‫ﯾﺎزان‪ :‬ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ‬

‫ﮐﺆﭼﻮرن‪ :‬ﻫﻤﺖ ﺷﻬﺒﺎزي‬

‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪1 /‬‬

‫ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫ﯾﺎزان‪:‬‬
‫ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ‬

‫ﮐﺆﭼﻮرن‪:‬‬
‫ﻫﻤﺖ ﺷﻬﺒﺎزي‬
 ‫‪ / 2‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫‪ o‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬
‫‪(FARUQ‬‬ ‫)‪SUMƏR‬‬ ‫‪ o‬ﯾﺎزان‪ :‬ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ‬

‫‪ o‬ﮐﺆﭼﻮرن‪ :‬ﻫﻤﺖ ﺷﻬﺒﺎزي‬

‫‪ o‬ﻧﺎﺷﯿﺮ‪ :‬اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ ﺳﯿﺴﺘﺌﻢ‬

‫‪http://dusharge.blogfa.com‬‬ ‫‪o‬‬

‫‪ o‬ﭼﺎپ اﯾﻠﯽ‪ :‬ﻗﯿﺶ ‪1391‬‬

‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪3 /‬‬

‫اﯾﭽﻠﯿﮏﻟﺮ‪:‬‬

‫ﮐﯿﺘﺎب ﺣﺎﻗﺪا ‪3 ................‬‬

‫ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‪5 ................‬‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ ﯾﺎزﯾﻠﺪﯾﻐﯽ زاﻣﺎن ‪11 ..............‬‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼري ﻫﺎرادا و ﻧﻪ زاﻣﺎن ﯾﺎﺷﺎﻣﯿﺸﻼر؟‪15 ...............‬‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺴﻮ‪23 ................‬‬

‫ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼر‪29 .................‬‬

‫ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼرﯾﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻠﯿﻐﯽ ‪29 ................‬‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا اﻗﺘﺼﺎدي ﺣﯿﺎت ‪30 ................‬‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺗﺸﮑﯿﻼت‪33 .................‬‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا اوردو ﺗﺸﮑﯿﻼﺗﯽ‪43 .................‬‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﻋﺎﯾﻠﻪ ﺣﯿﺎﺗﯽ‪45 .................‬‬

 ‫‪ / 4‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫اوردوﻻر‪49 .................‬‬

‫ﻣﯿﻨﯿﺠﯽﻟﯿﮏ‪51 ................‬‬

‫ﮔﺌﯿﯿﻢ‪52 .................‬‬

‫اووﭼﻮﻟﻮق ‪55 ...............‬‬

‫داوراﻧﯿﺸﻼر‪56 ................‬‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ اؤﻧﻤﯽ‪62 ................‬‬

‫ﺧﻮﻻﺻﻪ ‪64 ..............‬‬

‫اَﺗﮏ ﯾﺎزيﻻر‪68 ...............‬‬

‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪5 /‬‬

‫ﮐﯿﺘﺎب ﺣﺎﻗﺪا‬

‫ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ﺗﻮرك ﺗﺎرﯾﺨﯿﻨﺪه اؤﻧﻤﻠﯽ ﮐﺸﻒﻟﺮي اﻟﺪه اﺋﺪن‬

‫ﺗﺎﻧﯿﻨﻤﯿﺶ ﺗﻮرك ﻋﺎﻟﯿﻤﯽدﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ ﻋﺎﻟﯿﻤﯿﻦ ﻧﺌﭽﻪ ﺗﺎرﯾﺨﯽ اﺛﺮﻟﺮي واردﯾﺮ ﻧﺌﭽﻪ‬
‫دﯾﻠﻪ او ﺟﻤﻠﻪدن‪ ،‬ﻓﺎرس‪ ،‬ﻋﺮب و ﺗﻮرك دﯾﻞﻟﺮﯾﻨﻪ ﺗﺎﻧﯿﺶ اوﻟﺪوﻏﻮ اوﭼﻮن‬
‫ﺗﻮرﮐﯿﻪده اوﻻن ﻗﺪﯾﻢ الﯾﺎزﻣﺎ ﮐﯿﺘﺎﺑﻼرﯾﻨﯽ درﯾﻨﺪن اوﺧﻮﯾﻮب و ﺑﻮﻧﻼرﯾﻦ‬
‫اﺳﺎﺳﯿﻨﺪا اؤز ﺗﺪﻗﯿﻘﺎﺗﻼرﯾﻨﯽ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻗﺎﯾﻨﺎﻗﻼرﻻ ﺛﺒﻮﺗﺎ ﯾﺌﺘﯿﺮﯾﺮ‪ .‬ﺑﻠﮑﻪ ده ﺑﻮ‬
‫ﻗﺎﯾﻨﺎﻗﻼرﯾﻦ ﭼﻮﺧﻮﺳﻮ ﻫﻠﻪده ﭼﺎپ اﺋﺪﯾﻠﻤﻪﯾﯿﺐ‪ ،‬آﻧﺠﺎق او‪ ،‬الﯾﺎزﻣﺎﻻرﯾﻦ‬
‫اورﯾﮋﯾﻨﺎﻟﯿﻨﺪان ﻓﺎﯾﺪاﻻﻧﺎراق ﺑﻮﺗﻮن دﺋﺪﯾﮏﻟﺮﯾﻨﯽ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻓﺎﮐﺘﻼرﻻ ﺛﺒﻮت اﺋﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻮ ﺗﺪﻗﯿﻘﺎﺗﭽﯽﻧﯿﻦ ﺑﯿﺮ ﻧﺌﭽﻪ اﺛﺮي او ﺟﻤﻠﻪدن‪» :‬ﻗﺎراﻗﻮﯾﻮﻧﻠﻮﻫﺎ«‪ ،‬ﭼﺌﻮﯾﺮﻧﯽ‬
‫دوﻗﺘﻮر وﻫﺎب وﻟﯽ و »ﺗﺎرﯾﺦ اﻣﭙﺮاﺗﻮري ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ« ﻓﺎرس دﯾﻠﯿﻨﻪ ده‬
‫ﭼﺌﻮرﯾﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ… ‪1965‬ده ﭼﺎپ اوﻟﻮﻧﺎن »اوﻏﻮزﻻر« ﮐﯿﺘﺎﺑﯽ اﯾﺴﻪ اوﻧﻮن‬
‫»دوﻗﺘﻮرﻟﻮق« ﺗﺌﺰيدﯾﺮ‪.‬‬

‫ﺑﯿﺰ ﺑﻮرادا ﺑﻮ ﮐﯿﺘﺎﺑﯿﻦ ﺳﻮن ﺑﺆﻟﻮﻣﻮﻧﻮ ﯾﻌﻨﯽ ددهﻗﻮرﻗﻮد ﮐﯿﺘﺎﺑﯽ اﺳﺎﺳﯿﻨﺪا‬

‫ﯾﺎزﯾﻼن اوﻏﻮزﻻرﯾﻦ داﺳﺘﺎﻧﻼري ﺑﺆﻟﻮﻣﻮﻧﻮ ﮐﺆﭼﻮرﻣﻮﺷﻮك‪ .‬ﮐﯿﺘﺎب ‪1992‬ده‬
‫"راﻣﯿﺰ ﻋﺴﮕﺮ" ﻃﺮﻓﯿﻨﺪن آذرﺑﺎﯾﺠﺎن ﺗﻮرﮐﺠﻪﺳﯿﻨﻪ ﮐﺆﭼﻮروﻟﻪرك ﯾﺎزﯾﭽﯽ‬
‫ﯾﺎﯾﯿﻦ اﺋﻮي ﻃﺮﻓﯿﻨﺪن ﺑﺎﮐﯿﺪا ﯾﺎﯾﯿﻤﻼﻧﯿﺒﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﯿﺰ ده اﺋﻠﻪ ﺑﻮ ﻧﺸﺮي اﺳﺎس ﺗﻮﺗﺎراق‬
 ‫‪ / 6‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫ﻋﺮب اﻟﯿﻔﺒﺎﺳﯿﻨﺎ ﮐﺆﭼﻮرﻣﮏ ﻗﺮارﯾﻨﺎ ﮔﻠﺪﯾﮏ‪ .‬ﮐﺆﭼﻮرﻣﻪﻟﺮﯾﻦ ﺑﯿﺮ ﭼﻮخ ﺑﺆﻟﻮﻣﻮ‬

‫اﯾﻠﮏ دؤﻧﻪ ‪.1382‬ﺟﯽ اﯾﻠﺪه "وراوي" ﻗﺰﺋﺘﯿﻨﺪه ﭼﺎپ اوﻟﻤﻮﺷﺪور‪.‬‬

‫اﯾﻀﺎﺣﻼر ﺑﺆﻟﻮﻣﻮﻧﺪه ﺑﻌﻀﻦ ﯾﺎزﯾﭽﯽ »ﻫﻤﯿﻦ ﯾﺎزي« دﺋﯿﻪرك ﻗﺎﯾﻨﺎق وﺋﺮﯾﺮ‪.‬‬

‫»ﻫﻤﯿﻦ ﯾﺎزي«دان ﻣﻘﺼﺪ‪ ،‬ﻣﺆﻟﻠﯿﻔﯿﻦ »اوﻏﻮزﻻر« ﮐﯿﺘﺎﺑﯿﻨﺎ اﺷﺎرهدﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮﻧﺎ ﮔﺆره‬
‫ﺑﻌﻀﻦ ﺻﺤﯿﻔﻪﻟﺮ ﭼﻮخ ﯾﻮﺧﺎري و ﯾﺎ آﺷﺎﻏﯽ ﺳﺎﯾﻠﯽ اوﻟﻮر‪ .‬اوﺧﻮﺟﻮﻻر ﺑﻮﻧﺎ‬
‫ﺗﻌﺠﺐ دوﻏﻮرﻣﺎﺳﯿﻦ دﺋﯿﻪ ﺑﻮ آﭼﯿﻘﻼﻣﺎﻧﯽ ﺑﻮرادا ﮔﺘﯿﺮﻣﻪﯾﯽ ﮔﺮﮐﻠﯽ ﺑﯿﻠﺪﯾﮏ‪.‬‬

‫ﻫﻤﺖ ﺷﻬﺒﺎزي‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪7 /‬‬

‫ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫اوﻏﻮزﻻرﯾﻦ اؤز دﯾﻞﻟﺮﯾﻨﺪه ﯾﺎزﯾﻠﻤﯿﺶ اﯾﻠﮏ ﻣﯿﻠﻠﯽ داﺳﺘﺎﻧﻼري ددهﻗﻮرﻗﻮد‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻼريدﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ داﺳﺘﺎﻧﻼر ﺳﻮن ﻋﺼﯿﺮﻟﺮه ﻗﺪر آﻧﺎدوﻟﻮ و اﯾﺮان ﺗﻮركﻟﺮي‬
‫آراﺳﯿﻨﺪا ﺳﺌﻮﯾﻠﻪرك دﯾﻨﻠﻨﻤﯿﺶ‪ ،‬اوﺧﻮﻧﻤﻮش و آﻧﺎدوﻟﻮ ﺗﻮركﻟﺮيﻧﯿﻦ آﺗﺎﻻري‬
‫اوﻏﻮزﻻرا ﻗﺎرﺷﯽ داﻫﺎ درﯾﻦ ﺑﯿﺮ ﺑﺎﻏﻠﯿﻠﯿﻖ دوﯾﻤﺎﻻرﯾﻨﺎ ﺳﺒﺐ اوﻟﻤﻮﺷﺪور‪ .‬ﺑﺌﻠﻪ‬
‫ﮐﯽ ‪.15‬ﺟﯽ ﻋﺼﯿﺮده ﺗﻮرﮐﯿﻪده ﮔﺌﻨﯿﺶ ﯾﺎﯾﯿﻠﻤﯿﺶ اوﻏﻮزﭼﻮﻟﻮق ﺟﺮﯾﺎﻧﯽﻧﯿﻦ‬
‫ﻣﺆوﺟﻮدﻟﻮﻏﻮ ﮔﺆز ﻗﺎﺑﺎﻏﯿﻨﺪادﯾﺮ‪.‬‬
‫ﻻﮐﯿﻦ ‪.17‬ﺟﯽ ﻋﺼﯿﺮدن اﻋﺘﺒﺎرن ﺑﻮ داﺳﺘﺎﻧﻼر ﺗﻮرﮐﯿﻪ ده اؤﻧﻤﯿﻨﯽ اﯾﺘﯿﺮﻣﻪﯾﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻼدي‪ ،‬اوزاﻧﻼرﯾﻦ ﯾﺌﺮﯾﻨﯽ آﺷﯿـﻖﻻر آﻟﺪي‪ .‬ﺑﻮﻧﻼر اﯾﺴﻪ ﯾﺌﻨﯽ ﺑﯿﺮ داﺳﺘﺎن‬
‫ﺗﺮﻧﻢ اﺋﺪﯾﺮدﯾﻠﺮ‪ .‬ﺑﻮ ﯾﺌﻨﯽ داﺳﺘﺎن ﺟﻨﮕﺎور و ﯾﺎ ﺟﻼﻟﯽ ﮐﻮر اوﻏﻠﻮﻧﻮن‬
‫ﻣﺎﺟﺮاﻻرﯾﻨﺪان ﺑﺤﺚ اﺋﺪﯾﺮدي‪ .‬ﺑﻮﻧﻮن ‪.17‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮﯾﻦ ﺳﻮﻧﻼرﯾﻨﺪا ﻗﺪﯾﻢ‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻗﻮروﻟﻮﺷﻮن داﻏﯿﻠﻤﺎﺳﯽ اﯾﻠﻪ ﯾﺎﺧﯿﻨﺪان اﯾﻠﮕﯿﻠﯽ اوﻟﺪوﻏﻮ‬
‫ﺷﻮﺑﻬﻪﺳﯿﺰدﯾﺮ‪ .‬ﻗﺪﯾﻢ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻗﻮروﻟﻮﺷﻮن داﻏﯿﻠﻤﺎﺳﯽاﯾﻠﻪ ﯾﺎﻟﻨﯿﺰ ددهﻗﻮ‪‬رﻗﻮد‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼري اؤز اؤﻧﻤﯿﻨﯽ اﯾﺘﯿﺮﻣﻪﻣﯿﺶ‪ ،‬دوﻟﺘﺪه ﺿﻌﯿﻔﻠﻪﻣﯿﺶ‪ ،‬ﺗﻮرك ﺧﺎﻟﻘﯽ اﯾﺴﻪ‬
‫ﯾﻮﺧﺴﻮل و ﻣﺴﮑﯿﻦ ﺑﯿﺮ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺣﺎﻟﯿﻨﺎ دوﺷﻤﻮﺷﺪور‪ .‬اﺋﻠﻪ ﮐﻮراوﻏﻠﻮ دا ﺑﻮ‬
‫ﺟﻤﻌﯿﺘﯿﻦ داﺳﺘﺎﻧﯽدﯾﺮ‪.‬‬
‫ﮐﻮراوﻏﻠﻮ داﺳﺘﺎﻧﯽ ‪.17‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮده اﯾﺮان ﺗﻮركﻟﺮي آراﺳﯿﻨﺪا ﯾﺎﯾﯿﻼراق‬
‫اوﻧﻼر ﻃﺮﻓﯿﻨﺪنده رﻏﺒﺘﻠﻪ ﻗﺎرﺷﯿﻼﻧﺪي‪ .‬او درﺟﻪده رﻏﺒﺘﻠﻪ ﻗﺎرﺷﯿﻼﻧﺪي ﮐﯽ‪،‬‬
 ‫‪ / 8‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫اوﻧﻼرﯾﻦ ﻣﯿﻠﻠﯽ داﺳﺘﺎﻧﻼري ﺳﻮﯾﻪﺳﯿﻨﻪ ﯾﻮﮐﺴﻠﺪي‪ .‬ﻣﺬﻫﺐ ﻓﺮﻗﯽ ﻗﺎﻧﻠﯽ‬

‫ﺣﺮبﻟﺮ آﻧﺎدوﻟﻮ و اﯾﺮان ﺗﻮركﻟﺮيﻧﯿﻦ ﻣﺸﺘﺮك ﻋﻨﻌﻨﻪ ﺑﯿﺮﻟﯿﯿﻨﯽ داوام‬
‫اﺋﺘﺪﯾﺮﻣﻪﻟﺮﯾﻨﻪ اﻧﮕﻞ اوﻻ ﺑﯿﻠﻤﻪﻣﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﮐﻮراوﻏﻠﻮﯾﺎ ﻗﺎرﺷﯿﻠﯿﻖ اوﻻراق اوراداندا‬
‫ﺗﻮرﮐﯿﻪﯾﻪ »اﺻﻠﯽ و ﮐﺮم«‪» ،‬آرزو و ﻗﻨﺒﺮ«‪» ،‬آﺷﯿﻖ ﻗﺮﯾﺐ«‪ ،‬ﺧﻠﻖ روﻣﺎﻧﻼري‬
‫ﮔﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺧﺰر آرﺧﺎﺳﯽ ﺗﻮرﮐﻤﻦﻟﺮﯾﻨﻪ ﮔﻠﯿﻨﺠﻪ اوﻧﻼر آراﺳﯿﻨﺪا ﻗﺪﯾﻤﺪن ﺑﺮي‬
‫»اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪ«ﻟﺮﯾﻦ ﻣﻮﺟﻮد اوﻟﺪوﻏﻮ و ﺑﻮﻧﻼردا ددهﻗﻮرﻗﻮد اﯾﻠﻪ ﺳﺎﻟﻮرﻗﺎزاﻧﺎ ﻋﺎﯾﺪ‬
‫ﻣﻮﻫﻮم ﺑﺤﺚﻟﺮﯾﻦ اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ آﯾﺪﯾﻦ ﮔﺆردوﯾﻮﻣﻮز ﺣﺎﻟﺪا اﻟﯿﻤﯿﺰدهﮐﯽ‬
‫ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼريﻧﯿﻦ ﻫﻤﯿﻦ ﺗﻮرﮐﻤﻦﻟﺮ ﻃﺮﻓﯿﻨﺪن ﺗﺎﻧﯿﻨﻤﺎدﯾﻐﯽ ﻧﻈﺮه‬
‫ﭼﺎرﭘﯿﺮ‪ .‬ﺑﻮﻧﻼرﻻ ﺑﺌﻠﻪ ﮐﻮراوﻏﻠﻮ داﺳﺘﺎﻧﯽ ﺗﻮرﮐﻤﻦﻟﺮ آراﺳﯿﻨﺪا ﻗﯿﺴﺎ ﺑﯿﺮ زاﻣﺎﻧﺪا‬
‫ﯾﺎﯾﯿﻠﻤﯿﺶ و اوﻧﻼرﯾﻦدا ﻣﯿﻠﻠﯽ داﺳﺘﺎﻧﻼري اوﻻراق ﻣﻨﯿﻤﺴﻪﻧﯿﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺑﺌﻠﻪﻟﯿﮑﻠﻪ‪ ،‬ﮔﺮهدهﻟﯽ ﺟﻼﻟﯽ اوﻻن ﮐﻮراوﻏﻠﻮ آﻟﯽ رؤﺷﻨﯿﻦ ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ اﻃﺮاﻓﯿﻨﺪا‬
‫ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺗﺎﭘﺎن ﺑﻮ داﺳﺘﺎن‪ ،‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬اوﻏﻮز ﺗﻮركﻟﺮيﻧﯿﻦ‪،‬‬
‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺟﻮر دﺋﺴﮏ ﻏﺮب ﺗﻮركﻟﺮيﻧﯿﻦ اوچ آﯾﺮي اؤﻟﮑﻪده ﯾﺎﺷﺎﯾﺎن‬
‫ﻧﻮعﻟﺮيﻧﯿﻦ ﻣﺸﺘﺮك ﻣﯿﻠﻠﯽ داﺳﺘﺎﻧﻼري وﺻﻔﯿﻨﯽ ﻗﺎزاﻧﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻮرادا »ﺟﺎﻣﻊاﻟﺘﻮارﯾﺦ«ده ﮐﯽ »ﺗﻮركﻟﺮ ﺗﺎرﯾﺨﯽ و اوﻏﻮزون ﺟﻬﺎﻧﮕﯿﺮ‪-‬‬
‫ﻟﯿﯿﯽﻧﯿﻦ ﺣﺌﮑﺎﯾﻪﺳﯽ« و اوﯾﻐﻮرﺟﺎ »اوﻏﻮز ﮐﺎﻏﺎن داﺳﺘﺎﻧﯽ«ﻧﯽ ﯾﺌﻨﯽدن‬
‫آراﺷﺪﯾﺮﻣﺎﯾﺎراق‪ ،‬اوﻧﻼر ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻣﺎﻫﯿﺘﺪه ﺑﯿﺮ ﻧﺌﭽﻪ ﺳﺆز ﺳﺆﯾﻠﻪﻣﮑﻠﻪ‬
‫ﮐﻔﺎﯾﺘﻠﻪﻧﻪﺟﻪﯾﯿﮏ‪.‬‬
‫اؤﻧﺠﻪ ﺑﻮ ﻓﯿﮑﺮي ﺑﯿﻠﺪﯾﺮك ﮐﯽ اوﯾﻐﻮرﺟﺎ »اوﻏﻮز ﮐﺎﻏﺎن داﺳﺘﺎﻧﯽ«ﻧﯿﻦ‬
‫اﯾﺮاﻧﺪا‪ ،‬اﺋﻠﺨﺎﻧﯽدوروﻧﺪه‪ ،‬ﻗﺎزانﺧﺎن و ﯾﺎ ﺧﻠﻔﯽ زاﻣﺎﻧﯿﻨﺪا ﯾﺎزﯾﻠﺪﯾﻐﯿﻨﺎ ﻗﻄﯿﻌﻦ‬
‫ﺷﻮﺑﻬﻪ اﺋﺘﻤﯿﺮﯾﮏ‪ .‬ﺑﻮ اﺛﺮﯾﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯿﺮ ﯾﺌﺮده‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻﯿﻠﻪ اوﯾﻐﻮر اؤﻟﮑﻪﺳﯿﻨﺪه‬
‫ﯾﺎزﯾﻠﻤﺎﺳﯽ ﻣﻮﻣﮑﻮن دﺋﯿﯿﻠﺪﯾﺮ‪ .‬ﭼﻮﻧﮑﻮ اوﻧﻮن ﯾﺎزﯾﻠﻤﺎﺳﯿﻨﺎ ﺳﺒﺐ اوﻻن ﻣﻌﻨﻮي‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪9 /‬‬

‫ﻫﺎوا آﻧﺠﺎق اﯾﺮاﻧﺪاﮐﯽ اﺋﻠﺨﺎﻧﯽ ﺳﺎراي و اوﻧﻮن اﻃﺮاﻓﯿﻨﺪا ﻧﻈﺮه ﭼﺎرﭘﯿﺮ‪ .‬ﺑﻮ‬
‫ﻣﻌﻨﻮي ﻫﺎواﻧﯽ ﻗﻮوﺗﻠﯽ ﺑﯿﺮ ﺗﻮرﮐﭽﻮﻟﻮك ﺷﻌﻮرو ﭘﺎرﻻدﯾﺮدي‪ .‬دﺋﻤﻪﻟﯽ ﻫﺮ‬
‫اﯾﮑﯽ اﺛﺮﯾﻦ ﻣﺌﯿﺪاﻧﺎ ﮔﻠﻤﻪﺳﯿﻨﻪ ﺳﺒﺐ اوﻻن ﺑﻮ ﺗﻮرﮐﭽﻮﻟﻮك ﺷﻌﻮرودور‪ .‬اﺳﺎﺳﻦ‬
‫ﻫﺮ اﯾﮑﯽ اﺛﺮﯾﻦ اؤﻧﻤﯽده‪ ،‬ﺑﯿﺰﺟﻪ‪ ،‬ﺑﻮرادا ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺌﻠﻪ ﺑﯿﺮ ﺷﻌﻮرون ﻣﻮﺟﻮدﯾﺘﯿﻨﯽ‬
‫ﮔﺆﺳﺘﺮﻣﯿﺶ اوﻟﻤﺎﻻرﯾﻨﺪادﯾﺮ‪ .‬ﻋﮑﺲ ﺗﻘﺪﯾﺮده اوﻧﻼر ﻧﻪ ﺣﻘﯿﻘﯽ داﺳﺘﺎن‬
‫وﺻﻒﻟﺮﯾﻨﯽ داﺷﯿﯿﺎ ﺑﯿﻠﺮ‪ ،‬ﻧﻪده ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻣﻨﺒﻊ اوﻟﻤﺎق ﺑﺎﺧﯿﻤﯿﻨﺪان د‪‬ﯾﺮﻟﯽ ﺳﺎﯾﯿﻼ‬
‫ﺑﯿﻠﺮﻟﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻮﻧﻼردان »ﺟﺎﻣﻊ اﻟﺘﻮارﯾﺦ«ده ﮐﯽ »ﺗﻮركﻟﺮﯾﻦ ﺗﺎرﯾﺨﯽ و اوﻏﻮزون‬
‫ﺟﻬﺎﻧﮕﯿﺮﻟﯿﯿﯽﻧﯿﻦ ﺣﺌﮑﺎﯾﻪﺳﯽ« اوﯾﻐﻮرﺟﺎ داﺳﺘﺎﻧﯿﻦ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﯿﺮ ﮔﻮروشاﯾﻠﻪ‬
‫)‪(1a‬‬
‫ﺑﻮ ﺳﺒﺒﺪن اوﯾﻐﻮرﺟﺎ‬ ‫اﯾﺸﻠﻨﻤﯿﺶ وﺋﺮﺳﯿﺎﺳﯿﻨﺪان ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯿﺮ ﺷﺌﯽ دﺋﯿﯿﻞ دﯾﺮ‪.‬‬
‫»اوﻏﻮز ﮐﺎﻏﺎن داﺳﺘﺎﻧﯽ« او‪‬ﻟﮑﯿﻨﻪ ﻧﻈﺮن ﺑﯿﺮ ﻧﺌﭽﻪ اﯾﻞ داﻫﺎ ﻗﺎﺑﺎق ﯾﺎزﯾﻠﻤﯿﺶ‬
‫اوﻟﻤﺎﻟﯿﺪﯾﺮ‪ .‬اوﯾﻐﻮرﺟﺎ »اوﻏﻮز« داﺳﺘﺎﻧﯽ اﯾﻠﻪ اﯾﻠﮕﯿﻠﯽ اوﻻﺟﺎق ﺑﯿﺰﯾﻢ اﺻﯿﻞ‬
‫ﻣﺎراق اﺋﺘﺪﯾﯿﻤﯿﺰ ﺧﺼﻮص داﺳﺘﺎﻧﯿﻦ ﻫﺎردا ﺳﻮﻧﺎ ﯾﺌﺘﻤﻪﺳﯿﺪﯾﺮ‪ .‬اﯾﻨﺪﯾﮑﯽ ﺷﺮاﯾﻄﺪه‬
‫ﺑﻮ ﺳﺌﻮاﻻ ﺟﺎواب ﺗﺎﭘﻤﺎق ﻏﯿﺮي ﻣﻮﻣﮑﻮﻧﺪور‪.‬‬
‫ﻫﺮ اﯾﮑﯽ اﺛﺮ ﺑﯿﺰه ﺑﻮ ﺗﻮرﮐﭽﻮﻟﻮك ﺷﻌﻮروﻧﻮن ﻣﺎﻫﯿﺘﯽ ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا اوﻟﺪوﻗﺠﺎ‬
‫آﯾﺪﯾﻦ ﺑﯿﺮ ﻓﯿﮑﯿﺮ وﺋﺮﻣﮑﺪهدﯾﺮ‪ .‬آﻧﻼﺷﯿﻠﺪﯾﻐﯿﻨﺎ ﮔﺆره ﺑﻮ ﺷﻌﻮرون اﺳﺎﺳﻼري‬
‫ﺑﻮﻧﻼردﯾﺮ‪:‬‬
‫اﻟﻒ( اوﻏﻮزﺧﺎﻧﺪان اﺛﺮﯾﻦ ﯾﺎزﯾﻠﺪﯾﻐﯽ دؤوره ﻗﺪر ﺗﻮرك ﻋﺎﻟﻤﯿﻨﯿﻦ آدﻻري‬
‫ذﮐﺮ اﺋﺪﯾﻠﻦ ﺑﻮ ﺧﺎﻟﻘﻼر ﺗﻤﺜﯿﻞ اﺋﺘﻤﮑﺪهدﯾﺮ‪ :‬اوﻏﻮز )ﺗﻮرﮐﻤﻦ(‪ ،‬اوﯾﻐﻮر‪ ،‬ﻗﯿﭙﭽﺎق‪،‬‬
‫ﻗﺎﻧﻠﯽ‪ ،‬ﮐﺎرﻟﻮك]ﻗﺎرﻟﻮق[‪ ،‬ﮐﺎﻻچ‪.‬‬
‫ب(ﺗﻮركﻟﺮﯾﻦده ﻗﺪﯾﻢ زاﻣﺎﻧﺪا ﯾﺎﺷﺎﻣﯿﺶ ﻣﻮﻧﻘﻮﻟﻼرﯾﻦ ﭼﻨﮕﯿﺰﺧﺎن ﮐﯿﻤﯽ‪،‬‬
‫ﺟﻬﺎﻧﮕﯿﺮ ﺣﺆﮐﻤﺪاري واردﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ ﺟﻬﺎﻧﮕﯿﺮ ﺣﺆﮐﻤﺪارﯾﻦ آدي اوﻏﻮز ﮐﺎﻏﺎن و ﯾﺎ‬
‫ﺧﻮد ﺧﺎندﯾﺮ‪.‬‬
 ‫‪ / 10‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫ج(ﺗﻮرك دوﻧﯿﺎﺳﯽ اوﻏﻮزﺧﺎﻧﯿﻦ ﺑﺆﯾﻮك ﻓﺘﻮﺣﺎﺗﻼري ﻧﺘﯿﺠﻪﺳﯿﻨﺪه ﻣﺌﯿﺪاﻧﺎ‬

‫ﮔﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻮرك ﺧﺎﻟﻘﻼريﻧﯿﻦ ﺑﺌﺶ ﺑﺎﻻق ﺑﺆﻟﮕﻪﺳﯿﻨﺪن ﻗﺎرا دﻧﯿﺰﯾﻦ‬
‫ﻗﻮزﺋﯿﯿﻨﻪ و آداﻻر دﻧﯿﺰﯾﻨﻪ ﻗﺪر ﯾﺎﯾﯿﻠﻤﯿﺶ اوﻟﻤﺎﻻري اوﻏﻮزﺧﺎﻧﯿﻦ ﻓﺘﺢﻟﺮﯾﻠﻪ‬
‫ﺑﺎﻏﻠﯿﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫د( اوﻏﻮزﻻر اوﻏﻮزﺧﺎﻧﯿﻦ ‪ 24‬ﻧﻮهﺳﯿﻨﺪن ﺗﺆرهﻣﯿﺸﻠﺮ‪ .‬اوﯾﻐﻮرﻻر اوﻏﻮز‬
‫ﺧﺎﻧﯿﻦ اؤز ﺧﺎﻟﻘﯽ و ﯾﺎ اوﻧﺎ اﻃﺎﻋﺖ اﺋﺪن ﺗﻮركﻟﺮدﯾﺮ‪ :‬ﻗﯿﭙﭽﺎق‪ ،‬ﻗﺎﻧﻠﯽ‪ ،‬ﮐﺎرﻟﻮ و‬
‫ﮐﺎﻻﭼﻼردا اوﻏﻮزﺧﺎﻧﯿﻦ ﺑﯽﻟﺮﯾﻨﺪن ﺗﺆرهﻣﯿﺸﻠﺮ‪.‬‬
‫ﻫـ( »ﺗﻮركﻟﺮﯾﻦ ﺗﺎرﯾﺨﯽ« ﻓﺼﻠﯿﻨﺪه اوﻏﻮزﺧﺎن ﺧﺎﻟﻘﯿﻨﯽ ﺣﺎق دﯾﻨﯿﻨﻪ‬
‫ﻗﻮوﺷﺪورﻣﺎق اوﭼﻮن ﺗﺎﻧﺮي ﻃﺮﻓﯿﻨﺪن ﮔﺆﻧﺪرﯾﻠﻤﯿﺶ ﺑﯿﺮ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮـﺣﺆﮐﻤﺪار‬
‫اوﻻراق ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﻠﯿﺮ‪ .‬ﺑﺌﻠﻪﻟﯿﮑﻠﻪ ﻫﻢ ﺧﺎﻟﻘﯿﻦ آﻟﻼﻫﯿﻦ دﯾﻨﯿﻨﯽ ﮔﺘﯿﺮﻣﯿﺶ‪ ،‬ﻫﻢده‬
‫ﺑﺆﯾﻮك ﻓﺘﺢﻟﺮ اﺋﺘﻤﯿﺶ ﺑﯿﺮ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮـﺣﺆﮐﻤﺪارا ﺻﺎﺣﯿﺐ اوﻟﻤﺎﻗﻼ ﺗﻮركﻟﺮﯾﻦ‬
‫ﻣﻮﻧﻘﻮﻟﻼر و ﻋﺮبﻟﺮ ﻗﺪر ﺷﺮﻓﻠﯽ‪ ،‬ﺣﺘﺘﺎ اوﻧﻼردان داﻫﺎ ﺷﺮﻓﻠﯽ و اوﺳﺘﻮن ﺑﯿﺮ‬
‫ﺧﺎﻟﻖ اوﻟﺪوﻗﻼري اﯾﻔﺎده اﺋﺪﯾﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﻫﺮ اﯾﮑﯽ اﺛﺮده ﺗﻮرك و ﻣﻮﻧﻘﻮﻟﻼر ﻣﻨﺸﺄﯾﯽ ﺑﺤﺜﯿﻨﺪه ﺗﻮرﮐﻤﻦﻟﺮه اَن ﺷﺮﻓﻠﯽ‬
‫ﻣﻮﻗﻊ وﺋﺮﯾﻠﻤﻪﺳﯽ‪ ،‬ﺑﻮ ﺳﺎﺣﻪده اوﻧﻼرﯾﻦ داﻫﺎ ﻓﻌﺎل ﭼﺎﻟﯿﺸﻤﺎﻻرياﯾﻠﻪ اﯾﻀﺎح‬
‫اﺋﺪﯾﻠﻪ ﺑﯿﻠﻤﺰ‪ .‬اﺻﻠﯿﻨﺪه ﺗﻮرﮐﻤﻦﻟﺮه ﻣﻨﺴﻮب ﺷﺨﺺﻟﺮﯾﻦ‪ ،‬اوﯾﻐﻮر ﺑﺎﺧﯿﺸﻼري‬
‫ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬ﺑﻮ ﭼﺎﻟﯿﺸﻤﺎﻻرا ﻗﻮﺷﻮﻟﻤﺎﻻرﯾﻨﺎ دا ﺗﺎم اﻣﯿﻦ دﺋﯿﯿﻠﯿﮏ‪ .‬دﯾﮕﺮ ﻃﺮﻓﺪن‬
‫ﺗﻮرﮐﻤﻦﻟﺮﯾﻦ ﻣﻮﻧﻘﻮﻟﻼر آراﺳﯿﻨﺪا اوﯾﻐﻮرﻻر ﻗﺪر اﻋﺘﺒﺎرﻟﯽ ﻣﻮﻗﻊﯾﻪ ﺻﺎﺣﯿﺐ‬
‫اوﻟﻤﺎدﯾﻘﻼريدا ﺑﯿﺮ ﺣﻘﯿﻘﺘﺪﯾﺮ‪ .‬آﻧﺠﺎق او زاﻣﺎﻧﻼر آﭼﯿﻘﺠﺎ ﮔﺆروﻧﻦ ﻣﻨﻈﺮه ﺑﻮ‬
‫اﯾﺪي ﮐﯽ‪ ،‬ﺗﻮرﮐﻤﻦﻟﺮ ﻣﺎﻧﻘﯿﺸﻼقدان آداﻻر دﻧﯿﺰﯾﻨﻪ ﻗﺪر اوزاﻧﺎن ﮔﺌﻨﯿﺶ ﺑﯿﺮ‬
‫ﺳﺎﺣﻪده اؤز ﻗﻮﻣﯽ وارﻟﯿﻘﻼرﯾﻨﯽ ﻗﻮوﺗﻠﻪ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ اﺋﺪﯾﺐ ﯾﺎﺷﺎﯾﯿﺮدﯾﻼر‪ .‬دﯾﮕﺮ‬
‫ﻃﺮﻓﺪن ﯾﺎﺧﯿﻨﻠﯿﻘﺪا ﺳﻠﺠﻮق ﺧﺎﻧﺪاﻧﯽ ادارهﺳﯿﻨﺪه ﺑﺆﯾﻮك ﺑﯿﺮ اﯾﻤﭙﺮاﺗﻮرﻟﻮق‬
‫ﻗﻮروﻟﻤﻮﺷﺪو‪ .‬ﺣﺎل ﺑﻮ ﮐﯽ دﯾﮕﺮ ﺗﻮرك ﺧﺎﻟﻘﻼري ﻧﻪ اؤز وارﻟﯿﻘﻼرﯾﻨﯽ‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪11 /‬‬

‫ﻗﻮروﯾﺎ ﺑﯿﻠﻤﯿﺶ‪ ،‬ﻧﻪ ده ﺗﻮرﮐﻤﻦﻟﺮ ﮐﯿﻤﯽ ﭘﺎرﻻق ﺑﯿﺮ ﻣﻮﻗﻊﯾﻪ ﺻﺎﺣﯿﺐ اوﻻ‬
‫ﺑﯿﻠﻤﯿﺸﺪﯾﻠﺮ‪ .‬اوﻧﺎ ﮔﺆرهده ﺗﻮرﮐﻤﻦﻟﺮ اؤز وارﻟﯿﻘﻼرﯾﻨﯽ ﻗﻮوﺗﻠﻪ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪاﺋﺘﻤﻪﻟﺮي‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪﺳﯿﻨﺪه و ﺑﻮ اﺛﺮﻟﺮده اؤزﻟﺮﯾﻨﻪ وﺋﺮﯾﻠﻦ اَن ﺷﺮﻓﻠﯽ ﻣﻮﻗﻊﯾﻪ ﻻﯾﻖ ﺑﯿﺮ ﺷﮑﯿﻠﺪه‬
‫دوﻧﯿﺎ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻣﻘﯿﺎﺳﯿﻨﺪا ﺑﺆﯾﻮك روﻟﻼر اوﯾﻨﺎﻣﺎﻗﺪا داوام اﺋﺘﻤﯿﺸﻠﺮ‪.‬‬
‫اﺋﻠﺨﺎﻧﯽ ﺳﺎراﯾﯽ و اﺣﺎﻃﻪﺳﯿﻨﺪه ﺑﺎﺷﻼﯾﺎن ﺗﻮرﮐﭽﻮﻟﻮك ﺷﻌﻮرو آﻧﺎدوﻟﻮدا‬
‫اوﻏﻮزﭼﻮﻟﻮق ﺷﻌﻮرو ﺷﮑﻠﯿﻨﺪه ‪17‬ـﺠﯽ ﻋﺼﺮه ﻗﺪر ﺳﻮرﻣﻮﺷﺪور‪ .‬ﺑﻮ‬
‫ﺷﻌﻮرون ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ ﺧﺎﻧﺪاﻧﯽﻧﯿﻦ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﺎﺋﻠﯿﺖﻟﺮﯾﻨﺪه رول اوﯾﻨﺎﯾﺎن ﺑﺎﺷﻠﯿﺠﺎ‬
‫ﻣﻌﻨﻮي ﻋﺎﻣﯿﻞﻟﺮدن ﺑﯿﺮي اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ ﺳﺆﯾﻠﻪﻣﮏ‪ ،‬ﻫﺮ ﺣﺎﻟﺪا ﯾﺎﻧﻠﯿﺶ ﺑﯿﺮ ﮔﺆروش‬
‫ﺳﺎﯾﯿﻼ ﺑﯿﻠﻤﺰ‪ .‬ﯾﺎزﯾﭽﯽ اوﻏﻠﻮﻧﻮن ﻋﺜﻤﺎن ﻗﺎﺿﯽﯾﻪ ﺣﺼﺮ اﺋﺘﺪﯾﯽ‪:‬‬

‫»ﻋﺜﻤﺎن‪ ،‬ارﻃﻮﻏﺮول اوﻏﻠﻮﺳﺎن‬

‫اوﻏﻮز‪ ،‬ﻗﺎراﺧﺎن ﻧﺴﻠﯽ ﺳﻦ‬
‫ﺣﺎﻗﻘﯿﻦ ﺑﯿﺮ ﮐﻤﺘﺮ ﻗﻮﻟﻮﺳﺎن‬
‫اﺳﺘﺎﻣﺒﻮل آل‪ ،‬ﮔﻠﺰار اﺋﺖ!«‬

‫ﺷﻌﺮﯾﻨﺪه ﺑﻮ ﺷﻌﻮر ﻣﻌﻨﻮي ﺑﯿﺮ ﻋﺎﻣﯿﻞ اوﻻراق ﮔﺆروﻧﻤﻮرﻣﻮ؟‬

‫اﺻﻠﯿﻨﺪه داﻫﺎ او‪‬لﻟﺮده ﺑﯿﻠﺪﯾﺮﯾﻠﺪﯾﯽ ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ ﺧﺎﻧﺪاﻧﯽ اوﻏﻮز ﺧﺎﻧﯿﻦ‬
‫ﻧﺴﻠﯿﻨﺪن ﯾﺎراﻧﺪﯾﻐﯿﻨﺎ و اؤزوﻧﻮ »ﮐﺎﯾﯽ« ﺑﻮﯾﻮﻧﺪان ﺳﺎﯾﻤﺎﻏﺎ ﭼﻮخ اؤﻧﻢ‬
‫وﺋﺮﻣﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﮐﺎﯾﯽ داﻣﻐﺎﺳﯿﻨﯽ ﻋﺎﯾﻠﻪﻧﯿﻦ رﺳﻤﯽ »ﮔﺌﺮﺑﯽ‪ «gerbi ،‬ﻗﺒﻮل اﺋﺘﻤﯿﺶ‬
‫ﺷﺎﻫﺰادهﻟﺮه اوﻏﻮزﺧﺎن و ﻗﻮرﻗﻮد ﮐﯿﻤﯽ آدﻻر ﻗﻮﯾﻤﻮﺷﺪور‪ .‬ﺑﻮﻧﺪان ﻣﻘﺼﺪ‬
‫ﯾﺎﻟﻨﯿﺰ ﺧﺎﻧﺪاﻧﯿﻦ اؤز آﺗﺎﻻري اوﻻن اوﻏﻮزﻻرا ﻗﺎرﺷﯽ دوﯾﺪوﻏﻮ ﺑﺎﻏﻠﯿﻠﯿﻖ اﯾﻠﻪ‬
‫دﺋﯿﯿﻞ‪ ،‬ﺧﺎﻟﻘﯿﻦ ﺑﻮ ﺳﺎﺣﻪده ﮐﯽ ﺣﺴﺎﺳﻠﯿﻐﯽ‪ ،‬ﺷﺮﻗﺪهﮐﯽ ﻗﺎراﻗﻮﯾﻮﻧﻠﻮ و‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯿﻠﻪ آغ ﻗﻮﯾﻮﻧﻠﻮ ﺧﺎﻧﺪاﻧﯽ اﯾﻠﻪ ﻣﺌﯿﺪاﻧﺎ ﭼﯿﺨﺎن ﺳﯿﺎﺳﯽ رﻏﺒﺖ اﯾﻠﻪ ده‬
 ‫‪ / 12‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫ﻋﻼﻗﻪ دار اﯾﺪي‪ .‬ﭼﻮﻧﮑﻮ اؤﻧﺠﻪ دﺋﯿﯿﻠﺪﯾﯽ ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬ﺑﻮ ﺳﻮﻧﻮﻧﺠﻮ ﺧﺎﻧﺪاﻧﯿﻦ‬
‫ﺣﺆﮐﻤﺪارﻻري دا اؤزﻟﺮيﻧﯿﻦ اوﻏﻮزﺧﺎﻧﯿﻦ ﻧﻮهﻟﺮي اوﻟﺪوﻗﻼرﯾﻨﯽ ﺳﺆﯾﻠﻪﯾﯿﺮ و‬
‫اوﻧﻼرﯾﻦ اَن ﺑﺆﯾﻮﯾﻮ‪ ،‬ﻓﺎﺗﺤﯿﻦ رﻗﯿﺒﯽ‪ ،‬اوزون ﺣﺴﻦ ﺑﯽ اؤزوﻧﻮ آﻧﺎدوﻟﻮ‬
‫ﺗﻮركﻟﺮيﻧﯿﻦ ﯾﺌﮕﺎﻧﻪ ﺣﺆﮐﻤﺪاري ﺳﺎﯾﯿﺮدي‪.‬‬
‫اوﻏﻮزﻻرﯾﻦ و ﯾﺎ ﺗﻮركﻟﺮﯾﻦ ﺣﺆﮐﻤﺪارﻟﯿﻐﯽﻧﯿﻦ ﮐﺎﯾﯽ ﺑﻮ‪‬ﯾﻮ ﺑﯽﻟﺮيﻧﯿﻦ اﻟﯿﻨﻪ‬
‫ﮐﺌﭽﻪرك‪ ،‬ﻗﯿﺎﻣﺘﻪ ﻗﺪر ﺳﻮرهﺟﻪﯾﯿﻨﻪ داﯾﺮ ﻓﯿﮑﺮﯾﻦ اوﻏﻮزﻻرﯾﻦ ﺑﺆﯾﻮك وﻟﯿﺴﯽ‬
‫ﻗﻮرﻗﻮد آﺗﺎﯾﺎ اﺳﺘﻨﺎد اﺋﺪﯾﻠﻤﻪﺳﯽ‪ ،‬ﻋﺜﻤﺎن ﻗﺎﺿﯽﻧﯿﻦ اوﻏﻮز ﺑﯽﻟﺮي ﻃﺮﻓﯿﻨﺪن‬
‫ﺣﺆﮐﻤﺪار ﺳﺌﭽﯿﻠﺪﯾﯽ ادﻋﺎﺳﯽ و ﻗﺎراﻗﻮﯾﻮﻧﻠﻮ ﺟﻬﺎﻧﺸﺎه اﯾﮑﯿﻨﺠﯽ ﻣﺮادﯾﻦ‬
‫ﻧﺴﺒﯽﻧﯿﻦ اؤزوﻧﻮﻧﮑﻮﻧﺪن اﯾﺮهﻟﯽ ﮔﻠﯿﺮ‪ .‬ﯾﺎووز ﺳﻠﯿﻢ ده ﻣﻤﻠﻮك ﺣﺆﮐﻤﺪاري‬
‫ﺗﻮﻣﺎن ﺑﺎﯾﺎ ﮔﺆﻧﺪردﯾﯽ ﺑﯿﺮ ﻣﮑﺘﻮﺑﺪا ددهـﺑﺎﺑﺎدان ‪ 20‬ﮔﺆﺑﻪﯾﻪ ﻗﺪر ﺣﺆﮐﻤﺪار‬
‫اوﻟﺪوﻗﻼرﯾﻨﯽ ﯾﺎزﻣﯿﺸﺪي‪ .‬ﺑﺌﻠﻪﻟﯿﮑﻠﻪ‪ ،‬اؤزوﻧﻮ اوﻏﻮزﺧﺎﻧﯿﻦ ﻧﺴﻠﯿﻨﺪن ﺳﺎﯾﻤﺎﻗﻼ‬
‫ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ ﺧﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺗﺎﺑﻊﻟﯿﯿﯿﻨﺪهﮐﯽ ﭼﻨﮕﯿﺰﺧﺎن ﻣﻨﺸﺄﻟﯽ »ﮐﺮﯾﻢ ‪ «KRIM‬ﺧﺎﻧﻼرﯾﻨﺎ‬
‫ﻗﺎرﺷﯿﺪا ﻫﺮ ﻫﺎﻧﺴﯽ ﺑﯿﺮ ﮐﯿﭽﯿﮏﻟﯿﮏ ﺣﯿﺴﯽ دوﯾﻤﻮردو‪.‬‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪ اﻋﺘﺒﺎرﯾﻠﻪ ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا داﻧﯿﺸﯿﻼن ﺑﻮ داﺳﺘﺎﻧﻼر‪ ،‬ﻣﻨﺸﺄ ﺑﺤﺜﯽ و ددهﻗﻮرﻗﻮد‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼري اﯾﻠﻪ ﺑﯿﺮﻟﯿﮑﺪه اوﻏﻮزﭼﻮﻟﻮق ﺷﻌﻮروﻧﻮن ﺟﺎﻧﻠﯽ ﺑﯿﺮ ﺷﮑﯿﻠﺪه‬
‫ﯾﺎﺷﺎدﯾﻠﻤﺎﺳﯿﻨﺎ ﻋﺎﻣﯿﻞ اوﻟﻤﺎﻻري ﺑﺎﺧﯿﻤﯿﻨﺪان دا دﯾﻘﻘﺘﯿﻤﯿﺰي ﺟﻠﺐ اﺋﺘﻤﻪﯾﻪ‬
‫ﻻﯾﻘﺪﯾﺮﻟﺮ‪.‬‬
‫ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ ﻣﺆﻟﻠﯿﻒﻟﺮﯾﻨﺪن ﯾﺎزﯾﭽﯽ اوﻏﻠﻮ‪ ،‬ﻣﻌﻠﻮم اوﻟﺪوﻏﻮ ﮐﯿﻤﯽ‪،‬‬
‫»ﺟﺎﻣﻊاﻟﺘﻮارﯾﺦ«ده ﮐﯽ اوﻏﻮزﻻرا داﯾﺮ اﻧﺴﺎب ﺑﺤﺜﯿﻨﯽ ﺗﻮرﮐﺠﻪﯾﻪ ﭼﺌﻮﯾﺮﻣﯿﺶ‪.‬‬
‫اﺣﺘﻤﺎل ﮐﯽ‪ ،‬ﻗﻮرﻗﻮد آﺗﺎﯾﺎ ﻋﺎﯾﺪ ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎﺗﻼري دا »ﺗﻮركﻟﺮﯾﻦ ﺗﺎرﯾﺨﯽ«‬
‫ﻓﺼﻠﯿﻨﺪن آﻟﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﯾﺎزﯾﭽﯽ اوﻏﻠﻮﻧﻮن ﺑﻮ ﺗﺮﺟﻤﻪﺳﯿﻨﺪن ﻣﻮﻻﻧﺎ روﺣﯽﻧﯿﻦ‬
‫ﮔﺌﻨﯿﺶ ﺑﯿﺮ ﺷﮑﯿﻠﺪه ﻓﺎﯾﺪاﻻﻧﺪﯾﻐﯽ دا ﺑﻠﻠﯽدﯾﺮ‪ .‬ﯾﺎزﯾﭽﯽ اوﻏﻠﻮ اوﯾﻐﻮرﺟﺎ ﺑﯿﺮ‬
‫»اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪ«دن ﺑﺤﺚ اﺋﺪﯾﺮ ﮐﯽ ﺑﻮ‪ ،‬اﻟﯿﻤﯿﺰده ﮐﯽ »اوﻏﻮز ﮐﺎﻏﺎن داﺳﺘﺎﻧﯽ«‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪13 /‬‬

‫اوﻟﻤﺎﻟﯿﺪﯾﺮ‪ .‬ﻫﻤﯿﻦ ﻣﺆﻟﻠﯿﻔﯿﻦ ﻣﻌﺎﺻﯿﺮي اوﻻن ﺷﮑﺮاﻟـﻠﻪ دا اﯾﮑﯿﻨﺠﯽ ﻣﺮاد‬

‫دؤروﻧﺪه اﺋﻠﭽﯽ اوﻻراق ﮔﺌﺘﺪﯾﯿﯽ ﻗﺎراﻗﻮﯾﻮﻧﻠﻮ ﺣﺆﮐﻤﺪاري ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻫﯿﻦ ﺗﺒﺮﯾﺰده‬
‫ﮐﯽ ﺳﺎراﯾﯿﻨﺪا اوﯾﻐﻮر ﯾﺎزﯾﺴﯽ اﯾﻠﻪ ﯾﺎزﯾﻠﻤﯿﺶ ﺑﯿﺮ »اوﻏﻮز ﺗﺎرﯾﺨﯽ«‬
‫ﮔﺆرﻣﻮﺷﺪور‪ .‬آغﻗﻮﯾﻮﻧﻠﻮ ﻣﻮرﺧﯽ اﺑﻮﺑﮑﺮ ﺗﻬﺮاﻧﯽ اﯾﺴﻪ اوزون ﺣﺴﻦ ﺑﯿﮕﯿﻦ‬
‫اوﻏﻮزﺧﺎﻧﺎ و ﻧﻮح ﻋﻠﯿﻪاﻟﺴﻼﻣﺎ ﻗﺪر آﭘﺎرﯾﺐ ﭼﯿﺨﺎردﯾﻐﯽ ﺷﺠﺮهﺳﯿﻨﯽ ﯾﺎزارﮐﻦ‬
‫»ﺟﺎﻣﻊاﻟﺘﻮارﯾﺦ« ده ﮐﯽ اﻧﺴﺎب ﺑﺤﺜﯿﻨﺪن اﺳﺘﻔﺎده اﺋﺘﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫اﯾﺮاﻧﺪاﮐﯽ ﺳﻮن ﺗﻮرك ﺧﺎﻧﺪاﻧﯽ اوﻻن ﻗﺎﺟﺎرﻻرﯾﻦ دا اؤزﻟﺮيﻧﯿﻦ آﺗﺎﻻري‬
‫ﺳﺎﯾﺪﯾﻘﻼري اوﻏﻮزﻻرا ﻣﺎراق ﮔﺆﺳﺘﺮدﯾﮏﻟﺮي ﻧﻈﺮه ﭼﺎرﭘﯿﺮ‪ .‬ﺑﻮ ﻣﻨﺎﺳﯿﺒﺘﻠﻪ‬
‫ﻣﯿﺮزه اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ اﻧﺴﺎب ﺑﺤﺜﯿﻨﯽ ﻗﺎﯾﻨﺎق ﺣﺴﺎب اﺋﺪهرك اؤز دؤروﻧﺪه اﯾﺮان و‬
‫ﺧﺰر آرﺧﺎﺳﯽ ﺗﻮرﮐﻤﻦﻟﺮي آراﺳﯿﻨﺪاﮐﯽ اوﻏﻮز ﺑﻮﯾﻼرﯾﻨﺎ ﻣﻨﺴﻮب‬
‫)‪(1b‬‬
‫اوﯾﻤﺎﻗﻼردان ﺑﺤﺚ اﺋﺪن ﺑﯿﺮ رﺳﺎﻟﻪ ﻗﻠﻤﻪ آﻟﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫اوﯾﻐﻮرﺟﺎ »اوﻏﻮز ﮐﺎﻏﺎن داﺳﺘﺎﻧﯽ« اﯾﻠﻪ »ﺗﻮركﻟﺮﯾﻦ ﺗﺎرﯾﺨﯽ و اوﻏﻮز‬
‫ﺧﺎﻧﯿﻦ ﺟﻬﺎﻧﮕﯿﺮﻟﯿﯿﯽ ﺣﺌﮑﺎﯾﻪﺳﯽ« ﻓﺼﯿﻞﻟﺮي اوزرﯾﻨﺪهﮐﯽ ﺑﻮ ﻣﻼﺣﻈﻪﻟﺮدن‬
‫ﺳﻮﻧﺮا ﺑﯿﺰﯾﻢ اوﭼﻮن ﻣﻬﻢ اوﻻن دده ﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻨﺎ ﮐﺌﭽﻪ ﺑﯿﻠﻪرﯾﮏ‪.‬‬
 ‫‪ / 14‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ ﯾﺎزﯾﻠﺪﯾﻐﯽ زاﻣﺎن‬

‫ددهﻗﻮ‪‬رﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا أن ﻗﺪﯾﻢ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﻣﻌﺎﺻﯿﺮ‬

‫ﺗﻮرك ﻣﻤﻠﻮكﻻري دؤورو ﻣﻮرخﻟﺮﯾﻨﺪن اﺑﻮﺑﮑﺮ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﻟﻪ ﺑﻦ آيﺑﯽ‬
‫اﻟﺪ‪‬واداري )‪2‬ـ‪.1331‬ﺟﯽ اﯾﻠﺪه اؤﻟﻤﻮﺷﺪور( ﻃﺮﻓﯿﻨﺪن وﺋﺮﯾﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ‬
‫ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﻋﯿﻨﯽ اﯾﻠﻪ ﺑﺌﻠﻪدﯾﺮ‪:‬‬
‫»ﻣﻦ دﺋﯿﯿﺮم ﮐﯽ‪ ،‬ﺑﻮرادا ﺑﻮ ﺧﺎﻟﻘﯿﻦ ﻇﻬﻮر‪ ،‬ﺧﺮوج و اﯾﺶﻟﺮيﻧﯿﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﯿﺠﯿﻨﯽ اﯾﻀﺎح اﺋﺪﯾﻢ‪ .‬ﺑﻮ‪ ،‬ﻣﻠﯿﮏ ﺑﺎﺑﺎ ﻣﻌﻨﺎﺳﯿﻨﺎ ﮔﻠﻦ)؟( »اوﻟﻮ ﺧﺎن آﺗﺎ‬
‫ﺑﯿﺘﯿﮑﭽﯽ« آدﻟﯽ ﮐﯿﺘﺎﺑﺪا اوﻧﻼرﯾﻦ ﯾﺎرادﯾﻠﯿﺸﻼريﻧﯿﻦ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﯿﺠﯽ و آﺗﺎﻻري‬
‫ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا ﺿﻌﯿﻒ ﺷﺮﯾﻌﺘﯿﻦ ﺟﻮاز وﺋﺮﻣﻪدﯾﯿﯽ ﺳﺆزﻟﺮﯾﻦ ﻗﯿﺴﺎ ﺑﯿﺮ ﺧﻼﺻﻪﺳﯿﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻮ ﮐﯿﺘﺎﺑﯽ اﯾﻠﮏ ﺗﻮركﻟﺮدن اوﻻن ﻣﻮﻧﻘﻮل و ﻗﯿﭙﭽﺎﻗﻼر اؤزﻟﺮﯾﻨﺪن آﯾﯿﺮﻣﺎزﻻر و‬
‫ﺑﻮﻧﻮن اوﻧﻼرﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻨﺪه ﺑﺆﯾﻮك ﺑﯿﺮ د‪‬ﯾﺮي واردﯾﺮ؛ ﻧﺌﺠﻪﮐﯽ‪ ،‬دﯾﮕﺮ ﺗﻮركﻟﺮﯾﻦ‬
‫»اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪ« آدﯾﻨﯽ وﺋﺮدﯾﮏﻟﺮي ﺑﯿﺮ ﮐﯿﺘﺎﺑﻼري اوﻟﺪوﻏﻮ ﮐﯿﻤﯽ‪ .‬اوﻧﻼر ﺑﻮ‬
‫ﮐﯿﺘﺎﺑﯽ اﻟﺪنـاﻟﻪ ﮔﺰدﯾﺮﯾﺮﻟﺮ؛ اورادا اوﻏﻮزﻻرﯾﻦ اﯾﺶﻟﺮيﻧﯿﻦ )ﺗﺎرﯾﺦﻟﺮيﻧﯿﻦ(‬
‫ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﯿﺠﯿﻨﺪان و اوﻧﻼرﯾﻦ اورﺗﺎﯾﺎ ﭼﯿﺨﻤﺎﻻرﯾﻨﺪان اﻋﺘﺒﺎرن ﮔﻠﯿﺐ ﮐﺌﭽﻦ‬
‫ﺣﺆﮐﻤﺪارﻻريﻧﯿﻦ اﯾﻠﮑﯽ و ﺑﺆﯾﻮﯾﻮ اوﻏﻮزدان ﺑﺤﺚ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪» .‬اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪ«ده‬
‫اوﻧﻼرﯾﻦ ﺗﭙﻪﮔﺆز آدﻻﻧﺪﯾﺮدﯾﻘﻼري ﺑﯿﺮ ﺷﺨﺼﯿﻦ اﺣﻮاﻻﺗﯽدا ﻧﻘﻞ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪ .‬ﺑﻮ‬
‫ﺗﭙﻪﮔﺆز اوﻧﻼرﯾﻦ ﯾﻮردﻻرﯾﻨﯽ داﻏﯿﺘﻤﯿﺶ و ﻗﺪﯾﻢ ﺗﻮركﻟﺮﯾﻦ اوﻟﻮﻻرﯾﻨﯽ‬
‫اؤﻟﺪورﻣﻮﺷﺪور‪ .‬اوﻧﻼرﯾﻦ اﯾﻨﺎﻣﻼرﯾﻨﺎ ﮔﺆره ﺗﭙﻪﮔﺆز ﻋﯿﺒﻪﺟﺮ اﯾﺪي‪ .‬ﺑﺎﺷﯿﻨﯿﻦ‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪15 /‬‬

‫اورﺗﺎﺳﯿﻨﺪا ﺑﯿﺮ ﮔﺆزو واردي‪ ،‬ﺑﺪﻧﯿﻨﻪ ﻗﯿﻠﯿﻨﺞ و اوخ ﮐﺎر اﺋﺘﻤﺰدي‪ ،‬آﻧﺎﺳﯽ اوﻟﻮ‬
‫دﻧﯿﺰﯾﻦ ﭘﺮيﻟﺮﯾﻨﺪن اوﻟﻮب‪ ،‬آﺗﺎﺳﯽﻧﯿﻦ ﭘﺎﭘﺎﻏﯽدا آﻧﺠﺎق اون ﮐﺌﭽﯽ درﯾﺴﯿﻨﺪن‬
‫ﺗﯿﮑﯿﻠﻤﯿﺸﺪي‪ .‬اوﻧﻼرﯾﻦ ﺑﻮ ﺣﺎﻗﺪا آراﻻرﯾﻨﺪا ﺑﻮﮔﻮﻧﻪ ﻗﺪر ﺳﺆﯾﻠﻪﻧﻦ ﺑﯿﺮ ﭼﻮخ‬
‫ﺳﺆزﻟﺮي و ﻣﺸﻬﻮر ﺣﺌﮑﺎﯾﻪﻟﺮي واردﯾﺮ‪ .‬ﺣﺌﮑﺎﯾﻪﻟﺮي و ﺳﺆزﻟﺮي اوﻏﻮزﻻر‬
‫آراﺳﯿﻨﺪا »زﮐﯽ« و »ﻗﻮ‪‬ﭘﻮز« ﭼﺎﻟﻤﺎﻏﯽ ﺑﯿﻠﻦﻟﺮ ازﺑﺮﻟﻪﯾﺮﻟﺮ‪ .‬ﻧﻬﺎﯾﺖ‪ ،‬ﺑﻮ ﺗﭙﻪﮔﺆز‬
‫ﺗﻮركﻟﺮ آراﺳﯿﻨﺪا ﺷﺮﻓﻠﯽ و اﯾﮕﯿﺪ ﮐﯿﻤﯽ ﺗﺎﻧﯿﻨﻤﯿﺶ‪ ،‬اوروز اوﻏﻠﻮ ﺑﺎﺳﺎت آدﻟﯽ‬
‫ﺑﯿﺮ ﮔﻨﺞ ﻃﺮﻓﯿﻨﺪن اؤﻟﺪوروﻟﻤﻮﺷﺪور‪ .‬ﺑﻮﻧﺎدا ﯾﺌﻨﻪ اوﻧﻼردان ﺑﯿﺮ ﻗﯿﺰﯾﻦ ﻗﻮﯾﺪوﻏﻮ‬
‫ﺷﺮط ﺳﺒﺐ اوﻟﻤﻮﺷﺪور‪ .‬ﺑﻮ ﻗﯿﺰي آت ﻣﯿﻨﻤﮑﺪه اوروز اوﻏﻠﻮ ﺑﺎﺳﺎﺗﺪان آﺗﺎﺳﯽ‬
‫اوروزا اوﻏﻠﻮﻧﻮن ﻗﯿﺰي ﻣﻐﻠﻮب اﺋﺘﻤﻪﺳﯽ ﺑﺎرهده ﻣﮋده وﺋﺮﯾﻠﺪﯾﮑﺪه‪» :‬ﺳﺎﻧﮑﯽ‬
‫اوﻏﻠﻮم ﺗﭙﻪﮔﺆزو اؤﻟﺪوردو‪ .‬ﺑﺎﺳﺎت اﯾﻠﻪ ﺗﭙﻪﮔﺆز آراﺳﯿﻨﺪا ﻋﻘﻠﻪ ﺳﯿﻐﻤﺎﯾﺎﺟﺎق‬
‫)‪(1c‬‬
‫ﺣﺎدﯾﺜﻪﻟﺮ ﺑﺎش وﺋﺮﻣﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮﻧﻼر ﺗﻮركﻟﺮﯾﻦ ﺧﻮراﻓﻪ‪ -‬ﻟﺮﯾﻨﺪهدﯾﺮ«‪.‬‬
‫اﺑﻦ دواداريﻧﯿﻦ ﺑﻮ ﺳﺆزﻟﺮﯾﻨﺪن ﺑﺌﻠﻪ ﭼﯿﺨﯿﺮﮐﯽ اوﻧﻮن ﺑﺤﺚ اﺋﺘﺪﯾﯿﯽ‬
‫»اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪ« ﺑﯿﺰﯾﻢ ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼريﻧﯿﻦ اﯾﭽﯿﻨﻪ آﻻن ﺑﯿﺮ ﮐﯿﺘﺎب اﯾﻤﯿﺶ‪.‬‬
‫ﺑﻮ »اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪ« ﻫﺎرادا ﯾﺎزﯾﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ؟ ﻫﺌﭻ ﺳﺎﻧﻤﯿﺮام ﮐﯽ‪،‬ﺑﻮ ﮐﯿﺘﺎب ﺗﻮرﮐﻮﺳﺘﺎﻧﺪا‬
‫ﯾﺎزﯾﻠﺴﯿﻦ و اوﻏﻮزﻻر ﻃﺮﻓﯿﻨﺪن ﯾﺎﺧﯿﻦ ﺷﺮﻗﻪ ﮔﺘﯿﺮﯾﻠﻤﯿﺶ اوﻟﺴﻮن‪ .‬ﺑﯿﺰﯾﻢ‬
‫ﻗﻨﺎﻋﺘﯿﻤﯿﺰه ﮔﺆره اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪ ﺷﺮﻗﯽ آﻧﺎدوﻟﻮدا و ﯾﺎ آذرﺑﺎﯾﺠﺎﻧﺪا ﯾﺎزﯾﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﯾﺎزﯾﻠﺪﯾﻐﯽ ﺗﺎرﯾﺦ اﯾﺴﻪ ‪.14‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮﯾﻦ او‪‬لﻟﺮي اوﻟﻤﺎﻟﯿﺪﯾﺮ‪ .‬ﭼﻮﻧﮑﻮ‬
‫ﺳﺆﯾﻠﻨﺪﯾﯿﯽ ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬ﺑﻮ زاﻣﺎن اﺋﻠﺨﺎﻧﯽ ﺳﺎراﯾﯽ و اوﻧﻮن ﭼﺌﻮرهﺳﯿﻨﻪ اوﯾﻐﻮرﺟﺎ‬
‫»اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪ« )اوﻏﻮز ﮐﺎﻏﺎن داﺳﺘﺎﻧﯽ( اﯾﻠﻪ رﺷﯿﺪاﻟﺪﯾﻨﯿﻦ »اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪ«ﺳﯽﻧﯿﻦ‬
‫ﯾﺎزﯾﻠﻤﺎﺳﯿﻨﺎ ﺳﺒﺐ اوﻟﻤﻮش ﺑﯿﺮ ﺗﻮرﮐﭽﻮﻟﻮك ﺷﻌﻮرو ﺣﺎﮐﯿﻢ اﯾﺪي‪ .‬دﯾﮕﺮ‬
‫ﻃﺮﻓﺪن ﺑﯿﺰ ﺑﻮ داﺳﺘﺎﻧﻼري ﻗﻮﭘﻮزﻻري اﯾﻠﻪ اوﺧﻮﯾﺎن اوزاﻧﻼرﯾﻦ ﻣﻮﻧﻘﻮل‬
‫ﺧﺎﻧﻼري و ﻧﻮﯾﻮﻧﻼريﻧﯿﻦ ﺧﺪﻣﺘﭽﯽﻟﺮي آراﺳﯿﻨﺪا وﻇﯿﻔﻪ ﺗﻮﺗﺪوﻗﻼرﯾﻨﯽ‬
‫ﺑﯿﻠﯿﺮﯾﮏ‪.‬‬
 ‫‪ / 16‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫آﻧﺠﺎق اﻟﯿﻤﯿﺰدهﮐﯽ »ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري« ﮐﯿﺘﺎﺑﯽﻧﯿﻦ اﺑﻦاﻟﺪ‪‬واداريﻧﯿﻦ‬

