Mấy bạn có thêm bớt gì đó nếu cảm thấy chưa đủ hoặc thừa.

Hạn chế share bài chung!

CÂU 1: PHÂ N TÍCH VAI TRÒ CỦ A BAO RĂ NG TRONG QUÁ TRÌNH HÌNH THÀ NH RĂ NG
- Bao ră ng hình thà nh sớ m: chỉ sau 1 chú t củ a giai đoạ n mủ ră ng ở gđ chuô ng ră ng.
- Ở giai đoạ n mủ ră ng, nhiều tế bà o trung mô quanh ră ng chủ yếu là nguyên bà o sợ i,
chiếm phầ n lớ n bao ră ng. Ở giai đoạ n chuô ng ră ng, nhữ ng nguyên bà o sợ i tổ ng hợ p cho
bao quanh ră ng cá c bó sợ i Collagene, cá c sợ i nà y ban đầ u mả nh, về sau dà y đặ c bao
quanh ră ng tương lai vớ i nhiều mạ ch má u tâ n tạ o.
 Trong giai đoạ n nà y bao ră ng đó ng vai trò :
+ Bả o vệ mầ m ră ng trong cá c giai đoạ n phá t triển củ a nó
+ Bả o đả m cung cấ p thà nh phầ n dinh dưỡ ng cầ n thiết cho sự tạ o men ră ng bằ ng cá c
mạ ch má u củ a nó .
- Trong quá trình kiến tạ o châ n ră ng:
+ Nhữ ng tế bà o biểu mô men sá t vớ i ngà ră ng tiêu biến (sự tiêu biến bao biểu mô
Hertwig), lớ p nguyên bà o sợ i ở phía trong bao ră ng sẽ á p sá t và dọ c theo lớ p ngà châ n
ră ng để biệt hó a thà nh nguyên bà o cement, tạ o khuô n hữ u cơ bị khoá ng hó a: cement
ră ng.
+ Tế bà o lớ p ngoà i củ a bao ră ng biệt hó a thà nh tạ o cố t bà o, nhữ ng tế bà o nà y tổ ng hợ p
và chế tiết chấ t că n bả n tạ o xương ổ ră ng.
+ Lớ p trung gian tạ o dâ y chằ ng nha chu, mộ t đầ u gắ n và o lớ p xi mă ng, đầ u kia gắ n vớ i
xương ổ ră ng  tạ o sự định hướ ng sinh lý phù hợ p cho qt mọ c ră ng.

CÂU 2: SỰ HÌNH THÀ NH CEMENT

- Sự sinh cement đượ c hình thà nh từ biểu mô ngoà i củ a bao Hertwig, bắ t đầ u từ cổ ră ng
đến châ n ră ng.
- Cù ng vớ i sự tan rã củ a bao biểu mô Hertwig, cá c nguyên bà o sợ i củ a bao ră ng biệt hoá
thà nh nguyên bà o cement.
- Nhữ ng nguyên bà o củ a củ a cement tổ ng hợ p và chế tiết nhữ ng tiền chấ t hữ u cơ tạ o
thà nh chấ t că n bả n củ a lớ p cement. Chấ t că n bả n ngoạ i bà o hay mô dạ ng cement trả i qua
quá trình khoá ng hó a để tạ o cement.
- Nhữ ng sợ i colagen bao quanh ră ng sẽ đượ c gắ n vớ i lớ p cement trong quá trình khoá ng
hó a tạ o thà nh nhữ ng sợ i neo đầ u tiên củ a dâ y chằ ng nha chu.
- Quá trình sinh cement đi liền vớ i sự cố t hó a mà o xương ổ , dâ y chằ ng nha chu hình
thà nh liên kết 2 tổ chứ c nà y lạ i.
- Sự tá i cấ u trú c cement ră ng xả y ra suố t đờ i củ a 1 ră ng để đá p ứ ng lạ i nhữ ng thay đổ i về
sinh lý, điều trị hoặ c bệnh lý.
CÂU 3: PHÂ N TÍCH CHẤ T CĂ N BẢ N HỮ U CƠ TRONG THÀ NH PHẦ N CỦ A MEN RĂ NG
Chấ t că n bả n hữ u cơ củ a men ră ng chiếm 2% trọ ng lượ ng men ră ng ở ngườ i lớ n.
Thà nh phầ n protein chiếm 58%, lipid 40%, nướ c 2%.
+ Thà nh phầ n protein gồ m protein cấ u tạ o men ră ng chiếm mộ t lượ ng lớ n acid amin:
glycine, glutamique, serine và aspartique; phosphoproteine.
+ Thà nh phầ n lipide: thà nh phầ n chính là phospholipide và phospholipoprotein, là
thà nh phầ n chính củ a nhú Tomes kéo dà i, bị vù i trong chấ t men trong.
+ Nướ c (2%): tạ o thà nh vỏ hydrat quanh tinh thể và trong thà nh phầ n protein.
+ Nhữ ng phứ c hợ p proteines-saccharides chiếm mộ t lượ ng rấ t nhỏ 0,4-0,5%.
Chấ t că n bả n men do nguyên bà o men chế tiết ở giai đoạ n trưở ng thà nh, sau đó phầ n lớ n
bị tá i hấ p thụ bở i tế bà o nà y khi quá trình khoá ng hoá chấ t că n bả n xả y ra.
Đọc thêm:
https://drive.google.com/file/d/1UoXIwxOpMp6rUJwzjl7gWWmPz6bZNFj0/view
https://drive.google.com/file/d/1s_TQrWZoOOSUI92y8f5109IT3cCceiho/view

