Professional Documents
Culture Documents
Id'Li Ikswn Pryf Aqy LWL Iklhy: 'Qy Vwpry GTNWKRM Di Q&Sil
Id'Li Ikswn Pryf Aqy LWL Iklhy: 'Qy Vwpry GTNWKRM Di Q&Sil
Aqy hor
4
l`KW juAwb Aw gey ie`ko hI svwl 'qy[
-rwijMdrjIq
sMpwdkI Aqy hor lyK
Vol #3 | Issue #104 29 jnvrI 2021 : 16 mfG nfnkÈfhI sMmq: 552 sMpfdk: avqfr isMG tihxf info@nzpunjabinews.com facebook.com/nzpunjabinews24 muÌq kfpI
inaUjIlYNf vwsI ie`k hor lOkfwaUn leI jrmn mYgjIn ny pRDwn mMqrI jYisMfw Awrfn ƒ
rihx iqAwr AYlwinAw dunIAW dI sB qoN vDIAw lIfr
afklYNz (hrpRIq isMG) - koivz 19 mozilMg kimAUintI ivwc dfiKl hox qoN rokx leI srkfr
mfihr Èon hYNzI df nUM vDyry sKq inXm
kihxf hY ik sMBfivq aml ivwc ilafAuxy
hY ik inAUjIlYNz cfhIdy hn. AunHF
vfsIaF nUM 2021 ieh vI ikhf hY ik jy
ivwc aÜrt lyvl 4 hux lOkzfAUn huMdf
df sfhmxf dubfrf qoN hY qF ieh agsq
krnf pey. mfihr ny dwisaf hY ik aijhf ies vfly lOkzfAUn qoN vDyry ijafdf sKq hoeygf.
leI ikhf jf irhf hY ikAuNik bfrzr qoN koronf norQlYNz qoN sfhmxy afey koronf dy kys sbMDI
dy vDyry Gfqk rUp dy kys kimAUintI ivwc vI vI AunHF ikhf hY ik ies kys nfl sbMDq ijafdf
dfiKl ho skdy hn. ey aYm Èoa 'qy gwlbfq qoN ijafdf 10 kys sfhmxy af skdy hn, pr
dOrfn hYNzI ny dwisaf ik koronf dy nvyN rUp nUM ieh lOkzfAUn df kfrn nhIN bxygf.
tkorwˆë
-qrndIp iblfspur
ifjItl p`qrkwrqw dy AMdrly koJ ƒ hor nIJ nwl dyKx dI jrUrq 0220491964
modI kfl 'c godI mIzIaf aqy pwqrkfrqf dI dunIaF ivc Bucfl lY aFdf sfhmxy af rhy hn. ies sB kuJ kfrn pRYs
dy jrnYl vjoN AuwBry hY . aqy tYlIivËn vwD drÈkF duafrf vyKxf tYlIivËn cYnl nUM
mÈhUr tIvI pwqrkfr ivc kMm krn imlx vfly ieÈiqhfrF nUM vI pRBfivq krdf
arnb gosvfmI aqy pfrQo pRYs nUM vfly pwqrkfrF hY ikAuNik ieÈiqhfr hI cYnlF dI afmdn df
dfsgupqf dy iek-dUsry jmhUrIaq df aqy aYNkrF dI muwK ËrIaf hn pr anYiqk ZMg-qrIky vrq
nUM idwqy gey vHwtsaYp cOQf QMmH ikhf iËMmyvfrI hor ky drÈkF dI igxqI vwD drsfAuxf lokF nfl
sunyihaF ny keI nYiqk jF kih lvoN vD jFdI hY DoKf hY. bhuq dyr qoN ielYktRfink, piRMt mIzIaf
svfl AuTfey hn. pfrQo mMinaF jFdf aqy iksy vI aqy hor sMsQfvF dy pqn bfry bihs ÈurU hoeI
dfsgupqf pRsfrn drÈk hY. jmhUrIaq pwqrkfr dy hY. dfs-arnb mfmlf drsfAuNdf hY ik asIN
Koj pirÈd (brfzkfst afzIaYNs irsrc dy iqMn QMmH hn: Êlq ivhfr dy ikho ijhy rsfql ivc izwg rhy hF. drÈkF aqy
kONsl, Broadcast Auidence Research ivDfnpfilkf asr dUrgfmI vwD tIafrpI hfsl krn dI dOV ivc nYiqkqf
Counicl-bfrk) nF dI sMsQf, ijhVI ieh aMkVy (lok sBf, ho skdy hn. aqy pfrdrÈqf nUM iqlFjlI dy idwqI jFdI hY.
