሰ. የሠንጠረዥ “መ” ግብር በኢትዮጵያ ነዋሪ ያልሆነ ሰው /በቋሚነት ግብር አወሳሰን፣ ከክፍያ ጋር
የማይሰራ/ የትርፍ ድርሻ ፣ ወለድ ፣ ሮያሊቲ ፣ የስራ አመራር ክፍያ ፣ አሰባሰብና 0፡45 ስአት
የቴክኒክ አገልግሎት ክፍያ ፣ የመድን አረቦን ፣ የመዝናኛ ****** ክትትል የሥራ
አገልግሎቶች/ እንደሆም በኢትዮጵያ ነዋሪ የሆነ ሰው የድል ሙከራ ፣ ሂደት
ሃብትን አልፎ አልፎ በማከራየት የሚገኝ ገቢ ፣ የካፒታል ማስተላለፍ ያለ ክፍያ
0፡30 ስአት
፣ ንፋስ አመጣሽ ትርፍ ፣ የአልተከፋፈለ ትርፍ ፣ በቋሚነት የሚሰራ
ድርጅት የሚላክ ትርፍ እና ሌሎች ገቢዎች
 ግብር ማስታወቅ ሰነድ ቁጥር መስጠት
 በየታክስ ዓይነቱ የታክስ ጊዜ በትክክል የተሞላ የታክስ ማስታወቂያ ቅፅ
ግብር የሚከፈልበት ገቢ ያገኙትን ግብር ከፋዮች ዝርዝር የሚያሳይ
መረጃ አያይዞ ማቅረብ፣
ክፍያ መቀበልና ደረሰኝ መስጠት 0፡10 ስአት
 በባንክ የተረጋገጠ ቼክ (ሲፒኦ) ወይም ከ 1000 ብር በታች ከሆነ ጥሬ
ገንዘብ

ሸ. የማዘጋጃ ቤታዊ ክፍያዎች (የቦታ ኪራይና የቤት ግብር፣ ግብር አወሳሰን፣ ከክፍያ ጋር
የንግድ ቤት ኪራይ፣የውጭ ማስተዋወቅ ) አሰባሰብና 0፡45 ስአት
 ለውጭ ማስተዋወቅ የልኬት መረጃ ከሚመለከተው አካል ክትትል የሥራ (የውጭ
ማቅረብ፣ ማስተወቅያና
****** ሂደት
 ለከተማ አስተዳደር የንግድ ቤት ኪራይ የታደሰ ውል፣ የህንፃ ልኬት፡
 ለመዝናኛ ግብር አገልግሎት ላይ የሚውል ትኬት 10% ክፍያ የቀን ገቢ
ግምት መስርያ
ግዜን
አይጨምርም)

ያለ ክፍያ
0፡30 ስአት

ክፍያ መቀበልና ደረሰኝ መስጠት 0፡10 ስአት

 በባንክ የተረጋገጠ ቼክ (ሲፒኦ) ወይም ከ 1000 ብር በታች ከሆነ ጥሬ
ገንዘብ

ቀ.በውሳኔ ማስታወቂያ፣ በጊዜ ስምምነትና ሌሎች ክፍያዎች፦ ግብር አወሳሰን፣ ከክፍያ ጋር

በውሳኔ ማስታወቂያ ለአንድ የሂሳብ ጊዜ አሰባሰብና 0፡45 ስአት
 የግብር/ታክስ የውሳኔ ማስታወቂያ ****** ክትትል የሥራ
 በባንክ የተረጋገጠ ቼክ (ሲፒኦ) ወይም ከ 1000 ብር በታች ከሆነ ጥሬ
ሂደት
ገንዘብ

በጊዜ ስምምነት ለአንድ የሂሳብ ጊዜ 0፡10 ስአት

 ክፍያ የጊዜ ስምምነት ውል
 በባንክ የተረጋገጠ ቼክ (ሲፒኦ) ወይም ከ 1000 ብር በታች ከሆነ ጥሬ
ገንዘብ
በ.ሌሎች ክፍያዎች ግብር አወሳሰን፣ ከክፍያ ጋር
 የክፍያ አገልግሎት መጠየቂያ ቅፅ መሙላት፣ አሰባሰብና 0፡45 ስአት
 በባንክ የተረጋገጠ ቼክ (ሲፒኦ) ወይም ከ 1000 ብር በታች ከሆነ ጥሬ ****** ክትትል የሥራ
ገንዘብ ሂደት

ክፍያ መቀበልና ደረሰኝ መስጠት 0፡10 ስአት

 በባንክ የተረጋገጠ ቼክ (ሲፒኦ) ወይም ከ 1000 ብር በታች ከሆነ ጥሬ
ገንዘብ

ተ)በግምት (በቀን ገቢ ግምት/ በቁርጥ ግብር ስርዓት ወይም በመረጃ)

በመረጃ)ግብር ግብር አወሳሰን፣
አወሳሰን ስርዓት የሚስተናገድ አሰባሰብና 0፡45 ስአት
14
  በአገልግሎት መጠየቂያ ቅፅ ማመልከቻውን ማቅረብ፣ ****** ክትትል የሥራ
 የቀን ገቢ ግምት ካልተገመተ ማስገመት፣ ሂደት
 ሌሎች ተጨማሪ መረጃዎች ከሚመለከታቸው አካላት (ግምትና
ወይም ውል) እንዲያቀርብ ሲጠየቅ ማቅረብ፣
ክፍያ መቀበልና ደረሰኝ መስጠት 0፡10 ስአት
 በባንክ የተረጋገጠ ቼክ (ሲፒኦ) ወይም ከ 1000 ብር በታች ከሆነ ጥሬ
ገንዘብ

7 የክፍያ ጊዜ ሀ.የክፍያ ጊዜ ስምምነት ደንበኞች በአንድ የግብር

ስምምነት/
ስምምነት/  የክፍያ ጊዜ ስምምነት ማመልከቻ፣
ማመልከቻ አገልግሎት ሥራ ዘመን ውዝፍ ዕዳ
የክፍያ ጊዜ ****** ሂደት፣ግብር ከሌለ 0፡40 ስአት
 የግብር/ታክስ የውሳኔ ማስታወቂያ
አወሳሰን፣
ማራዘሚያ  ክርክር ላይ የነበረ ከሆነ ክርክሩን እያየው ከነበረ አካል በራስ
በራስ ፈቃድ
አሰባሰብና
ስምምነት ክርክሩን ስለማቋረጣቸው ማስረጃ፣ ክትትል የሥራ
አገልግሎት፣  እንደ ግብር ከፋዩ ደረጃ ግብሩ/ ግብሩ/ታክሱ በመ/
በመ/ቁ/55/2003 ሂደት
ከተቀመጠው አነስተኛ የገንዘብ መጠን በላይ መሆኑን ማረጋገጥ
ማረጋገጥ፣
ግብር አወሳሰን፣
 የዕዳውን 25% ቅድሚያ ክፍያ የተፈፀመበት ደረሰኝ፣
ደረሰኝ አሰባሰብ ሥራ
 ሃብት/
ሃብት/ንብረት ከተያዘ በኋላ ከሆነ የዕዳውን 50% ቅድሚያ ክፍያ ሂደት ክፍያ
የተፈፀመበት ደረሰኝ፣
ደረሰኝ ጀምሮ ያቋረጠ
 በፍርድ አፈፃፀም ላይ የሚገኝ ከሆነ ለአፈፃፀም ባለሥልጣ ባለሥልጣኑ ከሆነ፣ ውዝፍ ዕዳ
ካለ በማጣራት
ያወጣቸውን ወጪዎችና አግባብነት ያለውን ቅድመ- ቅድመ-ክፍያ በ 5 የስራ ቀን
የተፈፀመበት ደረሰኝ
ደረሰኝ

ለ.የክፍያ ጊዜ ማራዘሚያ ስምምነት ዋና መ/ቤት ደንበኞች 0፡40 ሰዓት

 የክፍያ ጊዜ ተሰጥቶት ግዴታውን ከአቅም በላይ በሆነ ምክንያት መወጣት አገልግሎት ሥራ
ያልቻለበትን ማስረጃ ሂደት፣
ግብር አወሳሰን፣
አሰባሰብና
ክትትል የሥራ
ሂደት
8 የታክስ ኦዲትና
ኦዲትና ሀ) የሂሳብ መዝገብ ለሚይዙ ግብር ከፋዮች፣ አጠቃላይ ኦዲት
ግብር አወሳሰን  ኦዲት እንደሚደረግ ደብዳቤ እንደደረሰ የሂሳብ ሠነዶችን፣ መዝገቦችንና የታክስ ኦዲት ለከፍተኛ ግብር
ማስረጃዎችን በሙሉ ማቅረብ፣ ****** ከፋዮች በሁለት
አገልግሎት ሥራ ሂደት፣ ኦዲተር፣ የሦስት
 በኦዲት ሂደት የተጓደሉ ማስረጃዎችን ማሟላት፣
ግብር ዘመን
 የኦዲት ሥራው ሲጠቃለል፣ የኦዲት መውጫ ውይይት ላይ መገኘት፣ ኦዲት 30 የስራ
 ከመውጫ ውይይት በፊት የኦዲት ግኝቱን በዝርዝር ማወቅ፣ ቀን፣
 በኦዲት መውጫ ቃለ-ጉባኤ ላይ አስተያየት መስጠት እና ተጨማሪ
ማስረጃዎች ካሉት ማቅረብ፣ መካከለኛ ግብር
 በኦዲት ግኝቱ ላይ ጥያቄዎች ማቅረብና ማብራሪያ ማግኘት፣ ከፋዮች በሁለት
 ዝርዝር የኦዲት ግኝት መረጃዎችን እና ግብርና ታክስ ስሌት የተሠራበትን ኦዲተር እስከ
አሠራር ከኦዲት የሥራ ሂደት ማግኘት ፣ አራት ግብር
ዘመን ኦዲት 25
 የግብርና ታክስ ውሳኔ ማስታወቂያ መቀበል፣
የስራ ቀን
 እንደ ግብር ከፋዩ ንግድ ሥራ ስፋት፣ የተሰማራበት የንግድ ዓይነት፣ ሠነድ
አያያዝና የሥጋት ደረጃ መሠረት በአንድ ወይም በሁለት ኦዲተር የሚሠራ አነስተኛ ግብር
መሆኑን ከኦዲት የሥራ ሂደት ጠይቆ ማወቅ፣ ከፋዮች በ 1
ኦዲተር እስከ
አራት ግብር
ዘመን ኦዲት 10
የስራ ቀን
ለ)የሂሰብ መዝገብ ለሚይዙ የንግድ ሥራን ሙሉ በሙሉ ለመዝጋት፣ አጠቃላይ
የንግድ ሥራው ንብረት ከ 50% በላይ ለመሸጥ፣ የተወሰነ የንግድ የታክስ ኦዲት ኦዲት
ዘርፍ/
ዘርፍ/የማምረቻ ተቋም/
ተቋም/ ቅርንጫፍ ለመሸጥ፣ ከአንድ በላይ ****** ሥራ ሂደት፣ ለከፍተኛ ግብር
ድርጅቶች ለመዋሃድ፣ ስም ለውጥ እና በአጠቃላይ ኦዲት ከፋዮች በሁለት
ኦዲተር፣ የሦስት
15
ለሚስተናገድ የቅድመ ግብር ክፍያ ተመላሽ ለማድረግ፣ ግብር ዘመን
 በደብዳቤ ጥያቄ ማቅረብ፣ ኦዲት 30 የስራ
 የፀደቀ የባለአክስዮኖች ቃለ ጉባኤ፣ (ድርጅትን ለመዝጋት ብቻ)
ብቻ) ቀን
 ለኦዲት የሂሳብ ሰነዶች፣ መዝገቦችንና ማስረጃዎችን በሙሉ ማቅረብ፣ መካከለኛ ግብር
 በኦዲት ሂደት ግብር ከፋዩ የተጓደሉ ማስረጃዎችን ማሟላት፣ ከፋዮች በሁለት
 የንግድ ሥራውን የሚያቋርጥ ማንኛውም ግብር ከፋይ የንግድ ሥራውን ኦዲተር እስከ
ካቋረጠበት ቀን ጀምሮ በ 3 ዐ ቀናት ውስጥ ማስታወቅ አራት ግብር
 የሂሳብ መግለጫዎችና አስፈላጊ መዛግብት፣ (ሙሉ በሙሉ የንግድ ሥራ ዘመን ኦዲት 25
ለመዝጋት ከሆነ)
ከሆነ) ለተቋረጠበት ግብር ዘመን በስልሣ ቀናት (60 ቀናት)
ቀናት) የስራ ቀን
ውስጥ አዘጋጅቶ ማቅረብ ፣
 በሚቀርበው የሂሳብ መግለጫ መሠረት የሚፈለግበት ግብር መክፈል፣ አነስተኛ ግብር
 የኦዲት ሥራው ሲጠቃለል፣ የኦዲት መውጫ ውይይት ላይ መገኘት፣ ከፋዮች እስከ
አራት ግብር
 ከመውጫ ውይይት በፊት የኦዲት ግኝቱን በዝርዝር ማወቅ፣ ዘመን ኦዲት
 በኦዲት መውጫ ቃለ-ጉባኤ ላይ አስተያየት መስጠት እና ተጨማሪ 10 የስራ ቀን
ማስረጃዎች ካሉ ማቅረብ ፣
 በኦዲት ግኝቱ ላይ ጥያቄዎች ማቅረብ ማብራሪያ ማግኘት፣
 ዝርዝር የኦዲት ግኝት መረጃዎችን እና ግብርና ታክስ ስሌት የተሠራበትን
አሠራር ከኦዲት የሥራ ሂደት ጠይቆ ማወቅ፣ ማግኘት ፣
 የግብርና ታክስ ውሳኔ ማስታወቂያ መቀበል፣
 እንደ ንግድ ሥራው ስፋት፣ የንግድ ዓይነት፣ ሰነድ አያያዝና የሥጋት
ደረጃ መሠረት በአንድ ወይም በሁለት ኦዲተር የሚሰራ መሆኑን ከኦዲት
የሥራ ሂደት ጠይቆ ማወቅ፣
ከላይ ከተገለጸው በተጨማሪ ድርጅቶች (ኃ.የተ.የግል ማህበር፣ አክሲዮን
ማህበር፡ የሕብረት ሥራ ማህበር …) ማህበሩን ለማፍረስ ከሆነ
የሚያቀርባቸው ማስረጃዎች፣
 ሂሳብ አጣሪ (Liquidator) የተሰየመበትና በውልና ማስረጃ
ጽ/ቤት የተመዘገበ ቃለ-
ቃለ-ጉባኤ ፣
 የሂሳብ አጣሪ የሂሳብ ሪፖርት (Liquidation statement) እና
የሂሳብ ሰነዶችና ማስረጃዎችን ፣
 በቀረበው ማስረጃ መሠረት ተጨማሪ የሚወሰን ግብርና ታክስ
ካለ ውሳኔ ማስታወቂያ መቀበል፣
ሐ/ ለንግድ ሥራ የተያዙ የተወሰኑ ካፒታል ንብረቶችን (ለንግድ፣ ውስን ኦዲት
ለፋብሪካ፣ ለቢሮ የተያዙ ሕንፃዎች እና የኩባንያዎች አክሲዮን) አክሲዮን) የታክስ ኦዲት ከፍተኛ ግብር
****** ሥራ ሂደት፣ ከፋዮች 4 የስራ
በስጦታ ወይም በሽያጭ ለማስተላለፍ፣
ቀን
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣
 ለአክሲዮን/
ለአክሲዮን/ለንግድ ሥራ ሕንፃ የተሸጠበትን ማስረጃ/ማስረጃ/ውል፣ መካከለኛ ግብር
 የንግድ ሥራ ሕንፃ ሽያጭ ከሆነ፣ የባለቤትነት ካርታ ኮፒ፣ ከፋዮች 3 የስራ
 የንግድ ሥራው ሕንፃ የተገዛበትን ዋጋ እና እስከተሸጠበት ጊዜ ቀን፣
የታሰበው የእርጅና ቅናሽ ከሌሎች ቀሪ ንብረቶች (ከአንድ በላይ
አነስተኛ ግብር
ሕንፃ ላላቸው)
ላላቸው) ተለይቶ በዝርዝር አዘጋጅቶ ማቅረብ፣ ከፋዮች 1 የስራ
 የሂሳብ መዝገብ ያልያዙ ግብር ከፋዮች ወይም ንብረቱ የግዥ ቀን
ማስረጃ የሌላቸው ከሆኑ የቤት ሥራ ፈቃድ በተሰጠበት ጊዜ
አግባብ ባለው መ/
መ/ቤት የተመዘገበ የቤቱ ዋጋ፣
 የንግድ ሥራው ቦታ/ቦታ/ሕንፃ/
ሕንፃ/ ማምረቻ/
ማምረቻ/ በሚመለከተው መ/ መ/ቤት
በመሬት አስተዳደር /በከተማ/
በከተማ/ ወረዳ/
ወረዳ/ማዘጋጃ ቤት የቤቱ የዋጋ
መረጃ ፣
 የተወሰነውን ግብርና ታክስ ስሌት ዝርዝር ፣ የኦዲት መውጫ
ውይይት ላይ መገኘት እና በኦዲት መውጫ ቃለ- ቃለ-ጉባኤ አስተያየት
መስጠት ፣
 ተጨማሪ ማስረጃዎች ካሉ ማቅረብ፣

መ/ የሂሳብ መዝገብ ላላቸው ግብር ከፋዮች ዴስክ ኦዲት ለማድረግ፣ ዴስክ ኦዲት
 ዴስክ ኦዲት እንደሚደረግ የደረሰ ደብዳቤ ፣ ግብር አወሳሰን፣ ከፍተኛ ግብር
 በደብዳቤ ላይ የተዘረዘሩትን መረጃዎችና ማስረጃዎች ፣ ****** አሰባሰብና ከፋዮች ለሦስት
16
 በዴስክ ኦዲት ሂደት የተጓደሉ ማስረጃዎችን ማሟላት፣ ክትትል የሥራ ግብር ዘመን 8
 የኦዲት ሥራው ሲጠቃለል፣ የኦዲት መውጫ ውይይት ላይ መገኘት፣ ሂደት እና የስራ ቀን
 ከመውጫ ውይይት በፊት የኦዲት ግኝቱን በዝርዝር ከኦዲት የሥራ ታክስ ኦዲት
ሂደት ጠይቆ ማወቅ፣ የሥራ ሂደት መካከለኛ ግብር
 በኦዲት መውጫ ቃለ- ቃለ-ጉባኤ ላይ አስተያየት መስጠት እና ተጨማሪ ከፋዮች እስከ
ማስረጃዎች ካሉ ማቅረብ ፣ አራት ግብር
ዘመን 6 የስራ
 በኦዲት ግኝቱ ላይ ጥያቄዎች ማቅረብና ማብራሪያ ማግኘት፣ ቀን
 ዝርዝር የኦዲት ግኝት መረጃዎችን እና ግብርና ታክስ ስሌት የተሠራበትን
አሠራር ከኦዲት የሥራ ሂደት ጠይቆ ማግኘት ፣ አነስተኛ ግብር
 የግብርና ታክስ ውሳኔ ማስታወቂያ መቀበል፣ ከፋዮች እስከ
አራት ግብር
ዘመን 4 የስራ
ቀን
ሠ/ በአቤቱታ አጣሪ ኮሚቴ ውሣኔ የተሰጠባቸው እና ውሳኔው አጠቃላይ ኦዲት
የማስተካከያ የኦዲት ሥራ ካለው ይህን የኦዲት ሥራ ለማጠናቀቅ፣ የታክስ ኦዲት ከፍተኛ ግብር
****** ሥራ ከፋዮች 6 የስራ
 የኮሚቴው ውሳኔ ከግብር ከፋዩ ማስረጃ ማቅረብ የሚጠይቅ ከሆነ
ቀን
ማስረጃዎችን በሙሉ ማቅረብ፣ ሂደት፣ግብር
ሂደት፣ግብር መካከለኛ ግብር
 የማስተካከያ የኦዲት ሥራው ሲጠቃለል የመውጫ ውይይት ላይ አወሳሰን፣ ከፋዮች 4 የስራ
መገኘት አሰባሰብና ቀን፣
ክትትል የሥራ አነስተኛ ግብር
 በኦዲት መውጫ ቃለ ጉባኤ ላይ አስተያየት መስጠት፣
ሂደት ከፋዮች 2 የስራ
 የተስተካከለ የግብርና የታክስ ውሳኔ ማስታወቂያ መቀበል፣ ቀን፣

