วธธปร
ป รบปั
บปัญหา
ญหา (Problem-Or
(Problem-Oriented
iented Method)

อ.ภก.อภรกษ
ก ษ วงศรรตนช
ต นชย 
ภาควชาเภส
ชาเภสชชกรรมปฏ
กรรมปฏบบตต  คณะเภสชชศาสตร
ศาสตร ม.นเรศวร 

ประกอบดววยส
ยสววนส
นสาาคคญ 2 ประการ คอ 

List  
1. Problem List
ปัญญหา
หา เปนนสส งเก
งเก ยยวข
วของก
องกบผ
บ  ผปปววยย และ/หรอ เก ยวข
ยวขอองก
งกบบบบคลากรสาธารณส
คลากรสาธารณสข หลายปัญญหาเป หาเปนน โโรค
 รคท ได  รรบบการว
การวนนจจฉ
 ฉยแล
ยแลว แตททกกปั
 ปัญญหาจะไม
หาจะไมถถกว ก วนนจจฉ
 ฉย ปัญหาอาจจะ
ญหาอาจจะ
เปนนคคาบ
าบนของผ  ปปววย
 ย (เชน 
น อาการ), ผลตรวจทางหองปฏ องปฏบบตตการท
การท ผผดปกต
ดปกต หรอความผ
อความผดดปกต ปกตหล
หลงงตรวจร
ตรวจราางกายผ งกายผปปวย
ว ย (เชนน  อาการแสดง), สถานการณทางส ทางสงงคมหร
คมหรอ
การเงน  น , ปัญหาทางจ
ญหาทางจตตใจใจ, หรออผ  ผปปววยเคล
 ยเคล อนไหวได
อนไหวไดจาากกด ปัญญหาจะไม
หาจะไมหหยยดดนน งงเมเม ออปัปัญหาถ
ญหาถกแก ไขแลววกกจะเก จะเกดปั
ดปัญญหาใหม
หาใหมตามมาตามมา บออยคร
ยคร งท
งท บบางปั
างปัญญหาจะทรงอย
หาจะทรงอย  
(stable) หรออยยงไม สดงผลออกมา (inactive) แตปกต
งไมแแสดงผลออกมา วจะมเเพพยยงง 1 ปัญหาเท
ปกตแแลลวจะม ญหาเทาานน นนทท มมคความร
 วามรนแรงท
นแรงท สสดหร
ด หรอต
อตอองการความใส
งการความใส ใจกออนปั นปัญญหาอหาอ นนๆๆ 

รายช ออปัปัญหา
ญหา (problem list) ไดจจากข ากขออมมลในบ
ลในบนท
นทกการร
กการรกกษา
ษา (medical record) ซ งงประกอบด ประกอบดวย วย อาการสาาคคญ, ประวตตความเจ
ค วามเจบป
บปวยปั วยปัจจ
จจบบนน  , 
ประวตตกการร
ารรกกษาในอด
ษาในอดต, ประวตตททางสางสงงคม
คม, ประวตตคครอบคร
รอบครว, ประวตตกการใช
ารใชยยาา, คาถามท
าถามท วท วทกกระบบ
ระบบ (review of systems), ผลตรวจทางหองปฏ องปฏบบตต กการาร
และกระบวนการวนจฉ จฉยยโรค
โรค เชน 
น ภาพคล นนไฟฟ ไฟฟาาหหววใจใจ และภาพถาายร
ยรงงสส, และการตรวจราางกาย งกาย แลววรวบรวมเป
รวบรวมเปนข
นขอม อมลและจ
ลและจดเร
ดเรยยงเป
งเปนนรายช
รายช อปั
อปัญญหาหา ซ งขงข นนกกบว
บวสสยท
ย ทศศนน
ของบคลากรสาธารณส
คลากรสาธารณสขขแต แตลละท
ะทาานด
นดววยย รายช ออปัปัญหาเป
ญหาเปนนตารางส
ตารางสวนประกอบของบ
วนประกอบของบนท นทกกการร
การรกกษาและเป
ษาและเปนโครงราางการบร
งการบรบาลผ
บาลผ  ปปวย
ว ย หมายเลขของปัญญหาจะถ หาจะถกกเรเรยง ยง
ตามลาาดดบเหต
บเหตการณ
การณกกอนหล
อนหลง ดงน
งน น 
น ปัญหาท
ญหาท เเกกดดกกอนจะเป
อนจะเปนหมายเลข
นหมายเลข 1 สวนปั วนปัญหาท
ญหาท เเกกดใหม
ดใหมลลาาส
 สดดจะเป
จะเปนหมายเลขส
นหมายเลขสดท ดทาายย หมายเลขของปัญญหาจะไม หาจะไมมมกการาร
เปล ยยนแปลง
นแปลง และปัญหาใหม
ญหาใหมททกกปัปัญหาจะถ
ญหาจะถกกเพ เพ มมเขเขาไปตามล
าไปตามลาดบ แตออยยางไรก
างไรกตตาม
าม ทกกคร
คร งงทท มาพบแพทย
มาพบแพทยหหรรอเข
อเขาารรบการร
บการรกษาในโรงพยาบาล
กษาในโรงพยาบาล ปัญหาต ญหาตาางๆ
งๆ จะถกจ กจดใหม
ดใหม
ตามลาาดดบความร
บความรนแรงหร
นแรงหรอตามความส
อตามความสาาคคญของปัญหา
ญหา ดงน
งน น 
น  ไม
 ไมแปลกท ัญหาท  7 จะถกกนนาข
แปลกท ปปัญหาท าข นมาพ
นมาพดกออนปั
นปัญญหาท
หาท   11
2. SOAP Note (subjective, objective, assessment, และ plan)
plan)  