iekwTy krdI hY ik ikhVy tYlIivËn cYnl nUM ivDfn sBfvF jmhUrI qfkqF nUM lokF nUM aijhy ruJfnF ivruwD
ikMny drÈk vyKdy hn, df sfbkf muKI hY. afid ijnHF dI tYlIivËn cYnl cyqMn krnf cfhIdf hY. Èfied iesy leI pMjfbI
cox lok krdy afpxy drÈkF df AuGf Èfier rfijMdrjIq kihMdf hY ik
muMbeI pulIs nUM imly vyrivaF anusfr arnb hn), inaFpfilkf aqy srkfr; styt dy ieh qk jldI qoN jldI jfxkfrI phuMcfAux dI
gosvfmI nUM kOmI surwiKaf dy mfmilaF dy nfl aMg kRmvfr kfnUMn bxfAux, inaF krn aqy koiÈÈ krdy hn. AunHF ivc ieh dOV vI lwgI Byjy sn bfÊF nUM , jo mihkF lYx leI ,
nfl dyÈ dy sMivDfnk aqy pRÈfsink ahuidaF srkfr clfAux df kMm krdy hn. inaFpfilkf rihMdI hY ik vwD qoN vwD drÈk AunHF nUM vyKx. kuwJ nfhry lY afey ,qy kuwJ hiQafr nvyN .
’qy hox vflIaF inXukqIaF dI agfAUN jfxkfrI ieh vI XkInI bxfAuNdI hY ik ivDfnkfr shI
pRfpq huMdI rhI hY. 2019 ivc ienHF do ÈÉsF kfnUMn bxfAux aqy srkfr shI ÌYsly ley
ivckfr Byjy gey vHwtsaYp sunyihaF qoN pqf
lwgdf hY ik arnb nUM BfrqI hvfeI ÌOj vwloN
aqy ienHF kfnUMnF aqy ÌYsilaF ivc kuJ vI
asMivDfnk nf hovy. pRYs nUM cOQf QMmH ies leI
inaUjIlYNf mYnyjf AweIsolySn iv`c BwrI
pfiksqfn ivc bflfkot ’qy kIqy jfx vfly
hvfeI hmly df pihlF hI pqf sI aqy Auh ieh
ikhf jFdf hY ik styt dy bfhr hox kfrn ieh
srkfr/styt, vpfr, kfrobfr aqy iËMdgI dy
v`fI AxgihlI AweI swhmxy
vI jfxdf sI ik kyNdr ivc swqfDfrI pfrtI hor mfmilaF ’qy nËrsfnI kr ky smfj nUM afklYNz (hrpRIq isMG) - dubeI AusnUM idn 12 vfly gruwp nfl
nUM ies qoN vwzf Ìfiedf hovygf. iesy qrHF ienHF sUicq krdf rhy ik dunIaf ivc kI vfpr irhf qoN afey iewk kfrobfrI dy vwloN GuMmx iPrx idwqf jf irhf sI,
vHwtsaYp sunyihaF qoN ieh vI pqf lwgdf hY ik hY? inAUjIlYNz mYnyjz afeIsolyÈn jo ik iewk do idn ivwc mYnyjz
ikvyN arnb aqy pfrQo dfsgupqf afps ivc pRYs dI iËMmyvfrI bxdI hY ik GtnfvF dI shI ivwc vwzI ivwc vwzI axgihlI afeIsolyÈn Cwz ky jfx vfly
irpbilk tIvI dy drÈkF dI igxqI ÌrËI qOr jfxkfrI dyx dy nfl nfl styt /srkfr vwloN kIqy vrqy jfx dI jfxkfrI jwgjfhr sn. koronf dy PYlx nUM lYky ies
’qy vwD drsfAux bfry slfhF krdy rhy. ies gey ÌYsilaF aqy kfrvfeIaF dI sfkfrfqmk kIqI geI hY. drasl ivakqI nUM vwzI axgihlI mMinaf jf
sbMD ivc muMbeI pulIs dI kRfeIm brFc ny ZMg nfl pVcol vI kry. tYlIivËn dy PYlfAu ny 3 dsMbr nUM inAUjIlYNz afieaf sI qy AusnUM irhf hY, ikAyuNik ies qrHF kimAUintI tRFsimÈn
dfsgupqf nUM giRÌqfr kIqf hY. ieQy ijkrXog pRYs nUM 24 GMty jfxkfrI pRfpq krvfAux vflf rotorUaf dy afeIbIs hotl ivwc afeIsolyÈn PYlx df Kqrf vI vwD skdf hY qy ieh mfmlf
hY dovF ivckfr hoeI cYt dy 5000 vtÙs aYp mfiDam vI bxf idwqf hY aqy hor qfkqvr krn leI Byijaf igaf sI. AuwQy Auh afeIsolyÈn sfhmxy afAux qoN bfad inAUjIÜYNz srkfr ny
sunyhy jnqk hoey hn . ijsny mulk dI isafsI vI. soÈl mIzIaf rfhIN pRYs dy nvyN afXfm dy qIjy idn ieh dyK ky dMg rih igaf sI ik ies mfmly nUM lYky jFc ÈurU kr idwqI hY.