‫ﺑﺤﺚ اﺋﺘﺪﯾﯿﯽ »اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪ« اوﻟﻤﺎدﯾﻐﯽ ﺑﺎﺷﺎ دوﺷﻮﻟﻮر‪ .‬آدي ﭼﮑﯿﻠﻦ ﻣﺆﻟﻠﯿﻔﯿﻦ‬
‫ﺗﭙﻪﮔﺆزو اؤﻟﺪورن ﺑﺎﺳﺎﺗﯿﻦ داﺳﺘﺎﻧﯽ ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا وﺋﺮدﯾﯿﯽ ﺗﮏ ﺑﯿﺮ ﺳﺆز ﺑﺌﻠﻪ‬
‫ﯾﻮﺧﺪور‪ .‬دﯾﮕﺮ ﻃﺮﻓﺪن اﯾﻨﺪي ﺑﺤﺚ اﺋﺪﯾﻠﻪﺟﻪﯾﯽ ﮐﯿﻤﯽ ﺑﯿﺰﯾﻢ داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﺑﯿﺮ‬
‫ﭼﻮخ اﺋﻠﻪ ﺳﺆزﻟﺮ وارﮐﯽ‪ ،‬ﺑﻮﻧﻼرﯾﻦ دا ﺑﻮ اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪده اوﻟﻤﺎﺳﯽ ﻣﻮﻣﮑﻮن‬
‫دﺋﯿﯿﻠﺪﯾﺮ‪ .‬اﺑﻦاﻟﺪواداريﻧﯿﻦ ﺑﯿﻠﺪﯾﺮدﯾﯿﯽ ﺑﻮ آن اورﯾﮋﯾﻨﺎل »اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪ«ﻧﯿﻦ ﺑﯿﺰه‬
‫ﻗﺪر ﮔﻠﯿﺐ ﭼﺎﺗﻤﺎﺳﯿﻨﺎ ﻧﻪ ﻗﺪر ﺗﺄﺳﻒ اﺋﺘﺴﮏ آزدﯾﺮ‪.‬‬
‫اﻟﯿﻤﯿﺰدهﮐﯽ داﺳﺘﺎﻧﻼرا ﮔﻠﯿﻨﺠﻪ‪ ،‬ﺑﻮﻧﻼري ﺑﯿﺮي ﺗﺎم‪ ،‬دﯾﮕﺮ اﮐﺴﯿﮏ اﯾﮑﯽ‬
‫الﯾﺎزﻣﺎ ﻧﺴﺨﻪﺳﯽ واردﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ ﻧﺴﺨﻪﻟﺮﯾﻦ ﻫﺮ اﯾﮑﯿﺴﯽ ده ﻋﯿﻨﯽ ﻧﺴﺨﻪﯾﻪ‬
‫)‪(2‬‬
‫اﺳﺎﺳﻼﻧﯿﺮ و ﯾﺎ اﮐﺴﯿﮏ ﻧﺴﺨﻪ ﺗﺎم ﻧﺴﺨﻪدن ﮐﺆﭼﻮروﻟﻤﻮﺷﺪور‪.‬‬
‫اﻟﯿﻤﯿﺰدهﮐﯽ ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼريﻧﯿﻦ ‪.15‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮﯾﻦ اﯾﮑﯿﻨﺠﯽ‬
‫ﯾﺎرﯾﺴﯿﻨﺪا ﺗﺜﺒﯿﺖ اﺋﺪﯾﻠﻤﯿﺶ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﯾﺎزﯾﻠﻤﯿﺶ اوﻟﺪوﻏﻮ ﻋﻤﻮﻣﯿﺘﻠﻪ ﻗﺒﻮل‬
‫)‪(3‬‬
‫ﻋﯿﻨﯽ ﮔﺆروﺷﻮ‬ ‫اﺋﺪﯾﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﯿﺰده واﺧﺘﯿﻠﻪ ﭼﯿﺨﺎن ﮐﯿﭽﯿﮏ ﺑﯿﺮ ﯾﺎزﯾﻤﯿﺰدا‬
‫ﻣﺪاﻓﻌﻪ اﺋﺘﻤﯿﺸﺪﯾﮏ‪ .‬آﻧﺠﺎق اﯾﻨﺪي ذﮐﺮ اﺋﺪهﺟﻪﯾﯿﻤﯿﺰ دﻟﯿﻞﻟﺮ اﯾﻠﻪ‪ ،‬ﺑﯿﺰ ﺑﻮﻧﻼرﯾﻦ‬
‫‪16‬ـ ﺟﯽ ﻋﺼﺮﯾﻦ اﯾﮑﯿﻨﺠﯽ ﯾﺎرﯾﺴﯿﻨﺪا ﺑﯿﺮ اوزاﻧﯿﻦ آﻏﺰﯾﻨﺪان ﯾﺎزﯾﯿﺎ آﻟﯿﻨﺪﯾﻐﯽ‬
‫ﻓﯿﮑﺮﯾﻨﻪ ﻗﻄﻌﯽ ﺑﯿﺮ ﺷﮑﯿﻠﺪه ﮔﻠﻤﯿﺶ اوﻟﻮروق‪.‬‬
‫اﻟﻒ( ‪4‬ـﺟﻮ داﺳﺘﺎﻧﺪا »ﺑﺎﺷﯽ آﭼﯿﻖ ﺗﺎﺗﯿﺎن ﻗﺎﻻﺳﯿﻨﺪان« ﺑﺤﺚ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫‪.16‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮﯾﻦ ﺻﻔﻮي ﻣﻮرﺧﯽ روﻣﻠﻮ ﺣﺴﻦﺑﯽ ﺑﺎﺷﯽآﭼﯿﻐﯿﻦ ﻣﻌﺎﺻﯿﺮي‬
‫)‪(4‬‬
‫ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫اوﻻن ﮔﻮرﺟﻮ ﮐﺮاﻟﯽ )ﭘﺎدﺷﺎه( ﺑﺎﻗﺮاﺗﯿﻦ ﻟﻘﺒﯽ اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ ﺳﺆﯾﻠﻪﯾﯿﺮ‬
‫)‪( 5‬‬
‫آﭼﯿﻐﯿﻦ اوچـﺑﺌﺶ اﯾﻞ ﺳﻮﻧﺮا ﻗﺎﻧﻮﻧﯽﻧﯿﻦ ﺗﺒﻊﻟﯿﯿﯿﻨﯽ ﻗﺒﻮل اﺋﺘﺪﯾﯿﯽ ﻣﻌﻠﻮﻣﺪور‪.‬‬
‫ﺑﺎﺷﯽ آﭼﯿﻖ ﺳﺆزوﻧﻪ داﻫﺎ ﻗﺪﯾﻢ اﺛﺮﻟﺮده راﺳﺖ ﮔﻠﯿﻨﻤﻪﻣﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ب( داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ دؤﻟﺘﯽ ﺗﺸﮑﯿﻼﺗﯿﻨﺪاﮐﯽ ﻣﻌﻨﺎﺳﯽ اﯾﻞ ﭘﺎﺷﺎ‪،‬‬
‫)‪(7‬‬ ‫) ‪(6‬‬
‫و ﺳﺎﻧﺠﺎقﺑﯿﮕﯽ‬ ‫ﺳﺎﻧﺠﺎقﺑﯿﮕﯽ ﮐﻠﻤﻪﻟﺮﯾﻨﻪ ﺗﺼﺎدوف اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪ .‬ﭘﺎﺷﺎ‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪17 /‬‬

‫آدﻻريﻧﯿﻦ ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽﻻردان ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺗﻮرك دؤﻟﺖﻟﺮﯾﻨﺪه‪ ،‬او ﺟﻮﻣﻠﻪدن ﻗﺎرا‬

‫ﻗﻮﯾﻮﻧﻠﻮﻻرﯾﻦ و آغﻗﻮﯾﻮﻧﻠﻮﻻرﯾﻦ ﻋﺴﮕﺮي ﺗﺸﮑﯿﻼﺗﻼرﯾﻨﺪا اﺳﺘﻔﺎده اﺋﺪﯾﻠﻤﻪ‪-‬‬
‫دﯾﯿﯽ ﻣﻌﻠﻮﻣﺪور‪.‬‬
‫ج( ﺑﻮﻧﻼردان ﺑﺎﺷﻘﺎ آﻻي و ﮔﺆﻧﺪهر )ﻗﺎرﻏﯽ( ﮐﻠﻤﻪﻟﺮﯾﻨﻪده ﺗﺼﺎدوف‬
‫اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪ .‬اوﻧﻼردان آﻻي ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ دؤﻟﺘﯽ ﺗﺸﮑﯿﻼﺗﯿﻨﺪاﮐﯽ ﻣﻌﻨﺎﺳﯿﯿﻠﻪ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫) ‪(8‬‬
‫ﺳﻮﻧﻮﻧﺠﻮ ﮐﻠﻤﻪﻧﯽ ده ﯾﺎﻟﻨﯿﺰ ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽﻻرﯾﻦ اﯾﺸﻠﺘﺪﯾﮏﻟﺮي ﺑﻠﻠﯽدﯾﺮ‪.‬‬ ‫اوﻟﻮﻧﻮر‬
‫آﻻي و ﮔﺆﻧﺪهر ﮐﻠﻤﻪﻟﺮيﻧﯿﻦ روﻣﺠﺎ اوﻟﺪوﻏﻮ ﺳﺆﯾﻠﻪﻧﯿﺮ‪.‬‬
‫د( داﺳﺘﺎﻧﻼردان ﺑﯿﺮﯾﻨﺪه »ﺑﺌﺶ آﺧﭽﺎﻟﯽ ﻋﻠﻮﻓﻪﭼﯽﻟﺮ« ﺳﺆزوده اﯾﺸﻠﻪﻧﯿﺮ‬
‫ﮐﯽ)‪ (9‬ﺑﻮﻧﺎدا اﯾﺮاﻧﺪاﮐﯽ ﺗﻮرك دؤﻟﺖﻟﺮي ﺗﺸﮑﯿﻼﺗﯿﻨﺪا راﺳﺖ ﮔﻠﯿﻨﻤﻪﻣﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻮ اؤزﻟﻠﯿﮏﻟﺮ داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ ﯾﺎﻟﻨﯿﺰ ‪.16‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺴﯿﻨﺪا ﯾﺎزﯾﻠﺪﯾﻐﯿﻨﯽ‪،‬‬
‫ﻫﻢ ده ﻋﯿﻨﯽ زاﻣﺎﻧﺪا ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ ﺣﺎﮐﻤﯿﺘﯽ دؤروﻧﺪه ﯾﺎزﯾﻠﺪﯾﻐﯿﻨﯽ ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻮ داﺳﺘﺎﻧﻼر‪ ،‬ﺷﻮﺑﻬﻪﺳﯿﺰ ارزروﻣﺪا‪ ،‬ﻗﻮزﺋﯽ آذرﺑﺎﯾﺠﺎﻧﺪا و ﯾﺎ ﺷﯿﺮواﻧﺪا‬
‫ﯾﺎزﯾﻼ ﺑﯿﻠﺮدي‪ .‬ﻗﻮزﺋﯽ‪ ،‬ﻫﻢده ﮔﻮﻧﺌﯽ آذرﺑﺎﯾﺠﺎن و ﺷﯿﺮوان ﻫﯿﺠﺮي ‪1012‬ـ‬
‫‪.999‬ﺟﯽ )‪1603‬ـ‪ (1590‬اﯾﻞﻟﺮده ‪ 13‬اﯾﻞ ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ ﺣﺎﮐﻤﯿﺘﯽ آﻟﺘﯿﻨﺪا اوﻟﻤﻮش‪-‬‬
‫دور‪ .‬ﺷﯿﺮوان اؤﻟﮑﻪﺳﯿﻨﺪه ‪.17‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮﯾﻦ اﯾﮑﯿﻨﺠﯽ ﯾﺎرﯾﺴﯿﻨﺪا دا ددهﻗﻮرﻗﻮد‬
‫)‪(10‬‬
‫ﺑﻮﻧﻮﻧﻼ ﺑﺮاﺑﺮ‪،‬‬ ‫داﺳﺘﺎﻧﻼريﻧﯿﻦ ﺟﺎﻧﻠﯽ ﺑﯿﺮ ﺷﮑﯿﻠﺪه ﯾﺎﺷﺎدﯾﻐﯽ دا ﻣﻌﻠﻮﻣﺪور‪.‬‬
‫ﺑﯿﺰ داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ ارزروم ﺑﺆﻟﮕﻪﺳﯿﻨﺪه ﯾﺎزﯾﻠﻤﯿﺶ اوﻟﺪوﻏﻮ ﻗﻨﺎﻋﺘﯿﻨﻪ ﮔﻠﯿﺮﯾﮏ‪.‬‬
‫ﭼﻮﻧﮑﻮ‪:‬‬
‫اﻟﻒ( داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﺑﯿﺮ آز اؤﻧﺠﻪ دﺋﯿﯿﻠﺪﯾﯿﯽ ﮐﯿﻤﯽ ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ دؤﻟﺘﯽ ﺗﺸﮑﯿﻼﺗﯿﻨﺎ‬
‫ﻋﺎﯾﺪ ﺑﻌﻀﯽ ﮐﻠﻤﻪﻟﺮ واردﯾﺮ‪ :‬ﭘﺎﺷﺎ‪ ،‬ﺳﺎﻧﺠﺎقﺑﯿﮕﯽ‪ ،‬آﻻي‪ ،‬ﮔﺆﻧﺪهر‪ ،‬ﺑﺌﺶ آﺧﭽﺎﻟﯽ‬
‫ﻋﻠﻮﻓﻪﭼﯽﻟﺮ‪.‬‬
‫ب( اﻟﯿﻤﯿﺰدهﮐﯽ ﻧﺴﺨﻪﻟﺮ ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ دؤورو آﻧﺎدوﻟﻮ ﺗﻮرﮐﺠﻪﺳﯽ اﯾﻤﻼﺳﯿﻼ‬
‫ﯾﺎزﯾﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
 ‫‪ / 18‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫ج( ‪.16‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮده آذرﺑﺎﯾﺠﺎن و ﺷﯿﺮواﻧﺪا ﺑﻮ داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ ﯾﺎزﯾﻼ‬

‫ﺑﯿﻠﻪﺟﻪﯾﯽ ﺳﻮﯾﯿﻪده ﺗﻮرﮐﺠﻪ ﻧﺜﺮ ادﺑﯿﺎﺗﯽﻧﯿﻦ ﻣﺆﺟﻮدﯾﺘﯿﻨﻪ داﯾﺮ ﮐﺎﻓﯽ دﻟﯿﻞﻟﺮ‬
‫ﯾﻮﺧﺪور‪.‬‬
‫د( ﺑﻮ داﺳﺘﺎﻧﻼري ‪.16‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮﯾﻦ اﯾﮑﯿﻨﺠﯽ ﯾﺎرﯾﺴﯿﻨﺪا ارزروم‬
‫ﺑﺆﻟﮕﻪﺳﯿﻨﺪه ﻗﻮوهﺗﻠﯽ ﺑﯿﺮ ﺷﮑﯿﻠﺪه ﯾﺎﺷﺎدﯾﻐﯿﻨﯽ ﺑﯿﻠﯿﺮﯾﮏ‪.‬‬
‫ﻫـ( داﺳﺘﺎﻧﻼردا ارزروم ﺑﺆﻟﮕﻪﺳﯿﻠﻪ اﯾﻠﮕﯿﻠﯽ اوﻻن ﯾﺌﺮ آدﻻري آز دﺋﯿﯿﻠﺪﯾﺮ‪:‬‬
‫ﺑﺎﯾﺒﻮرد‪ ،‬آوﻧﯿﮏ )‪ (Avnik‬ﭘﺎﺳﯿﻦ‪ ،‬ﻗﺎرا دروﻧﺪ‪ .‬ﺑﻮﻧﻼرا ﻗﺪﯾﻤﺪن ﺑﺮي ارزروم‬
‫ﺑﺆﻟﮕﻪﺳﯿﻨﺪه ﯾﺎﺷﺎﯾﺎن دوﺧﺎرﻟﯽ اوﯾﻤﺎﻏﯽﻧﯿﻦ آدﯾﻨﯽ دا ﻋﻼوه اﺋﺘﻤﮏ اوﻻر‪ .‬ﺑﻮ‬
‫اوﯾﻤﺎﻏﯿﻦ آدي ‪.3‬ﺟﯽ داﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﯿﺮ ﺷﻌﺮده ﭼﮑﯿﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫و( دؤوروﻣﻮزده ﺑﺌﻠﻪ ﺑﻮ داﺳﺘﺎﻧﻼردان ﺑﻌﻀﯽﻟﺮيﻧﯿﻦ ﻫﻤﯿﻦ ﺑﺆﻟﮕﻪده‬
‫ﯾﺎﺷﺎدﯾﻐﯽ ﻣﻌﻠﻮﻣﺪور‪.‬‬
‫ز( داﺳﺘﺎﻧﻼردا آﭼﯿﻖ ﺑﯿﺮ ﺷﯿﻌﻪﻟﯿﮏ ﺗﺄﺛﯿﺮي ﮔﺆروﻧﻤﻮر‪ .‬ﺣﺘﺘﺎ داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﯿﻨﺪا ددهﻗﻮرﻗﻮدا اﺳﺘﻨﺎدن دﺋﯿﯿﻠﻤﯿﺶ ﺳﺆزﻟﺮ آراﺳﯿﻨﺪا ﺧﻠﯿﻔﻪ ﻋﺜﻤﺎنﺑﻦﻋﻔّﺎن‬
‫اﯾﻠﻪ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮﯾﻦ زوﺟﻪﺳﯽ ﻋﺎﯾﺸﻪﻧﯿﻦ آدي ﭼﮑﯿﻠﯿﺮ‪.2 ،‬ﺟﯽ داﺳﺘﺎﻧﺪا دا ﯾﺌﻨﻪ‬
‫ﻋﺎﯾﺸﻪﻧﯿﻦ آدﯾﻨﺎ راﺳﺖ ﮔﻠﯿﺮﯾﮏ‪.‬‬
‫ﮔﺆروﻧﺪوﯾﻮ ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬داﺳﺘﺎﻧﻼر »ﺧﺎﻧﯿﻢ ﻫﺌﯽ!« ﺧﻄﺎﺑﯽ اﯾﻠﻪ ﺑﺎﺷﻼﯾﯿﺮ و ﺧﻄﺎب‬
‫اﺋﺪﯾﻠﻦ ﺧﺎﻧﺎ »ﯾﻮم« )ﯾﺎﺧﺸﯽ دﯾﻠﮏﻟﺮده اوﻟﻤﺎق اوﭼﻮن دوﻋﺎ( وﺋﺮﯾﻠﻤﮑﻠﻪ ﺳﻮﻧﺎ‬
‫ﭼﺎﺗﯿﺮ‪ .‬ﺑﻮ ﺧﺼﻮص داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ ﺑﯿﺮ ﺧﺎﻧﺎ ﻣﺮاﺟﻌﺘﻦ ﯾﺎزﯾﻠﻤﯿﺶ اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ‬
‫آﭼﯿﻘﺠﺎ ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮﻧﻮ ﺗﺼﺪﯾﻖ اﺋﺪن ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯿﺮ دﻟﯿﻞ ده ﻣﺮاﺟﻌﺖ اﺋﺪهﻧﯿﻦ ﺑﯿﺮ‬
‫اوزان اوﻟﻤﺎﺳﯿﺪﯾﺮ‪ .‬ﺣﻘﯿﻘﺘﻦ‪ ،‬دهﻟﯽ دوﻣﺮول داﺳﺘﺎﻧﯽﻧﯿﻦ ﺳﻮﻧﻼرﯾﻨﺪا ﺑﺌﻠﻪ ﺑﯿﺮ‬
‫اﯾﻔﺎده واردﯾﺮ‪» :‬ددهﻗﻮرﻗﻮد ﮔﻠﯿﺒﻦ ﺑﻮي ﺑﻮﯾﻼدي‪ ،‬ﺳﻮي ﺳﻮﯾﻼدي‪ .‬ﺑﻮ ﺑﻮي‬
‫دهﻟﯽدوﻣﺮوﻟﻮن اوﻟﺴﻮن‪ ،‬ﻣﻨﺪن ﺳﻮﻧﺮا آﻟﭗ اوزاﻧﻼر ﺳﺆﯾﻠﻪﺳﯿﻦ‪ ،‬آﻟﻨﯽ آﭼﯿﻖ‬
‫)‪(11‬‬
‫ﺟﻮﻣﺮد اَرهنﻟﺮ دﯾﻨﻠﻪﺳﯿﻦ دﺋﺪي«‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪19 /‬‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼري ﻫﺎرادا و ﻧﻪ زاﻣﺎن ﯾﺎﺷﺎﻣﯿﺸﻼر؟‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﺗﺼﺎدوف اﺋﺪﯾﻠﻦ ﯾﺌﺮ آدﻻرﯾﻨﺪان ﭼﻮﺧﻮ اﯾﻨﺴﺎﻧﺪا اﯾﻠﮏ‬

‫ﺑﺎﺧﯿﺸﺪا ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼرﯾﻦ ﺷﺮﻗﯽ آﻧﺎدوﻟﻮ و ﯾﺎ آذرﺑﺎﯾﺠﺎﻧﺪا ﯾﺎﺷﺎدﯾﻘﻼري ﺑﺎرهده‬
‫ﺗﺼﻮر ﯾﺎرادﯾﺮ‪:‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼرﯾﻦ ﻣﻨﺴﻮب اوﻟﺪوﻗﻼري اوﻏﻮز اﺋﻠﯽﻧﯿﻦ وﺻﻒﻟﺮي‬
‫اﯾﺴﻪ ﺑﻮﻧﻼردﯾﺮ‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﺗﺎم ﮐﺆﭼﺮيدﯾﺮﻟﺮ‪.‬‬
‫ب( اﯾﭻ اوﻏﻮز و دﯾﺶ اوﻏﻮز اوﻟﻤﺎﻗﻼ اﯾﮑﯽ اﺟﻤﺎع ﺣﺎﻟﯿﻨﺪا ﯾﺎﺷﺎﯾﯿﺮ‪،‬‬
‫ﯾﺎﺧﻮد اوچـ اوخ آدﻻري اﯾﻠﻪ اﯾﮑﯽ ﻗﻮﻻ آﯾﺮﯾﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫ج( اوﻏﻮز اﺋﻠﯽ اؤﻟﮑﻪﺳﯿﻨﺪه ﻫﺎﻣﯿﻠﯿﻘﻼ ﯾﺎﯾﻼﻏﺎ و ﻗﯿﺸﻼﻏﺎ ﮔﺌﺪﯾﺐـﮔﻠﯿﺮﻟﺮ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﺑﻮ‪‬ي اؤزوﻧﻪ ﻋﺎﯾﺪ ﺑﯿﺮ ﯾﻮردا ﯾﺎﺷﺎﯾﯿﺮ‪ ،‬اوراداﮐﯽ داﻏﻼرا ﯾﺎﯾﻼﻏﺎ ﭼﯿﺨﯿﺮ‪.‬‬
‫د( اوﻏﻮز اﺋﻠﯽﻧﯿﻦ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﯿﺮ ﻗﻮروﻟﻮﺷﻮ واردﯾﺮ و اﺋﻠﯽ ﻓﺌﻮدال ﺑﯿﺮ‬
‫اﺻﯿﻞزاده ﺻﯿﻨﻔﯽ اداره اﺋﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ه( اوﻏﻮز اﺋﻠﯽﻧﯿﻦ ﻗﻮ‪‬ﯾﻮن اَﺗﯿﻨﺪن ﺑﺎﺷﻘﺎ آت اﺗﯽده ﯾﺌﺪﯾﯿﯽ و ﺣﺘﺘﺎ ﻗﯿﻤﯿﺰ ﺑﺌﻠﻪ‬
‫اﯾﭽﺪﯾﯿﯽ ﮔﺆروﻧﻮر‪.‬‬
‫ﺷﺮﻗﯽ آﻧﺎدوﻟﻮدا و آذرﺑﺎﯾﺠﺎﻧﺪا ﻫﺌﭻ ﺑﯿﺮ زاﻣﺎن ﺑﻮ وﺻﻒﻟﺮه ﻣﺎﻟﯿﮏ ﺑﯿﺮ‬
‫)‪(12‬‬
‫ﺑﺲ ﺑﻮ اوﻏﻮز اﺋﻠﯽ ﻫﺎرادا ﯾﺎﺷﺎﻣﯿﺸﺪﯾﺮ؟ او‪‬رﺗﺎ‬ ‫اوﻏﻮز اﺋﻠﯽ ﯾﺎﺷﺎﻣﺎﻣﯿﺸﺪﯾﺮ‬
 ‫‪ / 20‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫ﻋﺼﯿﺮﻟﺮ ﺗﻮرك ﺗﺎرﯾﺨﯽ اﯾﻠﻪ ﻣﺸﻐﻮل اوﻻن ﻫﺮﮐﺲ ﺑﻮﻧﻮن ﺟﺎواﺑﯿﻨﯽ آﺳﺎﻧﻠﯿﻘﻼ‬
‫وﺋﺮه ﺑﯿﻠﺮ‪ :‬ﺳﯿﺮدرﯾﺎ ﺑﻮﯾﻮﻧﺪا ﺣﻘﯿﻘﺘﻦ داﺳﺘﺎﻧﻼر ﺑﯿﺮﯾﻨﺠﯽ ﺣﯿﺼﻪده ﻣﻨﺒﻊﻟﺮﯾﻦ‬
‫وﺋﺮدﯾﯿﯽ اﻣﮑﺎن اؤﻟﭽﻮﺳﻮﻧﺪه ﺗﺎرﯾﺦﻟﺮﯾﻨﯽ آﯾﺪﯾﻨﻼﺷﺪﯾﺮﻣﺎﻏﺎ ﺟﻬﺪ اﺋﺘﺪﯾﯿﻤﯿﺰ‬
‫اوﻏﻮزﻻرا ﻋﺎﯾﺪدﯾﺮ‪ .‬ﺷﺮﻗﯽ آﻧﺎدوﻟﻮﻧﻮن و آذرﺑﺎﯾﺠﺎﻧﯿﻦ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪاﮐﯽ‬
‫ﻣﻌﻠﻮﻣﺎﺗﯿﻤﯿﺰ ﺿﺮوري اوﻻراق ﺑﯿﺰي ﺑﺌﻠﻪ ﺑﯿﺮ ﺣﮑﻢ ﭼﯿﺨﺎرﻣﺎﻏﺎ وادار اﺋﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼر ‪.10‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮدهﮐﯽ اوﻏﻮز اﺋﻠﯿﻨﻪ‪ ،‬ﯾﺎﺧﻮد ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﺆچﻟﺮ اﯾﻠﻪ ﺳﺎﯾﯽ‬
‫آزاﻻن‪ ،‬اﺳﺎﺳﻦ ﻗﺎراﺟﯿﻖ داﻏﻼرﯾﻨﺪا ﯾﺎﺷﺎﯾﺎن ‪.11‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮدهﮐﯽ اوﻏﻮز اﺋﻠﯿﻨﻪ‬
‫ﻣﺨﺼﻮﺻﺪور؟ ﺑﯿﺰ اﯾﮑﯿﻨﺠﯽ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺑﺆﯾﻮك ﯾﺌﺮ وﺋﺮﯾﺮﯾﮏ‪ .‬اوﻏﻮزﻻر ﺑﻮ‬
‫ﺧﺎﻃﯿﺮهﻟﺮﯾﻨﯽ و ﯾﺎ اوﻧﻼرﯾﻦ داﺳﺘﺎﻧﻼﺷﻤﯿﺶ ﺷﮑﯿﻞﻟﺮﯾﻨﯽ ﯾﺎﺧﯿﻦ ﺷﺮﻗﻪ‬
‫ﮔﺘﯿﺮدﯾﻠﺮ‪ .‬ﺑﻮﻧﻼر ﺑﻮرادا »اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪ« آدي آﻟﺘﯿﻨﺪا ﯾﺎزﯾﻠﺪي ﮐﯽ ﺑﻮ دا‬
‫اﺑﻦاﻟﺪ‪‬واداريﻧﯿﻦ ﺑﯿﻠﺪﯾﺮدﯾﯿﯽ ﮐﯿﺘﺎﺑﺪﯾﺮ‪ .‬داﺳﺘﺎﻧﻼر او‪‬زاﻧﻼر واﺳﯿﻄﻪﺳﯿﻠﻪ ﺧﺎﻟﻖ‬
‫آراﺳﯿﻨﺪا ﯾﺎﺷﺎدﯾﻠﯿﺮدي‪ .‬ﺑﻮﻧﻼر زاﻣﺎﻧﯿﻦ ﺿﺮوري ﻗﯿﻠﺪﯾﻐﯽ ﺑﻌﻀﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮﻟﺮه‬
‫اوﻏﺮادﯾﻘﺪان ﺳﻮﻧﺮا ﯾﺌﻨﯽدن ﯾﺎزﯾﻠﺪي‪ .‬ﺣﺎﺿﯿﺮدا اﻟﯿﻤﯿﺰده اوﻻﻧﻼر دا ﺑﻮﻧﻼردﯾﺮ‪.‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ ﺳﯿﺮدرﯾﺎ ﺑﻮﯾﻮﻧﺪاﮐﯽ اوﻏﻮز اﺋﻠﯿﻨﻪ ﻋﺎﯾﺪ اوﻟﺪوﻏﻮ او ﻗﺪر ﺷﻮﺑﻬﻪ‬
‫دوﻏﻮرﻣﺎﯾﺎن ﺑﯿﺮ ﺣﻘﯿﻘﺖدﯾﺮ ﮐﯽ ﺑﻮﻧﻮ ﺗﺼﺪﯾﻖ اﺋﺪهﺟﮏ ﺑﺎﺷﻘﺎ دﻟﯿﻞﻟﺮ آراﻣﺎﻏﺎ‬
‫ﺑﺌﻠﻪ ﻟﺰوم ﯾﻮﺧﺪور‪ .‬ﺑﻮﻧﻮﻧﻼ ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﯿﺮف ﻣﺎراق ﻧﺎﻣﯿﻨﻪ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﯾﺌﺮﻟﺮده و‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ اؤزﻟﺮﯾﻨﺪه ﺑﻮ ﺧﺼﻮﺻﻼ اﯾﻠﮕﯿﻠﯽ ﺑﻌﻀﯽ دﻟﯿﻞﻟﺮي ﻗﺌﯿﺪ اﺋﺪﯾﺮﯾﮏ‪.‬‬
‫اﻟﻒ( داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﺑﺆﯾﻮك ﺑﯿﺮ ﻣﻌﻨﻮي ﺳﯿﻤﺎ اوﻻراق ﮔﺆروﻧﻦ ددهﻗﻮرﻗﻮد‪،‬‬
‫ﺑﯿﻠﯿﻨﺪﯾﯿﯽ ﮐﯿﻤﯽ‪.14 ،‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮﯾﻦ او‪‬لﻟﺮﯾﻨﺪه اﺋﻠﺨﺎﻧﯽ ﺳﺎراﯾﯿﻨﺪا ﯾﺎزﯾﻠﻤﯿﺶ‬
‫»ﺟﺎﻣﻊاﻟﺘﻮارﯾﺦ«ده ﮐﯽ »ﺗﻮركﻟﺮﯾﻦ ﺗﺎرﯾﺨﯽ و اوﻏﻮزون ﺟﻬﺎﻧﮕﯿﺮﻟﯿﯿﯽﻧﯿﻦ‬
‫ﺣﺌﮑﺎﯾﻪﺳﯽ« ﻓﺼﻠﯿﻨﺪهده ﺗﺼﻮﯾﺮ اﺋﺪﯾﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﻗﻮرﻗﻮد آﺗﺎ اورادا ﺗﻮرﮐﻮﺳﺘﺎﻧﺪا‬
‫ﯾﺎﺷﺎﻣﯿﺶ اوﻏﻮز اﺋﻮﻻدﻻريﻧﯿﻦ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﯿﺮ دؤﻟﺖ آداﻣﯽ ﮐﯿﻤﯽ ﻗﯿﻤﺘﻠﻨﺪﯾﺮ‪-‬‬
‫)‪( 13‬‬
‫ﯾﻠﻤﮑﻠﻪ ﯾﺎﻧﺎﺷﯽ اوﻧﻮن ﮐﺮاﻣﺖ اﯾﯿﺴﯽ )ﺻﺎﺣﯿﺒﯽ( اوﻟﺪوﻏﻮدا ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪21 /‬‬

‫ﻗﻮرﻗﻮد آﺗﺎﺳﯽﻧﯿﻦ ﻣﺰاري دا اﯾﮑﯽ ﯾﺌﺮده اوﻟﻤﺎق اوزره‪ ،‬ﺳﯿﺮدرﯾﺎ ﺑﻮﯾﻮﻧﺪا‬

‫)‪( 14‬‬
‫ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫ب( داﺳﺘﺎﻧﻼردا‪ ،‬ﺑﺎﯾﻨﺪﯾﺮﺧﺎن ﻧﻈﺮه آﻟﯿﻨﻤﺎﺳﺎ‪ ،‬ﻓﺌﻮدال ﭘﯿﻠﻠﻪﮐﺎﻧﯽﻧﯿﻦ اﯾﻠﮏ‬
‫ﭘﯿﻠﻠﻪﺳﯿﻨﺪه داﯾﺎﻧﺎن‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻮﺗﻮن اوﻏﻮز ﺑﯽﻟﺮيﻧﯿﻦ آﻏﺎﺳﯽ اوﻻن ﺳﺎﻟﻮر‬
‫ﻗﺎزانﺑﯿﮕﻪ‪ ،‬اﺑﻮاﻟﻘﺎﺿﯽﻧﯿﻦ »ﺷﺠﺮة ﺗﺮاﮐﻤﻪ«ﺳﯽﻧﯿﻦ ﺑﺎﺷﻠﯿﺠﺎ ﻣﻨﺒﻊﻟﺮﯾﻨﺪن ﺑﯿﺮي‬
‫اوﻻن »اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪ«ﻟﺮده اؤﻧﻤﻠﯽ ﯾﺌﺮ وﺋﺮﯾﻠﺪﯾﯿﯽ ﮔﺆروﻧﻮر‪ .‬اؤﻧﺠﻪده اﺷﺎره‬
‫اﺋﺪﯾﻠﺪﯾﯿﯽ ﮐﯿﻤﯽ ﺑﻮ »اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪ«ﻟﺮ ﺑﯿﺰﯾﻢ داﺳﺘﺎﻧﻼردان آﯾﺮيـﺳﺠﯿﻪﯾﻪ ﺻﺎﺣﯿﺐ‬
‫اﯾﺪﯾﻠﺮ‪ .‬ﺑﻮﻧﻮﻧﻼ ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺮ اﯾﮑﯿﺴﯿﻨﺪن ده آﻧﺎ ﻋﻨﺼﺮﻟﺮي ﻋﯿﻨﯽ اوﻻن ﺑﻌﻀﯽ‬
‫ﻣﺸﺘﺮك ﺣﺎدﯾﺜﻪﻟﺮ ﺗﺼﻮﯾﺮ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪ .‬ﻣﺜﻠﻦ ﺑﻮ »اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪ«ﻟﺮده ﺑﺌﭽﻪﻧﻪ )ﭘﺌﭽﺌﻨﺌﻖ(‬
‫اﺋﻠﯽ ﺑﺎﺷﭽﯿﺴﯽ دوﯾﻤﺎدﯾﻐﯿﻦ ﺳﺎﻟﻮر ﻗﺎزاﻧﯿﻦ اﺋﻨﮑﯿﺸﯿﻦ ﻗﺮارﮔﺎﻫﯿﻨﺎ ﺑﺎﺳﻘﯿﻦ‬
‫اﺋﺘﺪﯾﯿﻨﻪ‪ ،‬ﻗﺎزاﻧﯿﻦ ﻗﺎﭼﺪﯾﻐﯿﻨﺎ‪ ،‬آﻧﺎﺳﯽ ﭼﯿﭽﮑﻠﯽ ﺧﺎﺗﻮﻧﻮن دوﺷﻤﻦ ﻃﺮﻓﯿﻨﺪن‬
‫آﭘﺎرﯾﻠﺪﯾﻐﯿﻨﺎ‪ ،‬اﺋﻨﮑﯿﺸﯿﻦ اوچ اﯾﻞ ﺳﻮﻧﺮا دوﯾﻤﺎدﯾﻐﺎ ﻧﺎﯾﺒﯽ اﯾﻠﻪ ﻣﺎل ﮔﺆﻧﺪهرﯾﺐ‬
‫آروادﯾﻨﯽ ﻗﻮرﺗﺎردﯾﻐﯿﻨﺎ داﯾﺮ ﺑﯿﺮ ﭘﺎرﭼﺎ واردﯾﺮ‪ .‬ﺣﺘﺘﺎ ﺑﻮ ﺧﺎﺗﻮﻧﻮن اَريﻧﯿﻦ ﯾﺎﻧﯿﻨﺎ‬
‫دؤﻧﺪوﮐﺪن آﻟﺘﯽ آي ﺳﻮﻧﺮا ﺑﯿﺮ اوﺷﺎق دوﻏﻤﺎﺳﯿﻨﺎ ﺳﻮن درﺟﻪ ﻏﻀﺒﻠﻪﻧﻦ ﺳﺎﻟﻮر‬
‫ﻗﺎزان »ﺑﻮ اوﺷﺎﻏﯽ ﻫﺎردان آﻟﺪﯾﻦ؟« دﺋﯿﻪرك ﺑﯿﺮ دهﯾﻪﻧﮑﻠﻪ آﻧﺎﺳﯽﻧﯿﻦ ﺑﺎﺷﯿﻨﯽ‬
‫)‪(15‬‬
‫ﺑﯿﺰﯾﻢ داﺳﺘﺎﻧﻼردا دا ﮐﺎﻓﯿﺮ ﺑﯿﮕﯽ ﺷﺆﮐﻠﻮ ﻣﻠﯿﮏ ﺳﺎﻟﻮر ﻗﺎزاﻧﯿﻦ‬ ‫ﯾﺎرﻣﯿﺸﺪي‪.‬‬
‫ﯾﻮردوﻧﻮ ﺑﺎﺳﺎراق‪ ،‬آﻧﺎﺳﯿﻨﯽ‪ ،‬آروادﯾﻨﯽ و اوﻏﻠﻮﻧﻮ دوﺳﺘﺎق اﺋﺪﯾﺐ ﮔﺆﺗﻮرور‪.‬‬
‫ﯾﺌﻨﻪ اﺑﻮاﻟﻘﺎﺿﯽﻧﯿﻦ ﺑﻮ »اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪ«ﻟﺮدن اﻗﺘﯿﺒﺎس اﺋﺘﺪﯾﯿﯽ‪ ،‬ﻗﺎزانﺑﻪﯾﯿﻦ‬
‫اوﻏﻮرﻻرﯾﻨﯽ و ﺟﻮﻣﺮدﻟﯿﯿﻨﯽ ﮔﺆﺳﺘﺮهرك اوﻧﻮ اؤﯾﻦ ﻻﯾﻘﯿﻨﺠﻪ ﺑﯿﺮ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ‬
‫)‪(16‬‬
‫واردﯾﺮ ﮐﯽ ﻋﯿﻨﻦ ﺑﺌﻠﻪدﯾﺮ‬

‫*‬
‫ﯾﺎزـ ﻗﻮرت داﻏﺪﯾﻦ اؤﻧﻮر)‪ (17‬داﺷﯿﻦ ﯾﻮﻏﺎرﻻﺗﺪي‬
‫ﺳﺎﻟﻮر ﻗﺎزان اؤﺗﺮو ﺑﺎرﯾﺐ ﮐﺎرﺑﺎب ﺗﻮﺗﺪي‬
 ‫‪ / 22‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫اﯾﺖ ﺑﺌﭽﻪﻧﻪ ﮔﺆروب آﻧﯽ اﯾﺴﺴﯽ ﮔﺌﺘﺪي‬

‫آﻟﭗﻻر‪ ،‬ﺑﯽﻟﺮ‪ ،‬ﮔﺆرن ﺑﺎرﻣﯽ ﻗﺎزان ﮐﯿﻤﯽ؟‬

‫ﺑﯿﺮ ﻗﺎزاﻧﻘﺎ ﻗﯿﺮخ ﺑﯿﺮ آﺗﻨﯿﻦ اﺗﯿﻦ ﺳﺎﻟﺪي‬

‫اول ﻗﺎزانﻧﯽ ﺳﻮل اﻟﯿﯿﯽ ﺑﯿﺮﻟﻦ آﻟﺪي‬
‫ﺳﺎغ اﻟﯿﯿﯽ ﺑﯿﺮﻟﻦ اﯾﻠﮕﻪ اوﻟﺸﺪﯾﺮدي‬
‫آﻟﭗﻻر‪ ،‬ﺑﯽﻟﺮ‪ ،‬ﮔﺆرن ﺑﺎرﻣﯽ ﻗﺎزان ﮐﯿﻤﯽ؟‬

‫ﮔﺆي آﺳﻤﺎﻧﺪان اﺋﻨﯿﺐ ﮔﻠﺪي اﻓﻌﯽ اﯾﻼن‬

‫ﻫﺮ آداﻣﯽ اودار اﯾﺪي ﮔﺆرن زاﻣﺎن‬
‫ﺳﺎﻟﻮر ﻗﺎزان ﺑﺎﺷﯿﻦ ﮐﺴﺪي‪ ،‬وﺋﺮﻣﻪدي آﻣﺎن‬
‫آﻟﭗﻻر‪ ،‬ﺑﯽﻟﺮ‪ ،‬ﮔﺆرن ﺑﺎرﻣﯽ ﻗﺎزان ﮐﯿﻤﯽ؟‬

‫اوﺗﻮزـﻗﯿﺮخ ﻣﯿﻦ ﻟﺌﺸﮑﺮ ﺑﯿﺮﻟﻦ ﻗﺎزان وارﯾﺐ‬

‫اﯾﺖ ﺑﺌﭽﻪﻧﻪ اﺋﻞﻟﺮﯾﻨﯽ ﺑﻮﺗﻮن ﻗﯿﺮﯾﺐ‬
‫ﺑﯿﺮ ﻧﺌﭽﻪﺳﯽ ﻗﻮﺗﻮﻟﺪوﻻر ﭼﻮخ ﯾﺎﻟﻮارﯾﺐ‬
‫آﻟﭗﻻر‪ ،‬ﺑﯽﻟﺮ‪ ،‬ﮔﺆرن ﺑﺎرﻣﯽ ﻗﺎزان ﮐﯿﻤﯽ؟‬

‫ﺗﻮرك و ﺗﻮرﮐﻤﻦ‪ ،‬ﻋﺮب‪ ،‬ﻋﺠﻢ رﻋﯿﺖﻟﺮ‬

‫ﻗﺎزان اﺋﺘﺪي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎ ﺗﺮﺑﯿﺖﻟﺮ‬
‫ﮐﺎﻓﯿﺮﻟﺮﯾﻨﯽ ﻗﯿﺮدي ﺑﻮﺗﻮن اﯾﺸﻠﻪدهرك ﭼﻮخ ﻓﺮﺻﺘﻠﺮ‬
‫آﻟﭗﻻر‪ ،‬ﺑﯽﻟﺮ‪ ،‬ﮔﺆرن ﺑﺎرﻣﯽ ﻗﺎزان ﮐﯿﻤﯽ؟‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪23 /‬‬

‫ﺳﯿﺎح »ﻗﻮرﻗﻮد« آﻏﻼر ﻗﺎﻟﺪﯾﻦ اﯾﻨﺪي‪ ،‬ﺑﯿﻠﮕﯿﻞ‬

‫او ﻗﺎزاﻧﯿﻦ دؤﻟﺘﯿﻨﻪ دوﻋﺎ ﻗﯿﻠﮕﯿﻞ‬
‫ﮐﺎروان ﮔﺌﺘﺪي‪ ،‬ﭼﻮخ ﮔﺌﺠﯿﮑﺪﯾﻦ‪ ،‬ﯾﻮﻻ ﭼﯿﺨﮕﯿﻞ‬
‫آﻟﭗﻻر‪ ،‬ﺑﯽﻟﺮ‪ ،‬ﮔﺆرن ﺑﺎرﻣﯽ ﻗﺎزان ﮐﯿﻤﯽ؟‬

‫اوﻧﺪان ﻫﻨﺮ اؤﯾﺮﻧﺪﯾﻠﺮ ﺑﺎرﭼﺎـ اﺋﻮﻟﯽ‬

‫ﺑﻌﻀﯽﻟﺮي اوﻧﻮن ﮐﯿﻤﯽ ﺳﺎﻏﻠﯽـ ﺳﻮﻟﻠﻮ‬
‫ﺑﯿﺰه اوﻟﺪو ﺑﻮﺗﻮن اﺋﻠﯿﻦ اورﻧﻮ‪ ،‬دﯾﻨﻠﯽ‬
‫آﻟﭗﻻر‪ ،‬ﺑﯽﻟﺮ‪ ،‬ﮔﺆرن ﺑﺎرﻣﯽ ﻗﺎزان ﮐﯿﻤﯽ؟‬

‫ﺑﻮ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪده ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﻠﻦ ﻗﺎزـﻗﻮرت داﻏﯽﻧﯿﻦ ﺳﯿﺮدرﯾﺎ ﺑﻮﯾﻮﻧﺪاﮐﯽ ﻗﺎراﺟﯿﻖ‬

‫داﻏﯽﻧﯿﻦ ﺑﯿﺮ ﺣﯿﺼﻪﺳﯽ اوﻟﺪوﻏﻮ داﻫﺎ اول دﺋﯿﯿﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ و ﻣﻨﻈﻮﻣﻪده ﻗﺎزان‬
‫ﺑﻪﯾﯿﻦ ﮔﺆﯾﺪن اﺋﻨﻦ و ﻫﺮ ﮔﺆردوﯾﻮﻧﻮ ﯾﺌﯿﻦ ﺑﯿﺮ اﯾﻼﻧﯽ اؤﻟﺪوردوﯾﻮ ﺑﯿﻠﺪﯾﺮﯾﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫ﺑﯿﺰﯾﻢ داﺳﺘﺎﻧﻼرداﮐﯽ ﺑﯿﺮ ﺷﻌﺮده ده ﺑﻮ اﯾﻼن اؤﻟﺪورﻣﻪ ﺣﺎدﯾﺜﻪﺳﯿﻨﻪ اﺷﺎره‬
‫اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪:‬‬

‫ﯾﺌﺪدي ﺑﺎﺷﻠﯽ اژدﻫﺎﯾﺎ ﯾﺌﺘﯿﺐ واردﯾﻢ‬

‫ﻫﺌﯿﺒﺘﯿﻨﺪن ﺳﻮل ﮔﺆزوم ﯾﺎﺷﺎردي‬
‫ﻫﺌﯽ ﮔﺆزوم‪ ،‬ﻧﺎﻣﺮد ﮔﺆزوم‪ ،‬ﻣﺨﻨﺚ ﮔﺆزوم‬
‫ﺑﯿﺮ اﯾﻼﻧﺪا ﻧﻪ وارﮐﯽ‪ ،‬ﻗﻮرﺧﺪون ـ دﺋﺪﯾﻢ‬
‫اوﻧﺪا داﻫﺎ ارهم‪ ،‬ﺑﯿﮕﻪم ـ دﺋﯿﻮ اؤﯾﻮﻧﻤﻪدﯾﻢ‬
‫)‪(18‬‬
‫اؤﯾﻮﻧﻦﻟﺮ ﺧﻮش ﮔﺆرﻣﻪدﯾﻢ‪.‬‬
 ‫‪ / 24‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫ﺑﻮﻧﻼردان ﺑﺎﺷﻘﺎ‪ ،‬ﯾﺌﻨﻪ »ﺷﺠﺮه ﺗﺮاﮐﻤﻪ«ده ﺳﺎﻟﻮر ﻗﺎزاﻧﯿﻦ ﺧﺎﺗﻮﻧﻮﻧﻮن آدي و‬

‫وﺻﻔﯽ ﺑﯿﺰﯾﻢ داﺳﺘﺎﻧﻼرداﮐﯽﻧﯿﻦ ﻋﯿﻨﯽدﯾﺮ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ »ﺑﻮﯾﻮ اوزون ﺑﻮرﻻ ﺧﺎﺗﻮن«‪،‬‬
‫ﺳﺎﻟﻮر ﻗﺎزاﻧﯿﻦ اوﻏﻠﻮﻧﻮن آدي اوروزدور )اوروس(‬
‫ج( داﺳﺘﺎﻧﻼر ﺑﯿﺰه اوﻏﻮز اﺋﻠﯽﻧﯿﻦ ﯾﻮردو ﺑﺎرهده آﭼﯿﻖ ﺑﯿﺮ ﻓﯿﮑﯿﺮ وﺋﺮﻣﯿﺮ‪.‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﯽ اوﺧﻮﯾﺎن ﻫﺮ ﻫﺎﻧﺴﯽ ﺑﯿﺮ آدام اوﻏﻮزﻻرﯾﻦ ﯾﺎﺷﺎدﯾﻘﻼري ﯾﺌﺮ ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا‬
‫ﻗﻄﻌﯽ ﺑﯿﺮ ﻓﯿﮑﺮه ﮔﻠﻪ ﺑﯿﻠﻤﯿﺮ‪ .‬ﺣﺘﺘﺎ ﻗﺎنـآﺑﺎزا‪ ،‬ﮔﻨﺠﻪ‪ ،‬ﺑﺮدع‪ ،‬ﺗﺎﺗﯿﺎن‪ ،‬ﺑﺎﺷﯽآﭼﯿﻖ‪،‬‬
‫ﮔﻮرﺟﻮﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺳﻮرﻣﻪﻟﯽ‪ ،‬آﻏﺠﺎﻗﺎﻻ‪ ،‬ﻗﺎرادره و اﻟﯿﻨﺠﻪ ﮐﯿﻤﯽ ﯾﺌﺮ آدﻻري ﺑﺌﻠﻪ ﺑﻮ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﺪا‪ ،‬اوﻧﺎ ﮐﺆﻣﮏ اﺋﺪه ﺑﯿﻠﻤﺰ‪ .‬ﺑﺌﻠﻪ ﮐﯽ‪ ،‬اورادا ﻫﺌﭻ ﺑﯿﺮ زاﻣﺎن ﮔﻮرﺟﻮﻟﺮﯾﻦ‬
‫اﻟﯿﻨﻪ ﮐﺌﭽﻤﻪﻣﯿﺶ اوﻻن اﻟﯿﻨﺠﻪ )آﻟﯿﻨﺠﺎق( ﻗﺎﻻﺳﯽ دا ﮐﺎﻓﯿﺮ ﻗﺎﻻﺳﯽ ﮐﯿﻤﯽ‬
‫ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﻠﯿﺮ‪ .‬ﺧﻮﻻﺻﻪ‪ ،‬داﺳﺘﺎﻧﻼردان اوﻏﻮز اﺋﻠﯽﻧﯿﻦ ﯾﻮردو ﺑﻠﻠﯽ اوﻟﻤﻮر‪.‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا اﯾﮑﯽ ﯾﺌﺮده ﺳﺎﻟﻮر ﻗﺎزان و ﺑﯿﺮ ﯾﺌﺮده ﺑﺎﯾﻨﺪﯾﺮﺧﺎن ﺑﺎرهده‬
‫ﺗﻌﺮﯾﻔﻠﻪﻣﻪﻟﺮ وار‪ .‬ﺑﻮ ﺗﻌﺮﯾﻔﻠﻪﻣﻪﻟﺮده اوﻧﻼر »ﺗﻮرﮐﻮﺳﺘﺎﻧﯿﻦ دﯾﺮهﯾﯽ‪ ،‬ﻗﺎراﻧﺠﯿﻐﯿﻦ‬
‫)‪(19‬‬
‫آﺻﻼﻧﯽ‪ ،‬اَﻣ‪‬ﺖ )‪ (əmət‬ﺳﻮﯾﻮﻧﻮن ﮐﺎﭘﻼﻧﯽ« ﮐﯿﻤﯽ وﺻﻒ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻮﻧﻼر‪ ،‬ﮔﺆﺳﺘﺮدﯾﯿﯽ ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬ﯾﺎﻟﻨﯿﺰ ﺗﻌﺮﯾﻔﻠﻪﻣﻪﻟﺮده اؤز ﻋﮑﺴﯿﻨﯽ ﺗﺎﭘﺎن‪ ،‬ﻻﮐﯿﻦ‬
‫ﺣﺎدﯾﺜﻪﻟﺮﻟﻪ اﯾﻠﮕﯿﻠﯽ اوﻟﻤﺎﯾﺎن ﯾﺌﺮ آدﻻرﯾﻨﺪاندﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮراداﮐﯽ ﺗﻮرﮐﻮﺳﺘﺎن ﻫﺌﭻ‬
‫ﺷﻮﺑﻬﻪﺳﯿﺰ ﺑﻮ آدي داﺷﯿﯿﺎن اؤﻟﮑﻪﻧﯿﻦ اؤزودور و ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯿﺮ ﯾﺌﺮي اﯾﻔﺎده اﺋﺘﻤﯿﺮ‪.‬‬
‫ﻗﺎراﺟﯿﻐﺎ ﮔﻠﯿﻨﺠﻪ‪ ،‬ﺟﯿﺰهﻧﯿﻦ )ﺟﺰﯾﺮه( ﮔﻮﻧﺌﯿﯿﻨﺪه‪ ،‬دﺟﻠﻪﻧﯿﻦ ﻏﺮﺑﯿﻨﺪه و ﻋﺮاﻗﺪا‬
‫آﻟﺘﻮن ﮐﺆرﭘﻮﻧﻮن ﻏﺮﺑﯿﻨﻪ ﺑﻮ آددا داﻏﻼر اوﻟﺴﺎدا‪ ،‬داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﺑﻮﻧﻼرﯾﻦ دﺋﯿﯿﻞ‪،‬‬
‫اوﻏﻮزﻻرﯾﻦ ﺳﯿﺮدرﯾﺎ ﺑﻮﯾﻮﻧﺪاﮐﯽ ﻣﺸﻬﻮر ﺳﯿﺮا داﻏﻼريﻧﯿﻦ ﻧﻈﺮده ﺗﻮﺗﻮﻟﺪوﻏﻮ‬
‫)‪(20‬‬
‫ﺑﻮﻧﻮن آﻣﯿﺪ ﺳﻮﯾﻮ‬ ‫ﺷﻮﺑﻬﻪﺳﯿﺰدﯾﺮ‪ .‬اَﻣ‪‬ﺖ ﺳﻮﯾﻮﻧﺎ ﮔﻠﯿﻨﺠﻪ‪ ،‬ﺑﻌﻀﯽ ﻣﺆﻟﻠﯿﻒﻟﺮ‬
‫اوﻟﺪوﻏﻮ ﻓﯿﮑﺮﯾﻨﯽ اﯾﺮهﻟﯽ ﺳﻮرﺳﻪﻟﺮده‪ ،‬ﺑﻮ ادﻋﺎﻧﯿﻦ ﻗﺒﻮل اوﻟﻮﻧﻤﺎﺳﯽ ﻏﯿﺮ‬
‫ﻣﻮﻣﮑﻮﻧﺪور‪ .‬ﭼﻮﻧﮑﻮ داﺳﺘﺎﻧﻼردا آﻣﯿﺪ »ﺣﺎﻣﯿﺪ« ﮐﯿﻤﯽ ﮔﺌﺘﻤﯿﺸﺪﯾﺮ ﮐﯽ)‪ 15 (21‬و‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪25 /‬‬

‫‪.17‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮﻟﺮده آﻧﺎدوﻟﻮ و اﯾﺮان ﺗﻮركﻟﺮيده ﺷﻬﺮﯾﻦ آدﯾﻨﯽ ﻋﯿﻨﯽ ﺷﮑﯿﻠﺪه‬

‫)‪(22‬‬
‫اﯾﮑﯿﻨﺠﯿﺴﯽ‪ ،‬ﺗﻮركﻟﺮﯾﻦ دﺟﻠﻪﯾﻪ آﻣﯿﺪ‪ ،‬ﺳﻮﯾﻮ دﺋﺪﯾﮏﻟﺮﯾﻨﻪ‬ ‫ﺗﻠﻔﻆ اﺋﺪﯾﺮدﯾﻠﺮ‪.‬‬
‫داﯾﺮ ﻫﺌﭻ ﺑﯿﺮ دﻟﯿﻞ ﯾﻮﺧﺪور‪ .‬دﯾﮕﺮ ﻃﺮﻓﺪن‪ ،‬اﻣﻪﺗﯿﻦ ‪17‬ـ‪.15‬ﺟﯽ ﻋﺼﯿﺮﻟﺮده‬
‫آﻧﺎدوﻟﻮ و اﯾﺮان ﺗﻮركﻟﺮي آراﺳﯿﻨﺪا ﺷﺨﺺ آدي ﮐﯿﻤﯽ اﯾﺸﻠﻨﺪﯾﯿﻨﯽ ده‬
‫)‪(23‬‬
‫ﺑﯿﻠﯿﺮﯾﮏ‪.‬‬
‫ﺑﻮ ﻓﯿﮑﺮي ﺻﺎفـﭼﻮروك اﺋﺘﺪﯾﮑﺪن ﺳﻮﻧﺮا اَﻣ‪‬ﺖ ﺳﻮﯾﻮﻧﻮن ﺗﻮرﮐﻮﺳﺘﺎﻧﺪا و‬
‫ﻗﺎراﺟﯿﻖ آدﻻري اﯾﻠﻪ ﺑﯿﺮﻟﯿﮑﺪه ﭼﮑﯿﻠﻤﻪﺳﯿﻨﯽ ﻧﻈﺮه آﻻراق‪ ،‬ﺑﻮ آد آﻟﺘﯿﻨﺪا‬
‫اوﻏﻮزﻻرﯾﻦ ﺳﯿﺮدرﯾﺎ دا اوﻻن ﯾﻮردﻻرﯾﻨﺪاﮐﯽ ﺑﯿﺮ اﯾﺮﻣﺎﻏﯿﻦ ﻗﺼﺪ اﺋﺪﯾﻠﺪﯾﯿﯽ‬
‫ﺑﺎرهده ﺣﮑﻢ وﺋﺮﯾﻠﻪ ﺑﯿﻠﺮ‪ .‬ﺑﯿﺮﯾﻨﺠﯽ داﺳﺘﺎﻧﺪا ﻗﺎﺿﯿﻠﯿﻖ داﻏﯽ آدﻟﯽ ﺑﯿﺮ داﻏﺪان دا‬
‫)‪(24‬‬
‫ﺷﻮﺑﻬﻪﺳﯿﺰ‪ ،‬ﺑﻮ داﻏﺪا اوﻏﻮز ﯾﻮردوﻧﺪادﯾﺮ‪ .‬اﺋﻠﻪ ﺑﻮ آددا‬ ‫ﺑﺤﺚ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫)‪(25‬‬
‫»ﻣﺎﻧﺎس« داﺳﺘﺎﻧﯿﻨﺪادا ﺑﯿﺮ ﯾﺌﺮ آدي ﭼﮑﯿﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫د( داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﭼﮑﯿﻠﻦ ﺷﺨﺺ آدﻻرﯾﻨﺪان ﭼﻮﺧﻮ ‪11‬ـﺠﯽ ﻋﺼﺮ و داﻫﺎ‬
‫اولﮐﯽ زاﻣﺎﻧﻼردا اﯾﺴﺘﯿﻔﺎده اوﻟﻮﻧﻤﻮش ﻗﺪﯾﻢ )آرﺧﺎﯾﯿﮏ( اﯾﺴﯿﻢﻟﺮدﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮﻧﻼر‪:‬‬
‫دﯾﺮﺳﻪﺧﺎن‪ ،‬ﺑﻮرﻻ‪ ،‬دوﺧﺎ )دوﮐﺎ()‪ ،(26‬ﻗﻮﺟﺎ دوﻣﺮول‪ ،‬ﺑﺎﺳﺎت‪ ،‬ﺑﺎﻣﺴﯽ ﺑﺌﯿﺮهك‪،‬‬
‫ﺑﺎﯾﺒﻮرا‪ ،‬ﯾﺌﯿﻨﮏ‪ ،‬ﻗﺎﺿﯿﻠﯿﻖ ﻗﻮﺟﺎ‪ ،‬ﺑﻮﻏﺪوز اَﻣ‪‬ﻦ‪ ،‬ﻣﺎﻣﺎق‪ ،‬اﻟﯿﻎ ﻗﻮﺟﺎ‪ ،‬اوﺷﻮن ﻗﻮﺟﺎ‪،‬‬
‫)‪(28‬‬
‫اَﯾﺮهك‪ ،‬ﺳﻪﯾﺮك‪ ،‬ﺣﺘﺘﺎ ﺑﻠﮑﻪده ﻗﺎزان)‪ (27‬و ﻗﯿﯿﺎن ﺳﻠﺠﻮق‪،‬‬
‫ﻫـ ( داﺳﺘﺎﻧﻼردا اوﻏﻮزﻻرﯾﻦ دوﺷﻤﻦﻟﺮي ﮐﺎﻓﯿﺮ آدﻻﻧﯿﺮ‪ .‬ﻗﻮم اوﻻراق ﯾﺎﻟﻨﯿﺰ‬
‫)‪(29‬‬
‫اؤﻟﮑﻪ ﮐﯿﻤﯽ‬ ‫»ﭼﺮﮐﺰ« آدي‪ ،‬اودا ﺑﯿﺮ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪده ﺑﯿﺮ دﻓﻌﻪ ﭼﮑﯿﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫ﮔﻮرﺟﻮﺳﺘﺎﻧﯿﻦ آدي ﺧﺎﻃﯿﺮﻻﻧﯿﺮ‪.‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا اوﻏﻮز اﯾﮕﯿﺪﻟﺮيﻧﯿﻦ ﯾﺎﻏﯿﻼري )دوﺷﻤﻦ( اوﻻن ﮐﺎﻓﯿﺮ ﺑﯽﻟﺮي‬
‫ﺑﻮﻧﻼردﯾﺮ‪ :‬ﺷﺆﮐﻠﻮﻣﻠﯿﮏ‪ ،‬ﺑﻮﻏﺎﺟﯿﻖ ﻣﻠﯿﮏ‪ ،‬ﻗﺎرا ﺗﻮﮐﻦ ﻣﻠﯿﮏ‪ ،‬ﻗﺎرا آﺳﻼن ﻣﻠﯿﮏ‪،‬‬
‫دﻣﯿﺮﯾﺎﯾﻠﯽ ﻗﯿﭙﭽﺎق ﻣﻠﯿﮏ‪ ،‬ﺳﻮﻧﻮ ﺳﺎﻧﺪال ﻣﻠﯿﮏ‪ ،‬آغﻣﻠﯿﮏ ﭼﺸﻤﻪ‪ ،‬آرﺷﯿﻦاوﻏﻠﻮ‬
‫دﯾﺮهك ﺗﮑﻮر‪ ،‬ﻗﺎرا ﺗﮑﻮر‪ .‬ﺑﻮﻧﻼردان ﺳﻮن اﯾﮑﯿﺴﯽ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ آرﺷﯿﻦ اوﻏﻠﻮ دﯾﺮهك‬
 ‫‪ / 26‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫ﺗﮑﻮر داﺳﺘﺎﻧﺪا ﻗﺎرا دﻧﯿﺰ ﺳﺎﺣﯿﻠﯿﻨﺪه اوﻟﺪوﻏﻮ ﺳﺆﯾﻠﻪﻧﻦ دوزﻣﻮر ﻗﺎﻻﺳﯽﻧﯿﻦ ﻗﺎرا‬
‫ﺗﮑﻮر ده اﻟﯿﻨﺠﻪ )آﻟﯿﻨﺠﺎق( ﻗﺎﻻﺳﯽﻧﯿﻦ ﺑﯽﻟﺮيدﯾﺮ‪ .‬دﯾﮕﺮﻟﺮﯾﻨﯿﻦ اﯾﺴﻪ ﻗﺎﻻﻻري‬
‫ﯾﻮﺧﺪور‪ ،‬ﻗﻮﻣﯿﺖﻟﺮي ده ﺑﯿﻠﺪﯾﺮﯾﻠﻤﯿﺮ‪ .‬ﺷﺆﮐﻠﻮ ﻣﻠﯿﮏ داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ ﺑﺎﺷﻠﯿﺠﺎ و‬
‫اﺻﯿﻞ ﻋﻨﺼﺮﻟﺮﯾﻨﺪن ﺑﯿﺮيدﯾﺮ‪ .‬داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ دؤروﻧﺪه ده دوﺷﻤﻦ ﺗﻤﺜﯿﻞ اﺋﺪﯾﺮ و‬
‫ﻫﺮ دﻓﻪده ﯾﻮﻟﺪاﺷﻼري ﺑﻮﻏﺎﺟﯿﻖ ﻣﻠﯿﮏ و ﻗﺎرا ﺗﺆﮐﻦ )ﯾﺎ ﺧﻮد ﺗﺆﮐﻦ( ﻣﻠﯿﮏ‬
‫اﯾﻠﻪ ﺑﯿﺮﻟﯿﮑﺪه اؤﻟﻮر‪ .‬ﻗﯿﭙﭽﺎق ﻣﻠﯿﮑﻪ ﮔﻠﯿﻨﺠﻪ‪ ،‬او‪ ،‬ﺳﻠﺠﻮﻏﻮن آﺗﺎﺳﯽ دوﮐﺎك‬
‫ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬دﻣﯿﺮ ﯾﺎﯾﻠﯽ ﻟﻘﺒﯿﻨﯽ داﺷﯿﯿﺮ‪ .‬ﻗﯿﭙﭽﺎق ﻣﻠﯿﮑﯿﻦ ﺣﺎدﯾﺜﻪﻟﺮ ﺻﺤﻨﻪﺳﯿﻨﺪه ﺑﯿﺮ‬
‫روﻟﻮ ﯾﻮﺧﺪور‪ .‬ﯾﺎﻟﻨﯿﺰ ﻗﺎزان ﺑﻪﯾﯿﻦ ﻗﺎرداﺷﯽ اوﻏﻠﻮ و ﮐﻮرهﮐﻪﻧﯽ ﻗﺎرا ﺑﻮداﻏﯿﻦ‬
‫اوﻧﺎ ﻗﺎن ﻗﻮﺳﺪوردوﻏﻮ ﺳﺆﯾﻠﻪﻧﯿﺮ‪ .‬ﺑﻮراداﮐﯽ ﻗﯿﭙﭽﺎق آديﻧﯿﻦ ﺑﻮ ﺑﻪﯾﯿﻦ ﻣﻨﺴﻮب‬
‫اوﻟﺪوﻏﻮ اﺋﻠﯽ اﯾﻔﺎده اﺋﺘﺪﯾﯿﻨﻪ ﺷﻮﺑﻬﻪ ﯾﻮﺧﺪور‪ .‬ﺑﺎﺷﺪا ﺷﺆﮐﻠﻮﻣﻠﯿﮏ اوﻟﻤﺎﻗﻼ‬
‫اوﻏﻮزﻻرﯾﻦ دوﺷﻤﻦﻟﺮي اوﻻن ﺑﻮﺗﻮن ﮐﺎﻓﯿﺮ ﺑﯽﻟﺮيﻧﯿﻦ آدﻻري‪ ،‬ﮔﺆروﻧﺪوﯾﻮ‬
‫ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬ﺗﻮرﮐﺠﻪدﯾﺮ‪ .‬ﺷﻮك )ﺷﺆك( ﺗﻮرك دﯾﻠﯿﻨﺪه ﺳﻮﮐﻮﻧﺖ‪ ،‬آﻏﯿﺮﺑﺎﺷﻠﯿﻠﯿﻖ‬
‫ﻣﻌﻨﺎﺳﯿﻨﯽ وﺋﺮﻣﮑﻠﻪ‪ ،‬ﺷﺆﮐﻠﻮ ﺳﺎﮐﯿﺖ‪ ،‬آﻏﯿﺮ ﺑﺎﺷﻠﯽ آﻧﻼﻣﻼرﯾﻨﯽ اﯾﻔﺎده اﺋﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﻻﮐﯿﻦ ﺑﻮ ﺧﺼﻮص ﻧﻪ اوﻟﻮرﺳﺎ اوﻟﺴﻮن ﻗﻄﻌﯽ اوﻻراق ﺑﯿﻠﺪﯾﯿﻤﯿﺰ ﺷﺌﯽ‬
‫ﺷﺆﮐﻠﻮﻧﻮن ﺗﻮركﻟﺮ آراﺳﯿﻨﺪا آد ﮐﯿﻤﯽ اﯾﺸﻠﻪدﯾﻠﻤﻪﺳﯿﺪﯾﺮ‪2 .‬ـ‪.1071‬ﺟﯽ‬
‫اﯾﻞﻟﺮده ﺳﻮرﯾﺎﻧﯽ ﺗﻮﺗﺎن اوﻏﻮز )ﺗﻮرﮐﻤﻦ( ﺑﯽﻟﺮﯾﻨﺪن ﺑﯿﺮي ﺑﻮ آدي‬
‫)‪(30‬‬
‫داﺷﯿﯿﺮدي‪.‬‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪ اوﻻراق اوﻏﻮزﻻرﯾﻦ داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﮐﺎﻓﯿﺮ ﮐﯿﻤﯽ ﺗﺼﻮﯾﺮ اﺋﺪﯾﻠﻦ‬
‫دوﺷﻤﻦﻟﺮي‪ ،‬اوﻧﻼرﯾﻦ ﺗﺎرﯾﺨﯽ دوﺷﻤﻦﻟﺮي اوﻻن ﻗﯿﭙﭽﺎﻗﻼردان ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻫﺌﭻ‬
‫ﮐﯿﻢ دﺋﯿﯿﻠﺪﯾﺮ‪ .‬ﯾﻮﺧﺎرﯾﺪا آدي ﭼﮑﯿﻠﻦ دﻣﯿﺮ ﯾﺎﯾﻠﯽ ﻗﯿﭙﭽﺎق ﻣﻠﯿﮏ ﺳﺆزوده ﺑﻮﻧﻮن‬
‫اوﭼﻮن ﻣﻬﻢ ﺑﯿﺮ دﻟﯿﻞدﯾﺮ‪ .‬آدﻻري ﺗﻮرك ﺳﺆزﻟﺮﯾﻨﺪن اوﻻن و ﺑﻌﻀﯽﻟﺮي ﻣﻠﯿﮏ‬
‫ﻋﻨﻮاﻧﯽ اﯾﻠﻪ ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﻠﻦ ﮐﺎﻓﯿﺮ ﺑﯽﻟﺮي ده ﻗﯿﭙﭽﺎﻗﻼرﯾﻦ ﺑﺎﺷﺒﻮﻏﻼرﯾﺪﯾﺮﻻر‪.‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪27 /‬‬