แตละปั
ละปัญหาจะม
ญหาจะมการบ การบนนททก subjective และ objective data เพ อน อนาไปส
าไปส  plan แลวย วยงต
งตองบ
องบนนททกกเหต
เหตผผลท
ลท ใช
   ในการ assessment และแปล
ผลขออมมลดววยย plan อาจเปนการส นการส งงให
ใหเเพพ มมววธธปปฏฏบบตตหหร
 รอการตรวจเพ
อการตรวจเพ ออให
ให ไดขขออมมลลมากข
มากข น 
น , เพ อเร
อเร มตนนการร
การรกกษา
ษา, เพ อให
อใหกการร
ารรกกษาต
ษาตอไปหร
อไปหรอหย
อหยดดการร
การรกษาเด
กษาเดม, หรอ
เพ ออรอด
รอดผผปปววยต
 ยตออไปก
ไปกออน 
น  

(S)  
Subjective (S)

Subjective data จะบนท นทกความร

กความร  สสกของผ
ก ของผ  ปปวยหร
วยหรอออะไรก
อะไรกตามท
ตามท สามารถส
สามารถสงงเกตได
เกตไดจากผ
จากผ  ปปวย
ว ย Subjective data เปนนการพรรณนาตามธรรมชาต
การพรรณนาตามธรรมชาตซซ ง
ปกต ไมสสามารถย
ามารถยนนยยนนได
ไดดดวยกระบวนการหร
วยกระบวนการหรอการตรวจใดๆ
อการตรวจใดๆ ทางแรกท จะได จะได Subjective data คอ รบฟั บฟังการพรรณนาค
งการพรรณนาคาบนนหร
หรออาการของผ
ออาการของผ  ปปวย
ว ย และการ
ตอบคาถามท
าถามท ววททกระบบ
กระบบ (review of systems; ROS) นอกจากน น  น Subjective data ยงงอาจได อาจไดจจากการส
ากการสงเกตท
งเกตทาาทาง
ทาง, การพด, พฤตกรรม กรรม,
การตอบสนอง, เปนนตตน 
น  ของผ  ปปววย
 ย 
Objective (O)
(O)  

Objective data เชน 

น  สญญญาณช
ญาณชพ, ผลตรวจรางกาย
างกาย, ผลตรวจทางหองปฏ
องปฏบบตต, และผลตรวจวนนจจฉ
 ฉย เชนน  ภาพถาายร
ยรงส
งส, ภาพถายสมอง
ายสมอง, และภาพคล นนไฟฟ
ไฟฟา
หวใจ
วใจ 

-ยาท ได
  รรบในปั
บในปัจจ จจบบน 
น (Current
  (Current medications) จะเขยนไว ยนไว ใต Objective data เพ อช
อชววยเต
ยเตออนเภส
นเภสชกรว
ชกรวาาผ  ผปปวยก
วยกาล
าลงได
งไดรรบบอะไรในแต
 อะไรในแตลละปั
ะปัญญหา
หา 
ยาท ผผปปววยก
 ยกาาลลงงได
ไดรรบท
บทกต
กตววควรเข
ควรเขาได
าไดกกบบปัปัญหา
ญหา ถาาผ  ผปปววยก
ยกาาลลงงได
ไดรรบยาโดยไม
บยาโดยไมสามารถแยกแยะปั
สามารถแยกแยะปัญหาออกมาได
ญหาออกมาได แสดงวาารายช
รายช อปั
อปัญญหาน
หาน นย
นยงไม
งไมสสมบ
มบรรณณ 

หมายเหต: ยาบางตววอาจใช
อาจใชรรกกษาได
ษาไดมากกว
มากกวา 1 ปัญหา
ญหา 

 Assessment (A) 
(A) 
 