(hPLqfvrI) 24x7 www.nzpunjabinews.com ‘qy awpzyt hox vflf inAUËIlYNz aqy afstRylIaf df ieko-iek pMjfbI aÉbfr 1. (6) 29 jnvrI 2021
afklYNz( aYwnjYwz pMjfbI inAUj ibAYro) - bYnrF ivwc godI mIzIaf , Bfrq dI srkfr
inAUËIlYNz dy krfeIstcrc Èihr ‘c ÈnIvfr dy Gwt igxqIaF nfl Dwky aqy 26 jnvrI nUM
nUM iksfnF dy hwk BrvIN kfr rYlI kIqI geI. ho rhI tRYktr rYlI dy hwk avfj bulMd kIqI
kYNtrbrI pMjfbI aYsosIeyÈn dy sihXog aqy geI sI.
smuwcy pMjfbI BfeIcfry df ieh Auprflf aimwt ies kfPly ivwc 150 vfhnF ny ÈmUlIaq kIqI
Cfp Cwz igaf. muwK pRbMDk nirMdr isMG vVYc, jo krfeIstcrc dIaF myn sVkF qoN huMdf
aimq sMgrohf, Bvkrn isMG aqy hrpRIq hoieaf hOrnbI ielfky ivwc Éqm hoieaf.
isMG DfrIvfl dwisaf ky pUrI rYlI ivwc iksfnI qkrIbn 4 GMty cwlI ieh rYlI ivwc joÈ dyKx
pwKI lokF df joÈ dyKx vflf sI. muwK gwl ieh vflf sI aqy lokl lokF nUM kfly kfnUMnF sbMDI
rYlI ivc nOjvfnF qoN ielfvf bIbIaF, bwicaF jfxU vI krvfieaf igaf ,rYlI pUry ÈFq meI
aqy bËurgF sBnF ny apxf bxdf Xogdfn ZMg nfl sMpMn hoeI .
pfieaf . aMq ivwc pRbMDkF ny afeI sMgq df qih idloN
rYlI dI agvfeI trwkF aqy motrsfeIkl DMnvfd kIqf qy ardfs kIqI ik Bfrq srkfr
vfly vIrF ny kIqI bfkI kfrF vfilaF ny vwloN ieh iksfn ivroDI ibwl jld qoN jld
vI iksfnI vfly bYnr lgfey hoey sI. rYlI dy vfps lY ley jfx .
swihqk s`Q inaUzIlYNf v`loN ikswnW ieMtrnYSnl stUfYNts dI A`DI rih geI igxqI
ƒ smripq kivqw pwT keI skUlW-kwljW ƒ srkwr dw shwrw
afklYNz (aYwnËYwz pMjfbI inAUj ibAUro) AumId hY. ijs nfl XUnIvritsIË nUM ivwqI
afklYNz (aYn ËYwz pMjfbI inAUË srivs ) inAUËIlYNz ivc pMjfbI sfihq inAUËIlYNz `c sMkt df sfhmxf krnf
nUM pRxfeI hoeI sMsQf sfihqk swQ inAUËIlYNz vwloN Bfrq ivc ho rhy ieMtrnYÈnl stUzYNts pY skdf hY. skUlj
iksfn sMGrÈ nUM smripq bIqy aYqvfr iksfnI nUM smripq kivqfvF dI igxqI idnoN idn Gt ieMtrnYÈnl aYjUkyÈn
df kivqf pfT df afXoijq kIqf igaf . ijs ivc kvI krmjIq rhI hY, jo pihlF nfloN ibËns aYsosIeyÈn dy
afklIaf ,muKiqafr isMG ,rxjIq sMDU ,qrndIp iblfspur aqy swqf awDI qoN vI Gt geI cyarprsn pYtirk
vYrovflIaf ny afpxIaF iksfn pwKI aqy sMGrÈ nUM smripq kivqfvF hY. hflfq aijhy hn vflÈ df kihxf hY
hfËrIn sfhmxy pVky aqy qrMnum ivc suxfeIaf . ies mOky iekbfl ik keI skUl-kflj ik Ausdy afpxy skUl
isMG bodl ,mnijMdr isMG bfsI qy avqfr tihxf ny vI afpxy ijQy afpxy ivcfr rwKy. AuQy hI qF srkfr dy shfry `c vI ieMtrnYÈnl
hfËrIn drÈkF ny ny vI iksfn sMGrÈ nUM lYky afpxIaF itwpxIaF sFJIaF kIqIaF . cwl rhy hn aqy awgy stUzYNts dI igxqI do
qoN vI srkfrI shfieqf iqhfeI rih geI hY.