ዴስክ/ውስን
ኦዲት
ከፍተኛ ግብር
ከፋዮች 4 የስራ
ቀን፣
መካከለኛ ግብር
ከፋዮች 3 የስራ
ቀን ፣
አነስተኛግብር
ከፋዮች 1 የስራ
ቀን፣

እንደገና ሙሉ
በሙሉ
የሚታይ ከሆነ
በየኦዲት አይነቱ
ተጨማሪ
2 የስራ ቀን፣

ረ/ባለሥልጣን መ/
መ/ቤቱ በየግብር ዘመኑ ልዩ ምርመራ ለሚደረግባቸዉ ኢንቨስትጌ ኢንቨስትጌቲቭ ልዩ ምርመራ
ግብር ከፋዮች፣ ኦዲት ለማድረግ ፤ ቲቭ ኦዲት ቡድን ለከፍተኛ ግብር
ከፋዮች 75
ለሀገር ውስጥ ታክስ አንድ የኦዲት ሥራ፡-
ሥራ፡- ኦዲትዳይሬ
ኦዲትዳይሬ የሥራ ቀን፣
• ኦዲት እንደሚደረግ ደብዳቤ እንደደረሰ የሂሳብ ሰነዶችን፣ ክቶሬት ለመካከለኛ ግብር
መዘግቦችንና ማስረጃዎችን በሙሉ ማቅረብ፣ ከፋዮች 60
• የኦዲት መውጫ ውይይት ላይ መገኘት እና በኦዲት መውጫ የሥራ ቀን፣
ለአነስተኛ ግብር
ቃለ-
ቃለ-ጉባኤ አስተያየት መስጠት ፣ ከፋዮች 45 ቀን
የጉምሩክ አንድ የኦዲት ሥራ፡-
ሥራ፡-  
• ግብር ከፋዩ ኦዲት እንደሚደረግ ደብዳቤ እንደደረሰው
የሂሳብ ሠነዶችን፣ መዘግቦችንና ማስረጃዎችን በሙሉ
ማቅረብ፣ ልዩ ምርመራ
• የኦዲት መውጫ ውይይት ላይ መገኘት እና በኦዲት መውጫ
17
 ቃለ-
ቃለ-ጉባኤ አስተያየት መስጠት ፣ ለ 1 ኛ ደረጃ
የጉምሩክ
ቅ/ጽ/ቤቶች 60
የሥራ ቀን፣
ለ 2 ኛ ደረጃ
የጉምሩክ
ቅ/ጽ/ቤቶች 45
የሥራ ቀን፣

9 የክፍያ ማስረጃ ሀ)ዓመታዊ የንግድየንግድ//ስራ ፈቃድ ለማደስ፣ በጨረታ ለመሳተፍ እና   የደንበኞች የደንበኞች
የምስክር ከባንክ ብድር ለማግኘት የምስክር ወረቀት፤ ****** አገልግሎት የስራ አገልግሎት የስራ
ሂደት Tax
ወረቀት  የዘመኑን ግብር/
ግብር/ታክስ አስታውቆ መክፈሉን ማረጋገጫ፤ ሂደት፣
ሂደት፣ግብር
payers
(የክሊራንስ)
የክሊራንስ)  ወርሃዊ፣ ዓመታዊ ግብር ማሳወቂያዎችን በወቅቱ ማቅረቡን አወሳሰን፣ assessment
አገልግሎት ማረጋገጫ፤ አሰባሰብ ሥራ history በማ
 የክፍያ ጊዜ ስምምነት የገባ ከሆነ ይህንን የሚገልጽ ማስረጃ፤ ሂደት የትና ከማህደር
 በደረሰው ውሳኔ ቅሬታ/ ቅሬታ/አቤቱታ አቅርቦ ሂደት ላይ የሚገኝ ከሆነ ጋር
ቅሬታ/
ቅሬታ / አቤቱታ መቅረቡን የሚያመለክት ማስረጃ፤ በማመሳከር
 የሽያጭ መመዝገቢያ መሳሪያ መግዛትና ዓመታዊ ዕድሳት እዳ ከሌለው
 ግብር ከፋዩ ከአቅም በላይ የሆነ ችግር የደረሰበት ከሆነ ተቀባይነት 0.45 ሰዓት
ያለው ማስረጃ፤
 የግብር እፎይታ/
እፎይታ/የቀረጥ ነፃ መብት ያለው ከሆነ ይህንኑ የሚገልፅ
ማስረጃ፤
 በተሰማራበት ንግድ ፈቃድ ምንም ያልሠራ ከሆነ ላለመስራቱ
ግብር አወሳሰን፣
ከሚመለከተው አካል ማረጋገጫ ማቅረብ
አሰባሰብ ሥራ
ሂደት ውዝፍ ዕዳ
ካለ በ 2 የስራ ቀን

ለ) ድርጅትን ለመዝጋት፣ ባለቤትነት ለማዛወር፣የስም ወይም   የደንበኞች ያለኦዲት

የአድራሻ ለውጥ ለማድረግ የሚሰጥ የምስክር ወረቀት፤ ****** አገልግሎት የስራ የሚስተናገድ
ከሆነ 1፡00 ሰዓት
 ድርጅትን ሙሉ በሙሉ ለመዝጋት፣ ከድርጅቱ ንብረት ከ 50% ሂደት፣
ሂደት፣
በላይ ለመሸጥ፣ የአክስዮን/
የአክስዮን/ንብረት ዝውውር ለማድረግ፣ ስም የታክስ ኦዲት በኦዲት
ለውጥና ሥራ ላልጀመረ ፈቃድ ለመመለስ፣
ለመመለስ፣ ከአንድ በላይ ድርጅቶች ሥራ ሂደት፣ የሚስተናገድ
ለመዋሃድ የኦዲት ወይም የአወሳሰን ውሳኔ፣ ከሆነ
 በዉልና ማስረጃ
ማስረጃ የፀደቀ የባለአክስዮኖች ቃለ ጉባኤ፣ (ድርጅትን የኦዲት ጊዜ
ለመዝጋት ብቻ)
ብቻ) ሳይጨምር 2፡00
ሰዓት

ሐ) የወጪ
የወጪ መጋራት ክፍያ ማጠናቀቅ ማስረጃ የደንበኞች 1፡00 ሰዓት
 የሚፈለግበት የወጪ መጋራት በክፍያ/
በክፍያ/በአገልግሎት አጠናቆ መክፈሉን ****** አገልግሎት የስራ
ማረጋገጫ፤ ሂደት፣
ሂደት፣ግብር
አወሳሰን፣
አሰባሰብ ሥራ
ሂደት

10 የቴምብር ሀ.ስርጭት ከሆነ የገቢ ግብር አወሳሰን፣ 4፡00 ሰዓት

ስርጭትና  በሚመለከተዉ ኃላፊ ተፈርሞ የቀረበ የጥያቄ ደብዳቤ፣
ደብዳቤ፣ ሂሣቦች አሰባሰብ ሥራ
 ክፍያ መፈፀም
ሽያጭ  ከዚህ በፊት ለተሰራጨ የአጠ አስተዳደር ሂደት
የአጠቃቀመ ሪፖርት፣
ሪፖርት፣
አገልግሎት  የዉክልና ደብዳቤና መታወቂያ ኮፒ ዳይሬክቶሬ
18
 ት

ለ. ሽያጭ ከሆነ ግብር አወሳሰን፣ 0፡30 ሰዓት

 ሰነዱን ማቅረብ ****** አሰባሰብ ሥራ
 ክፍያ መፈፀም
ሂደት

11 የታክስ ሀ)የገቢ ግብር ቅድመ ክፍያ ተመላሽ ግብር አወሳሰን፣ 1 የግብር ዘመን
ተመላሽ  የአገልግሎት መጠየቂያ በቅደም ተከተል ሞልቶ ማቅረብ፣፣ ****** አሰባሰብና ክትትል 10 የስራ ቀን
አገልግሎት  በውጭ ኦዲተር የተመረመረ የሂሳብ መግለጫ፣፣ የሚታየው ተከፋይ የሥራ ሂደት፣ (በኦዲት
ኦሪጅናል ሰነድ በታክስ/
በታክስ/በግብር አይነቱ ተለያይቶ መቅረብ የታክስ ኦዲት የሚስተናገድ
 ግብር ስለመክፈሉ የሚያሳዩ ኦሪጅናል የ 2% ወይም የጉምሩክ 3% ቅድመ የሥራ ሂደት፣
ከሆነ የኦዲት
ግብር ክፍያ ደረሰኝ፣፣ ጊዜ
 የቅድሚያ ግብር ክፍያ በዕቃ ግዢ ዋጋ ውስጥ ያለመካተቱን ወይም ሳይጨምር)
በተሰብሳቢ ሂሳብ /Accounts Receivable/ መያዙን ማረጋገጥ፣
 በማናቸውም የግብር/የታክስ አይነቶች ላይ ዕዳ የሌለ መሆኑን ማረጋገጥ፣፣ (ከገንዘብና
ኢኮኖሚ
ትብብር ሚ/ር
ጠይቆ ክፍያ
መፈጸምን
አያካትትም)
ለ. የተጨማሪ እሴት ታክስ ተመላሽ የታክስ ተመላሽ 1 የግብር ዘመን
የመደበኛ 15% ቡድን 10 የስራ ቀን
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣፣ ****** (በኦዲት
 የተመላሽ ጠያቂዎች ከማናቸውም ዕዳ ነፃ መሆኑን ማረጋገጥ፣ የሚስተናገድ
 ሊከፈል ከሚገባው ታክስ በላይ እንዲቀነስ የተደረገው ታክስ ከሆነ የኦዲት
የሚከፈልበት ከሆነ የተጠቀሰው ታክስ ለቀጣዮቹ አምስት የሂሣብ ጊዜያት ጊዜ
እንዲተላለፍ የተደረገ መሆኑ፣ ሳይጨምር)
 በብልጫ የተከፈለ ታክስ (ቀሪ ሂሣብ) መኖሩ የሚያረጋግጥ፣ደጋፊ
ኦሪጅናል የሂሳብ ሰነድ ማቅረብ፣
በዜሮ መጠኔ
የተፋጠነ ስርዓት (ኤክሳይዝ ታክስን ጨምሮ)
 የአገልግሎት መጠየቂያ በቅደም ተከተል ሞልቶ ማቅረብ፣፣ 1 የግብር ዘመን
 በስርአቱ እንዲስተናገዱ ከኢንዱስትሪ ሚ/ር የተፈቀደለት መሆኑ 7 የስራ ቀን
ማረጋገጫ (በኦዲት
 ታክስ ስለመከፈሉ የሚያረጋግጥ በግብር/በታክስ አይነቱ ኦሪጅናል የሚስተናገድ
ደጋፊ ሰነዶች፣፣ ከሆነ የኦዲት
 የተመላሽ ጠያቂዎች ከማናቸውም ዕዳ ነፃ መሆናቸውን ማረጋገጥ፣ ጊዜ
ላኪዎች ሳይጨምር)
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣፣
 በአንድ የሂሳብ ጊዜ ከሚከናወን ታክስ የሚከፈልበት ግብይት ዋጋ ውስጥ
ቢያንስ 25% በዜሮ የማስከፈያ ልክ ታክስ የሚከፈልበት፣ በአገር ውስጥ
አምራቾች ለኢ/ብ/ባ የሚቀርበውን ወርቅ ጭምር ቀሪ ሂሣብ መኖሩ
የሚያረጋግጥ ደጋፊ የሂሳብ ሰነድ ማቅረብ፣ 1 የግብር ዘመን
 ዕቃው/ አገልግሎቱ ወደ ውጭ ገበያ መላኩን/መቅረቡን የሚያስረዱ 10 የስራ ቀን
ደጋፊ ሠነዶች (የግብይቱ ዋጋ ቢያንስ 25% መሆኑን የሚያረጋግጥ፣
የጉምሩክ ዲ/ን፣ የማስጫኛ የተከፈለ፣የባንክ ፈቃድ ደረሰኝ፣ ያስገኘው
የውጭ ምንዛሪ ውል)አያይዞ ማቅረብ፣
 በግብዓት ላይ የተከፈለ የተ/እ/ታ ደረሰኝና የድርሻ ስሌት የሚያመለክት
ሠንጠረዥ
የባለልዩ መብት
 የዲፕሎማቲክና ኮንስለር ሚሲዮኖች እና ተመሳሳይ አቋም ያላቸው
ዓለም አቀፍ ድርጅቶች ከውጭ ጉዳይ ሚ/ር እውቅና ማስረጃ፣
 የበጐ አድራጎት ድርጅቶች በፍትሕ ሚ/ር የበጐ አደራጎት ኤጀንሲ
እውቅና ማስረጃ፣ 1 የግብር ዘመን
 ግብይት የተፈፀመበት የተ/እ/ታ ደረሰኝ፣ 10 የስራ ቀን
በገዥው ተይዞ የሚከፈል የተ/እ/ታ
19
  ግብይት የተፈፀመበት የተ/እ/ታ ደረሰኝ፣
 ደረሰኝ (ቫውቸር) ከመንግስት ተቋም የተሰጠ፣
 የተ/እ/ታ ወርሃዊ ማስታወቂያ

1 የግብር ዘመን
10 የስራ ቀን

ሐ) በማዕድን/ነዳጅ ፍለጋ ሥራ ላይ የተሰማሩ ኩባንያዎች የታክስ ተመላሽ 30 ቀን

 በማዕድን/ነዳጅ ፍለጋ ሥራ ላይ የተሠማሩ ኩባንያዎች የታደሰ ያልተሰረዘ ****** ቡድን
ፈቃድ፣
 የማዕድን ሚ/ር በሚያቀርበው ዝርዝር ውስጥ የተካተተ ኩባንያ
ስለመሆኑ ማስረጃ፣
 ግብይት የተፈፀመበት የተ/እ/ታ ደረሰኝ

መ) ሌሎች በማናቸውም ሁኔታ የተከፈለ ብልጫ ክፍያ የታክስ ተመላሽ 2 ወር

 በማናቸውም ሁኔታ በብልጫ የተከፈለበት ተያያዥነት ያላቸው ማስረጃ ****** ቡድን

12 የገቢ/
የገቢ/ወጪ ዕቃ ሀ) ጉምሩክ ትራንዚት የጉምሩክ ሥነ-
ሥነ-
ጉምሩክ የገቢ ዕቃ ትራንዚት (Inward Transit) መልቲሞዳል ****** ሥርዓት
ትራንዚት ትራንዚት ፈቃድ ለማግኘት አፈፃፀም የሥራ 1፡00 ሰዓት
 ትራንዚት ዲክለሬሽን (IM8) ፣ ሂደት
 ተቀባይነት ያለው የዋስትና ሰነድ /
ትራንዚት ለማጠናቀቅ
 ከመነሻ ጣቢያ የተዘጋጀ የመንገድ ወረቀት (T1)
0፡30 ሰዓት
 ትራንዚት ዲክለሬሽን (IM8)
 በአካል የቀረበ ተሽከርካሪ(ጭነት)
ገቢ ዕቃ ትራንዚት (Inward Transit) (ዩኒ
( ሞዳል) የጉምሩክ ሥነ-
ሥነ-
****** ሥርዓት
ትራንዚት ፈቃድ ለማግኘት አፈፃፀም የሥራ 1፡00 ሰዓት
 አሰስ የተደረገና በጉምሩክ አስተላላፊው በማህተም የተረጋገጠ ሂደት `
ዲክለሬሽን፣
 ቀረጥና ታክስ ክፍያ የተፈፀመበት ደረሰኝ፤ለቀረጥና ታክሱ የተያዘ
ዋስትና ወይም የቀረጥ ነጻ መብት ማረጋገጫ፣
 የማጓጓዣ ሰነድ
ትራንዚት ለማጠናቀቅ 0፡30 ሰዓት
 ከመነሻ ጣቢያ የተዘጋጀ የመንገድ ወረቀት (T1)
 በአካል የቀረበ ተሽከርካሪ(ጭነት)፣
ወጪ ዕቃ ትራንዚት (Outward Transit) የጉምሩክ ሥነ-
ሥነ- 2፡30 ሰዓት
 የወጪ እቃ የትራንዚት ዲክለሬሽን (EX8) እና የመንገድ ****** ሥርዓት
ወረቀት (T1) አፈፃፀም የሥራ
 የተቆጣጣሪ መ/ቤቶች ፈቃድ (እንደአስፈላጊነቱ)
እንደአስፈላጊነቱ)፣ ሂደት
 የማጓጓዣ ሰነድ ፣
አገር አቋራጭ ትራንዚት (Through Transit) የጉምሩክ ሥነ-
ሥነ- 2፡30 ሰዓት
 ትራንዚት ዲክለራሲዮን IM8) ፣ ****** ሥርዓት
 ተቀባይነት ያለው ዋስትና ፣ አፈፃፀም የሥራ
 ኮሜርሻል ኢንቮይስ፣ ሂደት
 የማጓጓዣ ሰነድ (Bill of loading or truck waybill) ፣