‫ﻗﯿﭙﭽﺎﻗﻼرﯾﻦ اوﻏﻮزﻻردان ﭼﻮخ ﺳﻮﻧﺮا‪ ،‬آﻧﺠﺎق ‪.12‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮﯾﻦ اﯾﮑﯿﻨﺠﯽ‬

‫ﯾﺎرﯾﺴﯿﻨﺪان اﻋﺘﺒﺎرن اﺳﻼم دﯾﻨﯿﻨﯽ ﻗﺒﻮل اﺋﺘﻤﻪﯾﻪ ﺑﺎﺷﻼدﯾﻘﻼرﯾﻨﯽ ﺑﯿﻠﯿﺮﯾﮏ‪.‬‬
‫و( داﺳﺘﺎﻧﻼري ﯾﺎرادان و اوﻧﻮن داﯾﺮهﺳﯿﻨﯽ اﺣﺎﻃﻪ اﺋﺪن اوﻏﻮز اﺋﻠﯽ ﭼﻮخ‬
‫ﻗﺪﯾﻢ زاﻣﺎﻧﻼردا ﯾﺎﺷﺎﻣﯿﺶ ﺑﯿﺮ ﺧﺎﻟﻖدﯾﺮ‪ .‬اوﻧﻼر‪ ،‬دﺋﯿﻪﺳﻦ‪ ،‬ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼرﯾﻦ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ‬
‫)‪(31‬‬
‫اﺑﻮاﻟﻘﺎﺿﯽﻧﯿﻦ اﺛﺮﯾﻨﺪن اؤﯾﺮهﻧﯿﺮﯾﮏ‬ ‫دؤروﻧﺪه ﯾﺎﺷﺎدﯾﻘﻼرﯾﻨﯽ ﻇﻦ اﺋﺪﯾﺮدﯾﻠﺮ‪.‬‬
‫ﮐﯽ‪ ،‬ﺗﻮرﮐﻤﻦﻟﺮﯾﻦ »اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪ«ﻟﺮﯾﻨﺪه ده ﺑﻮ ﺷﮑﯿﻠﺪه ﺑﯿﺮ ﻇﻦ اﺋﺘﻤﻪ واردﯾﺮ‪.‬‬
‫ﻻﮐﯿﻦ اوﻧﻼردا ‪ 300‬اﯾﻞ ﺳﻮﻧﺮا‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ‪.10‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮده ﯾﺎﺷﺎدﯾﻘﻼري رواﯾﺘﯽ‬
‫اﯾﺪي‪ .‬رﺷﯿﺪاﻟﺪﯾﻦ دهﮐﯽ ﻓﺼﯿﻠﺪه ﻗﻮرﻗﻮد آﺗﺎ و اوﻧﻮن آﺗﺎﺳﯽ ﮔﺰﻧﺠﻮﮐﻮن‬
‫)‪( 32‬‬
‫ﻣﮑﻪﯾﻪ ﮔﺌﺪﯾﺐ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮي زﯾﺎرت اﺋﺘﺪﯾﯿﯽ ﺳﺆﯾﻠﻪﻧﯿﺮ‪.‬‬
 ‫‪ / 28‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺴﻮ‬

‫ﺑﯿﻠﯿﻨﺪﯾﯿﯽ ﮐﯿﻤﯽ اﻟﯿﻤﯿﺰدهﮐﯽ »ددهﻗﻮرﻗﻮد« ﮐﯿﺘﺎﺑﯿﻨﺪا ‪ 12‬داﺳﺘﺎن ]ﺑﻮي ‪[boy‬‬

‫واردﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ ‪ 12‬داﺳﺘﺎﻧﺪان اﯾﮑﯿﺴﯽﻧﯿﻦ ﯾﻌﻨﯽ »دهﻟﯽ دو‪‬ﻣﺮول« و »ﺑﺎﺳﺎت«‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼريﻧﯿﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺴﻮ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼرﯾﻦ ﻓﻮق ﻃﺒﯿﻌﯽ وارﻟﯿﻘﻼرﻻ ﻣﺒﺎرزهﺳﯿﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫دﯾﮕﺮ ﺑﯿﺮ داﺳﺘﺎﻧﺪا ﻗﻬﺮﻣﺎن )ﻗﺎﻧﺘﻮراﻟﯽ( ﺳﯿﻼﺣﺴﯿﺰ اوﻻراق ﺑﻮﻏﺎ‪ ،‬آﺳﻼن و‬
‫ﺑﻮﻏﺮا ﮐﯿﻤﯽ ﺣﺌﯿﻮاﻧﻼرﻻ ووروﺷﻮر‪ .‬ﺑﺎﺷﻘﺎ داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ ﺑﻌﻀﯽﻟﺮﯾﻨﺪه ﻧﺎﻏﯿﻞ‬
‫ﻋﻨﺼﺮﻟﺮي اوﻟﺴﺎدا‪ ،‬ﺑﻮ ﻋﻨﺼﺮﻟﺮ ﻫﻢ آزدﯾﺮ‪ ،‬ﻫﻢ ده ﺣﺎدﯾﺜﻪﻟﺮﯾﻦ ﮔﺌﺪﯾﺸﯿﻨﺪه‬
‫اؤﻧﻤﻠﯽ ﺳﺎﯾﯿﻼ ﺑﯿﻠﻪﺟﮏ ﺗﺄﺛﯿﺮه ﻣﺎﻟﯿﮏ دﺋﯿﯿﻠﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻮ ‪ 12‬داﺳﺘﺎﻧﺪان ‪ 4 ،1‬و ‪.5‬ﺟﯽ داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﯾﻌﻨﯽ دﯾﺮﺳﻪﺧﺎن اوﻏﻠﻮ‬
‫ﺑﻮﻏﺎج‪ ،‬دهﻟﯽ دوﻣﺮول و ﻗﺎﻧﺘﻮراﻟﯽ داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻨﺪا ﺣﺎدﯾﺜﻪﻟﺮ ﺻﺤﻨﻪﺳﯿﻨﺪه ﯾﺎﻟﻨﯿﺰ‬
‫ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼر و اوﻧﻼرﯾﻦ ﯾﺎﺧﯿﻦ آداﻣﻼري )ﻋﺎﯾﻠﻪ ﻋﻀﻮﻟﺮي و ﯾﻮﻟﺪاﺷﻼري(‬
‫اﺷﺘﺮاك اﺋﺪﯾﺮﻟﺮ‪ .‬دﯾﮕﺮ داﺳﺘﺎﻧﻼردا اﯾﺴﻪ ﺻﺤﻨﻪده ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼ ﺑﯿﺮﻟﯿﮑﺪه آدي ﺳﺎﻧﯽ‬
‫ﺑﻠﻠﯽ‪ ،‬ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﻮﻗﻊﻟﺮي دﯾﯿﺸﻤﻪﯾﻦ ﺑﯿﺮ ﻗﻮروپ ﺑﯽده اﺷﺘﺮاك اﺋﺪﯾﺮ‪ .‬اوﻧﺎ ﮔﺆره‬
‫ده ﺑﻮ داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﺻﺤﻨﻪ ﻏﻠﺒﻪﻟﯿﮏ‪ ،‬دﺋﮑﻮر داﻫﺎ زﻧﮕﯿﻦدﯾﺮ‪ .‬داﺳﺘﺎﻧﻼردان ﻫﺮ‬
‫ﺑﯿﺮيﻧﯿﻦ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﯽ آديـﺳﺎﻧﯽ ﺑﻠﻠﯽ‪ ،‬ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﻮﻗﻊﻟﺮي دﯾﯿﺸﻤﻪﯾﻦ ﺑﯽﻟﺮدن‬
‫ﺑﯿﺮﯾﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﻓﻮق ﻃﺒﯿﻌﯽ وارﻟﯿﻘﻼرﻻ دؤﯾﻮﺷﻦ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼردان ﺑﯿﺮي دهﻟﯽ دوﻣﺮولدور‪.‬‬
‫دوﻣﺮول دوﺧﺎ )دوﮐﺎ( ﻗﻮﺟﺎﻧﯿﻦ اوﻏﻠﻮدور‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻮﺗﻮن ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼر ﮐﯿﻤﯽ‪،‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪29 /‬‬

‫آﺗﺎﺳﯽﻧﯿﻦ آدي ﺑﻠﻠﯽدﯾﺮ و ﯾﺌﻨﻪ اوﻧﻼر ﮐﯿﻤﯽ ﺑﯿﺮ ﺑﯽدﯾﺮ‪ .‬او‪ ،‬اورهﯾﯽ ﺗﻤﯿﺰ‪،‬‬
‫ﻗﻮﭼﺎق و اﺋﺮﮐﻦ ﭘﺎرﻻﯾﺎن ﺑﯿﺮ ﺷﺨﺺ اوﻟﺪوﻏﻮ اوﭼﻮن‪ ،‬اوﻧﺎ داﺳﺘﺎﻧﻼرداﮐﯽ‬
‫)‪(33‬‬
‫دوﻣﺮول ﺑﯿﺮ ﻗﻮروﻣﻮش‬ ‫ﺑﻌﻀﯽ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼر ﮐﯿﻤﯽ دهﻟﯽ ﻟﻘﺒﯽ وﺋﺮﯾﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﭼﺎﯾﯿﻦ اوﺳﺘﻮﻧﺪه ﺳﺎﻟﺪﯾﻐﯽ ﮐﺆرﭘﻮدن ﮐﺌﭽﻦﻟﺮدن ﺑﯿﻠﻪﯾﯿﻨﯿﻦ ﮔﻮﺟﻮﻧﻪ‬
‫آرﺧﺎﻻﻧﺎراق ﺑﺎج آﻟﯿﺮ‪ .‬ﮐﻮرﭘﻮﺳﻮﻧﺪن ﮐﺌﭽﻤﮏ اﯾﺴﺘﻪﻣﻪﯾﻦﻟﺮي ﺑﺌﻠﻪ ﺧﺮاج آﻟﻤﺎق‬
‫اوﭼﻮن ﮐﺆرﭘﻮدن ﮐﺌﭽﻤﻪﯾﻪ ﻣﺠﺒﻮر اﺋﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﺌﻠﻪﻟﯿﮑﻠﻪ ﺗﺎرﯾﺨﯽ دهﻟﯽ دوﻣﺮوﻟﻮن‬
‫ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﺑﻮدور‪ .‬اﺋﻠﺪاﺷﻼري آراﺳﯿﻨﺪا ﺷﻬﺮﺗﯽ ﺧﺎﻃﯿﺮهﻟﺮده ﯾﺎﺷﺎﻣﺎﺳﯽ دا‬
‫ﺑﻮرادان‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﮐﺆرﭘﻮﺳﻮ ﺑﺎﺷﯿﻨﺪا و ﯾﺎ اؤز ﯾﻮردوﻧﺪان )ﺗﻮرﭘﺎﻗﻼري( ﮔﻠﯿﺐ‬
‫ﮐﺌﭽﻨﺪن ﺧﺮاج آﻟﻤﺎﺳﯿﻨﺪان ﮔﻠﯿﺮ‪ .‬آرادان زاﻣﺎن ﮐﺌﭽﺪﯾﮑﺠﻪ دو‪‬ﺧﺎ ﻗﻮﺟﺎﻧﯿﻦ‬
‫اوﻏﻠﻮﻧﻮن آدي ﺗﺨﯿﻞ ﺳﻮزﮔﻪﺟﯿﻨﺪن ﮐﺌﭽﻤﯿﺶ‪ ،‬اؤزوﻧﺪن ﺑﺎﺷﻘﺎ اﯾﮕﯿﺪ‪ ،‬آﻟﭗ‬
‫اوﻟﻤﺎدﯾﻐﯿﻨﯽ ﺳﺎﻧﺎن دهﻟﯽ دو‪‬ﻣﺮول ﻗﺎرﺷﯿﺴﯿﻨﺎ اوﻧﻮ ﻣﻐﻠﻮب اﺋﺪهﺑﯿﻠﻪﺟﮏ‬
‫ﻋﺰراﯾﯿﻞ ﭼﯿﺨﺎرﯾﻠﻤﯿﺶ و ﺑﺌﻠﻪﺟﻪ دهﻟﯽدو‪‬ﻣﺮول داﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﺌﯿﺪاﻧﺎ ﮔﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫اﺑﻦﻓﺪﻻن)‪.921(34‬ﺟﯽ اﯾﻠﺪه ﺑﺆﯾﻮك ﺑﯿﺮ ﮐﺮواﻧﻼ اوﻏﻮز ﯾﻮردوﻧﻮ ﮐﺌﭽﺮﮐﻦ‪،‬‬
‫ﺑﯿﺮ اوﻏﻮز اوﻧﻼرﯾﻦ ﻗﺎﺑﺎﻏﯿﻨﯽ ﮐﺴﻤﯿﺶ‪ ،‬آﻧﺠﺎق اﯾﺴﺘﻪدﯾﯿﻨﯽ آﻟﺪﯾﻘﺪان ﺳﻮﻧﺮا‬
‫ﮐﺮواﻧﯿﻦ ﺣﺮﮐﺖ اﺋﺘﻤﻪﺳﯿﻨﻪ اﺟﺎزه وﺋﺮﻣﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺗﭙﻪﮔﺆز آدﻟﯽ ﻗﻮرﺧﻮﻧﺞ و ﻓﻮق ﻃﺒﯿﻌﯽ وارﻟﯿﻖ اﯾﻠﻪ ووروﺷﺎن ﺑﺎﺳﺎﺗﺎ‬
‫ﮔﻠﯿﻨﺠﻪ او‪ ،‬اوﻏﻮز اﺋﻠﯿﻨﯿﻦ ﺑﻮزـاوخ ﯾﺎ ﺧﻮد دﯾﺶ اوﻏﻮز ﻗﻮﻟﻮﻧﻮن ﺑﺎﺷﭽﯿﺴﯽ‬
‫آروز ﻗﻮﺟﺎﻧﯿﻦ ﮐﯿﭽﯿﮏ اوﻏﻠﻮدور‪ .‬ﻗﯿﯿﺎن ﺳﻠﺠﻮق اﯾﺴﻪ ﺑﺆﯾﻮك ﻗﺎرداﺷﯽدﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺑﺎﺳﺎﺗﯿﻦ روﻟﻮ ﺳﺎدهﺟﻪ اؤز آدﯾﻨﯽ داﺷﯿﯿﺎن داﺳﺘﺎﻧﻼ ﻣﺤﺪودﻻﺷﻤﯿﺮ‪ ،‬اوﻧﻮن آدي‬
‫ﺳﻮﻧﻮﻧﺠﻮ داﺳﺘﺎﻧﺪا دا ﭼﮑﯿﻠﯿﺮ‪ .‬ﺑﺎﺳﺎت ﺑﻮ ﻗﺎرداش ﻗﯿﺮﻏﯿﻨﯿﻨﺪا‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ اوچ اوخ‬
‫)اﯾﭻـاوﻏﻮز( و ﺑﻮزـاوخ )دﯾﺶ اوﻏﻮز( آراﺳﯿﻨﺪا دوﺷﻤﻦﭼﯿﻠﯿﮏ ﯾﺎراﻧﺪﯾﻐﯽ‬
‫واﺧﺖ‪ ،‬آﺗﺎﺳﯽ آروز ﻗﻮﺟﺎﻧﯿﻦ اؤز آﻏﺎﺳﯽ ﻗﺎزاﻧﺎ ﻗﺎرﺷﯽ ﻋﺼﯿﺎن ﻗﺎﻟﺪﯾﺮدﯾﻐﯽ‬
‫اﺛﻨﺎدا ﻗﻮرﺧﻮﻧﺞ ﺑﯿﺮ ﺷﺨﺼﯿﺖ ﮐﯿﻤﯽ ﻣﺌﯿﺪاﻧﺎ ﭼﯿﺨﯿﺮ‪ .‬ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯽ ﺳﺎﻟﻮر ﻗﺎزاﻧﯿﻦ‬
 ‫‪ / 30‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫اﯾﻨﺎﻏﯽ ﺑﻮز آﯾﻐﯿﺮﻟﯽ ﺑﺌﯿﺮهك ﯾﺎراﻧﺎن دوﺷﻤﻦﭼﯿﻠﯿﮏ ﻧﺘﯿﺠﻪﺳﯿﻨﺪه ﺑﺎﺳﺎﺗﯿﻦ اوﻧﻮن‬

‫ﯾﻮردوﻧﻮ ﺑﺎﺳﯿﺐ‪ ،‬ﻫﺮ ﺷﺌﯿﯽ اﻟﯿﻨﻪ ﮐﺌﭽﯿﺮهﺟﻪﯾﯿﻨﺪن ﺗﺸﻮﯾﺸﻪ دوﺷﻤﻮش و‬
‫)‪(35‬‬
‫ﺑﺎﺳﺎﺗﯿﻦ اوﻏﻮزﻻرﯾﻦ دوﺷﻤﻦﻟﺮﯾﻨﻪ ﻗﺎرﺷﯿﺪا ﺷﺠﺎﻋﺖ‬ ‫ﻗﻮرﺧﻤﻮﺷﺪو‪.‬‬
‫ﮔﺆﺳﺘﺮﻣﻪﺳﯽ ﺑﺎرهده ﻫﺌﭻ ﻧﻪ ﺑﯿﻠﻤﯿﺮﯾﮏ‪ .‬ﺑﺆﯾﻮك ﻗﺎرداﺷﯽ ﻗﯿﯿﺎن ﺳﻠﺠﻮﻏﻮن‬
‫)‪(36‬‬
‫ﺑﺎﺳﺎت دا‬ ‫ﺗﭙﻪﮔﺆز اﯾﻠﻪ ووروﺷﻤﺎدا اؤدو ﭘﺎرﺗﻼﯾﯿﺐ اؤﻟﺪوﯾﻮ ﺳﺆﯾﻠﻪﻧﯿﺮ‪.‬‬
‫اﺻﻠﯿﻨﺪه ﻗﺎرداﺷﯽﻧﯿﻦ ﻗﺼﺎﺻﯿﻨﯽ آﻟﻤﺎق اوﭼﻮن ﺗﭙﻪﮔﺆزﻟﻪ ووروﺷﻤﺎﻏﯽ ﻗﺮارا‬
‫آﻟﯿﺮ‪ .‬ﺗﺼﻮر اﺋﺘﻤﮏ ﻣﻮﻣﮑﻮﻧﺪور ﮐﯽ‪ ،‬ﺗﭙﻪ ﮔﺆز ﺑﻠﮑﻪده اﺻﻠﯿﻨﺪه اوﻏﻮزﻻرا‬
‫ﺑﺆﯾﻮك زﯾﺎﻧﻼر وورﻣﻮش اﯾﺘﮕﯽﻟﺮ وﺋﺮدﯾﺮﻣﯿﺶ ﺑﯿﺮ دوﺷﻤﻨﯽ ﺗﻤﺜﯿﻞ اﺋﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫)‪( 37‬‬
‫ﯾﻌﻨﯽ ﺗﭙﻪﮔﺆز ﺑﻮ ﻟﻘﺒﯽ داﺷﯿﯿﺎن ﻗﯿﭙﭽﺎﻗﻼردان ﺑﯿﺮ دوﺷﻤﻦ ﺑﺎﺷﺒﻮﻏﻮ اوﻻ ﺑﯿﻠﺮ‪.‬‬
‫او‪ ،‬ﺑﺎﺳﻘﯿﻨﻼر اﯾﻠﻪ اوﻏﻮزﻻري‪ ،‬اﺳﺎﺳﻦ‪ ،‬ﺑﻮزـاوﺧﻼري ﻗﻮرﺧﻮﻧﺞ ﻣﻐﻠﻮﺑﯿﺖﻟﺮه‬
‫اوﻏﺮاﺗﻤﯿﺶ‪ ،‬ﺑﺎﺳﺎﺗﯿﻦ ﺑﺆﯾﻮك ﻗﺎرداﺷﯽ ﻗﯿﯿﺎن ﺳﻠﺠﻮق‪ ،‬آرﯾﻖ ﺟﺎﻧﺪان )اﯾﮑﯽ‬
‫ﻗﺎرداﺷﯿﻠﻪ( دهﻣﯿﺮ دوﻧﻠﻮ ﻣﺎﻣﺎق‪ ،‬دو‪‬زهن اوﻏﻠﻮ آﻟﭗ رﺳﺘﻢ و اوﺷﻮن ﻗﻮﺟﺎ ﮐﯿﻤﯽ‬
‫ﺑﯽﻟﺮ ﺑﺎش وﺋﺮهن دؤﯾﻮشﻟﺮده اؤﻟﻤﻮﺷﻠﺮ‪ .‬ﺑﺎﺳﺎت ﺳﻮﻧﺮا ﺗﭙﻪﮔﺆزو ﻣﻐﻠﻮب‬
‫اﺋﺪﯾﺐ اؤﻟﺪوردو‪ ،‬ﻗﺎرداﺷﯿﻨﯿﻦ و اﺋﻠﺪاﺷﻼرﯾﻨﯿﻦ ﻗﺼﺎﺻﯿﻨﯽ آﻟﯿﺮ‪ .‬آرادان زاﻣﺎن‬
‫ﮐﺌﭽﺪﯾﮑﺠﻪ ﺗﭙﻪﮔﺆزون ﺑﻮ ﻟﻘﺒﻠﻪ ﯾﺎد اﺋﺪﯾﻠﻤﻪﺳﯿﻨﺪه ﺑﻠﮑﻪ ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﯿﺮ ﺗﺄﺛﯿﺮﯾﻦده‬
‫روﻟﻮ اوﻟﻤﻮش‪ ،‬او ﻓﻮق ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﯿﺮ وارﻟﯿﻖ اوﻻراق ﺗﺼﻮر اﺋﺪﯾﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺑﯿﺮﯾﻨﺠﯽ داﺳﺘﺎن‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ دﯾﺮﺳﻪﺧﺎن اوﻏﻠﻮ ﺑﻮﻏﺎج ﺑﻮﯾﻮﻧﺎ ﮔﻠﯿﻨﺠﻪ‪ ،‬ﺑﻮرادا‬
‫اﺳﺎس ﻣﻮﺿﻮع ﯾﻮﻟﺪاﺷﻼرﯾﻨﯿﻦ ﺧﯿﺎﻧﺘﯿﻨﻪ اوﻏﺮاﻣﯿﺶ‪ ،‬اوﻧﻼر ﻃﺮﻓﯿﻨﺪن اؤزو و‬
‫ﻋﺎﯾﻠﻪﺳﯽ ﺗﻮﺗﻮﻻراق ﮐﺎﻓﯿﺮ اﺋﻞﻟﺮﯾﻨﻪ آﭘﺎرﯾﻼن ﺑﯿﺮ ﺑﻪﯾﯿﻦ )دﯾﺮﺳﻪﺧﺎن( اوﻏﻠﻮ‬
‫ﺑﻮﻏﺎج ﻃﺮﻓﯿﻨﺪن ﺧﻼص اﺋﺪﯾﻠﻤﻪﺳﯿﻨﺪن داﻧﯿﺸﯿﻠﯿﺮ‪ .‬ﮔﺆروﻧﺪوﯾﻮ ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬ﺑﻮ‬
‫داﺳﺘﺎﻧﯿﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺴﻮ ﻫﺮ ﯾﺌﺮده ﻫﺮ زاﻣﺎن ﺑﺎش وﺋﺮه ﺑﯿﻠﻦ ﺑﯿﺮ ﺣﺎدﯾﺜﻪدﯾﺮ‪ ،‬ﻏﯿﺮ‬
‫ﻋﺎدي ﺑﯿﺮ ﻃﺮﻓﯽ ﯾﻮﺧﺪور‪.‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪31 /‬‬

‫اﯾﻨﺪﯾﯿﻪ ﻗﺪر ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا داﻧﯿﺸﯿﻠﻤﺎﯾﺎن‪ ،‬ﺑﯿﺰﯾﻢ اوﭼﻮن دﯾﻘﻘﺘﻪ ﻻﯾﻖ و اوزرﯾﻨﺪه‬

‫داﯾﺎﻧﻤﺎﻏﺎ ﻟﺰوم دوﯾﻮﻻن ﺳﻮﻧﻮﻧﺠﻮ و اﯾﮑﯿﻨﺠﯽ داﺳﺘﺎﻧﻼردﯾﺮ‪ .‬ﺳﻮﻧﻮﻧﺠﻮ داﺳﺘﺎﻧﺪا‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﻨﻮن ﮔﺌﺮﭼﮑﻠﯿﯿﯽ او ﻗﺪر آﯾﺪﯾﻨﺪﯾﺮﮐﯽ‪ ،‬اوﻧﻮ اوﺧﻮﯾﺎرﮐﻦ‪ ،‬اﻧﺴﺎن اؤزوﻧﻮ‬
‫ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺑﯿﺮ اﺛﺮﯾﻦ ﺻﺤﯿﻔﻪﻟﺮي ﻗﺎرﺷﯿﺴﯿﻨﺪا ﺳﺎﻧﯿﺮ‪ .‬ﻣﻮﺿﻮﻋﻨﻮن اﯾﻀﺎﺣﯽ دا‬
‫ﭼﻮخ ﮔﺆزهل و ﺟﺎﻧﻠﯽدﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ داﺳﺘﺎﻧﯿﻦ ﻗﯿﺴﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﺴﻮ ﺑﺌﻠﻪدﯾﺮ‪ :‬ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯽ‬
‫ﻗﺎزان ﺗﺎﺑﻌﻠﯿﯿﻨﺪه اوﻻن اوچـاوخ و ﺑﻮزـاوخ ﺑﯽﻟﺮي ﯾﯿﻐﯿﻨﺎق اوﻻﻧﺪا اﺋﻮﯾﻨﯽ‬
‫ﯾﺎﻏﻤﺎﻻداردي‪ .‬آﻧﺠﺎق ﺳﻮن دﻓﻪ اﺋﻮﯾﻨﯽ ﺑﻮزـاوخ )دﯾﺶ اوﻏﻮز( ﺑﯽﻟﺮﯾﻨﯿﻦ‬
‫اوﻟﻤﺎدﯾﻐﯽ ﺑﯿﺮ زاﻣﺎﻧﺪا اوچـاوﺧﻼرا )اﯾﭻ‪-‬اوﻏﻮز( ﯾﻌﻨﯽ اؤز ﻗﻮﻟﻮﻧﺎ‬
‫ﯾﺎﻏﻤﺎﻻﺗﺪي‪ .‬اوﻧﻮن ﻧﻪ اوﭼﻮن ﺑﺌﻠﻪ ﺣﺮﮐﺖ اﺋﺘﻤﻪﺳﯽﻧﯿﻦ ﺳﺒﺒﯽ آﯾﺪﯾﻦ دﺋﯿﯿﻠﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﻗﺎزاﻧﯿﻦ اﺋﻮﯾﻨﯽ اؤزﻟﺮﯾﻨﯿﻦ اوﻟﻤﺎدﯾﻐﯽ ﺑﯿﺮ زاﻣﺎﻧﺪا ﯾﺎﻟﻨﯿﺰ اوچـاوﺧﻼر‬
‫ﯾﺎﻏﻤﺎﻻﺗﻤﺎﺳﯽ ﺑﻮزـاوﺧﻼرﯾﻦ ﺑﺎﺷﭽﯿﺴﯽ‪ ،‬ﻗﺎزاﻧﯿﻦ داﯾﯿﺴﯽ آروزﻗﻮﺟﺎﻧﯿﻦ و‬
‫اوﻧﻮن ﺗﺎﺑﻌﻠﯿﯿﻨﺪه اوﻻن ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯽﻟﺮﯾﻦ ﺣﺪ‪‬ﺗﯿﻨﻪ ﺳﺒﺐ اوﻟﻮر‪ .‬اوﻧﻼر ﻗﺎزاﻧﯿﻦ‬
‫دوﺷﺮﮔﻪﺳﯿﻨﻪ ﮔﺌﺘﻤﻪﯾﻪرك ﺗﺎﺑﻌﻠﯿﮏ وﻇﯿﻔﻪﺳﯿﻨﯽ اﯾﻔﺎ اﺋﺘﻤﻪدﯾﻠﺮ‪ .‬آروز ﻗﻮﺟﺎ‬
‫ﻗﺎزاﻧﺎ ﻗﺎرﺷﯽ دوﺷﻤﻦﻟﯿﯿﻨﯽ آﭼﯿﻖ ﺑﯿﻠﺪﯾﺮدﯾﮑﺪن ﺳﻮﻧﺮا ﺗﺎﺑﻌﻠﯿﯿﻨﺪه اوﻻن‬
‫ﺑﻮزـاوخ ﺑﯽﻟﺮﯾﻨﯽ ﯾﺎﻧﯿﻨﺎ اوﺧﻮﯾﻮب اﯾﻨﺪنﺑﺌﻠﻪ اوﻧﺎ ﺑﺎش اﯾﻤﻪﯾﻪﺟﮏﻟﺮي ﺣﺎﻗﺪا‬
‫)ﻋﺎﺻﯽ اوﻟﺪوﻗﻼري( ﻗﺎزاﻧﺎ ﺧﺒﺮ ﮔﺆﻧﺪهرهﺟﻪﯾﯿﻨﯽ ﺳﺆﯾﻠﻪدي و ﺑﻮ ﺑﺎرهده‬
‫اوﻧﻼرﯾﻦ ﻧﻪ دوﺷﻮﻧﺪوكﻟﺮﯾﻨﯽ ﺳﻮروﺷﺪو‪ .‬اوﻧﻼر »ﻧﻪ دﺋﯿﻪﻟﯿﻢ‪ ،‬ﭼﻮن ﺳﻦ ﻗﺎزاﻧﺎ‬
‫دوﺷﻤﻦ اوﻟﺪون‪ ،‬ﺑﯿﺰده دوﺷﻤﻨﯿﺰ«ـ دﺋﺪﯾﻠﺮ‪ .‬آروز ﻗﻮﺟﺎ ﺑﯽﻟﺮه ﻗﺎزاﻧﯿﻦ اﯾﻨﺎﻏﯽ‬
‫ﺑﺌﯿﺮهﯾﯿﻦ ﺑﻮزـاوﺧﻼردان ﻗﯿﺰ آﻟﺪﯾﻐﯽ اوﭼﻮن اوﻧﻼرﯾﻦ ﮐﻮرهﮐﻪﻧﯽ اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ‪،‬‬
‫ﺑﻮﻧﺎ ﮔﺆره ده اؤز ﺳﯿﺮاﻻرﯾﻨﺪا اوﻧﺎ ﯾﺌﺮ وﺋﺮﯾﻠﻤﻪﺳﯿﻨﯽ‪ ،‬ﻗﺒﻮل اﺋﺘﻤﻪدﯾﯿﯽ ﺗﻘﺪﯾﺮده‬
‫اؤﻟﺪوروﻟﻤﻪﺳﯿﻨﯽ ﺗﮑﻠﯿﻒ اﺋﺘﺪي‪ .‬ﺑﺌﯿﺮهك ﺑﯿﺮ ﺣﯿﻠﻪ اﯾﻠﻪ ﭼﺎﻏﯿﺮﯾﻠﻤﯿﺶ‪ ،‬اوﻧﺎ اؤز‬
‫ﻃﺮفﻟﺮﯾﻨﻪ ﮐﺌﭽﻤﮏ ﺗﮑﻠﯿﻒ اوﻟﻮﻧﻤﻮش‪ ،‬اوﻧﻮن ﺑﻮ ﺗﮑﻠﯿﻔﯽ ﻗﻄﻌﯽ ﺻﻮرﺗﺪه رد‬
‫اﺋﺘﺪﯾﯿﻨﯽ ﮔﺆردوﮐﺪه آروز ﻗﻮﺟﺎ اوﻧﻮ ﻗﯿﻠﯿﻨﺠﻼ آﻏﯿﺮ ﯾﺎراﻻﻣﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﺌﯿﺮهك‬
 ‫‪ / 32‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫اﺋﻮﯾﻨﻪ ﮔﺆﺗﻮروﻟﺴﻪده آﻟﺪﯾﻐﯽ ﯾﺎرادان اؤﻟﻤﻮﺷﺪور‪ .‬ﺑﻮﻧﻮ ﺑﯿﻠﻦ ﻗﺎزان ﭼﻮخ‬

‫ﮐﺪرﻟﻨﻤﯿﺶ ﮔﻮنﻟﺮﻟﻪ دﯾﻮاﻧﺎ ﭼﯿﺨﻤﺎﻣﯿﺶ‪ ،‬ﻏﺼﻪ اﯾﭽﻪرﯾﺴﯿﻨﺪه دوﻻﻧﻤﯿﺶ‪ ،‬ﺳﻮﻧﺮا‬
‫ﭼﻮخ ﺳﺌﻮدﯾﯿﯽ اﯾﻨﺎﻏﯽﻧﯿﻦ ﻗﺼﺎﺻﯿﻨﯽ آﻟﻤﺎق و آروزﮔﯿﻠﯽ ﯾﺌﻨﯽدن اؤز اﻃﺎﻋﺘﯽ‬
‫آﻟﺘﯿﻨﺎ ﺳﺎﻟﻤﺎق اوﭼﻮن ﺣﺮﮐﺘﻪ ﺑﺎﺷﻼﻣﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﻗﺎزان آروزﻗﻮﺟﺎ اﯾﻠﻪ ﺗﮏﺑﻪﺗﮏ ﺑﯿﺮ‬
‫ووروﺷﻤﺎدا اوﻧﻮ ﻣﻐﻠﻮب اﺋﺘﻤﯿﺶ و اؤﻟﺪورﻣﻮﺷﺪور‪ .‬ﺑﻮﻧﺪان ﺳﻮﻧﺮا دﯾﮕﺮ‬
‫ﺑﻮزـاوخ ﺑﯽﻟﺮي ﻗﺎزاﻧﯿﻦ اﻟﯿﻨﯽ اؤﭘﻪرك اوﻧﺎ ﺑﺎش اَﯾﻤﯿﺸﻠﺮ‪ .‬ﻗﺎزان اوﻧﻼرﯾﻦ‬
‫ﮔﻮﻧﺎﻫﻼرﯾﻨﯽ ﺑﺎﻏﯿﺸﻼﻣﯿﺶ‪ ،‬آروزﻗﻮﺟﺎﻧﯿﻦ اوردوﺳﯿﻨﯽ داﻏﯿﺘﻤﯿﺶ و اﺋﻠﯿﻨﯽـ‬
‫ﮔﻮﻧﻮﻧﻮ )ﯾﻌﻨﯽ اوردا ﺧﺎﻟﻘﯿﻨﯽ و ﺑﻮﯾﻮﻧﻮ( ﯾﺎﻏﻤﺎﻻﺗﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﮔﺆروﻧﺪوﯾﻮ ﮐﯿﻤﯽ‪،‬‬
‫ﺑﻮ داﺳﺘﺎﻧﯿﻦ ﻣﻀﻤﻮﻧﻮ ﮐﺪرﻟﯽدﯾﺮ‪ .‬ﭼﻮﻧﮑﻮ ﻗﺎرداش ﻗﯿﺮﻏﯿﻨﯿﻨﺪان ﺑﺤﺚ اﺋﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ‬
‫ﻗﯿﺮﻏﯿﻨﺪا ﯾﺎراﺷﯿﻐﯽ‪ ،‬اﯾﮕﯿﺪﻟﯿﯿﯽ و ﮔﺆزهل اﺧﻼﻗﯽ اﯾﻠﻪ »اوﻏﻮزون اﯾﻤﺮهﻧﺠﻪﺳﯽ«‬
‫ﻟﻘﺒﯿﻨﯽ ﻗﺎزاﻧﻤﯿﺶ ﺑﺌﯿﺮهك اؤﻟﻤﻮش‪ ،‬ﺑﻮزـاوﺧﻼرﯾﻦ ﺑﺎﺷﭽﯿﺴﯽ آروزدا ﺑﺎﺟﯿﺴﯽ‬
‫اوﻏﻠﻮ ﻃﺮﻓﯿﻨﺪن اؤﻟﺪوروﻟﻤﻮش و ﻫﺮ ﺷﺌﯿﯽ ﭼﺎﭘﯿﻠﯿﺐ ﺗﺎﻻن اﺋﺪﯾﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻮرادا ﺑﺌﯿﺮهﯾﯽ اؤز ﻃﺮﻓﯿﻨﻪ ﭼﮑﻤﮏ اوﭼﻮن ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﻠﻦ ﺳﺒﺐ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ‬
‫ﺑﻮزـاوﺧﻼردان ﻗﯿﺰ آﻟﻤﺎﺳﯽ ﺷﻮﺑﻬﻪ دوﻏﻮرور‪ ،‬ﺑﻮ ﻓﯿﮑﺮﯾﻦ دوﻏﺮوﻟﻮﻏﻮﻧﺎ اﯾﻨﺎﻧﺎ‬
‫ﺑﯿﻠﻤﯿﺮﯾﮏ‪ .‬ﭼﻮﻧﮑﻮ اﯾﮑﯽ ﻗﻮلدا ﺑﯿﺮـﺑﯿﺮﯾﻨﺪن ﻗﯿﺰ آﻟﯿﺐـوﺋﺮﯾﺮدي‪ .‬ﺑﺌﯿﺮهك‬
‫ﯾﺎراﻻﻧﯿﺐ اؤز اوردوﺳﻮﻧﺎ دؤﻧﺪوﮐﺪن ﺳﻮﻧﺮا ﺑﺌﻠﻪ آروزﻗﻮﺟﺎﻧﯿﻦ اوﻏﻠﻮ ﺑﺎﺳﺎﺗﯿﻦ‬
‫دوﺷﺮﮔﻪﻧﯽ ﺑﺎﺳﺎﺟﺎﻏﯿﻨﺪان ﭼﻮخ ﻗﻮرﺧﻮﯾﺎ دوﺷﻮر‪ .‬ﻻﮐﯿﻦ ﺣﺎدﯾﺜﻪ‪ -‬ﻟﺮده‬
‫ﺑﺎﺳﺎﺗﯿﻦ ﻫﺮ ﻫﺎﻧﺴﯽ ﺑﯿﺮ ﺣﺮﮐﺘﯿﻨﺪن ﺑﺤﺚ اﺋﺪﯾﻠﻤﯿﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻮ ﺳﻮﻧﻮﻧﺠﻮ داﺳﺘﺎن ﺑﻠﮑﻪ اﯾﮑﯿﻨﺠﯽ داﺳﺘﺎﻧﺪان اول اوﻟﻤﺎﻟﯿﯿﺪي‪ .‬ﭼﻮﻧﮑﻮ‬
‫داﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﻮزـاوﺧﻼرﯾﻦ ﺑﺎﺷﭽﯿﺴﯽ آرﺗﯿﻖ آروزﻗﻮﺟﺎ دﺋﯿﯿﻞ ﻧﻮهﺳﯽ ﻗﯿﯿﺎن‬
‫ﺳﻠﺠﻮق اوﻏﻠﻮ دهﻟﯽدوﻧﺪاردﯾﺮ‪ .‬ﺳﻮﻧﺮا ﮔﻠﻦ داﺳﺘﺎﻧﻼردا دا داﯾﻤﺎ دهﻟﯽ‬
‫دوﻧﺪارﯾﻦ آدي ﭼﮑﯿﻠﯿﺮ‪ .‬ﺑﻮﻧﻮن ﮐﯿﻤﯽ ﻗﺎزاﻧﯿﻦ ﻧﺎﯾﺒﯽ ﻗﯿﻠﺒﺎش دا ﺑﻮ ﺣﺎدﯾﺜﻪده‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪33 /‬‬

‫ﺳﺎﻏﺪﯾﺮ‪ .‬ﻻﮐﯿﻦ او اﯾﮑﯿﻨﺠﯽ داﺳﺘﺎﻧﺪا ﺷﺆﮐﻠﻮ ﻣﻠﯿﮑﯿﻦ ﻗﺎزاﻧﯿﻦ اورداﺳﯿﻨﺎ اﺋﺘﺪﯾﯿﯽ‬

‫)‪(38‬‬
‫ﺑﺎﺳﻘﯿﻨﺪا اؤﻟﻤﻮﺷﺪور‪.‬‬
‫اﯾﮑﯿﻨﺠﯽ داﺳﺘﺎﻧﯿﻦ ﻗﯿﺴﺎ ﻣﻀﻤﻮﻧﻮ ﺑﺌﻠﻪدﯾﺮ‪ :‬ﻗﺎزان ﺑﯽﻟﺮي اﯾﻠﻪ اووا ﮔﺌﺘﺪﯾﯿﯽ‬
‫زاﻣﺎن دوﺷﻤﻦ ﺷﺆﮐﻠﻮ ﻣﻠﯿﮏ ﺑﺎﺳﻘﯿﻦ اﺋﺪهرك ﻗﺎزاﻧﯿﻦ ﺑﺆﯾﻮك اورداﺳﯿﻨﯽ‬
‫داﻏﯿﺘﻤﯿﺶ‪ ،‬ﻧﺎﯾﺒﯽ اﻟﯿﻎﻗﻮﺟﺎ اوﻏﻠﻮ ﻗﯿﻠﺒﺎش اؤﻟﻤﻮش‪ ،‬اوﻏﻠﻮ آروز‪ ،‬آروادي‬
‫ﺑﻮرﻻﺧﺎﺗﻮن و آﻧﺎﺳﯽ اﺳﯿﺮ آﻟﯿﻨﯿﺐ ﮔﺆﺗﻮروﻟﻤﻮﺷﺪور‪ .‬ﺑﻮﻧﺪان ﺧﺒﺮ ﺗﻮﺗﺎن ﻗﺎزان‬
‫ﺷﺆﮐﻠﻮ ﻣﻠﯿﮑﯿﻦ اوزرﯾﻨﻪ ﻫﺠﻮم اﺋﺘﻤﯿﺶ‪ .‬ﺑﯽﻟﺮﯾﻦ ﮐﺆﻣﻪﯾﯽ اﯾﻠﻪ دوﺷﻤﻨﯽ ﻣﻐﻠﻮب‬
‫اﺋﺪﯾﺐ‪ ،‬اوﻏﻠﻮﻧﻮ‪ ،‬ﺧﺎﺗﻮﻧﻮﻧﻮ‪ ،‬آﻧﺎﺳﯿﻨﯽ ﺧﺰﯾﻨﻪﺳﯿﻨﯽ ﮔﺌﺮي آﻟﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ‬
‫داﺳﺘﺎﻧﯿﻨﺪا ﺑﯿﺰه اوﻟﻤﻮش ﺑﯿﺮ ﺣﺎدﯾﺜﻪﻧﯽ ﺧﺒﺮ وﺋﺮدﯾﯿﻨﯽ ﻇﻦ اﺋﺪﯾﺮﯾﮏ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ‬
‫دوﺷﻤﻦ ﺑﺎﺷﺒﻮﻏﻼرﯾﻨﺪان ﺷﺆﮐﻠﻮ ﻣﻠﯿﮑﯿﻦ ﻗﺎزاﻧﯿﻦ اورداﺳﯿﻨﯽ ﺑﺎﺳﯿﺐ‬
‫ﯾﺎﻏﻤﺎﻻﻣﺎﺳﯽ ﺑﯿﺮ ﮔﺌﺮﭼﻪﯾﻪ ﺑﻨﺰهﯾﯿﺮ‪ .‬ﻻﮐﯿﻦ ﺑﺎﺳﻘﯿﻦ زاﻣﺎﻧﯽ ﻗﺎزان اورداﺳﯿﻨﯿﻦ‬
‫اﯾﭽﯿﻨﺪهﯾﺪي‪ ،‬ﯾﺎﺧﻮد ﺑﺎﺷﻘﺎ ﯾﺌﺮدهﯾﺪي؟ ﺑﻮ ﺑﺎره ده ﻫﺌﭻ ﺑﯿﺮ ﺷﺌﯽ ﺳﺆﯾﻠﻪﻣﮏ‬
‫ﻣﻮﻣﮑﻮن دﺋﯿﯿﻞ‪.‬‬
‫ﯾﻮﺧﺎرﯾﺪا ﻗﺌﯿﺪ اﺋﺪﯾﻠﺪﯾﯿﯽ ﮐﯿﻤﯽ‪» ،‬ﺷﺠﺮة ﺗﺮاﮐﻤﻪ«ده ﭘﺌﭽﺌﻨﺌﻖ اﺋﻠﯿﻨﯿﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﺒﻮﻏﻮ دوﯾﻤﺎدﯾﻐﯿﻦ ﺳﺎﻟﻮر ﻗﺎزاﻧﯿﻦ آﺗﺎﺳﯽ اﺋﻨﮕﯿﺸﯿﻦ اورداﺳﯿﻨﺎ ﺑﺎﺳﻘﯿﻦ‬
‫اﺋﺘﺪﯾﯿﻨﯽ‪ ،‬اﺋﻨﮑﯿﺶ و ﻗﺎزاﻧﯿﻦ ﻗﺎﭼﺪﯾﻐﯿﻨﯽ‪ ،‬ﻗﺎزاﻧﯿﻦ آﻧﺎﺳﯿﻨﯿﻦ اﺳﯿﺮ اﺋﺪﯾﻠﯿﺐ‬
‫آﭘﺎرﯾﻠﺪﯾﻐﯿﻨﯽ‪ ،‬اﺋﻨﮑﯿﺸﯿﻦ ﻧﺎﯾﺒﯽ اﯾﻠﻪ ﻣﺎل ﮔﺆﻧﺪهرهرك آروادﯾﻨﯽ ﺧﻼص‬
‫اﺋﺘﻤﻪﺳﯿﻨﯽ ﮔﺆﺳﺘﺮن ﺑﯿﺮ رواﯾﺖ واردﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ رواﯾﺘﺪه اوﻟﺪوﻏﻮ ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬ﻗﺎزاﻧﯿﻦ‬
‫ﻣﺎل ﮔﺆﻧﺪهرهرك ﯾﺎﺧﯿﻦ آداﻣﻼرﯾﻨﯽ ﻗﻮرﺗﺎرﻣﺎﺳﯽ دا اﺣﺘﻤﺎل اﺋﺪﯾﻠﻪ ﺑﯿﻠﺮ‪ .‬آﻧﺠﺎق‬
‫ﻗﺎزان ﺑﯽ ﺳﻮﻧﺮا ﭘﺎرﻻق ﺑﯿﺮ ﻇﻔﺮ ﻗﺎزاﻧﺎراق‪ ،‬ﺑﻮ ﺑﺎﺳﻘﯿﻨﯿﻦ ﻗﺼﺎﺻﯿﻨﯽ آﻟﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻮ داﺳﺘﺎن اﯾﻠﻪ »ﺷﺠﺮه ﺗﺮاﮐﻤﻪ«دن ﻧﻘﻞ اﺋﺘﺪﯾﯿﻤﯿﺰ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﺳﺎﻟﻮر ﻗﺎزان ﺑﻪﯾﯿﻦ ﺑﻮ‬
‫ﺷﺎﻧﻠﯽ ﻏﺎﻟﺒﯿﺘﯿﻨﯽ ﻋﮑﺲ اﺋﺘﺪﯾﺮﯾﺮ‪.‬‬
 ‫‪ / 34‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼري اﺻﯿﻞزاده ﻃﺒﻘﻪﺳﯿﻨﻪ ﻣﻨﺴﻮب ﺷﺨﺺﻟﺮ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ‬

‫ﺑﯽﻟﺮدﯾﺮ‪ .‬ﺻﺤﻨﻪدهﮐﯽ ﺷﺨﺺﻟﺮ آراﺳﯿﻨﺪا ﺳﺎده ﺧﺎﻟﻘﺪان ﻫﺌﭻ ﮐﯿﻢ ﮔﺆروﻧﻤﻮر‪.‬‬
‫ﯾﺎﻟﻨﯿﺰ اﯾﮑﯿﻨﺠﯽ داﺳﺘﺎﻧﺪا ﻗﺎزاﻧﯿﻦ ﻗﺎراﭼﻮق آدﻟﯽ ﭼﻮﺑﺎﻧﯽ اﺳﺘﺜﻨﺎء ﺗﺸﮑﯿﻞ اﺋﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻮ ﭼﻮﺑﺎن آﻏﺎﺳﯽﻧﯿﻦ ﺳﻮروﺳﻮﻧﻮ دوﺷﻤﻦﻟﺮدن ﻓﺪاﮐﺎرﺟﺎﺳﯿﻨﺎ ﻗﻮروﻣﻮش و‬
‫ﺣﺘﺘﺎ اوﻧﻮن ﻗﺎرداﺷﻼري ﻗﯿﯿﺎن ﮔﻮﺟﻮ‪ ،‬دهﻣﯿﺮ ﮔﻮﺟﻮ ﺑﻮ اوﻏﻮردا اؤﻟﻤﻮﺷﻠﺮ‪.‬‬
‫ﻋﻼوه اوﻻراق ﻗﺎراﭼﻮق ﭼﻮﺑﺎن ﻗﺎزان ﺑﻪﯾﯿﻦ ﺷﺆﮐﻠﻮﻣﻠﯿﮏ اﯾﻠﻪ‬
‫دؤﯾﻮشﻟﺮﯾﻨﺪهده اﯾﮕﯿﺪﻟﯿﮏ ﮔﺆﺳﺘﺮﻣﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﻗﺎزان دا ﻗﺎراﭼﻮق ﭼﻮﺑﺎﻧﯿﻦ‬
‫ﮔﺆﺳﺘﺮدﯾﯿﯽ ﻓﺪاﮐﺎرﻟﯿﻖ و اﯾﮕﯿﺪﻟﯿﯿﻪ ﻻﻗﺌﯿﺪ ﻗﺎﻟﻤﺎﯾﺎراق اوﻧﻮ اﻣﯿﺮآﺧﻮر ﺗﻌﯿﯿﻦ‬
‫اﺋﺘﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ اﯾﮕﯿﺪ ﭼﻮﺑﺎﻧﯿﻦ داﺷﯿﺪﯾﻐﯽ آدﯾﻦ اوﻧﻠﻮ ﻗﺎراﭼﻮق داﻏﻼرﯾﻨﺪان‬
‫آﻟﯿﻨﻤﺎﺳﯽ اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﺑﺆﯾﻮﮐﺪور‪ .‬ﺗﻮركﻟﺮﯾﻦ ﺟﻐﺮاﻓﯽ اﯾﺴﯿﻢﻟﺮي اوﺷﺎﻗﻼرﯾﻨﺎ آد‬
‫اوﻻراق ﻗﻮﯾﻤﺎﻻري اﺳﻼم ﻣﺆﻟﻠﯿﻒﻟﺮﯾﻨﻪ ده ﻣﻌﻠﻮم اوﻻن ﯾﺎﯾﯿﻠﻤﯿﺶ ﺑﯿﺮ ﻋﻨﻌﻨﻪ‬
‫اﯾﺪي‪.‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪35 /‬‬

‫ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼر‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼري اوﻏﻮز اﺋﻠﯿﻨﻪ ﻣﻨﺴﻮﺑﺪورﻻر‪ .‬ﺑﻮ اﺋﻞ اﮐﺜﺮ ﺣﺎﻟﻼردا‬

‫»ﻗﺎﻟﯿﻦ« )ﻏﻠﺒﻪﻟﯿﮏ‪ ،‬ﮔﻮﺟﻠﻮ( ﺑﻌﻀﻦ ده »ﻗﺎﻧﻠﯽ« )اﺣﺘﻤﺎل ﮐﯽ‪ ،‬دؤﯾﻮﺷﮑﻦ‪ ،‬ﯾﺎ‬
‫ﺧﻮد ﻗﺼﺎﺻﯿﻨﯽ آﻻن( ﺳﺆزﻟﺮﯾﻠﻪ وﺻﻒ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫اوﻏﻮز اﺋﻠﯽﻧﯿﻦ داﯾﻤﯽ ﯾﺎﺷﺎدﯾﻐﯽ ﺑﯿﺮ ﯾﻮردو واردي‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻮ اﺋﻞ ﯾﻮرد‬
‫دﯾﯿﺸﺪﯾﺮﻣﯿﺮدي‪ .‬او اؤز ﯾﻮردوﻧﺪا ﺗﺎم ﮐﺆﭼﺮي ﺑﯿﺮ ﺣﯿﺎت ﺳﻮرﻣﮑﺪهدﯾﺮ‪ :‬آﻧﺠﺎق‬
‫ﺗﻮﭘﻠﻮ ﺑﯿﺮ ﺣﺎﻟﺪا ﮐﺆﭼﻮب ﻗﻮﻧﻮر‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ اﺋﻞ ﺣﺎﻟﯿﻨﺪا ﯾﺎﯾﻼﻗﺪان ﻗﯿﺸﻼﻏﺎ‬
‫ﮔﺌﺪﯾﺐـﮔﻠﯿﺮ‪ .‬آﭼﯿﻘﺠﺎ ﺑﺎﺷﺎ دوﺷﻮﻟﻮر ﮐﯽ‪ ،‬ﺑﯽﻟﺮدن ﻫﺮ ﺑﯿﺮيﻧﯿﻦ ﺑﻮﯾﻮ اﯾﻠﻪ‬
‫ﺑﯿﺮﻟﯿﮑﺪه ﯾﺎﺷﺎدﯾﻐﯽ ﺑﯿﺮ ﯾﻮردو واردي‪ .‬ﺑﯽ اؤز ﺑﻮﯾﻮ اﯾﻠﻪ ﺑﯿﺮﻟﯿﮑﺪه ﺑﻮ ﯾﻮردوﻧﻮن‬
‫داغ و ﯾﺎ داﻏﻼرﯾﻨﺪا ﯾﺎﯾﻼﻏﺎ ﭼﯿﺨﯿﺮ‪ ،‬اﯾﺮﻣﺎق‪ ،‬ﭼﺎي ﺑﻮﯾﻮ ﮐﯿﻤﯽ اﻧﮕﯿﻦ و آﻟﭽﺎق‬
‫ﯾﺌﺮﻟﺮﯾﻨﺪه اﯾﺴﻪ ﻗﺸﻼﯾﯿﺮدي‪.‬‬
‫ﺑﻮ اﺋﻞ اوچـاوخ و ﺑﻮزـاوخ آدﻻرﯾﻼ اﯾﮑﯽ ﻗﻮﻻ آﯾﺮﯾﻠﯿﺮدي‪ .‬اوچـاوخﻻرا‬
‫ﻋﯿﻨﯽ زاﻣﺎﻧﺪا اﯾﭻ اوﻏﻮز‪ ،‬ﺑﻮزـاوﺧﻼرا اﯾﺴﻪ داش )دﯾﺶ( اوﻏﻮز دﺋﯿﯿﻠﯿﺮدي‪ .‬ﺑﻮ‬
‫ﺳﻮﻧﻮﻧﺠﻮ ﺳﺆزﻟﺮدن ده ﺑﺎﺷﺎ دوﺷﻮﻟﻪﺟﻪﯾﯽ ﮐﯿﻤﯽ ﻫﺮ اﯾﮑﯽ ﻗﻮل ﺑﯿﺮيـﺑﯿﺮﯾﻨﻪ‬
‫ﻗﺎرﯾﺸﻤﺎﯾﺎراق آﯾﺮي اﯾﮑﯽ اﺟﻤﺎع ﺣﺎﻟﯿﻨﺪا ﯾﺎﺷﺎﯾﯿﺮدي‪ .‬ﺣﺘﺘﺎ اﯾﭻ اوﻏﻮزﻻرﻻ‬
‫دﯾﺶ اوﻏﻮزﻻرﯾﻦ ﯾﻮردﻻري آراﺳﯿﻨﺪا ﭼﻮخ ﺑﺆﯾﻮك ﺑﯿﺮ ﻣﺴﺎﻓﻪﻧﯿﻦ اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ‬
‫ﺗﺼﻮر اﺋﺘﻤﮏ ﻣﻮﻣﮑﻮﻧﺪور‪ .‬اوچـاوﺧﻼرﯾﻦ ﺑﻮز–اوﺧﻼر اوزرﯾﻨﻪ ﮔﺌﺠﻪ‪،‬‬
‫)‪( 39‬‬
‫ﮔﻮﻧﺪوز‪ ،‬واﺧﺖـﺑﯽواﺧﺖ ﯾﻮرودوكﻟﺮﯾﻨﯽ ﺳﺆﯾﻠﻪﻣﮏ ﻣﻮﻣﮑﻮﻧﺪور‪.‬‬
‫اوچـاوﺧﻼر اﯾﭻ اوﻏﻮز دﺋﯿﯿﻠﻤﻪﺳﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺣﺎﮐﻤﯿﺘﯿﻦ اوﻧﻼرﯾﻦ اﻟﯿﻨﺪه‬
‫ﺗﻮژﻻﻧﻤﺎﺳﯿﻼ اﯾﻠﮕﯿﻠﯽ اوﻟﻤﺎﻟﯿﺪﯾﺮ‪.‬‬
 ‫‪ / 36‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼرﯾﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻠﯿﻐﯽ‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼر ﺑﯿﺰه ﻣﺴﻠﻤﺎن اوﻻراق ﺗﻘﺪﯾﻢ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪» .‬ﺷﺠﺮه‬

‫ﺗﺮاﮐﻤﻪ«دهﮐﯽ »اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪ«ﻟﺮدن آﻟﯿﻨﻤﯿﺶ ﭘﺎرﭼﺎﻻردا دا ﺳﺎﻟﻮر ﻗﺎزان ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫ﮐﯿﻤﯽ ﺗﺼﻮﯾﺮ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ و اوﻧﻮن ﺑﻮ دﯾﻨﻪ ﺧﺪﻣﺖ اﺋﺘﺪﯾﯿﯽ ده ﺑﯿﻠﺪﯾﺮﯾﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا اﺷﺘﺮاك اﺋﺪن ﺷﺨﺺﻟﺮدن آﻧﺠﺎق اوﭼﻮ ﺗﻮرﮐﺠﻪ آدﻻر داﺷﯿﻤﯿﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻮﻧﻼر‪» :‬دﺳﺘﻮرﺳﻮزﺟﺎ ﺑﺎﯾﻨﺪﯾﺮﺧﺎﻧﯿﻦ ﭼﺮﯾﺴﯿﻨﯽ ﻣﻐﻠﻮب اﺋﺪن« ﻏﻔﻠﺖﻗﻮﺟﺎ‬
‫اوﻏﻠﻮ ﺷﯿﺮﺷﻤﺲاﻟﺪﯾﻦ‪ ،‬اﯾﮑﯿﻨﺠﯿﺴﯽ »اﯾﮑﯽ ﻗﺎرداش ﺑﻪﺑﻪﯾﯿﻦ اؤﻟﺪوروب ذﻟﯿﻞ‬
‫ﮔﺰن« دوزن اوﻏﻠﻮ آﻟﭗ رﺳﺘﻢ‪ ،‬اوﭼﻮﻧﺠﻮﺳﻮده »ﻗﯿﺮخ اوﯾﻨﺎﺷﻠﯽ« ﺑﻮﻏﺎزﺟﺎ‬
‫ﻓﺎﻃﻤﻪ‪ .‬ﺑﻮ اوچ اﯾﺴﯿﻤﺪن اﯾﻠﮏ اﯾﮑﯿﺴﯿﻨﻪ ﺣﺼﺮ اوﻟﻮﻧﻤﻮش آﯾﺮﯾﺠﺎ داﺳﺘﺎﻧﻼر‬
‫اوﻟﻤﺎﺳﺎدا‪ ،‬آدﻻري ﺗﺌﺰـﺗﺌﺰ ﭼﮑﯿﻠﯿﺮ‪ .‬اﯾﮑﯿﺴﯿﻨﯿﻦ ده آﺗﺎ آدﻻري وﺋﺮﯾﻠﯿﺮ‪ .‬ﺣﺘﺘﺎ‬
‫دوزن اوﻏﻠﻮ آﻟﭗ رﺳﺘﻤﯿﻦ ﺑﻮز اوﺧﻼردان اوﻟﺪوﻏﻮدا ﺑﯿﻠﯿﻨﯿﺮ‪ .‬ﺑﻮ ﺳﺒﺒﻠﻪ‬
‫ﻋﻠﯽاﻟﺨﺼﻮص ﺑﻮ ﺳﻮن اﯾﮑﯽ آدﯾﻦ داﺳﺘﺎﻧﻼرا ﺳﻮﻧﺮادان داﺧﯿﻞ اﺋﺪﯾﻠﺪﯾﯿﻨﯽ‬
‫ادﻋﺎ اﺋﺘﻤﮏ ﺑﯿﺰه ﭼﺘﯿﻦ ﮔﻠﯿﺮ‪ .‬ﻫﺮ ﺣﺎﻟﺪا داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ ‪11‬ـ ﺟﯽ ﻋﺼﺮدهﮐﯽ‬
‫اوﻏﻮزﻻرا ﻋﺎﯾﺪ اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ ﻗﺒﻮل اﺋﺘﺴﮏ‪ ،‬ﺑﻮ ﻣﺴﺌﻠﻪ ده ﺣﻞ اﺋﺪﯾﻠﻤﯿﺶ اوﻻر‪.‬‬
‫ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺌﻠﻪ اوﻟﺪوﻗﺪا ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼرﯾﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎن اوﻟﺪوﻗﻼرﯾﻨﺎ اﯾﻨﺎﻧﻤﺎق اوﻻر‪.‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪37 /‬‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا اﻗﺘﺼﺎدي ﺣﯿﺎت‬

‫ﻓﺌﻮدال اوﻏﻮز اﺻﯿﻞزادهﺳﯽ اوﻻن ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼرﯾﻦ ﭼﻮخ وارﻟﯽ اﯾﻨﺴﺎﻧﻼر‬

‫اوﻟﺪوﻗﻼري ﮔﺆروﻧﻮر‪ .‬ﺑﯽﺑﺌﺠﺎن‪ ،‬ﺑﺎﯾﺒﻮرا ﮐﯿﻤﯽ ﺑﻌﻀﯽ ﺑﯽﻟﺮﯾﻦ آدﻻريﻧﯿﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﯿﻨﺪا "ﺑﯽ" ﮐﻠﻤﻪﺳﯽ واردﯾﺮ ﮐﯽ‪ ،‬ﺑﻮ ﺑﻠﮑﻪ اوﻧﻼرﯾﻦ ﺛﺮوت ﺻﺎﺣﯿﺒﯽ‬
‫اوﻟﻤﺎﻻري اﯾﻠﻪ ﺑﺎﻏﻠﯽ ﺑﯿﺮ ﺻﯿﻔﺖدﯾﺮ‪ .‬ﮐﺆﭼﺮي ﺑﯿﺮ ﺣﯿﺎت ﺳﻮردوكﻟﺮي‬
‫اوﭼﻮن اوﻏﻮزﻻرﯾﻦ ﺑﺎﺷﻠﯿﺠﺎ ﺛﺮوتﻟﺮﯾﻨﯽ ﺣﺌﯿﻮان ﺳﻮروﻟﺮي ﺗﺸﮑﯿﻞ اﺋﺪﯾﺮدي‪.‬‬
‫ﯾﺌﺘﯿﺸﺪﯾﺮدﯾﮏﻟﺮي ﺑﺎﺷﻠﯿﺠﺎ ﺣﺌﯿﻮاﻧﻼر ﻗﻮﯾﻮن‪ ،‬آت و دوهدﯾﺮ‪ .‬وﺋﺮﯾﻠﻦ ﺗﻮﯾﻼردا‬
‫دوﻻﯾﯿﺴﯿﻼ آت و دوه اﺗﯽ ﯾﺌﯿﯿﻠﺪﯾﯿﯽ ﺑﯿﻠﺪﯾﺮﯾﻠﺴﻪ ده‪ ،‬اوﻧﻼرﯾﻦ ﻫﻤﯿﺸﻪ‬
‫ﯾﺌﺪﯾﮏﻟﺮي اَت ﻗﻮﯾﻮن اﺗﯽ اﯾﺪي‪ .‬ﻗﻮﯾﻮﻧﻼري دا ﻻپ ﭼﻮخ اوﻟﻮب‪ ،‬ﺑﻮﻧﻼر‬
‫ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا ﺗﻮﻣﻦ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ اونﻣﯿﻦ ﺳﺎﯾﯿﺴﯽ ﺗﺌﺰـﺗﺌﺰ ﺗﮑﺮارﻻﻧﯿﺮ‪ .‬دوهﯾﻪ ﺳﺎدهﺟﻪ ﺑﯿﺮ‬
‫)‪(40‬‬
‫آت اﯾﺴﻪ‬ ‫ﻧﻘﻠﯿﺎت واﺳﯿﻄﻪﺳﯽ )ﯾﻮك داﺷﯿﻤﺎ( ﮔﺆزو اﯾﻠﻪ ﺑﺎﺧﯿﻠﯿﺮدي‪.‬‬
‫اوﻧﻼرﯾﻦ داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻨﺪا ﮐﯽ ﺗﻌﺒﯿﺮﯾﻠﻪ »ﺑﯿﻨﯿﺖ«ﻟﺮي اﯾﺪي‪ .‬داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﺑﯽﻟﺮﯾﻦ‬
‫زﻧﮕﯿﻦﻟﯿﯿﯽ ﺣﺎﻗﺪا ﺳﺆﯾﻠﻪﻧﻦ ﺳﺆزﻟﺮي ﻣﺒﺎﻟﻐﻪﻟﯽ ﺣﺴﺎب اﺋﺘﻤﮏ ﻻزﯾﻢ دﺋﯿﯿﻞ‪.‬‬
‫اﺑﻦﻓﺪﻻﻧﯿﻦ اوﻏﻮزﻻرﯾﻦ وارﻟﯽ اوﻟﺪوﻗﻼرﯾﻨﯽ‪ ،‬آراﻻرﯾﻨﺪا ‪ 100/000‬ﻗﻮﯾﻮﻧﻮ و‬
‫‪ 10/000‬دوهﺳﯽ اوﻻﻧﻼري ﮔﺆردوﯾﻮﻧﻮ ﯾﺎزدﯾﻐﯽ ﺑﺎرهده داﻫﺎ اول ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت‬
‫وﺋﺮﻣﯿﺸﯿﮏ‪.‬‬
‫ﮐﺆﭼﺮي ﺑﯿﺮ ﺣﯿﺎت ﺳﻮرن ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼر اﺳﺎﺳﻦ ﻗﻮﯾﻮن اﺗﯽ ﯾﺌﯿﯿﺮدﯾﻠﺮ‪.‬‬
‫ﻗﻮﯾﻮﻧﻮن »آﻏﺠﺎ ﻗﻮﯾﻮن« ﺟﻨﺴﯿﻨﻪ داﻫﺎ ﯾﻮﮐﺴﮏ د‪‬ﯾﺮ وﺋﺮﯾﻠﯿﺮدي‪ .‬ﻗﻮﯾﻮن اوﭼﻮن‬
 ‫‪ / 38‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫ﺷﯿﺸﻠﯿﮏ ﺳﺆزو اﯾﺸﻠﻪدﯾﻠﯿﺮدي‪ .‬ﺑﻮ ﺳﺆزﻟﻪ ﻗﻮﯾﻮﻧﺪان ﭼﺌﻮﯾﺮﻣﻪ ﮐﺒﺎب‬