fwktr AYSlI blUmiPlf vloN inaUjIlYNf dI afs lfeI bYTy hn
ikAuNik agly smyN dOrfn vI ieh igxqI vDx
ieMgilÈ inAUËIlYNz dy
cyarprs zYirn kOnvya ny vI dfavf kIqf hY
vwsIAW ƒ koivf AYp vrqx dI slwh dI sMBfvnf nhIN hY. iemIgryÈn inAUËIlYNz
dy aMkVy anusfr dyÈ `c ies vyly 38 hËfr
ik hfl dI GVI lYNgUeyj skUlF `c ieMtrnYÈnl
stUzYNts dy dfÉly Gty hn. AunHF dwisaf ik
afklYNz (hrpRIq isMG) - mihlf dy sbMD ivwc 30 qoN 954 ieMtrnYÈnl stUzYNts hn, jdoN ik iksy ies vyly pUry dyÈ `c iewk hËfr ividafrQI
nfrQlYNz dI 56 sflf mihlf vDyry QfvF nUM monItr kIqf vyly ieh 86 hËfr dy afs-pfs sI. 38 hËfr ieMgilÈ kors kr rhy hn aqy sfl dy aMq qwk
nUM jo koronf dI puÈtI hoeI igaf sI. coN 13 hËfr 106 stUzYNts kol XUnIvristI igxqI vDx dI afs hY. AunHF ikhf ik srkfr
sI, Aus qoN bfad iewk vfr zfktr aYÈlI blUmiPlz pVHfeI vflf vIËf hY. hflFik ik XUnIvristIË dI aYmrjYNsI PMizMg nfl kwuJ skUlF-kfljF nUM
qF inAUjIÜYNz vfsIaF dy mnF vloN inAUjIÜYNz vfsIaF nUM inAUËIlYNz dy zfierYktr kirs vyln df kihxf jUn qwk afpxf vjUd bcfAux `c mwdd imlygI.
ivwc zr df mfhOl pYdf ho koivz 19 tRYisMg aYp vrqx hY ik ieh 13 hËfr qoN vI Gwt hovygI. AunHF pr pRbMDkF nUM cfhIdf hY ik Auh CyqI qoN CyqI
igaf sI ik ikqy mfhOl gMBIr dI slfh idwqI geI hY qF df kihxf hY ik afm krky XUnIvristIË ivwc srkfr dI XojnfbMdI bfry jfnx dI koisæÈ
nf ho jfey, pr ishq ivBfg jo loV pYx 'qy tRYisMg ivwc hr sfl krIb 22 hËfr ieMtrnYÈnl stUzYNts krn ik jUn mhIny qoN bfad srkfr iks ZMg
dI hoeI qurMq kfrvfeI ny afsfnI hoey. afAuNdy hn. pr ies sfl awDy hI afAux dI nfl mwdd krygI.