เภสชกรจะใช
ชกรจะใช subjective และ objective data เพ อประเมอประเมนนการร
การรกกษาษา หรอเพ
อเพ อให
อใหเปเปนนไปตามแผนการร
ไปตามแผนการรกกษา
ษา เภสชชกรควรพ
กรควรพฒฒนาว
นาวธธประมวล
ประมวล 
(systematic method) เพ อประเม
อประเมนนแต
แตลละปั
ะปัญหา
ญหา (เพ อความสมบ
อความสมบรรณณขของการประเม
องการประเมนนผลผล) โดยการประเมนนในแต
ในแตลละปั
ะปัญญหาจะประกอบด
หาจะประกอบดวยวย 3 สววนค
นคอ 

1. Etiology: ส งงแรกท แรกท คควรประเม
วรประเมนค
นคอ เปนปั
นปัญหาท
ญหาท เเกกดจากยาหร
ดจากยาหรอไม
อไม ซ งหลายปั
งหลายปัญหาไม
ญหาไม ใช โรคแตเปเปนนปฏ
ปฏกกรรยาท
ยาท ไม
  พพงงประสงค
ประสงคของยา
ของยา และควรแยกแยะถงปั
งปัจจ
จจย
เส ยยงหร
งหรออปัปัจจ
จจยยโน
โนมเอ
มเอยง
ยง (predisposing factors) ท เเปปนปั นปัญญหาในผ
หาในผ  ปปววย
 ย 

indicated: ปัญหาอาจจะเล
2. Assessment if therapy is indicated:  ญหาอาจจะเลกกนนออยย, ปานกลาง, หรอร
อรนแรง
นแรง อาจจะเฉยบพล
ยบพลนหรอเร
อเร อร
อรง และอาจจะทรงอย 

บการรหร
(stable)
เหมาะก
บการร อร
อรกกลามเร
กษาท
กษาท   ลามเร
 ไม  งใช
ออยๆ
ตตอองใช ยๆยยาา  ซ งความจ น (  (need) และเรงงดดวนในการร
งความจาาเปเปน  วนในการรกกษาแต
ษาแตละอยางต
างตองช
องชดดเจน 
เจน  บางปัญญหาอาจไม
หาอาจไมรรนแรงพอท
นแรงพอท จจะใช
ะใชยยาา และในบางปัญญหาอาจ
หาอาจ

3. Assessment of current therapy and/or new therapy:  บออยคร ยคร งท

งท   ผผปปวยม
ว ยมหหลายปั
ลายปัญญหาเร
หาเร อร
อรงและได
งและไดรรบบการร
การรกษาอย
กษาอย กกออน 
น 
แลว แตออาจเป
าจเปนนการร
การรกกษาท
ษาท ไม
  ดดทท สสดดส
 สาหร
าหรบบผ  ผปปวยรายน
ว ยรายน  โดยการร
 โดยการรกกษาใหม ษาใหมอาจเร
อาจเร มกออให
ใหเเกกดดปัปัญหาใหม
ญหาใหมหหรรอเก
อเกาากก ได ซ งงเภสเภสชชกรจะต
กรจะตองประมวล
องประมวล 
(systematically
(systematica lly evaluate) การรกกษาท ษาท   ผผปปววยก
 ยกาาลลงงได
ไดรรบ และการรกกษาใหม
ษาใหม ทกกเหต เหตผผลท
ลท เภส
เภสชชกรประเม
กรประเมนควรเข นควรเขยนไว
ยนไวเพเพ ออความเข
ความเขาใจของบ
าใจของบคคลากร
ลากร
สาธารณสขอขอ นๆ
นๆ ถงงการเปล
การเปล ยยนแปลงการร
นแปลงการรกกษา ษา, เพ อตรวจสอบค
อตรวจสอบคณณภาพของการบร ภาพของการบรบาล บาล, และชววยเต ยเตออนความทรงจ
นความทรงจาเภส าเภสชกรเอง ชกรเอง 

a. เภสชชกรควรหาส
a.  กรควรหาส งงทท ดดทท สส ด (เชน 
น drug of choice) สาาหร หรบบผ  ผปปวยรายน
วยรายน  โดยการเล
 โดยการเลออกยาจะข
กยาจะข นนกกบปั
บปัญหาอ
ญหาอ นนๆๆ ของผ  ปปวย
ว ย (ปฏกกรรยาระหว
ยาระหวาางยา
งยา-  โรค
โรค), ยา
อ นๆ
นๆ ท ได
  รรบ (ปฏกกรร ยาระหว
ยาระหวาางยา งยา-ยา), อาย, การทาางานของต
งานของตบบและไต
และไต, การแพยยาา (ระวงงการแพ การแพขขาามกล
มกล ม), ปัจจ
จจยเส
ยเส ยงต
ยงตออการเก
การเกดปฏ ดปฏกกรรยาไม
ยาไมพพงงประสงค
ประสงคหหรรอ
ผลขางเค
างเคยง
ยง, ความสะดวก, ความรววมม มมอ, และราคา 