20
የውስጥ ትራንዚት (Interior Transit ) የጉምሩክ ሥነ-
ሥነ- 2፡30 ሰዓት
 ትራንዚት ዲክለሬሽን (IM8) ፣ ****** ሥርዓት
 የማጓጓዣ ሰነድ፣ ሰነድ አፈፃፀም የሥራ
  የተረጋገጠ የጉምሩክ ዋስትና ሰነድ፣ ሰነድ ሂደት
 የተረጋገጠ የመንገድ ወረቀት/ ወረቀት/መድረሻ ጣቢያ ፣
ለጉምሩክ ትራንዚት አገልግሎት እንደ አስመጪው/ዕቃው ሁኔታ እየታየ
የሚጠየቁ ቅድመ ሁኔታዎች
 በኤምባሲዎች፣በአህጉራዊና በአለም አቀፋዊ ድርጅቶች እንዲሁም
በተለያዩ መንግስታዊና መንግስታዊ ባልሆኑ ድርጅቶች የሚከፈቱ
ሰነዶች/ ዲክላራሲዮኖች የየድርጅቶቹ ማህተም ፣
 ለተሸከርካሪ ከመንገድ ትራንስፖርት የማስገቢያ ፍቃድ፣
 ቀረጥና ታክስ የማይከፈልበት ከሆነ የቀረጥ ነፃ ደብዳቤ እንዲቀርብ
ይገባል ወይም ሊከፈል የሚገባው የቀረጥና ታክስ መጠን በኢንሹራንስ
ዋስትና ማስያዝ፣
 በባንክ ፍቃድ የሚስተናገዱ Bill of lading/TWB ጀርባ ላይ ማረጋገጫ
/Verify/ የተደረገበት፣
 ያለ ውጭ ምንዛሪ/ያለ ባንክ ፈቃድ ለሚፈጸም ግዢ ከሆነ ለመስተናገድ
የተፈቀደበት ደብዳቤ/ሰነድ ፣
 ዕቃው ውጭ የሚፈተሽ ከሆነ የውጭ ፍተሻ ፍቃድ፣
 በኮንቴይነር ለሚመጣ ዕቃ የኮንቴይነር ዋስትና፣
 ትራክ ማኒፌስት /ለጎረቤ ጎረቤት ሀገሮች
ሀገሮች ግዢ/
ግዢ/፣
 CIQ Certificate /ለቻይና ግዢ/
ግዢ/፣
 የታደሰ ንግድ ፍቃድ ለአዲስ አስመጪ/ ላኪ፣
 ከጉምሩክ ክልል ሳይወጣ ተመልሶ የሚወጣ ሲሆን 5% ቀረጥና
ታክስ የተከፈለበት ደረሰኝ፣ ደረሰኝ
ለ)የትራንዚት በመግቢያ በር ቁጥጥር የጉምሩክ ሥነ-
ሥነ- 0፡20 ሰዓት
በመግቢያ በር የትራንዚት ቁጥጥር ****** ሥርዓት በተሸከርካሪ
 የመንገድ ወረቀት/ T1፣ አፈፃፀም የሥራ
 የትራንዚት ዲክላሬሽን IM8 /ለመልቲ ሞዳል/፣ ሂደት
 የእቃ መልቀቂያ Removal /ለዩኒ ሞዳል/ ፣
 ቀረጥና ታክስ የተከፈለበት ዲክላሬሽን /ለዩኒ ሞዳል/፣

በመግቢያ በር ዘመናዊ የጭነት መፈተሻ መሳሪያ (cargo scanning) የጉምሩክ ሥነ-

ሥነ- 0፡ 11 ሰዓት
የሚደረግ ፍተሻ ****** ሥርዓት አፈፃፀም በተሸከርካሪካሪ
 የመንገድ ወረቀት/ T1/፣ የሥራ ሂደት
 የትራንዚት ዲክላሬሽን /ለመልቲ ሞዳል/፣
 ቀረጥና ታክስ የተከፈለበት ዲክላሬሽን /ለዩኒ ሞዳል/፣
መግቢያ በር ካርጎ ትራኪንግ (cargo tracking) የጉምሩክ ሥነ-
ሥነ- 0፡
 የመንገድ ወረቀት/ T1/፣ ****** ሥርዓት 05 ሰዓትበተሸከ
 የትራንዚት ዲክላሬሽን /ለመልቲ ሞዳል/፣ አፈፃፀም የሥራ ርካሪካሪ
 ጭነት ጭኖ የደረሰ ተሸከርካሪ፣ ሂደት

ሐ)ስካኒግ ማሽን የማይገቡ ክፍት ጭነቶች/ፕሎምፕ ያልተደረጉ/ ጉምሩክ ሥነ-

ሥነ- 0፡ 15 ሰዓት
የብረት ጭነት የጫኑ ክፍት ጭነቶች ****** ሥርዓት
 ጭነቱ ከጅቡቲ ስለመነሳቱና በጋላፊ ጉምሩክ ስለመፈተሹ በእርጥብ አፈፃፀም የሥራ
ማህተም የተረጋገጠ፣ ሂደት
 የትራንዚት ድክላራሲዮን (IM) ፣
 የመንገድ ወረቀት፣
የፈሳሽ ጭነት የጫኑ የቦቲ ጭነቶች ጉምሩክ ሥነ-
ሥነ- 0፡ 15 ሰዓት
 ጭነቱ ከጅቡቲ ስለመነሳቱና በጋላፊ ጉምሩክ ስለመፈተሹ ****** ሥርዓት
የሚያረጋግጥ በእርጥብ ማህተም፣ አፈፃፀም የሥራ
 የነዳጅ የድርጅት ወረቀት/Dispatch/፣ ሂደት
21
 የመንገድ ወረቀት፣

አዳዲስ ተሸከርካሪዎች ወይም self driver በሚገቡበት ጊዜ የሚሰጡ ጉምሩክ ሥነ-

ሥነ- 0፡ 10 ሰዓት
አገልግሎቶች ****** ሥርዓት
i) በማንዋል በመልቲ ሞዳል የሚመጡ አዳዲስ ተሽከርካሪዎች አፈፃፀም የሥራ
 ጭነቱ ከጅቡቲ ስለመነሳቱና በጋላፊ ጉምሩክ ስለመፈተሹ ሂደት
የሚያረጋግጥ እርጥብ ማህተምሰነዱ ላይ ማረፍ ፣
 የጅቡቲ ትራንዚት፣
 የመንገድ ወረቀት T1፣
 IM8 ዲ/ን፣
 ጋላፊ በማንዋል መስተናገዱን የሚገልጽ ሪማርክ፣
 እርጥብ ማህተም ሰነዱ ላይ ማረፍ፣
ii)ጋላፊ ጉምሩክ በሲስተም ገብተው የሚመጡ አዳዲስ ተሸከርካሪዎች ጉምሩክ ሥነ-
ሥነ- 0፡10 ሰዓት
****** ሥርዓት
በመልቲ-ሞዳል
 ጭነቱ ከጅቡቲ ስለመነሳቱና በጋላፊ ጉምሩክ በሲስተም ስለመታየቱ አፈፃፀም የሥራ
የሚያረጋግጥ እርጥብ ማህተም፣ ሂደት
 የትራንዚት የመንገድ ወረቀት T1፣
 የጅቡቲም የጋላፊም IM8 ዲ/ን መያዝ
iii)በዩኒ-ሞዳል የሚመጡ አዳዲስ ተሸከርካሪዎች የሚሰጡ አገልግሎቶች ****** 0፡10 ሰዓት
 ጭነቱ ከጅቡቲ ስለመነሳቱና በጋላፊ ጉምሩክ ስለመፈተሹ የሚያረጋግጥ ጉምሩክ ሥነ-
ሥነ-
በእርጥብ ማህተም የተረገጠ የመንገድ ወረቀት፣ ሥርዓት
 የትራንዚት ድክላራሲዮን (IM) ፣ አፈፃፀም የሥራ
ሂደት

ሚሌ ስካኒግ ማሽን የማይገቡ እሽግ የኮንቴነር እና የሸራ

ጭነቶች/ፕሎምፕ የተደረጉ/
****** ጉምሩክ ሥነ-
ሥነ- 0፡10 ሰዓት
በጋላፊ ስካኒንግ የተፈተሹ የሸራ እና የኮንቲነር ጭነቶች
ሥርዓት አፈፃፀም
 ጭነቱ ከጅቡቲ ስለመነሳቱና በጋላፊ ጉምሩክ ማሽን ገብቶ ስለመፈተሹ የሥራ ሂደት
የሚያረጋግጥ በእርጥብ ማህተም የተረጋገጠ የመንገድ ወረቀት፣
 የትራንዚት ድክላራሲዮን (IM) ፣
ሰመራ ጉምሩክ ፍተሻቸውን ያጠናቀቁ የኮንቴነርና የሸራ ጭነቶች 0፡20 ሰዓት
****** ጉምሩክ ሥነ-
ሥነ-
 ከሰመራ ጉምሩክ መቅ/ጣቢያ የተሰጠ የፍተሻ ሪፖርት፣ ሥርዓት አፈፃፀም
 ሰመራ ጉምሩክ መፈተሹን የሚገልጽ እርጥብ ማህተም ያረፈበት የሥራ ሂደት
መልቀቂያ ወረቀት፣
በማንዋል በመልቲ ሞዳል የሚመጡ የኮነቴነር ጭነቶች
****** ጉምሩክ ሥነ-
ሥነ- 0፡10 ሰዓት
 ጭነቱ ከጅቡቲ ስለመነሳቱና በጋላፊ ጉምሩክ ስለመፈተሹ
ሥርዓት አፈፃፀም
የሚያረጋግጥ በእርጥብ ማህተም የተረጋገጠ የመልቲ ሞዳል ትራንዚት
የሥራ ሂደት
የመንገድ ወረቀት፣
 T1 እና IM8 ዲ/ን፣
 ጋላፊ በማንዋል መስተናገዱን የሚገልጽ ሪማርክ እና እርጥብ
ማህተም የተረጋገጠ ሰነዱ፣

ጋላፊ ሲስተም የገቡ የመልቲ ሞዳል የኮንቲነር ጭነቶች ጉምሩክ ሥነ-

ሥነ-
****** 0፡10 ሰዓት
 ጭነቱ ጅቡቲና የጋላፊ T1 እና IM8 ከጅቡቲ ስለመነሳቱና በጋላፊ ሥርዓት አፈፃፀም
የሥራ ሂደት
ጉምሩክ በሲስተም ስለመታየቱ የሚያረጋግጥ በእርጥብ ማህተም
የተረጋገጠ፣
 ጋላፊ በሲስተም መስተናገዱን የሚገልጽ (IM8) ፣
 T1 ዲ/ን ሰነድ፣

ሚሌ ስካኒግ ማሽን የሚገቡ በኮንቲነርና በሸራ ጭነት የሚመጡ የታሸጉ

እሽግ ሸራና ኮንቴነር/unimodal/
ጉምሩክ ሥነ-
ሥነ-
ጋላፊ በተለያየ ምክንያት ያልገባ ወይንም በዝቅተኛ የስጋት ደረጃ ****** ሥርዓት 0፡15 ሰዓት
የተሰጡ አገልግሎቶች ነገር ግን ሚሌ ስካኒንግ ማሽን የሚገቡ አፈፃፀም የሥራ
ኮንቲነር ጭነት ሂደት
 ጭነቱ ከጅቡቲ ስለመነሳቱና በጋላፊ ጉምሩክ በዝቅተኛ የስጋት ደረጃ
22
 ስለመስተናገድ የሚያረጋግጥ በእርጥብ ማህተም የተረጋገጠ የጅቡቲ
የመንገድ ወረቀት፣
 የትራንዚት ድክላራሲዮን (IM) ፣ ****** ጉምሩክ ሥነ-
ሥነ- 25 ደቂቃ
እሽግ የሸራና ኮንቲነር ጭነት ጋላፊ ማሽን ያልገባ ከፍተኛ የስጋት ደረጃ ሥርዓት
የሆነ እና በተለያየ ምክንያት ሚሌ በማሽን የሚገባ የኮነቴነርና የሸራ አፈፃፀም የሥራ
ጭነት ሂደት
 ጭነቱ ከጅቡቲ ስለመነሳቱና በጋላፊ ጉምሩክ ማሽን ያልገባ በማንዋል
ስለመፈተሹ የሚያረጋግጥ በእርጥብ ማህተም የተረጋገጠ የጅቡቲ
የመንገድ ወረቀት፣ ****** 0፡25 ሰዓት
 የትራንዚት ድክላራሲዮን (IM) መያዝ፣

በህግ ማስከበር በኩል የተጠረጠሩ ማንኛዉም ዓይነት ጭነት መልቲ ሞዳል የሸራ ጉምሩክ ሥነ-
ሥነ-
ጭነቶች የፈሳሽ ጭነቶቸና ሌሎችም ማንኛውም ጭነት ሥርዓት
 ጭነቱ ከጅቡቲ ስለመነሳቱና በጋላፊ ጉምሩክ በማንዋል ስለመፈተሹ አፈፃፀም የሥራ
የሚያረጋግጥ በእርጥብ ማህተም የተረጋገጠ የጅቡቲ የመንገድ ሂደት
ወረቀት ፣ ****** 1፡05 ሰዓት
 የትራንዚት ድክላራሲዮን (IM) ፣
 የመልቲ ወይንም ዩኒ ሞዳል ጭነቶች፣
ጉምሩክ ሥነ-
ሥነ-
የኮንቲነር ጭነቶች በተለያዬ ምክንያት ጋላፊ ማሽን ሳይገቡ ግን ሥርዓት
ሚሌ ከስካኒንግ ማሽን የነካ ወይንም መግባት የማይችል(የመልቲ አፈፃፀም የሥራ
ወይንም ዩኒ ሞዳል ጭነቶች) ሂደት
 ጭነቱ ከጅቡቲ ስለመነሳቱና በጋላፊ ጉምሩክ በማንዋል ስለመፈተሹ ******
የሚያረጋግጥ በእርጥብ ማህተም የተረጋገጠ የጅቡቲ የመንገድ ወረቀት፣ 1፡00 ሰዓት
 የትራንዚት ድክላራሲዮን (IM) ፣

ጉምሩክ ሥነ-
ሥነ-
ሚሌ ዴስትኔሽን /የአደራ ፍተሻ/ ፈቃድ ተሰጥቷቸዉ የሚፈተሹ እሽግ ሥርዓት
ኮነቴነሮችና ክፍት ጭነቶች
አፈፃፀም የሥራ
 ጭነቱ ከጅቡቲ ስለመነሳቱና በጋላፊ ጉምሩክ ስለመፈተሹ
ሂደት
የሚያረጋግጥ በእርጥብ ማህተም የተረገጠ የጅቡቲ የመንገድ
ወረቀት፣
 የትራንዚት ድክላራሲዮን (IM) ፣
 የአደራ ፍተሻ የታዘዘበት የሚገልጽ ደብዳቤ፣
 የባንክ ፈቃድ፣
 ኮሜርሻል ኢንቮስ፣ ******
 ዲክለሬሽን ፋክት፣ 1፡00 ሰዓት
 የእቃ ባህሪ ማረጋገጫ /VDD/፣
 የስሪት ሃገር መግለጫ፣
 የማጓጓዣ ክፍያ ደረሰኝ፣
 በሰነድ አደራጅ ድጋፍና ሰጪ የተሞላ ፎርምናየፍተሻ ማሳወቂያ
/ሪፖርት/ ማድረጊያ ፈቃድ፣ ጉምሩክ ሥነ-
ሥነ-
በመገልበጥ ወይም በግጭት ምክንያት የሚቀየሩ ጭነቶች ******
ሥርዓት 1፡00 ሰዓት
 ጭነቱን ወደ ሌላ ጭነት እንዲቀየር ማመልከቻ አፈፃፀም የሥራ
 ጭነቱ ከጅቡቲ ስለመነሳቱና በጋላፊ ጉምሩክ ስለመፈተሹ ሂደት
የሚያረጋግጥ የዩኒ ሞዳል የመልቲ ሞዳል በእርጥብ ማህተም
የተረገጠ የመንገድ ወረቀት
 የትራንዚት ድክላራሲዮን (IM) መያዝ አለበት
ጉምሩክ ሥነ-
ሥነ-
በሚሌ የአደራ ፍተሻ /ሚሌ ደስትኔሽን/ ሰነድ ለመዝጋት ሥርዓት
 ጭነቱ ከጅቡቲ ስለመነሳቱና በጋላፊ ጉምሩክ ስለመፈተሹ አፈፃፀም የሥራ
የሚያረጋግጥ በእርጥብ ማህተም የተረገጠ የጅቡቲ የመንገድ ሂደት
ወረቀት እና የትራንዚት ድክላራሲዮን (IM)
 የአደራ ፍተሻ የታዘዘበት የሚገልጽ ደብዳቤ፣
 የባንክ ፈቃድ፣
 ኮሜርሻል ኢንቮስ፣
23
  ዲክለሬሽን ፋክት፣
 የእቃ ባህሪ ማረጋገጫ /VDD/፣
 የስሪት ሃገር መግለጫ
 የማጓጓዣ ክፍያ ደረሰኝ ፣
 በሰነድ አደራጅ ድጋፍና ሰጪ የተሞላ ፎርምናየፍተሻ ማሳወቂያ
/ሪፖርት/ ማድረጊያ ፈቃድ፣
 ከፍተሻ ክፍል ቅጽ የተሞላበት የፍተሻ ሪፖርት፣

13 የገቢ ዕቃዎች ወደ ጊዜያዊ የዕቃ ማከማቻ ሲገባ የመጋዘን 2:30 ሰዓት

የጉምሩክ  ትራንዚት ማጠናቀቅ አስተዳደርና
መጋዘን  የጭነት መግለጫ /ካርጐ ማኒፌስት ****** ቁጥጥር የሥራ
ሂደት
 የአየር ክልል ተቆጣጣሪ ሪፖርት
 የመንገድ ወረቀት/ ኤርዌይ ቢል

ወደ ቦንድድ መጋዘን ሲገባ የመጋዘን 2:30 ሰዓት

 ትራንዚት ማጠናቀቅ አስተዳደርና
 ካርጐ ማኒፌስት ****** ቁጥጥር የሥራ
ሂደት
 የመጋዘን ማስገቢያ ኤስ /S/ ዲክለራሲዮን

ወደ የተተውና የተወረሱ መጋዘን ሲገባ የህግ ማስከበር 2:30 ሰዓት

 ውርስ እንዲደረግ ወይም ወደ ተወረሱ መጋዘን እንዲተላለፉ የስራ ሂደት
የተወሰነበት ማስረጃ ******
 በኮንትሮባንድ የተያዙ ዕቃዎች ስለመሆናቸው ከሚመለከተው
የቀረበ ሰነድ ወይም (ሞዴል 270) እንደ አስፈላጊነቱ
 የህግ ማስከበር የስራ ሂደት

ወደ ተፈቀዱ የፕሮጀክት ሳይቶች ሲገባ የመጋዘን 2:30 ሰዓት

 ትራንዚት የተጠናቀቀበት ሰነድ አስተዳደርና
 የውጪ ፍተሻ የተፈቀደበት ማስረጃ ****** ቁጥጥር የሥራ
ሂደት
ከጊዜያዊ ማከማቻ ለሚወጡ የመጋዘን 2:30 ሰዓት
 የመጋዘን ኪራይ የተከፈለበት ሰነድ አስተዳደርና
 የጉምሩክ ሥነ ሥርአት መጠናቀቁ ተረጋግጦ የተሰጠ መልቀቂያ ****** ቁጥጥር የሥራ
(የሰነድ ወይም የኤሌክትሮኒክክ ማስረጃ) ሂደት
 የእቃ ዝርዝር መግለጫ
 የማስጫኛ ሰነድ ኮፒ
ከቦንድድ መጋዘን ለሚወጡ የመጋዘን 2:30 ሰዓት
 የጉምሩክ ሥነ-ሥርዓት መጠናቀቁ ተረጋግጦ የተሰጠ መልቀቂያ አስተዳደርና
የመጋዘን ኪራይ የተከፈለበት ሰነድ/ለአጠቃላይ ቦንድድ መጋዘን/ ****** ቁጥጥር የሥራ
ሂደት