CÂU 4: TRÌNH BÀ Y 3 GIAI ĐOẠ N BIỆ T HOÁ CỦ A TẾ BÀ O BIỂ U MÔ MEN TRONG, TRONG
QUÁ TRÌNH SINH MEN RĂ NG
1. GIAI ĐOẠN TIỀN CHẾ TIẾT: Sự biệt hoá nguyên bà o men.
- Hình thành tiền nguyên bào men
+ Ngay sau khi nguyên bà o ngà xếp thà nh hà ng và bắ t đầ u tạ o tiền ngà , cá c TBBMMT
dà i hơn và có hình trụ củ a tiền nguyên bà o men
+ Dướ i ả nh hưở ng trự c tiếp củ a ngoạ i trung mô nhú ră ng và tiền ngà , cá c tiền nguyên
bà o men bắ t đầ u phâ n cự c
- Hình thành nguyên bào men chế tiết
+ Khi mà ng đá y bị thoá i hó a, mặ t phía chó p củ a tiền nguyên bà o men phá t triển nhiều
đuô i bà o chấ t, mộ t số xâ m nhậ p và o tiền ngà và tạ o nên nhữ ng tiếp xú c vớ i đuô i nguyên
bà o ngà , khơi mà o quá trình biệt hó a sau cù ng củ a tiền nguyên bà o men thà nh nguyên
bà o men chế tiết
+ Trong quá trình biệt hó a đó , cá c tế bà o trở nên dà i hơn, số lượ ng bà o quan tă ng lên,
cá c hạ t khuô n đầ u tiên tụ lạ i trong bà o tương ở cự c chó p và sự chế tiết khuô n men bắ t
đầ u.
+ Ở giai đoạ n kết thú c quá trình biệt hó a, nguyên bà o men có nhữ ng đặ c trưng củ a mộ t
tế bà o chế tiết

trang 2
2. GIAI ĐOẠN CHẾ TIẾT VÀ TRƯỞNG THÀNH:
- Giai đoạn chế tiết
+ Nguyên bà o men chế tiết dạ ng hình cộ t, thiết diện hình lụ c giá c, nhâ n nằ m ở cự c trên,
hệ thố ng Golgi dồ i dà o, lướ i nộ i bà o hạ t, cá c hạ t chế tiết. Cự c chó p ban đầ u phẳ ng và có
nhữ ng tua vi thể. Sau khi lớ p khuô n men đầ u tiên đượ c chế tiết, nguyên bà o men dịch
chuyển khỏ i cá c bề mặ t ngà và phá t triển nhú Tomes ở phầ n chó p. Ban đầ u, sự chế tiết
diễn ra ở toà n bộ mặ t chó p nguyên bà o men nhưng về sau chỉ diễn ra ở nhú Tomes.
+ Cá c khuô n men đượ c chế tiết khoá ng hó a dầ n thà nh men ră ng và khi chiều dà i củ a
men tă ng lên, cá c nguyên bà o men tiếp tụ c dịch chuyển từ ng khố i từ đườ ng nố i men ngà
về phía ngoạ i vi.
- Giai đoạn trưởng thành: Khi đạ t đượ c chiều dà y củ a lớ p men non, cá c nguyên bà o
men giả m chiều cao, giả m thể tích, giả m lượ ng và thoá i hó a bà o quan, cá c đầ u hoạ t độ ng
củ a tế bà o thay đổ i có chu kỳ từ dạ ng sầ n sù i sang dạ ng phẳ ng nhẵ n, để tham gia và o giai
đoạ n là m trưở ng thà nh men ră ng: lấ y đi có chọ n lọ c nướ c và hữ u cơ, đưa thà nh phầ n vô
cơ và o men ră ng.
3. GIAI ĐOẠN BẢO VỆ:
- Ở giai đoạ n cuố i, cá c cự c xa củ a nguyên bà o men chế tiết trở nên phẳ ng (do nhú Tomes
thoá i triển)
- Có mộ t bá m dính vữ ng chắ c giữ a nguyên bà o men và bề mặ t men nhờ cá c nử a thể nố i
 đặ c biệt quan trọ ng trong việc thà nh lậ p kết nố i ră ng nướ u.
- Nguyên bà o men thự c hiện sự bả o vệ bề mặ t men mớ i tạ o thà nh  ngă n sự biệt hó a
nguyên bà o cement trên bề mặ t men.
- Ngay sau khi đạ t đượ c độ dà y xá c định củ a men, cá c nguyên bà o men chế tiết 
nguyên bà o men thoá i hó a  cá c tế bà o biểu mô dẹt củ a biểu mô kết nố i và khô ng bao
giờ trở lạ i khả nă ng phâ n chia. Sau cù ng, chú ng di chuyển về phía rã nh nướ u, nơi cá c tế
bà o diễn ra sự bong vả y.