mfhOl suKfvF kr idwqf hY. blUmiPlz anusfr awj
hux qwk ies mfmly sbMDI buwDvfr vI ies kys sbMDI eyAr inaUjIlYNf dIAW rwStrI qy AMqrrwStrI
hjfrF koronf tYst kIqy jf cuwky hn aqy iksy hoey koronf tYstF dy hor nqIjy afAuxy ajy bfkI
vI njdIkI jF kyjual sMprk nUM koronf dI hn, pr AunHF anusfr GbrfAux jF icMqf vflI aufwxw ‘qy mwsk hoieAw lwjmI
puÈtI nhIN hoeI hY. koeI gwl nhIN hY. afklYNz (hrpRIq isMG) - srkfr vloN bfrzr sbMiDq jfrI nvyN idÈf-inrdyÈF qihq eyar
inaUjIlYNf 'c BwrqI mUl dI pihlI klws 5 inAUjIlYNz dI rfÈtrI jF aMqr-rfÈtrI Auzfxf 'qy mMglvfr qoN krU mYNbrF smyq sfry XfqrIaF
df mfsk pfAuxf lfjmI kr idwqf igaf hY. eyar inAUjIlYNz dy cIP afpryÈnl ieMtygrItI
tr`k frweIvr bxI aun`qI ptyl aqy sYPtI afiPsr zyivz morgn df kihxf hY ik eyar inAUjIlYNz XfqrIaF aqy stfP dI
koronf qoN surwiKaf leI hr sMBv koiÈÈ krdf af irhf hY aqy krdf rhygf. dwsdIey ik ies
vyly inAUjIlYNz qoN afstRylIaf, rorotoNgf, smoaf, sfAUQ korIaf qy tONgf leI mfsk pfAuxf lokl
afklYNz (hrpRIq isMG) sfeIklojI ivwc gRyjueyÈn
srkfrF 'qy inrBr sI, pr mMglvfr qoN mfsk pfAuxf lfjmI ho jfeygf.
- AunwqI ptyl jo ik kIqI hoeI hY.
inAUjIÜYNz ivwc aijhI
BfrqI mUl dI mihlf hY
Auh 2001 ivwc inAUjIlYNz
afeI sI qy 2002 ivwc ijs ƒ r`b r`Ky, ausƒ kOx c`ky, 18 idn qoN
jo inAUjIlYNz ivwc klfs Ausny pihlI vfr kfr dy
5 trwk zrfeIvr dI stIairMg nUM hwQ pfieaf lwpqw ivAkqI imilAw shI-slwmq
BUimkf inBfa rhI hY aqy sI.2004 ivwc Ausny klfs afklYNz (hrpRIq isMG) - kueInjlYNz df iewk ipaf qy lgBg 3 iklomItr dUr AusnUM iek
BfeIcfry dIaF dUjIaF 2 df lfiesYNs hfisl kIqf ivakqI ajy vI Èfied ies gwl 'qy ivÈvfÈ zYm imilaf, ijwQy Auh lgBg 15 idn irhf qy
mihlfvF leI swcmuwc hI iewk pRyrxf sroq hY. qF jo bws clf sky. lgBg iewk dhfkf kUrIar nhIN kr pf irhf hoxf ik Auh shI-slfmq Auh vI KuMBf Kfky qy zYm df pfxI pIky. Ausdy
Ausny lokF dI Aus mfniskqf nUM Kqm kr idwqf zrfeIvr vjoN kMm krn qoN bfad AusnUM kymIkl Gr vfips prq afieaf hY. drasl robrt nfl Ausdf pflqU kuwqf vI sI, pr Auh ajy vI
hY, jo ieh Dfrnf rwKdI sI ik trwk zrfeIivMg trwk zrfeIvr vjoN kMm krn df mOkf imilaf. vYbr (58) iklkIvyn ielfky dy hotl coN jdoN 6 lfpqf hY.
isrP mrdF dy vws dI hI gwl hY. AunwqI anusfr klfs 2 qoN klfs 4 dI trwk jnvrI nUM GuMmx leI inkilaf qF AusqoN bfad vYbr dI cMgI iksmq sI ik AusnUM lokl aYm
iewk Pysbuwk pyj qy Ausdy trwk nfl pfeI AuwnqI zrfeIvr bnxf iblukl vI afsfn rfh nhIN lMGy aYqvfr qwk Ausdf koeI pqf nhIN cwilaf. pI tonI pyryt aqy AusdI pqnI ny vYbr nUM AunHF
dI qsvIr swcmuwc hI ieh sB kuJ afpxy mUMhoN sI, pr ihMmq qy pirvfr dy hONsly ny ieh rfh drasl AusdI kfr iewk ickV ivwc Pws geI vwl hwQ ihlfAuNidaF dyK ilaf, jdoN Auh zym
ibafn krdI hY. sOKI kr idwqI. AunwqI 'qy swcmuwc hI BfeIcfry sI qy lgBg 3 idn, Auh AuwQy hI irhf. jdoN Aus njdIk gujr rhy sI. vYbr dI Bfl bIqI 20
dwsdIey ik AunwqI ny polItIk sfieMs qy nUM bhuq mfx hY. kol pfxI muwikaf qF pfxI dI Bfl ivwc Auh qur jnvrI nUM puils vloN bMd kr idwqI geI sI.