‫ﺑﯿﺸﯿﺮﯾﻠﻤﻪﺳﯽ ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﻠﯿﺮ‪ .‬ﻗﻮﯾﻮن اَﺗﯿﻨﺪن ﺣﺎﺿﯿﺮﻻﻧﺎن »ﯾﺨﻨﯽ« ﯾﺌﻤﻪﯾﯿﻨﯿﻦده‬
‫)‪(41‬‬
‫ﺗﻮرﮐﯿﻪده ﯾﺨﻨﯽ ﺑﻮﮔﻮن ده ﻣﺸﻬﻮردور‪ .‬ﯾﺌﻨﻪ داﺳﺘﺎﻧﻼردا‬ ‫آدي ﭼﮑﯿﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫)‪( 42‬‬
‫ﮐﺆﻣﺞ ﮐﻮ‪‬ﻟﻪ‬ ‫اَﮐﻤﮏدن )ﭼﺆرهك( ﺑﺎﺷﻘﺎ ﮐﺆﻣﺞ ﮐﻠﻤﻪﺳﯽ ده اﯾﺸﻠﻪﻧﯿﺮ‪.‬‬
‫ﺑﺎﺳﺪﯾﺮﯾﻼراق ﺣﺎﺿﯿﺮﻻﻧﺎن ﭼﺆرهك و ﯾﺎ ﯾﻮﻣﺸﺎق ﭼﺆرهﯾﻪ دﺋﯿﯿﻠﯿﺮدي‪ .‬ﮐﺆﻣﺞ‬
‫ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻌﻨﺎدا ﮐﺎﺷﻐﺮيده ﮔﺆروﻧﺪوﯾﻮ ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬ﻓﺎرﺳﺠﺎ اﺛﺮﻟﺮده اﯾﺸﻠﻨﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ‬
‫ﮔﻮن آﻧﺎدوﻟﻮدا ﻫﻠﻪ ﺗﺎﻧﯿﻨﺎن و ﺣﺎﺿﯿﺮﻻﻧﺎن ﮐﺆﻣﻪﺟﻪ ﺑﻌﻀﯽ ﯾﺌﺮﻟﺮده ﮔﺆﻣﻪ‪ ،‬ﯾﺎ‬
‫)‪(43‬‬
‫ﺧﻮد ﮐﺆﻣﺒﻪده دﺋﯿﯿﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا اوﻏﻮز ﺑﯽﻟﺮﯾﻨﯽ ﻣﺨﺘﻠﯿﻒ وﺳﯿﻠﻪﻟﺮﻟﻪ اﺋﺘﺪﯾﮏﻟﺮي ﺗﻮﯾﻼردا‬
‫آﺗﺪان آﯾﻐﯿﺮ‪ ،‬دوهدن ﺑﻮﻏﺮا و ﻗﻮﯾﻮﻧﺪان ﻗﻮچ ﮐﺴﯿﻠﻪرك ﺗﭙﻪ ﮐﯿﻤﯽ ات ﯾﺎﻏﯿﻠﯿﺮ و‬
‫)‪(44‬‬
‫ﺑﻮرادا آت اﺗﯽ‪ ،‬ﺣﺘﺘﺎ دوه اﺗﯽ ﯾﺌﯿﯿﻠﻤﻪﺳﯿﻨﯽ‪،‬‬ ‫ﮔﺆل ﮐﯿﻤﯽ ﻗﯿﻤﯿﺰ ﺳﺎﻏﯿﻠﯿﺮدي‪.‬‬
‫ﻗﯿﻤﯿﺰ اﯾﭽﯿﻠﻤﻪﺳﯿﻨﯽ ﺑﯿﺰ ﻣﺤﺾ ﺳﯿﺮدرﯾﺎ اوﻏﻮزﻻرﯾﻨﺎ ﻋﺎﯾﺪ اﺋﺪه ﺑﯿﻠﻪرﯾﮏ‪.‬‬
‫آﻧﺎدوﻟﻮ و اﯾﺮاﻧﺎ ﮔﻠﻦ اوﻏﻮزﻻرﯾﻦ ﺑﻮرادا دا اولﻟﺮ اوﻟﺪوﻏﻮ ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬آت اﺗﯽ‬
‫ﯾﺌﻤﻪﯾﻪ و ﻗﯿﻤﯿﺰ اﯾﭽﻤﻪﯾﻪ داوام اﺋﺘﺪﯾﮏﻟﺮﯾﻨﻪ داﯾﺮ اﻟﯿﻤﯿﺰده ﺗﻮﺗﺎرﻟﯽ دﻟﯿﻞ‬
‫ﯾﻮﺧﺪور‪ .‬ﺑﯿﻠﯿﻨﺪﯾﯿﯽ ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬ﺗﻮرﮐﻤﻦﻟﺮﯾﻦ ﻣﻨﺴﻮب اوﻟﺪوﻗﻼري ﺣﻨﻔﯽ‬
‫ﻣﺬﻫﺒﯽﻧﯿﻦ آت اﺗﯽ ﯾﺌﻤﻪﯾﻪ اﺟﺎزه وﺋﺮﻣﻪﻣﻪﺳﯽ)‪ (45‬ﻗﻮﻧﺸﻮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺧﺎﻟﻘﻼرﯾﻨﯿﻦ‬
‫دا آت اﺗﯽ ﯾﺌﻤﻪﻣﻪﺳﯽ و ﻧﻬﺎﯾﺖ اولﻟﺮ اوﻟﺪوﻏﻮ ﮐﯿﻤﯽ ﭼﻮخ ﺳﺎﯾﻠﯽ اﯾﻠﺨﯽﻻرا‬
‫ﺻﺎﺣﯿﺐ اوﻟﻤﺎدﯾﻘﻼري اوﭼﻮن اوﻧﻼر آت اﺗﯽ ﯾﺌﻤﮏ و ﻗﯿﻤﯿﺰ اﯾﭽﻤﮏ‬
‫ﻋﺎدتﻟﺮﯾﻨﯽ ﺗﺮﮔﯿﺘﻤﯿﺸﻠﺮ‪ .‬ﮔﺆروﻧﺪوﯾﻮ ﮐﯿﻤﯽ اوﻏﻮزﻻر آدي ﭼﮑﯿﻠﻦ‬
‫ﺣﺌﯿﻮاﻧﻼرﯾﻦ اﺋﺮﮐﮏ و ﺟﺎوان اوﻻﻧﻼرﯾﻨﯽ ﯾﺌﯿﯿﺮﻣﯿﺸﻠﺮ‪ .‬ﺳﯿﻐﯿﺮ اﺗﯽ ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا‬
‫اﯾﺴﻪ ﻫﺌﭻ ﻧﻪ ﺳﺆﯾﻠﻪﻧﯿﻠﻤﯿﺮ‪ .‬ﺣﺎلﺑﻮﮐﯽ ﺑﻌﻀﯽ اﺛﺮﻟﺮده اوﻧﻼرﯾﻦ ﺳﯿﻐﯿﺮ‬
‫ﺳﺎﺧﻼدﯾﻘﻼري ﯾﺎزﯾﻠﯿﺮ‪ .‬داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﺗﻮركﻟﺮﯾﻦ ﻣﯿﻠﻠﯽ ﯾﺌﻤﮏﻟﺮي اوﻻن‬
‫ﺗﻮﺗﻤﺎﺟﯿﻦ آدي ﭼﮑﯿﻠﻤﯿﺮ‪ .‬ﺣﺎلﺑﻮﮐﯽ ﺑﻮ ﯾﺌﻤﻪﯾﯽ اوﻏﻮزﻻر ﺑﯿﻠﯿﺮدﯾﻠﺮ‪.‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪39 /‬‬

‫ﺳﻠﺠﻮق ﻃﻮﻏﺮولﺑﯿﮕﯿﻦ ﺧﺮاﺳﺎﻧﺪا اوﻻرﮐﻦ ﺑﯿﺮ ﻣﺠﻠﯿﺴﺪه ﯾﺌﺪﯾﯿﯽ ﺑﺎدام‬

‫ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا »ﯾﺎﺧﺸﯽ ﺗﻮﺗﻤﺎج اﯾﻤﯿﺶ‪ ،‬آﻧﺠﺎق ﺳﺎرﯾﻤﺴﺎﻏﯽ اﺳﮑﯿﮏدﯾﺮ« دﺋﺪﯾﯿﻨﺪن‬
‫)‪(46‬‬
‫و ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ‬ ‫اؤﻧﺠﻪ ﺑﺤﺚ اﺋﺪﯾﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﺗﻮﺗﻤﺎﺟﯿﻦ ﺗﻮرﮐﯿﻪ ﺳﻠﺠﻮﻗﻼرﯾﻨﺪا‬
‫)‪(47‬‬
‫ﺑﻮ ﮔﻮن آﻧﺎدوﻟﻮﻧﻮن ﺑﯿﺮ ﭼﻮخ ﯾﺌﺮﻟﺮﯾﻨﺪه‬ ‫ﺳﺎراﯾﻼرﯾﻨﺪا دا ﯾﺌﯿﯿﻠﺪﯾﯿﯽ‬
‫ﺣﺎﺿﯿﺮﻻﻧﺪﯾﻐﯿﻨﯽ ﺑﯿﻠﯿﺮﯾﮏ‪.‬‬
‫)‪(48‬‬
‫ﺗﻮﺗﻤﺎﺟﯿﻦ ﻫﺎﻣﯽ )ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺎﺷﻘﺎ اؤﻟﮑﻪﻟﺮده ده( ﻃﺮﻓﯿﻨﺪن ﺗﺎﻧﯿﻨﺎن‬ ‫ﮐﺎﺷﻐﺮي‬
‫ﺑﯿﺮ ﺗﻮرك ﺧﺆرهﯾﯽ اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ ﺳﺆﯾﻠﻪﯾﯿﺮ‪ .‬ﺑﻮ ﯾﺌﻤﮏ اوﻏﻮزﻻر و دﯾﮕﺮ ﺗﻮركﻟﺮ‬
‫ﻃﺮﻓﯿﻨﺪن ﯾﺎﺧﯿﻦ ﺷﺮق اؤﻟﮑﻪﻟﺮﯾﻨﻪ ﮔﺘﯿﺮﯾﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬اﯾﺮاﻧﻠﯽ و ﻋﺮبﻟﺮده اوﻧﻮ‬
‫ﺗﺎﻧﯿﻤﯿﺸﻼر ﻫﻢ ده ﺑﻮ ﯾﺌﻤﻪﯾﯿﻦ آدي ﻓﺎرس و ﻋﺮب دﯾﻠﯿﻨﺪه اوﻻن ﺑﺎﺷﻠﯿﺠﺎ‬
‫)‪(49‬‬
‫ﺷﯿﺮازﻟﯽ اﺑﻮاﺳﺤﺎق ﺣﻼﺟﯿﻦ »دﯾﻮان‬ ‫ﺳﺆزﻟﻮكﻟﺮهده دوﺷﻤﻮﺷﺪور‪.‬‬
‫اَﻃﻌﻤﻪ«ﺳﯿﻨﺪه ﺗﻮركﻟﺮه ﻋﺎﯾﺪ اوﻻن ﺑﯿﺮ ﭼﻮخ ﯾﺌﻤﮏﻟﺮﯾﻦ آدي ﭼﮑﯿﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫»ﺗﻮﺗﻤﺎج‪ ،‬ﮐﺆﻣﺞ‪ ،‬ﮔﻮﻟﻼج‪ ،‬ﭼﺆرهك‪ ،‬ﺑﻮﻏﺮا‪ ،‬ﻗﯿﯿﻤﺎ‪ ،‬اوﻣﺎج‪ ،‬ﻗﺎﺗﯿﻖ‪ ،‬ﭼﺎﻏﯿﺮ‪ ،‬ﻗﻮود‪«.‬‬
‫آﯾﺮﯾﺠﺎ ﺑﺆرهك و ﻣﺎﻧﺘﯽ )ﻣﺎﻧﺘﻮ( آدي اﯾﻠﻪ ﺗﺎﻧﯿﻨﻤﯿﺶ اﯾﭽﮑﯽ ﻧﻮﻋﻮﻧﺪن ده ﺑﺤﺚ‬
‫اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪ .‬ﺑﻮﻏﺮا دا ﭼﻮخ ﯾﺎﯾﯿﻠﻤﯿﺶ ﺑﯿﺮ ﺗﻮرك ﺧﺆرهﯾﯽدﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ‪ ،‬ﺑﻮﻏﺮاﺧﺎن آدﻟﯽ‬
‫)‪(50‬‬
‫ﯾﺌﻨﻪ اوراداﮐﯽ ﮐﺆﻣﺞ‪،‬‬ ‫ﺑﯿﺮ ﺗﻮرك ﺣﺆﮐﻤﺪاريﻧﯿﻦ اﯾﺠﺎد اﺋﺘﺪﯾﯿﯽ ﺳﺆﯾﻠﻪﻧﯿﺮ‪.‬‬
‫ﮔﻮﻟﻼج‪ ،‬ﭼﺆرهك‪ ،‬اوﻣﺎج‪ ،‬ﺑﻮﻻﻣﺎج و دﯾﮕﺮﻟﺮيﻧﯿﻦ ﺑﻮ ﮔﻮن ﺗﻮرﮐﯿﻪده‬
‫ﺣﺎﺿﯿﺮﻻﻧﺪﯾﻘﻼري ﺑﯿﺰه ﺑﻠﻠﯽدﯾﺮ‪ .‬ﺗﻮﺗﻤﺎج اَن ﺳﺌﻮﯾﻠﻦ و اَن ﻣﺸﻬﻮر ﯾﺌﻤﮏﻟﺮدن‬
‫ﺑﯿﺮي ﮐﯿﻤﯽ اﺑﻮاﺳﺤﺎﻗﯿﻦ دﯾﻮاﻧﯿﻨﺪا ﺗﺌﺰـﺗﺌﺰ ﺧﺎﻃﯿﺮﻻﻧﯿﺮ‪ .‬ﺣﺘﺘﺎ اورادا ﺗﻮﺗﻤﺎﺟﺎ‬
‫)‪(51‬‬
‫ﻋﺎﯾﺪ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﯿﺮ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ده واردﯾﺮ‪.‬‬
‫ﮐﺎﺷﻐﺮيﻧﯿﻦ و اﺑﻮاﺳﺤﺎﻗﯿﻦ ﺗﻮﺗﻤﺎج ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا ﮐﯽ ﺳﺆزﻟﺮي ﯾﺌﻤﻪﯾﯿﻦ‬
‫ﺣﺎﺿﯿﺮﻻﻧﻤﺎﺳﯽﻧﯿﻦ ﻣﺎﻫﯿﺖ اﻋﺘﺒﺎري اﯾﻠﻪ دﯾﯿﺸﻤﻪﯾﻪرك ﮔﻮﻧﻮﻣﻮزه ﻗﺪر ﮔﻠﺪﯾﯿﻨﯽ‬
‫ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﺮ‪ .‬ﺗﻮﺗﻤﺎج ﺑﻮ ﮔﻮن ﺗﻮﮐﺎت‪ ،‬ﺳﯿﻮاس‪ ،‬آﻣﺎﺳﯿﺎ‪ ،‬ﭼﻮروم‪ ،‬آﻧﮑﺎرا‪ ،‬ﯾﻮزﻗﺎت‬
‫ﯾﺆرهﻟﺮﯾﻨﺪه و اﻓﺸﺎرﻻر آراﺳﯿﻨﺪا ﺣﺎﺿﯿﺮﻻﻧﯿﺮ‪ .‬ﺧﻤﯿﺮ ﯾﻮﺧﺎ ﺷﮑﻠﯿﻨﺪه‪ ،‬آﻧﺠﺎق‬
 ‫‪ / 40‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫ﺑﯿﺮآز ﻗﺎﻟﯿﻦ )ﺑﯿﺮ ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ ﯾﺎرﯾﻢ ﻗﺪر( آﭼﯿﻠﯿﺮ‪ ،‬ﺳﺎج اوزرﯾﻨﺪه ﺧﻔﯿﻒ‬
‫ﺑﯿﺸﯿﺮﯾﻠﺪﯾﮑﺪن ﺳﻮﻧﺮا اوچ ﺑﻮﺟﺎق و ﯾﺎ ﭘﺎﺧﻼوا ﺷﮑﻠﯿﻨﺪه ﮐﺴﯿﻠﯿﺐ‪ ،‬ﺣﺎﺻﯿﻞ‬
‫اوﻻن ﭘﺎرﭼﺎﻻر اﯾﺴﺘﯽ ﺳﻮدا ﺧﺎﺷﻼﻧﯿﺮ‪ ،‬ﺑﯿﺸﯿﺮﯾﻠﻤﯿﺶ ﯾﺎﺷﯿﻞ ﻣﺮﺟﯿﻤﮏ اﯾﻠﻪ‬
‫ﻗﺎرﯾﺸﺪﯾﺮﯾﻠﯿﺮ و ﺑﻮﻧﻮن اﯾﭽﯿﻨﻪ ﺳﺎرﯾﻤﺴﺎﻗﻠﯽ ﻗﺎﺗﯿﻖ ﻗﺎﺗﯿﻠﯿﺮ‪ .‬ﺑﻮ اﯾﺶﻟﺮ‬
‫ﮔﺆروﻟﺪوﮐﺪن ﺳﻮﻧﺮا اوزرﯾﻨﻪ اﯾﭽﯿﻨﺪه ﻗﯿﯿﻤﺎ اوﻻن داغ اﺋﺪﯾﻠﻤﯿﺶ ﯾﺎغ ﺗﺆﮐﻮﻟﻮر‪.‬‬
‫اوﻧﻮن اوزرﯾﻨﻪده ﯾﺎﺷﯿﻞ ﯾﺎ ﺧﻮد ﻗﻮرو ﻧﻌﻨﺎع ﺳﭙﯿﻠﯿﺮ‪ .‬ﯾﺌﻤﮏ ﮐﺎﺷﻐﺮيﻧﯿﻦده‬
‫ﺳﺆﯾﻠﻪدﯾﯿﯽ ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬ﺳﻮﻟﻮ اوﻟﻮر‪ .‬ﮔﺆروﻧﻮر ﮐﯽ‪ ،‬ﺗﻮﺗﻤﺎﺟﯿﻦ ﺗﻔﺮﻋﺎﺗﻠﯽ ﺑﯿﺮ‬
‫ﺣﺎﺿﯿﺮﻻﻧﻤﺎﺳﯽ واردﯾﺮ‪ ،‬ﮔﺌﺮﭼﮑﺪن ﻟﺬﺗﻠﯽ و ﮐﺎﻟﻮرﯾﻠﯽ ﺑﯿﺮ ﺧﺆرهكدﯾﺮ‪ .‬ﯾﺎﻟﻨﯿﺰ‬
‫ﺗﻮﺗﻤﺎج‪ ،‬ﮐﺎﺷﻐﺮيﻧﯿﻦ اﺷﺎره اﺋﺘﺪﯾﯿﯽ و ﯾﻮﺧﺎرﯾﺪاﮐﯽ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﺪان ﮔﺆروﻧﺪوﯾﻮ‬
‫ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬آﻏﯿﺮ ﻫﻀﻢ اوﻻن ﺑﯿﺮ ﺧﺆرهكدﯾﺮ‪.‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪41 /‬‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺗﺸﮑﯿﻼت‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻼرداﮐﯽ اوﻏﻮز اﺋﻠﯿﻨﺪه ﻓﺌﻮدال ﺳﺠﯿﻪﻟﯽ ﺑﯿﺮ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻗﻮروﻟﻮش ﻧﻈﺮه‬

‫ﭼﺎرﭘﯿﺮ‪ .‬ﻫﺮ ﺑﯿﮕﯿﻦ اؤزوﻧﻪ ﻋﺎﯾﺪ و اوزرﯾﻨﺪه ﯾﺎﻟﻨﯿﺰ اؤزوﻧﻮن ﺣﺎﮐﯿﻢ اوﻟﺪوﻏﻮ ﺑﯿﺮ‬
‫اراﺿﯿﺴﯽ وار‪ .‬ﺑﯽﻟﺮ ﯾﻮردﻻرﯾﻨﺪاﮐﯽ او‪‬رداﻻرﯾﻨﺪا ﯾﺎﺷﺎﯾﺎراق‪ ،‬ﺑﺎﺷﯿﻨﺪا‬
‫دوردوﻗﻼري ﺑﻮﯾﻮ اداره اﺋﺪﯾﺮﻟﺮ‪ .‬اوﻧﻼرﯾﻦ أن ﯾﺎﺧﯿﻦ اﻋﯿﺎﻧﻼري اوﻏﻮل‪،‬‬
‫ﻗﺎرداش ﮐﯿﻤﯽ اﻗﺮﺑﺎﻻرﯾﻨﺪان ﺗﺸﮑﯿﻞ اوﻟﻮﻧﻮردو‪ .‬داﺳﺘﺎﻧﻼردا دؤﯾﻮشﻟﺮده‬
‫اﺷﺘﺮاك اﺋﺪنﻟﺮه ﭼﻮﻟﺪودان )ارﻣﻐﺎن( ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻏﻠﺒﻪ اؤﻟﮑﻪ )دﯾﺮﻟﯿﮏ( وﺋﺮﯾﻠﺪﯾﯿﯽ‬
‫ﻗﺌﯿﺪ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪ .‬اوﻏﻮزﻻردا ﺗﯿﻤﺎر ﺳﯿﺴﺘﺌﻤﯽ‪ ،‬ﯾﺎﺧﻮد اوﻧﺎ ﺑﻨﺰهر ﺑﯿﺮ ﺳﯿﺴﺘﺌﻤﯿﻦ‬
‫اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ ﺗﺼﻮر اﺋﺘﻤﮏ ﭼﺘﯿﻨﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮﻧﺎ ﮔﺆره »ﻏﻠﺒﻪ اؤﻟﮑﻪ« اﯾﻔﺎدهﺳﯽ‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ ﯾﺎزﯾﻠﺪﯾﻐﯽ دؤره ﻋﺎﯾﺪ ﺑﯿﺮ ﺧﺼﻮص اوﻻ ﺑﯿﻠﺮ‪.‬‬
‫ﺑﯽﻟﺮﯾﻦ آﻏﺎﻻري اؤز ﻗﻮ‪‬ل ﺑﯽﻟﺮﯾﺪﯾﺮ‪ .‬اوچـاو‪‬ﺧﻼرﯾﻦ ﻗﻮ‪‬ل ﺑﯿﮕﯽ ﻋﯿﻨﯽ‬
‫زاﻣﺎﻧﺪا ﺑﻮ‪‬زـاوخ ﻗﻮﻟﻮ ﺑﯿﮕﯽﻧﯿﻦده رﻫﺒﺮﯾﺪﯾﺮ‪ .‬اوﻧﻮ ﺑﻮ ﺻﻔﺘﻠﻪ ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯽ‬
‫ﻋﻨﻮاﻧﯿﻨﯽ داﺷﯿﯿﺮدي‪ .‬ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯽﻧﯿﻦ آﻏﺎﺳﯽ اﯾﺴﻪ ﺧﺎن‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺣﺆﮐﻤﺪاردﯾﺮ‪.‬‬
‫اﻋﯿﺎﻧﻼرﯾﻦ وﻇﯿﻔﻪﺳﯽ آﻏﺎﻻرﯾﻨﯽ زﯾﺎرت و اوﻧﻼرﯾﻦ ﭼﺎﻏﯿﺮﯾﺸﻼرﯾﻨﺎ اﻃﺎﻋﺖ‬
‫اﺋﺘﻤﮏ اﯾﺪي‪ .‬ﺑﺎﯾﻨﺪﯾﺮﺧﺎﻧﯿﻦ ﺳﺮﺣﺪﺑﯿﮕﯽ اوﻻن ﺑﮑﯿﻞ ﻫﺮ اﯾﻞ ﺑﺎﯾﻨﺪﯾﺮﺧﺎﻧﯿﻦ‬
‫)‪(52‬‬
‫ﺑﻮزـاوخ ﺑﺎﺷﺒﻮﻏﻮ‬ ‫دﯾﻮاﻧﯿﻨﺎ ﮔﻠﺮ و اوﻧﺎ ﮔﺘﯿﺮدﯾﯿﯽ ﻫﺪﯾﻪﻟﺮي ﺗﻘﺪﯾﻢ اﺋﺪردي‪.‬‬
 ‫‪ / 42‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫آروزﻻ ﯾﺎﻧﺎﺷﯽ اؤز ﻗﻮﻟﻮﻧﻮن ﺑﯽﻟﺮي اوﻟﺪوﻏﻮ ﺣﺎﻟﺪا ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯽ ﺳﺎﻟﻮر ﻗﺎزاﻧﯽ‬
‫زﯾﺎرت اﺋﺪﯾﺮدي‪ .‬رﻫﺒﺮﻟﺮﯾﻦ وﻇﯿﻔﻪﻟﺮﯾﻨﻪ ﮔﻠﯿﻨﺠﻪ اوﻧﻼر ﺗﺎﺑﻌﻠﯿﮏﻟﺮﯾﻨﺪهﮐﯽﻟﺮي‬
‫وﻇﯿﻔﻪﯾﻪ ﺗﻌﯿﯿﻦ اﺋﺘﻤﻪﻟﯽ‪ ،‬ﯾﺎﻧﻼرﯾﻨﺎ ﮔﻠﻦﻟﺮي ﯾﺎ ﺧﻮد ﭼﺎﻏﯿﺮﯾﻼﻧﻼري ﻋﻨﻌﻨﻪﻟﺮه‬
‫اوﯾﻐﻮن اوﻻراق ﻗﺎرﺷﯿﻼﻣﺎﻟﯽ ﻋﯿﻨﯽ ﺳﻮﯾﯿﻪدهﮐﯽ آداﻣﻼرا ﻋﯿﻦ رﻓﺘﺎر‬
‫ﮔﻮﺳﺘﺮﻣﻪﻟﯽ‪ ،‬اوﻧﻼرﯾﻦ ﺣﯿﺜﯿﺘﯿﻨﻪ ﺗﻮﺧﻮﻧﺎﺟﺎق‪ ،‬ﻏﻠﺒﻪﻟﺮﯾﻨﯽ ﻗﯿﺮاﺟﺎق ﻫﺌﭻ ﺑﯿﺮ‬
‫داوراﻧﯿﺸﺎ ﯾﻮل وﺋﺮﻣﻪﻣﻪﻟﯽ اﯾﺪﯾﻠﺮ‪ .‬ﺧﺎﻧﻼرﺧﺎﻧﯽ ﺑﺎﯾﻨﺪﯾﺮﺧﺎن اﯾﻠﺪه ﺑﯿﺮ دﻓﻪ‬
‫)‪(53‬‬
‫ﺳﺎﻟﻮرﻗﺎزاﻧﺪا اﯾﻠﺪه‬ ‫ﺿﯿﺎﻓﺖ وﺋﺮهرك ﺑﻮﺗﻮن اوﻏﻮز ﺑﯽﻟﺮﯾﻨﯽ ﻗﻮﻧﺎق اﺋﺪردي‪.‬‬
‫ﺑﯿﺮ دﻓﻪ ﺑﻮﺗﻮن ﺗﺎﺑﻌﻠﯿﯿﻨﺪهﮐﯽﻟﺮ ﺗﻮﭘﻼﺷﺪﯾﻘﻼري زاﻣﺎن ﯾﺎﻏﻤﺎﻟﯽ ﺑﯿﺮ ﺗﻮي وﺋﺮﯾﺮ‪،‬‬
‫ﺗﻮﯾﺪان ﺳﻮﻧﺮا ﺑﯽﻟﺮ اوﻧﻮ ﺳﺎﻻﻣﻼﯾﺎراق ﯾﻮردﻻرﯾﻨﺎ ﻗﺎﯾﯿﺪﯾﺮدﯾﻼر‪ .‬آﻧﺠﺎق‬
‫ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯽ ﻗﺎزان ﺳﻮن دﻓﻪ ﺑﻠﻠﯽ اوﻟﻤﺎﯾﺎن ﺳﺒﺒﻪ ﮔﺆره ﯾﺎﻏﻤﺎﻟﯽ ﺗﻮﯾﻮﻧﻮ‬
‫ﺑﻮزـاوﺧﻼرﯾﻦ اﺷﺘﯿﺮاﮐﯽ اوﻟﻤﺎدان ﯾﺎﻟﻨﯿﺰ اوچـاوﺧﻼرﻻ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ اؤز ﻗﻮﻟﻮﻧﻮن‬
‫ﺑﯽﻟﺮي اﯾﻠﻪ ﮐﺌﭽﯿﺮﻣﯿﺸﺪي‪ .‬ﻗﺎزانﺑﯿﮕﯿﻦ ﺑﻮ ﺣﺮﮐﺘﯽ ﺑﻮزـاوخ ﺑﯽﻟﺮﯾﻨﯽ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻦ ﺑﻮ ﻗﻮﻟﻮن ﺑﺎﺷﭽﯿﺴﯽ آروزو ﺣﺪﺗﻠﻨﺪﯾﺮﻣﯿﺶ و ﺣﺘﺘﺎ اوﻧﺎ دوﺷﻤﻦ‬
‫اﺋﺘﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯽ ﻗﺎزان اؤز داﯾﯿﺴﯽ‪ ،‬آﻧﺠﺎق ﺗﺎﺑﻌﻠﯿﯿﻨﺪه اوﻻن آروزون‬
‫ﺑﯽﻟﺮي اﯾﻠﻪ ﺑﯿﺮﻟﯿﮑﺪه اوﻧﻮ زﯾﺎرت اﺋﺘﻤﻪﻣﻪﺳﯿﻨﻪ ﺗﺄﺳﻔﻠﻨﻤﯿﺸﺪي‪ .‬وﺿﻌﯿﺘﯽ‬
‫آﯾﺪﯾﻨﻼﺷﺪﯾﺮﻣﺎق اوﭼﻮن آروزون ﯾﺎﻧﯿﻨﺎ ﮔﺌﺪن ﻧﺎﯾﺒﯽ ﺳﺎريﻗﯿﻠﺒﺎش آروزون‬
‫ﻗﺎزاﻧﯽ اؤز آﻏﺎﺳﯽ ﺣﺴﺎب اﺋﺪﯾﺐـاﺋﺘﻤﻪدﯾﯿﻨﯽ اؤﯾﺮهﻧﻤﮏ ﻣﻘﺼﺪي اﯾﻠﻪ‬
‫ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯽﻧﯿﻦ دوﺷﻤﻦ ﻫﺠﻮﻣﻮﻧﺎ ﻣﻌﺮوض ﻗﺎﻟﺪﯾﻐﯿﻨﯽ و اوﻧﻮ ﮐﺆﻣﻪﯾﻪ‬
‫ﭼﺎﻏﯿﺮدﯾﻐﯿﻨﯽ ﺑﯿﻠﺪﯾﺮﻣﯿﺸﺪي‪ .‬ﻻﮐﯿﻦ آروز ﻗﺎزاﻧﯿﻦ اؤز اﺋﻮﯾﻨﯽ‪ ،‬ﻗﺎﯾﺪاﻧﯿﻦ ﻋﮑﺴﯿﻨﻪ‬
‫اوﻻراق‪ ،‬ﯾﺎﻟﻨﯿﺰ اوچـاوﺧﻼرا ﯾﺎﻏﻤﺎﻻﻧﺪﯾﺮدﯾﻐﯽ اوﭼﻮن ﯾﺎردﯾﻤﺎ ﮔﻠﻤﻪﯾﻪﺟﻪﯾﯿﻨﯽ‪،‬‬
‫اوﺳﺘﻪﻟﯿﮏ ﺑﯽﻟﺮي اﯾﻠﻪ ﺑﯿﺮ ﻟﯿﮑﺪه اوﻧﺎ دوﺷﻤﻦ اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ ﺳﺆﯾﻠﻪﻣﯿﺸﺪي‪.‬‬
‫ﻗﯿﻠﺒﺎش ﻗﺎزاﻧﯿﻦ اوزرﯾﻨﻪ ﻫﺌﭻ ﺑﯿﺮ دوﺷﻤﻦ ﻫﺠﻮﻣﻮ اوﻟﻤﺎدﯾﻐﯿﻨﯽ‪ ،‬ﺑﻮﻧﻮ‬
‫آروزون ﻗﺎزاﻧﺎ ﺑﺴﻠﻪدﯾﯿﯽ ﻣﻨﺎﺳﯿﺒﺘﯽ اؤﯾﺮهﻧﻤﮏ ﻣﻘﺼﺪﯾﻠﻪ اؤزو اوﯾﺪوردوﻏﻮﻧﻮ‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪43 /‬‬

‫ﺑﯿﻠﺪﯾﺮﯾﺐ ﮔﺌﺘﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮﻧﺪان ﺳﻮﻧﺮا آروز ﺑﯽﻟﺮﯾﻨﯽ اؤز ﯾﺎﻧﯿﻨﺎ اوﺧﻮﯾﺎراق ﺗﻮي‬
‫ﺷﻨﻠﯿﮏﻟﺮي ﮐﺌﭽﯿﺮﻣﯿﺶ‪ ،‬ﺣﺆرﻣﺖ ﮔﺆﺳﺘﺮﻣﯿﺶ و آﺧﯿﺮدا ﺑﺌﻠﻪ دﺋﻤﯿﺸﺪي‪:‬‬
‫»ﺑﯽﻟﺮ‪ ،‬ﻣﻦ ﺳﯿﺰي ﻧﯿﯿﻪ ﭼﺎﻏﯿﺮدﯾﻢ‪ ،‬ﺑﯿﻠﯿﺮﻣﯿﺴﯿﺰ؟ آﯾﯿﺘﺪﯾﻼر‪ :‬ﺑﯿﻠﻤﯿﺮﯾﺰ‪ .‬آروز‬
‫آﯾﺪﯾﺮ‪ :‬ﻗﺎزان ﺑﯿﺰه ﻗﯿﻠﺒﺎﺷﯽ ﮔﺆﻧﺪرﻣﯿﺶ‪ ،‬اﺋﻠﯿﻢـﮔﻮﻧﻮم ﭼﺎﭘﯿﻠﺪي‪ ،‬ﻗﺎراﺑﺎﺷﯿﻢ ﯾﻮﻧﻠﻮ‬
‫اوﻟﺪو‪ ،‬داﯾﯿﻢ آروز ﯾﺎﻧﯿﻤﺎ ﮔﻠﺴﯿﻦ دﺋﻤﯿﺶ‪ .‬اَﻣ‪‬ﻦ آﯾﺪﯾﺮ‪ :‬ﯾﺎ ﺳﻦ ﻧﻪ ﺟﺎواب‬
‫وﺋﺮدﯾﻦ؟ آروز آﯾﺪﯾﺮ‪ :‬ﻗﯿﻠﺒﺎﺷﺎ آﯾﯿﺘﺪﯾﻢ ﮐﯽ ﻗﺎﭼﺎن ﻗﺎزان اﺋﻮﯾﻦ ﯾﺎﻏﻤﺎﻻدﯾﺮاﯾﺪي‪.‬‬
‫داش اوﻏﻮز ﺑﯽﻟﺮي ﺑﺌﻠﻪ ﯾﺎﻏﻤﺎﻻريدي‪ ،‬ﺑﯽﻟﺮ ﮔﻠﯿﺐ ﻗﺎزاﻧﯽ ﺳﺎﻻﻣﻼر‪ ،‬ﮔﺌﺪر‬
‫اﯾﺪي‪ ،‬ﺷﯿﻤﺪي ﺳﻮﭼﻮﻣﻮز ﻧﻪ اوﻟﺪو ﮐﯿﻢ‪ ،‬ﺑﺌﻠﻪ ﺑﻮﻟﻮﻧﻤﺎدﯾﻖ‪ ،‬ﻣ‪‬ﺮَه ﻗﺎوات ﺑﯿﺰ‬
‫ﻗﺎزاﻧﺎ دوﺷﻤﻨﯿﺰ‪ ،‬دﺋﺪﯾﻢ‪ .‬اَﻣ‪‬ﻦ آﯾﺪﯾﺮ‪ :‬اﯾﯿﻮ )اﯾﯿﯽ=ﯾﺎﺧﺸﯽ( دﺋﻤﯿﺸﺴﻦ‪ .‬آروز‬
‫آﯾﺪﯾﺮ‪ :‬ﺑﯽﻟﺮ‪ ،‬ﯾﺎ ﺳﯿﺰ ﻧﻪ دﺋﺮﺳﯿﺰ؟ ﺑﯽﻟﺮ آﯾﺪﯾﺮ ﻧﻪ دﺋﯿﻪﻟﯿﻢ ﭼﻮن ﺳﻦ ﻗﺎزاﻧﺎ‬
‫دوﺷﻤﻦ اوﻟﺪون ﺑﯿﺰده دوﺷﻤﻨﯿﺰ دﺋﺪﯾﻠﺮ‪ .‬آروز آراﯾﺎ ﻣﺼﺤﻒ ﮔﺘﯿﺮدي‪ ،‬ﻫﭗ‬
‫ﺑﯽﻟﺮ ال ووروب آﻧﺪ اﯾﭽﺪﯾﻠﺮ‪ :‬ﺳﻨﯿﻦ دوﺳﺘﻮﻧﺎ دوﺳﺖ‪ ،‬دوﺷﻤﻨﯿﻨﻪ دوﺷﻤﻨﯿﺰ‬
‫)‪(54‬‬
‫ﺳﻮﻧﻮﻧﺠﻮ داﺳﺘﺎﻧﺪان آﻟﺪﯾﻐﯿﻤﯿﺰ‬ ‫ـدﺋﺪﯾﻠﺮ‪ .‬آروز ﺟﻮﻣﻠﻪ ﺑﯽﻟﺮي ﺧﻠﻌﺘﻠﻪدي‪«.‬‬
‫ﺑﻮ ﭘﺎرﭼﺎ اوﻏﻮز اﺻﯿﻞزاده ﺻﯿﻨﻔﯿﻨﺪهﮐﯽ ﺗﺎﺑﻌﻠﯿﮏ و رﻫﺒﺮﻟﯿﮏ ﻣﻨﺎﺳﯿﺒﺖﻟﺮﯾﻨﯽ‬
‫ﭼﻮخ ﮔﺆزهل اﯾﻔﺎده اﺋﺪﯾﺮ‪ .‬آﯾﺪﯾﻦ اوﻟﻮر ﮐﯽ ﺑﻮزـاوخ ﺑﯽﻟﺮﯾﻨﯿﻦ ﺗﺎﺑﻌﻠﯿﮏ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻮﻧﺪا دوﻏﺮودان دوﻏﺮوﯾﺎ ﻗﺎزاﻧﻼ ﺑﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﯿﺒﺖﻟﺮي ﯾﻮﺧﺪور‪ .‬اوﻧﻼرﯾﻦ‬
‫رﻫﺒﺮي اؤز ﻗﻮﻟﺒﺎﺷﻼري آروزﻗﻮﺟﺎدﯾﺮ‪ .‬ﻗﺎزاندا ﯾﺎردﯾﻤﯽ ﯾﺎﻟﻨﯿﺰ اوﻧﺪان‬
‫اﯾﺴﺘﻪﻣﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬رﻫﺒﺮﯾﻦ ﺗﺎﺑﻌﻠﯿﯿﻨﺪه اوﻻﻧﺪان ﯾﺎردﯾﻢ اﯾﺴﺘﻪﻣﻪﺳﯽ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﯿﺮﺣﺎق‬
‫اﯾﺪي‪ .‬ﺑﺌﯿﺮهك ده آروز ﻗﻮﺟﺎ اوﻏﻠﻮ ﺑﺎﺳﺎﺗﯿﻦ اورداﺳﯿﻨﺎ ﻫﺠﻮم اﺋﺪهﺟﻪﯾﯿﻨﺪن‬
‫واﻫﯿﻤﻪﯾﻪ دوﺷﻪرك ﻗﺎزاﻧﺪان ﮐﺆﻣﮏ اﯾﺴﺘﻪدﯾﯿﯽ ﮐﯿﻤﯽ اوﻧﺎ ﻗﯿﻠﯿﻨﺠﻼ ﺿﺮﺑﻪ‬
‫اﺋﻨﺪﯾﺮﯾﺐ اؤﻟﻮﻣﻮﻧﻪ ﺳﺒﺐ اوﻻن آروز ﻗﻮﺟﺎدان ﻗﺼﺎﺻﯿﻨﯽ آﻟﯿﻨﻤﺎﺳﯿﻨﯽ دا‬
‫ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯿﻨﻪ وﺻﯿﺖ اﺋﺘﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬اوﻏﻮز اﺋﻠﯽﻧﯿﻦ ﺣﺪود ﺑﯿﮕﯽ ﺑﮑﯿﻞ ده دوﺷﻤﻨﯿﻦ‬
‫ﻫﺠﻮﻣﺎ ﮐﺌﭽﻪﺟﻪﯾﯿﻨﯽ اؤﯾﺮهﻧﻪرك ﻗﺎزاﻧﺪان ﮐﺆﻣﮏ اﯾﺴﺘﻪﻣﻪﯾﯽ ﻗﺮارا آﻟﻤﯿﺸﺪي‪.‬‬
 ‫‪ / 44‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫آروز ﻗﻮﺟﺎدان ﺳﻮﻧﺮا ﺑﻮزـاوﺧﻼرﯾﻦ ﺑﺎﺷﯿﻨﺪا ﻧﻮهﺳﯽ ﻗﯿﯿﺎن ﺳﻠﺠﻮق اوﻏﻠﻮ‬

‫دهﻟﯽ دوﻧﺪار داﯾﺎﻧﯿﺮ‪ .‬دهﻟﯽ دوﻧﺪار ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا »ﻗﺎزان ﮐﯿﻤﯽ ﭘﻬﻠﻮاﻧﯽ ﺑﯿﺮ ﺳﺎواﺷﺪا‬
‫)‪(55‬‬
‫اﯾﮑﯽ ﺑﺆﯾﻮك ﺑﯽ آراﺳﯿﻨﺪا ﺑﯿﺮ‬ ‫اوچ ﮐﺰ آﺗﯿﻨﺪان ﯾﯿﺨﺎن« دﺋﯿﯿﻠﻤﻪﺳﯽ‬
‫ﭼﺎرﭘﯿﺸﻤﺎﻧﯿﻦ ﺑﺎش وﺋﺮدﯾﯿﻨﯽ ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﺮ‪.‬‬
‫ﻗﺎﺿﯿﻠﯿﻖ ﻗﻮﺟﺎ اوﻏﻠﻮ ﯾﺌﯿﻨﻪﮐﯿﻦده ﺑﺆﯾﻮك ﺑﯽﻟﺮدن ﺑﯿﺮي اوﻟﺪوﻏﻮ ﮔﺆروﻧﻮر‬
‫ﯾﺌﯿﻨﻪﯾﯿﻦ داﺳﺘﺎﻧﯿﻨﺪا آﺗﺎﺳﯽ ﻗﺎﺿﯿﻠﯿﻖ ﻗﻮﺟﺎﻧﯿﻦ ﺑﺎﯾﻨﺪﯾﺮﺧﺎﻧﯿﻦ وزﯾﺮي اوﻟﺪوﻏﻮ‬
‫ﺑﯿﻠﺪﯾﺮﻟﯿﺮ‪ (56).‬اؤزوده ﺑﻌﻀﻦ ﺑﯽﻟﺮﺑﺎﺷﯽ ﮐﯿﻤﯽ وﺻﻒ اوﻟﻮﻧﻮر و ﻗﺎﻟﯿﻦ اوﻏﻮز‬
‫)‪(57‬‬
‫ﻗﺎزاﻧﺎ »ﮐﺌﺸﯿﺶ« دﺋﺪﯾﯿﯽده‬ ‫ﺑﯽﻟﺮﯾﻨﯽ ﺑﯿﺮـﺑﯿﺮ آﺗﯿﻨﺪان ﯾﯿﺨﺪﯾﻐﯽ‬
‫)‪(58‬‬
‫ﺑﻮ ﺳﺆزﻟﺮ ﯾﺌﯿﻨﻪك اﯾﻠﻪ ﻗﺎزان آراﺳﯿﻨﺪا دا ﺑﯿﺮ ووروﺷﻤﺎ‬ ‫ﯾﺎزﯾﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‬
‫اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ ﺧﺒﺮ وﺋﺮﯾﺮ‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ ﺑﺆﯾﻮك ﻓﺌﻮدالﻻرﯾﻦ زاﻣﺎنـزاﻣﺎن ﺑﯿﺮـﺑﯿﺮﻟﺮي‬
‫اﯾﻠﻪ ﻣﺒﺎرزه آﭘﺎردﯾﻘﻼري‪ ،‬ﺑﯽﻟﺮ آراﺳﯿﻨﺪا ﺗﺌﺰـﺗﺌﺰ ﭼﮑﯿﺸﻤﻪﻟﺮ‪ ،‬آﻧﻼﺷﻤﺎزﻟﯿﻖ‪،‬‬
‫ﻣﺒﺎﺣﺜﻪ و آﺗﯿﺸﻤﺎﻻر اوﻟﺪوﻏﻮ آﯾﺪﯾﻨﻼﺷﯿﺮ‪ .‬ﺗﺎﺑﻊﻟﺮ ﺣﺎﮐﯿﻢﻟﺮﯾﻨﻪ ﻗﺎرﺷﯽ ﺳﺎﯾﻘﯿﻠﯽ‬
‫اوﻟﻤﺎﻗﻼ ﺑﺮاﺑﺮ‪ ،‬ﺣﺮﮐﺖﻟﺮي ﺑﯿﺮ ﮐﺆﻟﻪﻧﯿﻦ آﻏﺎﺳﯿﻨﺎ ﻗﺎرﺷﯽ داوراﻧﯿﺸﯿﻨﺪان ﭼﻮخ‬
‫اوزاق اﯾﺪي‪ .‬اوﻧﻼر ﺳﻮن درﺟﻪ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺻﺎﺣﯿﺒﯽ‪ ،‬ﻣﻐﺮور اﻧﺴﺎﻧﻼر اﯾﺪي‪.‬‬
‫ﺣﺎﮐﯿﻢﻟﺮيﻧﯿﻦ اَن اؤﻧﻢﺳﯿﺰ ﺳﺆزو ﺳﺮت رﺋﺎﮐﺴﯿﺎ وﺋﺮﯾﺮدﯾﻠﺮ‪ .‬ﺑﺎﯾﻨﺪﯾﺮﺧﺎن و ﯾﺎ‬
‫ﻗﺎزان ﺑﯽﻟﺮدن ﺑﮑﯿﻠﯿﻦ او‪‬وﭼﻮﻟﻮﻗﺪا ﻣﻬﺎرﺗﯽ ﺑﺎرهده »ﺑﻮ ﻫﻨﺮ آﺗﯿﻦﻣﯽدﯾﺮ‪،‬‬
‫ارﯾﻦﻣﯽدﯾﺮ؟« ـ دﺋﯿﻪ ﺳﻮروﺷﻤﻮش‪ ،‬ﺑﯽﻟﺮده اوﻧﺎ »ﺧﺎﻧﯿﻢ ارﯾﻦدﯾﺮ« ﺟﺎواﺑﯿﻨﯽ‬
‫وﺋﺮﻣﯿﺸﺪﯾﻠﺮ‪ .‬ﻻﮐﯿﻦ ﻗﺎزاﻧﯿﻦ »ﯾﻮخ‪ ،‬آت اﯾﺸﻠﻪﻣﻪﺳﻪ‪ ،‬اَر اؤﯾﻮﻧﻤﺰ‪ ،‬ﻫﻨﺮ آﺗﯿﻦدﯾﺮ«‬
‫دﺋﻤﻪﺳﯿﻨﻪ ﺟﺎواب اوﻻراق ﺑﮑﯿﻞ‪» :‬آﻟﭗﻻر اﯾﭽﯿﻨﺪه ﺑﯿﺰي ﻗﻮﺷﻘﻮﻧﻮﻣﻮزدان‬
‫ﭘﺎﻟﭽﯿﻐﺎ ﺑﺎﺗﯿﺮدﯾﻦ« ﺳﺆزﻟﺮﯾﻨﯽ ﺳﺆﯾﻠﻪﯾﻪرك ﺑﺎﯾﻨﺪﯾﺮﺧﺎﻧﺪان )ﯾﺎﺧﻮد ﻗﺎزاﻧﺪان(‬
‫ﮐﻮﺳﻮب اوراﺳﯿﻨﺎ ﮔﺌﺘﻤﯿﺸﺪي‪ .‬اوﺳﺘﻪﻟﯿﮏ ﺑﮑﯿﻠﯿﻦ اوﻏﻮزا ﻋﺎﺻﯽ اوﻟﻮب اﺋﻞ و‬
‫ﮔﻮﻧﻮﻧﻮ ﮐﺆﭼﻮرهرك ﮔﻮرﺟﻮﺳﺘﺎﻧﺎ ﮔﺌﺘﻤﮏ اﯾﺴﺘﻪدﯾﯽ و ﺧﺎﺗﻮﻧﻮﻧﻮ ﺑﻮﻧﺎ ﻣﺎﻧﻊ‬
‫)‪(59‬‬
‫اوﻧﻮن ﮐﯿﻤﯽ اوروز دا آﺗﺎﺳﯽ ﻗﺎزاﻧﯿﻦ ﺑﯿﺮ ﺣﺮﮐﺘﯿﻨﺪن‬ ‫اوﻟﺪوﻏﻮ ﺳﺆﯾﻠﻪﻧﯿﺮ‪.‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪45 /‬‬

‫اﯾﻨﺠﯿﯿﻪرك‪ ،‬اوﻧﻮ‪ :‬ﻗﺎن آﺑﺨﺎزا« اﺋﻠﯿﻨﻪ ﮔﺌﺪﯾﺐ‪ ،‬ﺧﯿﺮﯾﺴﺘﯿﺎن اوﻟﻤﺎﻗﻼ ﺗﻬﺪﯾﺪ‬

‫)‪(60‬‬
‫ﺑﻮﺗﻮن آرﯾﺴﺘﻮﮐﺮاﺗﯿﮏ ﺗﻮژﻟﻮﻣﻼردا اوﻟﺪوﻏﻮ ﮐﯿﻤﯽ اوﻏﻮزﻻردا‬ ‫اﺋﺘﻤﯿﺸﺪي‪.‬‬
‫دا او‪‬روﻧﺎ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻣﻮﻗﻊﯾﻪ ﺑﺆﯾﻮك اؤﻧﻢ وﺋﺮﯾﻠﺪﯾﯿﯽ ﮔﺆروﻧﻮر‪ .‬ﺳﯿﺎﺳﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬
‫ﯾﯿﻐﯿﻨﺠﺎﻗﻼردا اﺷﺘﺮاﮐﭽﯿﻼرﯾﻦ اوﺗﻮراﺟﺎﻗﻼري ﯾﺌﺮﻟﺮ ﺑﻠﻠﯽ اﯾﺪي‪ .‬ﺑﺎﯾﻨﺪﯾﺮ‪،‬‬
‫ﯾﺎﺧﻮد ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯽ ﻗﺎزاﻧﯿﻦ ﺣﻀﻮروﻧﺪا ﺳﺎغ ﻗﻮﻻ ﻣﻨﺴﻮب ﺑﯽﻟﺮ ﺳﺎﻏﺪا‪ ،‬ﺳﻮل‬
‫ﻗﻮ‪‬ﻻ ﻣﻨﺴﻮب ﺑﯽﻟﺮ ﺳﻮﻟﺪا‪ ،‬ﺧﺎص ﺑﯽﻟﺮ دﯾﺒﺪه‪ ،‬اﯾﻨﺎﻗﻼر اﺋﺸﯿﮑﺪه اوﺗﻮرار‪-‬‬
‫)‪(61‬‬
‫دﯾﻼر‪.‬‬
‫دﯾﻮاﻧﺪاﮐﯽ ﺗﻮﭘﻼﻧﺘﯿﻼردا ﺑﺆﯾﻮك ﺑﯽ اوﺷﺎﻗﻼري ﺧﺎن و ﯾﺎ ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯽﻧﯿﻦ‬
‫ﺳﺎغ و ﺳﻮﻟﻮﻧﺪا‪ ،‬ﯾﺎﺧﻮد ﻗﺎرﺷﯿﺴﯿﻨﺪا آﯾﺎﻗﺪا دوراردﯾﻼر‪ ،‬ﯾﺎﺧﻮد ﯾﺎﯾﺎ ﺳﺆﯾﮑﻪﻧﯿﺐ‬
‫داﯾﺎﻧﺎردﯾﻼر‪ .‬ﺑﺎﯾﻨﺪﯾﺮﺧﺎﻧﯿﻦ دﯾﻮاﻧﯿﻨﺪا ﺧﺎﻧﯿﻦ ﻗﺎرﺷﯿﺴﯿﻨﺪا ﻗﺎراﮔﻮﻧﻪ اوﻏﻠﻮ‬
‫ﻗﺎراﺑﻮداق آﯾﺎق اوﺳﺘﻪ داﯾﺎﻧﯿﺐ دورار‪ ،‬ﺧﺎﻧﯿﻦ ﺳﺎغ ﯾﺎﻧﯿﻨﺪا ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯽ ﻗﺎزاﻧﯿﻦ‬
‫اوﻏﻠﻮ اوروز‪ ،‬ﺳﻮل ﯾﺎﻧﯿﻨﺪا دا ﻗﺎﺿﯿﻠﯿﻖ ﻗﻮﺟﺎﻧﯿﻦ اوﻏﻠﻮ ﯾﺌﯿﻨﻪك آﯾﺎﻗﺪا‬
‫دوراردي‪ .‬ﻗﺎزاﻧﯿﻦ دﯾﻮاﻧﯿﻨﺪا اﯾﺴﻪ اوﻏﻠﻮ اوروز ﻗﺎرﺷﯿﺴﯿﻨﺪا ﯾﺎﯾﯿﻨﺎ ﺳﺆﯾﮑﻪﻧﯿﺐ‬
‫)‪(62‬‬
‫داﯾﺎﻧﺎردي‪.‬‬
‫)‪(63‬‬
‫دﯾﻮاﻧﺪا‬ ‫اﮔﺮ دﯾﻮاﻧﺪا ﺑﯽ ﯾﺎﻟﻨﯿﺰ اوﻻردﯾﺴﺎ‪ ،‬اوﻏﻠﻮ ﯾﺎﻧﯿﻨﺪا اوﺗﻮرا ﺑﯿﻠﺮدي‪.‬‬
‫ﺳﺆز ﺳﺆﯾﻠﻪﻣﮏ اﯾﺴﺘﻪﯾﻦ دﯾﺰه ﭼﺆﮐﻪرك داﻧﯿﺸﺎردي‪ (64).‬اون ﺑﯿﺮﯾﻨﺠﯽ داﺳﺘﺎﻧﺪا‬
‫اووا ﭼﯿﺨﺎن ﺑﯽﻟﺮﯾﻦ آدﻻريﻧﯿﻦ ﻓﺌﻮدال ﻣﻮﻗﻌﯿﺖﻟﺮﯾﻨﻪ ﮔﺆره ﻗﯿﺪاﻻﻧﺪﯾﻐﯽ ﺑﻠﻠﯽ‬
‫اوﻟﻮر‪ .‬ﺑﯽﻟﺮ اووا ﭼﯿﺨﺎرﮐﻦ اؤﻧﺠﻪ ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯽ ﻗﺎزان‪ ،‬ﺳﻮﻧﺮا ﺑﻮزـاوخﻻرﯾﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﭽﯿﺴﯽ ﻗﯿﯿﺎن ﺳﻠﺠﻮق اوﻏﻠﻮ دهﻟﯽ دوﻧﺪار‪ ،‬ﺳﻮﻧﺮا اﯾﺴﻪ ﺳﯿﺮا اﯾﻠﻪ ﻗﺎزاﻧﯿﻦ‬
‫ﻗﺎرداﺷﯽ ﻗﺎراﮔﻮﻧﻪ‪ ،‬ﺷﯿﺮﺷﻤﺲ اﻟﺪﯾﻦ‪ ،‬ﺑﺌﯿﺮهك‪ ،‬ﯾﺌﯿﻨﻪك و دﯾﮕﺮ ﺑﯽﻟﺮ آﺗﻼرﯾﻨﺎ‬
‫ﻣﯿﻨﺮدﯾﻠﺮ‪.‬‬
‫اﯾﻨﺪي ﻓﺌﻮدال ﭘﯿﻠﻠﻪﮐﺎﻧﯿﻨﺪا ﯾﺌﺮ ﺗﻮﺗﺎن ﺷﺨﺺﻟﺮي ﺑﯿﺮـﺑﯿﺮ ﮔﺆزدن ﮐﺌﭽﯿﺮك‪:‬‬
 ‫‪ / 46‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫ﺑﺎﯾﻨﺪﯾﺮﺧﺎن‪:‬‬
‫اوﻏﻮز اﺋﻠﯽ ﻧﯿﻦ ﺣﺆﮐﻤﺪاريدﯾﺮ‪ .‬آﺗﺎﺳﯽﻧﯿﻦ آدي ﻗﺎﻣﻐﺎندﯾﺮ‪ .‬ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯽ‬
‫ﻗﺎزان اوﻧﻮن ﮐﻮرهﮐﻪﻧﯽدﯾﺮ‪ ،‬اوﻏﻠﻮ و ﯾﺎ ﻫﺮ ﻫﺎﻧﺴﯽ ﺑﯿﺮ ﮐﯿﺸﯽ ﻗﻮﻫﻮم‬
‫ﭼﻮﺧﺪور‪ .‬دﯾﻮاﻧﯿﻨﺪان و اورداﺳﯿﻨﺪان ﮐﻨﺎره ﭼﯿﺨﻤﺎز‪ .‬ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯽ‬
‫ﻗﺎزان ﺑﯿﮕﯿﻦ ﮐﯽ اﯾﻠﻪ ﻗﺎرﯾﺸﺪﯾﺮﯾﻠﯿﺮ‪ .‬آغ ﻗﻮﯾﻮﻧﻠﻮﻻرﯾﻦ اؤزﻟﺮﯾﻨﯽ ﺑﺎﯾﻨﺪﯾﺮﺧﺎﻧﯿﻦ‬
‫ﻧﻮهﻟﺮي ﺳﺎﯾﺪﯾﻘﻼرﯾﻨﯽ ﺑﯿﻠﯿﺮﯾﮏ‪ .‬دﯾﮕﺮ ﻃﺮﻓﺪن ﺣﺆﮐﻤﺪارﯾﻦ ﺑﻮي آدﯾﻨﯽ‬
‫داﺷﯿﻤﺎﺳﯽ‪ ،‬اوﻧﻮن داﺳﺘﺎﻧﻼرا آغ ﻗﻮﯾﻮﻧﻠﻮ ﺧﺎﻧﺪاﻧﯿﻨﺎ ﯾﺎرﯾﻨﻤﺎق ﻣﻘﺼﺪي اﯾﻠﻪ‬
‫ﺳﻮﻧﺮادان داﺧﯿﻞ اوﻟﺪوﻏﻮ اﺣﺘﻤﺎﻟﯿﻨﯽ ﮔﻮﺟﻠﻨﺪﯾﺮﯾﺮ‪ .‬آﻧﺠﺎق ﺑﺎﯾﻨﺪﯾﺮﺧﺎﻧﯿﻦ آﺗﺎﺳﯽ‬
‫ﮔﺆيﺧﺎن دﺋﯿﯿﻞ‪ ،‬ﻗﺎﻣﻐﺎن آدﻻﻧﺪﯾﺮﯾﻠﯿﺮ‪ .‬ﺑﻮ ﻧﺌﺠﻪ اﯾﻀﺎح اوﻟﻮﻧﺎ ﺑﯿﻠﺮ؟ اﮔﺮ‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼرداﮐﯽ اوﻏﻮز اﺋﻠﯽ ‪.11‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮدهﮐﯽ اوﻏﻮزﻻردﯾﺮﺳﺎ‪ ،‬اوﻧﻼرﯾﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﯿﻨﺪا ﺑﯿﺮ ﯾﺎﺑﻘﻮ ﻋﺎﯾﻠﻪﺳﯿﻨﯿﻦ داﯾﺎﻧﻤﺎﺳﯽ اوﻟﺪوﻗﺠﺎ ﺿﻌﯿﻒ ﺑﯿﺮ اﺣﺘﻤﺎلدﯾﺮ‪.‬‬
‫ﻫﺮﺣﺎﻟﺪا ﺑﺎﯾﻨﺪﯾﺮﺧﺎن ﻋﻨﺼﺮوﻧﻮن داﺳﺘﺎﻧﻼرا ﺳﻮﻧﺮادان داﺧﯿﻞ اوﻟﻮﻧﻤﺎﺳﯽ‬
‫ﻓﯿﮑﺮي ﻣﻌﻨﺎﺳﯿﺰ دﺋﯿﯿﻠﺪﯾﺮ‪.‬‬

‫ﺳﺎﻟﻮر ﻗﺎزان ﺑﯽ‪:‬‬

‫ﺑﯽﻟﺮﯾﻦ ﺑﺎﺷﯽ و اوﻧﻼرﯾﻦ ﺣﺎﮐﯿﻤﯽدﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮﻧﺎ ﮔﺆره ده داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﺳﺎﻟﻮر‬
‫ﻗﺎزان ﺑﯽ ﺑﻌﻀﻦ ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯽ ﻋﻨﻮاﻧﯽ اﯾﻠﻪ ده ﯾﺎد اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪ .‬ﺑﻮ اﯾﻔﺎده‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ‬
‫ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯽ ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽﻻردان داﻫﺎ اول ﺗﻮرﮐﯿﻪ ﺳﻠﺠﻮﻗﻼرﯾﻨﺪا اوﻟﻤﻮﺷﺪور‪ .‬آﻧﺠﺎق‬
‫ﺳﺆزوﻧﻮن‬ ‫ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯽ‬ ‫اوﻻراق‬ ‫آدي‬ ‫ﻣﺄﻣﻮرﻟﻮق‬ ‫ﺑﯿﺮ‬ ‫اوﻏﻮزﻻردا‬
‫اﯾﺸﻠﻪﻧﯿﺐـاﯾﺸﻠﻨﻤﻪﻣﻪﺳﯿﻨﯽ ﺑﯿﻠﻤﯿﺮﯾﮏ‪ .‬ﻗﺎزان ﺑﯿﮕﯿﻦ آﺗﺎﺳﯽﻧﯿﻦ آديﻧﯿﻦ اوﻻش‬
‫اوﻟﺪوﻏﻮدا ﺳﺆﯾﻠﻪﻧﯿﻠﯿﺮ‪» .‬ﺷﺠﺮة ﺗﺮاﮐﻤﻪ«ده اﯾﺴﻪ اﺋﻨﮑﯿﺶ ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻟﻮرﻗﺎزان داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﺑﺌﻠﻪ ﺗﻌﺮﯾﻔﻠﻪﻧﯿﺮ‪ :‬ﺗﻮﻟﻮ ﻗﻮﺷﻮن ﯾﺎوروﺳﻮ‪ ،‬ﺑﺌﺰه)؟(‬
‫ﻣﺴﮑﯿﻦ اوﻣﻮدو‪ ،‬اَﻣ‪‬ﺖ ﺳﻮﯾﻮﻧﻮن آﺻﻼﻧﯽ‪ ،‬ﻗﺎراﺟﻮﻏﻮن ﻗﺎﭘﻼﻧﯽ‪ ،‬ﻗﻮﻧﻮر آﺗﯿﻦ‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪47 /‬‬

‫ﯾﺌﯿﻪﺳﯽ‪ ،‬ﺧﺎن اوروزون آﻏﺎﺳﯽ‪ ،‬ﺑﺎﯾﻨﺪﯾﺮﺧﺎﻧﯿﻦ ﮔﻮوﺋﯿﺴﯽ‪ ،‬ﻗﺎﻟﯽ اوﻏﻮرون‬

‫)‪(65‬‬
‫دوﻟﺘﯽ‪ ،‬ﻗﺎﻟﻤﯿﺶ ﯾﯿﮕﯿﺖ آرﺧﺎﺳﯽ«‬
‫ﺳﺎﻟﻮرﻗﺎزان ﺑﯽ اؤز ﻗﻮﻣﯽ اوزرﯾﻨﺪه اوﻧﻮدوﻟﻤﺎز ﺧﺎﻃﯿﺮهﻟﺮ ﺑﻮراﺧﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺗﻮرﮐﻤﻦﻟﺮﯾﻦ ﻫﺮ ﯾﺌﺮده آﺗﺎﻻري ﮐﯿﻤﯽ اوﻧﻮﺗﻤﺎدﯾﻘﻼري اﯾﮑﯽ ﺷﺨﺼﯿﺘﺪن ﺑﯿﺮي‬
‫او‪‬دور‪) .‬دﯾﮕﺮي ددهﻗﻮرﻗﻮد(‪ .‬اوﻏﻮز اﺋﻠﯽﻧﯿﻦ ﺑﺎﺷﭽﯿﺴﯽ‪ ،‬ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯽ ﻗﺎزان ﺑﯽ‬
‫دﯾﺎﻧﺘﻠﯽ‪ ،‬ﺟﺴﻮر‪ ،‬اؤزوﻧﻪ اﯾﻨﺎﻧﺎن‪ ،‬رﺣﻢدل‪ ،‬ﺟﻮ‪‬ﻣﺮد‪ ،‬ﺧﻠﻘﻪ ﻗﺎرﺷﯽ ﺷﻔﻘﺘﻠﯽ‪،‬‬
‫ﺑﯽﻟﺮه ﻗﺎرﺷﯽ ﻧﺰاﮐﺘﻠﯽ‪ ،‬ﺗﻌﺮﯾﻒﻟﺮي ﺧﻮﺷﻼﻣﺎﯾﺎن ﺑﯿﺮ ﺷﺨﺼﯿﺖ ﮐﯿﻤﯽ ﻧﻈﺮه‬
‫ﭼﺎرﭘﯿﺮ‪» .‬ﺷﺠﺮة ﺗﺮﮐﻤﻪ«دهﮐﯽ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪده ده اوﻧﻮن دوﺷﻤﻨﻪ ﻗﺎرﺷﯽ ﻗﺎزاﻧﺪﯾﻐﯽ‬
‫ﻣﻮﻓﻘﯿﺖﻟﺮدن و ﺧﻠﻘﻪ ﮔﺆﺳﺘﺮدﯾﯿﯽ ﯾﺎﺧﺸﯿﻠﯿﻘﻼردان ﺑﺤﺚ اوﻟﻮﻧﻮر‪.‬‬
‫ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯽ ﻗﺎزاﻧﯿﻦ آروادي ﺑﻮرﻻﺧﺎﺗﻮن اﯾﺪي‪ .‬ﻣﯿﺼﯿﺮده ﻣﻤﻠﻮكﻻر‬
‫دؤروﻧﺪه ﺗﻮرك دﯾﻠﯿﻨﻪ داﯾﺮ ﯾﺎزﯾﻠﻤﯿﺶ ﺑﻌﻀﯽ اﺛﺮﻟﺮده ﺑﻮرﻻﻧﯿﻦ اوزوم‬
‫)‪(66‬‬
‫ﺑﻮ ﮐﻠﻤﻪﻧﯿﻦ ﻗﯿﭙﭽﺎﻗﺠﺎ اوﻟﺪوﻏﻮ ﺑﺎﺷﺎ‬ ‫ﻣﻌﻨﺎﺳﯿﻨﺪا اوﻟﺪوﻏﻮ ﺳﺆﯾﻠﻪﻧﯿﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫دوﺷﻮﻟﻮر‪ .‬ﺑﻮﻧﺎ ﮔﺆره اورﺗﺎدا اﯾﮑﯽ اﺣﺘﻤﺎل وار‪ :‬ﯾﺎ ﺑﻮرﻻﺧﺎﺗﻮن ﺑﯿﺮ ﻗﯿﭙﭽﺎق‬
‫ﺑﯿﮕﯽﻧﯿﻦ ﻗﯿﺰيدﯾﺮ‪ ،‬ﯾﺎدا ﺑﻮ آدي داﺷﯿﯿﺎن ﺑﯿﺮ ﻗﯿﭙﭽﺎق ﺷﺎﻫﺰادهﺳﯿﻨﯿﻦ آدﯾﻨﯽ‬
‫)‪(67‬‬
‫ﺑﻮرﻻ ﺧﺎﺗﻮن ﺳﻮﻧﺪون ﺑﺎﯾﯿﻦ ﻗﯿﺰي‬ ‫ﮔﺆﺗﻮرﻣﻮﺷﺪور‪» .‬ﺷﺠﺮه ﺗﺮاﮐﻤﻪ«ده‬
‫ﮐﯿﻤﯽ ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﻠﯿﺮ‪ .‬ﻻﮐﯿﻦ ﺑﻮ ﺳﻮﻧﺪون ﺑﺎي ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا ﻫﺌﭻ ﺑﯿﺮ ﺑﯿﻠﮕﯽ وﺋﺮﯾﻠﻤﯿﺮ‪.‬‬
‫ﯾﺌﻨﻪ اورادا ﺑﻮرﻻ ﺧﺎﺗﻮن ﺑﯿﺰﯾﻢ داﺳﺘﺎﻧﺪا اوﻟﺪوﻏﻮ ﮐﯿﻤﯽ‪» ،‬ﺑﻮﯾﻮ اوزون« اوﻻراق‬
‫وﺻﻒ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪ .‬ﻻپ اولﻟﺮده »ﺷﺠﺮه ﺗﺮاﮐﻤﻪ«ﯾﻪ ﻗﺎﯾﻨﺎق اوﻻن »اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪﻟﺮﯾﻦ«‬
‫ﺑﯿﺰﯾﻢ داﺳﺘﺎﻧﻼردان آﯾﺮي ﺑﯿﺮ ﺧﺼﻮﺻﯿﺘﻪ ﻣﺎﻟﯿﮏ اوﻟﺪوﻗﻼري ﺑﯿﻠﺪﯾﺮﯾﻠﻤﯿﺸﺪي‪.‬‬
‫ﯾﺌﻨﻪ »ﺷﺠﺮه ﺗﺮاﮐﻤﻪ« ده ﺑﻮرﻻ ﺧﺎﺗﻮن آﻟﺘﯿﻦ ﮔﻮزﮔﻮﻟﻮ )آﯾﻨﺎﻟﯽ( اوﻻراق دا‬
‫)‪(68‬‬
‫ﺑﻮ آد ﻫﺮﺣﺎﻟﺪا ﺧﻠﻖ آدي اوﻻن روس اﯾﻠﻪ ﻋﯿﻨﯽدﯾﺮ‪.‬‬ ‫وﺻﻒ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫‪.14‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮده ﻣﻤﻠﻮك اﻣﯿﺮﻟﺮﯾﻨﺪن ﺑﻌﻀﯽﻟﺮي ﻫﻤﯿﻦ آدي داﺷﯿﯿﺮدي‪ ،‬ﻗﯿﺰﯾﻞ‬
‫)‪(69‬‬
‫ﻗﺎزان‬ ‫اوردا ﺧﺎﻧﯽ ﺗﻮ‪‬ﺧﺘﺎﻣﯿﺸﯿﻦ اوروس ﻗﻮﺟﺎ آدﻟﯽ ﺑﯿﺮ اﻣﯿﺮﯾﻨﯽده ﺗﺎﻧﯿﯿﺮﯾﻖ‬
 ‫‪ / 48‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫ﺑﯽ ﻧﻪﯾﻪ ﮔﺆره اوﻏﻠﻮﻧﺎ ﺑﻮ آدي ﻗﻮﯾﻤﻮﺷﺪو؟ ﺑﻮﻧﺎ ﻗﺎﻧﻊ اﺋﺪﯾﺠﯽ ﺑﯿﺮ ﺟﺎواب‬
‫ﺗﺎﭘﻤﺎق ﻫﺮﺣﺎﻟﺪا آﺳﺎن دﺋﯿﯿﻠﺪﯾﺮ‪ .‬ﻗﺎزاﻧﯿﻦ داﯾﯿﺴﯽ‪ ،‬ﺑﻮزـاوﺧﻼرﯾﻦ ﺑﺎﺷﭽﯿﺴﯽ دا‬
‫)‪(70‬‬
‫اوروس اود )آﺗﺶ(‬ ‫ﻋﯿﻨﯽ آدي داﺷﯿﯿﺮدي‪ :‬آروز ﻗﻮﺟﺎ‪» .‬ﺷﺠﺮه ﺗﺮاﮐﻤﻪ«ده‬
‫ﮔﺆزﻟﻮ ﮐﯿﻤﯽ ﺗﺼﻮﯾﺮ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪.‬‬