ከተተዉና የተወረሱ ዕቃዎች መጋዘን ለሚወጣ የህግ ማስከበር 2፡30 ሰዓት

 የአገልግሎት መ Ó½e¿ I@} GeOq፣
GeOq፣ ****** የስራ ሂደት
 በሽያጭ ሆነ በሌላ አኳኃን ወይም በሌላ በፍርድ ቤት ውሳኔ
እንዲለቀቁ ትዕዛዝ የተሰጠበትና በኃላፊ የተሠራ ሰነድ
 ወደ ውርስ መጋዘን ከተላለፈ በኋላ የጉምሩክ ሥነ-ሥርዓት
የተፈፀመበት
 የጉምሩክ ሥነ-ሥርዓት መጠናቀቁ ተረጋግጦ የተሰጠ መልቀቂያ
 የመጋዘን ኪራይ የተከፈለበት ሰነድ
 የጉምሩክ ሥነ-ሥርዓት ተፈፅሞበት እንዲወጣ በበላይ ኃላፊ
የተሰጠ ውሳኔ
የመጋዘን የቆይታ ጊዜ ለማራዘም
 መዝገብ ቤት ገቢ የተደረገ የአገልግሎት መጠየቂያ ****** ደንበኞች 0፡10 ሰዓት
 የሚራዘመው ሠነድ መረጃ አገልግሎት የስራ
24
  ከተፈቀዱ የመጋዘን ቡድን ዕቃው የገባበት ቀን ማረጋገጫ ሂደት
 የወጪ ንግድ ማበረታቻ ስርዓት ከሆነ ከኢንዱስትሪ ሚኒስቴር የድጋፍ
ደብዳቤ

የመጋዘን ኪራይ ይነሳልኝ ጥያቄ

 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ ****** ደንበኞች 1 ሰአት
 ዲ/ዮን ከፒ ማቅረብ አገልግሎት የስራ
 ክርክሩ የተጀመረበትና የመጨረሻ ውሳኔ ያገኘበት ማስረጃ፤ ሂደት
 በቅ/ፅ/ቤቱ እና በደንበኛው መካከል በተፈጠረው ክርክር ደንበኛው
ሙሉ በሙሉ ወይም በከፊል ያሸነፈበት መሆን

የግል የቦንድድ መጋዘን ፈቃድ **** የደንበኞች 7 የስራ ቀን

 በሚኒስትሮች ምክር ቤት ደንብ ቁጥር 24/199 ዐ መሠረት ለመጋዘን አገልግሎት ሥራ
ፈቃድ ማውጫ እና እድሳት በመመሪያ በተወሰነው መሠረት ሂደት፣
ለባለሥልጣኑ ክፍያ መፈፅም፤
 አመቺ የተሽከርካሪ መውጫ እና መውረጃ ተዳፋት ከነፕላት
ፎርሙ (Delivery ramp with platform) የተሟላለት፤
 በመጋዘኑ ውስጥ ለሚገኙ ዕቃዎች ለሚከፈል ቀረጥና ታክስ
የመድን ዋስትና መግባታቸውን የሚያሳይ መረጃ
  ወደመጋዘን የሚገቡ እና ከመጋዘን የሚወጡ ዕቃዎች
የሚመዘገቡበት መዝገብ፣ የተደራጀ የኮምፒዩተር ስርዓት እና
አሲኩዳ ሲስተም ተጠቃሚ መሆን፤
 የእሳት አደጋ መከላከያ ያለው፣
 የታደሰ ንግድ ፈቃድ፣ቲንና ቫትሰርተፊኬት፤
 ከሚፈቀደው የስራ መስክ ጋር ተመሳሳይ የንግድ ፈቃድ፤
 የይዞታ ማረጋገጫ ካርታና ፕላን፤
 የመጋዘን ግንባታ ፈቃድ ያለው፤
 የኪራይ ውል (መጋዘኑ በኪራይ የተገኘ ከሆነ) ከሆነ) ወይም የሽያጭ
ውል (በግዥ የተገኘ ከሆነ) ከሆነ)፤
 የካፒታል ዕቃዎች የተገዙበት ደረሰኞች (ለምሳሌ- ለምሳሌ- ጄነሬተር፣ውሃ
መርጫ ሆዝ፣የእሳት አደጋ መከላከያ ወዘተ) ወዘተ)፤
 የመጋዘን ሰራተኛ የት/ የት/ት ማስረጃ (supplies management፣
management፣
marketing mgt or relevant) እና የቅጥር ደብዳቤ፤
 የውሃ፣የመብራትና የስልክ ውል፤
 የጥበቃ ውል (ኤጀንሲ ከሆነ) ከሆነ) ወይም ቅጥር ውል፤
 የመመስረቻና የመተዳደሪያ ደንብ (ኃ/የተ/ የተ/የግ/
የግ/ማ. ከሆነ)
ከሆነ)፤
 ሌሎች በመመሪያው ላይ የተቀመጡትን መስፈርቶች
የሚያሟሉ

የፕሮጀክት ቦንድ የማራዘም **** የደንበኞች 0፡10 ሰዓት

 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ አገልግሎት ሥራ
 የድጋፍ ደብዳቤ (supporting letter) ሂደት፣
 በተቀረፀው የቦንድ አስተዳደር ፎርም መሰረት የተዘጋጀ 5
ኦርጅናል ቦንድ

14 የጉምሩክ ሀ) የገቢ እቃ( Import Goods) አወጣጥ ሥነ ሥርአት

የገቢ/
የገቢ/ወጪ (ክሊራንስ)
ክሊራንስ)
ዕቃዎች
አወጣጥ የጉምሩክ ሥነ- 1 ፡30 ሰዓት
ሥርዓት ቀላል የዕቃ አወጣጥ ሥርዓት (አምራች ላኪዎች፣፣ለሀገር ውስጥ ገበያ ሥርዓት አፈፃፀም
(ክሊራንስ)
ክሊራንስ) የሚያመርቱ ፋብሪካዎች፣፣ ቀጥታ ላኪዎች፣፣የተመረጡ የኢኮኖሚ ****** የሥራ ሂደት
አንቀሳቃሽ)  (የእቃ አወጣጥ
 የማስጫኛ ሰነድ ኮፒ ቡድኖች)
25
  ኢንቮይስ ኮፒ
 በቀረጥና ታክስ ልክ የተያዘ ዋስትና
 የባንክ ፈቃድ
 የጉምሩክ ሥነ-
ሥነ-ሥርዓት አፈፃፀም የሥራ ሂደት

ለሌሎች አስመጪዎች የተጠቃለለ ዲክለራሲዮን አቀራረብ ስርአት ለማስፈፀም የጉምሩክ ሥነ- 2 ፡00 ሰዓት
****** ሥርዓት አፈፃፀም
 የባንክ ፍቃድ የሥራ ሂደት
 የማስጫኛ ሰነድ   (የእቃ አወጣጥ
 VDD( የእቃ ባህሪ መግለጫ)
መግለጫ) ቡድኖች)
 የኢንሹራንስ ክፍያ ደረሰኝ (ኮፒ)
 የማጓጓዣ ክፍያ ደረሰኝ (ኮፒ)
 የስሪት አገር ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት

ዕቃ ከመድረሱ በፊት የሚፈፀም የዕቃ አወጣጥ ሥርዓት (የመንግስት የጉምሩክ ሥነ-

ሥነ- 2 ፡00 ሰዓት
ድርጅት፣አምራች ላኪዎች፣ለሀገር ውስጥ ገበያ የሚያመርቱ ****** ሥርዓት
ፋብሪካዎች፣ቀጥታ ላኪዎች፣የተመረጡ የኢኮኖሚ አፈፃፀም የሥራ
አንቀሳቃሽ፣በመልቲሞዳል ትራንስፖርት ሥርዓት ተጠቃሚ የሆኑ ሂደት
ማንኛውም አስመጪ)
 ኢንቮይስ  
 VDD( የእቃ ባህሪ ዝርዝር መግለጫ)
መግለጫ)  (የእቃ አወጣጥ
 ፓኪንግ ሊስት(
ሊስት(እንደአስፈላጊነቱ)
እንደአስፈላጊነቱ) ቡድኖች)
 የስሪት አገር ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት
 የፍሬት/
የፍሬት/የጭነት/
የጭነት/ ደረሰኝ ኮፒ
  የኢንሹራንስ ደረሰኝ
 የባንክ ፍቃድ
  የማጓጓዣ ሰነድ
 ቀረጥና ታክስ የሚከፈልበት ዕቃ ከሆነ ቀረጥና ታክስ
የተከፈለበት ማስረጃ ፣ቀረጥ ነፃ ከሆነ የመብት ማረጋገጫ
ደብዳቤ
ወደ መድረሻ ቦታቸው ደርሰው ትራንዚት ያጠናቀቁ ዕቃዎች ላይ የጉምሩክ ሥነ-
ሥነ- አረንጓዴ እና
የሚፈጸም የዕቃ አወጣጥ ሥርዓት ፣ ሰማያዊ ስጋት
****** ሥርዓት
ደረጃ 0፡30
 ትራንዚት ማጠናቀቁ፣ አፈፃፀም የሥራ ሰዓት
 ኤሌክትሮኒካሊ የቀረበ በሲስተም የተመዘገበና አሰስ የተደረገ ሂደት
ዲክለራሲዮን  
 በአካል የቀረበ በሲስተም የተመዘገበና አሰስ የተደረገ  (የእቃ አወጣጥ
ዲክለራሲዮን ቢጫ ስጋት ደረጃ
ቡድኖች)
 ቀረጥና ታክስ የተከፈለበት ወይም የመብት ማረጋገጫ 2፡30 ሰዓት ፣ እስከ
ማስረጃ፣ 10 የእቃ ዓይነት
ለያዘ ሰነድ
በእያንዳንዱ
ተጨማሪ የዕቃ
ዓይነት ተጨማሪ
5 ደቂቃ

ቀይ ስጋት ደረጃ
4፡30 ሰዓት፣እስከ
10 የእቃ ዓይነት
ለያዘ
ሰነድበእያንዳንዱ
ተጨማሪ የዕቃ
ዓይነት ተጨማሪ
0፡30 ሰዓት

26
በጊዜያዊነት ወደ አገር የሚገቡ ዕቃዎች Temporary Import ****** የጉምሩክ ሥነ- 1፡00 ሰዓት
 የተመዘገበ የገቢ ትራንዚት ዲክለ
ዲክለራሲዮን፣ ሥርዓት አፈፃፀም
 የእቃ ዝርዝር መግለጫ፣ የሥራ ሂደት
  የማጓጓዣ ሰነድ/
ሰነድ/Truck Way Bill/ Airway Bill / Bill of Lading  (የእቃ አወጣጥ
 ከሚመለከተው የመንግስት መ/ መ/ቤት የፈቃድ ደብዳቤ፣ ቡድኖች)
 በቀረጥና ታክስ ልክ የተያዘ ዋስትና

ተመልሰው ወደ አገር የሚገቡ ዕቃዎች Re-Import ****** የጉምሩክ ሥነ- 1፡30 ሰዓት
 ቀዳሚ ሰነዶች (ዲክለ
ዲክለራሲዮንና አባሪ ሰነዶች)
ሰነዶች)፣ ሥርዓት አፈፃፀም
 አዲስ የተሞላ ዲክለ
ዲክለራሲዮን የሥራ ሂደት
 ለጥገና ወጥቶ የነበረ ከሆነ የጥገና ደረሰኝ በሕግ በተፈቀደው  (የእቃ አወጣጥ
ጊዜ ውስጥ ተመልሶ የመጣ ቡድኖች)

የገቢ ፖስታ ጥቅል ሥነ-

ሥነ-ሥርዓት ****** የጉምሩክ ሥነ-
ሥነ- 1፡00 ሰዓት
 
  የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ ሥርዓት
አፈፃፀም የሥራ በኢትዮዽያ
 በፖስታ ድርጅት የተላከ የዕቃ ደርሷል መግለጫ፣
ሂደት ፖስታ
 የክፍያ መግለጫ የተዘጋጀለት ዲክላራሲዮን(
ዲክላራሲዮን(የኢትዮዽያ ፖስታ አገልግሎት
አገልግሎት ድርጅት ከሆነ
ከሆነ) ድርጅት በኩል
 የቀረጥና ታክስ ክፍያ የተፈፀመበት ደረሰኝ ወይም የቀረጥ ነፃ ለመጡ
ደብዳቤ፣ ደንበኞች
 ኢንቮይስ(
ኢንቮይስ(እንደአስፈላጊነቱ)
እንደአስፈላጊነቱ)፣ እቃዎቹን
 የባንክ ፈቃድ(
ፈቃድ(እንደአስፈላጊነቱ)
እንደአስፈላጊነቱ)፣ ከፖስታ ቤት
 የተቆጣጣሪ መ/
መ/ቤቶች ፈቃድ(
ፈቃድ(ገደብ ለተደረገበት እቃ)
እቃ) የሚረከቡ
ይሆናል፡፡
የግል መገልገያ ዕቃዎች የጉምሩክ ሥነ ሥርዓት የጉምሩክ ሥነ-
ሥነ- 1፡30 ሰዓት 
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ ****** ሥርዓት
 ኤሌክትሮኒካሊ የተላከ የጭነት መግለጫ (Cargo Manifest) መረጃ አፈፃፀም የሥራ
 የማስጫኛ ሰነድ ሂደት (የእቃ
 ዕቃዎች /ጭነቶች/ ተጠቃለው መራገፋቸው አወጣጥ
 ለፍተሻ የቀረበ ዕቃ መኖሩ ቡድኖች)
ቡድኖች)
 የማስጫኛ ሰነድ /Airway bill/ በአየር ለሚመጣ ቢል
 የተቆጣጣሪ መ/
መ/ቤቶች ፈቃድ(
ፈቃድ(እንደአስፈላጊነቱ)
እንደአስፈላጊነቱ)
 ቀረጥ መክፈል

የገቢ መንገደኞች ጓዝ የጉምሩክ ስነ-ስርዓት አለም አቀፍ ገቢ መንገደኞች የመንገደኞች ጓዝ 1 ፡00 ሰዓት 
እቃ አወጣጥ አገልግሎት ****** የሥራ ሂደት
 የመንገደኞች እቃ ማሳወቂያ ቅጽ (passenger declaration)
መሙላት
 ኤሌክትሮኒካሊ ከአጓጓዥ የተገኘ Advance passenger
Information
 ኢንቮይስ/እንደአስፈላጊነቱ/
ኢንቮይስ
 የተቆጣጣሪ መ/ መ/ቤት ፈቃድ(
ፈቃድ(ገደብ ለተደረገበት ዕቃ
 በብሔራዊ ባንክ ከሚፈቀደው የገንዘብ መጠን/ 3000 የአሜሪካን
ዶላር ወይም አቻ የውጭ አገር ገንዘብ በላይ ከያዙ በገንዘብ
ማሳወቂያ ቅጽ (Currency Declaration) ሞልቶ ማስመዝገብ
 ወደ አገር ሊገባ የሚችለው የአገር ውስጥ ገንዘብ 200 የኢትዮጵያ
ብር ያልበለጠ

ዝርዝር መረጃ www.erca.gov.et / passenger/ ማግኘት ይቻላል

በቀረጥ ነጻ/ በጊዜያዊነት ገቡ እቃዎች ተመሳሳይ መብት ላለው ሰው የጉምሩክ ሥነ-

ሥነ-
ሲተላለፉ ****** ሥርዓት 1 ቀን
27
 ቀዳሚ ሰነድ አፈፃፀም የሥራ
 የሽያጭ/ የማስተላለፊያ ማስረጃ ሂደት
 ከኢንቨስትመንት ኤጀንሲ ወይም ከሚመለከተው መንግስታዊ
ተቋምየሚተላለፍለት ሰው መብት ማረጋገጫ
 በጊዜያዊነት ለገባ እቃ የአገልግሎት እርጅና ቅናሽ ላይ
የሚከፈል ቀረጥና ታክስ
የቱሪስት ተሸከርካሪ (እቃ) የመግቢያ ፈቃድ አሰጣጥ ቅ/ጽ/ቤቶች/መግ 0፡30 ሰዓት
የውጭ ዜጋ ከሆነ ****** ቢያና መውጫ
 የታደሰ ፓስፖርት፣ ኬላዎች
 የቱሪስት ቪዛ፣
 ቪዛ የማይሰጥበት ሀገር ከሆነ ከኢሚግሪሽን የሚሰጥ የይለፍ
ወይም የመግቢያ ፈቃድ፣
 በጊዜያዊነት ይዞት ለሚገባው ዕቃ ዋስትና፣
 ተሽከርካሪ ይዞ የሚገባ ከሆነ ከመጣበት ሀገር ተሽከርካሪው
ከሀገር እንዲወጣ የተፈቀደበት ማስረጃ፣
 ሌሎች ቁሳቁሶች ይዞ ከሆነ ዝርዝሩን ማቅረብ፣
ኢትዮጵያዊ ከሆነ
 የታደሰ የኢትዮጵያ ፓስፖርት፣
 ከመጣበት አገር ቋሚ የመኖሪያ ፈቃድ ያለው መሆኑን
የሚገልጽ ማስረጃ፣
 በጊዚያዊነት ይዞት የሚገባው ዕቃ ዋስትና፣
 ተሽከርካሪ ይዞ የሚገባ ከሆነ ከመጣበት ሀገር ተሽከርካሪው
ከሀገር እንዲወጣ የተፈቀደበት ማስረጃ፣
 ሌሎች ቁሳቁሶች ይዞ ከሆነ ዝርዝሩን ማቅረብ

በቱሪስት የገባ ተሽከርካሪ ወይም እቃ የቆይታ ጊዜ የማራዘም ድንበር ቅ/ጽ/ቤቶች/መግ 0፡20 ሰዓት
አገልግሎት መስጠት አሰተዳደርና
አሰተዳደርና ቢያና መውጫ
 የማራዘሚያ ጥያቄ ማመልከቻ ማቅረብ፣ ኮንትሮባንድ ኬላዎች
 ሲገባ የሞላው ቅጽ ማቅረብ፣ መከላከል
 ተሽከሪካሪ ከሆነ ከመጣበት ሀገር ተሽከርካሪው ከሀገር እንደወጣ ዳይሬክቶሬ
የተፈቀደበት ማስረጃ፣ ት
 የታደሰ ፓስፖርት ማቅረብ፣
 የቱሪስት ቪዛ ማቅረብ (ለውጭ ዜጋ)፣
 ቋሚ የመኖሪያ ፈቃድ ያለው መሆኑን የሚገልጽ ማስረጃ
ማቅረብ /ለኢትዮጵያዊ/
 ከኢምግሬሽን አገር ውስጥ ለመቆየት ተጨማሪ ጊዜ ያለው
ወይም የተራዘመለት መሆኑ (ለውጭ ዜጋ) የሚያረጋግጥ ሰነድ
ማቅረብ

የቱሪስት ተሸከርካሪ (እቃ) ተመልሶ ሲወጣ የማረጋገጫ አገልግሎት ቅ/ጽ/ቤቶች/መግ 0፡30 ሰዓት
አሰጣጥ ****** ቢያና መውጫ
 ሲገባ በመግቢያ በር የተሰጠውን የመኪናውና የሌሎች እቃዎች ኬላዎች
ዝርዝር የተመዘገበበት የጉምሩክ ሰነድ ማቅረብ፣
 ተጨማሪ የመቆያ ጊዜ የተራዘመለት ከሆነ ማስረጃውን ማቅረብ

ለ) የወጪ እቃ ( Export Goods) አወጣጥ ሥነ ሥርአት((ክሊራንስ)

ክሊራንስ)