CÂU 5: PHÂ N TÍCH QUÁ TRÌNH BIỆ T HÓ A NGUYÊ N BÀ O SỢ I THÀ NH NGUYÊ N BÀ O NGÀ
TRONG QUÁ TRÌNH SINH NGÀ RĂ NG
Khi lớ p tế bà o biểu mô men trong biệt hoá đến giai đoạ n tiền nguyên bà o men, nhữ ng
nguyên bà o sợ i ở vù ng dướ i bắ t đầ u xếp sá t nhau thà nh mộ t lớ p nằ m sá t mà ng đá y.
Mà ng đá y ngà y cà ng mỏ ng và biến mấ t  do sự cả m ứ ng củ a tiền nguyên bà o men 
biệt hoá nguyên bà o sợ i thà nh nguyên bà o ngà .
Sự biệt hoá nguyên bà o sợ i thà nh nguyên bà o ngà bắ t đầ u bằ ng nhữ ng hiện tượ ng:
+ Ngừ ng sự phâ n bà o.
+ Tế bà o dà i ra, gia tă ng thể tích tế bà o.
+ Tế bà o phâ n cự c, phá t triển cá c bà o quan nộ i bà o.

trang 3
Sự ngừ ng nhâ n lên tế bà o chỉ là mộ t chỉ điểm khở i đầ u củ a quá trình biệt hoá , tuy nhiên
tế bà o phả i trả i qua nhữ ng quá trình thay đổ i để đạ t đến mứ c độ trưở ng thà nh. Sự
ngừ ng nhâ n lên củ a tế bà o đượ c xem là rấ t cầ n thiết cho sự biệt hoá .
Nguyên bà o sợ i ban đầ u dà i ra, sau đó biến thà nh hình trứ ng, khoả ng gian bà o xung
quanh chú ng xuấ t hiện ít sợ i collagene và cá c hạ t. Cự c ngọ n gấ p thà nh nhiều nếp, bà o
tương giã n rộ ng, cự c ngọ n bắ t đầ u có nhữ ng nhá nh bà o tương tiếp xú c vớ i tiền nguyên
bà o men. Nhâ n di chuyển về cự c đá y, cá c bà o quan tá i phố i trí quanh nhâ n và cự c ngọ n
(cự c chế tiết tương lai).