‫ﻗﺎراﮔﻮﻧﻪ‪:‬‬
‫ﻗﺎزان ﺑﯿﮕﯿﻦ ﻗﺎرداﺷﯽ‪ ،‬ﺑﯽﻟﺮﯾﻦ ﯾﯿﻐﯿﻨﺠﺎﻏﯿﻨﺪا ﺑﺆﯾﻮك ﻗﺎرداﺷﯽﻧﯿﻦ ﺳﺎﻏﯿﻨﺪا‬
‫اوﺗﻮراردي‪ .‬ﻗﺎراﮔﻮﻧﻪﻧﯿﻦ ده ﺑﯿﺮ اوﻏﻠﻮ وار اﯾﺪي‪ ،‬آدي دا ﻗﺎراﺑﻮداق اﯾﺪي‪ .‬اوﻧﺎ‬
‫ﺑﻌﻀﻦ دهﻟﯽﺑﻮداق دا دﺋﯿﺮدﯾﻠﺮ‪ .‬ﺷﺎه ﻋﺒﺎس دؤروﻧﺪهﮐﯽ ﭼﻮﻏﺮيـﺳﻌﺪ )ﺳﻌﺪ‬
‫ﭼﻮﺧﻮرو اﺳﺎﺳﻦ اﯾﺮوان ﺑﺆﻟﮕﻪﺳﯽ( ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯿﺴﯽ اﻣﯿﺮﮔﻮﻧﻪﻧﯿﻦ ﺑﻮ اوﻏﻮز ﺑﯿﮕﯽ‬
‫ﮐﯿﻤﯽ ﻋﯿﻨﯽ آدي داﺷﯿﺪﯾﻐﯿﻨﯽ ﮔﺆروروك اﻣﯿﺮﮔﻮﻧﻪ ﻗﺎﺟﺎر ﺑﻮ‪‬ﯾﻮﻧﻮن آﻏﺠﺎ‬
‫ﻗﻮﯾﻮﻧﻠﻮ اوﺑﺎﺳﯿﻨﺎ ﻣﻨﺴﻮب اﯾﺪي‪ ،‬اؤزوده ﺳﺎري آرﺳﻼن ﻟﻘﺒﯿﻨﯽ داﺷﯿﯿﺮدي‪.‬‬
‫ﺑﻮ‪‬ﻏﺎز اﯾﭽﺒﻨﺪهﮐﯽ اﻣﯿﺮﮔﺎن ﻣﺤﻠﻪﺳﯽده ﺑﻮ ﺑﯿﮕﯿﻦ آدﯾﻨﺪان ﻗﺎﻟﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬آﻣﻤﺎ‬
‫اﺳﺎﺳﻠﯽ اوﻻن ﻣﯿﺜﺎل ﺷﺎه ﻋﺒﺎﺳﯿﻦ ﺣﺆﮐﻤﺪارﻟﯿﻐﯽﻧﯿﻦ اﯾﻠﮏ اﯾﻞﻟﺮﯾﻨﺪه ﺑﯿﺮ‬
‫اﻣﯿﺮﯾﻦ ﺑﻮداق‪ ،‬آﺗﺎﺳﯽﻧﯿﻦ اﯾﺴﻪ ﻗﺎراﮔﻮﻧﻪ آدﯾﻨﯽ داﺷﯿﻤﺎﺳﯿﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ آدﻻرﯾﻦ‬
‫)‪( 71‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ ﺗﺄﺛﯿﺮي اﯾﻠﻪ ﻗﻮ‪‬ﯾﻮﻟﺪوﻗﻼري ﺗﺎم ﺑﻠﻠﯽدﯾﺮ‪.‬‬

‫آروز )اوروز( ﻗﻮﺟﺎ‪:‬‬

‫ﺑﻮزـاوخ ﻗﻮ‪‬ﻟﻮﻧﻮن اَن ﺑﺆﯾﻮك ﺑﯿﮕﯽدﯾﺮ‪ .‬آروز ﻗﻮﺟﺎﻧﯿﻦ ﭼﻮخ اوزون ﺑﻮﯾﻠﻮ‪،‬‬
‫ﻗﻮﻟﻼريﻧﯿﻦ و ﺑﺎﻟﺪﯾﺮﻻريﻧﯿﻦ ﻧﺎزﯾﮏ‪ ،‬اؤزوﻧﻮن آرﯾﻖ اوﻟﺪوﻏﻮ ﺳﺆﯾﻠﻪﻧﯿﺮ‪ .‬ﻟﻘﺒﯽ‬
‫ده »آت آﻏﯿﺰﻟﯽ« اﯾﺪي‪ .‬آروزون اﯾﮑﯽ اوﻏﻠﻮ اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ ﮔﺆروروك‪ :‬ﻗﯿﯿﺎن‬
‫ﺳﻠﺠﻮق و ﺑﺎﺳﺎت‪ .‬ﺑﻮﻧﻼردان ﻗﯿﯿﺎن ﺳﻠﺠﻮﻏﻮن ﺗﭙﻪﮔﺆزﻟﻪ ووروﺷﻤﺎدا اؤدوﻧﻮن‬
‫ﭘﺎرﺗﻼﻣﺎﺳﯽ ﻧﺘﯿﺠﻪﺳﯿﻨﺪه اؤﻟﺪوﯾﻮ ﺑﯿﻠﺪﯾﺮﯾﻠﯿﺮ‪ .‬ﻗﯿﯿﺎن ﺳﻠﺠﻮق ﺳﺆزﻟﺮيﻧﯿﻦ اﯾﻠﮏ‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪49 /‬‬

‫ﮐﻠﻤﻪﺳﯽ ﺑﯿﺮ او‪‬ﯾﻤﺎﻏﯿﻦ آديدﯾﺮ‪ ،‬ﯾﻮﺧﺴﺎ ﻟﻘﺐدﯾﺮ‪ ،‬ﺑﯿﻠﯿﻨﻤﯿﺮ‪ .‬ﻫﺮﺣﺎﻟﺪا اﯾﮑﯿﻨﺠﯽ‬

‫اﺣﺘﻤﺎل داﻫﺎ ﻗﻮ‪‬ﺗﻠﯽدﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺗﭙﻪﮔﺆزو ﻣﻐﻠﻮب اﺋﺪن ﺑﺎﺳﺎﺗﺎ ﮔﻠﯿﻨﺠﻪ‪ ،‬اوﻧﻮن آدي اوچـاوخ ‪ ،‬ﺑﻮزـاوخ‬
‫ﭼﮑﯿﺸﻤﻪﺳﯿﻨﻪ ﻋﺎﯾﺪ داﺳﺘﺎﻧﺪا دا ﭼﮑﯿﻠﯿﺮ‪ ،‬آﻣﻤﺎ ﻋﺎﻗﺒﺘﯽ ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا ﺑﯿﺮ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت‬
‫وﺋﺮﯾﻠﻤﯿﺮ‪ .‬ﮔﺆرهﺳﻦ‪ ،‬اودا آﺗﺎﺳﯽ آروز ﻗﻮﺟﺎ ﮐﯿﻤﯽ ﻗﺎرداش ﻗﯿﺮﻏﯿﻨﯿﻨﺪا‬
‫اؤﻟﺪوروﻟﻤﻮﺷﺪور؟ آروز ﻗﻮﺟﺎدان ﺳﻮﻧﺮا ﺑﻮزـاوﺧﻼرﯾﻦ ﺑﺎﺷﭽﯿﺴﯽ ﮐﯿﻤﯽ‬
‫اوﻧﻮن ﺑﻮﺗﻮن ﻧﻮهﺳﯽ‪ ،‬ﻗﯿﯿﺎن ﺳﻠﺠﻮق اوﻏﻠﻮ دهﻟﯽ دوﻧﺪاري ﮔﺆروروك‪ .‬دهﻟﯽ‬
‫دوﻧﺪار اوروﻧﺪا ﺑﻌﻀﻦ ﻗﺎزاﻧﺪان ﺳﻮﻧﺮا اﯾﮑﯿﻨﺠﯽ‪ ،‬ﺑﻌﻀﻦده ﻗﺎزاﻧﯿﻦ ﻗﺎرداﺷﯽ‬
‫ﻗﺎراﮔﻮﻧﻪدن ﺳﻮﻧﺮا اوﭼﻮﻧﺠﻮ ﺳﯿﺮادا داﯾﺎﻧﯿﺮ‪ .‬اوﻧﻮن ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا دﺋﯿﯿﻠﻦ »ﺑﯿﺮ‬
‫ﺳﺎواﺷﺪا اوچ ﮐﺰ ﻗﺎزاﻧﯽ آﺗﺪان ﯾﯿﺨﺎن« اﯾﻔﺎدهﺳﯽ دﯾﮕﺮ ﺑﯿﺮ اوچـاوخ‪ ،‬ﺑﻮزـاوخ‬
‫دؤﯾﻮﺷﻮﻧﻪ اﺷﺎرهدﯾﺮ‪.‬‬

‫ﺷﯿﺮ ﺷﻤﺲ اﻟﺪﯾﻦ‪:‬‬

‫آﺗﺎﺳﯽﻧﯿﻦ آدي ﻏﻔﻠﺖ ﻗﻮﺟﺎدﯾﺮ‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﺎن آدي داﺷﯿﯿﺎن اﯾﮑﯽ ﺑﯽدن‬
‫ﺑﯿﺮﯾﺪﯾﺮ‪ .‬ﺷﯿﺮﺷﻤﺲاﻟﺪﯾﻦ »دﺳﺘﻮرﺳﻮزﺟﺎ ﺑﺎﯾﻨﺪﯾﺮﺧﺎﻧﯿﻦ ﯾﺎﻏﯿﺴﯿﻨﯽ ﺑﺎﺳﺎن«‬
‫)‪(72‬‬
‫ﺳﺆزو اﯾﻠﻪ ﺗﻌﺮﯾﻔﻠﻪﻧﯿﺮ‪.‬‬

‫ﺑﺌﯿﺮهك‪:‬‬
‫ﻗﺎزاﻧﯿﻦ اﯾﻨﺎﻏﯽدﯾﺮ‪ ،‬اﯾﭻ اوﻏﻮزداندﯾﺮ‪ .‬اؤزو ﭼﻮخ ﯾﺎراﺷﯿﻘﻠﯽ ﺑﯿﺮ ﮔﻨﺞدﯾﺮ‪،‬‬
‫اوﻧﺎ ﮔﺆره ﭼﻮخ واخ ﻧﻘﺎب اﯾﻠﻪ ﮔﺰهردي‪ .‬ﺑﺌﯿﺮهك اﯾﺴﺘﺮ ﮔﺆزل ﮔﺆرﮐﻤﻠﯽ‪،‬‬
‫اﯾﺴﺘﺮﺳﻪده اﻋﻼ اﺧﻼﻗﯽ اﯾﻠﻪ »ﻗﺎﻟﯿﻦ اوﻏﻮزون اﯾﻤﺮَﻧﺠﻪﺳﯽ« ﻟﻘﺒﯿﻨﯽ آﻟﻤﯿﺸﺪي‪.‬‬
‫اوﻧﻮن ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا‪» :‬آپآﻻﺟﺎ آپآﻻﺟﺎ ﮔﺮدهﯾﯿﻨﻪ ﻗﺎرﺷﯽ ﮔﻠﻦ‪ ،‬ﯾﺌﺪدي ﻗﯿﺰﯾﻦ‬
 ‫‪ / 50‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫اوﻣﻮدو‪ ،‬ﺳﺆزﻟﺮي ده ﺳﺆﯾﻠﻪﻧﯿﺮ‪ .‬ﺳﻮﻧﻮﻧﺠﻮ داﺳﺘﺎﻧﺎ ﮔﺆره آروز ﻃﺮﻓﯿﻨﺪن‬

‫اؤﻟﺪوروﻟﻤﻮﺷﺪور‪.‬‬

‫ﯾﺌﯿﻨﻪك‪:‬‬
‫ﻗﺎﺿﯿﻠﯿﻖ ﻗﻮﺟﺎﻧﯿﻦ اوﻏﻠﻮدور‪ .‬ﻗﺎﺿﯿﻠﯿﻖ ﻗﻮﺟﺎﻧﯿﻦ ﺑﺎﯾﻨﺪﯾﺮﺧﺎﻧﯿﻦ وزﯾﺮي‬
‫اوﻟﺪوﻏﻮ ﺳﺆﯾﻠﻪﻧﯿﺮ‪ .‬ﮔﺆروﻧﻮر ﻗﺎﺿﯿﻠﯿﻖ ﻗﻮﺟﺎﻧﯿﻦ آدي ﻋﯿﻨﯽ داﻏﯿﻦ آدﯾﻨﺪان‬
‫آﻟﯿﻨﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﯾﺌﯿﻨﻪﯾﯿﻦ اؤز آﺗﺎﺳﯽ ﻗﺎﺿﯿﻠﯿﻖ ﻗﻮﺟﺎﻧﯿﻦ اﺳﯿﺮﻟﯿﮑﺪن ﻗﻮرﺗﺎردﯾﻐﯿﻨﺎ‬
‫داﯾﺮ ﺑﯿﺮ داﺳﺘﺎن واردﯾﺮ‪ .‬او ﺑﯿﺮ ﯾﺌﺮده ﺑﯽﻟﺮ ﺑﺎﺷﯽ اوﻻراق وﺻﻒ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪ .‬ﺑﻮ‪،‬‬
‫ﯾﺌﯿﻨﻪﻧﯿﻦ ﺑﯿﺮ زاﻣﺎﻧﻼر ﺑﯽﻟﺮ ﺑﯽﻟﯿﮏ اﺋﺘﺪﯾﯿﯽ ﺣﺆﮐﻤﻮﻧﻮ ﭼﯿﺨﺎرﻣﺎﻏﺎ ﮐﺎﻓﯽ‬
‫اوﻟﻤﺎﺳﺎدا‪ ،‬اوﻧﻮن ﯾﻮﮐﺴﮏ ﻣﻮﻗﻌﻠﯽ ﺑﯿﺮ ﺑﯽ اوﻟﺪوﻏﻮﻧﺎ اﺷﺎرهدﯾﺮ‪ .‬ﯾﺌﯿﻨﻪﻧﯿﻦ ﻗﺎزاﻧﺎ‬
‫»ﮐﺌﺸﯿﺶ« دﺋﺪﯾﯿﯽ و »ﻗﺎﻟﯿﻦ اوﻏﻮز ﺑﯽﻟﺮﯾﻨﯿﻦ ﺑﯿﺮـﺑﯿﺮ آﺗﻼرﯾﻨﺪان ﯾﯿﺨﺪﯾﻐﯽ دا‬
‫ﺳﺆﯾﻠﻪﻧﯿﺮ‪ .‬ﺑﻮﻧﻼر ﯾﺌﯿﻨﻪك و ﻗﺎزان آراﺳﯿﻨﺪا ﺳﺒﺐ و ﺗﻔﺼﯿﻼﺗﯿﻨﯽ ﺑﯿﻠﻤﻪدﯾﯿﻤﯿﺰ‬
‫ووروﺷﻤﺎﻧﯿﻦ اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ اﯾﻔﺎده اﺋﺪﯾﺮ‪ .‬ﯾﺌﯿﻨﻪﮐﯿﻦ ﻋﺎﯾﻠﻪﺳﯽﻧﯿﻦ ﮐﺆﮐﻠﻮ و اَن‬
‫ﻗﺪرﺗﻠﯽ ﻋﺎﯾﻠﻪﻟﺮدن ﺑﯿﺮي اوﻟﺪوﻏﻮ ﺷﻮﺑﻬﻪﺳﯿﺰدﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ ﻋﺎﯾﻠﻪﻧﯿﻦ اوچـاوﺧﻼردان‬
‫اوﻟﻤﺎﺳﯽدا اﺣﺘﻤﺎل اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪ .‬ﺑﻮ ﺑﯽ ﺣﺎﻗﺪا آﯾﺮﯾﺠﺎ‪» :‬ﻗﻮرﻗﻮرﻣﺎ ﻗﻮﺷﺎﻗﻠﯽ‪،‬‬
‫ﮐﻮﻟﻼﻫﯽ آﻟﺘﻮن ﮐﻮﭘﻪﻟﯽ« ده دﺋﯿﯿﻠﯿﺮ‪.‬‬

‫ﺑﻮﻏﺪوز اَﻣ‪‬ﻦ‪:‬‬
‫ﺑﻮزـاوﺧﻼر ﻗﻮﻟﻮﻧﺪان اوﻟﺪوﻏﻮ ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﻠﯿﺮ ﺣﺎلﺑﻮﮐﯽ ﺑﻮﻏﺪوز ﺑﻮ‪‬ﯾﻮ‬
‫اوچـاوﺧﻼرﯾﻦ ﺑﻮ‪‬ﯾﻮدور‪ .‬ﺑﻮزـاوﺧﻼرﯾﻦ آروزدان ﺳﻮﻧﺮا ﮔﻠﻦ اَن ﻧﻔﻮذﻟﻮ ﺑﯿﮕﯽ‬
‫ﮐﯿﻤﯽ ﻧﻈﺮه ﭼﺎﭘﯿﺮ‪ .‬ﻟﻘﺒﯽ »ﺑﯿﯿﻐﯽﻗﺎﻧﻠﯽ« دﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮﻧﺪان اول آدي ﭼﮑﯿﻠﻦ ﯾﺌﯿﻨﻪﮐﯿﻦ‬
‫داﯾﯿﺴﯽدﯾﺮ‪ .‬ﭘﯿﻐﻤﺒﺮﯾﻦ اوزوﻧﻮن ﮔﺆرن ﯾﮕﺎﻧﻪ اوﻏﻮز ﺑﯿﮕﯽ اوﻟﺪوﻏﻮ ﺳﺆﯾﻠﻪﻧﯿﺮ‪.‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪51 /‬‬

‫آروز اﯾﻠﻪ ﻗﺎزان آراﺳﯿﻨﺪا ﮐﯽ دوﺷﻤﻦﻟﯿﮏ و دؤﯾﻮشﻟﺮده ﺑﻮﻏﺪوز اَﻣﻪﻧﯿﻦ ده‬

‫)‪( 73‬‬
‫آدي ﭼﮑﯿﻠﯿﺮ‪.‬‬

‫دوﻟﮏ اﺋﻮر‪‬ن‪:‬‬
‫اﺋﯿﻠﯿﮏ ﻗﻮﺟﺎﻧﯿﻦ اوﻏﻠﻮدور‪ .‬ﻟﻘﺒﯽ »دﻧﻪﺑﯿﻠﻤﺰ«دﯾﺮ ﺑﻮ ﻟﻘﺒﯽ ﻧﻪﯾﻪ ﮔﺆره آﻟﺪﯾﻐﯽ‬
‫آﯾﺪﯾﻦ دﺋﯿﯿﻞ‪ .‬اوﻧﻮن آغﻣﻠﯿﮏ ﭼﺸﻤﻪ)؟( ﻗﯿﺰي اﯾﻠﻪ ﻧﮑﺎﺣﻼﻧﺪﯾﻐﯽ و ﺳﻮﻓﯽ‬
‫ﺳﺎﻧﺪال)؟( ﻣﻠﯿﮑﻪ ﻗﺎن ﻗﻮﺳﺪوردوﻏﻮ ﺳﺆﯾﻠﻨﺪﯾﯿﯽ ﮐﯿﻤﯽ »اؤز آدﯾﻨﺎ ﺧﻮرﻻﻧﯿﺐ‬
‫اﺋﻠﺪن ﭼﯿﺨﺪﯾﻐﯽ« دا ﯾﺎزﯾﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ ﻋﺒﺎرهﻧﯿﻦ اﯾﻨﺎﻧﺪﯾﺮﯾﺠﯽ اﯾﻀﺎﺣﯽ‬
‫وﺋﺮﯾﻠﻤﻪﻣﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ ﻋﺒﺎره دوﻟﮏ اﺋﻮرهﻧﯿﻦ اؤز دﯾ‪‬ﺮﯾﻨﯽ ﺑﯿﻠﻤﻪﯾﻪرك ﻋﯿﺎﻟﻪﺳﯿﻨﯽ‪،‬‬
‫ﺑﺆﯾﻮﻧﻮ و اﺋﻠﯿﻨﯽ ﺑﻮراﺧﯿﺐ ﮔﺌﺘﺪﯾﯿﻨﯽ اﯾﻀﺎح اﺋﺘﻤﮏ ﻣﻘﺼﺪﯾﻨﯽ ﮔﻮدور؟‬
‫دوﻟﮏاﺋﻮرن ﺑﻮزـاوﺧﻼردان اﯾﺪي‪ .‬ﺳﻮن داﺳﺘﺎﻧﺪا آروزوزن اﻋﯿﺎﻧﻼري‬
‫)‪(74‬‬
‫آراﺳﯿﻨﺪا آدي ﭼﮑﯿﻠﯿﺮ‪.‬‬

‫آﻟﭗرﺳﺘﻢ‪:‬‬
‫اوﻏﻮز ﺑﯽﻟﺮﯾﻨﺪن آدي ﺗﻮرﮐﺠﻪ اوﻟﻤﺎﯾﺎن اﯾﮑﯽ ﺑﯽدن ﺑﯿﺮيدﯾﺮ‪) .‬او ﺑﯿﺮي‬
‫ﺷﯿﺮ ﺷﻤﺲاﻟﺪﯾﻦدﯾﺮ(‪ .‬آﺗﺎﺳﯽ ﺑﻮزـاوخ ﺑﯽﻟﺮﯾﻨﺪندﯾﺮ‪ ،‬آدي دوزندﯾﺮ‪،‬‬
‫ﺳﻮﻧﻮﻧﺠﻮ داﺳﺘﺎﻧﺪا دا آدي ﭼﮑﯿﻠﯿﺮ‪ .‬اورادا آﻟﭗرﺳﺘﻢ اوچـاوﺧﻼردان‬
‫)‪(75‬‬
‫آﻟﭗ رﺳﺘﻤﯿﻦ‬ ‫اَﻧﺴﻪﻗﻮﺟﺎ اوﻏﻠﻮ اوﺧﭽﻮ اﯾﻠﻪ ﺳﺎواﺷﺎﺟﺎﻏﯿﻨﯽ ﺳﺆﯾﻠﻪﻣﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫)‪(76‬‬
‫ﺑﻮ ﺗﭙﻪﮔﺆزون اوچـاوﺧﻼردان داﻫﺎ‬ ‫ﺗﭙﻪﮔﺆزﯾﻠﻪ ووروﺷﻤﺎﺳﯽدا ﻗﺌﯿﺪ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫ﭼﻮخ ﺑﻮزـاوﺧﻼرﻻ دوﺷﻤﻦ اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ ﺗﺼﺪﯾﻖ اﺋﺪﯾﺮ‪ .‬آﻟﭗ رﺳﺘﻤﯿﻦ‬
‫)‪(77‬‬
‫ﺑﻮ‬ ‫اؤزوﻧﻮن‪» :‬اﯾﮑﯽ ﻗﺎرداش ﺑ‪‬ﺒﻪﯾﯿﻦ اؤﻟﺪوروب ذﻟﯿﻞ ﮔﺰن« ﮐﯿﻤﯽ ﺗﺎﻧﯿﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫آﺟﯿﻨﺎﺟﺎﻗﻠﯽ ﺣﺎدﯾﺜﻪﻧﯿﻦ ﻧﺌﺠﻪ و ﻧﻪ ﺷﮑﯿﻠﺪه ﺑﺎش وﺋﺮدﯾﯿﯽ ﺑﺎرهده ﺗﻔﺼﯿﻼت‬
‫ﯾﻮﺧﺪور‪.‬‬
 ‫‪ / 52‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫ﺗﺮس اوزاﻣﯿﺶ‪:‬‬
‫اوچـاوﺧﻼرداﻧﺪﯾﺮ‪ .‬ﺳﻮﻧﻮﻧﺠﻮ داﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﻮﻏﺪوز اَﻣ‪‬ﻦ اوﻧﻮﻧﻼ ﺗﮏﺑﻪﺗﮏ‬
‫دؤﯾﻮﺷﻤﮏ اﯾﺴﺘﻪدﯾﯿﻨﯽ ﺳﺆﯾﻠﻪﻣﯿﺸﺪﯾﺮ‪ (78).‬ﺗﺮس اوزاﻣﯿﺶ ﻫﺮ واﺧﺖ اوﻟﺪوﻏﻮ‬
‫ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬ﻻاوﺑﺎﻟﯽ ﺑﯿﺮ ﺣﺮﮐﺘﻠﻪ ﻗﺎزاﻧﯿﻦ ﻗﺎرﺷﯿﺴﯿﻨﺪا اوﺗﻮرﻣﺎق اﯾﺴﺘﻪﯾﻦ اوﺷﻮن‬
‫ﻗﻮﺟﺎ اوﻏﻠﻮ اَﯾﺮَﮐﻪ‪» :‬ﻣﺮه‪ .‬اوﺷﻮن ﻗﻮﺟﺎ اوﻏﻠﻮ‪ ،‬ﺑﻮ اوﺗﻮران ﺑﯽﻟﺮﯾﻦ ﻫﺮ ﺑﯿﺮي‬
‫اوﺗﻮردوﻏﻮ ﯾﺌﺮي ﻗﯿﻠﯿﺠﯽ‪ ،‬اَﺗﻤﻪﯾﯽﻟﻪ آﻟﯿﺒﺪﯾﺮ‪ ،‬ﻣﺮه ﺑﺎﺷﻤﯽ ﮐﺴﺪﯾﻦ‪،‬‬
‫)‪(79‬‬
‫ﻗﺎﻧﻤﯽﺗﺆﮐﺪون‪ ،‬آﺟﻤﯽ دوﯾﻮردون‪ ،‬ﯾﺎﻟﯿﻨﺠﺎﻗﻤﯽ دوﻧﺎﺗﺪﯾﻦ« دﺋﻤﯿﺸﺪي‪.‬‬
‫ﺳﺎﻟﻮر ﻗﺎزان اﯾﻠﻪ ﺑﯿﺮﻟﯿﮑﺪه آد و ﺳﺎﻧﻼري ﺻﺪاﻻﻧﺎن اوچـاوخ و ﺑﻮزـاوخ‬
‫ﺑﯽﻟﺮﯾﻨﯿﻦ ﺑﺎﺷﻠﯿﺠﺎﻻري ﺑﻮﻧﻼردﯾﺮ‪ .‬ﺳﺎﻟﻮر ﻗﺎزان زاﻣﺎﻧﯿﻨﺪا ﯾﺎﺷﺎﻣﯿﺶ ﮐﯿﻤﯽ‬
‫ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﻠﻦ ﺑﯿﺮ ﭼﻮخ ﺷﺨﺺﻟﺮ واردﯾﺮ ﮐﯽ اوﻧﻼردان ﺑﻮرادا ﺑﺤﺚ‬
‫اﺋﺪﯾﻠﻤﻪﻣﯿﺸﺪﯾﺮ‪...‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪53 /‬‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا اوردو ﺗﺸﮑﯿﻼﺗﯽ‬

‫اورداﻻر‪:‬‬

‫ﺧﺎن ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯽ و ﺑﯽﻟﺮ اورداﻻردا )اوردو( ﯾﺎﺷﺎﯾﯿﺮدﯾﻼر‪ .‬اورداﻻر ﭼﻮﺧﻠﻮ‬

‫ﭼﺎدﯾﺮ و اوﺗﺎﻗﺪان دوزﻟﺪﯾﻠﻤﯿﺶ ﺑﺆﯾﻮك ﻗﺮارﮔﺎﻫﻼردﯾﺮ‪ .‬اورداﻻردا ﻏﻠﺒﻪﻟﯿﮏ‬
‫ﺧﺎﻟﻖ وار اﯾﺪي‪ .‬اوردا ﺻﺎﺣﯿﺒﯽ و ﻋﺎﯾﻠﻪﺳﯽ‪ ،‬ﻧﺆﮐﺮﻟﺮ‪ ،‬ﺧﺪﻣﺖﭼﯽﻟﺮ‪،‬‬
‫ﭼﻮﺑﺎﻧﻼردا ﺑﻮرادا ﯾﺎﺷﺎﯾﯿﺮدي‪ .‬اورداﻻردا ﻓﺌﻮدالﻻرﯾﻦ ﻋﻤﻮﻣﯽ اﯾﺶﻟﺮﯾﻨﯽ‬
‫ﮔﺆردوكﻟﺮي دﯾﻮاﻧﻼري وار اﯾﺪي‪ .‬اوﻧﻼرﯾﻦ اَن ﯾﺎﺧﯿﻦ آداﻣﻼري ﻧﺎﯾﺐﻟﺮ‬
‫)‪(80‬‬
‫ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯽ ﻗﺎزاﻧﯿﻦ ﻧﺎﯾﺒﯽﻧﯿﻦ آدي اﻟﯿﻎ ﻗﻮﺟﺎ اوﻏﻠﻮ ﺳﺎري ﻗﯿﻠﺒﺎش‬ ‫اﯾﺪي‪.‬‬
‫اﯾﺪي ﮐﯽ ﺷﺆﮐﻠﻮ ﻣﻠﯿﮑﯿﻦ ﻗﺎزاﻧﯿﻦ اورداﺳﯿﻨﺎ ﺑﺎﺳﻘﯿﻨﯽ زاﻣﺎﻧﯽ اؤﻟﻤﻮﺷﺪو‪ .‬اوﻏﻮز‬
‫ﯾﺎﺑﻘﻮﻻريﻧﯿﻦ ﻧﺎﯾﺐﻟﺮﯾﻨﻪ ﮐﻮلـارﮐﯿﻦ )ﮔﺆزرﮔﯿﻦ( دﺋﯿﻠﺪﯾﯿﯽ ﺑﻠﻠﯽدﯾﺮ‪ .‬اوﻏﻮزﻻر‬
‫اﺳﻼم اؤﻟﮑﻪﻟﺮﯾﻨﻪ ﮔﻠﺪﯾﮑﺪن ﺳﻮﻧﺮا ﮔﻮلـارﮐﯿﻦ ﮐﻠﻤﻪﺳﯿﻨﯽ اﯾﺸﻠﺘﻤﻪﻣﯿﺶ‪ ،‬اوﻧﺎ‬
‫ﮔﺆره ده ﺑﻮ ﺳﺆز ﺗﺪرﯾﺠﻦ اوﻧﻮدوﻟﻮب ﮔﺌﺘﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﺆﯾﻮك ﻓﺌﻮدالﻻرﯾﻦ اَن‬
‫ﯾﺎﺧﯿﻦ آداﻣﻼري آراﺳﯿﻨﺪا اﯾﻨﺎﻗﻼر )ﻣﺸﺎور( دا ﻧﻈﺮي ﺟﻠﺐ اﺋﺪﯾﺮ‪ .‬اﯾﻨﺎﻗﻼر‬
‫ﺣﺆﮐﻤﺪار و ﺑﻮﺗﻮن ﺑﯽﻟﺮﯾﻦ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﯾﺎﻧﻼرﯾﻨﺪا ﮔﺰن اوﻧﻼرﯾﻦ ﺷﺨﺼﯽ‬
‫ﺣﯿﺎﺗﻼرﯾﻨﺎ داﺧﯿﻞ اوﻟﻤﻮش آداﻣﻼر اﯾﺪي‪ .‬اﯾﻨﺎق ﮐﻠﻤﻪﺳﯿﻨﻪ ﮐﺎﺷﻐﺮيده و دﯾﮕﺮ‬
‫اﺳﮑﯽ اﺛﺮﻟﺮﯾﻤﯿﺰﯾﻦ ﻫﺌﭻ ﺑﯿﺮﯾﻨﺪه راﺳﺖ ﮔﻠﯿﻨﻤﯿﺮ‪ .‬ﺳﻠﺠﻮﻗﻼردا ﺣﺆﮐﻤﺪارا ﭼﻮخ‬
 ‫‪ / 54‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫ﯾﺎﺧﯿﻦ آداﻣﻼرا ﺑﻌﻀﻦ ﺧﺎص ﺑﯽ دﺋﯿﯿﻠﯿﺮدي‪ .‬اﯾﻨﺎق ﺳﺆزو اﺋﻠﺨﺎﻧﯽ دؤروﻧﺪن‬

‫اﻋﺘﺒﺎرن اﯾﺸﻠﻨﻤﮑﺪهدﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺑﯽﻟﺮﯾﻦ‪ ،‬ﺑﯽاوﺷﺎﻗﻼريﻧﯿﻦ ﻫﺌﭻ ﺑﯿﺮ زاﻣﺎن ﯾﺎﻧﻼرﯾﻨﺪان آﯾﺮﯾﻠﻤﺎﯾﺎن‬
‫دوﺳﺘﻼري وار اﯾﺪي ﮐﯽ‪ ،‬اوﻧﻼرا ﻋﻤﻮﻣﯽ اوﻻراق »ﯾﻮﻟﺪاش« دﺋﯿﻠﺪﯾﯿﯽ‬
‫)‪(81‬‬
‫ﯾﻮﻟﺪاش ﮐﻠﻤﻪﺳﯽ ﻣﻌﻨﺎﺳﯿﻨﺎ ﮔﺆره ﻣﻮﻧﻘﻮلﺟﺎ ﻧﺆﮐﺮ ﺳﺆزوﻧﻮن‬ ‫ﻣﻌﻠﻮﻣﺪور‪.‬‬
‫ﻗﺎرﺷﯿﻠﯿﻐﯽدﯾﺮ‪ .‬ﻻﮐﯿﻦ داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﻧﺆﮐﺮ ﺳﺆزو ﯾﻮﻟﺪاﺷﯿﻦ ﺳﯿﻨﻮﻧﯿﻤﯽ ﮐﯿﻤﯽ‬
‫)‪(82‬‬
‫ﺗﺎرﯾﺨﺪه ده ﯾﻮﻟﺪاش ﮐﻠﻤﻪﺳﯽﻧﯿﻦ ﺑﻮ ﻣﻌﻨﺎدا اﯾﺸﻠﻨﺪﯾﯿﻨﻪ داﯾﺮ‬ ‫اﯾﺸﻠﻨﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻌﻀﯽ ﻣﺜﺎﻟﻼر واردﯾﺮ‪ .‬ﺳﯿﻮاسـﻗﯿﺼﺮي و دﯾﮕﺮ ﺑﻌﻀﯽ ﺷﻬﺮﻟﺮﯾﻦ ﺣﺆﮐﻤﺪاري‬
‫ﻗﺎﺿﯽ ﺑﺮﻫﺎناﻟﺪﯾﻦ ﺑﯿﺮ دؤﯾﻮﺷﺪه اوﻧﺎ ﺻﺪاﻗﺘﻠﻪ ﺧﺪﻣﺖ اﺋﺪن ﺧﻠﯿﻞ آدﻟﯽ دول‬
‫ﻗﺪﯾﺮﻟﯽ ﺑﯿﺮ ﻋﺴﮕﺮه ﺧﻠﻌﺖ ﮔﺌﯿﺪﯾﺮﻣﯿﺶ‪ .‬دﯾﺮﻟﯿﮏ وﺋﺮﻣﯿﺶ و اوﻧﺎ »ﯾﻮﻟﺪاش‬
‫)‪(83‬‬
‫اﯾﺮاﻧﺪا ﺻﻔﻮي ﺣﺆﮐﻤﺪاري ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ دؤروﻧﺪه‬ ‫ﺧﻠﯿﻞ« دﺋﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻣﻠﯽ ﺑﯽﻟﺮدن اﺳﻤﺎﻋﯿﻞﻗﻠﯽﺑﯽ )ﺳﻮﻧﺮا ﺧﺎن( ﺣﺆﮐﻤﺪارﯾﻦ ﻣﻌﯿﺘﯿﻨﺪه ﯾﺎﺧﺸﯽ‬
‫ﺧﺪﻣﺖ اﺋﺘﺪﯾﯿﯽ اوﭼﻮن اوﻧﺎ »ﯾﻮﻟﺪاش«‪» ،‬ﯾﻮﻟﺪاش ﺑﺎﺷﯽ« ﻋﻨﻮاﻧﯽ‬
‫)‪(84‬‬
‫ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ دؤروﻧﺪه ده ﯾﺌﻨﯽ ﭼﺌﺮيﻟﺮه ﯾﻮﻟﺪاش ﺳﺆزو اﯾﻠﻪ‬ ‫وﺋﺮﯾﻠﻤﯿﺸﺪي‪.‬‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﺖ اﺋﺪﯾﻠﺪﯾﯿﯽ ﻣﻌﻠﻮﻣﺪور‪.‬‬
‫)‪(85‬‬
‫ﻗﺎزانﺑﯿﮕﯿﻦ ﯾﻮﻟﺪاﺷﻼريﻧﯿﻦ ‪ 300‬ﻧﻔﺮ اوﻟﺪوﻏﻮ آﯾﺪﯾﻦ اوﻟﻮر‪.‬‬
‫رﺷﯿﺪاﻟﺪﯾﻦدهﮐﯽ ﻓﺼﯿﻠﺪه ﻗﺌﯿﺪ اﺋﺪﯾﻠﺪﯾﯿﻨﻪ ﮔﺆره‪ ،‬ﺗﻮﻣﺎن آﺗﺎﺳﯽﻧﯿﻦ ﺗﺎﺧﺘﯿﻨﺎ‬
‫)‪(86‬‬
‫ﺳﻠﺠﻮق‬ ‫ﭼﯿﺨﻤﺎق اﯾﺴﺘﻪدﯾﯿﯽ زاﻣﺎن ﻣ‪‬ﻌﯿﯿﺘﯿﻨﻪ ‪ 300‬آدام ﮔﺆﺗﻮرﻣﻮﺷﺪو‪.‬‬
‫ﺗﺎرﯾﺨﭽﯿﺴﯽ ﻇﺎﻫﯿﺮ ﻧﯿﺸﺎﺑﻮري ده ﺳﻠﺠﻮق اوﻏﻠﻮ اﺳﺮاﺋﯿﻠﯿﻦ )آﺳﻼن( ﻏﺰﻧﻪﻟﯽ‬
‫ﻣﺤﻤﻮدون ﺣﻀﻮروﻧﺎ ﮔﺌﺪرﮐﻦ ﯾﺎﻧﯿﻨﺪا ‪ 300‬ﯾﺎراﺷﯿﻘﻠﯽ اﯾﮕﯿﺪ اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ‬
‫)‪(87‬‬
‫ﺑﻮ ﻗﺌﯿﺪﻟﺮ ﺑﯿﺰه‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ‪ ،‬اﺋﻞ ﺑﯽﻟﺮيﻧﯿﻦ ﯾﻮﻟﺪاﺷﻼريﻧﯿﻦ ﺳﺎﯾﯽﻧﯿﻦ‬ ‫ﺳﺆﯾﻠﻪﯾﯿﺮ‪.‬‬
‫‪ 300‬اوﻟﺪوﻏﻮ ﻓﯿﮑﺮﯾﻨﯽ وﺋﺮه ﺑﯿﻠﺮ‪ .‬ﻻﮐﯿﻦ ﺑﯽﻟﺮﯾﻦ ﯾﻮﻟﺪاﺷﻼريﻧﯿﻦ ﺳﺎﯾﯽ ‪40‬‬
‫)‪(88‬‬
‫ﺑﻮﻧﻼردان ﺑﯿﺮي ﺑﯽ و ﯾﺎ ﺷﺎﻫﺰادهﻧﯿﻦ ﻧﺎﯾﺒﯽ اﯾﺪي‪ .‬ﺑﯽﻟﺮﯾﻦ‬ ‫اﯾﺪي‪.‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪55 /‬‬

‫ﯾﻮﻟﺪاﺷﻼريﻧﯿﻦ ﺳﺎﯾﯽﻧﯿﻦ ‪ 40‬اوﻟﻤﺎﺳﯽ‪ ،‬داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ و ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻗﺎﯾﻨﺎﻗﻼرﯾﻦ‬

‫ﮔﺆﺳﺘﺮدﯾﯿﻨﻪ ﮔﺆره ﻫﺌﭻ ﺑﯿﺮ ﺳﯿﻤﺒﻮﻟﯿﮏ ﻣﺎﻫﯿﺖ داﺷﯿﻤﯿﺮ‪ .‬ﻗﺎراﻣﺎن ﺣﺆﮐﻤﺪاري‬
‫ﺑﯿﺮﯾﻨﺠﯽ ﻣ‪‬ﺤﻤ‪‬ﺖﺑﯽ‪ ،‬ﺳﻠﯿﻤﺎنﺑﯽ و ﻋﻼءاﻟﺪﯾﻦﺑﯿﮕﯿﻦ ﻣﺎﻫﯿﺖﻟﺮﯾﻨﺪه ﮐﯽ‬
‫)‪(89‬‬
‫ﻗﺎﺿﯽ‬ ‫اﯾﮕﯿﺪﻟﺮﯾﻦ ﺳﺎﯾﯽ ‪ 40‬اﯾﺪي‪ .‬ﻋﺰﯾﺰ اﺳﺘﺮآﺑﺎديﻧﯿﻦ ﺑﯿﺮ اﯾﻔﺎدهﺳﯿﻨﺪن‬
‫ﺑﺮﻫﺎناﻟﺪﯾﻨﯿﻦ ﻧﺆﮐﺮ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﯾﻮﻟﺪاﺷﻼريﻧﯿﻦ ‪ 40‬ﻧﻔﺮ اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ ادﻋﺎ اﺋﺘﻤﮏ‬
‫ﻣﻮﻣﮑﻮﻧﺪور‪ .‬آغﻗﻮﯾﻮﻧﻠﻮﻻرﯾﻦ ﺑﺎﺷﭽﯿﺴﯽ اوﻟﻤﺎزدان اؤﻧﺠﻪ اوزون ﺣﺴﻦ‬
‫)‪(90‬‬
‫ﺑﯿﮕﯿﻦده ﯾﻮﻟﺪاﺷﻼريﻧﯿﻦ ‪ 40‬ﻧﻔﺮ اوﻟﺪوﻏﻮﻧﺎ داﯾﺮ ﺑﻌﻀﯽ دﻟﯿﻞﻟﺮ واردﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺑﯽﻟﺮﯾﻦ و اوﻏﻮﻟﻼريﻧﯿﻦ ‪ 40‬ﯾﻮﻟﺪاﺷﯽ اوﻟﺪوﻏﻮ ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬ﺧﺎﺗﻮﻧﻼرﯾﻦ دا ‪40‬‬
‫)‪(91‬‬
‫اﯾﻨﺠﻪ ﺑﺌﻠﻠﯽ ﻗﯿﺰدان ﻋﺒﺎرت ﯾﻮﻟﺪاﺷﻼري وار اﯾﺪي‪.‬‬
 ‫‪ / 56‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﻋﺎﯾﻠﻪ ﺣﯿﺎﺗﯽ‬

‫ﻫﺎﻣﯿﺴﯽ ﺑﯽ اوﻻن ﺑﻮﺗﻮن ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼرﯾﻦ ﺗﮏ ﻗﺎدﯾﻨﻼ اﺋﻮﻟﯽ اوﻟﺪوﻗﻼري‬

‫اؤزوﻧﻮ ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﺮ‪ .‬داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﻧﻪ ﻣﻌﺸﻮﻗﻪدن‪ ،‬ﻧﻪ ده اوﯾﻨﺎﺷﺪان ﺑﺤﺚ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼرﯾﻦ ﺑﯿﺮﺟﻪ آروادﻻري واردﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ‪ ،‬دﯾﻘﻘﺘﻪ ﻻﯾﻖ ﺑﯿﺮ ﺧﺼﻮﺻﺪور‪.‬‬
‫ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯽ ﻗﺎزاﻧﯿﻦ ﺑﺌﻠﻪ ﺗﮏ ﺑﯿﺮ آرواديﻧﯿﻦ )ﺑﻮﯾﻮ اوزون ﺑﻮرﻻﺧﺎﺗﻮن( آدي‬
‫ﭼﮑﯿﻠﯿﺮ‪ .‬دوﻏﺮوداﻧﻤﯽ اوﻏﻮزﻻردا اﯾﮑﯿﻨﺠﯽ ﺑﯿﺮ ﻗﺎدﯾﻨﻼ اﺋﻮﻟﻨﻤﮏ ﻋﻨﻌﻨﻪﺳﯽ‬
‫ﯾﻮخ اﯾﺪي؟ ﺑﻮﻧﻮ ﺗﮑﺬﯾﺐ اﺋﺪن ﺑﯿﺮ ﻣﯿﺜﺎﻻ ﺷﺨﺼﻦ راﺳﺖ ﮔﻠﻤﻪدﯾﯿﻤﯽ‬
‫ﺳﺆﯾﻠﻪﻣﻪﻟﯿﯿﻢ‪ .‬اﺑﻦﻓﺪﻻن اوﻏﻮز ﺳﻮﺑﺎﺷﯿﺴﯽﻧﯿﻦ و ﻗﻮﻧﺎق ﻗﺎﻟﺪﯾﻐﯽ ﺑﯿﺮ اوﻏﻮزون‬
‫ﺗﮏ آروادﻟﯽ اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ ﮔﺆرﻣﻮﺷﺪو‪ .‬اوﻧﻼرﯾﻦ ﻗﺎدﯾﻨﻼرا ﻗﺎرﺷﯽ ﺳﺎﯾﻐﯽ و‬
‫ﺳﺌﻮﮔﯽ اﯾﻠﻪ داوراﻧﺪﯾﻘﻼري آﯾﺪﯾﻦ ﻧﻈﺮه ﭼﺎرﭘﯿﺮ‪ .‬ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼر ﺑﯿﺮ ﭼﻮخ ﺣﺎﻟﻼردا‬
‫ﻗﺎدﯾﻨﻼري ﻧﯿﻦ ﻣﺼﻠﺤﺘﯽ اﯾﻠﻪ ﺣﺮﮐﺖ اﺋﺪﯾﺮدﯾﻠﺮ‪ .‬ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼر ﻗﺎدﯾﻨﻼرا‬
‫»ﮔﺆرﮐﻠﻮم« )ﮔﺆزهﻟﯿﻢ( ﺳﺆزو اﯾﻠﻪ ﻣﺮاﺟﻌﺖ اﺋﺪﯾﺪﯾﻠﺮ‪ .‬ﻗﺎدﯾﻨﻼر ارﻟﺮﯾﻨﻪ‬
‫آﺟﯿﻘﻼري ﺗﻮﺗﺎﻧﺪا آﺟﯽ و ﺳﺮت ﺳﺆزﻟﺮ ﺳﺆﯾﻠﻪﯾﯿﺮدﯾﻠﺮ‪ .‬اﺋﻮﻟﻨﻤﻪده ﻗﯿﺰ اﺋﻮيﻧﯿﻦ‬
‫اوﻏﻼن اﺋﻮﯾﻨﺪن ﮐﺎﻟﯿﻢ و ﯾﺎ ﺑﺎﺷﻠﯿﻖ اﯾﺴﺘﻪﻣﻪﺳﯽ )ﻣﺎل ﻃﻠﺐ اﺋﺘﻤﻪﺳﯽ( ﻋﺎدﺗﯽ‬
‫)‪(92‬‬
‫‪-10‬ﺟﻮ ﻋﺼﺮده اوﻏﻮزﻻردا ﻫﻤﯿﻦ ﻋﺎدﺗﯿﻦ اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ‬ ‫وار اﯾﺪي‪.‬‬
‫ﮔﺆرﻣﻮﺷﺪوك‪ .‬ﺑﯿﺮـﺑﯿﺮﯾﻨﻪ ﯾﺎﺧﯿﻦ ﻋﺎﯾﻠﻪﻟﺮ ﻫﻠﻪ ﺑﺌﺸﯿﮑﺪه اوﻻرﮐﻦ اوﺷﺎﻗﻼرﯾﻨﯽ‬
‫)‪(93‬‬
‫اوﻏﻼن ﻧﺸﺎﻧﻼدﯾﻐﯽ ﻗﯿﺰﯾﻦ ﺑﺎرﻣﺎﻏﯿﻨﺎ اؤز اوزوﯾﻮﻧﻮ‬ ‫ﻧﺸﺎﻧﻼﯾﯿﺮدﯾﻼر‪.‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪57 /‬‬
‫)‪(94‬‬
‫ﻗﯿﺰدا ﻧﺸﺎﻧﻠﯿﺴﯿﻨﺎ اؤزو ﺗﯿﮑﺪﯾﯿﯽ ﻗﯿﺮﻣﯿﺰي رﻧﮓﻟﯽ ﺧﻔﺘﺎن‬ ‫ﺗﺎﺧﺎردي‪.‬‬
‫ﮔﺆﻧﺪهرهردي‪ ،‬اوﻏﻼن ﺑﻮ ﺧﻔﺘﺎﻧﯽ ﮔﺌﯿﯿﻨﻪرك ﮔﺮدهﯾﻪ ﮔﯿﺮهردي‪ .‬ﻧﺸﺎﻧﻼﻧﺪﯾﻘﺪان‬
‫ﺑﯿﺮ ﻣﺪت ﺳﻮﻧﺮا ﺗﻮي اﺋﺪﯾﻠﺮدي‪ .‬ﺗﻮي زاﻣﺎﻧﯽ اﺋﻮﻟﻪﻧﯿﻦ اوزوﯾﻮﻧﻪ‬
‫)‪(95‬‬
‫ﺗﺰه ﺑﯽ ﮔﺮدهﯾﻪ‬ ‫ﯾﻮﻟﺪاﺷﻼريﻧﯿﻦ اوخ آﺗﻤﺎﺳﯽ ﻋﺎدﺗﯽ ده وار اﯾﺪي‪.‬‬
‫)‪(96‬‬
‫ﮔﯿﺮهﺟﻪﯾﯽ ﯾﺌﺮي اوخ آﺗﺎراق ﺗﻌﯿﯿﻦ اﺋﺪهردي‪.‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﺑﯽﻟﺮدن ﺑﯿﺮ ﭼﻮﺧﻼريﻧﯿﻦ ﺑﯿﺮـﺑﯿﺮي اﯾﻠﻪ دؤﻧﮕﻮر اوﻟﺪوﻗﻼري‬
‫ﮔﻮزه ﭼﺎرﭘﯿﺮ‪ .‬ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯽ ﻗﺎزانﺧﺎن ﺑﺎﯾﻨﺪﯾﺮﺧﺎﻧﯿﻦ ﮐﻮ‪‬رهﮐﻪﻧﯽ اوﻟﺪوﻏﻮ ﮐﯿﻤﯽ‪،‬‬
‫آﻧﺎﺳﯽ دا ﺑﻮزـاوخ ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯿﺴﯽ آروز ﻗﻮﺟﺎﻧﯿﻦ ﺑﺎﺟﯿﺴﯽ اﯾﺪي‪ .‬ﯾﺌﻨﻪ‬
‫اوچـاوﺧﻼردان ﺑﺎﯾﺒﻮرا ﺑﯽ اوﻏﻠﻮ ﺑﺌﯿﺮهك ﺑﻮزـاوﺧﻼردان ﺑﺎي ﺑﺌﺠﺎن ﺑﯿﮕﯿﻦ‬
‫ﻗﯿﺰي اﯾﻠﻪ اﺋﻮﻟﻨﻤﯿﺸﺪي‪ .‬ﯾﺌﻨﻪ اﯾﭻ اوﻏﻮزﻻردان اوﻟﻤﺎﺳﯽ ﻓﺮض اﺋﺪﯾﻠﻦ ﻗﺎﺿﯿﻠﯿﻖ‬
‫ﻗﻮﺟﺎ ﺑﻮزـاوﺧﻼردان ﺳﺎﯾﯿﻼن ﺑﻮﻏﺪوز اﻣﻪﻧﯿﻦ ﺑﺎﺟﯿﺴﯽ اﯾﻠﻪ اﺋﻮﻟﻨﻤﯿﺶ‪ ،‬ﺑﻮ‬
‫ﺑﺎﺧﯿﻤﺪان اوﻏﻠﻮ ﯾﺌﯿﻨﻪك دوﻏﻮﻟﻤﻮﺷﺪور‪ .‬ﺑﻮ ﻣﯿﺜﺎﻟﻼر اوﻏﻮزﻻر آراﺳﯿﻨﺪا‬
‫ﮐﻨﺎردان اﺋﻮﻟﻨﻤﮏ ﻋﺎدﺗﯽﻧﯿﻦ اوﻟﺪوﻏﻮ ﺣﺆﮐﻤﻮﻧﻮ وﺋﺮه ﺑﯿﻠﺴﻪده‪ ،‬ﺑﻮ ﺑﺎرهده ﻗﻄﻌﯽ‬
‫ﺑﯿﺮ ﺳﺆز ﺳﺆﯾﻠﻪﻣﮏ ﻣﻮﻣﮑﻮن دﺋﯿﯿﻠﺪﯾﺮ‪ .‬ﭼﻮﻧﮑﻮ ﺑﻮ اﺋﻮﻟﻨﻤﻪﻟﺮده ﺳﺎدهﺟﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ‬
‫و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﯿﺮ ﻏﺎﯾﻪ ﮔﻮدوﻟﻤﻮش اوﻻ ﺑﯿﻠﺮ‪ .‬اوﺳﺘﻪﻟﯿﮏ‪ ،‬ﻗﺎراﮔﻮﻧﻪﻧﯿﻦ اوﻏﻠﻮ‬
‫)‪( 97‬‬
‫ﻗﺎراﺑﻮداﻏﯿﻦ ﻋﻤﯿﺴﯽﻧﯿﻦ )ﯾﻌﻨﯽ ﻗﺎزاﻧﯿﻦ( ﻗﯿﺰي اﯾﻠﻪ اﺋﻮﻟﻨﺪﯾﯿﻨﯽ ﺑﯿﻠﯿﺮﯾﮏ‪.‬‬
‫داﺳﺘﺎن ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼريﻧﯿﻦ ﺑﻌﻀﯽﻟﺮيﻧﯿﻦ اؤزﻟﺮي ﮐﯿﻤﯽ ﯾﺎﺧﺸﯽ آت ﻣﯿﻨﻦ‪،‬‬
‫ﻗﯿﻠﯿﻨﺞ ﻗﻮرﺷﺎﻧﺎن ﻗﯿﺰ اﯾﺴﺘﻪﻣﻪﻟﺮي دﯾﻘﻘﺘﯽ ﺟﻠﺐ اﺋﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ ﺑﯿﺮ ﻧﺎﻏﯿﻞ ﻋﻨﺼﺮو‬
‫دﺋﯿﯿﻠﺪﯾﺮ‪ ،‬ﺗﻮرك اﺋﻞ و ﺑﻮﯾﻼرﯾﻨﺪا ﻫﺮ زاﻣﺎن ﺑﺌﻠﻪ ﻗﯿﺰ و ﻗﺎدﯾﻨﻼرا راﺳﺖ ﮔﻠﻤﮏ‬
‫ﻣﻮﻣﮑﻮﻧﺪور‪15 .‬ـ ﺟﯽ ﻋﺼﺮده آﻧﺎدوﻟﻮدان ﮐﺌﭽﻦ آوروﭘﺎﻟﯽ ﺑﯿﺮ ﺳﯿﺎح ﺗﻮرﮐﻤﻦ‬
‫ﻗﺎدﯾﻨﻼريﻧﯿﻦ اﯾﮕﯿﺪﻟﯿﯿﻨﯽ‪ ،‬ﮐﯿﺸﯽﻟﺮ ﮐﯿﻤﯽ ووروﺷﺪوﻗﻼرﯾﻨﯽ اﺋﺸﯿﺘﺪﯾﯿﻨﯽ و ﺑﻮﻧﺎ‬
‫ﺣﯿﺮت اﺋﺘﺪﯾﯿﻨﯽ ﯾﺎزﻣﯿﺸﺪﯾﺮ‪ (98).‬ﺑﻮﻧﺎ ﮔﺆرهده ﺑﺌﯿﺮهﮐﯿﻦ آداﺧﻠﯿﺴﯽ ﺑﺎﻧﯽ ﭼﯿﭽﮏ‬
‫)‪(99‬‬
‫»ﻗﯿﺰ‬ ‫اﯾﻠﻪ ﮔﻮﻟﺸﻤﻪﺳﯽ ﻫﺌﭻ ﮐﯿﻤﯽ ﺣﯿﺮﺗﻠﻨﺪﯾﺮﻣﻪﻣﻪﻟﯿﺪﯾﺮ‪ .‬ﭼﻮﻧﮑﻮ ﮐﺎﺷﻐﺮي‬
 ‫‪ / 58‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫اﯾﻠﻪ ﮔﻮﻟﺸﻤﻪ‪ ،‬ﻗﯿﺴﺮاق اﯾﻠﻪ ﯾﺎرﯾﺸﻤﺎ« ﺷﮑﻠﯿﻨﺪه ﺑﯿﺮ آﺗﺎﻻر ﺳﺆزو اﯾﺸﻠﺘﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻮ آﺗﺎﻻر ﺳﺆزوﻧﻮ ﺑﯿﻠﻤﻪﯾﻦ و ﯾﺎ اوﻧﺎ ﻋﻤﻞ اﺋﺘﻤﻪﯾﻦ ﺑﺌﯿﺮهك ﺳﺆﮔﯿﻠﯿﺴﯿﻨﻪ ﻣﻐﻠﻮب‬
‫اوﻟﻤﺎﻗﺪان ﮔﻮﺟﻠﻪ ﻗﻮرﺗﺎرﻣﯿﺸﺪي‪.‬‬
‫ﻣﺨﺘﺼﺮي‪ ،‬داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﻗﺎدﯾﻨﻼرا ﯾﻮﮐﺴﮏ و د‪‬ﯾﺮﻟﯽ ﺑﯿﺮ ﯾﺌﺮ وﺋﺮﯾﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫دهﻟﯽدوﻣﺮوﻟﻮ ﻓﺪاﮐﺎرﻟﯿﻖ ﺳﺆزوﻧﻮ آﻧﺎﺳﯿﻨﺪان دﺋﯿﯿﻞ‪ ،‬ﮔﺆزﻟﻤﻪدﯾﯿﯽ ﺣﺎﻟﺪا‬
‫)‪(100‬‬
‫اوﻏﻮز اﺋﻠﯿﻨﺪه ﻗﺎدﯾﻨﻼرﯾﻦ ﺟﻤﻌﯿﺖ اﯾﭽﯿﻨﺪه ﻧﻪ‬ ‫آروادﯾﻨﺪان اﺋﺸﯿﺘﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﻗﺪر ﺷﺮﻓﻠﯽ و ﯾﻮﮐﺴﮏ ﺑﯿﺮ ﻣﻮﻗﻊ ﺗﻮﺗﺪوﻗﻼرﯾﻨﯽ ﺑﻮﻧﺪان ﺑﺎﺷﺎ دوﺷﻤﮏ‬
‫ﻣﻮﻣﮑﻮﻧﺪورﮐﯽ‪ ،‬اﺑﻮاﻟﻘﺎﺿﯽﻧﯿﻦ »ﺷﺠﺮه ﺗﺮاﮐﻤﻪ«ﺳﯿﻨﻪ ﻗﺎﯾﻨﺎق اوﻻن »اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪ«‪-‬‬
‫ﻟﺮده ﺑﯿﺮ ﭼﻮخ ﻗﺎدﯾﻨﻼرﯾﻦ اوﻏﻮز اﺋﻠﯿﻨﺪه ﺑﯽﻟﯿﮏ اﺋﺘﺪﯾﮏﻟﺮي ﺑﯿﻠﺪﯾﺮﯾﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫ﺑﯽﻟﺮﯾﻦ ﯾﺌﻨﯽ دوﻏﻮﻟﻤﻮش اوﺷﺎﻗﻼري »ﺳﺎرﻣﺎﺳﯽ ﻗﯿﺰﯾﻞ ﺑﺌﺸﯿﮏﻟﺮده«‬
‫ﯾﺎﺗﯿﺮﯾﻠﯿﺮ و داﯾﻪﻟﺮه )دادي( وﺋﺮﯾﻠﻪرك ﺑﺆﯾﻮدوﻟﻮردو‪ .‬ﻗﯿﺰ اوﺷﺎﻗﻼريﻧﯿﻦ‬
‫دوﻏﻮﻟﻤﺎﺳﯽ اوﻧﻼردا‪ ،‬ﻋﺮبﻟﺮده اوﻟﺪوﻏﻮ ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬ﻏﺼﻪ ﯾﺎراﺗﻤﯿﺮدي‪ .‬ﺑﺎي ﺑﺌﺠﺎن‬
‫ﺑﯽ ﻗﯿﺰي اوﻟﻤﺎﺳﯽ اوﭼﻮن ﻗﺎﻟﯿﻦ اوﻏﻮز ﺑﯽﻟﺮﯾﻨﺪن آﻟﻘﯿﺶ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ دوﻋﺎ‬
‫اﺋﺘﻤﻪﻟﺮﯾﻨﯽ رﯾﺠﺎ اﺋﺘﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ (101).‬ﺑﯽﻟﺮﯾﻦ ﯾﺌﺘﯿﺸﻤﯿﺶ ﺟﺎوان اوﻏﻮﻟﻼرﯾﻨﺎ ﻗﺎرﺷﯽ‬
‫داوراﻧﯿﺸﻼري ﺷﻔﻘﺖ و ﺳﺌﻮﮔﯽ اﯾﻔﺎده اﺋﺪﯾﺮ‪ ،‬آﺗﺎ اﯾﻠﻪ اوﻏﻮل آراﺳﯿﻨﺪاﮐﯽ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺒﺖﻟﺮ اﯾﺴﻪ رﺳﻤﯿﺘﺪن اوزاق ﮔﺆروﻧﻮر‪ ،‬داﺳﺘﺎﻧﻼردا دوﻧﯿﺎﯾﺎ ﻗﺎرﺷﯽ اﺣﺘﺮام‬
‫)‪(102‬‬
‫ﻫﺮ وﺳﯿﻠﻪ اﯾﻠﻪ ﺑﯿﻠﺪﯾﺮﯾﻠﯿﺮ‪» ،‬آﻧﺎ ﺣﺎﻗﻘﯽ ﺗﺎﻧﺮي ﺣﺎﻗﻘﯿﺪﯾﺮ« دﺋﯿﯿﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﻗﺎرداش ﺳﺌﻮﮔﯿﺴﯽ و ﻗﺎرداﺷﯽ اوﻟﻤﺎﻏﯿﻦ اؤﻧﻤﯽ ﻣﺨﺘﻠﯿﻒ‬
‫وﺳﯿﻠﻪﻟﺮ اﯾﻠﻪ ﺑﯿﻠﺪﯾﺮﯾﻠﯿﺮ‪ .‬ﺣﺘﺘﺎ داﺳﺘﺎﻧﻼردان ﺑﻌﻀﯿﺴﯽﻧﯿﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺴﻮ اﺳﯿﺮ‬
‫دوﺷﻤﻮش ﻗﺎرداﺷﯿﻦ ﺧﻼص اﺋﺪﯾﻠﻤﻪﺳﯽ و ﻗﺼﺎﺻﯿﻨﯿﻦ آﻟﯿﻨﻤﺎﺳﯽ ﺣﺎﻗﺪادﯾﺮ‪.‬‬
‫اوﺷﻮن ﻗﻮﺟﺎ اوﻏﻠﻮ ﺳﺆﯾﺮك ﮐﺎﻓﯿﺮﻟﺮﯾﻦ آﻟﯿﻨﺠﺎ ﻗﺎﻻﺳﯿﻨﺪا دوﺳﺘﺎق اوﻻن‬
‫ﻗﺎرداﺷﯿﻨﯽ ﺧﻼص اﺋﺘﻤﮏ ﺗﺸﺒﺜﻮﻧﻮن ﻗﺎرﺷﯿﺴﯿﻨﯽ آﻟﻤﺎق اﯾﺴﺘﻪﯾﻦ آﺗﺎ و آﻧﺎﺳﯿﻨﺎ‬
‫)‪( 103‬‬
‫ﺑﺌﻠﻪ دﺋﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪:‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪59 /‬‬

‫»اوچ ﯾﻮز آﻟﺘﻤﯿﺶ آﻟﺘﯽ آﻟﭗ آوا ﺑﯿﻨﺴﻪ‬

‫ﻗﺎﻧﻠﯽ ﮔﺌﯿﯿﮏ اوزرﯾﻨﻪ ﻏﻮﻏﺎ ﻗﻮﭘﺴﺎ‬
‫ﻗﺎرداﺷﻠﯽ اﯾﮕﯿﺪﻟﺮ ﻗﺎﻟﺨﺎر‪ ،‬ﻗﻮﭘﺎر اوﻟﻮر‬
‫ﻗﺎرداشﺳﯿﺰ ﻣﺴﮑﯿﻦ اﯾﮕﯿﺪ اَﻧﺴﻪﺳﯿﻨﻪ ﯾﻮﻣﺮوق ﺗﻮﺧﻮﻧﺴﺎ‪.‬‬
‫آﻏﻼﯾﯿﺒﺎن دؤرد ﯾﺎﻧﯿﻨﺎ ﺑﺎﺧﺎر اوﻟﻮر‬
‫آﻻ ﮔﺆزدن آﺟﯽ ﯾﺎﺷﯿﻦ ﺗﺆﮐﺮ اوﻟﻮر«‬