b. เภสชชกรควรหาขนาดยาท
b.  กรควรหาขนาดยาท เหมาะสมส
เหมาะสมสาหร
าหรบ  ผปปวยรายน
วยรายน  ซ งงพพจารณาตามอาย
จารณาตามอาย, เพศ , น าหน
าหนก, การทางานของต
างานของตบบและไต
และไต, ยาอ นนทท   ผผปป ววยได
ยไดรรบอย
บ อย , และปัจจจจยท
ยท 
เก ยยวข
วของอ
องอ นๆ
นๆ เภสชชกรควรค
กรควรคานวณคาาเภส
เภสชจลนศาสตร
ชจลนศาสตร โดยใชตตวแปรของประชากร
วแปรของประชากร หรอตามระด
อตามระดบยาคร
บยาคร งก
งกออน 
น  
c. เภสชชกรควรหาร
c.  กรควรหารปแบบยา, วถถทางให
ท างใหยา
ยา, และตารางการใหยยาท
าท เหมาะสม
เหมาะสม โดยควรพ
 โดยควรพจจารณาปั
ารณาปัจจ
จจยยเฉพาะราย
เฉพาะราย, ความสะดวก, ความรวมมอ, ราคา, และการดาาเน
เนนน  
ชววต รววมด
มดววยย 

d.  เภสชชกรควรหาระยะเวลาการใช
d. กรควรหาระยะเวลาการใชยยาท
าท เเหมาะสม
หมาะสม 

e. เภสชชกรควรหาว
e.  กรควรหาวาายาท ยาทกต
กตวจ
วจาาเปเปนต
นตอองใช
งใชหหรรอไม
อไม ในบางปั
 ในบางปัญหาการเพ
ญหาการเพ มขนาดยาท
มขนาดยาท  ใชเเดด ยยวๆ
วๆ อาจจะดกกววาการใช
าการใชยาสองชน
ยาสองชนด และเภสชชกรควรพยายามลดจ
กรควรพยายามลดจานวน 
านวน 
รายการยาท   ผผปปววยได
 ยไดรรบอย
บ อย 

f.  การรกกษาในปั
f. ษาในปัจจ
จจบบน 
น เภสชชกรควรหาว
กรควรหาวา 

(1)  ถาผ
(1) า  ผปปวยตอบสนองต
ว ยตอบสนองตออการร
การรกกษา
ษา ควรพจจารณาปั
ารณาปัจจจจยยตตาางๆ
งๆ ของผ  ปปววยย โดยน
 โดยนาข
าข นมาพ
นมาพดใตหหวข
ว ขอ goal และ monitoring parameters

(2) ถาผ
(2)  า  ผปปวยเก
ว ยเกดดปฏ
ปฏกกรรยยาไม
 าไมพพงงประสงค
ประสงค, ผลขาางเค
งเคยยงง, หรอปฏ
อปฏกกรรยาระหว
ยาระหวาางยา
งยา แผนการรกษาได
กษาไดรรบบผลกระทบเพ
 ผลกระทบเพยงใดจากส
ยงใดจากส งเหล
งเหลาานน  

(3)  ยาเม อไม
(3) อไม ใชตตามแพทย
ามแพทยสส งปกต
ง ปกตแแลลวจะไม
วจะไม ไดผล
ผล ตองระว
องระวงงถถออยค
ยคาาทท เเปปนค
นคาถามเพ
าถามเพ ออให
ให ไดขขอม
อ มลอย
ลอยางถ
างถกต
กตองเก
องเก ยวก
ยวกบบความร
ความรวมม
วมมออในการใช
ในการใชยยาของผ
าของผ  ปปวย
ว ย 

(P)  
Plan (P)