CÂU 6: MÔ TẢ VÀ PHÂ N TÍCH CẤ U TẠ O SỢ I VON KORFF TRONG QUÁ TRÌNH HÌNH

THÀ NH NGÀ RĂ NG (Hy vọng ko ra câu này, do ko rõ ràng :v)
- Trong thờ i gian trướ c đâ y, sợ i Korff đã đượ c coi là cá c phầ n tử cấ u trú c đặ c trưng củ a
ngà vỏ và tạ o nên khuô n collagen duy nhấ t củ a ngà vỏ . Nhưng bả n chấ t và sự tồ n tạ i
chưa rõ .
- Nhờ phả n ứ ng hó a mô vớ i bạ c, quan sá t dướ i kính hiển vi hoặ c theo phương phá p vết,
hay vớ i xanh Toluidine ở pH = 4,7. Cá c sợ i nà y dà y khoả ng 0,5 - 1 micromet, kéo dà i, hơi
lượ n só ng và bắ t đầ u từ mô tủ y ngoạ i vi, chú ng chạ y giữ a cá c nguyên bà o ngà và tuô n
thà nh dạ ng chù m mà ng đá y đã dà y lên. Dự a và o đó , Moss và Ten Cate kết luậ n khô ng có
sự tồ n tạ i củ a cá c sợ i Korff, trong khi đó Baume lạ i tìm cá ch thuyết phụ c và mô tả chú ng
như là nhữ ng thà nh phầ n cấ u tạ o nên toà n bộ ngà quanh tủ y ră ng và xem chú ng như cá c
sả n phẩ m củ a cá c tế bà o trong tủ y ră ng hoặ c củ a tế bà o nhú ră ng lớ p dướ i nguyên bà o
ngà . Moss và Ten Cate coi cá c sợ i collagen dà y cũ ng như khuô n collagen củ a ngà vỏ là
củ a cá c sả n phẩ m nguyên bà o ngà chưa trưở ng thà nh.
- Cá c sợ i collagen dà y (0,05 – 0,2 micromet) ở ngà ră ng củ a ngườ i và độ ng vậ t khô ng
phả i là cấ u trú c cơ bả n tạ o nên cá c sợ Korffl vì chú ng chỉ có ở phầ n khuô n củ a ngà vỏ .
- Cá c sợ i nà y có thể thấ y dướ i kính hiển vi điện tử (Sợ i alpha, vớ i cá c dả i đặ c trưng
64nm) trong quá trình hình thà nh ngà vỏ vớ i trụ c dà i thườ ng gầ n như vuô ng gó c vớ i
mà ng đá y, khô ng nằ m giữ a cá c nguyên bà o ngà và khoả ng dướ i nguyên bà o ngà
- Cá c quan sá t gầ n đâ y: Cá c sợ i Korff dà y 0,5 – 1 micomet chỉ đơn giả n là sự tậ p trung
củ a cá c glycoprotein và glycosaminoglycan có cấ u trú c mô họ c giố ng dạ ng sợ i. Chú ng
khô ng phả i là cấ u trú c cố t lõ i chứ a sợ i collagen củ a ngà vỏ như nhậ n định trướ c đâ y.

CÂU 7: MÔ TẢ BỐ N LỚ P TẾ BÀ O CƠ QUAN MEN TRONG GIAI ĐOẠ N CHUÔ NG RĂ NG

1. BIỂU MÔ MEN RĂNG NGOÀI
+ BM vuô ng đơn/lá t đơn
+ Nhâ n: lớ n, trò n, giữ a TB, bà o quan phâ n bố quanh nhâ n, bà o tương có nhiều
Glycogene..

trang 4
 + Cá c mao mạ ch hình thà nh từ bao ră ng nằ m sá t mà ng đá y BM men ngoà i, cung cấ p
má u cho lớ p BM men ngoà i, cung cấ p chấ t dinh dưỡ ng, vitamin, hormone cho sự phá t
triển củ a cơ quan men. Đượ c kiểm soá t bở i mà ng đá y BM men ngoà i.
2. TẾ BÀO LƯỚI
+ Tế bà o hình sao, nhá nh bà o tương liên kết vớ i nhau bằ ng thể liên kết.
+ Nhâ n giữ a tế bà o, bà o quan phá t triển quanh nhâ n.
+ Golgi phá t triển. Tụ đặ c Glycosaminoglycan chứ a trong cá c tú i nhỏ sau đó xuấ t bà o ra
cá c khoả ng gian bà o, là thà nh phầ n cơ bả n củ a chấ t nền lớ p nà y, là chấ t ưa nướ c  tă ng
tính thấ m thà nh phầ n dinh dưỡ ng từ cá c mao mạ ch bên ngoà i và o trong chấ t tạ o men.
3. TẾ BÀO TRUNG GIAN
+ 3-5 hà ng tế bà o hình trụ .
+ Gắ n vớ i nhau bở i cá i thể liên kết ở mặ t trên và mặ t dướ i tế bà o.
+ Bà o tương lú c hoạ t độ ng chứ nhiều enzym hoạ t hó a.
+ Về sau dẹp lạ i.
4. BIỂU MÔ MEN RĂNG TRONG
+ Đứ ng trên mà ng đá y, gắ n vớ i mà ng đá y bằ ng thế bá n liên kết ngă n cá ch vớ i nhú ngoạ i
trung mô bên dướ i.
+ Cao hơn biểu mô men ngoà i.
+ Sau nà y rấ t phá t triển biệt hó a thà nh cá c biểu mô trụ đặ c biệt ở vù ng trung tâ m
chuô ng ră ng, từ đó lan ra ngoà i.