‫ﺑﺎﺳﺎت دا ﺑﺆﯾﻮك ﻗﺎرداﺷﯽ ﻗﯿﯿﺎن ﺳﻠﺠﻮﻏﻮن ﺗﭙﻪﮔﺆز ﻃﺮﻓﯿﻨﺪن‬

‫اؤﻟﺪوروﻟﺪوﯾﻮﻧﻮ ﺑﯿﻠﻨﺪه اوﻧﻮن اوﭼﻮن ﯾﺎﻧﯿﻘﻠﯽ ﺑﯿﺮ آﻏﯽ دﺋﯿﯿﺐ اوزون‪-‬اوزون‬
‫آﻏﻼﻣﯿﺸﺪي‪ .‬داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﺣﺆرﻣﺖ ﺳﺎﺧﻼﻣﺎق ﻣﻌﻨﺎﺳﯿﻨﺪا ﺳﺎﻻم وﺋﺮﻣﻪ و ال‬
‫اؤﭘﻤﻪدن ﺑﺤﺚ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪ .‬ﺳﺎﻻم ﻓﻮرﻣﺎﺳﯽ‪» ،‬ﺑﺎش اﺋﻨﺪﯾﺮﯾﺐ‪ ،‬ﺑﺎﻏﯿﺮ‬
‫)‪(104‬‬
‫ﺑﻮ آﻧﺎدوﻟﻮ ﺗﻮركﻟﺮﯾﻨﺪه ﺳﻮن زاﻣﺎﻧﻼرا ﻗﺪر ﺑﺎﺷﻠﯿﺠﺎ ﺳﺎﻻم‬ ‫ﺑﺎﺳﻤﺎﻗﺪي«‪.‬‬
‫ﺷﮑﻠﯽ اوﻟﻮب‪ ،‬ﺑﻮ ﮔﻮن ﺗﻮرﮐﯿﻪﻧﯿﻦ اوﺟﻘﺎر وﻻﯾﺖﻟﺮﯾﻨﺪه اؤزوﻧﻮ ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ‬
‫ﺳﺎﻻم ﺷﮑﻠﯽﻧﯿﻦ ﻣﯿﻠﻠﯽ ﺑﯿﺮ ﺳﺠﯿﻪﺳﯽ اوﻟﻮبـاوﻟﻤﺎدﯾﻐﯽ ﺑﺎرهده اﯾﻨﺪي ﻗﻄﻌﯽ‬
‫ﺑﯿﺮ ﺣﮑﻢ وﺋﺮﻣﮏ ﻣﻮﻣﮑﻮن دﺋﯿﯿﻞ‪ .‬ﯾﺌﻨﻪ داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﺑﯿﺮ ﯾﺌﺮده »ال‬
‫ﻗﺎووﺷﺪوروب اول اﯾﮕﯿﺪه ﺳﺎﻻم وﺋﺮﮔﯿﻞ« دﺋﯿﯿﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫اﺑﻦﻓﺪﻻن اﯾﺘﯿﻞ ﺑﻮﯾﻮ ﺑﻮﻟﻘﺎرﻻريﻧﯿﻦ اؤز ﺣﺆﮐﻤﺪارﻻرﯾﻨﺎ ﭘﺎﭘﺎﻗﻼرﯾﻨﯽ‬
‫ﻗﻮﻟﺘﻮﻗﻼري آﻟﺘﯿﻨﺎ ﻗﻮﯾﺪوﻗﺪان ﺳﻮﻧﺮا ﺑﺎﺷﻼري اﯾﻠﻪ ﺳﺎﻻم وﺋﺮدﯾﮏﻟﺮﯾﻨﯽ‬
‫ﺳﺆﯾﻠﻪﯾﯿﺮ‪ .‬ﮐﺮﻣﺎن ﺣﺆﮐﻤﺪاري آﻟﭗ ارﺳﻼﻧﯿﻦ ﻗﺎرداﺷﯽ ﮐﺎووردﺑﯽ ﻗﺎرداﺷﯽ‬
‫اوﻏﻠﻮ ﻣﻠﯿﮏ ﺷﺎه اﯾﻠﻪ دؤﯾﻮﺷﺪه اﺳﯿﺮ آﻟﯿﻨﺪﯾﻐﯽ زاﻣﺎن ﻣﻠﯿﮏ ﺷﺎه ﻋﻤﯿﺴﯽﻧﯿﻦ‬
‫)‪(105‬‬
‫ﯾﺎﻧﯿﻨﺎ ﮔﺌﺪﻧﺪه آﺗﯿﻨﺪان دوﺷﻤﻮش و ﭘﺎﭘﺎﻏﯿﻨﯽدا ﺑﺎﺷﯿﻨﺪان ﭼﯿﺨﺎرﺗﻤﯿﺸﺪي‪.‬‬
 ‫‪ / 60‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫ﮐﺎﺷﻐﺮيده »ﯾﻮﮐﻮﻧﺞ« ﺳﺆزو اﯾﺸﻠﻪﻧﯿﺮ‪(106).‬ﯾﻮﮐﻮﻧﺞ ﺑﺎش اﯾﻪرك ﺳﺎﻻﻣﻼﻣﺎ‬

‫ﻣﻌﻨﺎﺳﯿﻨﯽ وﺋﺮﯾﺮ‪ .‬ﻣﻮﻧﻘﻮﻟﻼرﯾﻦ اؤز ﺑﺆﯾﻮكﻟﺮﯾﻨﯽ دﯾﺰ وورﻣﺎﻗﻼ ﺳﺎﻻﻣﻼدﯾﻖ‪-‬‬
‫ﻻرﯾﻨﯽ ﺑﯿﻠﯿﺮﯾﮏ‪.‬‬
‫اوﺗﻮرﻣﺎق ﻓﻮرﻣﺎﺳﯽ ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا دﻗﯿﻖ ﺑﯿﺮ اﯾﻔﺎده ﯾﻮﺧﺪور‪ .‬ﻫﺮ ﺣﺎﻟﺪا ﭼﻮخ‬
‫ﯾﺎﯾﯿﻠﻤﯿﺶ اوﺗﻮرﻣﻮش ﻓﻮرﻣﺎﺳﯽ ﺑﺎرداشﻗﻮرﻣﺎ اوﻟﻤﺎﻟﯿﺪﯾﺮ‪ .‬داﻧﯿﺸﻤﺎق اﯾﺴﺘﻪﯾﻦ‬
‫آدام ﺑﺆﯾﻮكﻟﺮ ﻗﺎرﺷﯿﺴﯿﻨﺪا دﯾﺰ ﭼﺆﮐﺮدي‪ .‬ﺑﻮﮔﻮن ﺗﻮرﮐﯿﻪده ﺑﻮ ﻋﺎدت ﻫﻠﻪده‬
‫ﯾﺎﺷﺎﻣﺎﻗﺪادﯾﺮ‪ .‬ﮐﯿﭽﯿﮏﻟﺮ ﺑﺆﯾﻮكﻟﺮﯾﻦ الﻟﺮﯾﻨﺪن‪ ،‬ﺑﺆﯾﻮكﻟﺮده اوﻧﻼرﯾﻦ‬
‫ﺑﻮﯾﻮﻧﻼرﯾﻨﺪان اؤﭘﺮﻟﺮ‪ .‬اوزون زاﻣﺎن آﯾﺮي دوﺷﻦﻟﺮ ﻗﻮووﺷﺪوﻗﺪا ﺑﯿﺮـﺑﯿﺮﻟﺮﯾﻨﯽ‬
‫ﻗﻮﺟﺎﻗﻼﯾﯿﺮﻻر‪.‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪61 /‬‬

‫اوردوﻻر‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا اوردو و ﻋﺴﮕﺮ ﺳﺆزﻟﺮيﻧﯿﻦ ﻗﺎرﺷﯿﻠﯿﻐﯽ ﮐﯿﻤﯽ ﺗﻮرﮐﺠﻪ ﭼ‪‬ﺮي‪،‬‬

‫ﻓﺎرﺳﺠﺎ ﻟﺸﮕﺮ ﮐﻠﻤﻪﻟﺮي اﯾﺸﻠﻪدﯾﻠﯿﺮ‪ .‬اوردو و ﻋﺴﮕﺮ ﻣﻌﻨﺎﺳﯿﻨﺪا اوﻻن ﻗﺪﯾﻢ‬
‫ﺗﻮرك ﺳﺆزو »ﺳﻮ« ﺗﻤﺎﻣﯿﻠﻪ اﯾﺸﻠﻨﻤﯿﺮ‪ .‬اوﻏﻮز اوردوﺳﻮ ﺑﻮﺗﻮﻧﻠﻮﮐﻠﻪ آﻟﺘﯽ‬
‫ﻋﺴﮕﺮﻟﺮدن ﺗﺸﮑﯿﻞ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪ ،‬ﺳﺎغ و ﺳﻮل اوﻟﻤﺎﻗﻼ اﺳﺎﺳﻦ اﯾﮑﯽ ﻗﻮﻻ‬
‫آﯾﺮﯾﻠﯿﺮدي‪ .‬داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﮐﯽ اوﻏﻮز اﺋﻠﯿﻨﺪه ﺳﯿﺎﺳﯽ اوﺳﺘﻮﻧﻠﻮك اوچـاوﺧﻼردا‬
‫اوﻟﺪوﻏﻮ اوﭼﻮن‪ ،‬اوﻧﻼر داﻫﺎ ﺷﺮﻓﻠﯽ ﺳﺎﯾﯿﻼن ﺳﺎغ ﻗﻮﻟﻮ ﺗﺸﮑﯿﻞ اﺋﺪﯾﺮدﯾﻠﺮ‪.‬‬
‫ﺷﺆﮐﻠﻮﻣﻠﯿﮏ اﯾﻠﻪ ﺳﺎﻟﻮر ﻗﺎزان آراﺳﯿﻨﺪا ﺑﺎش وﺋﺮهن ووروﺷﻤﺎدا اوﻏﻮز‬
‫اوردوﺳﻮﻧﻮن دؤﯾﻮش ﻣﻮﻗﻌﯽ ﺑﺌﻠﻪ اﯾﺪي‪ :‬ﮐﺆﮐﺲ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺮﮐﺰده ﺳﺎﻟﻮرﻗﺎزان‪،‬‬
‫ﺳﺎغ ﻗﻮﻟﺪا ﻗﺎزان ﺑﯿﮕﯿﻦ ﻗﺎرداﺷﯽ ﻗﺎرا ﮔﻮﻧﻪ‪ ،‬ﺳﻮل ﻗﻮﻟﺪا ﺑﻮزـاوﺧﻼرﯾﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﭽﯿﺴﯽ دهﻟﯽ دو‪‬ﻧﺪار ووروﺷﻮردو‪ .‬ﺑﯽﻟﺮ آت اوﺳﺘﻮﻧﺪه دؤﯾﻮﺷﭽﻮﻟﺮﯾﻦ‬
‫اﯾﭽﻪرﯾﺴﯿﻨﺪه ﻗﯿﺰﻏﯿﻦ ووروﺷﻤﺎﻻردا اﺷﺘﺮاك اﺋﺪﯾﺮدﯾﻠﺮ‪ .‬داﺳﺘﺎﻧﻼردا‬
‫اوﻏﻮزﻻرﯾﻦ ﺑﺎﺷﻠﯿﺠﺎ ﺳﯿﻼﺣﻼري‪ :‬اوخ‪ ،‬ﻗﯿﻠﯿﻨﺞ‪ ،‬ﻗﺎرﻏﯽ )ﺳﻮﻧﮕﻮ‪ :‬ﺟﯿﺪا( و‬
‫ﭼﻮﻣﺎﻗﺪان )ﺗﻮﭘﭙﻮز‪ ،‬ﮔﻮرز( ﻋﺒﺎرت اﯾﺪي‪ .‬ﻣﺪاﻓﻌﻪ ﺳﯿﻼﺣﻼري اﯾﺴﻪ ﻗﺎﻟﺨﺎن‪،‬‬
‫آرﺧﺎ زﯾﺮﻫﻠﯽ و اﯾﺸﻮق )ﺗﻮﻏﻮﻟﻘﺎ( اﯾﺪي‪.‬‬
‫اوﺧﻮن ﺗﻮركﻟﺮﯾﻦ ﻣﯿﻠﻠﯽ ﺳﻼﺣﯽ اوﻟﺪوﻏﻮ ﺑﻠﻠﯽدﯾﺮ‪ .‬ﺗﺎرﯾﺨﺪه ﺑﻮ ﺳﯿﻼﺣﯽ‬
‫ﺗﻮركﻟﺮ و ﻣﻮﻧﻘﻮﻟﻼر ﮐﯿﻤﯽ ﻣﻬﺎرﺗﻠﻪ اﯾﺸﻠﻪدن ﭼﻮخ آز ﺧﺎﻟﻖ ﺗﺎﭘﯿﻼر‪.‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا اوﺧﻮن ﻗﺎﯾﯿﻦ آﻏﺎﺟﯿﻨﺪان ﺣﺎﺿﯿﺮﻻﻧﺪﯾﻐﯽ ﻗﺌﯿﺪ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪ .‬ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ‬
 ‫‪ / 62‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫اوﺧﻼري اﯾﺴﻪ ﺷﺎم آﻏﺎﺟﯿﻨﺪان ﺣﺎﺿﯿﺮﻻﻧﯿﺮدي‪ .‬اوﺧﻼرﯾﻦ اوﺟﻮﻧﺪاﮐﯽ دﻣﯿﺮ‬

‫ﭘﺎرﭼﺎﺳﯿﻨﺎ »ﺗﻤﺮهن«‪ ،‬آرﺧﺎﺳﯿﻨﺪاﮐﯽ اوچ ﺗﻮك ﭘﺎرﭼﺎﺳﯿﻨﺎ دا ﯾﻮﻟﻪك )ﯾﺌﻠﻪك(‬
‫دﺋﯿﯿﻠﯿﺮدي‪ .‬ﯾﺌﻠﻪﯾﯿﻦ اوﺧﻮن ﻫﺪﻓﻪ اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ آﻟﻤﺎﺳﯿﻨﺪا ﻣﻬﻢ روﻟﻮ واردﯾﺮ‪.‬‬
‫اوﺧﻼرﯾﻦ ﻗﻮﯾﻮﻟﺪوﻏﻮ ﻗﺎﺑﺎ »ﺑﻠﯿﻎ« ﺑﻌﻀﻦ ده »ﺳﺎداق« دﺋﯿﯿﻠﯿﺮدي‪ .‬ﺑﻮ ﻗﺎﺑﻼرﯾﻦ‬
‫‪ 80–90‬اوخ ﺗﻮﺗﺪوﻏﻮ دا ﻗﺌﯿﺪ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪ .‬داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼرﯾﻦ آﻏﺠﺎ ﺗﻮ‪‬زﻟﻮ‪،‬‬
‫ﻗﺎﺗﯽ ﯾﺎﯾﻼرﯾﻨﺪان دا ﺗﺌﺰـﺗﺌﺰ ﺑﺤﺚ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪ .‬ﺗﻮز ﯾﺎﯾﻼرا دوﻻﻧﺎن ﺳﯿﺮﯾﻤﺎ دﺋﯿﯿﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫ﯾﺎﯾﻼر ﻋﻤﻮﻣﯿﺘﻠﻪ اﯾﻨﮏ داﻣﺎرﯾﻨﺪان ﺣﺎﺿﯿﺮﻻﻧﯿﺮدي‪ .‬ﻻﮐﯿﻦ ﺑﻌﻀﯽ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼرﯾﻦ‬
‫)‪( 107‬‬
‫ﯾﺎﯾﻼريﻧﯿﻦ ﮐﯿﺮﯾﺶﻟﺮيﻧﯿﻦ ﻗﻮرد داﻣﺎرﯾﻨﺪان اوﻟﺪوﻏﻮ ﻗﺌﯿﺪ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫ﯾﺎﯾﻼرﯾﻦ ﻗﺎﺑﻼري ﯾﻮﺧﺪور‪ :‬ﻗﺎروﯾﺎ )ﺑﯿﻠﻪﮔﻪ( آﺳﯿﻼراق داﺷﯿﻨﯿﺮدﯾﻖ‪ .‬اوﻏﻮزﻻر‬
‫و ﻋﻤﻮﻣﯿﺘﻠﻪ ﺗﻮركﻟﺮ ﭘﺮاﮐﺘﯿﮑﯽ اوﻟﻤﺎدﯾﻐﯽ اوﭼﻮن ﭼﻮخ زاﻣﺎن ﯾﺎي ﻗﺎﺑﯿﻨﺪان‬
‫اﺳﺘﻔﺎده اﺋﺘﻤﻪﻣﯿﺸﻠﺮ‪ .‬ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼر ﻫﻢ ﻣﻬﺎرتﻟﺮﯾﻨﯽ آرﺗﯿﺮﻣﺎق‪ ،‬ﻫﻢ ده اﯾﻠﻨﻤﮏ‬
‫اوﭼﻮن »ﺑﻮﺗـ«ـﻪ ﯾﻌﻨﯽ ﻧﺸﺎﻧﮕﺎﻫﺎ اوخ آﺗﺎردﯾﻼر‪.‬‬
‫ﻗﺎرﻏﯽ داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﺳﯿﻨﻮﻧﯿﻤﯽ اوﻻن ﺑﻮ ﺳﺆزﻟﺮﻟﻪ ده اﯾﻔﺎده اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪ :‬ﺳﻮﻧﮕﻮ‪،‬‬
‫ﺟﯿﺪا‪ ،‬ﮔﺆﻧﺪهر‪ .‬ﺑﻮﻧﻼردان ﺳﻮ‪‬ﻧﮕﻮ ﻗﺪﯾﻢ ﺗﻮرك ﺳﺆزودور‪ .‬ﺟﯿﺪا ﻣﻮﻧﻘﻮﻟﺠﺎ‬
‫اوﻟﻤﺎﻟﯿﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ اوچ ﮐﻠﻤﻪده ‪.15‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮﯾﻦ ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ ﺗﺎرﯾﺦﻟﺮﯾﻨﺪه اﯾﺸﻠﻪﻧﯿﺮ‪.‬‬
‫ﻗﺎرﻏﯽ ﻗﻮﻟﺘﻮق ﻗﯿﺴﯿﻼراق دورﺗﻤﮏ‪ ،‬ﺳﺎﻧﺠﻤﺎق اوﭼﻮن اﺳﺘﻔﺎده اﺋﺪﯾﻠﯿﺮدي‪.‬‬
‫ﻫﺠﻮم ﺳﯿﻼﺣﻼرﯾﻨﺪان ﺑﯿﺮي ده ﭼﻮﻣﺎﻗﺪﯾﺮ‪ .‬ﭼﻮﻣﺎق ﺗﻮركﻟﺮ ﻃﺮﻓﯿﻨﺪن ﻫﺮ ﯾﺌﺮه‪،‬‬
‫ﻫﺮ زاﻣﺎن اﺳﺘﻔﺎده اﺋﺪﯾﻠﻦ ﺑﯿﺮ ﺳﯿﻼح دﯾﺮ‪ .‬او آﻏﺎﺟﺪان و دﻣﯿﺮدن ﻗﺎﯾﺮﯾﻠﯿﺮ‪ .‬آﻏﺎج‬
‫ﭼﻮﻣﺎﻏﺎ ﺗﻮرﮐﯿﻪده ﺑﻮزداﻏﺎن دﺋﯿﯿﻠﺪﯾﯿﯽ ده ﺑﻠﻠﯽدﯾﺮ‪ .‬ﻣﺪاﻓﻌﻪ ﺳﯿﻼﺣﻼري‪،‬‬
‫دﺋﯿﯿﻠﺪﯾﯿﯽ ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬ﻗﺎﻟﺨﺎن‪ ،‬زﯾﺮه و اﯾﺸﻮق‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻮﻏﻮﻟﻘﺎ اﯾﺪي‪ .‬اﯾﺸﻮق‬
‫ﮐﺎﺷﻐﺮي ﻃﺮﻓﯿﻨﺪن آدي ﭼﮑﯿﻠﻦ ﺗﻮرﮐﺠﻪ ﺑﯿﺮ ﮐﻠﻤﻪدﯾﺮ و دﺑﯿﻠﻘﻪ ﻣﻌﻨﺎﺳﯽ وﺋﺮﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻮﻧﻮن ﺳﯿﻨﻮﻧﯿﻤﯽ اوﻻن ﺗﻮﻏﻮﻟﻘﺎ اﯾﺴﻪ ﻣﻮﻧﻘﻮل ﺳﺆزو اوﻟﻤﺎﻟﯿﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪63 /‬‬

‫ﻣﯿﻨﯿﺠﯽﻟﯿﮏ‬

‫آﺗﯿﻦ ﻗﺪﯾﻢ ﺗﻮركﻟﺮﯾﻦ ﺣﯿﺎﺗﯿﻨﺪا ﻧﻪ ﻗﺪر اؤﻧﻤﻠﯽ ﯾﺌﺮي اوﻟﺪوﻏﻮ ﺑﻠﻠﯽدﯾﺮ‪.‬‬

‫دوه ﻋﺮبﻟﺮ اوﭼﻮن ﻧﻪ ﻗﺪر ﻻزﯾﻤﻠﯽ اﯾﺪﯾﺴﻪ‪ ،‬آت دا ﺗﻮركﻟﺮ اوﭼﻮن او ﻗﺪر‬
‫ﻻزﯾﻤﻠﯽ اﯾﺪي‪ .‬ﮔﺌﻨﯿﺶ ﭼﺆلﻟﺮي اوﻧﻼرﻻ ﮐﺌﭽﺮ‪ ،‬اﺗﯿﻨﺪن ﯾﺌﯿﻪر‪ ،‬ﺳﻮدوﻧﺪن‬
‫اﯾﭽﮑﯽ )ﻗﯿﻤﯿﺰ( ﺣﺎﺿﯿﺮﻻﯾﺎر‪ ،‬ﮔﺆﻧﻮﻧﺪن و ﻗﯿﻠﯿﻨﺪان دا ﻓﺎﯾﺪاﻻﻧﺎردﯾﻼر‪.‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا اوﻏﻮز اﺋﻠﯽﻧﯿﻦ و ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼريﻧﯿﻦ ﺣﯿﺎﺗﯿﻨﺪا آﺗﯿﻦ اؤﻧﻤﯽ آﯾﺪﯾﻦ ﻧﻈﺮه‬
‫ﭼﺎرﭘﯿﺮ‪ .‬اوﻧﻼر »ﭘﯿﺎدا ارﯾﻦ ﻋﻤﻮﻣﯽ اوﻟﻤﺎز‪ ،‬آت اﯾﺶﻟﺮ‪ ،‬ار اؤﯾﻮﻧﺮ« ﮐﯿﻤﯽ‬
‫ﺳﺆزﻟﺮي ﺗﺌﺰـﺗﺌﺰ ﺳﺆﯾﻠﻪﯾﺮدﯾﻠﺮ‪ .‬ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼرﯾﻦ آﺗﻼري ﻻپ ﭼﻮخ اﯾﺪي‪ .‬ﺑﻮ‪،‬‬
‫ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎﺗﻼرادا اوﯾﻐﻮﻧﺪور‪ .‬اﺳﻼم ﻣﺆﻟﻠﯿﻒﻟﺮيﻧﯿﻦ ﻓﯿﮑﺮﯾﻨﻪ ﮔﺆره‪،‬‬
‫ﺗﻮركﻟﺮ ﺳﺎﯾﺴﯿﺰـﺣﺴﺎﺑﺴﯿﺰ آﺗﯽ اوﻻن ﺑﯿﺮ ﺧﺎﻟﻖ اوﻻراق ﺗﺎﻧﯿﻨﺪﯾﻘﻼري ﮐﯿﻤﯽ‪،‬‬
‫‪.10‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮده ﺗﻮرك ﺧﺎﻗﺎﻧﯽ دا ﻣﯿﻨﯿﺠﯽﻟﺮي ﭼﻮخ ﺑﯿﺮ ﺣﺆﮐﻤﺪار اوﻻراق‬
‫)‪(108‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼرﯾﻦ آﺗﻼريﻧﯿﻦ آدﻻرﯾﻨﺪان ﺑﺤﺚ‬ ‫ﻣﺸﻬﻮر اﯾﺪي‪.‬‬
‫)‪(109‬‬
‫ﺑﻮﻧﻮ ﻃﺒﯿﻌﯽ‬ ‫اﺋﺪﯾﻠﻤﯿﺮ‪ .‬اوﻧﻼر ﮔﺆرﮐﻢﻟﺮي اﯾﻠﻪ ﯾﺎددا ﺳﺎﺧﻼﻧﯿﺮ‪ ،‬ﺗﺎﻧﯿﻨﯿﺮدي‪.‬‬
‫ﺣﺴﺎب اﺋﺘﻤﮏ ﻻزﯾﻤﺪﯾﺮ‪ .‬ﭼﻮﻧﮑﻮ آﺗﻼرﯾﻦ ﻻپ ﭼﻮخ اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ‬
‫ﺳﺆﯾﻠﻪﻣﯿﺸﺪﯾﮏ‪ .‬زاﻣﺎﻧﯿﻤﯿﺰدا ﺗﻮرﮐﯿﻪده ده آﺗﻼرا آد ﻗﻮﯾﻤﺎق ﻋﺎدﺗﯽ ﯾﻮﺧﺪور‪.‬‬
‫ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼر آﯾﻘﯿﺮﻻرا ﻣﯿﻨﯿﺮﻟﺮ‪ .‬ﭼﻮﻧﮑﻮ ﺗﻮرك آﺗﻼريﻧﯿﻦ آﯾﻘﯿﺮﻻري داﻫﺎ‬
‫ﯾﺎﺧﺸﯿﺪﯾﺮ‪ .‬ﺣﺎلﺑﻮﮐﯽ ﻋﺮب آﺗﻼرﯾﻨﺪا ﻗﯿﺴﺮاﻗﻼر اوﺳﺘﻮن ﺳﺎﯾﯿﻠﯿﺮدي‪ .‬ﺗﻮركﻟﺮ‬
‫آﯾﻘﯿﺮ اوﻟﻤﺎﯾﺎن آﺗﯽ آﺧﺘﺎﻻﯾﺎردﯾﻼر‪ .‬ﺑﺌﻠﻪ آﺗﻼر داﻫﺎ دؤزوﻣﻠﻮ اوﻟﻮردوﻻر‪.‬‬
‫ﺗﻮركﻟﺮﯾﻦ آﺧﺘﺎﻻﻧﻤﯿﺶ آﺗﻼري ﻋﺮب اؤﻟﮑﻪﻟﺮﯾﻨﺪه ده آد ﭼﯿﺨﺎرﺗﻤﯿﺸﺪي‪.‬‬
 ‫‪ / 64‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫آﺗﻼرﯾﻦ ﺑﺎﺷﻼري ﺑﯿﺮ ﭼﻮخ ﺣﺎﻟﻼردا ﻗﻮچ و ﺗﻮﺧﻠﻮ ﺑﺎﺷﻼرﯾﻨﺎ‬

‫)‪(110‬‬
‫آت ﻧﻮﻋﻮﻧﻮ ﮔﺆﺳﺘﺮﻣﮏ اوﭼﻮن »ﯾﻮﻧﺪ« ﺳﺆزو‬ ‫اوﺧﺸﺎدﯾﻠﯿﺮدي‪.‬‬
‫)‪(111‬‬
‫ﯾﺎﺧﺸﯽ آت اوﭼﻮن اﯾﺸﻠﻪﻧﻦ ﺳﺆز ﻗﺪﯾﻤﺪه و اﯾﻨﺪي ده‬ ‫اﯾﺸﻠﻪدﯾﻠﯿﺮدي‪.‬‬
‫اﯾﺸﻠﻪﻧﻦ »ﯾﻮﯾﻮرهك« ﺳﺆزودور‪ .‬آﻧﺠﺎق آﺗﻼرﯾﻦ ﯾﺌﺮﯾﺶـﻗﺎﭼﯿﺶ ﻃﺮزﻟﺮي‬
‫ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا آﭼﯿﻖ ﺑﯿﺮ ﺷﺌﯽ ﺳﺆﯾﻠﻨﻤﯿﺮ‪.‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﺟﻨﺲ و ﯾﺎﺧﺸﯽ آﺗﻼر اوﻻراق ﺑﺪوي آﺗﻼردان داﻧﯿﺸﯿﻠﯿﺮ‪ .‬ﺑﻮ‬
‫آﺗﻼر »ﺑﺪوي آﺗﻼر »اﯾﺴﺴﯿﻨﯽ ‪ «ssini‬ﺻﺎﺣﯿﺒﯿﻨﯽ( ﮔﺆروب اوﺧﺮادﯾﻘﺪا« ﺳﺆزو‬
‫اﯾﻠﻪ ﺗﻌﺮﯾﻔﻠﻪﻧﯿﺮدي‪ .‬ﺑﺪوي آﺗﻼر ﺳﺆزو اﯾﻠﻪ ﻋﺮب آﺗﻼري ﻧﻈﺮده ﺗﻮﺗﻮﻟﻮر‪ ،‬ﺑﯿﺮ‬
‫)‪(112‬‬
‫»ﺑﺪوي آت«‬ ‫ﯾﺌﺮده اﯾﺴﻪ »ﻋﺮب آﺗﻼري« ﻋﺒﺎرهﺳﯽ اﯾﺸﻠﻨﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺳﺆزوﻧﻮن آق ﻗﻮﯾﻮﻧﻠﻮ ﻃﺮﻓﯿﻨﺪن اﯾﺸﻠﻨﺪﯾﯿﯽ‪ ،‬اوﻧﻼرﯾﻦ ﺑﻮ آﺗﻼرا ﭼﻮخ‬
‫اوﺳﺘﻮﻧﻠﻮك وﺋﺮدﯾﯿﯽ ده ﺑﻠﻠﯽدﯾﺮ‪ .‬اوزون ﺣﺴﻦ ﺑﯽ ﺷﺨﺼﻦ اؤزو ﺑﺪوي آﺗﯿﻦ‬
‫)‪(113‬‬
‫ﻋﺮب آﺗﯿﻨﯽ ﯾﺎﻟﻨﯿﺰ ﯾﺎﺧﯿﻦ‬ ‫)اﺳﺐ ﺑﺪوي( ﺟﻨﺴﯿﻨﯽ داﻫﺎ ﭼﻮخ ﺑﻪﯾﻪﻧﯿﺮدي‪.‬‬
‫ﺷﺮﻗﺪهﮐﯽ ﺗﻮركﻟﺮ دﺋﯿﯿﻞ ﺧﺰر آرﺧﺎﺳﯽ ﺗﻮرﮐﻤﻦﻟﺮيﻧﯿﻦ ده ﯾﺎﺧﯿﻨﺪان‬
‫)‪(114‬‬
‫ﺗﺎﻧﯿﺪﯾﻘﻼري ﻧﻈﺮه ﭼﺎرﭘﯿﺮ‪ .‬اوﻧﻼرﯾﻦ اﯾﻔﺎدهﻟﺮﯾﻨﺪه ده ﻋﺮب آﺗﯽ ﺗﻌﺮﯾﻔﻠﻪﻧﯿﺮ‪.‬‬
‫ﺳﻠﺠﻮق دؤروﻧﺪن ﺑﺮي آﻧﺎدوﻟﻮدا ﻫﺮ ﯾﺌﺮده آﺧﺘﺎرﯾﻼن ﺟﻨﺲ آﺗﻼر‬
‫ﯾﺌﺘﯿﺸﺪﯾﺮﯾﻠﺪﯾﯿﻨﯽ ﺑﯿﻠﯿﺮﯾﮏ‪ .‬ﺑﻮ آﺗﻼر اﺳﺎﺳﻦ ﻗﺎراﻣﺎن ﯾﺆرهﺳﯿﻨﺪه ﯾﺌﺘﯿﺸﺪﯾﺮ‪-‬‬
‫)‪(115‬‬
‫ﺗﻮرﮐﻤﻦﻟﺮﯾﻦ ﯾﺌﺘﯿﺸﺪﯾﺮدﯾﮏﻟﺮﯾﻨﯽ ﮔﺆﺳﺘﺮدﯾﯿﯽ‬ ‫ﯾﻠﯿﺮدي‪ .‬ﻣﺎرﮐﻮﭘﻮﻟﻮﻧﻮن‬
‫ﮔﺆزهل ﺗﻮرﮐﻤﻦ آﺗﻼري ﺑﻮﻧﻼردﯾﺮ‪14 .‬ـ ﺟﯽ ﻋﺼﺮده ﺑﯿﺮ ﻋﺮب ﺳﺎﻟﻨﺎﻣﻪﭼﯿﺴﯽ‬
‫ده)‪ (116‬ﮔﺮﻣﯿﯿﺎن و ﮐﺎﺳﺘﺎﻣﻮﻧﻮ آﺗﻼرﯾﻨﯽ ﺗﻌﺮﯾﻔﻠﻪﯾﯿﺮدي‪.‬‬
‫ﻻﮐﯿﻦ ﺳﻮن ﻋﺼﺮﻟﺮده ﮐﯽ اوزون ﺳﻮر‪‬ن دؤﯾﻮشﻟﺮ و دﯾﮕﺮ ﺳﺒﺐﻟﺮ اﯾﻠﻪ‬
‫اﯾﻠﮕﯿﻠﯽ ﺗﻮرك ﮐﻨﺪﻟﯿﺴﯽﻧﯿﻦ ﯾﻮﺧﺴﻮﻟﻼﺷﻤﺎﺳﯽ آﻧﺎدوﻟﻮدا آﺗﭽﯿﻠﯿﻐﯽ دا ﯾﻮخ‬
‫اﺋﺘﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪65 /‬‬

‫ﮔﺌﯿﯿﻢ‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻼرداﮐﯽ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼرﯾﻦ ﮔﺌﯿﯿﻤﯽ ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا آﭼﯿﻖ ﺑﯿﺮ ﻓﯿﮑﯿﺮ ﺳﺆﯾﻠﻨﻤﯿﺮ‪.‬‬

‫ﭘﺎﻟﺘﺎرا داﺳﺘﺎﻧﻼردا دا ﺗﻮپ )دون( دﺋﯿﯿﻠﯿﺮ‪ .‬ﮐﺆﯾﻨﻪﯾﯿﻦ )ﮐﻮﻣﻤﮏ ـ ﮐﺆﻧﻠﮏ( ده‬
‫آدي ﭼﮑﯿﻠﯿﺮ‪ .‬ﺑﻮﻧﺪان ﺑﺎﺷﻘﺎ‪ ،‬ﺑﻮز اوﺧﻼرﯾﻦ ﺑﺎﺷﭽﯿﺴﯽ آت آﻏﯿﺰﻟﯽ‬
‫)‪(117‬‬
‫آروزﻗﻮﺟﺎﻧﯿﻦ اﺋﺮﮐﮏ درﯾﺴﯿﻨﺪن ﮐﻮرك و ﭘﺎﭘﺎق ﮔﺌﯿﺪﯾﯿﻨﺪن ﺑﺤﺚ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫‪.10‬ﺟﻮ ﻋﺼﺮده آدﻟﯽـﺳﺎﻧﻠﯽ اوﻏﻮزﻻرﯾﻦ ﺑﻼواﺳﻄﻪ ﻗﻮﻧﺸﻮ اﺳﻼم‬
‫اؤﻟﮑﻪﻟﺮﯾﻨﺪه اﻋﻤﺎل اﺋﺪﯾﻠﻤﯿﺶ ﮐﺆﯾﻨﮏ و ﺧﻔﺘﺎن ﮔﺌﯿﺪﯾﮏﻟﺮﯾﻨﯽ ﺑﯿﻠﯿﺮﯾﮏ‪ .‬ﺧﺎﻟﻖ‬
‫اﯾﺴﻪ ﻫﺮ ﺣﺎﻟﺪا اؤزوﻧﻮن ﺗﻮﺧﻮدوﻏﻮ اﯾﻨﺠﻪ ﯾﻮن و اﯾﻨﺠﻪ ﮐﺌﭽﻪدن ﭘﺎﻟﺘﺎر‬
‫ﮔﺌﯿﯿﻨﯿﺮدي‪ .‬داﺳﺘﺎﻧﻼردادا ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼرﯾﻦ ﮔﻮﻧﺪهﻟﯿﮏ ﮔﺌﯿﯿﻢﻟﺮي اﯾﭽﻪرﯾﺴﯿﻨﺪه آغ‬
‫)‪(118‬‬
‫ﻗﯿﺮﻣﯿﺰي رﻧﮓﻟﯽ ﺧﻔﺘﺎﻧﯽ اﯾﺴﻪ آﻧﺠﺎق اﺋﻮﻟﻨﻤﻪﻟﯽ‬ ‫ﺧﻔﺘﺎن ﻧﻈﺮه ﭼﺎرﭘﯿﺮ‪.‬‬
‫)‪(119‬‬
‫اوﻻﻧﻼر ﮔﺌﯿﯿﺮدﯾﻠﺮ‪.‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﺑﺎش اؤرﺗﻮﺳﻮ اوﻻراق ﺑﺆرك و ﺳﺎرﯾﻐﯿﻦ آدي ﭼﮑﯿﻠﯿﺮ‪ .‬ﺑﺆرك‬
‫ﺗﻮركﻟﺮﯾﻦ ﻣﯿﻠﻠﯽ ﺑﺎش ﮔﺌﯿﯿﻤﯽدﯾﺮ‪ .‬ﺑﺆرﮐﻮن ‪.13–15‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮﻟﺮده ﻗﯿﺮﻣﯿﺰي‬
‫)‪(120‬‬
‫آﻧﺎدوﻟﻮدا اﯾﻠﮏ دﻓﻪ آغ رﻧﮓﻟﯽ ﺑﺆرﮐﻮن‬ ‫رﻧﮕﺪه اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ ﺑﯿﻠﯿﺮﯾﮏ‪.‬‬
‫ﮔﺌﯿﻤﻪﮔﯽ ‪.13‬ﺟﻮ ﻋﺼﺮﯾﻦ اﯾﮑﯿﻨﺠﯽ ﯾﺎرﯾﺴﯿﻨﺪا ﮐﯽ دﻧﯿﺰﻟﯽ ﺣﺪود ﺑﺆﻟﮕﻪﺳﯽ‬
‫)‪(121‬‬
‫ﺑﻮ ﮔﻮن ﺗﻮرﮐﯿﻪﻧﯿﻦ ﺑﯿﺮ‬ ‫ﺑﯽﻟﺮﯾﻨﺪن )ﻣﺤﻤﺖ( ﺑﯽ دب ﺣﺎﻟﯿﻨﺎ ﺳﺎﻟﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﭼﻮخ ﯾﺌﺮﻟﺮﯾﻨﺪه اﯾﮑﯽ ﺟﻮر ﺑﺎش ﮔﺌﯿﯿﻤﯿﻨﻪ ﺑﺆرك دﺋﯿﯿﻠﻤﮑﺪهدﯾﺮ‪ .‬ﺳﺎرﯾﻐﺎ ﮔﻠﯿﻨﺠﻪ‬
‫ﺗﻮ‪‬ﻏﺮول ﺑﯿﮕﯿﻦ ‪.1038‬ﺟﯽ اﯾﻠﺪه ﻧﯿﺸﺎﺑﻮرا ﮔﯿﺮدﯾﯿﯽ زاﻣﺎن ﺑﺎﺷﯿﻨﺪا اوﻟﺪوﻏﻮ‬
 ‫‪ / 66‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫ﺑﻠﻠﯽدﯾﺮ‪ 14 .‬و ‪.15‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮﻟﺮده آﻧﺎدوﻟﻮدا ﺣﺆﮐﻤﺪار و ﺑﯽﻟﺮده ﺳﺎرﯾﻘﺪان‬

‫اﺳﺘﻔﺎده اﺋﺪﯾﺮدﯾﻠﺮ‪ .‬ﺗﻮرك ﺳﺎرﯾﻐﯽ اورﺗﺎ ﺑﺆﯾﻮﮐﻠﻮﮐﺪه و ﻗﯿﻮرﯾﻤﺪي‪ ،‬ﮔﺆزل ﺑﯿﺮ‬
‫ﮔﺆروﻧﻮﺷﻪ ﻣﺎﻟﯿﮏ اﯾﺪي‪ .‬ﺑﻮ ﺳﺎرﯾﻖ ﻣﯿﺼﯿﺮده ﺗﻮرﮐﻤﻦ ﺳﺎرﯾﻐﯽ ﮐﯿﻤﯽ‬
‫)‪(122‬‬
‫ﺗﺎﻧﯿﻨﻤﯿﺸﺪي‪.‬‬
‫)‪( 123‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا آﯾﺎق ﻗﺎﺑﯽ اوﻻراق »اﺋﺪﯾﮏ« و »ﺳﻮ‪‬ﻗﻤﺎن« آدﻻري ﭼﮑﯿﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫اﺋﺪﯾﮏ)‪ (124‬ﺳﻮن ‪ 15 -20‬اﯾﻞ ﻗﺪر ﻣﺎراش‪ ،‬آداﻧﺎ‪ ،‬آﻧﺘَﺐ‪ ،‬و ﺧﺘﺎي وﻻﯾﺖﻟﺮﯾﻨﺪه‬
‫ﮔﺌﯿﯿﻠﻤﮑﺪه اﯾﺪي‪ .‬ﺑﻮ‪ ،‬ﺑﻮﻏﺎزي ﺗﻘﺮﯾﺒﻦ ‪ 40‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ اوزوﻧﻠﻮﻗﺪا‪ ،‬اؤﮐﭽﻪﺳﯿﺰ‪،‬‬
‫ﺑﻮرﻧﻮ دﯾﮏ‪ ،‬ﺳﺎري و ﻗﯿﺮﻣﯿﺰي رﻧﮓﻟﯽ ﭼﮑﻤﻪﻟﺮدﯾﺮ‪ .‬اﺋﺪﯾﮏ ﺑﯿﺮ ﻧﺌﭽﻪ ﻋﺼﺮ‬
‫اؤﻧﺠﻪ ﺑﻮﺗﻮن آﻧﺎدوﻟﻮ ﺗﻮرﮐﻤﻦﻟﺮي ﻃﺮﻓﯿﻨﺪن ﮔﺌﯿﯿﻠﯿﺮدي‪ ،‬ﺣﺘﺘﺎ ﻗﺎدﯾﻨﻼرﯾﻦ ﺑﺌﻠﻪ‬
‫)‪(125‬‬
‫ﺳﻮﻗﻤﺎﻧﺎ ﮔﻠﯿﻨﺠﻪ‪ ،‬ﺑﻮدا ﭼﮑﻤﻪ ﻣﻌﻨﺎﺳﯿﻨﺪا‬ ‫اﺋﺪﯾﮏ ﮔﺌﯿﺪﯾﮏﻟﺮي ﺑﻠﻠﯽدﯾﺮ‪.‬‬
‫)‪( 126‬‬
‫اوﻟﺴﺎدا‪ ،‬اﺋﺪﯾﮑﺪن ﻓﺮﻗﻠﻪﻧﯿﺐـ ﻓﺮﻗﻠﻨﻤﻪدﯾﯿﯽ ﯾﺎﺧﺸﯽ ﺑﯿﻠﯿﻨﻤﯿﺮ‪.‬‬
‫‪.15‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮده ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽﻻردا داﺧﯿﻞ اوﻟﻤﺎﻗﻼ ﺗﻮرﮐﯿﻪ ﺗﻮركﻟﺮيﻧﯿﻦ‬
‫ﻗﯿﺎﻓﻪﻟﺮي ﺟﻐﺘﺎي ﺗﻮركﻟﺮيﻧﯿﻨﮑﯽ اﯾﻠﻪ ﻋﯿﻨﯽ اﯾﺪي‪ .‬ﻣﯿﺼﯿﺮﻟﯽ ﻣﺆﻟﻠﯿﻒ اﺑﻦ‬
‫اﯾﺎس آﻧﺎدوﻟﻮ ﺗﻮركﻟﺮيﻧﯿﻦ ﻗﯿﺎﻓﻪﻟﺮﯾﻨﯽ ﺗﻮرﮐﻤﻦ ﻗﯿﺎﻓﻪﺳﯽ ﮐﯿﻤﯽ ﺗﺼﻮﯾﺮ اﺋﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫داﺳﺘﺎن ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼريﻧﯿﻦ ﮔﺌﯿﯿﻢﻟﺮﯾﻨﯿﻨﺪه ﺗﻮرﮐﯿﻪ ﺗﻮركﻟﺮيﻧﯿﻦ ﮔﺌﯿﯿﻢﻟﺮي اﯾﻠﻪ‬
‫ﻋﯿﻨﯽ اوﻟﺪوﻏﻮ ﺑﻠﻠﯽ اوﻟﻮر‪ .‬اوﻏﻮزﻻر ﺳﺎﭼﻼرﯾﻨﯽ اوزاﺗﺪﯾﻘﻼري‪ ،‬ﺑﻮﻧﻮن‬
‫ﻋﮑﺴﯿﻨﻪ اوزﻟﺮﯾﻨﯽ ﻗﯿﺮﺧﺪﯾﻘﻼري اؤﻧﺠﻪدن دﺋﯿﯿﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﺗﻮرﮐﯿﻪده ده ﺧﺎﻟﻘﯿﻦ‬
‫و ﻋﺴﮕﺮﻟﺮﯾﻦ اوزﻟﺮﯾﻨﯽ ﻗﯿﺮﺧﺪﯾﻘﻼري ﻧﻈﺮه ﭼﺎرﭘﯿﺮ‪ .‬ﻣﯿﺼﯿﺮﯾﻦ ﻓﺘﺤﯿﻨﺪن ﺳﻮﻧﺮا‬
‫ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ ﺧﺪﻣﺘﯿﻨﻪ ﮔﯿﺮن ﭼﺮﮐﺰ ﻣﻤﻠﻮكﻻريﻧﯿﻦ اﯾﻠﮏ اﯾﺸﯽ ﺳﺎﻗﻘﺎﻟﻼرﯾﻨﯽ‬
‫ﻗﯿﺮﺧﺪﯾﺮﻣﺎق و ﺗﻮرﮐﻤﻦ ﻗﯿﻠﯿﻐﯿﻨﺎ )ﯾﻌﻨﯽ ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ ﻗﯿﺎﻓﻪﺳﯿﻨﻪ( ﮔﯿﺮﻣﮏ‬
‫اوﻟﻤﻮﺷﺪور‪ (127).‬آﻧﺠﺎق ﺑﯿﺰﯾﻢ داﺳﺘﺎن ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼري ﮐﯿﻤﯽ آﻧﺎدوﻟﻮ ﺗﻮركﻟﺮي ده‬
‫ﺑﯿﻎ ﺳﺎﺧﻼﯾﯿﺮدﯾﻼر‪ .‬ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼردان ﻗﺎﺿﯿﻠﯿﻖ ﻗﻮﺟﺎ اوﻏﻠﻮ ﯾﺌﯿﻨﮏ »ﻗﻮﻻﻏﯽ ﻗﯿﺰﯾﻞ‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪67 /‬‬

‫ﮐﻮﭘﻪﻟﯽ« ﺗﺼﻮﯾﺮ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪.14-15 (128).‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮﻟﺮده ﺑﻌﻀﯽ ﺗﻮرك ﺣﺆﮐﻤﺪار و‬

‫)‪( 129‬‬
‫ﺑﯽﻟﺮيﻧﯿﻦده ﯾﺌﯿﻨﮏ ﮐﯿﻤﯽ ﻗﻮﻻﻗﻼرﯾﻨﺎ ﺳﯿﺮﻏﺎﻻر ﺗﺎﺧﺪﯾﻘﻼرﯾﻨﯽ ﺑﯿﻠﯿﺮﯾﮏ‪.‬‬
‫ﯾﺌﻨﻪ داﺳﺘﺎﻧﻼردا اوﻏﻮز اﺋﻠﯿﻨﺪه ﺑﻌﻀﯽ اﯾﮕﯿﺪﻟﺮﯾﻦ اوزﻟﺮﯾﻨﺪه اؤرﺗﻮك‬
‫اوﻟﺪوﻏﻮ ﺳﺆﯾﻠﻪﻧﯿﻠﯿﺮ‪ .‬ﺑﻮﻧﻼر ﺑﺎﺷﻠﯿﺠﺎ اوﻻراق ﻗﺎﻧﺘﻮراﻟﯽ‪ ،‬ﻗﺎراﭼﮑﻮر و اوﻏﻠﻮ‬
‫)‪(130‬‬
‫ﺑﻮ ﮔﻨﺞﻟﺮﯾﻦ ﭼﻮخ‬ ‫ﻗﯿﺮخ ﻗﯿﻨﻮك و ﺑﻮز آﯾﻘﯿﺮﻟﯽ ﺑﺎﻣﺴﯽ ﺑﺌﯿﺮهك اﯾﺪي‪.‬‬
‫ﯾﺎراﺷﯿﻘﻠﯽ اوﻟﺪوﻗﻼري اوﭼﻮن اوزﻟﺮﯾﻨﻪ ﻧﻘﺎب ﺗﻮﺗﺪوﻗﻼري ﺑﺎﺷﺎ دوﺷﻮﻟﻮر‪ .‬ﺑﻮ‬
‫ﺳﻮﻧﻮﻧﺠﻮ ﻗﯿﺎﻓﻪﻧﯿﻦ ﮔﺆز د‪‬ﯾﻤﻪ اﯾﻨﺎﻣﯽ اﯾﻠﻪ اﯾﻠﮕﯿﻠﯽ اوﻟﻤﺎﺳﯽ اﺣﺘﻤﺎل اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪.‬‬
 ‫‪ / 68‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫اووﭼﻮﻟﻮق‬

‫ﺑﯽﻟﺮ زوﻣﺮهﺳﯿﻨﻪ ﻣﻨﺴﻮب اوﻻن ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼر واﺧﺘﻼرﯾﻨﯽ دؤﯾﻮشﻟﺮده‪،‬‬

‫اووﭼﻮﻟﻮق اﺋﺘﻤﮑﺪه و ﺗﻮي وﺋﺮﻣﮑﺪه ﮐﺌﭽﯿﺮﯾﺮدﯾﻠﺮ‪ .‬ﺑﯽﻟﺮﯾﻦ اووﭼﻮ ﺑﺎﺷﯿﻼري‬
‫وار اﯾﺪي‪ .‬ﺑﯽﻟﺮ ﺑﻌﻀﻦ اؤز ﯾﻮردﻻرﯾﻨﺪاﮐﯽ اووﻻﻗﻼردا‪ ،‬ﻗﻮرﻗﻮﻻردا ﺗﮏ‪،‬‬
‫ﺑﻌﻀﻦده اﯾﭻﻟﺮﯾﻨﺪن ﺑﯿﺮيﻧﯿﻦ دﻋﻮﺗﯽ اﯾﻠﻪ ﮐﻮ‪‬ﻟﻠﺌﮑﺘﯿﻮ ﺷﮑﯿﻠﺪه اووﻻ ﻣﺸﻐﻮل‬
‫اوﻟﻮردوﻻر‪ .‬ﺑﺎﺷﻠﯿﺠﺎ اوو ﺣﺌﯿﻮاﻧﻼري ﻗﺎﭼﺎرﻻردان ﻣﺎرال‪ ،‬ﺟﺌﯿﺮان‪،‬‬
‫اوﭼﺎرﻻردان دا ﻗﺎز‪ ،‬اؤردك‪ ،‬ﮐﮑﻠﯿﮏ و ﮔﺆﯾﺮﭼﯿﻦ اﯾﺪي‪ .‬ﺑﺴﻠﻪﻧﻦ اوو‬
‫)‪(131‬‬
‫ﻗﻮﺷﻼرﯾﻨﺪان ﻗﯿﺮﻏﯽ‪ ،‬ﺷﺎﻫﯿﻦ و ﺳﻮﻧﻘﻮرون آدﻻري ﭼﮑﯿﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ اوو ﺗﺸﮑﯿﻼﺗﯿﻨﺪا ﺧﺼﻮﺻﯽ آﺗﻤﺎﺟﺎﭼﯿﻼر‪ ،‬ﻗﯿﺮﻏﯽﭼﯿﻼر‪،‬‬
‫)‪(132‬‬
‫ﺗﻮرﮐﯿﻪده ﺳﻮن زاﻣﺎﻧﻼردا آﺗﻤﺎﺟﺎ‪،‬‬ ‫ﭼﺎﮐﯿﺮﭼﯿﻼر‪ ،‬ﺷﺎﻫﯿﻦﭼﯽﻟﺮ وار اﯾﺪي‪.‬‬
‫دوﻏﺎن و ﺷﺎﻫﯿﻦ اﯾﻠﻪ اوو اﺋﺪﯾﻠﯿﺮدي‪ .‬آﺗﻤﺎﺟﺎ ﺳﺌﺮﭼﻪ و ﺑﯿﻠﺪﯾﺮﭼﯿﻦ ﮐﯿﻤﯽ‬
‫ﮐﯿﭽﯿﮏ ﻗﻮﺷﻼر‪ ،‬ﻗﯿﺮﻏﯽ اﺳﺎﺳﻦ ﮐﮑﻠﯿﮏ‪ ،‬ﺷﺎﻫﯿﻦده ﮐﮑﻠﯿﮑﻠﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺎز‪ ،‬اؤردك‬
‫اووﻻﻣﺎق اوﭼﻮن اﺳﺘﻔﺎده اﺋﺪﯾﻠﯿﺮدي‪ .‬داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ ﺑﯿﺮﯾﻨﺪه اوو اﯾﻠﻪ اﯾﻠﮕﯿﻠﯽ ﺑﯿﺮ‬
‫ﻋﺎدﺗﺪن ﺑﺤﺚ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪ .‬ﺑﻮ ﻋﺎدﺗﻪ ﮔﺆره ﺑﺎﺷﻘﺎﺳﯽﻧﯿﻦ ﺗﻮرﭘﺎﻗﻼري اﯾﭽﯿﻨﺪه اوو‬
‫)‪(133‬‬
‫دﯾﮕﺮ ﺗﻮرك‬ ‫اﺋﺪن ﺑﯿﺮ آداﻣﺪان ﺗﻮرﭘﺎق ﺻﺎﺣﯿﺒﯽ ﭘﺎي آﻻ ﺑﯿﻠﺮدي‪.‬‬
‫اؤﻟﮑﻪﻟﺮﯾﻨﺪه ده اوﻻن ﺑﻮ ﻋﺎدﺗﯿﻦ)‪ (134‬اﺳﺎﺳﯽ ﺣﺎﺿﯿﺮدا آﻧﺎدوﻟﻮدا ﯾﺎﺷﺎﻣﺎﻗﺪادﯾﺮ‪.‬‬
‫ﻣﺨﺘﺼﺮي‪ ،‬اوﻏﻮز ﺑﯽﻟﺮيﻧﯿﻦ ﺣﯿﺎﺗﯿﻨﺪا اووﭼﻮﻟﻮﻏﻮن ﻣﻬﻢ ﺑﯿﺮ ﯾﺌﺮي وار‬
‫اﯾﺪي‪.‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪69 /‬‬

‫داوراﻧﯿﺸﻼر‬

‫اﯾﻠﻨﺠﻪﻟﺮ‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﺑﻠﻠﯽ زاﻣﺎﻧﻼردا ﮐﺌﭽﯿﺮﯾﻠﻦ ﺑﺎﯾﺮام و ﺷﻨﻠﯿﮏﻟﺮه داﯾﺮ ﻫﺌﭻ ﺑﯿﺮ‬
‫ﺷﺌﯽ ﺳﺆﯾﻠﻨﻤﻪدﯾﯿﯽ ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬ﺗﺎرﯾﺨﯽ اﺛﺮﻟﺮده ده ﺑﻮ ﻣﻮﺿﻮع اﯾﻠﻪ اﯾﻠﮕﯿﻠﯽ ﻫﺮ‬
‫ﻫﺎﻧﺴﯽ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎﺗﺎ راﺳﺖ ﮔﻠﯿﻨﻤﯿﺮ‪ .‬ﺑﯿﺰ داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﺑﯽﻟﺮﯾﻦ ﺗﺌﺰـﺗﺌﺰ ﺗﻮي‬
‫وﺋﺮدﯾﮏﻟﺮﯾﻨﯽ ﮔﺆروروك‪ .‬ﺗﻮي‪ ،‬ﺿﯿﺎﻓﺖ دﺋﻤﮑﺪﯾﺮ‪ .‬ﺗﻮﯾﻼر دوﻏﻮم‪ ،‬ﺑﯽ‬
‫اوﻏﻠﻮﻧﻮن اﯾﻠﮏ اووو‪ ،‬ﺑﯿﺮ دﯾﻠﮑﻠﻪ اﯾﻠﮕﯿﻠﯽ‪ ،‬ﺑﯿﺮ ﻓﻼﮐﺘﺪن ﻗﻮرﺗﺎرﻣﺎق‪،‬‬
‫ﻣﺨﺘﺼﺮي‪ ،‬ﻫﺮ ﻫﺎﻧﺴﯽ ﺑﯿﺮ ﺳﺌﻮﯾﻨﺞ وﺳﯿﻠﻪﺳﯿﻠﻪ وﺋﺮﯾﻠﯿﺮدي‪ .‬ﺗﻮﯾﻼرﯾﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ‬
‫ﺗﻮرك ﻗﻮمﻟﺮﯾﻨﺪه اوﻟﺪوﻏﻮ ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬اوﻏﻮزﻻرﯾﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺣﯿﺎﺗﯿﻨﺪا دا اؤﻧﻤﻠﯽ‬
‫ﺑﯿﺮ ﯾﺌﺮي واردي‪ .‬ﺗﻮﯾﻼر ﯾﺎﻟﻨﯿﺰ ﺑﯽﻟﺮه دﺋﯿﯿﻞ‪ ،‬ﺧﺎﻟﻘﺎدا وﺋﺮﯾﻠﯿﺮدي‪ .‬ﺑﻮ‪ ،‬او ﻗﺪر‬
‫اﺳﺎﺳﻠﯽ ﺑﯿﺮ ﻋﻨﻌﻨﻪ اﯾﺪي ﮐﯽ‪ ،‬اوﻏﻮزﻻردا و دﯾﮕﺮ ﺗﻮرك ﻗﻮمﻟﺮﯾﻨﺪه ﺳﯿﺎﺳﯽ و‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻗﻮروﻟﻮﺷﻮن ﻣﺤﺎﻓﯿﻈﻪﺳﯽ ﺗﻮﯾﻼرﻻ ﭼﻮخ ﯾﺎﺧﯿﻨﺪان اﯾﻠﮕﯿﻠﯽ اﯾﺪي‪.‬‬
‫ﺑﯽﻟﺮﺑﯿﮕﯽ ﺳﺎﻟﻮر ﻗﺎزان ﺑﯽ اوچـاوخ و ﺑﻮزـاوخ ﺑﯽﻟﺮي اورداﺳﯿﻨﺎ ﮔﻠﻦ زاﻣﺎن‬
‫)اﯾﻠﺪه ﺑﯿﺮ دﻓﻌﻪ( اوﻧﻼر اوﭼﻮن ﺑﺆﯾﻮك ﺑﯿﺮ ﺗﻮي وﺋﺮهردي‪ .‬ﺗﻮﯾﺪا ﯾﺌﯿﯿﻠﯿﺐ‬
‫اﯾﭽﯿﻠﺪﯾﮑﺪن ﺳﻮﻧﺮا ﻗﺎزان ﺧﺎﺗﻮﻧﻮن اﻟﯿﻨﺪن ﺗﻮﺗﻮب اﺋﺸﯿﮕﻪ ﭼﯿﺨﺎر‪ .‬ﺗﻮﯾﺎ دﻋﻮت‬
‫اوﻟﻮﻧﺎﻧﻼر ﺗﻮﯾﻮن وﺋﺮﯾﻠﺪﯾﯿﯽ ﯾﺌﺮدهﮐﯽ ﺑﻮﺗﻮن اﺷﯿﺎﻻري ﯾﺎﻏﻤﺎﻻﯾﺎردﯾﻼر‪.‬‬
‫ﯾﺎﻏﻤﺎدان ﺳﻮﻧﺮا ﺑﯽﻟﺮ ﺳﺎﻟﻮر ﻗﺎزاﻧﯽ ﺳﺎﻻﻣﻼﯾﺎر و آﺗﻼرﯾﻨﺎ ﻣﯿﻨﯿﺐ‪ ،‬ﯾﻮردﻻرﯾﻨﺎ‬
‫دؤﻧﺮدﯾﻠﺮ‪ .‬آﻧﺠﺎق ﺳﺎﻟﻮر ﻗﺎزان ﻋﺎدﺗﯿﻦ ﻋﮑﺴﯿﻨﻪ اوﻻراق ﺳﻮن دﻓﻌﻪ اﺋﻮﯾﻨﯽ‬
 ‫‪ / 70‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫ﯾﺎﻟﻨﯿﺰ اوچـاوخ ﺑﯽﻟﺮﯾﻨﻪ ﯾﺎﻏﻤﺎﻻﺗﻤﯿﺸﺪي‪ .‬ﺑﻮزـاوخ ﺑﯽﻟﺮيﻧﯿﻦ ﺗﻮﯾﺎ‪ ،‬ﯾﺎﻏﻤﺎﯾﺎ‬

‫دﻋﻮت اﺋﺪﯾﻠﻤﻪﻣﻪﺳﯽﻧﯿﻦ ﺳﺒﺒﯽ ﺑﻠﻠﯽ دﺋﯿﯿﻠﺪﯾﺮ‪ .‬ﻗﺎزاﻧﯿﻦ ﺑﻮ ﺣﺮﮐﺘﯽ‬
‫ﺑﻮزـاوﺧﻼرﯾﻦ ﺑﺎﺷﭽﯿﺴﯽ آروزﻗﻮﺟﺎﻧﯿﻦ ﻋﺼﯿﺎن اﺋﺘﻤﻪﺳﯿﻨﻪ و ﺑﯿﺮ داﺧﯿﻠﯽ‬
‫دؤﯾﻮﺷﻪ ﺳﺒﺐ اوﻟﻤﻮﺷﺪور‪.‬‬
‫ﺗﻮركﻟﺮﯾﻦ ﯾﺎﺧﯿﻦ ﺷﺮق اؤﻟﮑﻪﻟﺮﯾﻨﻪ ﮔﻠﺪﯾﮑﺪه دﯾﮕﺮ ﻋﻨﻌﻨﻪﻟﺮﻟﻪ ﯾﺎﻧﺎﺷﯽ ﺑﻮ‬
‫ﯾﺎﻏﻤﺎﻟﯽ ﺗﻮي ﻋﺎدﺗﯿﻨﯽده ﮔﺘﯿﺮﻣﯿﺸﺪﯾﻠﺮ‪ .‬ﻓﺎرس دﯾﻠﯿﻨﺪه اوﻻن ﻣﻨﻈﻮم و ﻣﻨﺜﻮر‬
‫اﺛﺮﻟﺮده ﮔﺆروﻧﻦ »ﺧﻮان ﯾﻐﻤﺎ« )ﯾﺎﻏﻤﺎ ﺳﻔﺮهﺳﯽ( ﺳﺆزو ﺑﻮ ﯾﺎﻏﻤﺎﻟﯽ ﺗﻮﯾﻮ اﯾﻔﺎده‬
‫اﺋﺪﯾﺮ‪ .‬ﺳﻠﺠﻮﻗﻼردان ﺑﺎﺷﻘﺎ‪ ،‬ﺳﻮرﯾﺎ آﺗﺎﺑﯽﻟﺮي دوﻟﺘﯿﻨﺪه )زﻧﮕﯽﻟﺮ( و‬
‫)‪( 135‬‬
‫ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽﻻردا دا ﺑﻮ ﻋﺎدﺗﯿﻦ داوام اﺋﺘﺪﯾﯿﯽ اؤزوﻧﻮ ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﺮ‪.‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا اوﺷﺎﻗﻼرﯾﻦ و ﮔﻨﺞﻟﺮﯾﻦ اوﯾﻨﺎدﯾﻘﻼري آﺷﯿﻖ اوﯾﻮﻧﻮﻧﺪان ﺑﺤﺚ‬
‫اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪ .‬ﺑﻮ‪ ،‬ﻣﯿﻠﻠﯽ ﺑﯿﺮ اوﯾﻮﻧﺪور‪ .‬ﮔﺆي ﺗﻮركﻟﺮ دؤروﻧﺪه ﺑﻮ اوﯾﻮﻧﻮن اوﯾﻨﺎدﯾﻐﯽ‬
‫ﻣﻌﻠﻮم اﯾﺪي‪ ،‬ﺑﻮ اوﯾﻮن اﯾﻨﺪيده ﺗﻮرﮐﯿﻪده اوﯾﻨﺎﻧﻤﺎﻗﺪادﯾﺮ‪ .‬ﻗﺪﯾﻢ زاﻣﺎﻧﻼردان‬
‫ﺑﺮي ﮐﻮرهك ﺳﻮﻣﻮﯾﻮ و آﺷﯿﻘﻼ ﻓﺎﻻ ﺑﺎﺧﻤﺎق ﺗﻮركﻟﺮﯾﻦ ﻋﺎدتﻟﺮﯾﻨﺪن‬
‫)‪( 136‬‬
‫ﺑﯿﺮﯾﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪71 /‬‬

‫دده ﻗﻮرﻗﻮد دا داوراﻧﯿﺸﻼر‬

‫داﺳﺘﺎن ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼري ﺳﻮﯾﻮق ﻗﺎﻧﻠﯽ اﻧﺴﺎﻧﻼر ﮐﯿﻤﯽ ﮔﺆروﻧﻤﻮرﻟﺮ‪ .‬اوﻧﻼر‬