የቀጥታ ወጪ ዕቃዎች (Outright Export) ክሊራንስ የጉምሩክ ሥነ- 2፡00 ሰዓት

 ኢንቮይስ (ኮመርሻል) ****** ሥርዓት አፈፃፀም
 ፖኪንግ ሊስት /እንደአስፈላጊነት/ የሥራ ሂደት
 (የአምራች እና
 የሥሪት ሀገር ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት ወጪ እቃ አወጣጥ
 የኢንሹራንስ ደረሰኝ /ከኦሪጂናል ጋር የተመሳከረ ኮፒ/ ቡድን)
 የባንክ ፈቃድ
28
  የማጓጓዣ ሰነድ
ተመልሰው ከሀገር የሚወጡ ዕቃዎች Re export ****** የጉምሩክ ሥነ- 1፡30 ስአት
 ቀዳሚ ሰነዶች (ዲክለ
ዲክለራሲዮንና አባሪ ሰነዶች)
ሰነዶች)፣ ሥርዓት አፈፃፀም
 የተመዘገበ የወጪ እቃ ትራንዚት ዲክለ
ዲክለሬሽን፣ የሥራ ሂደት
 የእቃ ዝርዝር መግለጫ፣ የአምራች እና
 የማጓጓዣ መግለጫ/ manifest፣
መግለጫ/Truck/Cargo manifest፣ ወጪ እቃ
 ለፕሮጀክት እቃ ከሚመለከተው የመንግስት መ/ መ/ቤት የፈቃድ
አወጣጥ ቡድን
ደብዳቤ ፣
 የተመዘገበ ዲክላራሲዮን እና የእርጅና ቅናሽ ቀረጥና ታክስ
የተከፈለበት ደረሰኝ
 የጉምሩክ ሥነ ሥርአት ከመከናወኑ በፊት ከጉምሩክ ክልል ተመልሶ
ለሚወጣ የቀረጥና ታክስ ሂሳብ 5 በመቶ

በጊዜያዊነት ከሀገር የሚወጡ ዕቃዎች Temporary Export የጉምሩክ ሥነ- 1፡00 ስአት
 የተመዘገበ የወጪ ትራንዚት ዲክላሬሽን፣ ****** ሥርዓት አፈፃፀም
 በቀረጥና ታክስ ልክ የተያዘ ዋስትና የሥራ ሂደት
  የባንክ ፈቃድ፣ የአምራች እና
ወጪ እቃ
 የእቃ ዝርዝር መግለጫ፣
አወጣጥ ቡድን
 የማጓጓዣ መግለጫ/ manifest፣
መግለጫ/Truck/Cargo manifest፣
 ከተመዘገበ የወጪ ዕቃ ክሊራንስ ጋር የዕቃ ማስጫኛ ሰነድ፣
 ከሚመለከተው የመንግስት መ/ መ/ቤት የፈቃድ ደብዳቤ፣
 ለግል ተሸከርካሪ ሊብሬና የመንገድ ትራንስፖርት ፈቃድ

በጊዜያዊነት ወደ ሀገር ውስጥ ለሚገቡና ለሚወጡ እቃዎች የቆይታ ጊዜ የደንበኞች 0፡10 ሰዓት
ለማራዘም ****** አገልግሎት
 መዝገብ ቤት ገቢ የተደረገ የአገልግሎት መጠየቂያ የሥራ ሂደት
 የተራዘመበት ቦንድ ተቀባይነት አግኝቶ በጉምሩክ ስነ ስርዓት አፈፃፀም
የስራ ሂደት እንዲራዘም የተሰጠ ማረጋገጫ
 የዲክለራሲዮን ኮፒ

አለም አቀፍ ወጪ መንገደኞች እቃ አወጣጥ አገልግሎት የመንገደኞች ጓዝ

 የአገር ውስጥ ምርት የሆነ እቃ በመንገደኞች ወደ ውጪ እንዲወጣ ****** የሥራ ሂደት 0፡25 ሰዓት
የሚፈቀደውን አይነትና መጠን፡፡ ከሚፈቀደው ውጪ እና/ወይም
በላይ ሲሆን የብሔራዊ ባንክ ፈቃድ
 ወደ ውጪ እንዲወጣ በብሔራዊ ባንክ ከሚፈቀደው የገንዘብ
መጠን/ 3000 የአሜሪካን ዶላር ወይም አቻ የውጭ አገር ገንዘብ/
በላይ ከያዙ ከብሄራዊ ባንክ የተሰጠ ፈቃድ ወይም ገንዘቡ ከውጭ
አገር ሲገባ የተመዘገበበት የገንዘብ ማሳወቂያ ማሳወቂያ ቅጽ
(Currency Declaration) ማቅረብ
 ከአገር ሊወጣ የሚችለው የአገር ውስጥ ገንዘብ 200 የኢትዮጵያ
ብር ያልበለጠ
ዝርዝር መረጃ www.erca.gov.et / passenger ማግኘት ይቻላል

የፖስታ ጥቅል ወጪ እቃዎች የመንገደኞች ጓዝ 0፡20 ሰዓት

 እቃዎቹ በባንክ ስነስርአት የሚወጡ ከሆኑ የባንክ ፈቃድ ካልሆኑ ****** የሥራ ሂደት ለኢትዮጵያ
 በግለሰቦች የሚላክ የአገር ውስጥ ምርት የሆነ እቃ ወደ ውጪ ፖስታ
እንዲወጣ የሚፈቀደውን አይነትና መጠን፡፡ አገልግሎት
 ከሚፈቀደው ውጪ እና/ወይም በላይ ሲሆን የብሔራዊ ባንክ ፈቃድ ድርጅት 0፡30
ሰዓት
ለሌሎች
ለገቢ እና ወጪ እቃዎች የጉምሩክ እቃ አወጣጥ ሥነ- ሥርአት እንደ
አስመጪው አና የእቃ አይነት እና አገባብ/አወጣጥ ሁኔታ እየታየ
የሚጠየቅ መረጃ
 በምትክነት ለሚመጡ እቃዎች

29
 o ቀድሞ የገባው እቃ የገባበት ዲ/ን
o ቀድሞ የገባው እቃ ላይ ስላለ፤በት ችግር ማረጋገጫ
o ከእቃ አቅራቢው ድርጅት ሬተሰተ ዋስትና ምስክር
ወረቀት / warrenty Certificate/
o ቀድሞ የገባው እቃ ተመልሶ ማየወጣ ከሆነ
በምትክነት በገባው እቃ ላይ ቀረጥና ታክስ ክፍያ
 ለአካል ጉዳተኞች የሚሆኑ እቃዎች
o ከጉዳታቸው ጋር አግባብ ያለው እቃ
o ከአካል ጉዳተኞች ማህበር የድጋፍ ደብዳቤ
o ከሰራኛና ማህበራዊ ጉዳይ ሚ/ር ( ወይም የክልል
ቢሮ) የተጻፈ የድጋፍ ደብዳቤ
ዝርዝር ጉዳዮች የባለስልጣኑ ድረ ገጽ www.erca.gov.et ላይ
ይመልከቱ

 ለንግድ ትርኢት ለወርክሾፕ እና ሲምፖዚየም በጊዜያዊነት

የሚገቡ እቃዎች
o ከትርኢቱ አዘጋጅ ስለ ተሳታፊዎቸ እና ስለሚያስገቡት እቃ
አይነት ዝርዝር ማረጋገጫ
15 የጉምሩክ ልዩ ሀ) የጉምሩክ ሥነ-
ሥነ-ሥርዓት የሚፈፀምባቸው ሠነዶች ማስተካከያ የደንበኞች ለአንድ የዕቃ
ልዩ (Amendment) ****** አገልግሎት ዓይነት 0፡30
አገልግሎቶች  የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ የሥራ ሂደት ሰዓት 
 መስተካከል የሚኖርበት ሙሉ ሠነድ፣
 የጉ/
የጉ/ስ/ከሚፈጸምበት የክሊራንስ አሀድ (Unit) ዕርምት ለእያንዳንዱ
እንዲደረግበት የተጠየቀበትና የተፈቀደበት ቅጽ፣ ተጨማሪ የዕቃ
ዓይነት
 ሠነድ ከተበተነ በኋላ የተጠየቀ የባንኩ ፈቃድ ቁጥር ማስተካከያ
ተጨማሪ 0፡15
ከሆነ ከባንኩ የተጻፈ ደብዳቤ፣ወይም
ሰዓት 
ከአስመጪው/
ከአስመጪው/ላኪው/
ላኪው/ከትራንዚተሩ የቀረበ የእርማት ጥያቄ፣
 ተሽከርካሪ ከሆነ ከመንገድ ትራንስፖርት መ/ መ/ቤት የተሰጠ
ማረጋገጫ፣
 የአገልግሎት ክፍያ 300 ብር እና እንደትራንዚተሩ የጥፋት
ሪከርድ ተጨማሪ የቅጣት ሂሣብ መክፈል
 ሠነዱ ከተመዘገበበት ቀን ጀምሮ በሚቆጠር 5 የስራ ቀን
የቀረበ ጥያቄ
****** ሰነድ ተቀባይነት 0፡30 ሰዓት 
ለ) የሠነድ ስረዛ
ከማግኘቱ በፊት
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣
የደንበኞች
 ቀረጥና ታክስ ያልተከፈለበት ሠነድ ማቅረብ፣
አገልግሎት
 በ 5 የሥራ ቀን የሠነድ ስረዛ ጥያቄ ማቅረብ፣
የሥራ ሂደት
 የሚሠረዘውን የጉምሩክ ሠነድ ሙሉ ኮፒ የመንገድ ወረቀት ጨምሮ፣
 በሌላ የጉምሩክ ቅ/ ቅ/ጽ/ቤት የተስተናገደ ከሆነ ቀረጥና ታክስ
የተከፈለበት ደረሠኝ፣ ሰነድ ተቀባይነት 0፡45 ሰዓት 
በድጋሚ የሚመዘገብ ከሆነ ካገኘ በኋላ
 የሚሠረዘውን ዲክላራሲዮን የተስተናገደበት ሙሉ የጉምሩክ የጉ/
የጉ/ስ/ስ/አ/የስራ
ሠነድ ኮፒ የመንገድ ወረቀት ጨምሮ፣
ሂደት
 ምትክ ዲ/
ዲ/ዮን እና ቀረጥና ታክስ የተከፈለበት ደረሠኝ፣
ዕቃው ወደ ሀገር ውስጥ የማይገባ ከሆነ 0፡45 ሰዓት 
 ሙሉ ኦርጅናል ሰነድ፣፣
 የትራንዚት ፈቃድ የተሰጠው ከሆነ ከጅቡቲ ማስተባበሪያ/ፅ/ቤት እቃው
ወደሀገር ውስጥ እንዳልተላከ የተሰጠ ማረጋገጫ፤
 ለሁሉም የአገልግሎት ክፍያ 300 ብር
ሐ) የተበተነ ዲክላራሲዮን ጠፋብኝ ማስታወቅ የደንበኞች 1 ሰአት
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ ****** አገልግሎት
 በማመልከቻው መገለፅ፣፣ የሥራ ሂደት
 የጠፋዉ ዲክላራሲዮን ስለመጥፋቱ ከፖሊስ፣ ከእሣት አደጋ፣
30
 ከፍ/
ከፍ/ቤት ማስረጃ፣
 በማስረጃዉ የጠፋዉ ዲክላራሲዮን ቁጥርና ዓመተ ምህረት መገለጽ
አለበት፣
 የባለቤትነት ወይም የህጋዊ ውክልና ማረጋገጫ መቅረብ ይኖርበታል
 የአገልግሎት ክፍያ ብር 50
መ) ለብሔራዊ ባንክ የማራዘሚያ ደብዳቤ ለመፃፍ የደንበኞች 1 ሰአት
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ ****** አገልግሎት
 ሠነዱ ያለመጠናቀቁን የሚያሳይ ማስረጃ (ከሚመለከተው አካል) አካል) የሥራ ሂደት
 የዲክላራሲዮን ኮፒ
 የባንክ ፐርሚት ኮፒ
 የግዥ ደረሠኝ ኮፒ
 በባንኩ የተጠየቀ መረጃ ከሆነ መዝገብ ቤት ገቢ የተደረገ ደብዳቤ

ሠ) ለመንገድ ትራንስፖርት መረጃ ለመስጠት የደንበኞች 0፡45 ሰዓት

 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ ****** አገልግሎት
 ለክልል እና ከተማ አስተዳደር ትራንስፖርት ቅ/ ቅ/ጽ/ቤቶች ከሆነ የሥራ ሂደት
በማመልከቻ ቅጹ በትክክል መግለጽ፣
 የአዲስ አበባ ከሆነ VDD (Valuation Detail Description) መረጃ
መሞላት ከጀመረበት በፊት መሆኑን ማረጋገጥ፣

ረ)ለኢንቨስትመንት ኤጀንሲ መረጃ ለመስጠት የደንበኞች 0፡45 ሰዓት

 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ ****** አገልግሎት
 ለክልል ወይም ለፌደራል ኢንቨስትመንት ከሆነ በማመልከቻ ቅጹ የሥራ ሂደት
ላይ በትክክል መግለጽ፣
 የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር ሰርተፊኬት ኮፒ፤
 የኢንቨስትመንት ሰርተፊኬት ኮፒ፤
 ሌሎች አስፈላጊ ሰነዶች ካሉ

ሰ) የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር ምዝገባ ማከናወን/Area Code/ መስጠት የደንበኞች 0፡45 ሰዓት
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ ****** አገልግሎት
 የታክስ ከፋይ መለያ ሰርተፊኬት፤ የሥራ ሂደት
 የተጨማሪ እሴት ታክስ ተመዝጋቢነት ሰርተፊኬት፤
 የኢንቨስትመንት ከሆነ ኢንቨስትመንት ፈቃድ ኮፒ
 የንግድ ከሆነ የንግድ ፈቃድ ሰርተፍኬት ኮፒ ፤
ሸ) የክሊራንስ አገልግሎት መስጠት የደንበኞች 4 ቀን
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ ****** አገልግሎት
 የግብር ከፋይ መለያ ሰርተፊኬት፤ የሥራ ሂደት
 የንግድ ፈቃድ ሰርተፍኬት 2 ኮፒ
 ኢንቨስትመንት ፈቃድ 2 ኮፒ
 ዕቃው የገባበት ዲ/ዮን ኮፒ፤
 የባለቤትነት መታወቂያ 2 ኮፒ ወይም ህጋዊ ውክልና፤
ቀ)የይለፍ መታወቂያ (ፓስ) ማዘጋጀት የደንበኞች 5፡00 ሰዓት
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ ****** አገልግሎት
 ከቀጣሪው መስሪያ ቤት/ድርጅት በደብዳቤ የሥራ ሂደት
 የታደሰ ንግድ ፈቃድ፤
 የታክስ ከፋይ መለያ ሰርተፊኬት፤
 የተጨማሪ እሴት ታክስ ተመዝጋቢነት ሰርተፊኬት፤
በ) የጉምሩክ አስተላላፊነት የብቃት ማረጋገጫ አሰጣጥ አገልግሎት ደንበኞች **** 1 የሥራ ቀን
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ አገልግሎት
 ቋሚ ቢሮ፣ ቴሌፎን፣ ፋክስ፣ ኮምፒውተርና ተዛማጅ የመገናኛ ዳይሬክቶሬ
መሳሪያዎች፣
  የጉምሩክ ሰነዶችን የሚያስቀምጥበት ስፍራ፣ ት

31
  የሙያ ማረጋገጫ ያላቸው ቢያንስ 2 ሰራተኞች፣
 ባለስልጣኑ በየጊዜው እንደአስፈላጊነቱ በባንክ ሂሳብ ውስጥ
እንዲቀመጥ የሚወስነው የገንዘብ መጠን ወይም ተቀባይነት **** 0፡10 ሰዓት
ያለው ዋስትና፣
ደንበኞች
አዲስ መታወቂያ መስጠት ፤ እድሳት እና የድርጅት ለውጥ አገልግሎት
 አገልግሎት መጠየቂያ መሙላት
ዳይሬክቶሬ
**** 0፡10 ሰዓት
ለንግድ ፈቃድ ለማውጣት /ለማደስ ማረጋገጫ መስጠት ት
 የሙያ ብቃት ማረጋገጫ ሰርተፊኬት
 የጉምሩክ አስተላላፊነት የብቃት ማረጋገጫ

16 የስሪት ሀገር የዋጋና

ዋጋና ለመጀመሪያ ጊዜ
ማረጋገጫ  የአገልግሎት መ Ó½e¿ I@} GeOq፣
GeOq፣ ታሪፍ ****** 6 የስራ ቀን
ሠርተፊኬት  የስሪት ሀገር ማረጋገጫ ሰርተፍኬት የተጠየቀባቸው ምርቶች የስሪት ሀገር ፕሮግራም
መስፈርቶች
መስፈርቶችን ያሟሉና ተቀባይነት ያገኙ መሆናቸው ማረጋገጫ ልማት
አሰጣጥ
ማስረጃ፤ ዳይሬክቶሬ
ት
 በተሰጠው ማረጋገጫ መሰረት ለእያንዳንዱ ጭነት ራሱን የቻለ የዋጋና
ዋጋና አምራችና ወጪ ለመጀመሪያ ጊዜ
የስሪት አገር ማረጋገጫ ሰርተፍኬት መሙላት፤ ታሪፍ እቃ ቡድን ላልሆነ 0፡20
 ከኤክስፖርት ዲክላሬሽንና ከሌሎች ደጋፊ ሰነዶች ጋር ፕሮግራም ሰዓት
ሰርተፍኬቱን አያይዞ ማቅረብ፤ ልማት
  ዳይሬክቶሬ
ት
17 የድህረ ዕቃ  የሂሳብ ሰነዶችን፣ የንግድ ደረሰኞች፣ መዝገቦችን የድህረ ዕቃ የመስክ ድህረ
አወጣጥ ኦዲት  የንብረት ቆጠራ መዝገቦችንና ማስረጃዎችን ******   አወጣጥ ኦዲት እቃ አወጣጥ
 የውል ስምምነቶች፤ ኦዲት 45 የስራ
አገልግሎት ሥራ ሂደት
ቀን
 የጭነት መዛግብት፣   የዴሰክ ድህረ
 የርክክብ ሰነዶች. እቃ አወጣጥ
 አስፈላጊ የሆኑ የኤሌክትሮኒክስ ልውውጦች፣ ኦዲት 3 የስራ
 የስራ መፃፅፎች/የደብዳቤ ልውውጦች. ቀን
 ሌሎች ለኦዲት አስፈላጊ የሆኑ ሰነዶች ማቅረብ ይኖርበታል፤ ውስን ድህረ
  ዕቃአወጣጥ
ኦዲት 6 የስራ
ቀን
18 የቀረጥ ሀ)የቀረጥና ታክስ ተመላሽ (አምራች ላኪዎች፣ቀጥተኛ ያልሆኑ 7 የስራ ቀን
ተመላሽ እና አምራች ላኪዎች፣ጥሬ ዕቃ አቅራቢዎችና ላኪዎች) የቀረጥ
 ከአገር ውስጥ ግብዓት የተገዛበትና ታክስ የተከፈለበት ደረሰኝ ወይም ተመላሽና የወጪ ጊዜው
የዋስትና
ከውጭ ለገባ ጥሬ ዕቃ ቀረጥና ታክስ የተከፈለበት ደረሰኝ፣ ****** ንግድ ማበረታቻ ማጣራትና
አስተዳደር ውሳኔ
 ወደ ውጪ የተላከውን ምርት ለማምረት ሥራ ላይ የዋሉ ቡድን እና
ከውጪ የገቡ ወይም በአገር ውስጥ የተመረቱ ጥሬ ዕቃዎችና የግዥና ፋይናንስ መስጠትን
ቡድን (ጉምሩክ
ጉምሩክ)) ብቻ
ሌሎች ግብዓቶች ዝርዝርና ከኢንዱስትሪ ሚኒስቴር የግብዓት
ምርት ጥምርታ፣
 ለአምራች ላኪ ወይም ለላኪ በሽያጭ ለተላለፈ ጥሬ ዕቃ (ከገንዘብና
በኢንዱስትሪ ሚኒስቴር የፀደቀ የሽያጭ ውል ስምምነት እና ኢኮኖሚ
የሽያጭ ደረሰኝ ትብብር ሚ/ር
 ከውጭ ሀገር ለተገዛ ዕቃ የገቢ ዲክለራሲዮን እና ኢንቮይስ ጠይቆ ክፍያ
መፈጸምን
 ዕቃው ለውጪ ገበያ መላኩን የሚያሳይ፡-የጉምሩክ አያካትትም)
ዲክለራሲዮን፣የማስጫኛና /ለትራንስፖርት/ የተከፈለ (Bill of
Lading/Air ways Bill) ሠነድ፣፣
 የውጪ ምንዛሪ የተገኘበት የባንክ ሰነድ (Bank Credit Advice)፤
የሚያመለክቱና በባለሥልጣኑ ተቀባይነት ያላቸው ማስረጃዎች፣
 የባንክ ፈቃድ ደረሰኝ (Bank Permit)፣፣
 በተጠቀሰው የሂሳብ ጊዜ አገልግሎቱን/ዕቃው ከተቀበለው /ከገዢው/
32
 ጋር የተገባው የውል /ስምምነት/ ሠነድ፣