qusIN vI AY`n jY`f pMjwbI inaUj dy ipRMt Aqy ifjItl plytPwrm au`pr ssqIAW drW au`pr mYtrImonIAl
ieSiqhwr dy skdy ho[ pwTkW dI mMg qy vYbsweIt au`pr v`Krw ilMk vI sQwipq kr id`qw igAw hY[
https://nzpunjabinews.com/matrimonials/
(hPLqfvrI) 24x7 www.nzpunjabinews.com ‘qy awpzyt hox vflf inAUËIlYNz aqy afstRylIaf df ieko-iek pMjfbI aÉbfr 1. (8) 29 jnvrI 2021
jdoN mYN brqfnIaf ivc af ky visaf qF myry krn df kMm iml jFdf qy keI AuvyN hI lMzn
sfhmxy ieh svfl aksr af KVHdf sI ik dIaF glIaF ivc GuMmx lwgdy. keI moVF ’qy
asIN kdoN ku qoN ies mulk ivc rih rhy hF. KVH ky BIK mMgx lwgdy qF jo vfps ihMdosqfn
QoVHf ieiqhfs vwl hoieaf qF pqf lwigaf ik jfx leI ikrfey df jugfV kr skx. ienHF dI
vIhvIN sdI dy ÈurU ivc iewQy gurduafrf sfihb hflq qrsXog ho jFdI.
df inrmfx huMdf hY ijs df mqlb hY ik Aus ienHF nOkrF dI iek hor iksm vI sI; afieaf-
vyly kfÌI iswK lMzn ivc vsdy hoxgy, Bfv ik bwicaF nUM sMBflx vflI aOrq. jdoN aMgryËF
iek gurduafrf bxfAux jogy. Aus qoN hor ipwCy ny afpxy twbr ihMdosqfn ilafAuxy ÈurU kr
jfeIey qF AunIvIN sdI dy aKIr ivc BfrqI idwqy qF AunHF nUM bwcy iKzfAux vflIaF aOrqF
iewQy sMsd dy mYNbr vI rhy hn. Bfv afieaf dI loV vI peI. vfps afAux ’qy
Aus qoN pihlF rfjf rfm mohn rfey. ieMj iksy nf iksy afieaf nUM nfl lY afAuNdy. keI
kridaF hor ipwCy nUM jfeIey qF 1854 ivc vfr jhfË dy sÌr drimafn hI afieaf dI
mhfrfjf dlIp isMG ieMglYNz af vsdf hY. mYN loV huMdI.
mhfrfjf dlIp isMG nUM pihlf BfrqI prvfsI aijhI afrËI afieaf nUM Auh lY afAuNdy
mMndf hF. ies qoN kuJ hor ipwCy jfeIey qF qy ievyN hI koeI hor pirvfr ihMdosqfn
1830 ivc iek lfhOr qoN afieaf pMjfbI lMzn jf irhf huMdf qF ieh afrËI afieaf AunHF
dIaF glIaF ivc qurdf-iPrdf imldf hY jo nfl ihMdosqfn leI vfps cVH jFdI, pr
vfps Bfrq jf ky afpxf sÌrnfmf ilKdf hY. jhfËI mËdUrF nUM BrqI krnf ÈurU kr ilaf hn, AuwQy hI BfrqIaF df purfxf ieiqhfs jykr ihMdosqfn leI koeI pirvfr nf imly
Aus qoN pihlF iek hor BfrqI aTfrvIN sdI sI. aMgryËF jF hor pwCmI mlfhF qy mËdUrF iml jFdf hY ijvyN ik gryvËYNz, ilvrpUl, qF afieaf dI hflq Érfb ho jFdI. ievyN
ivc pihlF afierlYNz af ky vsdf hY qy iPr nfloN BfrqI ssqy pYNdy sn. ienHF nUM lÈkr vI aYzMbrf, sfAUQhYptn afid. jhfËI mËdUrF hI jdoN iksy aMgryË pirvfr dy bwcy vwzy ho
lMzn ivc af ky cfh dI dukfn KolHdf hY. iek ikhf jFdf sI. jdoN eIst ieMzIaf kMpnI jF qoN ibnF vI hor bhuq sfry BfrqI sn ijnHF jFdy qF AunHF nUM afieaf dI loV nf rihMdI
hor BfrqI df ivsQfrq sÌrnfmf vI ies iksy hor ieMgilÈ kMpnI df pihlf mfl nfl nUM ilaf ky ies mulk ivc Cwz idwqf jFdf qF Auh vI sVk ’qy af jFdI. iPr hOlI hOlI
dyÈ df imldf hY. mYN ies ivÈy ’qy Koj krn Biraf jhfË vfps ieMglYNz igaf hovygf qF sI, ijvyN ik aMgryË aÌsrF dy nOkr. eIst kuJ dfnI lokF ny afieaf-Gr bxfAuxy ÈurU
lwgf qF ies mulk ivc sfzI hoNd pMj sO sfl Aus ivc hI pihlf BfrqI igaf hovygf. iewQy ieMzIaf ivc kMm krn vfly aMgryË aÌsr kIqy. ieh ieMglYNz iËafdfqr lMzn ivc afey