‫ﻗﺎرﺷﯿﻼﺷﺪﯾﻘﻼري ﺣﺎدﯾﺜﻪﻟﺮه داﺷﻘﯿﻦ و ﺟﻮﺷﻘﻮن رﺋﺎﮐﺴﯿﯿﺎ ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﺮﻟﺮ‪.‬‬
‫ﺑﺌﻠﻪﺟﻪ‪» ،‬آﺟﯿﻐﯽ ﺗﻮﺗﺎﻧﺪا« ﯾﻌﻨﯽ ﻫﯿﺮﺳﻠﻪﻧﻦده ﺑﯿﻐﻼرﯾﻨﺪان ﻗﺎن ﺳﯿﺰان ﯾﺎ ﺧﻮد‬
‫ﻗﺎراداﺷﯽ ﮐﻮ‪‬ل اﺋﺪن اﯾﮕﯿﺪﻟﺮﯾﻦ ﺳﺌﻮدﯾﮏﻟﺮي اﺳﯿﺮ دوﺷﻨﺪه و ﯾﺎ اؤﻟﻨﺪه‬
‫»ﺑﺆﯾﻮرهـﺑﺆﯾﻮره« آﻏﻼدﯾﻘﻼري ﮔﺆزه ﭼﺎرﭘﯿﺮ‪ .‬ﺑﯽﻟﺮ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻗﻮمﻟﺮﯾﻦ‬
‫اﺻﯿﻞزادهﻟﺮي ﮐﯿﻤﯽ ﻣﻐﺮور‪ ،‬ﺷﺮف و ﺣﯿﺜﯿﺖﻟﺮﯾﻨﻪ ﺳﻮن درﺟﻪ دوﺷﮑﻮن‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻼر اﯾﺪي‪ .‬ﺣﺎﻗﻼرﯾﻨﺪا داﻧﯿﺸﯿﻼن اَن ﮐﯿﭽﯿﮏ دﺋﺪيـﻗﻮدوﯾﺎ ﻻﻗﺌﯿﺪﻟﯿﮏ‬
‫ﮔﺆﺳﺘﺮﻣﺰدﯾﻠﺮ‪ .‬ﺑﺌﻠﻪ ﺣﺎﻟﻼردا اؤﻟﻮﻣﻮ اوﺳﺘﻮن ﺗﻮﺗﺎردﯾﻼر‪ .‬دﯾﺮﺳﻪﺧﺎن اﺋﻮﻻدي‬
‫اوﻟﻤﺎدﯾﻐﯽ اوﭼﻮن ﻗﺎرا اوﺗﺎﻗﺪا اوﺗﻮردوﻟﻤﻮش‪ ،‬ﻗﺎﺑﺎﻏﯿﻨﺎ ﻗﻮﯾﻮن ﯾﺨﻨﯿﺴﯽ‬
‫ﻗﻮﯾﻮﻟﺪوﻏﻮ اوﭼﻮن ﭼﻮخ ﻣﺘﺄﺛﺮ اوﻟﻤﻮش و ﺑﺎﯾﻨﺪﯾﺮﺧﺎﻧﯿﻦ اورداﺳﯿﻨﯽ ﺗﺮك‬
‫)‪(137‬‬
‫ﯾﺌﻨﻪ ﺑﯽﻟﺮدن ﺑﮑﯿﻞ اووﭼﻮﻟﻮﻗﺪان ﻣﻬﺎرﺗﯽﻧﯿﻦ اؤزوﻧﺪن دﺋﯿﯿﻞ‪،‬‬ ‫اﺋﺘﻤﯿﺸﺪي‪.‬‬
‫آﺗﯿﻨﺪان ﮔﻠﺪﯾﯿﻨﯽ دﺋﯿﻦ ﺑﺎﯾﻨﺪﯾﺮﺧﺎﻧﺎ و ﯾﺎ ﻗﺎزاﻧﺎ »آﻟﭗﻻر اﯾﭽﯿﻨﺪه ﺑﯿﺰي‬
‫ﻗﻮﺳﻘﻮﻧﻮﻣﻮزدان ﭘﺎﻟﭽﯿﻐﺎ ﺑﺎﺗﯿﺮدﯾﻦ« دﺋﯿﻪرك آﺟﯿﻘﻠﯽ ﺑﯿﺮ ﺣﺎﻟﺪا اورداﺳﯿﻨﺎ‬
‫)‪(138‬‬
‫ﺷﺨﺼﻦ ﺳﺎﻟﻮرﻗﺎزان او ﺑﯿﺮي ﺑﯽﻟﺮﯾﻦ‪» :‬ﭼﻮﺑﺎن اوﻟﻤﺎﺳﺎﯾﺪي‪،‬‬ ‫ﮔﺌﺘﻤﯿﺸﺪي‪.‬‬
‫ﻗﺎزان ﮐﺎﻓﯿﺮي آﻻ ﺑﯿﻠﻤﺰدي« ﺳﺆزﻟﺮي اﯾﻠﻪ ﺑﺎﺷﯿﻨﺎ ﻗﺎﺧﯿﻨﺞ ﻗﺎﻟﺨﺎﺟﺎﻗﻼرﯾﻨﺪان‬
‫)‪(140‬‬ ‫)‪(139‬‬
‫ﻗﺎﻧﺘﻮراﻟﯽدا‬ ‫ﻗﻮرﺧﺎراق ﻗﺎراﺟﯿﻖ ﭼﻮﺑﺎﻧﯿﻦ ﯾﺎردﯾﻤﯿﻨﯽ رد اﺋﺘﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫دوه اﯾﻠﻪ ﮔﻮﻟﻪﺷﺮﮐﻦ ﺳﺌﻮﮔﯿﻠﯿﺴﯽ ﺳﻠﺠﺎن ﺧﺎﺗﻮﻧﺪان »دوهﻧﯿﻦ ﺑﻮرﻧﻮﻧﺪان‬
‫ﯾﺎﭘﯿﺶ« ﺳﺆزﻟﺮﯾﻨﯽ اﺋﺸﯿﺪﻧﺪه اؤزوـاؤزوﻧﻪ دﺋﻤﯿﺸﺪي‪» :‬ﻣﺮه‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﻮ دوهﻧﯿﻦ‬
 ‫‪ / 72‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫ﺑﻮرﻧﻮﻧﺎ ﯾﺎﭘﯿﺸﺎﺟﺎق اوﻟﺴﺎم‪ ،‬ﻗﯿﺰ ﺳﺆزو اﯾﻠﻪ ﯾﺎﭘﯿﺸﺪي دﺋﺮﻟﺮ‪ .‬ﯾﺎرﯾﻦ اوﻏﻮز اﺋﻠﯿﻨﻪ‬
‫)‪( 141‬‬
‫ﺧﺒﺮ وارا‪ ،‬دوه اﻟﯿﻨﺪه ﻗﺎﻟﻤﯿﺸﺪي‪ ،‬ﻗﯿﺰ ﻗﻮرﺗﺎردي دﺋﯿﻪﻟﺮ‪«.‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا »دﺳﺘﻮرﺳﻮزﺟﺎ« ﯾﻌﻨﯽ اﯾﺬﯾﻦ آﻟﻤﺎدان دؤﯾﻮﺷﻦ آداﻣﯿﻦ ﯾﺎﻏﯿﺴﯿﻨﺎ‬
‫ﮔﯿﺮﯾﺸﻤﻪﯾﯿﻦ‪ ،‬دوﺷﻤﻨﯿﻨﻪ ﻫﺠﻮم اﺋﺘﻤﻪﯾﯿﻦ ﻋﯿﺐ اوﻟﺪوﻏﻮ اﺻﺮارﻻ ﺑﯿﻠﺪﯾﺮﯾﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫ﺣﺘﺎ ﺑﯽﻟﺮدن ﺷﯿﺮ ﺷﻤﺲاﻟﺪﯾﻦ »دﺳﺘﻮرﺳﻮزﺟﺎ ﺑﺎﯾﻨﺪﯾﺮﺧﺎﻧﯿﻦ ﯾﺎﻏﯿﺴﯿﻦ«‬
‫)‪(142‬‬
‫ﺑﻮ ﺧﺼﻮص‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ اﯾﺬﯾﻦ آﻟﻤﺎدان ﺑﯿﺮ آداﻣﯿﻦ‬ ‫ﺑﺎﺳﻤﺎﻗﺪا آد ﭼﯿﺨﺎرﻣﯿﺸﺪي‪.‬‬
‫ﺑﯿﺮ ﺑﻮ‪‬ﯾﻮن‪ ،‬ﺑﯿﺮ اﺋﻠﯿﻦ دوﺷﻤﻨﯿﻨﻪ ﻫﺠﻮم اﺋﺘﻤﻪﺳﯽﻧﯿﻦ ﻋﯿﺐ ﺳﺎﯾﯿﻠﻤﺎﺳﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﯿﺠﺪا اﻟﺪه اﺋﺪﯾﻠﻪﺟﮏ دوﯾﻮﻣﻠﻮﻏﺎ )ﻏﻨﯿﻤﺘﻪ( اورﺗﺎق اوﻟﻤﺎق ﻣﻘﺼﺪي اﯾﻠﻪ‬
‫اﯾﻠﮕﯿﻠﯽ ﺳﺎﯾﯿﻠﯿﺮدي‪ .‬ﭼﻮﻧﮑﻮ ﺗﻮركﻟﺮدهده ﻫﺮ ﯾﺌﺮده اوﻟﺪوﻏﻮ ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬دؤﯾﻮﺷﻮن‬
‫اﺻﯿﻞ ﻏﺎﯾﻪﺳﯽ ﻏﻨﯿﻤﺖ اﻟﺪه اﺋﺘﻤﮏ اﯾﺪي‪ .‬داﻫﺎ ﺳﻮﻧﺮاﻻر ﺑﻮ دوﺷﻮﻧﺠﻪ‬
‫)ﻏﻔﻠﺘﻦ‪ ،‬اﺟﺎزهﺳﯿﺰ ﻫﺠﻮﻣﻮن ﻋﯿﺐ ﺳﺎﯾﯿﻠﻤﺎﺳﯽ( ﺷﺮف و ﺣﯿﺜﯿﺘﯽ ﻗﻮروﻣﺎق‬
‫دوﯾﻐﻮﺳﻮﻧﺎ ﭼﺌﻮرﯾﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼرﯾﻦ ﺳﺌﻮﯾﻨﺞﻟﺮﯾﻨﯽ ﺑﯿﻠﺪﯾﺮن ﺣﺮﮐﺖﻟﺮدن ﺑﯿﺮي ده ﻗﺎسـﻗﺎس‬
‫ﮔﻮﻟﻤﮏﻟﺮي اﯾﺪي‪ (143).‬ﺑﻮ ﮔﻮن آﻧﺎدوﻟﻮدا ﺑﻮ ﺳﺆزدن ﻫﻠﻪ اﺳﺘﻔﺎده اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫ﺳﺌﻮﯾﻨﺠﻠﯽ ﺑﯿﺮ ﺧﺒﺮ »ﻣﻮﺷﺘﻮﻟﻮق« و »ﮔﺆزون آﯾﺪﯾﻦ« ﺳﺆزﻟﺮي اﯾﻠﻪ‬
‫)‪( 144‬‬
‫ﺑﯿﻠﺪﯾﺮﯾﻠﯿﺮدي‪.‬‬
‫دؤﯾﻮشﻟﺮده دوﺷﻤﻨﯽ ﻣﻐﻠﻮب اﺋﺘﺪﯾﮑﺪه و ﯾﺎ ﻫﺮ ﻫﺎﻧﺴﯽ ﺑﯿﺮ ﺗﻬﻠﻮﮐﻪدن‬
‫ﻗﻮرﺗﺎردﯾﻘﺪا ﻗﻮل و ﻗﺎراواش )ﮐﯿﺸﯽ و ﻗﺎدﯾﻦ ﮐﺆﻟﻪ( آزاد اﺋﺪردﯾﻠﺮ‪ .‬ﺳﺎﻟﻮر‬
‫ﻗﺎزان ﺑﯽ ﺷﺆﮐﻠﻮﻣﻠﯿﮑﯽ ﻣﻐﻠﻮب اﺋﺘﺪﯾﯿﯽ زاﻣﺎن ‪ 40‬ﻗﻮل و ‪ 40‬ﻗﯿﺮﻧﺎق‬
‫)‪( 145‬‬
‫)ﻗﺎراواشـﺟﺎرﯾﯿﻪ( آزاد اﺋﺘﻤﯿﺶ‪ ،‬اوﻧﻼري آزادﻟﯿﻐﺎ ﭼﯿﺨﺎرﺗﻤﯿﺸﺪي‪.‬‬
‫ﺳﺎﻟﻨﺎﻣﻪﭼﯽﻟﺮ ﻓﺎﺗﺢ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪﯾﻦ ده او‪‬ﺗﻠﻮق ﺑﺌﻠﯽ دؤﯾﻮﺷﻮﻧﺪه ﻏﻠﺒﻪ‬
‫ﻗﺎزاﻧﻤﺎﺳﯽ ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﯿﻠﻪ ‪40000‬دن آرﺗﯿﻖ ﻗﻮل و ﻗﺎراواش آزاد اﺋﺘﺪﯾﯿﻨﯽ‬
‫)‪( 146‬‬
‫ﯾﺎزﯾﺮﻻر‪.‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪73 /‬‬

‫اوﻏﻮزﻻر ﺣﺌﯿﺮتﻟﺮﯾﻨﯽ اﺳﺎﺳﻦ ﺑﯿﺮ اﻟﯿﻨﯽ ﺑﺎﺷﻖ اﻟﯿﻨﻪ وورﻣﺎﻗﻼ ﺑﯿﻠﺪﯾﺮﯾﺮ‪-‬‬

‫)‪(147‬‬
‫ﺑﻮ داوراﻧﯿﺶ ﮔﺆزﻟﻪﻧﯿﻠﻤﻪﯾﻦ ﺳﺌﻮﯾﻨﺪﯾﺮﯾﺠﯽ و ﯾﺎ ﮐﺪرﻟﻨﺪﯾﺮﯾﺠﯽ‪،‬‬ ‫دﯾﻠﺮ‪.‬‬
‫ﺣﺌﯿﺮﺗﻠﻨﺪﯾﺮﯾﺠﯽ ﺑﯿﺮ ﺣﺎدﯾﺜﻪ و ﺧﺒﺮه آﻧﯽ رﺋﺎﮐﺴﯿﺎ اﯾﺪي‪ .‬ﻫﻤﯿﻦ داوراﻧﯿﺶ‬
‫)‪( 148‬‬
‫ﻓﻮرﻣﺎﺳﯽ اﯾﻨﺪي ده ﺗﻮرﮐﯿﻪده اؤزوﻧﻮ ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺑﺎﺷﻠﯿﺠﺎ درﯾﻦ ﮐﺪر داوراﻧﯿﺸﯽ اﯾﺴﻪ آﻏﻼﻣﺎق اﯾﺪي‪ .‬اﺳﯿﺮﻟﯿﮏ‪ ،‬اؤﻟﻮم ﮐﯿﻤﯽ‬
‫ﺣﺎدﯾﺜﻪﻟﺮ ﻧﺘﯿﺠﻪﺳﯿﻨﺪه اورداﻻرا ﻗﺎرا ﺷﯿﻮن دوﺷﺮ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ اورداﻻر درﯾﻦ ﯾﺎﺳﺎ‬
‫)‪(149‬‬
‫ﺑﯽﻟﺮ ﻫﺆﻧﮑﻮرـﻫﺆﻧﮑﻮر آﻏﻼﯾﺎر‪ ،‬ﻗﺎدﯾﻨﻼر ﺳﺎﭼﻼرﯾﻨﯽ‬ ‫ﺑﻮروﻧﺮ‪ ،‬ﺟﺴﻮر‬
‫ﯾﻮﻻر‪ ،‬اوزﻟﺮﯾﻨﯽ و ﯾﺎﺧﺎﻻرﯾﻨﯽ ﺟﯿﺮار و آﯾﺎﻗﻼرﯾﻨﺪان آﯾﺎق ﻗﺎﺑﯽﻻرﯾﻨﯽ‬
‫)‪(150‬‬
‫ﭼﯿﺨﺎراردﯾﻼر‪.‬‬
‫ﮔﺆي ﺗﻮركﻟﺮﯾﻦ ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ ﺧﺎﻧﺪاﻧﯿﻨﺎ ﻗﺪر دﯾﯿﺸﻤﻪدن داوام اﺋﺪﯾﺐ ﮔﻠﻦ‬
‫ﻋﺎدتﻟﺮدن ﺑﯿﺮي ده ﺑﻮدور‪ .‬آﻏﻼﻣﺎق ﮐﺌﭽﯿﺮﯾﻠﻦ درﯾﻦ اﺿﻄﺮاﺑﯽ آزاﻟﺪﯾﺮدي‪.‬‬
‫ﺗﻮركﻟﺮده ﺑﺌﻠﻪ ﺣﺎﻟﻼردا آﻏﻼﻣﺎق ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﯿﺮ رﺋﺎﮐﺴﯿﺎ ﮐﯿﻤﯽ ﻗﺒﻮل اوﻟﻮﻧﻮر و‬
‫آﻏﻼﻣﺎﻣﺎق ﻋﯿﺐ ﺳﺎﯾﯿﻠﯿﺮدي‪ .‬ﺑﻮ اﯾﮕﯿﺪ‪ ،‬ﺟﺴﻮر‪ ،‬ﺳﺮت ﺧﺎراﮐﺘﺌﺮﻟﯽ آداﻣﻼرﯾﻦ‬
‫ﮔﻮنﻟﺮﺟﻪ آﻏﻼﻣﺎﻻري ﺑﻌﻀﻦ اﯾﭙﮏ ﭘﺎﻟﺘﺎرﻻرﯾﻨﯽ ﭼﯿﺨﺎرﯾﺐ ﭼﯿﻠﭙﺎق ﺑﯿﺮ ﺣﺎﻟﺪا‬
‫ﻗﺎرا ﯾﺎﭘﯿﻨﺠﯽ ﮔﺌﯿﻤﻪﻟﺮي و داﻫﺎ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﯾﺎس ﻋﺎدتﻟﺮي اﺳﻼم ﻋﺎﻟﻤﯽﻧﯿﻦ‬
‫ﺳﺎوادﻟﯽ زوﻣﺮهﺳﯽ ﺗﻌﺮﯾﻔﯿﻨﺪن ﺣﺌﯿﺮت و ﺗﻌﺠﺒﻠﻪ ﻗﺎرﺷﯿﻼﻧﯿﺮدي‪.‬‬
‫داﺳﺘﺎن ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼرﯾﻨﺪا درﯾﻦ اﺿﻄﺮاﺑﯿﻦ ﺗﻈﺎﻫﺮوده ﭘﺎﭘﺎق و ﺳﺎرﯾﻘﻼرﯾﻨﯽ‬
‫)‪(152‬‬ ‫)‪(151‬‬
‫اوﻏﻮز‬ ‫ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽﻻردا دا ﻫﻤﯿﻦ ﻋﺎدت واردي‪.‬‬ ‫ﯾﺌﺮه وورﻣﺎﻗﺪﯾﺮﮐﯽ‬
‫اﺋﻠﯽﻧﯿﻦ ﺑﺎﺷﻠﯿﺠﺎ ﯾﺎس ﻋﻼﻣﺘﯽ آغ رﻧﮕﻠﯽ ﭘﺎﻟﺘﺎرﻻرﯾﻨﯽ ﭼﯿﺨﺎردﯾﺐ ﻗﺎرا ﭘﺎﻟﺘﺎر‬
‫ﮔﺌﯿﻤﮏ اﯾﺪي‪ .‬ﺑﻮ ﻋﺎدﺗﯽده ﺳﻠﺠﻮق دؤروﻧﺪه ﮐﯽ ﺗﻮرﮐﻤﻦﻟﺮ آراﺳﯿﻨﺪا‪ ،‬اﯾﺮان‬
‫ﻣﻮﻧﻘﻮﻟﻼرﯾﻨﺪا‪ ،‬ﺗﯿﻤﻮريﻟﺮده‪ ،‬ﻗﺎراﻗﻮﯾﻮﻧﻠﻮﻻردا‪ ،‬آغ ﻗﻮﯾﻮﻧﻠﻮﻻردا‪ ،‬آﻧﺎدوﻟﻮ‬
‫)‪(153‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﮔﺆروﻧﻦ‬ ‫ﺑﯽﻟﺮﯾﻨﺪه و ﻧﻬﺎﯾﺖ‪ ،‬ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽﻻردا ﮔﺆره ﺑﯿﻠﯿﺮﯾﮏ‪.‬‬
‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯿﺮ ﻋﺎدتده ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼر اؤﻟﺪوﮐﺪه آﺗﻼريﻧﯿﻦ ﮐﺴﯿﻠﯿﺐ ﯾﻮغ آﺷﯽ‬
 ‫‪ / 74‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫)اﺣﺴﺎن( وﺋﺮﯾﻠﻤﻪﺳﯽ ﺑﺎرهده اوﻧﻼرﯾﻦ وﺻﯿﺘﯽدﯾﺮ‪(154).‬ﺑﻮ ﭼﻮخ ﻗﺪﯾﻢ ﺑﯿﺮ‬

‫ﺗﻮرك ﻋﺎدﺗﯽ اﯾﺪي‪ .‬ﮔﺆي ﺗﻮركﻟﺮ زاﻣﺎﻧﯿﻨﺪا اؤﻟﻪﻧﯿﻦ آﺗﻼريﻧﯿﻦ اؤزو اﯾﻠﻪ‬
‫ﺑﯿﺮﻟﯿﮑﺪه ﺑﺎﺳﺪﯾﺮﯾﻠﺪﯾﻐﯿﻨﯽ و ﯾﺎ ﮐﺴﯿﻠﺪﯾﯿﻨﯽ ﺑﯿﻠﺪﯾﯿﻤﯿﺰ ﮐﯿﻤﯽ)‪.10 (155‬ﺟﻮ ﻋﺼﺮده‬
‫ﮐﯽ اوﻏﻮزﻻردا دا اؤﻟﻪﻧﯿﻦ آﺗﻼرﯾﻨﯿﻦ ﮐﺴﯿﻠﯿﺐ اﺗﯽﻧﯿﻦ ﯾﺌﯿﯿﻠﺪﯾﯿﻨﯽ ﮔﺆروروك‪.‬‬
‫)‪( 156‬‬
‫ﺑﻮ ﮔﻮن ده ﺗﻮرﮐﯿﻪده ﺑﯿﺮ آدام اؤﻟﻨﺪه ﯾﺌﻤﮏ ﺑﯿﺸﯿﺮﯾﻠﯿﺐ ﺧﺎﻟﻘﺎ ﭘﺎﯾﻼﻧﯿﺮ‪.‬‬
‫)‪( 157‬‬
‫‪.10‬ﺟﻮ داﺳﺘﺎﻧﺪا اؤﻟﻮﻟﺮه آش )ﯾﺌﻤﮏ( وﺋﺮﯾﻠﺪﯾﯿﻨﺪن ده ﺑﺤﺚ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫)‪(158‬‬
‫ﺗﻮركﻟﺮده و ﻣﻮﻧﻘﻮﻟﻼردا ﺑﺌﻠﻪ ﺑﯿﺮ ﻋﺎدﺗﯿﻦ اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ ﺑﯿﻠﯿﺮﯾﮏ‪.‬‬
‫اوچـاوخ و ﺑﻮزـاوخ آراﺳﯿﻨﺪاﮐﯽ ﻗﺎرداش ﻗﯿﺮﻏﯿﻨﯿﻨﯽ ﮔﺆﺳﺘﺮن ﺳﻮﻧﻮﻧﺠﻮ‬
‫داﺳﺘﺎﻧﺪا اؤﻟﻮم آﯾﺎﻏﯿﻨﺪا اوﻻن ﺑﺌﯿﺮهك آﺗﯽ ﻧﯿﻦ ﻗﻮﯾﺮوﻏﻮﻧﻮن ﮐﺴﯿﻠﻤﻪﺳﯿﻨﯽ‬
‫)‪( 159‬‬
‫ﻃﻠﺐ اﺋﺘﻤﯿﺶ‪ ،‬ﯾﻮﻟﺪاﺷﻼريدا ﺑﻮﻧﻮ ﯾﺌﺮﯾﻨﻪ ﯾﺌﺘﯿﺮﻣﯿﺸﺪﯾﻠﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻮ دا ﭼﻮخ ﻗﺪﯾﻢ ﺑﯿﺮ ﺗﻮرك ﻋﺎدﺗﯽ اﯾﺪي‪ .‬آﻟﺘﺎي و ﭘﺎزﯾﺮﯾﻖ ﻗﺎزﯾﻨﺘﯿﻼرﯾﻨﺪا‬
‫ﺗﺎﭘﯿﻼن آﺗﻼرﯾﻦ ﺑﯿﺰﯾﻢ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼرﯾﻦ آﺗﻼري ﮐﯿﻤﯽ اؤزﻟﺮي آﯾﻐﯿﺮ‪ ،‬ﻗﻮﯾﺮوﻗﻼري‬
‫)‪(160‬‬
‫ﺑﻮراﯾﺎ ﻗﺪر ﯾﺎزدﯾﻘﻼرﯾﻤﯿﺰدان ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ ﺧﺎﻧﺪاﻧﯽﻧﯿﻦ ﭼﻮخ‬ ‫دا ﮐﺴﯿﮏدﯾﺮ‪.‬‬
‫ﻗﺪﯾﻢ ﺗﻮرك ﻋﺎدتﻟﺮﯾﻨﯽ ﯾﺎﺷﺎﺗﺪﯾﻐﯽ آﯾﺪﯾﻨﻼﺷﻤﯿﺶ اوﻟﻮر‪ .‬دﺋﻤﻪﻟﯽ‪ ،‬ﻫﻮﻧﻼر‬
‫دؤروﻧﺪن ﮔﻠﻦ‪ ،‬اؤﻟﻪﻧﯿﻦ آﺗﯽﻧﯿﻦ ﻗﻮﯾﺮوﻏﻮﻧﻮن ﮐﺴﯿﻠﻤﻪﺳﯽ ﻋﺎدﺗﯽ ده ﺑﻮﻧﻼردان‬
‫ﺑﯿﺮي اﯾﺪي‪.‬‬
‫ﯾﺎووز ﺳﻠﯿﻤﯿﻦ ﺑﺆﯾﻮك ﻗﺎرداﺷﯽ اﺣﻤﺪ ﺑﯿﮕﯿﻦ اوﻏﻠﻮ ﺳﻠﯿﻤﺎنﺑﯽ ﮔﻨﺞ‬
‫ﯾﺎﺷﯿﻨﺪا ‪919‬ـﺟﻮ اﯾﻠﺪه )‪ (1513‬ﻣﯿﺼﯿﺮده ﻃﺎﻋﻮﻧﺪان وﻓﺎت اﺋﺘﻤﯿﺸﺪي‪ .‬ﻗﺸﻨﮓ‬
‫ﺑﯿﺮ ﮔﻨﺞ اوﻻن ﺳﻠﯿﻤﺎن ﺑﯿﮕﯿﻦ دﻓﻦ ﻣﺮاﺳﯿﻤﯽ آﻧﺎدوﻟﻮ ﺗﻮركﻟﺮيﻧﯿﻦ ﻋﺎدﺗﯽ‬
‫اوزره ﮐﺌﭽﯿﺮﯾﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺮﺣﻮم ﺷﺎﻫﺰادهﻧﯿﻦ ﺗﺎﺑﻮﺗﻮﻧﻮن اؤﻧﻮﻧﺪه‬
‫ﻗﻮﯾﺮوﻗﻼري ﮐﺴﯿﻠﻤﯿﺶ‪ ،‬ﯾ‪‬ﻬﺮﻟﺮي ﺗﺮﺳﯿﻨﻪ ﭼﺌﻮرﯾﻠﻤﯿﺶ اوﻻن آﺗﻼري‬
‫)‪( 161‬‬
‫آﭘﺎرﯾﻠﻤﯿﺶ‪ ،‬ﺳﯿﻨﺪﯾﺮﯾﻠﻤﯿﺶ ﯾﺎيـاوﺧﻮدا ﺗﺎﺑﻮﺗﻮﻧﻮن اوزرﯾﻨﻪ ﻗﻮﯾﻮﻟﻤﻮﺷﺪو‪.‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪75 /‬‬

‫داﺳﺘﺎن ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼريﻧﯿﻦ ﻓﻀﯿﻠﺖ دوﯾﻐﻮﻻرﯾﻨﺎ ﮔﻠﯿﻨﺠﻪ‪ ،‬ﺑﻮﻧﻼر ﺑﺎﺷﻠﯿﺠﺎ‬

‫اوﻻراق ﺟﺴﻮر و ﻣﺮﺣﻤﺘﻠﯽ اوﻟﻤﺎق و ﮔﻮﺟﺴﻮزﻟﺮي ﻗﻮروﻣﺎق‪ ،‬ﯾﻮﺧﺴﻮﻟﻼرا‬
‫ﯾﺎردﯾﻢ اﺋﺘﻤﮑﺪﯾﺮ‪ .‬ﺿﻌﯿﻒﻟﺮه‪ ،‬ﻗﻮﺟﺎﻻرا ﺳﺎﺗﺎﺷﺎن و ﯾﻮﻟﭽﻮﻻرا‪ ،‬ﭼﻮﺑﺎﻧﻼرا‬
‫ﻫﺠﻮم اﺋﺪنﻟﺮ اوﻧﻼر ﻧﻈﺮﯾﻨﺪه ﭘﯿﺲ آداﻣﺪﯾﺮ‪ .‬داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ دﯾﻠﯽ اﯾﻠﻪ‪ ،‬آﻟﯿﻨﺠﺎ‬
‫ﻗﺎﻻﺳﯽﻧﯿﻦ ﮐﺎﻓﯿﺮﻟﺮي اوﻏﻮز اﺋﻠﯿﻨﺪن اﺳﯿﺮ ﺗﻮﺗﺪوﻗﻼري اوﺷﻮن ﻗﻮﺟﺎ اوﻏﻠﻮ‬
‫اَﯾﺮهﮔﯽ اوﻧﻮ ﻗﻮرﺗﺎرﻣﺎﻏﺎ ﮔﻠﻦ ﻗﺎرداﺷﯽ ﺳﺌﯿﺮهك اﯾﻠﻪ دؤﯾﻮﺷﺪورﻣﮏ اوﭼﻮن‬
‫اوﻧﺎ ﻗﺎرداﺷﯽ ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا‪» :‬ﺷﻮﻧﺪا ﺑﯿﺮ دهﻟﯽ اﯾﮕﯿﺪ ﯾﻮﻟﭽﻮﻧﻮنـﯾﻮﻻﻗﭽﯽﻧﯿﻦ‪،‬‬
‫ﭼﻮﺑﺎﻧﯿﻦـﭼﻮﻟﻮﻏﻮﻧﻮن اَﺗﻤﻪﮔﯿﻦ آﻟﯿﺮ«)‪ (162‬دﺋﻤﯿﺸﺪﯾﻠﺮ‪.‬‬
‫ﯾﻮﻟﺪاﺷﻼري دﯾﺮﺳﻪﺧﺎن دا اوﻏﻠﻮﻧﺎ ﻧﯿﻔﺮت ﯾﺎراﺗﻤﺎق اوﭼﻮن اوﻏﻠﻮﻧﻮن‬
‫ﮔﺆزل ﻗﯿﺰﻻري رام اﺋﺘﺪﯾﯿﯽ‪ ،‬ﻗﻮﺟﺎﻻرا ﺣﻘﺎرﺗﺪه ﺑﻮﻟﻮﻧﺪوﻏﻮ ﺑﺎرهده اﻓﺘﺮاﻻر‬
‫)‪( 163‬‬
‫ﺳﺆﯾﻠﻪﻣﯿﺸﺪﯾﻠﺮ‪.‬‬
‫ﺑﯿﺮ آز ﯾﻮﺧﺎرﯾﺪا داﺳﺘﺎن ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼريﻧﯿﻦ ﺗﺌﺰ ﻋﺼﺒﻠﻪﺷﻦ اﻧﺴﺎﻧﻼر‬
‫اوﻟﺪوﻗﻼرﯾﻨﯽ ﺳﺆﯾﻠﻪﻣﯿﺸﺪﯾﮏ‪ .‬ﻻﮐﯿﻦ اوﻧﻼر ﺳﺌﻮدﯾﮏﻟﺮﯾﻨﻪ ﻗﺎرﺷﯽ ﺷﻔﻘﺘﻠﯽ‪،‬‬
‫ﺷﯿﺮﯾﻦ دﯾﻠﻠﯽ اوﻟﺪوﻗﻼري ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬دوﺷﻤﻦﻟﺮﯾﻨﻪ ﻗﺎرﺷﯽدا ﻣﺮﺣﻤﺘﻠﯽ داوراﻧﯿﺮ‪،‬‬
‫)‪(164‬‬
‫ﺑﺌﯿﺮهك اوﻧﻮن اؤﻟﺪوﯾﻮﻧﻮ‬ ‫دؤﯾﻮشﻟﺮده آﻣﺎن اﯾﺴﺘﻪﯾﻪﻧﯽ اؤﻟﺪورﻣﻮردوﻟﺮ‪.‬‬
‫ﺳﺆﯾﻠﻪﯾﻪرك ﺳﺌﻮﮔﯿﻠﯿﺴﯽ اﯾﻠﻪ اﺋﻮﻟﻨﻤﮏ اوزره اوﻻن ﯾﺎﻻﻧﭽﯽ اوﻏﻠﻮ ﯾﺎرﺗﺎﺟﻮﻏﻮ‬
‫آﯾﺎﻏﯿﻨﺎ دوﺷﺪوﯾﻮ و ﻗﯿﻠﯿﻨﺠﯽﻧﯿﻦ آﻟﺘﯿﻨﺪان ﮐﺌﭽﺪﯾﯿﯽ اوﭼﻮن ﻋﻔﻮ‬
‫)‪( 165‬‬
‫اﺋﺘﻤﯿﺸﺪي‪.‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﻠﻦ آﻟﭗ اﺋﻠﻪ ﺑﯿﺮ ﺟﺴﻮر‪ ،‬ﺗﻤﮑﯿﻦﻟﯽ‪ ،‬ﻣﺮﺣﻤﺘﻠﯽ‪،‬‬
‫ﺿﻌﯿﻒﻟﺮي ﻗﻮروﯾﺎن )ﻗﺎﻟﻤﯿﺶ اﯾﮕﯿﺪ آرﺧﺎﺳﯽ( اؤﯾﻮﻧﻤﻪﮔﯽ ﺳﺌﻮﻣﻪﯾﻦ‬
‫اﻧﺴﺎﻧﺪﯾﺮﮐﯽ‪ ،‬ﺑﻮ ﮔﻮﻧﮑﻮ ﻣﯿﻠﻠﺖﻟﺮﯾﻦ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺗﯿﭙﯽﻧﯿﻦ ﻋﯿﻨﯽدﯾﺮ‪ .‬آﻟﭗﻻر‬
‫)‪(166‬‬
‫ﺑﻮ‬ ‫ﺑﯿﺮـﺑﯿﺮيﻧﯿﻦ آدﯾﻨﯽ ﺳﻮروﺷﻤﺎزدﯾﻼر‪ ،‬ﺑﻮ ﻧﺰاﮐﺘﺴﯿﺰﻟﯿﮏ ﺳﺎﯾﯿﻠﯿﺮدي‪.‬‬
 ‫‪ / 76‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫ﮔﻮن ﮐﻨﺪﻟﯽﻟﺮ آراﺳﯿﻨﺪا ﺑﯿﺮيﻧﯿﻦ آدﯾﻨﯽ ﻧﺰاﮐﺖ اﺋﺪن ﺑﯿﺮ ﮐﻠﻤﻪ اﯾﻠﻪ‬
‫)‪(167‬‬
‫ﺳﻮروﺷﻮرﻻر‪.‬‬
‫آﻟﭗﻻري ﻗﻮرﺧﻮﺗﻤﺎق‪ ،‬ﺟﺴﺎرتﻟﺮﯾﻨﯽ ﻗﯿﺮان ﺳﺆزﻟﺮ ﺳﺆﯾﻠﻪﻣﮏ ده اوﻧﻼر‬
‫)‪(168‬‬
‫ﺑﻮﺗﻮن ﺗﺎرﯾﺦﻟﺮي ﺑﻮﯾﻮﻧﺠﺎ ﺗﻮركﻟﺮ‬ ‫آراﺳﯿﻨﺪا ﻋﯿﺒﻠﯽ ﺑﯿﺮ داوراﻧﯿﺶ اﯾﺪي‪.‬‬
‫اوزرﯾﻨﺪه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﯿﺮ روح ﺣﺎﮐﯿﻢ اوﻟﻤﻮﺷﺪور‪ .‬اوﻧﻼر ﺳﺌﻮﯾﻨﺠﯽده‪ ،‬ﻓﻼﮐﺘﯽده‬
‫ﻫﺎﻣﯿﻠﯿﻘﻼ‪ ،‬ﺑﯿﺮﻟﯿﮑﺪه ﻗﺎرﺷﯿﻼﯾﺎردﯾﻼر‪13 .‬ـﺠﯽ ﻋﺼﺮده ﮐﯽ ﮔﺆي ﺗﻮرك‬
‫ﮐﺎﻏﺎﻧﯽﻧﯿﻦ‪» :‬ﺗﻮرك ﺑﻮدوﻧﻮ اوﭼﻮن ﮔﻮﻧﺪوز اوﯾﻮﻣﺎدﯾﻢ‪ ،‬ﮔﺌﺠﻪ اوﯾﻮﻣﺎدﯾﻢ«‬
‫ـدﺋﻤﻪﺳﯽ ﺑﻮروﺣﻮن ﮔﺆزل ﺑﯿﺮ اﯾﻔﺎدهﺳﯿﺪﯾﺮ‪ .‬ﺧﺎﻗﺎن‪ ،‬ﺳﻠﻄﺎن و ﺑﯿﮕﯿﻦ‬
‫وﻇﯿﻔﻪﺳﯽ ﺧﺎﻟﻘﯽ اؤزﻟﺮﯾﻨﺪن ﻧﺎراﺿﯽ ﺳﺎﻟﻤﺎﻣﺎق و اوﻧﻼرا ﻓﺮاوان ﺑﯿﺮ ﺣﯿﺎت‬
‫ﺗﺄﻣﯿﻦ اﺋﺘﻤﮑﺪﯾﺮ‪ .‬داﺳﺘﺎﻧﻼردا آﺟﻼري دوﯾﺪورﻣﺎق‪ ،‬ﭼﯿﻠﭙﺎﻗﻼري ﮔﺌﯿﺪﯾﺮﻣﮏ‪،‬‬
‫ﺑﻮرﺟﻠﻮﻧﻮ ﺑﻮرﺟﺪان ﻗﻮرﺗﺎرﻣﺎق ﺑﺎﺷﻠﯿﺠﺎ ﻣﻌﻨﻮي ﺣﺮﮐﺖﻟﺮدن ﺳﺎﯾﯿﻠﯿﺮ‪ .‬ﺳﺎﻟﻮر‬
‫ﻗﺎزاﻧﺎ داﯾﺮ »ﺷﺠﺮهﺗﺮاﮐﻤﻪ«دهﮐﯽ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪده اوﻧﻮن ‪ 41‬آﺗﯿﻦ اﺗﯿﻨﯽ ﺑﯿﺮ ﻗﺎزاﻧﺎ‬
‫دوﻟﺪوروب ﺑﻮ اﺗﯽ اﻟﯽ اﯾﻠﻪ ﺧﺎﻟﻘﺎ ﭘﺎﯾﻼدﯾﻐﯽ ﯾﺎزﯾﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ‬
‫ﺳﺎﻟﻨﺎﻣﻪﭼﯽﻟﺮيده ﻋﺜﻤﺎن و اورﺧﺎن ﺑﯽﻟﺮﯾﻦ اؤز الﻟﺮي اﯾﻠﻪ ﯾﻮﺧﺴﻮﻟﻼرا آش‬
‫)‪( 169‬‬
‫ﭘﺎﯾﻼدﯾﻘﻼرﯾﻨﯽ ﯾﺎزﯾﺮﻻر‪.‬‬
‫ﯾﺌﻨﻪ ﻗﻮرو ﭼﺎﯾﻼر اوزرﯾﻨﺪه ﮐﺆرﭘﻮ ﺳﺎﻟﻤﺎق‪ ،‬اوزاق ﯾﻮﻟﻼر ﮐﻨﺎرﯾﻨﺪا‬
‫)‪(170‬‬
‫ﺑﯿﺮﯾﻨﺠﯽ ﺣﯿﺼﻪده ﺗﻮرك ﺣﺆﮐﻤﺪار و‬ ‫ﻋﻤﺎرتﻟﺮ ﻗﻮرﻣﺎﻗﺪان ﺑﺤﺚ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫ﺑﯽﻟﺮيﻧﯿﻦ اداره اﺋﺘﺪﯾﮏﻟﺮي ﯾﺌﺮﻟﺮي ﺟﺎﻣﻊ‪ ،‬ﻣﺪرﺳﻪ‪ ،‬ﺧﺴﺘﻪﺧﺎﻧﺎ‪ ،‬ﻋﻤﺎرت‪،‬‬
‫ﮐﺎرواﻧﺴﺮا‪ ،‬ﺣﻤﺎم و ﮐﺆرﭘﻮﻟﺮ اﯾﻠﻪ ﺑﺰهدﯾﮏﻟﺮي ﻗﺌﯿﺪ اﺋﺪﯾﻠﻤﯿﺸﺪي‪ .‬ﺑﻮ ﮔﻮن ﺑﻮ‬
‫آﺑﯿﺪهﻟﺮﯾﻦ ﺑﯿﺮ ﻗﯿﺴﻤﯽ اوﻧﻼرﯾﻦ ﺑﻮ ﺳﺎﺣﻪده ﮔﺆﺳﺘﺮدﯾﮏﻟﺮي ﺑﺆﯾﻮك ﺧﺪﻣﺖ و‬
‫ﻏﯿﺮﺗﯿﻦ ﯾﺎدﯾﮕﺎري ﮐﯿﻤﯽ زاﻣﺎﻧﯿﻤﯿﺰا ﻗﺪر ﮔﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬آﻧﺠﺎق ﺑﻮ اﺛﺮﻟﺮه ﺟﺎن وﺋﺮن‬
‫ﺳﻠﻄﺎن و ﺑﯽﻟﺮﯾﻦ ﯾﺎﺷﺎدﯾﻘﻼري ﺑﯿﻨﺎﻻر او ﻗﺪر ﺳﺎده ﺷﺌﯽﻟﺮ اﯾﺪي ﮐﯽ‪ ،‬اﯾﻨﺪي‬
‫ﭼﻮﺧﻮﻧﻮن ﯾﺌﺮي ﺑﯿﻠﯿﻨﻤﯿﺮ‪.‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪77 /‬‬

‫»داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ اؤﻧﻤﯽ«‬

‫)اﯾﮕﯿﺪﻟﺮي ﻣﺮو‪‬ﺗﻠﯽ‪ ،‬ﻗﻮﺟﺎﻻري دادﻟﯽ و ﺣﺆرﻣﺘﻠﯽ او‪‬ﻏﻮز(‬

‫ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم اوزاﻧﯿﻦ ﺳﺆزو‬

‫ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‪ ،‬داﯾﻢ ﺗﮑﺮار اﺋﺘﺪﯾﯿﻤﯿﺰ ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬ﺗﻮرﮐﯿﻪ‪ ،‬آذرﺑﺎﯾﺠﺎن‪،‬‬

‫اﯾﺮان و ﺗﻮرﮐﻤﻨﺴﺘﺎن ﺗﻮركﻟﺮيﻧﯿﻦ ﯾﺎ ﺧﻮد ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﯿﺮ ﺗﺌﺮﻣﯿﻨﻠﻪ‪ ،‬ﻏﺮب‬
‫ﺗﻮركﻟﺮيﻧﯿﻦ ﺑﯿﺰه ﻣﻌﻠﻮم اوﻻن ﻗﺪﯾﻢ داﺳﺘﺎﻧﻼريدﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ داﺳﺘﺎﻧﻼر‬
‫اوﺧﻮﯾﺎﻧﻼرﯾﻦ ﺗﺼﺪﯾﻖ اﺋﺘﺪﯾﮏﻟﺮي ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬داغ ﭼﯿﭽﮏﻟﺮي ﻗﺪر ﮔﺆزﻟﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺣﺘﺘﺎ ﺑﻮ داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ ﻣﯿﻠﻠﯽ ادﺑﯿﺎت ﺑﺎﺧﯿﻤﯿﻨﺪان ﻧﺜﺮ ﺳﺎﺣﻪﺳﯿﻨﺪه اوﻏﻮز‬
‫ﺗﻮرﮐﺠﻪﺳﯽﻧﯿﻦ ﻋﻮضﺳﯿﺰ ﺑﯿﺮ ﺷﺎه اﺛﺮي اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ ﺳﺆﯾﻠﻪﻣﮏ ﻣﻮﻣﮑﻮﻧﺪور‪.‬‬
‫ﺑﻮ داﺳﺘﺎﻧﻼرا ﺗﻮرك دﯾﻠﯽ ﯾﻮﻧﺲ اﻣﺮهﻧﯿﻦ ﺷﻌﺮﻟﺮﯾﻨﺪه اوﻟﺪوﻏﻮ ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬ﻧﻪ ﻗﺪر‬
‫آﺧﯿﺠﯽ‪ ،‬ﻧﻪ ﻗﺪر اﯾﻨﺠﻪ‪ ،‬ﺣﺘﺘﺎ ﻧﻪ ﻗﺪر ﭘﺎرﻻﻗﺪﯾﺮ!‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ ﻣﺎﻫﯿﺘﯿﻨﻪ ﮔﻠﯿﻨﺠﻪ‪ ،‬اوﻧﻼر ـاَن اؤﻧﻤﻠﯽﻟﺮي ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺣﺎدﯾﺜﻪﻟﺮﻟﻪ‬
‫ﺳﺴﻠﻪﺷﻦـ اورﯾﮋﯾﻨﺎل‪ ،‬ﻋﻼﻗﻪﻟﯽ و ذوقﻟﻪ اوﺧﻮﻧﺎن ﻣﻮﺿﻮﻋﻼردﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺑﯿﻠﯿﺮﯾﮏ ﮐﯽ‪ ،‬داﺳﺘﺎن ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼري دؤﯾﻮﺷﮑﻦ ﺑﯿﺮ روﺣﺎ ﺻﺎﺣﯿﺒﺪﯾﺮﻟﺮ‪ .‬ﺣﺘﺘﺎ‬
‫اوﻧﻼر آراﺳﯿﻨﺪا ﺑﺌﻠﻪ ﺑﯿﺮ روﺣﺪا ﯾﺌﺘﯿﺸﺪﯾﺮﯾﻠﻤﯿﺶ ﻗﺎدﯾﻨﻼردا دﯾﻘﻘﺘﯽ ﺟﻠﺐ‬
‫اﺋﺪﯾﺮ‪ .‬ﻻﮐﯿﻦ ﺗﺼﺪﯾﻖ اﺋﺘﻤﮏ ﯾﺌﺮﯾﻨﻪ دوﺷﺮﮐﯽ‪ ،‬ﭼﺆلﻟﺮده ﺑﺌﻠﻪ ﺑﯿﺮ روح‬
‫داﺷﯿﻤﺎدان ﺣﯿﺎت ﺳﻮرﻣﮏ ﻣﻮﻣﮑﻮن اوﻻ ﺑﯿﻠﻤﺰدي‪ .‬اورادا ﺷﺪﺗﻠﯽ ﻗﯿﺶ و‬
 ‫‪ / 78‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫ﺣﺌﯿﻮاﻧﻼري ﮐﻮﺗﻠﻪوي ﻗﯿﺮان ﯾﻮت ﺧﺴﺘﻪﻟﯿﯿﯽ اوزوﻧﺪن ﺗﺌﺰـﺗﺌﺰ آﺟﻠﯿﻖ ﻓﻼﮐﺘﯽ‬

‫اﯾﻠﻪ ﻗﺎرﺷﯿﻼﺷﯿﻠﯿﺮدي‪ ،‬ﻫﺮ آن دوﺷﻤﻦ ﻫﺠﻮﻣﻼري ﮔﺆزﻟﻪﻧﯿﻠﯿﺮدي‪ .‬ﺑﻮ‬
‫ﺧﺼﻮص ﺑﺌﻠﻪ اوﻟﻤﺎﻗﻼ ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼر ﻋﻤﻮﻣﯿﺘﻠﻪ ﺗﺠﺎوزﮐﺎر اﻧﺴﺎﻧﻼر ﮐﯿﻤﯽ‬
‫ﮔﺆروﻧﻤﻮرﻟﺮ‪ .‬اوﻧﻼر ﻧﻔﺲﻟﺮﯾﻨﯽ ﻗﻮروﻣﺎق‪ ،‬ﯾﺎﺧﯿﻦ آداﻣﻼرﯾﻨﯽ ﻗﻮرﺗﺎرﻣﺎق‪،‬‬
‫اؤزﻟﺮﯾﻨﻪ و ﯾﺎ ﯾﺎﺧﯿﻦ آداﻣﻼرﯾﻨﺎ اﺋﺪﯾﻠﻤﯿﺶ ﭘﯿﺲ ﺣﺮﮐﺘﯿﻦ ﻗﺼﺎﺻﯿﻨﯽ آﻟﻤﺎق‬
‫اوﭼﻮن ﺟﻬﺪ ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﺮﻟﺮ‪ .‬ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼرﯾﻤﯿﺰ ﮐﺆﭼﺮي ﺑﯿﺮ ﺟﻤﻌﯿﺘﺪه ﯾﺎﺷﺎﺳﺎﻻردا‪،‬‬
‫ﺑﻮ اﯾﮕﯿﺪﻟﺮده زاﻣﺎﻧﯿﻤﯿﺰا ﯾﺎراﺷﻤﺎﯾﺎن ﻫﺌﭻ ﺑﯿﺮ داوراﻧﯿﺶ ﮔﺆروﻧﻤﻮر‪ .‬اوﻧﻼر ﻗﺎرا‬
‫ﻗﻠﺒﻠﯽ و ﺣﯿﻠﻪﮔﺮ آداﻣﻼر اوﻟﻤﺎﯾﯿﺐ‪ ،‬ﻋﮑﺴﯿﻨﻪ ﯾﻮﺧﺴﻮﻟﻼرا ﯾﺎردﯾﻢ اﺋﺪن‪،‬‬
‫ﺿﻌﯿﻒﻟﺮي ﻗﻮروﯾﺎن‪ ،‬رﺣﻢدل‪ ،‬وﻓﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺑﺆﯾﻮكﻟﺮﯾﻨﻪ اﺣﺘﺮام ﮔﺆﺳﺘﺮن‪ ،‬آﻣﻤﺎ‬
‫ﺷﺮف و ﺣﯿﺜﯿﺖ دوﯾﻐﻮﻻرﯾﻨﺎ ﺻﺎﺣﯿﺐ اوﻻن‪ ،‬ﻗﺎدﯾﻨﻼرا ﺧﻮ‪‬ر ﺑﺎﺧﻤﺎﯾﺎن ﻣﺮد‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻼردﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮﺗﻮن ﺑﻮﻧﻼر اوﻏﻮزﻻرداﮐﯽ ﻓﻀﯿﻠﺖﻟﯽ اﻧﺴﺎن ﺗﯿﭙﯽﻧﯿﻦ‬
‫وﺻﻒﻟﺮﯾﺪﯾﺮ‪ .‬ﻫﺮ ﺣﺎﻟﺪا آﻟﭗﻻر ﺑﻮﺗﻮن ﺑﻮ ﻣﻌﻨﻮي ﺻﯿﻔﺖﻟﺮي داﺷﯿﯿﺎن اﻧﺴﺎﻧﻼر‬
‫اوﻟﻤﺎﻟﯽ اﯾﺪﯾﻠﺮ‪ .‬آﻟﭗﻟﯿﻖ روﺣﻮ‪ ،‬ﺷﻮﺑﻬﻪﺳﯿﺰ‪ ،‬ﺳﺎدهﺟﻪ ﺟﺴﺎرﺗﺪن ﮔﻠﻦ ﺑﺴﯿﻂ ﺑﯿﺮ‬
‫داوراﻧﯿﺶ دﺋﯿﯿﻠﺪي‪16 .‬ـ‪.14‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮﻟﺮده آﻧﺎدوﻟﻮ و آذرﺑﺎﯾﺠﺎﻧﺪاﮐﯽ ﺗﻮرك‬
‫اﺟﻤﺎﻋﻼري ﺑﻮ داﺳﺘﺎﻧﻼرا آﺗﺎﻻرا ﻋﺎﯾﺪ اَن د‪‬ﯾﺮﻟﯽ ﺧﺎﻃﯿﺮهﻟﺮ ﮔﺆزو اﯾﻠﻪ‬
‫ﺑﺎﺧﻤﯿﺸﻼر‪ .‬اوﻧﻼر آﺗﺎﻻرﯾﻨﯽ ﺣﯿﺎﺗﺎ ﮐﺌﭽﯿﺮدﯾﮏﻟﺮي ﺑﺆﯾﻮك ﻓﺘﻮﺣﺎﺗﻼردان زﯾﺎده‬
‫ﺑﻮ داﺳﺘﺎﻧﻼر اﯾﻠﻪ ﺳﺌﻮﻣﯿﺸﻠﺮ‪ .‬ﯾﺌﻨﻪ ﺑﻮ داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ ﺗﺄﺛﯿﺮيدﯾﺮ ﮐﯽ‪ ،‬او‬
‫ﻋﺼﺮﻟﺮدهﮐﯽ ﺗﻮركﻟﺮ ﻧﻈﺮﯾﻨﺪه اوﻏﻮزﻻر ﺟﺴﻮر و ﺗﻤﯿﺰ اورهﮐﻠﯽ اﻧﺴﺎﻧﻼردﯾﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻮ ﮔﻮن ﺑﺌﻠﻪ ﺗﻮرﮐﯿﻪﻧﯿﻦ ﺑﻌﻀﯽ ﺑﺆﻟﮕﻪﻟﺮﯾﻨﺪه اوﻏﻮز ﺳﺆزو ﺣﯿﻠﻪ ﺑﯿﻠﻤﺰ‪ ،‬ﭘﯿﺴﻠﯿﮏ‬
‫اﺋﻠﻪﻣﺰ آﻧﻼﻣﯿﻨﺪا ﺑﯿﺮ ﺻﯿﻔﺖ ﮐﯿﻤﯽ اﯾﺸﻠﻪدﯾﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻮﻧﺎ ﺑﺎﺧﻤﺎﯾﺎراق ﯾﻮﮐﺴﮏ ﺗﺤﺼﯿﻞﻟﯽ‪ ،‬ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ ﻣﺆﻟﻠﯿﻒﻟﺮي ﺑﻮ داﺳﺘﺎﻧﻼرا‬
‫اؤﻧﻢ وﺋﺮﻣﻪﻣﯿﺸﻠﺮ‪ ،‬ﺣﺘﺘﺎ اوﻧﻼري اوﺧﻮﯾﺎن اوزاﻧﻼر اﯾﻠﻪ اﺳﺘﻬﺰاﻟﯽ‬
‫داوراﻧﻤﯿﺸﻼر‪ .‬ﻻﮐﯿﻦ اوزاﻧﻼرﯾﻦ ﺑﻮ اﺛﺮي‪ ،‬ﺷﻮﺑﻬﻪﺳﯿﺰ‪ ،‬ﮔﺌﺘﺪﯾﮑﺠﻪ داﻫﺎ ﮔﺌﻨﯿﺶ‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪79 /‬‬

‫ﯾﺎﯾﻤﺎق و ﺣﺘﺘﺎ دﯾﮕﺮ ﻣﯿﻠﻠﺖﻟﺮ ﻃﺮﻓﯿﻨﺪنده ﺗﺎﻧﯿﻨﻤﺎق ﺻﻮرﺗﯿﻠﻪ اﺑﺪي اوﻻراق‬

‫اوﺧﻮﻧﺎﺟﺎﻗﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮﻧﺎ ﻗﺎرﺷﯿﻠﯿﻖ ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ ﻣﺆﻟﻠﯿﻒﻟﺮيﻧﯿﻦ اﺛﺮﻟﺮي اوﻧﻮدوﻟﻤﺎﻏﺎ‬
‫ﻣﺤﮑﻮم اوﻟﻤﺎﺳﺎدا ﺑﺌﻠﻪ ﻣﺤﺪود ﺳﺎﯾﺪا ﻣﺘﺨﺼﺺﻟﺮ ﻃﺮﻓﯿﻨﺪن ﺗﺎﻧﯿﻨﺎﺟﺎﻗﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ‬
‫ﮐﯿﻔﯿﺖ اوﻧﻼرﯾﻦ ﺗﻮرﮐﺠﻪﻧﯽ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﯾﻮﻟﻮﻧﺪان ﭼﯿﺨﺎراراق اﺛﺮﻟﺮﯾﻨﯽ ﺻﻨﻌﯽ ﺑﯿﺮ‬
‫دﯾﻠﺪه ﯾﺎزﻣﺎﻻريﻧﯿﻦ ﮐﺪرﻟﯽ ﺑﯿﺮ ﻧﺘﯿﺠﻪﺳﯿﺪﯾﺮ آﻧﺠﺎق اﻋﺘﺮاف اﺋﺘﻤﮏ ﻻزﯾﻤﺪﯾﺮ‬
‫ﮐﯽ‪ ،‬داﺳﺘﺎﻧﻼر ﺑﻮﮔﻮن ﺑﺌﻠﻪ ﺗﻮرك ﺿﯿﺎﻟﯽﻻري ﻃﺮﻓﯿﻨﺪن ﯾﺎﺧﺸﯽ ﺑﯿﻠﯿﻨﻤﻪﻣﮑﺪه و‬
‫ﻣﮑﺘﺐﻟﺮده ده اوﺧﻮدوﻟﻤﺎﻣﺎﻗﺪادﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮدا‪ ،‬ﺷﻮﺑﻬﻪﺳﯿﺰ‪ ،‬اوﻧﻼرﯾﻦ ﻻزﯾﻤﯽ ﻗﺪر‬
‫ﺗﺎﻧﯿﺪﯾﻠﻤﺎﻣﺎﺳﯿﻨﺪان اﯾﺮهﻟﯽ ﮔﻠﯿﺮ‪ .‬ﺑﻮ اﯾﺶﻟﺮ ﯾﺌﺮﯾﻨﻪ ﯾﺌﺘﯿﺮﯾﻠﺪﯾﯿﯽ ﺗﻘﺪﯾﺮده ﺑﻮ ﻣﯿﻠﻠﯽ‬
‫و دهﯾﺮﻟﯽ اﺛﺮه ﻻﯾﻖ اوﻟﺪوﻏﻮ اؤﻧﻤﯿﻨﯽ وﺋﺮﯾﻠﻪﺟﻪﯾﯽ و ﻣﮑﺘﺐﻟﺮده ﺑﻮﺗﻮن ﺗﻮرك‬
‫اوﺷﺎﻗﻼرﯾﻨﺎ اوﺧﻮدوﻻﺟﺎﻏﯽ ﺑﯿﺮ ﺣﻘﯿﻘﺘﺪﯾﺮ‪.‬‬
 ‫‪ / 80‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫ﺧﻮﻻﺻﻪ‬

‫ﺑﻮرادا داﺳﺘﺎﻧﻼر ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا آﭘﺎردﯾﻐﯿﻤﯿﺰ آراﺷﺪﯾﺮﻣﺎﻻرﯾﻦ ﻗﯿﺴﺎ ﺑﯿﺮ ﺧﻮﻻﺻﻪ ‪-‬‬

‫ﺳﯿﻨﯽ وﺋﺮﻣﮏ ﻫﺮ ﺣﺎﻟﺪا ﻓﺎﯾﺪاﺳﯿﺰ اوﻟﻤﺎزدي‪.‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼر ‪ 10‬و‪.11‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮﻟﺮده ﺳﯿﺮدرﯾﺎ ﺑﻮﯾﻮﻧﺪا ﯾﺎﺷﺎﯾﺎن اوﻏﻮز اﺋﻠﯿﻨﻪ‬
‫ﻋﺎﯾﺪدﯾﺮ‪ .‬داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼريدا ﺑﻮ اوﻏﻮز اﺋﻠﯽﻧﯿﻦ ﺑ‪‬ﯽﻟﺮﯾﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ ﺑﯽﻟﺮﯾﻦ‬
‫ﻗﻮﻧﺸﻮ ﻗﯿﭙﭽﺎق ﺑﯽﻟﺮﯾﻠﻪ ﺳﺎواﺷﻼرﯾﻨﺎ و اؤز آراﻻرﯾﻨﺪاﮐﯽ ﭼﮑﯿﺸﻤﻪﻟﺮه داﯾﺮ‬
‫ﺧﺎﻃﯿﺮهﻟﺮ اوﻧﻼرﯾﻦ ﻧﻮهﻟﺮي ﻃﺮﻓﯿﻨﺪن ﯾﺎﺧﯿﻦ ﺷﺮﻗﻪ ﮔﺘﯿﺮﯾﻠﺪي‪) .‬ان دﻗﯿﻖ‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻻ ﮔﺆره ‪.13‬ﺟﻮ ﻋﺼﺮﯾﻦ ﺑﯿﺮﯾﻨﺠﯽ ﯾﺎرﯾﺴﯿﻨﺪا(‪ .‬ﺧﺎﻃﯿﺮهﻟﺮ ﺑﺆﯾﻮك اﺣﺘﻤﺎﻻ‬
‫ﮔﺆره‪ ،‬اﺳﺎﺳﻠﯽ ﺻﻮرﺗﺪه ﺑﻮرادا داﺳﺘﺎﻧﻼﺷﺪﯾﺮﯾﻠﺪي‪.14 ،‬ﺟﻮ ﻋﺼﺮﯾﻦ اولﻟﺮﯾﻨﺪه‬
‫ﯾﺎزﯾﯿﺎ آﻟﯿﻨﺪي و »اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪ« آدي آﻟﺘﯿﻨﺪا ﺑﯿﺮ ﮐﯿﺘﺎﺑﺪا ﺗﻮﭘﻼﻧﺪي‪ .‬ﺑﻮ‬
‫»اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪ«ﻧﯿﻦ ﺗﻔﺮﻋﺎت ﺑﺎﺧﯿﻤﯿﻨﺪان اﻟﯿﻤﯿﺰدهﮐﯿﻨﺪن ﭼﻮخ ﭼﻮخ ﻓﺮﻗﻠﯽ‬
‫اوﻟﻤﺎﺳﯿﻨﺎ ﺑﺎﺧﻤﺎﯾﺎراق‪ ،‬ﺧﺎﻃﯿﺮهﻟﺮي داﻫﺎ دوﻟﻐﻮن ﺑﯿﺮ ﺷﮑﯿﻠﺪه ﻋﮑﺲ‬
‫اﺋﺘﺪﯾﺮﯾﻠﺪﯾﯿﻨﻪ ﺷﻮﺑﻬﻪ ﯾﻮﺧﺪور‪ .‬ﻻﮐﯿﻦ ﺗﺄﺳﻒ ﮐﯽ‪ ،‬ﻫﻤﯿﻦ »اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪ« ﺑﻮ ﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﻗﺪر آﺷﮑﺎر اﺋﺪﯾﻠﻤﻪﻣﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﺧﻮﺷﺒﺨﺖﻟﯿﮑﺪن داﺳﺘﺎﻧﻼر ﯾﻮزﻟﺮﻟﻪ اوزاﻧﯿﻦ‬
‫ﺣﺎﻓﻈﻪﺳﯿﻨﺪه ﯾﺎﺷﺎﯾﯿﺮدي‪ .‬اوﻧﻼر داﺳﺘﺎﻧﻼري ﻫﺮ ﻃﺮﻓﻪ ﯾﺎﯾﺪﯾﻼر و ﻫﺮ ﮐﺴﻪ‬
‫ﺳﺌﻮدﯾﺮدﯾﻠﺮ‪ .‬ﺣﺆﮐﻤﺪار ﺳﺎراﯾﻼري و ﺷﺌﯿﺦﻟﺮﯾﻦ ﺗﮑﮑﻪﻟﺮي ﺑﺌﻠﻪ ﺑﻮﻧﻼرﯾﻦ ﺗﺄﺛﯿﺮ‬
‫داﯾﺮهﺳﯿﻨﺪن ﮐﻨﺎردا ﻗﺎﻟﻤﺎدﯾﻼر‪ .‬اﯾﮑﯿﻨﺠﯽ ﻣﻮرادﯾﻦ ﺳﺎراﯾﯿﻨﺪا ﺑﻮ داﺳﺘﺎﻧﻼري‬
‫اوﺧﻮﯾﺎن اوزاﻧﻼر واردي‪ ،‬ﻫﺎﺑﺌﻠﻪ ﻓﺎﺗﺤﯿﻦ ﻧﻮهﻟﺮﯾﻨﻪ ده اوﻏﻮزﺧﺎن و ﻗﻮرﻗﻮد‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪81 /‬‬

‫آدﻻري وﺋﺮﯾﻠﻤﯿﺸﺪي‪ .‬داﻫﺎ اؤﻧﺠﻪ ده ﺳﺆﯾﻠﻨﺪﯾﯿﯽ ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽﻻردان ﺑﺎﺷﻘﺎ‬

‫ﻫﺌﭻ ﺑﯿﺮ ﺗﻮرك ﺧﺎﻧﺪاﻧﯿﻨﺪا ﺗﻮرك داﺳﺘﺎﻧﻼريﻧﯿﻦ ﻣﺸﻬﻮر ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼريﻧﯿﻦ‬
‫آدﻻرﯾﻨﺎ ﺗﺼﺎدف اﺋﺪﯾﻠﻤﻪﻣﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ان ﻗﺪﯾﻢ ﺗﻮرك ﻋﻨﻌﻨﻪﻟﺮﯾﻨﯽ ﯾﺎﺷﺎدان ﺑﮑﺘﺎﺷﯽ ﻃﺮﯾﻘﺘﯽﻧﯿﻦ ﯾﺎرادﯾﺠﯿﺴﯽ‬
‫ﺣﺎﺟﯽ ﺑﮑﺘﺎﺷﯽ وﻟﯽﻧﯿﻦ ﻣﻨﻘﯿﺒﻪﻟﺮﯾﻨﻪ ﻋﺎﯾﺪ اوﻻن »وﻻﯾﺘﻨﺎﻣﻪ«ده ﺑﯿﺰﯾﻢ داﺳﺘﺎن‬
‫ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼريﻧﯿﻦ دا آدﻻري ﭼﮑﯿﻠﯿﺮ‪ .‬ﺑﻮﻧﺪان ﺑﺎﺷﻘﺎ‪ ،‬ﻫﻤﯿﻦ ﻃﺮﯾﻘﺘﯿﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﭽﯽﻻرﯾﻨﺪان اوﻻن اوﺗﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎﻧﯿﻦ اﯾﺴﻪ »اوﻏﻮزﻧﺎﻣﻪ« دﯾﻠﯽ اﯾﻠﻪ داﻧﯿﺸﺪﯾﻐﯿﻨﯽ‬
‫و ﺷﻌﺮﻟﺮ ﺳﺆﯾﻠﻪدﯾﯿﻨﯽ ﺑﯿﻠﯿﺮﯾﮏ‪ .‬ﻫﻤﯿﻦ دؤرﻟﺮده اوﺗﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎﻧﯿﻦ ﺑﯿﺮ اﺳﺘﺜﻨﺎ‬
‫اوﻟﻤﺎدﯾﻐﯽ دا ﺑﻠﻠﯽدﯾﺮ‪ .‬ﮔﻮﻟﺸﻨﯽ ﻃﺮﯾﻘﺘﯽﻧﯿﻦ ﻗﻮروﺟﻮﺳﻮ اﺑﺮاﻫﯿﻢ ﮔﻮﻟﺸﻨﯽ ده‬
‫)‪.1510‬ﺟﻮ اﯾﻠﺪه اؤﻟﻤﻮﺷﺪور( اؤزوﻧﻮ ﺑﯿﺮ ﭼﻮخ ﺷﺌﯿﺦﻟﺮ ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ‬
‫ﻋﺎﯾﻠﻪﺳﯿﻨﻪ و ﯾﺎ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮﯾﻦ اﺻﺤﺎﺑﻪﻟﺮﯾﻨﻪ دﺋﯿﯿﻞ‪ ،‬اوﻏﻮز آﺗﺎﯾﺎ ﺑﺎﻏﻼﯾﯿﺮ‪،‬‬
‫»ﻣﻨﺎﻗﯿﺐﻧﺎﻣﻪ«ﺳﯿﻨﺪه ده اوﻏﻮزﺧﺎﻧﺪان ﺑﺎﺷﻼﯾﺎن ﺳﻮﻻﻟﻪﻟﺮﯾﻨﺪن ﺑﺤﺚ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫‪.15‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮده اوزاﻧﻼرﯾﻦ ﺗﻮرك ﺟﻤﻌﯿﺘﯽﻧﯿﻦ ﻣﻌﻨﻮي ﺣﯿﺎﺗﯿﻨﺪا‬
‫اوﯾﻨﺎدﯾﻘﻼري رول ﯾﺌﻨﻪ ﺷﯿﺪدﺗﻠﻪ داوام اﺋﺪﯾﺮدي‪ .‬اﯾﻠﺪهﮐﯽ ﻣﻮﺣﺎج ﺳﺎواﺷﯿﻨﺪان‬
‫ﺑﯿﺮ ﮔﺌﺠﻪ اؤﻧﺠﻪ ﮐﺌﭽﯿﺮﯾﻠﻦ ﺷﻨﻠﯿﮑﺪه اوزاﻧﻼرﯾﻦ دا ﻗﻮﭘﻮزﻻري اﯾﻠﻪ داﺳﺘﺎن‬
‫)‪(171‬‬
‫ﺳﺆﯾﻠﻪدﯾﮏﻟﺮﯾﻨﯽ ﺑﯿﻠﯿﺮﯾﮏ‪.‬‬
‫ﻫﻤﯿﻦ ﻋﺼﺮﯾﻦ اﯾﮑﯿﻨﺠﯽ ﯾﺎرﯾﺴﯿﻨﺪا‪ ،‬اؤﻧﺠﻪ ﺳﺆﯾﻠﻪدﯾﯿﻤﯿﺰ ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬اﻟﯿﻤﯿﺰدهﮐﯽ‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼر ﯾﺎزﯾﯿﺎ آﻟﯿﻨﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﺌﻠﻪﻟﯿﮑﻠﻪ‪ ،‬ﺑﻮ داﺳﺘﺎﻧﻼر اوﻏﻮز اﺋﻠﯽﻧﯿﻦ ﯾﺎﺷﺎدﯾﻐﯽ‬
‫ﺗﺎرﯾﺨﺪن ﺗﺨﻤﯿﻨﻦ ﺑﺌﺶ ﻋﺼﺮ ﺳﻮﻧﺮا ﯾﺎزﯾﯿﺎ آﻟﯿﻨﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ ﯾﺌﻨﻪ‬
‫‪.16‬ﺟﻲ ﻋﺼﺮﯾﻦ اﯾﮑﯿﻨﺠﯽ ﯾﺎرﯾﺴﯿﻨﺪا ﻗﺪﯾﻤﺪن ﺑﺮي ﺗﻮرك ﻣﺪﻧﯿﺘﯽﻧﯿﻦ‬
‫ﻣﻨﯿﻤﺴﻪﻣﯿﺶ و ﺳﺌﻮﻣﯿﺶ ﮐﻮردﻟﺮ آراﺳﯿﻨﺪا دا ﮔﺌﻨﯿﺶ ﯾﺎﯾﯿﻠﺪﯾﻐﯽ ﻧﻈﺮه ﭼﺎرﭘﯿﺮ‪.‬‬
‫ﻗﺎﻧﻠﯽ« ﺑﻮﻏﺪوز اَﻣﻪﻧﯽ‬ ‫‪bıyığı‬‬ ‫اوﻏﻮزﺧﺎﻧﯿﻦ داﺳﺘﺎﻧﻼردا آدي ﭼﮑﯿﻠﻦ »ﺑﯿﯿﻐﯽ‬
‫ﭘﯿﻐﻤﺒﺮه اﺋﻠﭽﯽ ﮔﺆﻧﺪردﯾﯿﯽ و ﺑﻮﻏﺪوز اﻣﻪﻧﯿﻦ ﮐﻮرد اوﻟﺪوﻏﻮ ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا ﮐﻮردﻟﺮ‬
 ‫‪ / 82‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫آراﺳﯿﻨﺪا دوﻻﺷﺎن ﺑﯿﺮ رواﯾﺖ)‪ (172‬ﺑﻮ داﺳﺘﺎﻧﻼري ﮐﻮردﻟﺮﯾﻦ ﻧﺌﺠﻪ ﻣﻨﯿﻤﺴﻪﻣﯿﺶ‬