ለ)የቀረጥና ታክስ ተመላሽ(

ተመላሽ(ሌሎች አስመጪዎች) የቀረጥ
 የአገልግሎት መ Ó½e¿ I@} GeOq፣
GeOq፣ ተመላሽና የወጪ
 ዕቃው የተመዘገበበት ቀረጥና ታክስ የተከፈለበት ዲ/ዮን ኮፒ ****** 10 የስራ ቀን
ንግድ ማበረታቻ
፣ (ከገንዘብና
ቡድን እና ኢኮኖሚ
 ቀረጥና ታክስ የተከፈለበት ደረሰኝ ኮፒ፣፣ የግዥና ፋይናንስ ትብብር ሚ/ር
 በአንድ ዓመት ጊዜ ውስጥ የቀረበ የአገልግሎት ጥያቄ፣፣ ቡድን ጠይቆ ክፍያ
 በትክክል ለእቃው ሊከፈል የሚገባው ቀረጥና ታክስ ድራፍት መፈጸምን
ዲክለራሲዮን የተሞላ፣፣ አያካትትም)
 አንደ ቀረጥ ተመላሽ ጥያቄው ባህሪይ ተጨማሪ
ሰነዶች/ደጋፊ ማስረጃዎች
ሐ)የዲፖዚት ተመላሽ፡-

 የአገልግሎት መ Ó½e¿ I@} GeOq፣

GeOq፣
 ለዕቃው ቀረጥና ታክስ ተከፍሎ ዕቃው በተለያየ ዲፖዚት ፈሰስ
ምክንያት ሳይገባ የቀረ ከሆነ 1 ዓመት ጊዜ ውስጥ የጉምሩክ ካልተደረገ በ 5
ስነ ሥርዓት የተፈጸ
ተፈጸመበት ማስረጃ ፣ የተሰብሳቢና የስራ ቀን
 ዲፖዚት ተይዞ ተገቢው ዶክመንት እስኪሟላ ድረስ ዋስትና ሂሳቦች (ከገንዘብና
የተለቀቀ ዕቃ ከሆነ የጉምሩክ ስነ ሥርዓት የተፈጸተፈጸመበት ****** አስተዳደር ኢኮኖሚ
ማስረጃ፣፣ ቡድን ትብብር ሚ/ር
 የዋጋ አተማመን፤ ከታሪፍ አመዳደብ እና ከሲፒሲ ጋር ጠይቆ ክፍያ
የተያያዘ ዲፖዚት ከሆነ የጉምሩክ ስነ ሥርዓት የተፈጸ
ተፈጸመበት መፈጸምን
ማስረጃ፣፣ አያካትትም)
 ዕቃው ወደመጣበት ሀገር ለመመለስ የተያያዘ ዲፖዚት ከሆነ
የጉምሩክ ስነ ሥርዓት የተፈጸ
ተፈጸመበት ማስረጃ፣፣
 በአሰራር ስህተት ምክንያት የተከፈለ ቀረጥና ታክስ
መ)ለፕሮጀክቶች አገልግሎት በጊዜያዊነት የገቡ / የኮንቴነር
ማስያዥያ ዋስትና አነሳስ
 የአገልግሎት መ Ó½e¿ I@} GeOq፣
GeOq፣ የተሰብሳቢና
ዋስትና ሂሳቦች ዲፖዚት ፈሰስ
  ኮንቴይነሮች በ 3 ወር ጊዜ መውጣታቸዉን በማስረጃ ******
አስተዳደር ካልተደረገ
ማረጋገጥ፣፣
ቡድን (ጉምሩክ
ጉምሩክ)) በ 15 የስራ ቀን
 በኢንሹራንስ ዋስትና/በገንዘብ ዲፖዚት የተስተናገዱ እስከ 6
ወር ድረስ ጥያቄ ማቅረብ፣፣

የተሰብሳቢና 0፡10 ሰዓት

ሠ)የፕሮጀክት ቦንድ የማራዘም ****** ዋስትና ሂሳቦች
 የአገልግሎት መጠየቂያ ሞልቶ ማቅረብ፣ አስተዳደር
 የድጋፍ ደብዳቤ (supporting letter) ቡድን
 በተቀረፀው የቦንድ አስተዳደር ፎርም መሰረት የተዘጋጀ 5
ኦርጅናል ቦንድ

ረ)የፕሮጀክት ቦንድ ለማዘጋት የተሰብሳቢና 0፡10 ሰዓት

 የኤክስፖርት ዲክለራሲዮን ****** ዋስትና ሂሳቦች
 ቀረጥና ታክስ የተከፈለበት ደረሰኝ ኮፒ አስተዳደር
 የጉምሩክ ስነ ስርዓት የተፈፀመበት የተበተነ ዲክለራሲዮን ኮፒ ቡድን

19 የወጪ ንግድ ሀ)የቦንድድ ኤክስፖርት ማምረቻ መጋዘን ፈቃድ የደንበኞች 5 የስራ ቀን

ማበረታቻ  የአገልግሎት መ Ó½e¿ I@} GeOq፣
GeOq፣ ****** አገልግሎት ሥራ
አገልግሎት፣  ምርቱን ሙሉ ለሙሉ ኤክስፖርት ማድረግ፣ ሂደት፣
ሂደት፣
 የቦንድድ ኤክስፖርት መጋዘን ፈቃድ እና የፀዳ የአምራችነት ፈቃድ፣

33
 ከኢንዱስትሪ ሚኒስቴር ሰርተፍኬት (የምስክር ወረቀት)፣

ፈቃድ ለማግኘት መሟላት ያለባቸው

 ለጥበቃ አመቺ የሆነ አጥር ግቢ ያለው ፋብሪካ፣

 ለኤክስፖርት ማምረቻ ከውጭ አገር የሚገቡ ጥሬ ዕቃዎችና
እንዲሁም በእነዚህ ጥሬ ዕቃዎች የተመረተው ምርት የኤክስፖርት
ፎርማሊቲ ተፈፅሞበት ወደ ውጭ እስከሚላክ ድረስ
የሚቀመጥበት መጋዘን ፣
 በሚኒስትሮች ም/ቤት ደንብ ቁጥር 24/90 መሠረት ለመጋዘን
ፈቃድ ማውጫ እና ዕድሳት ለባለስልጣኑ ክፍያ መፈፀም፣
 በመጋዘኑ ውስጥ በዓመት ውስጥ በሚገቡ ጥሬ ዕቃዎች መጠን
የቀረጥና ታክስ የመድን ዋስትና መግባቱን የሚያሳይ መረጃ ፣
 ወደ መጋዘን የሚገቡና ከመጋዘን የሚወጡ ዕቃዎች የሚመዘገቡበት
መዝገብ፣ የተደራጀ የኮምፒዩተር ስርዓት እና የጉምሩክ
አውቶሜሽን ሲስተም ተጠቃሚ የሆነ፣

መጋዘኑ ማሟላት የሚኖርበት

 መጋዘኑና ማምረቻ ፋብሪካው ከግቢው አጥርና በግቢው

ከሚገኙ ማናቸውም ቢሮዎች ወይም ቤቶች ጋር በግድግዳ
ያልተያያዘ ፣
 የመጋዘኑ ቢሮ በባለስልጣኑና በባለሀብቱ በጋራ ለመቆለፍ
አመቺ የሆነ ፣
 የመጋዘኑ በሮች ከአንድ በላይ ከሆኑ አንዱ ብቻ ከውጭ በቁልፍ
የሚቆለፍ ሆኖ ሌሎች በውስጥ በኩል በአስተማማኝ ሁኔታ
የሚዘጉ
 የመጋዘኑ ቢሮ ባለኩሽኔታ ተንሸራታች ከሆነ በሀዲዱ መጨረሻ
ላይ ያሉት ማቆሚያዎች በሩ ከተቆለፈ በኋላ በቀላሉ
ተፈልቅቀው በየትኛውም አቅጣጫ ተገፍቶ እንዳይከፈት
ጥራቱን በጠበቀ አስተማማኝ ሁኔታ የተሰራ፣
 የመጋዘን በር ተንሸራታችና ባለማጠፊያ ሆኖ ከውስጥ
ከተቆለፈ በኋላ የሰው መውጫው ከውጪ ሊቆለፍ የሚችል ፣
 የመጋዘን በር ባለማጠፊያ ከሆነ ወደ ውጭ የሚከፈትና
ማጠፊያዎቹም በብሎን የተያያዙ ሳይሆን የጥራት ደረጃውን
በጠበቀ ሁኔታ የተበየዱ፣
 የመስኮቶቹ ስፋት ቢያንስ የመጋዘን ስፋት ደረጃ የጠበቀ ፣
 አመቺ የተሽከርካሪ ማውጫ እና ማውረጃ ተዳፋት ከነላኘቶኘ
ፎርሙ የተሟላ ፣
 በበሮችና በመስኮቶች አካባቢ ወይም አሥጊ በሚባሉ ሌሎች
ቦታዎች ጋር በሚያያዙ የአደጋ ጊዜ ጠቋሚ ያለው ፣
 የእሳት አደጋ መከላከያ ያለው፣
 የ “CCTV” ካሜራ በመጋዘኖች ውስጥ ቢቻል የተገጠመለት

ዝርዝር መስፈርቶችን ከአዋጅ እና መመሪያ ከባለስልጣኑ የመረጃ

መረብ ገጽ www.erca.gov.et ማግኘት ይቻላል
ለ) የቦንድድ ኤክስፖርት ፋብሪካ ሥርዓት ፈቃድ የደንበኞች 5 የስራ ቀን
 ተጠቃሚ ለመሆን የቀረበ ማመልከቻ፣ ****** አገልግሎት ሥራ
 ምርታቸውን ሙሉ ለሙሉ ለውጭ ገበያ የሚያቀርቡ፣ ሂደት፣
ሂደት፣
 በኢንዱስትሪ ሚኒስቴር የስርዓቱ ተጠቃሚ ለመሆን
የሚያስችል የምስክር ወረቀት የተሰጠው፣
 የሥርዓቱ ተጠቃሚ ለመሆን የሚያስችሉ በባለስልጣኑ መመሪያ
ላይ የተዘረዘሩ መስፈርቶችን የሚያሟላ፣

34
የቦንድድ ኤክስፖርት ፋብሪካ ማሟላት ስላለበት መስፈርት

 ፋብሪካው የጥሬ ዕቃ እና የምርት ማከማቻ መጋዘኖቹ በአንድ

አጥር ግቢ ውስጥ የሚገኙ፣
 የቅጥር ግቢው አጥር ቁመት ከሶስት ሜትር የማያንስ፣
 ማንኛውም የቅጥር ግቢው የመግቢያና የመውጫ በሮች
እንደአስፈላጊነቱ ባለስልጣን መ/ቤቱ ቁጥጥር ለማድረግ
በሚያስችል መልኩ የተዘጋጀ፣
 ለጉምሩክ ስነ ስርዓት አፈፃፀም እና ቁጥጥር አመቺ የሆነ ቢሮ
ከተሟላ መጠቀሚያና የጉምሩክ አውቶሜሽን ሲስተም
ያለው፣
 ወደ ቅጥር ግቢው የሚገቡ፣ የሚወጡ፣ የተመረቱና ኤክስፖርት
የሚያደርጉትን በተመለከተ በዘመናዊ የቴክኖሎጂ መረጃ
አያያዝ የተደገፈ የመዝገብ አያያዝ እና ጠንካራ የቁጥጥር
ስርዓት ያለው፣

ዝርዝር መስፈርቶችን ከአዋጅ እና መመሪያ ከባለስልጣኑ የመረጃ መረብ

ገጽ www.erca.gov.et ማግኘት ይቻላል
ሐ)የቦንድድ ግብዓት አቅርቦት መጋዘን ፈቃድ የደንበኞች 5 የስራ ቀን
 ለጥበቃ አመቺ የሆነ አጥር ግቢ ያለው መጋዘን ****** አገልግሎት ሥራ
 ለምርት ማምረቻ ከውጭ ሀገር የሚገቡ ጥሬ ዕቃዎች ሂደት፣
ሂደት፣
እስከሚሸጡ ድረስ የሚቀመጡበት መጋዘን
 በሚኒስትሮች ምክር ቤት ደንብ ቁጥር 24/90 መሠረት
ለመጋዘን ፈቃድ ማውጫ እና እድሳት ለባለስልጣኑ ክፍያ
የሚፈፅሙ
 በመጋዘን ውስጥ ለሚገኙ ዕቃዎች ለሚከፈል ቀረጥና ታክስ
የመድን ዋስትና መግባቱን የሚያሳይ መረጃ የሚያቀርብ
 ወደ መጋዘን የሚገቡና ከመጋዘን የሚወጡ ዕቃዎች
የሚመዘገቡበት መዝገብ፣ የተደራጀ የኮምፒዩተር ስርዓት
የጉምሩክ አውቶሜሽን ሲስተም ተጠቃሚ የሚሆኑ

መጋዘኑ ማሟላት የሚኖርበት መስፈርቶች

 መጋዘኑ በግቢው ከሚገኙ ማንኛውም ቤቶች ቢያንስ በአንድ
ሜትር ከግማሽ የራቀ
 የመጋዘኑ በር ከአንድ በላይ ከሆነ አንዱ ብቻ ከውጪ በቁልፍ
የሚቆለፍ ሆኖ ሌሎቹ በውስጥ በኩል በአስተማማኝ ሁኔታ
የሚዘጉ
 የመጋዘኑ በር ባለ ኩሽኔታ ተንሸራታች ከሆነ በሀዲዱ መጨረሻ
ላይ ያሉት ማቆሚያዎች በሩ ከተቆለፈ በኋላ በቀላሉ
ተፈልቅቀው በየትኛውም አቅጣጫ ተገፍቶ እንዳይከፈት
ጥራቱን በጠበቀ አስተማማኝ ሁኔታ የተሰሩ
 የመጋዘኑ በር ተንሸራታችና ባለማጠፊያ ሆኖ ከውጭ ከተቆለፈ
በኋላ የሰው መውጫው ከውስጥ መቆለፍ ይኖርበታል፣

ፈቃድ ለመስጠት ሊሟሉ ስለሚገባቸው ቅድመ ሁኔታዎች

 ከኢንዱስትሪ ሚኒስቴር የቦንድድ ግብዓት አቅርቦት መጋዘን
ስርዓት ተጠቃሚ እንዲሆን ማስረጃ የተሰጠው፣
 ከውጭ አገር የሚገቡ የምርት ግብዓቶች እስከሚሸጡ ድረስ
የሚቀመጥበት በአንቀፅ 44 የተጠቀሱት መስፈርቶች
የሚያሟላ በቂ መጋዘን፣
 አስመጪው የሚያስገባውን የምርት ግብዓት ዓይነት እና
ዝርዝሩን በሚኒስቴሩ በማፀደቅ የሚያቀርብ፣
 በሚኒስትሮች ምክር ቤት ደንብ ቁጥር 24/90 መሠረት
ለመጋዘን ፈቃድ ማውጫ እና እድሳት ለባለስልጣኑ ክፍያ
35
 የሚፈፅሙ፣
 በመጋዘኑ ውስጥ ለሚገኙ ዕቃዎች ለሚከፈል ቀረጥና ታክስ
የመድን ዋስትና መግባቱን የሚያሳይ መረጃ የሚያቀርብ፣
 ወደ መጋዘን የሚገቡ እና ከመጋዘን የሚወጡ ዕቃዎች መረጃ
ለመመዝገብና ለመጠቀም የሚያስችል የጉምሩክ አውቶሜሽን
ሲስተም የዘረጋ፣
 ለጉምሩክ ኦፊሰር ቢሮና የቢሮ መገልገያ መሳሪያዎች ማሟላት
የሚችል መሆን አለበት፣

የግብዓት አቅርቦት መጋዘን ሊያሟላቸው ስለሚገቡ ሁኔታዎች

 መጋዘኑ በግቢው ከሚገኙ ማናቸውም ቤቶች ቢያንስ በአንድ

ሜትር ተኩል የራቀ፣
 የመጋዘን በር ከአንድ በላይ ከሆነ አንዱ ብቻ ከውጭ በቁልፍ
የሚቆለፍ ሆኖ ሌሎቹ በውስጥ በኩል በአስተማማኝ ሁኔታ
የሚዘጉ፣
 የመጋዘኑ በር ባለኩሽኔታ ተንሸራታች ከሆነ በሀዲዱ መጨረሻ
ላይ ያሉት ማቆሚያዎች በሩ ከተቆለፈ በኋላ በቀላሉ
ተፈልቅቀው በየትኛውም አቅጣጫ ተገፍቶ እንዳይከፈት
ጥራቱን በጠበቀ አስተማማኝ ሁኔታ የተሰሩ፣
 የመጋዘን በር ተንሸራታችና ባለማጠፊያ ሆኖ ከውስጥ ከተቆለፈ
በኋላ የሰው መውጫው ከውጭ መቆለፍ የሚችል፣
 የመጋዘን በር ባለማጠፊያ ከሆነ ወደ ውጭ የሚከፈት እና
ማጠፊያዎቹም በብሎን የተያያዙ ሳይሆን የጥራት ደረጃውን
በጠበቀ ሁኔታ የተበየዱ፣
 መስኮቶቹ በተዘጋጀው ኘላን መሰረት በቂ አየርና ብርሃን
ማስገባት የሚችል እንደመጋዘኑ ትልቅነት አግባብነት ያለው
ስፋትና ወርድ ያለው፣
 ከተሽከርካሪ ጭነት (ዕቃ) ለማራገፍና ለመጫን አመቺ የሆነ
መጋዘን፣
 መጋዘኑ እንደሚገኝበት አካባቢ የስጋት ደረጃ በሮችና መስኮቶች
በሚገኙበት ቦታ እንደየአስፈላጊነቱ የአደጋ ጊዜ ጠቋሚ (Alarm
network) የተዘረጋለት፣
 የእሳት አደጋ መከላከያ(fire extinguisher) ያለው፣