qoN imldI hY. ieh vI pVHn nUM imldf hY ik eIst ieMzIaf afpxy GrF ivc ihMdosqfnI nOkrF dI iek ÌOj ihMdosqfnIaF df duKdfeI kfl hY, pr ienHF
sMn 1600 qoN BfrqIaF dy ies mulk ivc hox kMpnI ny ijhVy lokF nfl ihMdosqfn ivc rwKdy sn. jdoN Auh ieMglYNz afAuNdy qF ienHF ivcoN koeI vI ieMglYNz ivc pwkf itkxf nhIN
dy sbUq imlxy ÈurU ho jFdy hn. ieh AunHF vpfr krnf sI, AunHF nUM afpxy nfl ilaf ky ivcoN keIaF nUM nfl lY afAuNdy. Auh QoVHI ijhI sI cfhuMdf. hr koeI afpxy vqn muVnf cfhuMdf
idnF dI gwl hY jdoN eIst ieMzIaf kMpnI ny ieMglYNz idKfieaf qy dwsx dI koiÈÈ kIqI ik qnKfh ’qy kMm krdy rihMdy. jdoN AunHF dI loV sI. swcfeI ieh vI sI ik Aus vyly iek afm
Bfrq nfl vpfr krnf ÈurU kIqf sI. ieiqhfs asIN ieh cIËF quhfzy qoN ÉrIdxIaF cfhuMdy hF nf huMdI qF aMgyrË AunHF nUM GroN kwZ idMdy. AunHF ihMdosqfnI dI iek afm aMgryË nfloN iËMdgI
ivc afAuNdf hY ik pihlf BfrqI sMn 1614 qy ieh cIËF sfzy kol vycx leI hn. ÊrIbF kol vfps jfx leI ikrfieaf vI nf ibhqr huMdI sI.
ivc ieMglYNz puwjf sI. asl ivc ieh Aus dy ies dy nfl hI ieMglYNz ivc vsx vfly huMdf. Auh aÉbfrF ivc afpxIaF syvfvF bfry eImyl: harjeetatwal@hotmial.co.uk
puwjx df smF nhIN, sgoN Aus dI hfËrI df smF BfrqIaF df koeI irkfrz qF rwiKaf nhIN sI ieÈiqhfr idMdy, keIaF nUM GrF ivc nOkrI
hY. Aus nUM bfeI dsMbr 1616 nUM bYptfeIË jFdf. lMzn dy vUilc dy ielfky dIaF kbrF
kIqf igaf Bfv ik iesfeI bxfieaf igaf. ivc iek kbr Auwpr iliKaf hoieaf hY; Plor
aMgryËF dI Éfs gwl ieh sI ik ijwQy vI ieh iek BfrqI. ieh ivakqI iewQy kdoN afieaf
jFdy qF afpxf Drm PYlfAux dI koiÈÈ krdy. hovygf qy kI iewQy pwkf hI rihMdf hovygf, ies
ihMdosqfn ivc vI iesfeI mq PYlfieaf jf bfry koeI sbUq nhIN imldf. ievyN hI iek
irhf sI. ies df ivroD vI ho irhf hovygf, ihMdosqfnI dy ivafh df ieMdrfË vI imldf
iesy leI ibÈp aOP kYNtbrI ny ies mfmly hY. ieh ivafh sMn 1613 lMzn dy zYtPorz
nUM afpxy hwQ ivc ilaf qy AunHF ny iesfeI dy ielfky ivc sYmUal mnsUr (ihMdosqfnI) qy
bxfAux dI ies rsm nUM bhuq aihm bxf ky jyn jOhnsn (Èfied aMgryË aOrq) ivckfr
pyÈ kIqf qF jo hor lokF nUM pqf cwly ik hor hoieaf. sMn 1652 qoN lMzn ivc BfrqI
rMgF dy lok vI hux KuÈI KuÈI iesfeI bx rhy msfilaF dy vrqx dy sbUq imldy hn. ienHF
hn. ies nvyN bxy iesfeI df nfmkrx rfjf idnF ivc hI ihMdosqfn dy bfdÈfh df iek
jymË pihly ny kIqf. vËIr vI ieMglYNz afieaf sI ijs df mksd
ies df nF rwiKaf igaf; pItr. mfVI iksmq sI aMgryËF nfl vpfr dIaF sMBfvnfvF df
iesfeI bxfAux vfilaF dI ik Auh iesfeI jfieËf lYxf. bhuq sfry lok kihMdy hn ik
bxn qoN kuJ hÌiqaF dy aMdr aMdr hI gory sfnUM cfh qy kOÌI dy gey hn, pr ieMglYNz
alop ho igaf. Aus nUM vfps ihMdosqfn leI ivc qF cfh qy kOÌI df iksy nUM pqf hI nhIN
cVHdy dyiKaf igaf. ieh qF iek ieiqhfsk sI huMdf. jdoN ieh lMzn ivc mÈhUr hoeI qF
khfxI sI, asl ivc ieMglYNz dI DrqI ’qy iekdm Cf geI.
