ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ
KİMYA MÜHENDİSLİĞİ

DERS ADI: KÖMÜR TEKNOLOJİSİ

KONU: FİSCHER-TROPSCH REAKSİYONLARI
DERS SORUMLUSU: DOÇ. DR. SELİM CEYLAN
PROJE TESLİM TARİHİ: 30/03/2020
HAZIRLAYAN: ALBİNA BULATOVA 15060918
1. Reaksiyonlar

Fischer-Tropsch reaksiyonu, Alman kimyagerler Fritz Fischer ve Hans Tropsch tarafından

bulunan doğal gazları sıvıya dönüştürme işlemini yapan tepkimedir. Sanayi kullanımında katı
ve gaz yakıtları sıvıya çevirmede kullanılmaktadır. Biyoloji alanında ise yağların yapı taşı olan
karboksillerin oluşumunu açıklamak için kullanılır. [1] Karboksil, Fischer-Tropsch Tepkimesi
ile bir dizi kimyasal tepkime, demir sülfür ve bakır sülfür kimyasallarından yola çıkarak, metan,
karbondioksit ve hidrojen gazların katılımıyla oluşur. [2] Fischer-Tropsch Tepkimesinin en
uygun sıcaklık aralığı 150-300 °C (302-572 °F) arasındadır.

Tepkime genel olarak aşağıdaki şekil yazılabilir.

nCO + 2nH2 → –(CH2)n– + nH2O, (ΔH ≈ -165 kJ/mol CO) (2.1)

1.1 Basamaklar:

Metan oluşumu: CO + 3 H2 →CH4 + H2O (2.2)

Parafin sentezi: CO + (2n+1)H2→ Cn H2n+2 + n H2O (2.3)

Olefin sentezi: CO + 2nH2→ Cn H2n + n H2O (2.4)

Alkol sentezi: CO + 2nH2Cn H2n+1OH + (n-1) H2O (2.5)

Şekil 1 Prosesin Akış Şeması [3]

2. Ticari Ürünler

Proses sonucu oluşan ticari ürünler: etanol, izobütan, metanol, hidrojen, vakslar, olefinler, dizel,
gazolin vs.

Şekil 2 Proses Koşulları [4]

3. Katalizörler:

FT prosesinde istenen ürün seçiciliğine ulaşmada en önemli rol katalizörlerindir. Bu nedenle

katalizör bileşimi ve hazırlama yöntemleri konusu en az proses koşulları ve reaktör seçimi kadar
önem taşımaktadır [5]. Endüstriyel açıdan en çok tercih edilen katalizörler demir ve kobalt
katalizörlerdir. Demir katalizörler kobalt katalizörlere nazaran daha ucuz, daha yüksek su gaz
dönüşüm reaksiyonu (SGD) aktivitesine sahip, olefin seçiciliği yüksek, kömürden elde edilen
düşük H2/CO (0.5 - 1.3) oranlı sentez gazı kullanımına uygundur [6]. Ürün olarak daha çok
nafta ve olefinler elde edilir. Öte yandan Co katalizörler ise uzun katalitik ömre sahip, düşük
basınçlarda yüksek aktiviteli, doğalgazdan üretilen sentez gazı (yüksek oranda hidrojen içeren)
kullanımına uygundur [7].
KAYNAKÇA
[1] https://polen.itu.edu.tr/handle/11527/2617

[2] http://biofuelsacademy.org/index.html%3Fp=388.html

[3] https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0360319919327090

[4] https://www.researchgate.net/figure/flow-chart-of-the-Fischer-Tropsch-plant-in-Guessing-
34-Analytics_fig2_266170011

[5] Moulijn, Jacob A.; Makkee, Michiel; van Diepen, Annelies E. (May 2013). Chemical
Process Technology. Wiley. pp. 193–200

[6] Khodakov, Andrei Y.; Chu, Wei; Fongarland, Pascal (2007-05-01). "Advances in the
Development of Novel Cobalt Fischer−Tropsch Catalysts for Synthesis of Long-Chain
Hydrocarbons and Clean Fuels". Chemical Reviews. 107 (5): 1692–1744.
doi:10.1021/cr050972v

[7] Dorner, Robert. "Catalytic Support for use in Carbon Dioxide Hydrogenation Reactions"