ዝርዝር መስፈርቶችን ከአዋጅ እና መመሪያ ከባለስልጣኑ የመረጃ መረብ

ገጽ www.erca.gov.et ማግኘት ይቻላል
ሠ)የቫውቸር ደብተር ማደስ የወጪ ንግድ 0፡30 ሰዓት
 ተጠቃሚው የሚያቀርበው ማመልከቻ ****** ማበረታቻ ቡድን
 ¾É`Ï~ vKu?ƒ "MJ’ ¾¨<¡M“ ÅwÇu? መቅረብ /KG<K<U *`Ï“M“
¢ú/
 ከኢንዱስትሪ ሚኒስቴር የተሰጡ የሥርዓቱ ተጠቃሚነት
ማረጋገጫ የታደሰ የምስክር ወረቀት፣
 በኢንዱስትሪ ሚኒስቴር የተረጋገጠ የግብዓት ምርት ጥመርታ
ወይም ብሔራዊ የግብዓት ምርት ጥመርታ

ረ) የቫውቸር ደብተር ፣የቦንድድ ኤክስፖርት ፋብሪካ፣

ፋብሪካ፣የቦንድድ የወጪ ንግድ በቴክኖሎጅ
ኤክስፖርት ማምረቻ መጋዘን ስርዓት ተጠቃሚዎች ማወራረድ ****** ማበረታቻ ቡድን የተደገፈ
አሰራር
 በኢንዱስትሪ ሚኒስቴር የተረጋገጠ የግብዓት ምርት ጥመርታ ሲጀምር በ 3
ወይም ብሔራዊ የግብዓት ምርት ጥመርታ የስራ ቀን
 በቫውቸር ደብተር በመጠቀም ወደ ሀገር ውስጥ የገቡ ዕቃዎች ፣በማንዋል
መግለጫ ዲክለራሲዮን እና ደጋፊ ሰነዶች (ከጉምሩክ በሚሰራበት
አውቶሜሽን የሚገኝ) ጊዜ 3 ወር
 በቫውቸር ሥርዓት በመጠቀም ወደ ሀገር ውስጥ በገባ የምርት
36
 ግብዓቶች ተመርቶ ወደ ውጭ ሀገር የተላኩ ምርቶች መግለጫ
የወጣ ዲክለራሲዮን እና ደጋፊ ሰነዶች (ከጉምሩክ አውቶሜሽን
የሚገኝ)
 በተጠቃሚው ጥቅም ላይ የዋለውን የቫውቸር ደብተር በማያያዝ
የቀረበ የቫውቸር ደብተር ይወራረድልኝ ጥያቄ ማመልከቻ

ሰ)ለቦንድድ ግብዓት አቅራቢ ድርጅቶች ማቀናነስ

 ተጠቃሚ ለመሆን የቀረበ ማመልከቻ፣ ****** የወጪ ንግድ በቴክኖሎጅ
 በአመቱ ውስጥ ወደ መጋዘን የገቡትን ጥሬ እቃ የሚያሳይ የገቢ ማበረታቻ ቡድን የተደገፈ
ዲክለ
ዲክለራሲዮን፣ አሰራር
 ከመጋዘን ለተሸጡ ጥሬ እቃ የሚያሳይ ዲክለ ዲክለራሲዮን፣ ሲጀምር በ 3
 የሽያጭ ደረሰኝ ለሁሉም ኦርጅናል ኮፒ የስራ ቀን
፣በማንዋል
 የዕቃዎቹን ዝርዝርና መጠን የሚገልፅ ሶፍት ኮፒ
በሚሰራበት
ጊዜ 3 ወር

20 የተመረጡ የጉምሩክ አድስ ፈቃድ 3

የኢኮኖሚ ለዝርዝር እና ወቅታዊ መረጃ ከባለስልጣኑ የመረጃ መረብ ገጽ አሰራርና ****** የስራ ቀን
አንቀሳቃሾች www.erca.gov.et በመግባት Authorized Economic Operators ፕሮግራም
ፈቃድ (AEO) ማውጫ ማግኘት ይቻላል፡፡ ልማት
አሰጣጥ፤እድሳ ዳይሬክቶሬት
ት የደረጃ
ለውጥ ፈቃድ እድሳት
1 የስራ ቀን

የደረጃ ለውጥ
1 የስራ ቀን

21 የጥቆማ ሀ)የጥቆማ አቀራረብና አመዘጋገብ ኢንተለጀን ኢንተለጀንስ 0፡30 ሰዓት

አቀራረብ፣፣ በቀረጥ ነፃ የገባ ዕቃ ላይ ስለሚቀርብ ጥቆማ ስ ቡድን
የወረታ አበል  የአገልግሎት መ Ó½e¿ I@} GeOq፣
GeOq፣ ዳይሬክቶሬ
አከፋፈል፣፣  ጥቆማ የሚቀርብበት ድርጅት/ግለሰብ ሙሉ ስም ወይም ት
የንብረት የግ/ከ/መ/ቁጥር፣
ማስረጃናና  በቀረጥ ነፃ የገባው ዕቃ መብቱ ለሌለው ለሌላ ግለሰብ የተሸጠ
የተያዘ ንብረት ከሆነ የሽያጭ ውል (ማንኛውም ዓይነት ውል)፣
 በቀረጥ ነፃ የገባው ዕቃ ለሌላ ግለሰብ የተከራየ ከሆነ የኪራይ ውል፣
መልቀቅ
 ተሽከርካሪ ከሆነ ታርጋ ቁጥር፣
አገልግሎት
 እንዲሁም ሌሎች ጥቆማ ሊቀርብባቸው የሚችሉ፡- ድርጅቱ
የተዘጋ ከሆነ፣ ንብረቱ በውጭ ዜጋ የገባ ሆኖ ግለሰቡ አገር ለቆ
መውጣቱን የሚያሳይ መረጃ ማቅረብና መብቱ የሌለው ሰው
እየተገለገለበት መሆኑን ማስረዳት፣
በገቢ ግብር ላይ የሚቀርብ ጥቆማ
 የአገልግሎት መ Ó½e¿ I@} GeOq፣
GeOq፣
 ጥቆማ የሚቀርብበት ድርጅት/ግለሰብ ሙሉ ስም፣ ቲን እና
የተጭበረበረበት የግብር ዘመን፣
 የተደበቀ ገቢ አለ ካለ ከየት የተገኘ ገቢ መሆኑን በግልፅ ማስረዳት
ወይም ደጋፊ ሰነድ ማያያዝ፣
ኮንትሮባንድ ላይ ስለሚቀርብ ጥቆማ
 የአገልግሎት መ Ó½e¿ I@} GeOq፣
GeOq፣
 በኮንትሮባንድ የሚገባውን (የገባውን) ዕቃ ዓይነት፣

37
  እየገባ ከሆነ መስመሩን (የተጫነው በተሽከርካሪ ከሆነ ታርጋ
ቁጥር)፣ ቀን፣ ቦታ፣
 በመጋዘን የተከማቸ ከሆነ የመጋዘን ቦታውን ማሳየት

ለ)ለጠቋሚ የወረታ አበል አከፋፈል ኢንተለጀንስ 1 ወር

 የጠቋሚ ማመልከቻ፣ ኢንተለጀን ቡድን /የግዥና (ከገንዘብና
 ኦሪጅናል የጠቋሚ ድርሻ፣ ስ ፋይናንስ ቡድን ኢኮኖሚ
ትብብር ሚ/ር
 ማንነቱን የሚገልፅ መታወቂያ፣ ፓስፖርት ወይም መንጃ ፈቃድ ዳይሬክቶሬ
ጠይቆ ክፍያ
ማቅረብ፣ ት እና መፈጸምን
የግዥና አያካትትም)
ፋይናንስ
ዳይሬክቶሬ
ት
ሐ)ለተያዘበት ንብረት ማስረጃ የመስጠት 1፡00 ሰዓት
 የአገልግሎት መ Ó½e¿ I@} GeOq፣
GeOq፣ ******
 የተያዘው ዕቃ ተሽከርካሪ ወይም ማሽነሪ ከሆነ፡ባለንብረቱ ተሽከርካሪው
ወይም ማሽነሪው የተሟላ መሆኑን ማሳየት
 የተሽከርካሪው ወይም የማሽነሪው ቁልፍ እና ሊብሬ ማስረከብ
 ዕቃው ተቆጥሮ መረካከቢያ ሰነድ ላይ መፈረም ማምጣት
መ)የተያዘ ንብረት (ዕቃ) የመልቀቅ 0፡30 ሰዓት
 ተሽከርካሪው እንዲለቀቅለት ማመልከቻ ******
 በፍርድ ቤት የተወሰነ ከሆነ የፍርድ ቤት ውሳኔ
 የሚፈለግበትን ቀረጥና ታክስ ከፍሎ ከሆነ የከፈለ ስለመሆኑ
ደረሰኝ (ሰነድ)
22 ቅሬታና ሀ) በአገልግሎት አሰጣጥ ላይ የሚቀርብ ቅሬታ ደንበኞች ደንበኞች ለቀላል አጠቃላይ
አቤቱታ  የባለጉዳዩ ስምና አድራሻ፤ አገልግሎት አገልግሎት ቅሬታ 3 ቀን
አፈታት  ቅሬታ ወይም አቤቱታ የቀረበበትን ዋና ጉዳይ፤ ዳይሬክቶሬ የሥራ ሂደት
አገልግሎት ለከባድ አጠቃላይ
 መንስኤ የሆነው ጉዳይ የተፈፀመበትን ቀንና ቦታ፤ ት ቅሬታ 7 የስራ
 ጉዳዩ የሚመለከተውን የአገልግሎት ሰጪ፣ የሥራ ሂደት ወይም
ቀን
ክፍል፤
 ጉዳዩ ከሚመለከተው አገልግሎት ሰጪ የሥራ ሂደት ወይም ክፍል
ላቀረቡት ቅሬታ ወይም አቤቱታ የተሰጠ ምላሽ፤
  ባለጉዳዩ እንዲደረግለት የሚፈልገው፤
  ሌሎች ደጋፊ ሰነዶች ካሉ ማያያዝ ያስፈልጋል፤
 ለዋናው መ/ መ/ቤት የደንበኞች አገልግሎት የሚቀርብ አቤቱታ
በቅ/
በቅ/ጽ/ቤቱ ወይም በጣቢያው ኃላፊ ምላሽ ከተሰጠበት ቀን
ጀምሮ በሰባት ቀናት ውስጥ መቅረብ አለበት፤
ለ) ግብርና ታክስ ውሳኔ ላይ ለሚቀርብ ቅሬታና አቤቱታ፣ ታክስ ውሳኔ ታክስ ውሳኔ በግብር ከፋይ
 ቅሬታ አቅራቢው በአዋጁ አንቀጽ 2/34/ በፊደል ተራ /ለ/፣ /ሐ/፣ ቅሬታና ቅሬታና አቤቱታ ለሁሉም አቤቱታ
የቀረበበት የግብር
/መ/፣ /ረ/፣ /ሰ/ ወይም /ሸ/ በተደነገጉት መሰረት በታክስ ውሳኔ አቤቱታ አጣሪ ጽ/ቤት 
ቤት  አይነት
ላይ ቅሬታ ካለው የታክስ ውሳኔ በጽሑፍ በተሰጠው በ 21 /ሃያ አጣሪ የዋና መ/ቤትና
አንድ/ የስራ ቀናት ውስጥ የቅሬታ ማስታወቂያውን ለክፍሉ ጽ/ቤት 
ቤት  የፌዴራል
ማቅረብ፤፤ ቅ/ጽ/ቤቶች
 የቅሬታ ማቅረብያ ጊዜ የሚቆጠረው ውሳኔ በጽሑፍ ከደረሰው ዝርዝር መረጃ
ከሦስተኛ ወገን
ከሚቀጥለው ቀን ጀምሮ እንዲሁም 21 ኛ ቀን እሁድ ወይም
የማያስፈልግ
ብሔራዊ ክብረ በአል ከሆነ በሚቀጥለው የስራ ቀን ነዉ፤፤ ከሆነ 30 ቀናት
 የቅሬታ ማመልከቻው ታክስ ከፋዩ የታክስ ውሳኔውን
38
 የሚቃወምበት ምክንያቶች፣ ታክስ ከፋዩ ውሳኔውን የአዲስ አበባ
ለማስተካከል ሊደረጉ ይገባል ብሎ የሚያምንባቸውን መካከለኛ
ማሻሻያዎች እና እነዚህን ማሻሻያዎች ማድረግ አስፈላጊ ቁጥር 1 እና
ቁጥር 2
የሆነበትን ምክንያት በትክክል መግለጽ፤፤
እንዲሁም
 ቅሬታውን ከታክስ ስሌት ጋር የተገናኘ ከሆነ ታክስ ከፋዩ በታክስ የመርካቶ
ስሌቱ መሰረት መከፈል ያለበትን እና በቅሬታ ማስታወቂያው ቁጥር 1 እና
ተቋውሞ ያላቀረበበትን ታክስ የከፈለ እና ስለመክፈሉም ቁጥር 2
ማስረጃ ማቅረብ፤፤ ቅ/ጽ/ቤቶችዝ
 የቅሬታ ማቅረቢያው ጊዜ ካለፈ ታክስ ከፋዩ ቅሬታውን ርዝር መረጃ
ከሦስተኛ ወገን
ማቅረብ የሚችለው የታክስ ውሳኔ ማስታወቂያው በደረሰው
የማያስፈልግ
በ 21 /ሃያ አንድ/ ቀናት ውስጥ ወይም የሚሰጠው ማስታወቂያ ከሆነ 20 ቀናት
በደረሰው በ 10 /በአስር/ ቀናት የቅሬታ ማስታወቂያውን
በጽሑፍ ማቅረብ፤፤ የአዲስ አበባ
 የቅሬታ ማቅረቢያ ጊዜው ከማለፉ በፊት ታክስ ከፋዩ በታክስ አ/ግ/ከ/ቅ/ጽ/ቤ
ውሳኔ ላይ የቅሬታ ማስታወቂያ የማቅረቢያ ጊዜ ቶችዝርዝር
እንዲራዘምለት ለክፍሉ በጽሑፍ ማመልከቻ ማቅረብ፤፤ቅሬታ መረጃ
በጊዜ ገደቡ ማቅረብ ያልተቻለው በኢትዮጵያ ውስጥ ያልነበረ ከሦስተኛ ወገን
ወይም በህመም ወይም በሌላ አጥጋቢ ምክንያት ማቅረብ፤፤ የማያስፈልግ
ከሆነ 10 ቀናት
ሐ)በ
በጉምሩክ ውሳኔ ላይ ለሚቀርብ ቅሬታና አቤቱታ፣ ቅሬታና ቅሬታና አቤቱታ (ቅ/ፅ/ቤት)
 በጉምሩክ ዉሳኔ ላይ ለሚቀርብ ቅሬታና አቤቱታበ 15 ቀናት አቤቱታ አጣሪ ጽ/ቤት 
ቤት  በዋጋ፤
ዉስጥ በፅሁፍ ውሳኔውን ለሰጠው ቅ/ጽ/ቤት የጉምሩክ ቅሬታ አጣሪ በታሪፍና
ጽ/ቤት 
ቤት  በቀረጥ ነፃ
ሰሚ ኮሚቴ ማቅረብ
መብት ላይ
 የግብር/ ታክስ ውሳኔ ማስታወቂያ 2 ኮፒና ደጋፊ ሰነድ በተሰጠ ውሳኔ
 እቃው የሚለቀቅ ከሆነ የቀረጡን ዋጋ ሙሉ በሙሉ ዋስትና ለቀረበ አቤቴታ
ማስያዝ 2 የስራ ቀን ፤
 በቅርንጫፍ ፅቤት በተሠጠ ውሳኔ ቅሬታ ያለው ውሳኔው
በተሰጠ በ 15 ቀን ውስጥ ለዋናው መስሪያ ቤት የቅሬታ አጣሪ በቀረጥ
ተመላሽ፤በድህ
ፅ/ቤት ማቅረብ
ረ እቃ
 በ 30 ቀን ውስጥ ለግብር ይግባኝ ሰሚ ጉባዔ ማቅረብ፤ (ጉዳዩ አወጣጥ ኦዲት
በፍ/
በፍ/ቤት የተያዘ ካልሆነ)
ካልሆነ)፣ እና በሌሎች
አስተዳደራዊ
ውሳኔዎች ላይ
ለሚቀርብ
ቅሬታከ 5-7
የስራ ቀን፤፤

በኢንቨሽትጌሽ
ን ኦዲት
በተወሰነ ውሳኔ
ላይ ለሚቀርብ
ቅሬታ ከ 10-15
ቀን

(ዋና መ/ቤት)20
የስራ ቀን

23 በታክስ ዕዳ ሀ)የተያዘ ወይም የተከበረ ንብረት መልቀቅ የተያዙና የተያዙና 0፡30 ሰዓት
የተያዙና  የተያዘ ወይም የተከበረ ንብረት ለንብረቱ መያዝ ወይም መከበር የተወረሱ የተወረሱ
የተወረሱ ምክንያት የሆነው የግብር ዕዳ እንዲሁም ንብረቱን ለመያዝና ንብረቶች ንብረቶች
39
ንብረቶች ለማስከበር የወጣው ወጪ በሙሉ የተከፈለበትን ሰነድ ማቅረብ አስተዳደር አስተዳደር የስራ
አስተዳደር ፣ ዳይሬክቶሬ ሂደት(ቡድን
 የግብር ዕዳው የተሰረዘ ወይም በምህረት እንዲቀር የተደረገ ት
መሆኑን የሚያረጋግጥ ማስረጃ ማቅረብ ፣
 የተያዘ ወይም የተከበረ ንብረት በህግ የማይከበር ወይም
የማይያዝ መሆኑን የሚያረጋግጥ ማስረጃ ማቅረብ ፣
 የግብር ባለ ዕዳ ግብር ባለመከፈሉ ምክንያት የግብር ሰብሳቢው
ባለሥልጣን የያዘው ወይም ያስከበረው ንብረት ይገባናል የሚሉ
3 ኛ ወገኖች ንብረት ባለቤትነትን የሚያረጋግጥ ማስረጃ
ከሚመለከተው አካል ማቅረብ፣

ለ)የተሸጠ ንብረት ለገዢ ለማስረከብ የተያዙና የተያዙና 2 ሰአት

 ጨረታ ያሸነፈበት ደብዳቤ የተወረሱ የተወረሱ
 መታወቂያ / ውክልና ማስረጃ ንብረቶች ንብረቶች
 ገዢ የጫረታ አሸናፊነቱ በደብዳቤ ከተገለፀበት ቀን ጀምሮ አስተዳደር አስተዳደር የስራ
ባሉት 15 ቀናት ገንዘብ የከፈለበትን ማስረጃ ማቅረብ ፣ ዳይሬክቶሬ
ሂደት(ቡድን
 በጨረታ ሽያጭ ንብረት የገዛ ሰው ገንዘቡን ገቢ ባደረገ ከ 10 ት
እስከ 20 የሥራ ቀናት ውስጥ ንብረቱን ለማንሳት ጥያቄ
ማቅረብ ፣

ሐ/ ንብረት መረከብና ደረሰኝ መስጠት የተያዙና የተያዙና 2 ሰአት

 ለንብረት ባለቤት መሆንን የሚያረጋግጡ ማስረጃዎች የተወረሱ የተወረሱ
 በርክክቡ እለት እና ቦታ ተገኝቶ ማስረከብ ንብረቶች ንብረቶች
አስተዳደር አስተዳደር የስራ
ዳይሬክቶሬ
ሂደት(ቡድን
ት