CÂU 8: CẤ U TẠ O PHẦ N THÂ N TẾ BÀ O CỦ A NGUYÊ N BÀ O NGÀ TRONG GIAI ĐOẠ N CHẾ

TIẾ T SINH NGÀ RĂ NG
Thâ n tế bà o chứ a nhâ n hình trứ ng, nằ m ở đá y tế bà o
chứ a nhiều hạ t nhiễm sắ c
quanh mà ng nhâ n: mộ t vù ng sẫ m mà u
bà o tương hệ thố ng bà o quan phá t triển, phâ n bố cự c trên tế bà o
bộ golgi: phá t triển ở giai đoạ n chế tiết
lướ i nộ i bà o có hạ t, ty thể phá t triển
- Từ thâ n tỏ a ra cá c nhá nh bà o tương chạ y lên trên vù ng men, cement khi châ n ră ng
đượ c hình thà nh.
- Thâ n xếp sá t nhau thà nh hà ng tế bà o, liên kết bằ ng thể nố i + liên kết khe.
- Nguyên bà o ngà là tế bà o rấ t hoạ t độ ng, tổ ng hợ p và chế tiết ngà .

CÂU 9: CẤ U TRÚ C TRỤ MÔ HỌ C TRỤ MEN

- Men đượ c hình thà nh bở i cá c trụ men xếp sá t nhau – là nhữ ng dả i bị khoá ng hoá chạ y
khắ p vù ng men, bắ t đầ u từ vù ng nố i men ngà đến bề mặ t củ a men. Phầ n khoá ng hoá dà y

trang 5
đặ c ở trung tâ m gọ i là tâ m trụ , phầ n kéo dà i mỏ ng tạ o thà nh đuô i trụ . Trụ men nà y xếp
gố i lên trụ men kia, khoả ng cá ch gian trụ rấ t hẹp.
- Đườ ng kính tâ m trụ #7m, ở trung tâ m trụ cá c tinh thể men xếp song song vớ i nhau,
trụ c c củ a tinh thể song song vớ i trụ c củ a trụ . Ở đuô i trụ , tinh thể chạ y theo hướ ng đuô i.
- Bao quanh tâ m trụ và đuô i trụ là chấ t că n bả n gian trụ : bao trụ .
- Khi men đượ c khoá ng hoá cá c trụ men chiếm phầ n kéo dà i củ a nhú Tomes, giữ a là chấ t
gian trụ . Quá trình tinh thể hoá đẩ y chấ t gian trụ ra vù ng ngoạ i biên, phầ n lớ n đượ c tá i
hấ p thụ khi quá trình tạ o men chấ m dứ t (bở i nguyên bà o men giai đoạ n sau chế tiết).
- Bao trụ chứ a chấ t hữ u cơ cò n lạ i trong quá trình tá i hấ p thụ .
- Trên tiêu bả n cắ t dọ c, trụ men có cấ u tạ o:
+ Có nhữ ng vù ng dã n ra và hẹp lạ i.
+ Nhữ ng đườ ng chạ y ngang đườ ng kính 5-7m.
- Điều nà y phả n á nh nhịp độ củ a sự phá t triển củ a men gồ m:
+ Sự biến dưỡ ng củ a tế bà o.
+ Sự đắ p thà nh từ ng lớ p men trụ .
+ Sự rú t lui từ ng đợ t củ a nguyên bà o men.
- Nhữ ng hình ả nh lượ n só ng bở i nhữ ng xoang ở 2/3 lớ p men trong, nhữ ng xoang nằ m
giữ a 5-7 trụ , giữ a cá c bó trụ men cá c trụ xếp song song, kết quả là cá c bó trụ phá t triển
theo nhó m.
- Ở tiêu bả n men phầ n trung tâ m ngườ i ta thấ y có sự thay đổ i, nhữ ng bó trụ bị cắ t ngang
và nhữ ng bó trụ bị cắ t dọ c, tạ o bă ng Hunter Schreger. Ở tiêu bả n mà i dả i Hunter
Schreger cho hình ả nh nhữ ng bă ng sá ng và bă ng tố i, điều nà y do quá trình khoá ng hoá
cá c trụ men, tuỳ thuộ c và o trụ bị mà i ngang hoặ c dọ c. Ở phía ngoà i men ră ng, phầ n lớ n
cá c trụ men chạ y thà nh từ ng lớ p song song và thẳ ng gó c vớ i bề mặ t củ a men ngoà i.
(Bă ng tố i: mà i dọ c. Bă ng sá ng: mà i ngang).