a. Therapeutic: เร มมหร หรออแนะน
แนะนาแผนการร
าแผนการรกกษา ษา โดยการร
  โดยการรกกษาในปั
ษาในปัจจจจบบนท
นท   ผผปปววยก
 ยกาล
าลงได
งไดรรบอย
บ อย ออาจพ
าจพจารณาให
จารณาใหตตออไปหร
 ไปหรอหย
อหยดให
ดให ( (แสดงเหตผผลในส
ลในสววน 
น  
assessment ของ SOAP note) ถาาเร เร มการร
มการรกษาใหม
กษาใหมควรจะบอกช 
ควรจะบอกช ออยา ยา, ขนาดยา, รปแบบยา ปแบบยา, วถถททางให างใหยยาา, ตารางการใหยยาา, ระยะเวลาการใหยยาา,
และควรเร มให
มใหกการร
ารรกกษาอย
ษาอยางไร
างไร การรกกษาอาจจะเร
ษาอาจจะเร มมดดวยขนาดยาปกต
วยขนาดยาปกตหหรรออคคออยๆ
ยๆ ปรบบขนาดขนาด ข นนกกบชน บชนดยา ดยา และผ  ปปววยหร
ยหรอปั
อปัญหา
ญหา ถาต
าตอองปร
งปรบขนาดยาควรระบ
บขนาดยาควรระบขนาดยา
ขนาดยา
และความบอยในการปร
อยในการปรบ รวมถงงระบ
ระบคคาาแนะน
แนะนาาววถถการใช
การใชยยาด
าดววยย สวนเหต
วนเหตผลในการเล
ผลในการเลอกยา อกยา, ขนาดยา, รปแบบยา ปแบบยา, วถถททางให
างใหยยาา, และระยะเวลาการใหยาควรระบ
ยาควรระบ ไว ใน 
สววน 
น  assessment ของ SOAP note

b. Drugs to be avoided: ควรแสดงรายช อยาท อยาท งงหมดท

หมดท อาจใช
อาจใชรรกษาปั
กษาปัญหาน
ญหาน ได    แตคควรหล
วรหลกเล
กเล ยยงในผ
งในผ  ปปววยรายน
ยรายน เน
เน อองจากอะไร
งจากอะไร ถาาผผปปวยได
ว ยไดรรบบยาเพ
 ยาเพ อ
แก ไขปัญหาอ
ญหาอ นๆ
นๆ แลวเก
วเกดดปฏ
ปฏกกรร ยยาก
ากบการร
บการรกษาในปั
กษาในปัญหาน
ญหาน กกควรกล
ควรกลาาวถ
วถงงดดววยย (ควรหลกกเลเล ยงการใช
ยงการใช) เภสชชกรควรแสดงเหต
กรควรแสดงเหตผผลว ลวาาททาไมจ
าไมจงต
งตอองหล
งหลกเล
กเล ยยงยาเหล
งยาเหลาานน  เชนน  
 

การแพยยาา, อาย, ปฏกกรรยาระหว

ย าระหวาางยา
งยา- โรค
 โรค, ปฏกกรรยาระหว
ยาระหวางยา
างยา-ยา, ตบบหร
หรอไตท
อไตทาางานผ
งานผดดปกต
ปกต, ปัจจ
จจยเส
ยเส ยงต
ยงตออการเก
การเกดปฏ
ดปฏกกรรยาไม
ยาไมพพงงประสงค
ประสงคหหรรอผลข
อผลขางเค
างเคยง
ยง, ความ
สะดวก, ความรวมม
วมมอในการใช
อในการใช, หรอราคา อราคา ซ งเหต
งเหตผลเหล
ผลเหลาานน ไม
   ไดกกลลาวไว
าวไว ในสวน 
วน  assessment ของ SOAP note

c. Goals: แตลละแผนการร
ะแผนการรกกษาควรจะม
ษาควรจะม long-term goal ตามปัญหาและล ญหาและลกษณะของผ  ปปวย ว ย บางปัญญหาอาจร
หาอาจรกษาหายขาด
กษาหายขาด ขณะท ปปััญญหาอ หาอ นนๆๆ อาจเพ อ
ควบคมมหร
หรอบรรเทาอาการ
อบรรเทาอาการ   ผปปววยบางรายต
ยบางรายตองการให
องการให subjective และ objective evidence กลบเป บเปนนปกต
ปกต ขณะท   ผผปป วยอ
ว ยอ นนๆๆ ท มมปปั ัญญหาร
หารนแรง
นแรง
ตอองการให
งการให subjective
 subjective และ objective evidence เขาาสส ปกต ปกตเเททาน
าน น 
น สวน 
วน  goals ท เเหมาะสมอ
หมาะสมอ นนๆๆ เชนน  ปองก
องกนนภาวะแทรกซ
ภาวะแทรกซอนเฉ อนเฉยยบพล บพลนน  ,
ปองก
องกนนออตตราป
ราปวยและอ
วยและอตตราตายในระยะยาว
ราตายในระยะยาว, หลกกเลเล ยงปฏ
ยงปฏกกรรยยาท
าท  ไมพพงประสงค
งประสงคหหรรออปฏ
ปฏกกรรยาระหวางยา
างยา, ความรวมม
วมมออในการร
ในการรกษาด
กษาดขข นน  , คณณภาพช
ภาพชววตด
ตดขข นน 
  , และลด
คาาใชใชจจาายในการด
 ยในการดแแลส
ลสขภาพ
ขภาพ 
d. Therapeutic and toxicity monitoring parameters: parameters:  แตลละแผนการร
ะแผนการรกษาควรจะตรวจต
กษาควรจะตรวจตดตามต
ดตามตววแปรอย
แปรอยาางเฉพาะเจาะจง
งเฉพาะเจาะจง เพ อ
ประเมนการตอบสนอง
นการตอบสนอง และเพ ออไม
ไม ใหเเกกดปฏ
ดปฏกรร ยยาท
าท  ไมพพงประสงค
งประสงคหหรรออผลข
ผลขาางเค
งเคยงจากยา
ยงจากยา 