pihlf ihMdosqfnI iek mlfh sI. jdoN qoN ieh gory nvfb Bfrq qoN ilafey sn qy nOrs
ihMdosqfn df hornF mulkF nfl smuMdr rfhIN strIt ’qy pihlf kOÌI hfAUz sMn 1773 ivc
kfrobfr ÈurU hoieaf qF ihMdosqfnI mlfhF df KuwliHaf sI. AuNj ieMglYNz df ieh Auh dOr sI
hornF mulkF ivc afAuxf jfxf ÈurU ho igaf. jdoN iek afm aMgryË dI afriQk hflq bhuq
ieh gwl gOlxXog hY ik smuMdrI qwtF dy vDIaf nhIN sI huMdI. isrÌ vIh PIsdI lok
ihMdosqfnI lok bhuq vDIaf mlfh iswD huMdy hI rwj ky Kfxf KFdy sn. bhuqy lokF ny mIt
rhy hn ikAuNik AunHF nUM ihMd mhFsfgr bfry cMgI qrHF Kf ky vI nhIN sI dyiKaf. aMgryËF ny
vDyry jfxkfrI huMdI sI. bhuq Gwt lok jfxdy mIt Kfxf AudoN ÈurU kIqf jdoN ienHF df kbËf
hoxgy ik vfsko zI gfmf df pRmuwK jhfË cflk inAUËIlYNz Auwpr hoieaf.
iek ihMdosqfnI sI. vfsko zI gfmf kocIn Aus vyly dI BfrqIaF dI lMzn qy hor ÈihrF
qoN ivÈfKfptnm jf irhf sI. Aus nUM jhfË ivc hfËrI df ieiqhfs bhuq inrfÈfjnk hY.
ÈRIlMkf Auwpr dI Gumf ky lY jfxf cfhIdf sI, imsfl dy qOr ’qy jdoN eIst ieMzIaf df mfl
pr Aus ny Bfrq qy ÈRIlMkf ivckfr dI jhfË df Biraf jhfË Bfrq qoN afAuNdf sI qF Aus
kwZ ilaf qy AuwQy pfxI bhuq pyqlf hY ijs nUM sMBflx leI sO bMidaF dI loV huMdI hovygI
kfrn Aus df jhfË Ps igaf. ieh Aus jgHf qy jdoN KflI jhfË vfps Bfrq jf irhf huMdf
dI gwl hY ijwQy rfm-syqU hY, ikhf jFdf hY ik qF Aus nUM sMBflx leI pMjfh bMdy hI cfhIdy
iksy vyly iewQoN lok qur ky lMiGaf krdy sn. hoxgy. ievyN pMjfh bMidaF nUM ies mulk ivc
AudoN hI vfsko zI gfmf ny BfrqI mlfhF nUM hI Cwz idwqf jFdf. Auh glIaF ivc mfry
BrqI krnf ÈurU kIqf sI. so Aus qoN bfad mfry iPrn lwgdy. ijwQy ijwQy vI bMdrgfhF
sfrIaF vwzIaF kMpnIaF ny BfrqI mlfhF qy
(hPLqfvrI) 24x7 www.nzpunjabinews.com ‘qy awpzyt hox vflf inAUËIlYNz aqy afstRylIaf df ieko-iek pMjfbI aÉbfr 1. (12) 29 jnvrI 2021