CÂU 10: MÔ TẢ QUÁ TRÌNH HÌNH THÀ NH DÂ Y CHẰ NG NHA CHU

- Dâ y chằ ng nha chu là 1 mô liên kết mềm biệt hó a để nố i ră ng và o xương ổ . Mộ t đầ u vù i
trong xê mă ng, đầ u kia bá m và o xương ổ .

- Nhữ ng tế bà o giữ a hai lớ p trong cù ng và ngoà i cù ng củ a bao ră ng biệt hó a thà nh

nguyên bà o sợ i, tao ra cá c sợ i collagen củ a thà nh phầ n dâ y chằ ng nha chu sau đó vù i
trong xê mă ng và xương ổ .

- Thoạ t tiên toà n bộ cá c sợ i củ a dâ y chằ ng chạ y xiên theo hướ ng thâ n ră ng, từ ră ng đến
xương. Cá c nguyên bà o sợ i vù ng chó p là nhữ ng tế bà o gố c tă ng sinh và di cư về phía cổ
để tạ o thà nh nhó m sợ i collagen đầ u tiên. Khi ră ng bắ t đầ u quá trình mọ c, độ nghiêng củ a
cá c bó sợ i giả m dầ n và vị trí củ a đườ ng nố i men xi mă ng cũ ng dịch chuyên từ phía chó p
về mà o xương ổ tiến đên ngang mứ c và sau đó nghiêng về phía nhai.

trang 6
- Dâ y chằ ng nha chu diễn ra sự tá i cấ u trú c trong suố t đờ i số ng, vù ng chó p có tố c độ
nhanh hơn vù ng cổ .

CÂU 11: VAI TRÒ CỦ A NƯỚ C BỌ T

* Chứ c nă ng dinh dưỡ ng
+ Cả m nhậ n vị giá c: nướ c bọ t như dung mô i tương tá c giữ a thứ c ă n vớ i gai vị giá c.
+ Bô i trơn: nhờ chấ t mucin giú p dễ nuố t.
+ Tiêu hó a: nhờ enzym amylase thuỷ phâ n tinh bộ t, ngoà i ra enzym giú p tiêu hó a lipid.
+ Câ n bằ ng nướ c: tuyến nướ c bọ t là mộ t phầ n củ a hệ thố ng điều hò a giú p duy trì mứ c
nướ c tố i ưu trong cơ thể, lượ ng nướ c bọ t kích thích thụ thể cả m nhậ n trong miệng giú p
cơ thể điều tiết nhu cầ u nướ c.
* Chứ c nă ng bả o vệ
+ Dịch bô i trơn: nướ c bọ t bao phủ niêm mạ c giú p bả o vệ chố ng lạ i cá c kích thích cơ,
nhiệt và hó a họ c.
+ Đệm: Cá c hệ đệm trong nướ c bọ t giú p trung hò a pH mả ng bá m sau khi ă n, vì thế giả m
thờ i gian khử khoá ng.
+ Dự trữ ion: nướ c bọ t quá bã o hò a vớ i cá c ion tạ o thuậ n lợ i cho sự tá i khoá ng hó a củ a
ră ng.
+ Là m sạ ch: nướ c bọ t + cá c cử độ ng củ a mô i, lưỡ i là m sạ ch bề mặ t niêm mạ c và ră ng.
+ Khá ng khuẩ n: nhữ ng yếu tố khá ng khuẩ n glycoprotein, IgA, lysozym, lactoferrin giú p
kiểm soá t hệ vi khuẩ n trong mô i trườ ng miệng.
+ Bả o tồ n ră ng: trong nướ c bọ t có cá c chấ t vô cơ như calcium, phosphate giú p hoà n
thiện lớ p men ră ng.
+ Hình thà nh mả ng bá m ră ng: đượ c hình thà nh từ protein nướ c bọ t  là m trơn ră ng,
trá nh mà i mò n quá mứ c, chố ng sự xâ m nhậ p axit và vi khuẩ n và o men ră ng.