(1) Therapeutic monitoring parameters: เภสชกรต ชกรตอองเล

งเลออกก subjective และ objective data อยาางเหมาะสมท งเหมาะสมท จจะะ
ตดดตามเพ
ตามเพ อประเม
อประเมนนการตอบสนองต
การตอบสนองตอการร อการรกกษา ษา ซ งควรเอาใจใส
งควรเอาใจใส ในการเลออกต กตววแปรเหล
แปรเหลาานน , พจารณาเร
จารณาเร องราคา
องราคา, ปัญหาความเข
ญหาความเขาาถถง (invasiveness), ความ
เส ยยงของกระบวนการ
งของกระบวนการ, ความไว (sensitivity), และความนาาเชเช ออถถอ โดยปกต  โดยปกตแแลลว subjective และ objective data ท ใช   ววธธ ใดว
 นนจจฉฉยโรคก
ยโรคก
มกจะใช
กจะใชววธธนน  นเพ
น เพ ออตรวจต
ตรวจตดตามการร
ดตามการรกษาด กษาดววยย เวนแต นแต ไมสสามารถท
ามารถทาาซซ าาเพ
เพ อตรวจต
อตรวจตดตามได
ดตามได เพราะมราคาแพงหรอปั อปัญหาความเขาาถถง ความบอยในการตรวจต
อยในการตรวจตดดตามต ตามตว
แปรเหลาานน กกคควรกล
วรกลาาวไววไวดดววยย สววนจ
นจดดสส นส
นสด (end points) กควรม ควรม ในแตลละแผนการร
ะแผนการรกกษา ษา จดส
ดส นส
นสดดควรม
ควรมคความจ
วามจาาเพาะเจาะจงก
เพาะเจาะจงกบผ
บผปปวย
ว ย, ยา, และปัญหา ญหา โดย
 โดย
ตววแปรท
แปรท ตรวจต
ตรวจตดดตามอาจกลตามอาจกลบเป บเปนปกต
นปกตหหรรออเขเขาาสสปกต
ป กต ( (คลาายก
ยกบ goals) ข นนกกบบผ  ผปปววย
 ย, ยา, หรอปั อปัญหา
ญหา จดส
ดส นส
นสดดอาจแสดงให
อาจแสดงใหเหเหนว
นวาาการร
การรกษาน
กษาน นสมบ
นสมบรรณณหหรรอไม
อไม 
ถาจ
าจดดสส นนสสดแสดงให
ดแสดงใหเเหหนนววาการร
าการรกกษานษาน นสมบ
นสมบรรณณกกควรกล ควรกลาาวไว
วไวดดววยว
ยวายาอะไรท
ายาอะไรท จะหย
จะหยด แตถถาาจจดส
ดส นส
นสดแสดงให
ดแสดงใหเหเหนว
นวาาการร
การรกษาน
กษาน นย
นยงไม
งไมพพอเพ
อเพยง ยง กอาจจะระบ
อาจจะระบการร การรกกษา
ษา
เพ มเต
มเตมเข
มเขาาไปหร
ไปหรอเล อเลออกการร
กการรกกษาอษาอ นๆ (alternative therapy)

(2) Toxicity monitoring parameters: แตละแผนการร ละแผนการรกกษาควรจะตรวจต

ษาควรจะตรวจตดตามปฏ
ดตามปฏกกรรยาท
ยาท ไม
  พพงงประสงค
ประสงค, ผลขางเค
างเคยง ยง, และปฏกกรรยยาระหว
 าระหวาางง
ยา เภสชชกรจะต
กรจะตองเล
องเลอก อก subjective และ objective data อยางเหมาะสมท างเหมาะสมท จะสจะสงเกตเพ
งเกตเพ ออประเม
ประเมนความเป
นความเปนนพพษ ควรกลาาวถ
วถงชงชวงของการตรวจต
วงของการตรวจตดดตาม ตาม
ดววยย ความผดดปกต
ปกตบางอย
บางอยางพบได
างพบไดเเมม อท อทาการตรวจค
าการตรวจคดดกรองเป กรองเปนประจ
นประจาาและปั
และปัญหาท
ญหาท เเกกดจากยาก
ดจากยากควรถ
ควรถกบ
กบงชงช ได
  พพรรอมก
อมกบบความถ
ความถ ของการส
ของการสงเกตการณ
งเกตการณ รวมถงงวางแผนร
วางแผนรบม บมอ
ผลท ไม
  พพงงประสงค
ประสงคทท อาจเก
อาจเกดดขข น 
น (  (รนนแรงหร
แรงหรออเกเกดดบบอยเพ
อยเพยงใด
ยงใด) 