መ/ለመንግስት አገልግሎት የጠመረጡ ተሽከርካሪዎች/እቃዎች የተያዙና የተያዙና 0፡45 ሰዓት

ማስረከብ የተወረሱ የተወረሱ
 ከገንዘብና ኢኮኖሚ ትብብር ሚ/ር የተፈቀደበት ደብዳቤ ንብረቶች ንብረቶች
 ንብረቱን ለመረከብ የውክልና ደብዳቤ አስተዳደር አስተዳደር የስራ
ዳይሬክቶሬ
ሂደት(ቡድን
ት

የአገልግሎት አሰጣጥ ስታንዳርድ አያያዝና ቅድመ ሁኔታዎች መዘርዝር ታሳቢዎች

የተዘረዘሩት አገልግሎቶች የሚሰጡበት የአገልግሎት አሰጣጥ ስታንዳርድ ከላይ በቀረበው ሠንጠረዥ

የመጨረሻው አምድ ላይ የተመለከተ ሲሆን የሚከተሉትን ነጥቦች መነሻ ያደረገ ነው፡፡

 የአገልግሎት አሰጣጥ ስታንዳርዶቹ ተፈፃሚነት የሚለካው አገልግሎት ጠያቂው አገልግሎቱን ለማግኘት

የሚያስችሉትን ተፈላጊ ቅድመ ሁኔታዎችን አሟልቶ ጥያቄውን ካቀረበበት ጊዜ ጀምሮ ነው፡፡
  ለየአገልግሎቱ የሚጠየቁ ዋና ዋና ቅድመ ሁኔታዎች ከላይ በቀረበው ሠንጠረዥ ሶስተኛው አምድ
ላይ የተጠቀሱት ሲሆኑ እንደየአገልግሎቱ የሚጠየቁ ተጨማሪ ዝርዝር መስፈርቶች እና በጊዜ ሂደት
የሚደረጉ ማሻሻያዎች በበራሪ ጽሁፎች፣ በተቋሙ ድረ ገጽ፣ በአገልግሎት መስጫ ቦታዎች አካ አካባቢ
በሚተከሉና በሚለጠፉ መረጃ መስጫዎች፣ በሬዲዮና ቴሌቪዥን ፕሮግራሞች በሚተላለፉ የታክስና
ቀረጥ ከፋዮች ትምህርት ፕሮግራሞች እና በሌሎች አመቺ መረጃ መስጫ መንገዶች ሁሉ
ተገልጋዮች በቅድሚያ እንዲያውቋቸው ይደረጋሉ፡፡
  የተገልጋዮች የአገልግሎት ጥያቄ ፍሰት በአገልግሎት መስጫ ወቅቶች ወጥ እንደሚሆን የሚገመትና
የተቋሙም ዝግጅት በመደበኛና አብይ የአገልግሎት መስጫ ወቅቶች ሊኖር የሚችል ፍሰትን ያገናዘበ
40
 መሆኑ እንደተጠበቀ ሆኖ ተገልጋዮችም በታክስ ማሳወቂያና መክፈያ ወቅቶች የመጨረሻ ቀናት ላይ
የሚፈጠረውን ጤናማ ያልሆነ ፍሰት በማስበማስቀረት የአገልግሎት አሠጣጡ የሠመረ እንዲሆን
የበኩላቸውን ጥረት እንደሚያደርጉ ይጠበቃል፡፡
የተገልጋዮቻችን መብቶች

 ስለ ባለሥልጣኑ አገልግሎት አሰጣጥ ትክክለኛ፣ የተሟላና ወቅታዊ መረጃ የማግኘትና የመጠቀም፣

ተገልጋዮቻችን
ተገልጋዮቻችን በሥራ ላይ ስላሉ የግብር እና ቀረጥ ድንጋጌዎች፣ ተቋሙ ስለሚሰጣቸው አገልግሎቶችና
ቅድመ ሁኔታዎች ተገቢውን መረጃ እንደ አግባብነቱ በስልክ፣ በድረ ገጽ እና በአካል በመቅረብ መረጃዎቹን
የመጠየቅ፣
የመጠየቅ፣ ምላሽ የማግኘትና አገልግሎቶቹን የመጠቀም መብት አላቸው፡፡
 ያለአድልዎ የመገልገል፣
ማንኛውም የተቋሙ ተገልጋይ በጾታ፣ በዘርና ቋንቋ፣ በሀይማኖት፣ በማህበራዊና ኢኮኖሚያዊ ደረጃው አድልዎ
ሳይደረግበት በተገቢው ሁኔታ አገልግሎት የማግኘት መብት አለው፡፡
 በትህትና የመስተናገድ፣
ማንኛውም ተገልጋይ ክብሩና ስብዕናው ተጠብቆ የመስተናገድ መብት አለው፡፡ ለሚያቀርባቸው አግባብነት
ያላቸው የአገልግሎት ጥያቄዎች እንደሁኔታው አዎንታዊ ይሁን አሉታዊ ምላሽ ሲሰጠው በአክብሮትና
በትህትና ይሆናል፡፡
 ጉዳያቸው የሚገኝበትን ሂደት፣ ደረጃ እና ቦታ የማወቅ፣
ተገልጋዮች ለሚያቀርቡት የአገልግሎት ጥያቄ ወዲያው ምላሽ ለመስጠት የማይቻልበት ሁኔታ ሲኖር እና
ቀጠሮ የሚሰጣቸው ከሆነ በሂደት ላይ የሚገኘው ጉዳያቸው ምን ደረጃ ላይ እንደደረሰ፣ የትና በየትኛው ሥራ
ክፍል እንደሚገኝ (ጉዳዩ እስኪጠናቀቅ በሚስጥር መያዝ የሚገባቸውን ጉዳዮች ካልሆኑ በስተቀር ) ጠይቀው
የመረዳት መብት አላቸው፡፡
 የመደመጥ፣ ቅሬታ የማቅረብና ወቅታዊ ምላሽ የማግኘት፣
የተቋሙ ተገልጋዮች በተቋሙ አሠራር፣ በሥራ ኃላፊዎችና ሠራተኞች ሥነ ምግባር እና በአጠቃላይ
አገልግሎት አሰጣጥ ላይ ቅሬታ ካላቸው ቅሬታቸውን የማቅረብ፣ ተገቢውን ወቅታዊ ምላሽ የማግኘትና
የመደመጥ መብት አላቸው፡፡
 በአገልግሎት አሰጣጥ ዙሪያ የሚሰማቸውን ማንኛውንም ነገር በነፃነት የመናገርና አስተያየት
የመስጠት፣
በተቋሙ አገልግሎት አሰጣጥና አሠራር ዙሪያ የታዘቡትንና ቢሆን ይሻላል የሚሉትን ተገቢ አስተያየት
በማመስገንም ሆነ በመተቸት በነፃነት የመግለጽ መብት አላቸው፡፡
 ሽልማት የመቀበል፤
አርአያነት ባለዉ ሁኔታ የግብር ግዴታቸዉን የሚወጡ ግብር ከፋዮች ሽልማት የመቀበል መብት አላቸው፡፡
የተገልጋዮቻ
የተገልጋዮቻችን ግዴታዎች

 በታክስና ጉምሩክ ነክ ጉዳዮች ታማኝ የመሆን፣

ተገልጋዮች በታክስና ጉምሩክ ህጎች የሚጠበቅባቸውን ግዴታ በታማኝነት የመወጣት፣ ስለግብርና ቀረጥ
ጉዳዮች እውነተኛ መረጃ የመያዝ እንዲሁም አስተያየት ሲሰጡም ሆነ ጥቆማና ቅሬታ ሲያቀርቡ ትክክለኛ
መረጃ መስጠት አለባቸው፡፡
 ትክክለኛ፣ የተሟሉና ወቅታዊ የሆኑ ሰነዶችንና መረጃዎችን የመስጠት፣
ተገልጋዮች ማንኛውንም ከግብርና ቀረጥ ጋር የተያያዙ መረጃዎችን እንዲያቀርቡ ሲጠየቁ ትክክለኛ እና
41
የተሟላ መረጃ በወቅቱ የማቅረብ ግዴታ አለባቸው፡፡
 የሚጠበቅባቸውን ግብርና ቀረጥ በወቅቱ አሳውቆ የመክፈል፣
ማንኛውም ግብርና ቀረጥ ከፋይ የሚጠበቅበትን ግብርና ቀረጥ በህግ በተቀመጠው የሂሳብ ጊዜ ውስጥ
በፈቃደኝነት የማሳወቅ እና የመክፈል ግዴታ አለበት፡፡
 ሰነዶችን የመጠበቅና የመያዝ፣
ግብርና ቀረጥ ከፋዮች ለታክስ ውሳኔ የሚያስፈልጉና በህግ እንዲይዙ ግዴታ የተጣለባቸውን ሠነዶችና
ማስረጃዎች በተደነገገው መሠረት በጥንቃቄ መዝግቦ መያዝ፣ ከአደጋና ስርቆት ጠብቆ በጥንቃቄ የማቆየት
ግዴታ አለባቸው፡፡
 ለውጦችን የማሳወቅ፣
ታክስ ከፋዮች በባለሥልጣን መ/ቤቱ ካስመዘገቡት የተለየ/ተጨማሪ የሥራ መስክ ላይ ሲሰማ
ሲሰማሩ፣ የአድራሻ
ለውጥ ሲያደርጉ ወይም ሌላ የታክስ ከፋይነት አቋማቸው ላይ የተከሰተ ማንኛውም ለውጥ ሲኖር ለውጡን
በህግ በተደነገገው ጊዜ ገደብ ውስጥ ለተመዘገቡበት ገቢዎችና ጉምሩክ መ/ቤት የማሳወቅ ግዴታ አለባቸው፡፡
 የሚፈለገውን አገልግሎት በተገቢው መንገድና ሁኔታ የመጠየቅ፣
ተገልጋዮች ከባለሥልጣን መ/ቤቱ ማግኘት የሚችሉትንና የሚገባቸውን አገልግሎት ሲጠይቁ አስፈላጊውን
ቅድመ ሁኔታ ማሟላት፣ ከብልሹ ሥነ ምግባር በፀዳ እና የባለሥልጣኑ ሥራ ኃላፊዎችና ሠራተኞች መብት
በማይጋፋ ህጋዊ አግባብ ጥያቄያቸውን ማቅረብ ይጠበቅባቸዋል፡፡
አስተያየትና ግብዓት ስለመስጠት እንዲሁም
እንዲሁም ተሳትፎ

ማንኛውም ተገልጋይ በአገልግሎት አሰጣጥ ዙሪያ፣ በአገልግሎት ሰጪዎች የሥነ-

የሥነ-ምግባር ሁኔታ፣ የአገልግሎት
የጥራት ደረጃና የጊዜ ስታንዳ
ስታንዳርድን በተመለከተ ማንኛውንም ዓይነት አስተያየት መስጠት ይችላል፡፡
የአስተያየት አሰጣጥና የተሳትፎ ሂደት፤  
ሂደት፤
 በጥሪ ማዕከል ነፃ ስልክ ቁጥር 8199 አስተያየት መስጠት፣
 በተቋሙ ድረ- ድረ-ገጽ www.erca.gov.et ፣ መ.ሳ.ቁ. 2559፣
2559፣ በኢ-
በኢ-ሜይል erca@ethionet.et
erca ፣ በፋክስ ቁ.
ቁ.
0116629906 ፣ በስልክ ቁ.
ቁ. 0116629800-08/0118-69-77-64 አስተያየት መስጠት፣
 በአስተያየት መስጫ መዝገብ ላይ ለሚመለከተው የሥራ ክፍል አስተያየት መስጠት ወይም ሃሳብ
መግለጽ ፣
  የአስተያየት መስጫ ቅጾችን ተጠቅሞ አስተያየት በጽሁፍ ወይም በአካል ማቅረብ፣ ማቅረብ፣
 በሚመቻቹ የውይይትና ምክክር መድረኮች ተገልጋዮች በቀጥታ/ በቀጥታ/በወኪሎች በመገኘት አስተያየት መስጠት ፣
 ለሚመለከተው የሥራ ክፍል ወይም የባለሥልጣኑ መ/ መ/ቤት አስተያየቶችን ወይም ግብዓቶችን በቃል
ማቅረብ፣
ማቅረብ ፣
 የሃሳብ መስጫ ሳጥን በመጠቀም ሃሳብን በጽሑፍ መግለጽ ፡፡

የቅሬታ አቀራረብ ሥነ ሥርዓት

በዋና መ/
መ/ቤት

 ተገልጋዩ በአገልግሎት አሰጣጥ ዙሪያ የተሰማዉ

የተሰማዉን ቅሬታ መጀመሪያ አገልግሎቱን ለሰጠው ሠራተኛ
በማቅረብ ምላሽ እንዲሰጠው ይጠይቃል፡፡ ቅሬታ የቀረበለት ሠራተኛም በራሱ ወይም ከቡድን
መሪው/
መሪው/ከዳይሬክቶሬቱ ዳይሬክተር ጋር በመመካከር የቀረበው ቅሬታ ተገቢ ምላሽ እንዲያገኝ
42
 ያደርጋል፡፡
 ተገልጋዩ አገልግሎቱን በሰጠው ሠራተኛ ወይም አገልግሎቱ የተሰጠበት ቡድን መሪ ወይም
ዳይሬክቶሬት ዳይሬክተር ምላሽ ያልረካ ከሆነ የተሰጠውን ምላሽ ለደንበኞች አገልግሎት
ዳይሬክቶሬት በማቅረብ ቀጣዩን ምላሽ መቀበል፣
 የደንበኞች አገልግሎት ዳይሬክቶሬት በሰጠው ምላሽ ያልረካ ከሆነ ወደሚመለከተው የዘርፍ ምክትል ዋና
ዳይሬክተር በማቅረብ ምላሽ መቀበል፤
 የዘርፍ ምክትል ዋና ዳይሬክተር በሚሰጠው ምላሽ ያልረካ ከሆነ ለዋናው ዳይሬክተር ጽ/ ጽ/ቤት ቅሬታ
ማቅረብ ይቻላል፡፡
 በዋናው ዳይሬክተር ጽ/ጽ/ቤት ምላሽ ያልረካ ከሆነ ስልጣን ባለዉ የበላይ አካል(
አካል( ጠቅላይ ሚኒስትር ቢሮ)
ቢሮ)
ማቅረብ ይቻላል፡፡
በቅ/
በቅ/ጽ/ቤቶች
 ተገልጋዩ በአገልግሎት አሰጣጥ ዙሪያ የተፈጠሩበትን ቅሬታዎች መጀመሪያ አገልግሎቱን ለሰጠው ሠራተኛ
በማቅረብ ምላሽ እንዲሰጠው ይጠይቃል፡፡ ቅሬታ የቀረበለት ሠራተኛም በራሱ ወይም ከቡድን መሪው/
መሪው/ከሥራ ሂደት
አስተባባሪው ጋር በመመካከር የቀረበው ቅሬታ ተገቢ ምላሽ እንዲያገኝ ያደርጋል፡፡
 ተገልጋዩ አገልግሎቱን በሰጠው ሠራተኛ ወይም አገልግሎቱ የተሰጠበት ቡድን መሪ/መሪ/ሥራ ሂደት አስተባባሪ ምላሽ
ያልረካ ከሆነ የተሰጠውን ምላሽ አገልግሎቱ ለተሰጠበት ቅ/ጽ/ቤት የደንበኞች አገልግሎት የሥራ ሂደት በማቅረብ
ቀጣዩን ምላሽ መቀበል፣
 በደንበኞች አገልግሎት ሥራ ሂደት አስተባባሪ በሚሰጠው ምላሽ ያልረካ ከሆነ በቀጣይ ወደ ወደሚመለከተው
ም/ሥራ አስኪያጅ በማቅረብ ምላሽ መቀበል፤
 በሚመለከተው ም/ ም/ሥራ አስኪያጅ በሚሰጠው ምላሽ ያልረካ ከሆነ በቀጣይ ለቅ/ጽ/ቤት ሥራ
አስኪያጅ በማቅረብ ምላሽ መቀበል፤
 በቅ/ጽ/ቤቱ ሥራ አስኪያጅ በሚሰጠው ምላሽ ያልረካ ከሆነ በዋና መ/
በቅ/ መ/ቤት ቅ/ጽ/ቤቱ ወደሚመለከተው
ምክትል ዋና ዳይሬክተር በማቅረብ ምላሽ መቀበል ፣ በሚሰጠው ምላሽ ያልረካ ከሆነ በቀጣይ ለዋናው
ዳይሬክተር ጽ/
ጽ/ቤት ቅሬታ ማቅረብ ይቻላል፤
 በዋናው ዳይሬክተር ጽ/ጽ/ቤት ምላሽ ያልረካ ከሆነ ስልጣን ባለዉ የበላይ አካል(
አካል( ጠቅላይ ሚኒስትር ቢሮ)
ቢሮ)
ማቅረብ ይቻላል፡፡
የክትትልና የግምገማ ሥርዓት እና ተጠያቂነት

የክትትልና የግምገማ ሥርዓት

 ቻርተሩ ውጤታማ መሆኑን ለማረጋገጥ በየደረጃው የማስፈፀሚያ ስልት በመንደፍ ማዕከላዊ አመራር
የሚሰጥ የትግበራ ኮማንድ ፖስት በዋና መ/ቤት እንዲሁም የቻርተሩን ትግበራ በቅርበት እየተከታተለ
በቀጥታ ከሚመለከታቸው ዳይሬክቶሬቶች እና የስራ ሂደቶች የተውጣጣ ለተቋሙ የበላይ አመራር
(ለቅ/ጽ/ቤቶች አመራር) የቴክኒክ ድጋፍ የሚያደርግ የቻርተር ትግበራ ክትትልና ድጋፍ አበይትና ንዑስ
ቡድኖችች (steering committee) በዋናው መ/ቤትና
ቤትና በቅ/
በቅ/ጽ/ቤቶች ይቋቋማል፡፡ እነዚህ አካላት ቻርተሩን
ውጤታማ ለማድረግ የሚያመቸውን የአፈፃፀም ሂደት ወይም የአሰራር ሥርዓት በመቅረጽ ተግባራዊ
ሊያደርጉ
ሊያደርጉ ይችላሉ
ይችላሉ፡፡
 የቻርተር ትግበራ ክትትልና ድጋፍ አበይትና ንዑስ ቡድን በሞደርናይዜሽንሞደርናይዜሽንና
ና ኮርፖሬት ስራዎች ዘርፍ
በኩል በቻርተሩ አፈጻፀም የተገኙ መረጃዎችንና በጊዜ ሂደት የተከሰቱ ማህበራዊ፣ ኢኮኖሚያዊና
ቴክኖሎጂያዊ ለውጦችን መነሻ በማድረግ የማሻሻያ ሃሳቦችን ለኮማንድ ፖስት በማቅረብ ሲፀድ ሲፀድቅ
ተፈፃሚ እንዲሆን ያደርጋል፡፡

43
ተጠያቂነት
በቻርተሩ መሠረት ተገልጋዮችን በአግባቡ አለመቀበልና በሥነሥርዓት አለማስተናገድ ጥፋቶች ተፈጽመው
ሲገኙ በባለሥልጣኑ ሠራተኞች አስተዳደር ደንብ ክፍል ሰባት እና ተያያዥ አንቀጾች፣ በሥነ-
በሥነ-ምግባር ደንቡ
ክፍል አራት እና ተያያዥ አንቀፆች መሠረት እንዲሁም በታክስና ጉምሩክ ህጎች በተደነገጉ ድንጋጌዎች
መሠረት ተገቢው እርምጃ ይወሰዳል፡፡

44