CÂU 12: TRÌNH BÀ Y THÀ NH PHẦ N CỦ A NƯỚ C BỌ T

- Nướ c chiếm 99,5%; thà nh phầ n vô cơ, hữ u cơ chiếm 0,5%.
- Chấ t hữ u cơ:
+ Enzymes: Amylase, Maltase, Lingual Lipase, Lysozyme, Carbonic Anhydrase,
Kalikrein.
+ Đạ i phâ n tử : Protein – Mucin – Anbumin, blood group antigen, free amino acids, non
protein nitrogenous substances – urea, uric acid, creatinine.

trang 7
- Chấ t vô cơ:
+ Sodium, Calcium, Potassium, Biocarbonate, Bromide, Chloride, Fluoride, Phosphate.
+ Oxygen, Cacbon Dioxide, Nitrogen.

CÂU 13: MÔ TẢ THÀ NH PHẦ N DỊCH KHE NƯỚ U

1. Thành phần tế bào
- Vi khuẩ n từ mả ng bá m là yếu tố gâ y bệnh nha chu và kích hoạ t đá p ứ ng miễn dịch.
- Tế bà o biểu bì tró c vả y ở khoang miệng và biểu mô liên kết  đạ i diện cho mứ c độ tổ n
thương khe nướ u
- Bạ ch cầ u xuấ t phá t từ đá m rố i mạ ch má u nướ u  đá p ứ ng miễn dịch.
2. Các chất điện giải
- Chủ yếu là Na, K, Ca. Tỷ lện Ca, Na và Na/K liên quan đến viêm nướ u.
-Nồ ng độ Ca (nồ ng độ toà n phầ n và ion Ca) cao hơn so vớ i nướ c bọ t  lắ ng đọ ng mả ng
bá m tạ i bờ nướ u vì Ca là m tă ng lắ ng đọ ng protein và kết tụ vi khuẩ n.
- Nồ ng độ cả Na lẫ n K trong dịch khe nướ u đều cao hơn so vớ i huyết tương và nồ ng độ
Na củ a dịch mả ng bá m trên nướ u tương tự so vớ i nồ ng độ Na nướ c bọ t.
- Nồ ng độ K ít nhấ t cao gấ p 2 lầ n so vớ i huyết tương (do khe nướ u tiếp xú c vớ i tế bà o và
có thể có sự vỡ bạ ch cầ u  giả i phó ng K nộ i bà o  tă ng K).
3. Hợp chất hữu cơ
- Thà nh phầ n cacbonhydrat nhìn chung tương tự như huyết tương.
- Hexuroic acid và glucose hexosamine đượ c tìm thấ y trong dịch khe nướ u.
- Nồ ng độ glucose > huyết thanh 3 -4 lầ n.
- Cá c chấ t ứ c chế tiêu protein (fibrinogen, α1 antitrypsin, α2 macroglobin, α-1
antychymotripsin) < huyết thanh.
- Albumin huyết thanh tương tự như ở huyết tương, cao hơn nhiều so vớ i nướ c bọ t.
- Lượ ng nhỏ Lipid nguồ n gố c từ huyết tương hoặ c tế bà o hoặ c là vi khuẩ n.
4. Sản phẩm chuyển hóa
- Lactid acid, urea.
- Hydroxyproline: chỉ số về tố c độ tiến triển củ a bệnh nha chu.
- Prostaglandins: thà nh phầ n củ a phả n ứ ng viêm  gâ y giã n mạ ch và ứ c chế tổ ng hợ p
collagen.

trang 8
 - Endotoxins: từ cá c vi khuẩ n Gr(-) có độ c tính cao đố i vớ i mô nướ u  yếu tố gâ y bệnh
trong bệnh nha chu.
- Hydrogen sulphide
- Yếu tố khá ng khuẩ n.
5. Thành phần miễn dịch: IgG, IgA, IgM tương đương mứ c huyết tương.