e. Patient education:   ผปปววยท ยทกรายควรทราบช

กรายควรทราบช ออยา ยา, ขนาดยา, ขออบบงงใชใช, ตารางการใชยยาา, การเกบร
บรกษายา
กษายา, ขออควรระว
ควรระวง, ระยะเวลาการใชยยาา, และ
ผลขางเค
างเคยง
ยง/ปฏกกรรยยาท
าท ไม
  พพงประสงค
งประสงคของยาท
ของยาท กกาาลลงงใชใชออยย  รปปแบบยาบางอย
แบบยาบางอยาางอาจต
งอาจตองการค
องการคาแนะน าแนะนาในการใช
าในการใชยามากกว
ยามากกวาายาอ
ยาอ นนๆๆ นอกจากน นน  ควรกลาาวถ
วถงความก
งความกงวล
งวล
 ใดๆ ของผ  ปปววยต
ยตอการใช
อการใชยา
ยา และขอม
อมลอ นใดเพ
นใดเพ ออให
ให ใชยาอย
ยาอยาางปลอดภ งปลอดภยและเหมาะสมก
ยและเหมาะสมกควรน
ควรนาข าข นนมาพ
มาพดดวย
วย  

f. Future plans: อาจเปนไปได นไปไดทท ผผปปวยจะกล

ว ยจะกลบมาพบแพทย
บมาพบแพทยออก ดงน งน นบางแผนการควรจ
นบางแผนการควรจดท
ดทาาขข นเพ
นเพ อต
อตดดตามต
ตามตอเน
อเน ององ (follow-up) เม ออมาพบแพทย
มาพบแพทย
ตามกาาหนดอาจต
หนดอาจตองทองทาการตรวจสอบเพ
าการตรวจสอบเพ มมเตเตมมเพ
เพ ออเปเปนข
นขอม
อมลเบ อองต
งตนนกกอนเร
อนเร มการรกกษา ษา หรอเตร
อเตรยมแผนฉ
ยมแผนฉกกเฉเฉนนไวไวสสาาหร
 หรบรายท
บรายท ไม  ตอบสนองต
ตอบสนองตอการร
อการรกษาหร
กษาหรออเกเกดปัญญหา
หา
จากยา ซ งงเภส
เภสชชกรจ
กรจาเป
าเปนตองม
องม Future plans สาาหร หรบบผ  ผปปววยน
 ยน ดดววยย 

ตวอยางร
วอยางรปแบบการนาเสนอกรณ
ปแบบการนาเสนอกรณศศกกษา
 ษา (Case Presentation Example) 

1) Boh LE กลาวถ าวถงการน

งการนาเสนอกรณ
าเสนอกรณศศกษา (case presentation) วา ปกตจจะใช
ะใชเเวลาประมาณ
วลาประมาณ 20-30 นาท ซ งงจะท
จะทาาให
ใหนนกกเร
 เรยยนม
นม โอกาสเพ ม
ทกกษะการส
ษะการส ออสาร
สาร และควรมเอกสารประกอบการน
เอกสารประกอบการนาาเสนอ
เสนอ (handout), อภปรายโรค
ปรายโรค, อภปปรายการร
รายการรกษาด
กษาดวยยา
วยยา, และวจารณ
จารณการร
การรกษาโดยรวมและน
กษาโดยรวมและนาามาเป มาเปนน  
ขออสร
สรปของการน
ปของการนาาเสนอ
เสนอ 

-เอกสารประกอบการนาเสนอ
าเสนอ (handout) ควรประกอบดววยย 

Data) เชน 
Demographic data (Dem Data)  น อาย, เพศ , เช อชาต
อชาต, น าาหน
หนก 

(CC) หรอเหต
Chief complaint (CC)  อเหตผลในการร
ผลในการรบบผ  ผปปววยไว
ยไว ในโรงพยาบาล 

History of present illness (HPI) 

(HPI) 
 

Past medical history (PMH)  (PMH) ประกอบดววยย ประวตตสส นนๆ

 ๆ ท งงหมดเก
หมดเก ยยวก
วกบความเจ
บความเจบป
บปวย
วย, การผาต
าตด, และการเขาารรบร
บรกษาในโรงพยาบาล
กษาในโรงพยาบาล ซ งม
งมผผลล
 โดยตรงตอออาการเจ
อาการเจบบปปวยในปั
วยในปัจจ
จจบบนน
นน  