CÂU 14: MÔ TẢ QUÁ TRÌNH HÌNH THÀ NH MẢ NG BÁ M RĂ NG

Mả ng bá m ră ng có thể nhìn thấ y trên ră ng sau 1- 2 ngà y khô ng vệ sinh ră ng miệng
Quá trình: Hình thà nh lớ p mà ng mỏ ng trên ră ng  Hình thà nh mả ng bá m dính ban đầ u
 Mả ng bá m ră ng trưở ng thà nh.
HÌNH THÀ NH MÀ NG MỎ NG (MÀ NG THỤ ĐẮ C).
+ Mà ng mỏ ng ban đầ u là mộ t mà ng đồ ng nhấ t, bao phủ trên bề mặ t ră ng, là lớ p hữ u cơ
khô ng tế bà o, bao gồ m hơn 180 peptide, protein, glycoprotein, bao gồ m keratin, chấ t
nhầ y, protein già u proline và cá c phâ n tử khá c có chứ c nă ng như cá c vị trí bá m dính (thụ
thể) cho vi khuẩ n. Thà nh lậ p nhanh trong vò ng 30 phú t, trong 24h, mà ng có đườ ng kính
0.1 – 0.8 µm, hình thà nh từ dịch khe nướ u và nướ c bọ t cù ng vớ i cá c sả n phẩ m củ a tế bà o
và thứ c ă n.
Chứ c nă ng: + Hà ng rà o bả o vệ, bô i trơn, ngă n ngừ a khô niêm mạ c.
+ Gó p phầ n và o sự bá m dính củ a vi khuẩ n và o ră ng.
HÌNH THÀ NH MẢ NG BÁ M DÍNH BAN ĐẦ U
Gồ m 4 giai đoạ n:
(1) Đưa vi khuẩ n đến bề mặ t ră ng
(2) Bá m dính ban đầ u: VK Gr(+) (Streptococcus – có sợ i), Actinomyces dính và o mà ng
thụ đắ c do thà nh phầ n carbohydrate ở mộ t số phâ n tử glycoprotein nướ c bọ t có vai trò
như thụ thể cho cá c protein kết nố i củ a vi khuẩ n  tạ o thà nh liên kết thuậ n nghịch lỏ ng
lẻo.
(3) Kết dính vớ i chấ t gian bà o: sẽ đượ c thiết lậ p bằ ng cá c liên kết (ion, cộ ng hó a trị hoặ c
hydro)  neo vữ ng chắ c giữ a vi khuẩ n và bề mặ t.
(4) Tậ p trung vi khuẩ n tạ o mà ng sinh họ c
TẬ P TRUNG VI KHUẨ N VÀ TẠ O MẢ NG BÁ M TRƯỞ NG THÀ NH
Sự tậ p trung ban đầ u củ a Streptococci và Actinomyces sử dụ ng oxy là m giả m nồ ng độ
oxy trong mô i trườ ng, tạ o sự phá t triển cho vi khuẩ n kỵ khí. Chú ng cò n cung cấ p cá c vị
trí liên kết mớ i cho sự bá m dính củ a cá c vi khuẩ n Gr(-).
Tiếp theo là sự tậ p trung củ a cá c vi khuẩ n Gr(-) Prevotella intermedia, Prevotella
loescheii, Capnocytophaga spp., Fusobacterium nucleatum, và Porphyromonas

trang 9
gingivalis, chú ng bá m và o vi khuẩ n đã có trong khố i mả ng bá m, chứ ít có khả nă ng bá m
dính trự c tiếp lên lớ p mà n.
CÂU 15: THÀ NH PHẦ N MẢ NG BÁ M RĂ NG
- Thành phần cấu tạo: + 20% nướ c.
+ 80% chấ t rắ n.
+ 35% thà nh phầ n tế bà o.
+ 65% thà nh phầ n khô ng tế bà o.
- Thành phần tế bào: chủ yếu là VK.
250 triệu vi khuẩ n/1mg mả ng bá m (1mm3 mả ng bá m).
200-300 loà i vi khuẩ n trong mả ng, 3 loạ i vi khuẩ n thườ ng gâ y bệnh nha chu:
+ Aa: Actinobacilus actinomycetemcomitans
+ Pg: Porphyromonas gingivalis
+ Pi: Prevotela intermedia
- Thành phần không tế bào: cấ u thà nh 65% cò n lạ i.
Gồ m Glucid, Lipid và Protein có nguồ n gố c từ thứ c ă n và VK
+ Protein: 30-50 % trọ ng lượ ng khô , có nguồ n gố c từ thứ c ă n, từ VK và từ cơ thể (nướ c
bọ t và dịch nướ u).
+ Glucid: 10-12%, giố ng chấ t keo để VK bá m và o
+ Lipid: 10-15%, khô ng nguy hiểm cho ră ng nhưng là thứ c ă n củ a VK
+ Enzyme củ a VK: phâ n hủ y đườ ng glucoprotein củ a nướ c bọ t
+ Thà nh phầ n vô cơ: canxi, photpho, kali, magie, đồ ng, chì, kẽm,…

trang 10