Social history (SH) 

(SH) 

Family history (FH) 

(FH) 

Medications (Meds) and allergies or adverse drug reactions (ADRs)

Pertinent physical examination (PE) data 

data 

(Labs) ควรมชชววงค
Pertinent laboratory values (Labs)  งคาปกต
าปกต และมการประเม
การประเมนน  creatinine clearance (Clcr) และการทาางานของ
งานของ
ตบ (liver function test [LFT])

Problem List  

ระยะเวลาการนาเสนอ
ระยะเวลาการนาเสนอ: ประมาณ 5 นาท 

-การอภปปรายโรค
รายโรค เปนนการอภ
การอภปปรายท
รายท ววไปเก
ไปเก ยยวก
วกบการด
บการดาาเน
เนนไปของโรค
นไปของโรค และควรครอบคลมการเปล ยยนแปลงทางพยาธ
นแปลงทางพยาธสสภาพและสร
ภาพและสรรรววทยา
ทยา รวมถงงสาเหต
สาเหตขของโรค
องโรค, อาการ
, และผลตรวจทางหองปฏ
องปฏบบตตการท
การท พพบบ พรออมท
มท งงอภ
อภปรายการว
ปรายการวนนจจฉฉยยและการคาดคะเนของโรค
และการคาดคะเนของโรค (prognosis) และกลาาวถ
วถงภาวะแทรกซ
งภาวะแทรกซออนท
นท ออาจเก
าจเกดข
ดข นด
นดวย
วย 

>>  พงจ
>>    าไว   :   การอภปปรายโรคเป
    ว าา  รายโรคเปนส
นส งงสสาค
าคญ เพราะจะเปนพ
นพ นฐานในการอภปรรายการร
ายการรกษาดวยยา
วยยา และพารามเตอรทท ตต อองตรวจต
งตรวจตดดตามด
ตามดปประส
ระสททธธภาพและความเป
ภาพและความเปนน  
พษ 
ษ 

ระยะเวลาการนาเสนอ
ระยะเวลาการนาเสนอ: ประมาณ 5 นาท 

-การอภปปรายการร
รายการรกษาด กษาดวยยา
วยยา ควรกลาาวถ
ระยะเวลาในการใชยยาา พรออมท
พารามเเตอร
ตอรทท ททาการตรวจต
า การตรวจตดดตามเพ
วถงงจจดประสงค
ดประสงคของการร
ของการรกษาด
กษาดวยยาส
วยยาสาหร
าหรบบโรคน
โรคน นนๆๆ รวมท ง การเลอกใช
อกใชยยาา, กลไกการออกฤทธ
กลไกการออกฤทธ  , ขนาดยา, วถถททางให างใหยยาา, และ
มท งงอภ
อภปรายผลข
ปรายผลขาางเค
งเคยยงท
งท พบบ
พบบออยย (มความส
ความสาาคคญหร
ญหรอไม
อไม) และรนแรงของยาแต
นแรงของยาแตลละขนาน 
ะขนาน  รวมท งวงวธธแก
แก ไข นอกจากน นน   ควรมการบรรยาย
การบรรยาย
ตามเพ อประเม
อประเมนการตอบสนองการรกกษา ษา รวมท ง จดดมม งหมายของการร
งหมายของการรกษาด กษาดวย
วย (therapeutic endpoints)

2. รปแบบของ
ปแบบของ Schroeder DJ, Gourley DR, Herfindal ET 
ET 

Case_______________________
Preblem___________________________________________
S: 

O: 

A: Etiology:

Indication for therapy:

Assessment of therapy:
 

P: Therapeutic plan:

Drugs to be avoided:

Goals:

Therapeutic minitoring:

Toxicity monitoring:

Education plan:

Future plan:

(WNL= within normal limits; WDWN= well-developed, well-nourished; CNI= cranial nerves
intact)

GEN (general) COR (coronary)

(coronar y) EXT (extremitie
(extremities)
s)
VS (vital signs) - BP, RR, T, P, Wt, Ht ABD (abdomen) NEURO (neurological)
HEENT (head, eyes, ear, nose, and throat) GU (genitourinary)

 
บรรณาน  กรม
กรม

1. Schroeder DJ, Gourley DR, Herfindal ET, editors. Casebook for Herfindal and Gourley's textbook of
therapeutics: disease and drug management. 6th ed. Baltimore: Williams & Wilkins; 1996.  
2. Boh LE, Hanson KK. Goals, objectives, and activities. In: Boh LE, editor. Clinical clerkship manual.
Vancouver: Applied Therapeutics; 1993. p. 1-1-1-19.