‫اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ آﭼﯿﻖ ﺑﯿﺮ ﺷﮑﯿﻠﺪه ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﺮ‪ .‬ﻋﺼﺮﯾﻦ اﯾﮑﯿﻨﺠﯽ ﯾﺎرﯾﺴﯿﻨﺪا و ﯾﺎ‬
‫‪.16‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮﯾﻦ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﯿﺠﯿﻨﺪا اﯾﺮاﻧﺎ ﮔﺌﺪن و ﻗﺎﯾﻨﺎﻗﻼردا ﮐﻮرد ﻣﻨﺸﺄﻟﯽ‬
‫اوﯾﻤﺎﻏﯽﻧﯿﻦ ﺑﯽﻟﺮﯾﻨﺪن ﺑﯿﺮﯾﻨﯿﻦ داﺳﺘﺎن‬ ‫‪xınıslı‬‬ ‫اوﻟﺪوﻏﻮ ﺳﺆﯾﻠﻪﻧﻦ ﺧﯿﻨﯿﺴﻠﯽ‬
‫ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼرﯾﻨﺪان ﺳﺎﻟﻮر ﻗﺎزاﻧﯿﻦ ﻗﺎرداﺷﯽ ﻗﺎرا ﮔﻮﻧﻪﻧﯿﻦ آدﯾﻨﯽ داﺷﯿﺪﯾﻐﯽ‪ ،‬ﺑﻮ‬
‫ﺑﯿﮕﯿﻦ اوﻏﻠﻮﻧﻮن دا ﻗﺎرا ﮔﻮﻧﻪﻧﯿﻦ اوﻏﻠﻮ ﺑﻮداﻏﯿﻦ آدي اﯾﻠﻪ ﯾﺎد اﺋﺪﯾﻠﺪﯾﯿﯽ‬
‫ﯾﻮﺧﺎرﯾﺪا ﯾﺎزﯾﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮﻧﻮن ﮐﯿﻤﯽ‪.16 ،‬ﺟﯽ ﻋﺼﺮﯾﻦ اﯾﮑﯿﻨﺠﯽ ﯾﺎرﯾﺴﯿﻨﺪا‬
‫)‪( 173‬‬
‫ارد‪‬ﻻن ﮐﻮرد ﺑﯽﻟﺮﯾﻨﺪن ﺑﯿﺮيﻧﯿﻦ ده آدﯾﻨﯿﻦ ﺑﺎﺳﺎت اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ ﺑﯿﻠﯿﺮﯾﮏ‪.‬‬
‫ﺳﺆﯾﻠﻨﺪﯾﯿﯽ ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬داﺳﺘﺎﻧﻼرﯾﻦ آﻧﺎ ﺧﻄﯿﻨﯽ اوﻏﻮزﻻرﯾﻦ اؤز ﻗﻮﻧﺸﻮﻻري‬
‫ﻗﯿﭙﭽﺎﻗﻼر اﯾﻠﻪ دؤﯾﻮشﻟﺮي و اؤز آراﻻرﯾﻨﺪا آﭘﺎردﯾﻘﻼري ﻗﺎرداش ﻗﯿﺮﻏﯿﻨﻼري‬
‫ﺗﺸﮑﯿﻞ اﺋﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮﻧﻼر ‪ 2‬و ‪.12‬ﺟﯽ داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﻧﻘﻞ اوﻟﻮﻧﻮر‪.2 .‬ﺟﯽ داﺳﺘﺎﻧﺪان‬
‫آﯾﺪﯾﻨﻼﺷﺪﯾﻐﯿﻨﺎ ﮔﺆره‪ ،‬ﺑﺎﺷﻼرﯾﻨﺪا ﺷﺆﮐﻠﻮ ﻣﻠﯿﮑﯿﻦ دوردوﻏﻮ ﻗﯿﭙﭽﺎﻗﻼر ﺳﺎﻟﻮر‬
‫ﻗﺎزاﻧﯿﻦ اوﻏﻮزﻻرﯾﻨﺎ ﻗﺎرﺷﯽ دؤﯾﻮﺷﺪه ﻏﻠﺒﻪ اﻟﺪه اﺋﺘﺴﻪﻟﺮده‪ ،‬ﺳﺎﻟﻮر ﻗﺎزان ﭘﺎرﻻق‬
‫ﺑﯿﺮ ﻇﻔﺮﻟﻪ ﺑﻮ ﻣﻐﻠﻮﺑﯿﺘﯿﻦ ﻗﺼﺎﺻﯿﻨﯽ آﻟﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﺳﺎﻟﻮر ﻗﺎزاﻧﯿﻦ ﺑﺆﯾﻮك‬
‫ﺷﻬﺮﺗﯽﻧﯿﻦ و اوﻏﻮز ﺑﯽﻟﺮﯾﻨﯿﻦ ﺑﺎﺷﭽﯿﺴﯽ درﺟﻪﺳﯿﻨﻪ ﯾﻮﮐﺴﻠﻤﻪﺳﯿﻨﯿﻦ ﺑﻮ‬
‫ﻣﻮﻓﻘﯿﺘﻠﻪ ﻣﺤﮑﻢ اﯾﻠﮕﯿﺴﯽ اوﻟﺪوﻏﻮ ﺷﻮﺑﻬﻪﺳﯿﺰدﯾﺮ‪ .‬داﺳﺘﺎﻧﻼردا آدﻻري ﭼﮑﯿﻠﻦ‬
‫ﺷﺆﮐﻠﻮ ﻣﻠﯿﮏ‪ ،‬ﺑﻮﻏﺎﺟﯿﻖ ﻣﻠﯿﮏ‪ ،‬ﻗﺎرا ﺗﻮﮐﻦ ﻣﻠﯿﮏ و د‪‬ﻣﯿﺮ ﯾﺎﯾﻠﯽ ﻗﯿﭙﭽﺎق ﻣﻠﯿﮏ‬
‫اﯾﺴﻪ اوﻏﻮز ﺑﯽﻟﺮﯾﻨﯿﻦ دوﺷﻤﻦﻟﺮي اوﻻن ﻗﯿﭙﭽﺎق ﺑﯽﻟﺮﯾﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫ﻗﺎرداش ﻗﯿﺮﻏﯿﻨﯿﻨﯽ ﮔﺆﺳﺘﺮن ‪.12‬ﺟﯽ داﺳﺘﺎﻧﺎ ﮔﻠﯿﻨﺠﻪ‪ ،‬ﺑﻮرادا داﻫﺎ اؤﻧﺠﻪ‬
‫دﺋﯿﯿﻠﺪﯾﯿﯽ ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬اوچ‪-‬اوخﻻر )اﯾﭻ اوﻏﻮز( اﯾﻠﻪ ﺑﻮز‪-‬اوخﻻر )دﯾﺶ اوﻏﻮز(‬
‫آراﺳﯿﻨﺪا ﮔﺌﺪن دؤﯾﻮﺷﺪه ﺑﻮز‪-‬اوخﻻر ﻣﻐﻠﻮب اوﻟﻤﻮش‪ ،‬اوﻧﻼرﯾﻦ ﺑﺎﺷﭽﯿﺴﯽ‬
‫آروزﻗﻮﺟﺎ اﯾﺴﻪ اؤﻟﺪوروﻟﻤﻮﺷﺪور‪ .‬ﮔﺆزﻟﻠﯿﯿﯽ‪ ،‬ﮐﻮﺑﺎرﻟﯿﻐﯽ و اﯾﻨﺠﻪ ﻗﻠﺐﻟﯿﯿﯽ‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪83 /‬‬

‫اﯾﻠﻪ »اوﻏﻮزون اﯾﻤﺮﻧﺠﯿﺴﯽ« ﻟﻘﺒﯿﻨﯽ آﻟﻤﯿﺶ ﺑﺎﻣﺴﯽ ﺑﺌﯿﺮهﯾﯿﻦ ده ﺑﻮ ﻗﺎرداش‬

‫ﻗﯿﺮﻏﯿﻨﯽﻧﯿﻦ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ ﺑﯿﻠﯿﺮﯾﮏ‪.‬‬
‫ﺑﺎﺳﺎﺗﯿﻦ ﺗﭙﻪﮔﺆز اؤﻟﺪوردوﯾﻮ ﺑﻮﯾﺪا )داﺳﺘﺎﻧﺪا(‪ ،‬ﻇﻨﯿﻤﯿﺰﺟﻪ‪ ،‬اوﻟﻤﻮش ﺑﯿﺮ‬
‫ﺣﺎدﺛﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ‪ ،‬ﺗﭙﻪﮔﺆز اﺣﺘﻤﺎل ﮐﯽ‪ ،‬ﺑﯿﺮ ﻗﯿﭙﭽﺎق ﺑﯿﮕﯿﻨﯽ ﺗﻤﺜﯿﻞ‬
‫اﺋﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ ﻗﯿﭙﭽﺎق ﺑﯿﮕﯽ اﯾﻠﻪ ووروﺷﻤﺎدا اوﻏﻮزﻻر‪ ،‬ان ﭼﻮخ دا ﺑﻮز‪-‬اوخﻻر‬
‫)دﯾﺶ اوﻏﻮز(‪ ،‬ﻣﻐﻠﻮﺑﯿﺖﻟﺮه اوﻏﺮاﻣﯿﺶ‪ ،‬اوﻧﻼرﯾﻦ ﺑﯿﺮ ﭼﻮخ ﮔﺆرﮐﻤﻠﯽ ﺑﯽﻟﺮي‬
‫اؤﻟﺪوروﻟﻤﻮﺷﻠﺮ‪ .‬ﺑﻮﻧﻼر ﺑﻮز‪-‬اوخﻻرﯾﻦ ﺑﺎﺷﭽﯿﺴﯽ آروزﻗﻮﺟﺎﻧﯿﻦ اوﻏﻠﻮ ﻗﯿﯿﺎن‬
‫ﺳﻠﺠﻮق‪ ،‬دوز‪‬ن اوﻏﻠﻮ روﺳﺘﻢ‪ ،‬دﻣﯿﺮ دوﻧﻠﻮ )ﯾﻌﻨﯽ زﯾﺮﺋﻬﻠﯽ( ﻣﺎﻣﺎق و اﯾﮑﯽ‬
‫ﻗﺎرداﺷﯽ اﯾﻠﻪ ﺑﯿﺮﻟﯿﮑﺪه آروق ﺟﺎﻧﺪان اﯾﺪﯾﻠﺮ‪ .‬آروزﻗﻮﺟﺎﻧﯿﻦ ﮐﯿﭽﯿﮏ اوﻏﻠﻮ‬
‫ﺑﺎﺳﺎت ﺳﻮﻧﺮا ﺗﭙﻪﮔﺆزو ﻣﻐﻠﻮب اﺋﺪهرك اوﻧﻮن ﺑﻮز‪-‬اوخﻻرا ﭼﮑﺪﯾﺮدﯾﯿﯽ‬
‫اﺿﻄﺮاﺑﻼرﯾﻦ ﻗﺼﺎﺻﯿﻨﯽ آﻟﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫دﯾﮕﺮ داﺳﺘﺎﻧﻼردان ﺑﯿﺮ ﭼﻮﺧﻮ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻼرﯾﻦ دوﺳﺘﺎق اﺋﺪﯾﻠﻤﻪﯾﯿﻨﯽ‬
‫ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ دا ﺑﺎش وﺋﺮن آﺧﯿﻨﻼر و ﺑﺎﺳﻘﯿﻨﻼر ﻧﺘﯿﺠﻪﺳﯿﻨﺪه اوﺟﺴﻮز‬
‫ﺑﻮﺟﺎﻗﺴﯿﺰ ﺑﻮزﻗﯿﺮﻻردا ﻫﺮ زاﻣﺎن ﻣﻮﻣﮑﻮن اوﻻن ﺑﯿﺮ ﺣﺎدﺛﻪدﯾﺮ‪.‬‬
‫اﻟﯿﻤﯿﺰدهﮐﯽ داﺳﺘﺎﻧﻼر ﭼﻮخ ﮔﺌﺞ ﯾﺎزﯾﻠﻤﯿﺶ اوﻟﻤﺎﻗﻼ ﺑﺮاﺑﺮ‪ ،‬اوﻧﻼردا داﻫﺎ‬
‫ﻗﺪﯾﻢ ﺗﻮرك ﻋﻨﻌﻨﻪﻟﺮي ﮔﺆروﻧﻮر‪.‬‬
 ‫‪ / 84‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬

‫اﺗﮏ ﯾﺎزﯾﻼري‪:‬‬

‫‪ .1a‬ﺑﺎخ‪ :‬ف‪ .‬ﺳﻮﻣﺮ‪ ،‬اوﻏﻮزﻻرا داﯾﺮ داﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﺎﻫﯿﺘﺪه اﺛﺮﻟﺮ‪ ،‬ص‪359 -389‬‬
‫‪ .2b‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‪ ،‬ﺗﺒﺮﯾﺰ‪ ،1294 ،‬ص‪ ،396 – 423‬ﻻﮐﯿﻦ ﺑﻮ رﺳﺎﻟﻪﻧﯿﻦ ﺗﺎم ﻣﺘﻨﯽ اﻟﺪه ﯾﻮﺧﺪور‪.‬‬
‫‪ .1c‬دور‪‬ر‪‬اﻟﺘﯿﺠﺎن و ﻏُﺮَراﻟﺘﻮارﯾﺦ اﻻزﻣﺎن‪ ،‬ﺳﻠﯿﻤﺎﻧﯿﻪ‪ ،‬داﻣﺎ اﺑﺮاﻫﯿﻢ ﭘﺎﺷﺎ ﮐﯿﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺎﺳﯽ‪ ،‬ﻧﺆﻣﺮه ‪A-‬‬
‫‪ 202 B‬و ‪913‬‬
‫‪ .2‬ﻣﺤﺮم اﺋﺮﮔﯿﻦ‪ ،‬ددهﻗﻮرﻗﻮد ﮐﯿﺘﺎﺑﯽ‪ ،‬ﮔﯿﺮﯾﺶ‪ ،‬ص‪ ،68‬ﻫﺮ اﯾﮑﯽ ﻧﺴﺨﻪﻧﯿﻦ ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ‬
‫ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا ﯾﺌﻨﻪ ﺑﻮراﯾﺎ ﺑﺎخ )ص‪ .( 64– 70‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري ﺑﯿﺰده اوچ دﻓﻌﻪ ﻧﺸﺮ‬
‫اﺋﺪﯾﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﮐﯿﻠﯿﺴﻠﯽ رﻓﻌﺖ‪ ،‬ﮐﯿﺘﺎب ددهﻗﻮرﻗﻮد ﻋﻠﯽﻟﺴﺎن ﻃﺎﯾﻔﻪ اوﻏﻮزان‪ ،‬اﺳﺘﺎﻣﺒﻮل‬
‫‪1332‬‬
‫ب( اورﺧﺎن ﺷﺎﯾﻖ ﮔﺆكﯾﺎي‪ ،‬ددهﻗﻮرﻗﻮد‪ ،‬اﺳﺘﺎﻣﺒﻮل ‪) 1938‬اﺛﺮﯾﻤﯿﺰده اﺧﺘﺼﺎرﻻ‪:‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي(‬
‫ج( دوﻗﺘﻮر ﻣﺤﺮم اﺋﺮﮔﯿﻦ‪ ،‬ددهﻗﻮرﻗﻮد ﮐﯿﺘﺎﺑﯽ‪ ،‬ا‪ ،‬ﮔﯿﯿﺶ‪ .‬ﻣﺘﻦ ﻓﯿﮑﺴﯿﻤﯿﻠﻪ‬
‫)ت‪.‬د‪.‬ك( آﻧﮑﺎرا‪ ،2 1958 ،‬اﯾﻨﺪﺋﮑﺲ ‪ ،‬ﻗﺮاﻣﺌﺮ )ت‪.‬د‪.‬ك( آﻧﮑﺎرا‪) 1963 ،‬اﺛﺮﯾﻤﯿﺰده‬
‫اﺧﺘﺼﺎرﻻ‪ :‬اﺋﺮﮔﯿﻦ(‬
‫‪ .3‬ددهﻗﻮرﻗﻮد ﮐﯿﺘﺎﺑﯿﻨﺎ داﯾﺮ ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻼﺣﻈﻪﻟﺮ‪ ،‬ﺗﻮرك ﻓﻮﻟﮑﻠﻮر آراﺷﺪﯾﺮﻣﺎﻻري‪،1953 ،‬‬
‫ﻧﺆﻣﺮه ‪ ،30‬ص‪467 – 472‬‬
‫‪ .4‬ﻋﯿﻨﯽ ﻣﺆﻟﻠﯿﻒ ﺷﺎه ﻃﻬﻤﺎﺳﯿﺒﯿﻦ ﮔﻮرﺟﻮﺳﺘﺎﻧﺎ ﺳﻔﺮي ﻧﺘﯿﺠﻪﺳﯿﻨﺪه ﺑﺎﺷﯽآﭼﯿﻐﯿﻦ ﺻﻔﻮي‬
‫ﺣﺆﮐﻤﺪاريﻧﯿﻦ ﺣﻀﻮروﻧﺎ ﮔﻠﻪرك ﺧﻠﻌﺖ ﮔﺌﯿﺪﯾﯿﻨﯽ ﯾﺎزﯾﺮ )ص ‪ .(316‬ﺑﺎﺷﯽآﭼﯿﻖ‬
‫ﻗﺎرا دﻧﯿﺰ ﺳﺎﺣﯿﻠﯿﻨﺪه »ﻓﺎش« اﯾﻠﻪ »اﯾﻨﮕﻪر« ﭼﺎﯾﻼري آراﺳﯿﻨﺪا ﻣﺮﮐﺰي ﮐﻮﺗﺎﺗﯿﺲ اوﻻن‬
‫اراﺿﯽﻧﯿﻦ ﺣﺎﮐﯿﻤﯽ اﯾﺪي‪ .‬ﺑﺎﺷﯽ آﭼﯿﻖ ﻋﯿﻨﯽ ﻋﺼﺮﯾﻦ ﺳﻮﻧﻼرﯾﻨﺪا ﺑﺎﻗﺮاﺗﯿﻦ اداره‬
‫اﺋﺘﺪﯾﯿﯽ ﯾﺌﺮﯾﻦ آدي اوﻟﻤﻮﺷﺪور‪) .‬ﺗﺎرﯾﺦ ﻋﺎﻟﻢ آراي ﻋﺒﺎﺳﯽ‪ ، 2 ،‬اﯾﻨﺪﺋﮑﺲ(‬
‫‪» .5‬ﺧﺼﻮﺻﻦ ﻃﺎﯾﻔﮥ ﺣﺎﯾﻔﮥ ﮔﻮرﺟﻮدن »وﺋﺮزه ﻧﺎن ﻻﯾﻦ« ﮐﯽ آﻧﯿﻦ ﮐﯿﺒﯽ ﺑﯽدﯾﻦ داﯾﻤﺎ‬
‫ﻣﺤﺮك‪ ‬ﺳﻠﺴﻠﮥ ﻓﺴﺎد ﻋﺼﯿﺎن و آﻫﻨﮓ ﻋﻨﺎد و ﻃﻐﯿﺎﻧﺪان ﺣﺎﻟﯽ اوﻟﻤﺎﯾﯿﺐ ﭘﯿﺮاﯾﻪي ﻓﻀﻞِ‬
‫ﻧﺎﻣﺘﻨﺎﻫﯽ اوﻻن اوﻣﺮا )اﻣﺮا( ﻗﻮﻟﻼرﯾﻤﺪان ﺑﺎﺷﯽآﭼﯿﻖ ﻣﻠﯿﮑﯿﻦ وﻻﯾﺘﯿﻨﺪن ﻧﺌﭽﻪ‬
‫ﻧﺎﺣﯿﻪﻟﺮي ﻧﻬﺐ و ﻏﺎرت و اﻫﺎﻟﯿﺴﯿﻨﯽ ﻗﺘﻞ و ﺧﺴﺎرت اﺋﯿﻠﻪﯾﯿﺐ…« )ﻓﺮﯾﺪون ﺑﯽ‪،‬‬
‫ﻣﻨﺸﺂت اﻟﺴﻼﻃﯿﻦ‪ ،‬ج‪،1‬ص ‪6‬ـ‪(525‬‬
‫‪» .6‬ﭼﻮن ﻋﻨﺎﯾﺖ ﺗﺎﻧﺮﯾﺪان اوﻟﺪو‪ ،‬ﺑﯿﮕﯿﻦ ﭘﺎﺷﺎﻧﯿﻦ ﻫﻤﺘﯽ ﻗﺎﻧﺘﻮراﻟﯽﯾﺎ اوﻟﺪو« )ﮔﺆگ ﯾﺎي‪،‬‬
‫ص ‪ 70‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪(191‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪85 /‬‬
‫ﺑﺎﯾﻨﺪرﺧﺎن اﯾﯿﺮﻣﯽ دؤرد ﺑﺎﻫﺎدﯾﺮ ﺳﺎﻧﺠﺎق ﯾﺌﯿﻨﻪﮔﻪ ﯾﻮﻟﺪاﺷﻠﯿﻐﺎ ﺑﺌﻠﻪ ﻗﻮﺷﺪو‪) .‬اﺋﺮﮔﯿﻦ‬ ‫‪.7‬‬
‫ص ‪4‬ـ ‪(201‬‬
‫اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪141 ، 240 ، 230‬‬ ‫‪.8‬‬
‫اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪203‬‬ ‫‪.9‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﺑﻮ ﻣﺴﺌﻠﻪ اﯾﻠﻪ اﯾﻠﮕﯿﻠﯽ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﻌﻀﯽ ﺧﺼﻮﺻﻼر اوﭼﻮن »اوﻏﻮزﻻرا ﻋﺎﯾﺪ‬ ‫‪.10‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﺎﻫﯿﺘﺪه اﺛﺮﻟﺮ« آدﻟﯽ ﯾﺎزﯾﻤﯿﺰا ﺑﺎخ )ص ‪8‬ـ‪(397‬‬
‫ﮔﺆگﯾﺎي ص ‪ 64‬و اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪184‬‬ ‫‪.11‬‬
‫ﺑﻮ ﺧﺼﻮﺻﺪا داﻫﺎ آرﺗﯿﻖ اﯾﻀﺎﺣﺎت اوﭼﻮن ﺑﺎخ‪ :‬ف‪ .‬ﺳﻮﻣﺮ‪ ،‬ﻫﻤﯿﻦ ﯾﺎزي )ﮐﺘﺎب( ‪،‬‬ ‫‪.12‬‬
‫ص‪6‬ـ ‪403‬‬
‫ف‪ .‬ﺳﻮﻣﺮ‪ ،‬ﻫﻤﯿﻦ ﯾﺎزي ص ‪3‬ـ ‪371‬‬ ‫‪.13‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي‪ ،‬ﮔﯿﺮﯾﺶ‪ ،‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ص ‪9‬ـ‪8‬‬ ‫‪.14‬‬
‫ﺷﺠﺮة ﺗﺮاﮐﻤﻪ‪ ،‬ص ‪70‬‬ ‫‪.15‬‬
‫اوﻏﻮز ﻧﺎﻣﻪ ص ‪66‬ـ ‪65‬‬ ‫‪.16‬‬
‫ﺑﻮ ﺳﺆزون ﻧﻪ ﻣﻌﻨﺎ داﺷﯿﺪﯾﻐﯽ ﻗﻄﯿﻌﻦ ﺑﺎﺷﺎ دوﺷﻮﻟﻤﻮر‬ ‫‪.17‬‬
‫*‪ .‬ﺷﻌﺮ ﺟﺰﺋﯽ دﯾﯿﺸﯿﮑﻠﯿﮑﻠﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪ اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪) .‬آذ‪ .‬ﺗﺮﺟﻤﻪﭼﯽ(‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص‪ ،108‬اﺋﺮﮔﯿﻦ‪ :‬ص ‪237‬‬ ‫‪.18‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪78 ،41 ،13‬‬ ‫‪.19‬‬
‫ﻣﺜﻠﻦ‪ :‬اﺋـ‪.‬روﺳﺴﯽ‪ ،‬اﻟﮑﺘﺎب ددهﻗﻮرﻗﻮد‪ ،‬واﺗﯿﮑﺎن‪ ،1952 ،‬ص ‪33‬‬ ‫‪.20‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪23‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪112‬‬ ‫‪.21‬‬
‫ﺑﻮ ﺑﺎرهده ﺑﯿﺮ ﭼﻮخ ﻗﺎﯾﻨﺎق ﮔﺆﺳﺘﺮﻣﮏ ﻣﻮﻣﮑﻮن اوﻟﺴﺎدا‪ ،‬ﺑﯿﺰ ﯾﺎﻟﻨﯿﺰ ﺑﯿﺮ اﯾﮑﯿﺴﯽﻧﯿﻦ‬ ‫‪.22‬‬
‫آدﯾﻨﯽ ﭼﮑﻤﮑﻠﻪ ﮐﯿﻔﺎﯾﺘﻠﻪﻧﯿﺮﯾﮏ‪ :‬آﺷﯿﻖ ﭘﺎﺷﺎزاده‪ ،‬ص‪ :248‬ﺣﺴﻦ روﻣﻠﻮ‪ ،‬ص‪307‬ـ‬
‫‪ :306‬ﺗﺎرﯾﺦ ﻋﺎﻟﻢ آراي ﻋﺒﺎﺳﯽ‪ ،‬ج‪ ،1،‬ص‪ ، 34‬ج‪ 2.‬ص‪1064‬‬
‫ﺻﻔﻮي ﺗﻮرك ﺑﯽﻟﺮﯾﻨﯿﻦ ﺑﻮ آددان اﺳﺘﻔﺎده اﺋﺘﺪﯾﮏﻟﺮي ﺑﺎرهده‪ :‬ﺗﺎرﯾﺦ ﻋﺎﻟﻢآراي‬ ‫‪.23‬‬
‫ﻋﺒﺎﺳﯽ‪ ،‬ج‪ 2.‬اﯾﻨﺪﺋﮑﺲ‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 10 ،9‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪89 ،88‬‬ ‫‪.24‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي‪ ،‬ﮔﯿﺮﯾﺶ‪xxxvıı ،‬؛ روﺳﺴﯽ‪ ،‬ص‪ 37‬و ﺣﺎﺷﯿﻪ‪2‬‬ ‫‪.25‬‬
‫ﺑﻮ ﮐﻠﻤﻪ ﺳﻠﺠﻮﻏﻮن آﺗﺎﺳﯽﻧﯿﻦ آدي )دوﮐﺎك ﺳﺆزو( اﯾﻠﻪ اﯾﻠﮕﯿﻠﯿﺪﯾﺮﻣﯽ؟‬ ‫‪.26‬‬
‫‪15‬ـ ‪12‬ـﺠﯽ ﻋﺼﺮﻟﺮده آﻧﺎدوﻟﻮدا ﻗﺎزان )ﮐﺎزان( آديﻧﯿﻦ اﯾﺸﻠﻨﻤﻪﺳﯿﻨﻪ داﯾﺮ ﻣﯿﺜﺎﻟﻼر‬ ‫‪.27‬‬
‫ﮔﺆروﻧﻤﻪﯾﯿﺮ ﯾﺎﻟﻨﯿﺰ ﻗﺎراﻗﻮﯾﻮﻧﻠﻮﻻردان ﻣﯿﺼﯿﺮ ﺧﻮﺟﺎﻧﯿﻦ اوﻏﻠﻮ ﮐﺎزان ﺳﻠﻄﺎن واردي‬
‫ﮐﯽ‪ ،‬او دا اؤز آدﯾﻨﯽ ﻣﻮﻧﻘﻮل ﺣﺆﮐﻤﺪاري ﻗﺎزاﻧﯿﻦ آدﯾﻨﺪان ﮔﺆﺗﻮرﻣﻮﺷﺪو‪.‬‬
‫آﻧﺎدوﻟﻮدا ‪15‬ـﺠﯽ ﻋﺼﺮده ﺷﺨﺺﻟﺮه ﻗﻮﯾﻮﻻن ﺳﻠﺠﻮق آدي‪ ،‬ﺣﺎﺿﯿﺮدا دا اوﻟﺪوﻏﻮ‬ ‫‪.28‬‬
‫ﮐﯿﻤﯽ‪ ،‬ﺳﻠﺠﻮﻗﻼرﯾﻦ ﺧﺎﻃﯿﺮهﺳﯿﻨﺪن دوﻏﻮر‪.‬‬
 ‫‪ / 86‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬
‫ﻗﺎزان ﺑﯽ ﺗﻮﻣﺎﻧﯿﻦ ﻗﺎﻻﺳﯽ زﯾﻨﺪاﻧﯿﻨﺎ دوﺳﺘﺎق دوﺷﺪوﯾﻮ زاﻣﺎن ﮐﺎﻓﯿﺮﻟﺮ اوﻧﺪان‬ ‫‪.29‬‬
‫اؤزﻟﺮﯾﻨﯽ ﺗﻌﺮﯾﻔﻠﻪﻣﻪﺳﯿﻨﯽ ﻃﻠﺐ اﺋﺪﯾﺮﻟﺮ‪ .‬ﻗﺎزان ﺑﯽده ﺑﻮ ﺳﺆزﻟﺮﻟﻪ )ﺑﺎﺷﻼﯾﺎن ﺑﻨﺪﻟﻪ(‬
‫اوﻧﻼرا اﺳﺘﻬﺰا اﺋﺪﯾﺮ‪:‬‬
‫»اﯾﺖ ﮐﯿﻤﯽ ﮐﺆوـﮐﺆو اﺋﺪن ﭼﺮﮐﺰ ﺧﯿﺮﺳﻠﯽ‬
‫ﮐﯿﭽﯿﮏ دوﻧﻮز ﺷﺆﻟﻦﻟﯽ‬
‫ﺑﯿﺮ ﺗﻮرﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎن دؤﺷﮑﻠﯽ‬
‫ﯾﺎرﯾﻢ ﮐﺮﭘﯿﺞ‪ ،‬ﯾﺎﺳﺪﯾﻘﻠﯽ« )اﺋﺮﮔﯿﻦ‪ ،‬ص‪(238‬‬
‫ﺳﺒﻂ اﺑﻦ اﻟﺠﻮزي‪ ،‬ﻣﺮآت اﻟﺰﻣﺎن‪ ،‬ﺗﻮرك اﺳﻼم اﺛﺮﻟﺮي ﻣﻮزﺋﯿﻦ ﮐﯿﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺎﺳﯽ‪ ،‬ﻧﺆﻣﺮه‬ ‫‪.30‬‬
‫‪21 A ،2134‬‬
‫ﺑﻮﻧﻮ ﮔﺆﺳﺘﺮن ﺑﻌﻀﯽ اﯾﻔﺎدهﻟﺮ ﺑﻮﻧﻼردﯾﺮ‪» :‬اوﻏﻮز زاﻣﺎﻧﯿﻨﺪا ﺑﯿﺮ اﯾﮕﯿﺪﻟﯽ‪ ،‬اﺋﻮﻟﻨﺴﻪ اوه‬ ‫‪.31‬‬
‫)اوخ( آﺗﺎردي‪ ،‬اوﺷﻮه ﻗﻮﺟﺎ دﺋﺮﻟﺮ‪ ،‬ﺑﯿﺮ ار وار اﯾﺪي« )ﮔﺆكﯾﺎي‪ ،‬ص‪32‬و ‪،93‬‬
‫اﺋﺮﮔﯿﻦ‪ ،‬ص‪184‬و ‪(225‬‬
‫ف‪ .‬ﺳﻮﻣﺮ‪ ،‬ﻫﻤﯿﻦ ﯾﺎزي )ﮐﯿﺘﺎب( ص ‪ .371‬داﺳﺘﺎﻧﻼردا اﯾﮕﯿﺪﻟﺮدن ﺑﻮﻏﺪوز اﻣﻦ‬ ‫‪.32‬‬
‫ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا‪» :‬ﮔﺌﺪﯾﺐ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮﯾﻦ اوزوﻧﻮ ﮔﺆرن‪ ،‬ﮔﻠﯿﺒﻦ اوﻏﻮزدا اﺻﺤﺎﺑﻪﺳﯽ اوﻻن«‬
‫دﺋﯿﯿﻠﯿﺮ‪) .‬ﮔﺆكﯾﺎي‪ ،‬ص‪ ،23‬اﺋﺮﮔﯿﻦ‪ ،‬ص‪(113‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻼردا ﻗﻮرﺧﻮ ﻧﻪ اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ ﺑﯿﻠﻤﻪﯾﻦ‪ ،‬ﻗﻮﭼﺎق‪ ،‬آﻧﺠﺎق ﻣﺮد آداﻣﻼرا دهﻟﯽ دﺋﯿﯿﻠﯿﺮ‪.‬‬ ‫‪.33‬‬
‫ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ دؤروﻧﺪه ده ﺑﺌﻠﻪ ﺷﺨﺺﻟﺮ اوﭼﻮن ﻋﯿﻨﯽ ﺗﺌﺮﻣﯿﻨﺪن )= اﺻﻄﻼحدان( اﺳﺘﻔﺎده‬
‫اﺋﺪﯾﻠﻤﯿﺶ و آﺧﯿﻦﭼﯿﻼر ﮐﯿﻤﯽ ﺳﺮﺣﺪﻟﺮده داﯾﺎﻧﺎن‪ ،‬ﮔﺆزو آﭼﯿﻖ ﮔﻨﺞﻟﺮدن ﻣﺘﺸﮑﻞ‬
‫ﻋﺴﮕﺮي ﺳﻮواري زوﻣﺮهﺳﯿﻨﻪ دهﻟﯽ وﺋﺮﯾﻠﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪ .‬ﺑﻮ ﻋﺴﮕﺮي زوﻣﺮه ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا اي‪.‬‬
‫ح اوزون ﭼﺎرﺷﯿﻠﯽ‪ ،‬ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ ﺗﺎرﯾﺨﯽ‪ ،‬آﻧﮑﺎرا‪ ، (TTK) 1949 ،‬ﺟﻠﺪ ‪ ،2‬ص ‪564‬‬
‫ﺗﻮﻏﺎن ﻧﺸﺮي‪ ،‬ص‪ ،14‬اﻟّﺪ‪‬ﻫﺎن ﻧﺸﺮي‪ ،‬ص‪98‬‬ ‫‪.34‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪117‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪249‬‬ ‫‪.35‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪84‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪209-210‬‬ ‫‪.36‬‬
‫ﻣﻤﻠﻮك اﻣﯿﺮﻟﺮﯾﻨﺪن ﺑﯿﺮيﻧﯿﻦ ﺗﭙﻪﮔﺆز اﻟﻄﻮﻏﺮﯾﻠﯽ آدﯾﻨﯽ داﺷﯿﺪﯾﻐﯽ ﺑﻠﻠﯽدﯾﺮ )ﻣﻘﺮﯾﺰي‪،‬‬ ‫‪.37‬‬
‫ﮐﺘﺎب اﻟﺴﻠﻮك‪ ،‬ﻗﺎﻫﺮه‪ ،‬ص ‪(940‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪14‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪97‬‬ ‫‪.38‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 114‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪250‬‬ ‫‪.39‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ‪12 ،11 ،7‬‬ ‫‪.40‬‬
‫اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪203 ،145 ،78‬‬ ‫‪.41‬‬
‫اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪141‬‬ ‫‪.42‬‬
‫آﺗﺎﻻي ‪1‬ج‪ ،‬ص ‪36‬‬ ‫‪.43‬‬
‫اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪86 ،81 ،80‬‬ ‫‪.44‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪87 /‬‬
‫ﺣﻨﻔﯽ ﻓﻘﻪ ﮐﯿﺘﺎﺑﻼرﯾﻨﺎ ﮔﺆره )ﻣﺜﻠﻦ‪ :‬ﻣﺨﺘﺼﺮ اﻟﺘﻬﺎوي‪ ،‬ﻗﺎﻫﺮه ‪ 1370‬ص ‪ (432‬آت اﺗﯽ‬ ‫‪.45‬‬
‫ﯾﺌﯿﯿﻠﻤﻪﺳﯽ ﻣﮑﺮوهدور‪ .‬ﺷﺎﻓﻌﯽ ﻣﺬﻫﺒﯽ اﯾﺴﻪ آت اﺗﯽ ﯾﺌﯿﯿﻠﻤﻪﺳﯿﻨﯽ ﻣﻘﺒﻮل ﺳﺎﯾﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‬
‫)ﺣﻤﺪاﻟﻪ ﻣﺴﺘﻮﻓﯽ‪ ،‬ي‪ .‬ﺳﺘﺌﭙﺌﻨﺴﻮن ﻧﺸﺮي ﻟﻨﺪن ‪ 1928‬ص ‪141‬‬
‫اﺑﻦ ﺑﯿﺒﯽ‪ ،‬ﻫﻮوﺗﺴﻤﺎ ﻧﺸﺮي ص ‪ ،306‬ﺑﻮرادا ﺗﻮﺗﻤﺎﺟﯿﻦ ﺳﺮﺧﻮﺷﻠﻮﻏﻮ دﻓﻊ اﺋﺘﻤﮏ‬ ‫‪.46‬‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻮﻧﺪادا ﺑﯿﺮ ﻋﺎﻣﯿﻞ اوﻟﺪوﻏﻮ ﺳﺆﯾﻠﻪﻧﯿﺮ‬
‫ﺳﻬﯿﻞ اوﻧﻮﺋﺮ‪ ،‬ﻓﺎﺗﺢ دؤرو ﯾﺌﻤﮏﻟﺮي اﺳﺘﺎﻣﺒﻮل ‪ 1952‬ص ‪27‬‬ ‫‪.47‬‬
‫آﺗﺎﻻي‪ ،‬ج‪ 1‬ص ‪452‬‬ ‫‪.48‬‬
‫ﯾﺎدداﺷﺘﻬﺎي ﻗﺰوﯾﻨﯽ‪ ،‬اﯾﺮج اﻓﺸﺎر ﻧﺸﺮي‪ ،‬ﺗﻬﺮان ‪ 1334‬ﺻﺺ‪9‬ـ‪37‬‬ ‫‪.49‬‬
‫ﺑﻮ ﯾﺌﻤﮏ ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا‪ :‬ف‪ .‬ﺳﻮﻣﺮ‪ ،‬اوﻏﻮزﻻرا ﻋﺎﯾﺪ داﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﺎﻫﯿﺘﺪه اﺛﺮﻟﺮ‬ ‫‪.50‬‬
‫اﺑﻮاﺳﺤﺎق ﺣﻼج‪ ،‬دﯾﻮان اﻃﻌﻤﻪ‪ ،‬اﺳﺘﺎﻣﺒﻮل‪ 1303‬ص‪44،57،58،74 ،22-23 ،10‬‬ ‫‪.51‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 91‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪216‬‬ ‫‪.52‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 3‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪77‬‬ ‫‪.53‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 114-119‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪245-246‬‬ ‫‪.54‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 157‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪174‬‬ ‫‪.55‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 77‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪199‬‬ ‫‪.56‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 57 ،40 ،2‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪175 ،142 ،113‬‬ ‫‪.57‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 13‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪96‬‬ ‫‪.58‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 91-92‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪217-218‬‬ ‫‪.59‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 46‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪155‬‬ ‫‪.60‬‬
‫»ﺳﺎﻏﺪا اوﺗﻮران ﺳﺎغ ﺑﯽﻟﺮ‪ ،‬ﺳﻮل ﻗﻮﻟﺪا اوﺗﻮران ﺳﻮل ﺑﯽﻟﺮ‪ ،‬اﺋﺸﯿﮑﺪهﮐﯽ اﯾﻨﺎﻗﻼر‪،‬‬ ‫‪.61‬‬
‫دﯾﺒﯿﻨﺪه ﺧﺎص ﺑﯽﻟﺮ‪ ،‬ﻗﻮﺗﻠﻮ اوﻟﺴﻮن دؤﻟﺘﯿﻨﯿﺰ« ) ﮔﺆكﯾﺎي ﺻﻔﺤﻪ ‪ 41‬و اﺋﺮﮔﯿﻦ‬
‫ﺻﺺ‪5‬ـ ‪(144‬‬
‫اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪154 ،116‬‬ ‫‪.62‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 27‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪120‬‬ ‫‪.63‬‬
‫اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪199 ،154 ،131 ،95‬‬ ‫‪.64‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 41 ،13‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪114 ،95‬‬ ‫‪.65‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﺎن ﺗﺮﮐﯽ و ﻋﺮﺑﯽ‪ ،‬ﻫﻮﺗﺴﻤﺎ ﻧﺸﺮي‪ ،‬ﻟﯿﺪن ‪ 1894‬ص ‪ 7‬و اﺑﻮﺣﯿﺎن‪ :‬ﮐﺘﺎب‬ ‫‪.66‬‬
‫اﻻدراك ﻓﯽ ﻟﺴﺎن اﻻﺗﺮاك‪ ،‬اﺣﻤﺪ ﺟﻌﻔﺮ اوﻏﻠﻮ ﻧﺸﺮي اﺳﺘﺎﻧﺒﻮل ‪ 1931‬ص‪30‬‬
‫ﺑﻮرادا آد »ﺑﻮﻻر« اوﻻراق ﮔﺌﺘﻤﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬ ‫‪.67‬‬
‫ﺷﺠﺮة ﺗﺮاﮐﻤﻪده )ص‪80‬ـ ‪ (79‬ﺑﻮرﻻ ﺧﺎﺗﻮﻧﻮن اوﻏﻮز اﺋﻠﯿﻨﺪه ﺑﯽﻟﯿﮏ اﺋﺪن ﯾﺌﺪدي‬ ‫‪.68‬‬
‫ﻗﯿﺰدان ﺑﯿﺮي اوﻟﺪوﻏﻮدا دﺋﯿﯿﻠﯿﺮ‪.‬‬
 ‫‪ / 88‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬
‫دﯾﮕﺮ ﺑﻌﻀﯽ ﻣﯿﺜﺎﻟﻼر اوﭼﻮن‪ :‬ف‪.‬ﺳﻮﻣﺮ‪ ،‬اوﻏﻮزﻻرا ﻋﺎﯾﺪ داﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﺎﻫﯿﺘﺪه اﺛﺮﻟﺮ‬ ‫‪.69‬‬
‫ص‪ 426‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ‪264‬‬
‫ص ‪65‬‬ ‫‪.70‬‬
‫ﺗﺎرﯾﺦ ﻋﺎﻟﻢ آراي ﻋﺒﺎﺳﯽ‪ ،‬ج‪ 1.‬ص‪ 431.‬و ‪436‬‬ ‫‪.71‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 23 ،13‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪112 ،96‬‬ ‫‪.72‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 113-114 ،78-80 ،23‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪250 ،246 ،245 ،113‬‬ ‫‪.73‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 115 ،112 ،23‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪245 ،113-114‬‬ ‫‪.74‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 115‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪250 ،245‬‬ ‫‪.75‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 84‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪208‬‬ ‫‪.76‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 113‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪242‬‬ ‫‪.77‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 98‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪224‬‬ ‫‪.78‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 98‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪224‬‬ ‫‪.79‬‬
‫اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪232 ،130 ،129‬‬ ‫‪.80‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 95 ،72 ،68 ،67 ،32 ،30 ،11‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪،187 ،135 ،129 ،125‬‬ ‫‪.81‬‬
‫‪222 ،191 ،190 ،189‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 51 ،24 ،7‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪164 ،114 ،84‬‬ ‫‪.82‬‬
‫ﺑﺰم و رزم‪ ،‬ص‪277‬‬ ‫‪.83‬‬
‫ﺗﺎرﯾﺦ ﻋﺎﻟﻢ آراي ﻋﺒﺎﺳﯽ‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪251 – 301‬‬ ‫‪.84‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 47‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪157‬‬ ‫‪.85‬‬
‫ف‪ .‬ﺳﻮﻣﺮ‪ ،‬اوﻏﻮزﻻرا ﻋﺎﯾﺪ داﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﺎﻫﯿﺘﺪه اﺛﺮﻟﺮ‪ ،‬ص‪372‬‬ ‫‪.86‬‬
‫ذﮐﺮ ﺗﺎرﯾﺦ آل ﺳﻠﺠﻮق‪ ،‬ا‪ .‬آﺗﺶ ﻧﺸﺮي‪ ،‬ص‪7‬‬ ‫‪.87‬‬
‫ﺷﮑﺎري ﺗﺎرﯾﺨﯽ‪ ،‬ص‪96 ،59 ،36 ،35 ،34‬‬ ‫‪.88‬‬
‫ﺑﺰم و رزم‪ ،‬ص‪283‬‬ ‫‪.89‬‬
‫ﮐﯿﺘﺎب دﯾﺎر ﺑﮑﺮﯾﻪ‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪223 ،164‬‬ ‫‪.90‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 56 ،19 ،17 ،14 ،10 ،9‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪،107 ،106 ،103 ،98 ،96 ،88‬‬ ‫‪.91‬‬
‫‪173‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 31‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪128‬‬ ‫‪.92‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 25‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪117‬‬ ‫‪.93‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪29‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪123‬‬ ‫‪.94‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 40‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪143‬‬ ‫‪.95‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 32‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪129‬‬ ‫‪.96‬‬
‫ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 23‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪112‬‬ ‫‪.97‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪89 /‬‬
‫‪ .98‬ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪون دو ﺑﺮوﮐﯽ‪ ،‬دﻧﯿﺰ آرﺧﺎﺳﯿﻨﺎ ﺳﯿﺎﺣﺖ‪ ،‬ص ‪ .81-82‬دﯾﮕﺮ ﺑﻌﻀﯽ ﻣﺜﺎﻟﻼر‬
‫اوﭼﻮن‪ :‬ف‪ .‬ﺳﻮﻣﺮ‪ ،‬ﻋﯿﻨﯽ ﯾﺎزي‪ ،‬ص ‪ ،439‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ‪392‬‬
‫‪ .99‬ﮐﯿﻠﯿﺴﻠﯽ رﻓﻌﺖ‪ ،‬ج ‪ 1‬ص ‪ 394‬و آﺗﺎﻻي ‪ ،‬ج‪ 1‬ص ‪474‬‬
‫‪ .100‬اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪183‬‬
‫‪ .101‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 25‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪117‬‬
‫‪ .102‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪100 ،20‬‬
‫‪ .103‬اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪228 ،227‬‬
‫‪ .104‬ددهمﻗﻮرﻗﻮد اؤﺗﻪدن ﺑﺮي ﮔﻠﺪي‪ ،‬ﺑﺎﺷﯿﻦ اﺋﻨﺪﯾﺮدي‪ ،‬ﺑﺎﻏﯿﺮ ﺑﺎﺳﺪي‪ ،‬آﻏﯿﺰ دﯾﻠﺪن‬
‫ﮔﺆرﮐﻠﻮ ﺳﺎﻻم وﺋﺮدي )اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪ ،125‬آﯾﺮﯾﺠﺎ ﺑﻮ ﺻﺤﯿﻔﻪﻟﺮه ﺑﺎخ‪،144 ،120 :‬‬
‫‪(227‬‬
‫‪ .105‬ﺳﺒﻂاﺑﻦاﻟﺠﻮزي‪ ،‬ﺗﻮﭘﻘﺎﭘﯽ ﺳﺎراﯾﯽ‪ ،‬اوﭼﻮﻧﺠﻮ اﺣﻤﺪ ﮐﯿﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺎﺳﯽ‪ ،‬ﻧﺆﻣﺮه ‪،2907‬‬
‫‪ııb ،xııı‬‬
‫‪ .106‬ﮐﯿﻠﯿﺴﻠﯽ‪ ،‬ج ‪ 3‬ص ‪ 277‬؛ آﺗﺎﻻي‪ ،‬ج‪ 3‬ص ‪375‬‬
‫‪ .107‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 8‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪85‬‬
‫‪ .108‬اﺑﻦاﻟﻔﻘﯿﻪ‪ ،‬ﮐﺘﺎباﻟﻤﻤﺎﻟﮏ‪ ،‬ﻟﯿﺪن ‪ 1885‬ج‪ 5‬ص‪316‬‬
‫‪ .109‬ﻣﯿﺜﺎل اوﻻراق اﯾﮑﯿﻨﺠﯽ داﺳﺘﺎﻧﺎ ﺑﺎخ‪ :‬ﮔﺆكﯾﺎي ص‪ 13‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪96‬‬
‫‪ .110‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 30‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪125‬‬
‫‪ .111‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 101‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪] 229‬اﺣﺘﻤﺎل ﮐﯽ "ﺑ‪‬ﺪؤي آت" اﯾﻔﺎدهﺳﯽ ﺑﻮ‬
‫ﺳﺆزدندﯾﺮ‪) .‬آذ‪ .‬ﺗﺮﺟﻤﻪﭼﯽ(‬
‫‪ .112‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪20‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪108‬‬
‫‪ .113‬ﮐﺘﺎب دﯾﺎر ﺑﮑﺮﯾﻪ‪ ،‬ج‪ ،1‬ص‪ 201‬و ‪ .244‬آغ ﻗﻮﯾﻮﻧﻠﻮﻻر ﻋﺮب آﺗﯿﻨﯽ ﻗﻮﯾﻮن وﺋﺮهرك‬
‫ﺳﻮرﯾﺎدان آﺳﺎﻧﻠﯿﻘﻼ آﻟﯿﺮدﯾﻼر‪ .‬ﺑﺪوي آﺗﻼر ﺳﺆزوﻧﻮ ﺻﻔﻮي دؤروﻧﺪهﮐﯽ ﺗﻮركﻟﺮده‬
‫اﯾﺸﻠﻪدﯾﺮدي‪.‬‬
‫‪ .114‬آ‪.‬ﺑﺆرﻧﺲ‪ ،‬ﻫﯿﻨﺪﯾﺴﺘﺎﻧﺪان ﻻﻫﻮرا ﺳﯿﺎﺣﺖ ‪ ،1835‬ج‪ ،3‬ص‪23‬‬
‫‪ .115‬دوﻧﯿﺎﻧﯿﻦ ﺗﺼﻮﯾﺮي‪ ،‬آﻣﺒﯿﺴﯿﻦ ﺗﺮﺟﻤﻪﺳﯽ‪ ،‬ﭘﺎرﯾﺲ ‪ 1995‬ص ‪21‬‬
‫‪ .116‬اﻟﻌﻤﺮي‪ ،‬ﻣﺴﺎﻟﮏاﻻﺑﺼﺎر‪ ،‬ف‪ .‬ﺗﺎﺷﻨﺌﺮ ﻧﺸﺮي‪ ،‬ﻻﯾﭙﺰﯾﮏ‪ ،1929 ،‬ص‪ 35‬و ‪40‬‬
‫‪ .117‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 23‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪125‬‬
‫‪ .118‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 32،33،34‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪129،130،131‬‬
‫‪ .119‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 32‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪129‬‬
‫‪ .120‬اﺑﻦ ﺑﯿﺒﯽ )‪ ،TTK‬آﻧﮑﺎرا ‪ ،1956‬ص‪.1277،(696‬ﺟﯽ اﯾﻠﺪه ﻗﻮﻧﯿﺎ اوزرﯾﻨﻪ ﯾﻮروش‬
‫اﺋﺪن ﻗﺎراﻣﺎن اوﻏﻠﻮ ﺗﻮرﮐﻤﻦﻟﺮيﻧﯿﻦ ﻗﯿﺮﻣﯿﺰي ﺑﺆرﮐﻠﻮ اوﻟﺪوﻗﻼرﯾﻨﯽ ﺳﺆﯾﻠﻪﯾﯿﺮ‪.‬‬
‫اورﺧﺎن ﺑﯿﮕﯿﻦ ﻗﺎرداﺷﯽ ﻋﻠﯽ ﭘﺎﺷﺎ اوﻧﻮن ﺧﺎص ﻗﻮﻟﻼريﻧﯿﻦ ﺑﺆركﻟﺮيﻧﯿﻦ رﻧﮕﯽ‬
 ‫‪ / 90‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬
‫ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا دﺋﻤﯿﺸﺪي‪» :‬اﻃﺮاﻓﺪاﮐﯽ ﺑﯽﻟﺮﯾﻦ ﺑﺆركﻟﺮي ﻗﯿﺮﻣﯿﺰﯾﺪﯾﺮ‪ ،‬ﺳﻨﯿﻦ ﺑﻨﺪهﻟﺮﯾﻨﯿﻨﮑﯽ‬
‫آغ اوﻟﺴﻮن« اورﺧﺎن ﻗﺎﺿﯽ ﺑﻮ ﺳﺆزو ﻗﺒﻮل اﺋﺪﯾﺐ ﺑﻮﯾﻮردو‪» :‬ﺑﯿﻠﻪﺟﯿﮑﺪه آغ ﺑﺆركﻟﺮ‬
‫ﺑﻮﮐﺪوروب‪ ،‬آدام ﮔﺆﻧﺪرﯾﺐ آﻣﺎﺳﯿﯿﺎدا ﺣﺎﺟﯽ ﺑﮑﺘﺎﺷﯽ ﺧﺮاﺳﺎﻧﯽدن اﺟﺎزه آﻟﯿﺐ‪ ،‬اول‬
‫اؤزو ﮔﺌﯿﯿﺐ‪ ،‬ﺳﻮﻧﺮا آداﻣﻼري ﮔﺌﯿﺪﯾﻠﺮ‪) «.‬ﻧﺸﺮي‪ ،‬ص ‪(154-155‬‬
‫‪ .121‬اﻓﻼﮐﯽ‪ ،‬ﻣﻨﺎﻗﺐاﻟﻌﺎرﻓﯿﻦ‪ ،‬ت‪.‬ﯾﺎزﯾﭽﯽ ﻧﺸﺮي )‪ (TTK‬آﻧﮑﺎرا ‪ ،1959‬ج‪ ،1‬ص‪.485‬‬
‫ﺗﻮرﮐﺠﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪﺳﯽ‪ :‬ﻋﯿﻨﯽ ﻣﺆﻟﻠﯿﻒ‪ ،‬ﻋﺎرﯾﻒﻟﺮﯾﻦ ﻣﻨﻘﯿﺒﻪﻟﺮي‪ ،‬آﻧﮑﺎرا‪ 1953 ،‬ص‪525‬‬
‫‪ .122‬اﺑﻦ اﯾﺎس‪،‬ص‪ 47‬و ‪75‬‬
‫‪ .123‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 86 ،81 ،51‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪212 ،205 ،165‬‬
‫‪» .124‬اﺋﺪﯾﮏ« ﮐﺎﺷﻐﺮﯾﺪه )ﮐﯿﻠﯿﺴﻠﯽ‪ ،‬ج‪ ،1‬ص ‪ (64‬ده ﻋﯿﻨﯽ ﻣﻌﻨﺎدا اﯾﺸﻠﻪﻧﯿﺮ‪.‬‬
‫‪ .125‬ﯾﺎﻟﻨﯿﺰ ﻗﺎدﯾﻨﻼرﯾﻨﮑﯽﻧﯿﻦ ﺑﻮﻏﺎزي ﻋﯿﻨﯽ اوزوﻧﻠﻮﻗﺪادﯾﻤﯽ؟ ﺑﻮ ﺧﺼﻮص ﯾﺎﺧﺸﯽ ﺑﻠﻠﯽ‬
‫دﺋﯿﯿﻞ‪ .‬ﺑﻮ ﮔﻮن ﻣﺎراش ﺑﺆﻟﮕﻪﺳﯿﻨﺪه ﻗﺎدﯾﻨﻼرﯾﻦ ﮔﺌﯿﺪﯾﮏﻟﺮي »اﺋﺪﯾﮏﻟﺮﯾﻦ« ﺑﻮﻏﺎزﻻري‬
‫ﭼﻮخ ﻗﯿﺴﺎدﯾﺮ‪.‬‬
‫‪ .126‬ﻣﯿﺼﯿﺮﯾﻦ ﻓﺘﺤﯿﻨﺪن ﺳﻮﻧﺮا ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ ﺧﺪﻣﺘﯿﻨﻪ ﮔﯿﺮن ﭼﺮﮐﺰ ﻣﻤﻠﻮكﻟﺮي اﺑﻦاﯾﺎﺳﯿﻦ‬
‫اﯾﻔﺎدهﺳﯽ اﯾﻠﻪ‪ :‬ﺗﻮرك ﻗﯿﻠﯿﻐﯿﻨﯽ ﺑﻮراﺧﯿﺐ‪ ،‬ﺗﻮرﮐﻤﻦ ﻗﯿﺎﻓﻪﺳﯿﻨﻪ ﮔﯿﺮﻣﯿﺸﺪﯾﻠﺮ و ﺑﻮ آرادا‬
‫آﯾﺎﻗﻼرﯾﻨﺎدا ﺳﻮﻗﻤﺎن ﮐﺌﭽﯿﺮﻣﯿﺸﺪﯾﻠﺮ‪) .‬ج‪ ،5‬ص ‪(216 ،75‬‬
‫‪ .127‬اﺑﻦ اﯾﺎس‪ ،‬ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﻠﻦ ﯾﺌﺮ )ﮐﻮﭘﻪ‪ :‬ﺳﯿﺮﻏﺎ ؛ آذ‪.‬ﺗﺮﺟﻤﻪﭼﯽ(‬
‫‪ .128‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 57 ،23‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪175 ،113‬‬
‫‪ .129‬ﺑﻮ ﺧﺼﻮﺻﺪا‪ :‬ف‪.‬ﮐﺆﭘﺮوﻟﻮ‪ ،‬آﻟﺘﯿﻦ ﮐﻮﭘﻪﻟﯽ اوﻏﻮز ﺑﯽﻟﺮي‪ ،‬آذرﺑﺎﯾﺠﺎن ﯾﻮرد ﺑﯿﻠﮕﯿﺴﯽ‪،‬‬
‫اﺳﺘﺎﻣﺒﻮل‪ ،1932 ،‬ﺳﺎﯾﯽ ‪ ،1‬ص ‪17‬‬
‫‪ .130‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 68 ،28‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪188 ،122‬‬
‫‪ .131‬اﺋﺮﮔﯿﻦ ‪218 ،216 ،179 ،122 ،85‬‬
‫‪ .132‬اي‪ .‬ﻫـ ‪ .‬اوزون ﭼﺎرﺷﯿﻠﯽ‪ ،‬ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ دوﻟﺘﯽﻧﯿﻦ ﺳﺎراي ﺗﺸﮑﯿﻼﺗﯽ ) ‪ (TTK‬آﻧﮑﺎرا‪،‬‬
‫‪ 1945‬ص ‪420 -425‬‬
‫‪ .133‬اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪122‬‬
‫‪ .134‬ﻫـ ‪ .‬ارهن‪ ،‬ددهﻗﻮرﻗﻮد ﮐﯿﺘﺎﺑﯿﻨﺎ ﻋﺎﯾﺪ ﻧﻮﺗﻼر‪ ،‬ﭘﺎي اﯾﺴﺘﻪﻣﮏ‪ ،‬ﭘﺎي وﺋﺮﻣﮏ‪ ،‬ﺗﻮرك‬
‫دﯾﻠﯽ و ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا آراﺷﺪﯾﺮﻣﺎﻻر ) ‪ ،1950 TTK‬ص ‪33-7‬‬
‫‪ .135‬ﺑﻮ ﺧﺼﻮﺻﺪا ﺑﻌﻀﯽ ﻣﯿﺜﺎﻟﻼر اوﭼﻮن‪ :‬ف‪ .‬ﺳﻮﻣﺮ‪ ،‬ﻫﻤﯿﻦ اﺛﺮ ص ‪ ،442‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ‪379‬‬
‫‪ .136‬آﺷﯿﻖ اﯾﻠﻪ ﻓﺎﻻ ﺑﺎﺧﻤﺎق ﻋﺎدﺗﯽ اﯾﻠﻪ ﻋﻼﻗﻪ دار ﺑﯿﺮـاﯾﮑﯽ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻣﯿﺜﺎل اوﭼﻮن‪ :‬ف‪.‬‬
‫ﺳﻮﻣﺮ‪ ،‬ﻫﻤﯿﻦ اﺛﺮ ص ‪ ، 442‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ‪384‬‬
‫‪ .137‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 4‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪79‬‬
‫‪ .138‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 91‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪217-218‬‬
‫‪ .139‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 18‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪105‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪91 /‬‬
‫‪ .140‬ﻗﺪﯾﻢ ﺣﺪﯾﺚ ﮐﯿﺘﺎﺑﻼرﯾﻨﺪا و ﻣﺸﻬﻮر ﻋﺮﺑﺠﻪ ﺳﺆزﻟﻮكﻟﺮده ﻗﺎﻧﺘﻮرا اوﻏﻮﻟﻼريﻧﯿﻦ‬
‫ﺗﻮركﻟﺮ و ﯾﺎ اوﻧﻼردان ﺑﯿﺮ ﻗﻮم اوﻟﺪوﻏﻮ ﺳﺆﯾﻠﻪﻧﯿﺮ‪) .‬ﻣﺘﻦ اوﭼﻮن‪ :‬ف‪ .‬ﺳﻮﻣﺮ‪ ،‬ﻫﻤﯿﻦ‬
‫اﺛﺮ‪ ،‬ص ‪(400‬‬
‫‪.14‬ﺟﻮ ﻋﺼﺮده آﯾﺪﯾﻦ ﺑﺆﻟﮕﻪﺳﯿﻨﺪه ﯾﺆركﻟﺮ آراﺳﯿﻨﺪا ﻗﺎﻧﺘﻮرا آدﻟﯽ اوﯾﻤﺎق وار‬
‫اﯾﺪي‪.‬‬
‫ﻗﺎﻧﺘﻮراﻧﯿﻦ ﺑﺰهﮐﻠﯽ ﺑﯿﺮ ﭘﺎﻟﺘﺎر و ﯾﺎ ﺧﻔﺘﺎن ﮐﯿﻤﯽ ﺑﯿﺮ ﮔﺌﯿﯿﻢ آدي اوﻟﺪوﻏﻮدا ﮔﻮﻣﺎن‬
‫اﺋﺪﯾﻠﯿﺮ‪» :‬ﻗﺎﻧﺘﻮراﻧﯿﻦ اﯾﻨﺠﻪ ﺳﺎﭼﺎﻗﻼري دﯾﺰﯾﻨﻪ ﺗﺆﮐﻮﻟﻤﻮش« ﻣﺜﺎﻟﻼرﻻ داراﻣﺎ ﺳﺆزﻟﻮﯾﻮ‪،‬‬
‫)‪ (TDK‬آﻧﮑﺎرا ‪ ،1954‬ج‪ ،3‬ص ‪406‬؛ ‪.14‬ﺟﻮ ﻋﺼﺮه ﻋﺎﯾﺪ اوﻟﺪوﻏﻮ ﺳﺎﻧﯿﻼن اﺑﻮ‬
‫ﻣﺴﻠﻢ ﮐﯿﺘﺎﺑﯿﻨﺪان(‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻮ اوﺧﻮﻧﻮش ﺷﮑﻠﯽ دوﻏﺮودورﺳﺎ‪ ،‬ﺑﯿﺰه ﮔﺆره‪ ،‬داﺳﺘﺎن‬
‫ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﯽﻧﯿﻦ آدي و ﯾﺎ ﻟﻘﺒﯽ ﺑﻮرادان ﮔﺆﺗﻮروﻟﻤﻮﺷﺪور‪ .‬ﻻﮐﯿﻦ ﺣﻘﯿﻘﺖ اوﻻن ﺑﯿﺮ ﺷﺌﯽ‬
‫وار ﮐﯽ‪ ،‬او دا ﻗﺎﻧﺘﻮراﻟﯽﻧﯿﻦ اﺋـ‪ .‬روﺳﺴﯽﻧﯿﻦ اﯾﺮهﻟﯽ ﺳﻮردوﯾﻮ ﮐﯿﻤﯽ آغ ﻗﻮﯾﻮﻧﻠﻮ‬
‫ﻧﻮرﻋﻠﯽﺑﯽ اﯾﻠﻪ ﻗﻄﯿﻌﻦ اﯾﻠﮕﯿﺴﯽ اوﻟﻤﺎدﯾﻐﯽدﯾﺮ‪.‬‬
‫‪ .141‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 71-75‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪196 ،192‬‬
‫‪ .142‬ﮔﺆكﯾﺎي ص‪57 ،23 ،13‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص‪) 177 ،112‬ﻗﺎﻧﺘﻮراﻟﯽ دوﺷﻤﻨﻠﻪ ﭼﺎرﭘﯿﺸﻼرﮐﻦ‬
‫ﯾﺎردﯾﻤﯿﻨﺎ ﮔﻠﻦ‪ ،‬ﻣﺠﻬﻮل ﺑﯿﺮ اﯾﮕﯿﺪ ﺳﺎﻧﺪﯾﻐﯽ ﺳﺌﻮﮔﯿﻠﯿﺴﯽ ﺳﺌﻠﺠﺎن ﺧﺎﺗﻮﻧﺎ ﺑﺌﻠﻪ دﺋﯿﯿﺮ‪:‬‬
‫ﻗﺎﻟﺨﯿﺒﺎن ﯾﺌﺮﯾﻨﺪن دوران‬
‫اﯾﮕﯿﺪ‪ ،‬ﻧﻪ اﯾﮕﯿﺪﺳﻦ؟‬
‫ﯾﺌﻠﻪﺳﻦ ﻗﺎرا ﻗﺎﺿﯿﻠﯿﻖ آﺗﯿﻨﺎ ﻣﯿﻨﻦ‬
‫ﻏﺎﻓﯿﻠﻠﯿﺠﺎ ﺑﺎﺷﻼر ﮐﺴﻦ‬
‫دﺳﺘﻮرﺳﻮزﺟﺎ ﻣﻨﯿﻢ ﯾﺎﻏﯿﻤﺎ ﮔﯿﺮن‬
‫اﯾﮕﯿﺪ‪ ،‬ﻧﻪ اﯾﮕﯿﺪﺳﻦ؟‬
‫دﺳﺘﻮرﺳﻮزﺟﺎ ﯾﺎﻏﯿﯿﺎ ﮔﯿﺮﻣﮏ‬
‫ﺑﯿﺰﯾﻢ اﺋﻠﺪه ﻋﯿﺐ اوﻟﻮر )اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪(195‬‬
‫‪ .143‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 46 ،31‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪ .146 ،128‬ﺑﻮ ﺳﺆز ﻗﺪﯾﻢ ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ ﺗﺎرﯾﺦﻟﺮﯾﻨﺪه‬
‫ده اﯾﺸﻠﻪﻧﯿﺮ‪) .‬ﻣﺜﻠﻦ‪ :‬ﻧﺸﺮي‪ ،‬ج‪ 1‬ص ‪303‬‬
‫‪ .144‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪105 ،104 ،85 ،44 ،43‬‬
‫‪ .145‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 58 ،24‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪176 ،115‬‬
‫‪ .146‬ﺳﻌﺪاﻟﺪﯾﻦ‪ ،‬ﺗﺎجاﻟﺘﻮارﯾﺦ‪ ،‬اﺳﺘﺎﻣﺒﻮل ‪ ،1279‬ج‪ ،1‬ص ‪542‬‬
‫‪ .147‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 46 ،40‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪ 143‬و ‪157‬‬
‫‪ .148‬ﺑﻮﻧﻮﻧﻼ اﯾﻠﮕﯿﻠﯽ ﺑﯿﺮـاﯾﮑﯽ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻣﯿﺜﺎل اوﭼﻮن‪ :‬ف‪ .‬ﺳﻮﻣﺮ‪ ،‬ﻫﻤﯿﻦ اﺛﺮ ص ‪،444‬‬
‫ﺣﺎﺷﯿﻪ ‪399‬‬
‫‪ .149‬اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪177 ،167 ،165 ،135 ،133 ،130‬‬
 ‫‪ / 92‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬
‫‪ .150‬اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪165 ،135 ،134 ،132 ،131 ،130 ،116‬‬
‫‪ .151‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 35‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪130-135‬‬
‫‪1488 .152‬ـﺠﯽ اﯾﻠﺪه آغ ﻗﻮﯾﻮﻧﻠﻮ ﺟﻬﺎﻧﮕﯿﺮﯾﻦ اوﻏﻠﻮ اﺑﺮاﻫﯿﻢ اؤﻟﻮﻣﻮ ﻧﺘﯿﺠﻪﺳﯿﻨﺪه ﺑﺎﺷﺪا‬
‫ﺣﺆﮐﻤﺪار ﯾﻌﻘﻮبﺑﯽ اوﻟﻤﺎﻗﻼ ﺑﻮﺗﻮن آغ ﻗﻮﯾﻮﻧﻠﻮ ﺧﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻋﻀﻮﻟﺮي‪ ،‬ﺑﯽﻟﺮ‪ ،‬و دوﻟﺖ‬
‫ارﮐﺎﻧﯽ ﯾﺎﺧﺎﻻرﯾﻨﯽ ﺟﯿﺮﯾﺐ‪ ،‬ﺳﺎرﯾﻘﻼرﯾﻨﯽ ﯾﺌﺮه وورﻣﻮﺷﻼر و ﮔﺆي رﻧﮕﻠﯽ ﭘﺎﻟﺘﺎر‬
‫ﮔﺌﯿﯿﻨﯿﺐ ﮔﻮنﻟﺮﺟﻪ آﻏﻼﻣﯿﺸﺪﯾﻼر‪) .‬ﻓﻀﻞاﷲ ﺑﻦ روزﺑﻬﺎن‪ ،‬ﺗﺎرﯾﺦ ﻋﺎﻟﻢ آراي اﻣﯿﻨﯽ‪،‬‬
‫ﻓﺎﺗﺢ ﮐﯿﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺎﺳﯽ‪ ،‬ﻧﺆﻣﺮه‪(171 b ، 171 a ،4331‬‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﯽﻧﯿﻦ اؤﻟﻮﻣﻮﻧﻮ اﺋﺸﯿﺪن ﺳﻮﻻﻗﻼرﯾﻦ ﮐﻨﺪﺧﺪاﻻري و اوداﺑﺎﺷﻼري‬
‫اوﺳﮑﻮفﻟﺮﯾﻨﯽ )ﺑﯿﺮ ﻧﻮع ﺑﺎﺷﻠﯿﻖ( ﯾﺌﺮه ووروب‪ ،‬ﺑﺎﺷﻼرﯾﻨﺎ ﺗﻮرﭘﺎق ﺗﺆﮐﻤﻮﺷﺪوﻟﺮ‪.‬‬
‫)ﺳﻮﻻقزاده‪ ،‬ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬اﺳﺘﺎﻣﺒﻮل‪ ،1298 ،‬ص ‪ .(422-423‬اوﻏﻠﻮ ﻣﻮراد ﮔﻠَﻨﻪ ﻗﺪر ﭼﻠﺒﯽ‬
‫ﻣﺤﻤﺪﯾﻦ اؤﻟﻮﻣﻮ ﮔﯿﺰﻟﯽ ﺳﺎﺧﻼﻧﻤﯿﺶ‪ ،‬ﺟﺴﺪ اوﺗﻮردوﻟﻮب آرﺧﺎﺳﯿﻨﺪا ﺑﯿﺮ اوﻏﻼن‬
‫ﺳﯿﻨﻪرك‪ ،‬ﺟﺴﺪي ﺟﺎﻧﻠﯽ اﯾﻤﯿﺶ ﮐﯿﻤﯽ ﺳﯿﻼﺣﺪارﻻرا ﮔﺆﺳﺘﺮﻣﻪﯾﻪ ﺟﻬﺪ اﺋﺪﯾﻠﺪﯾﯿﯽ‬
‫زاﻣﺎن ﺳﺎراي ﺣﮑﯿﻤﯽ ﭘﺎﺷﺎﻻرﯾﻦ ﯾﺎﻧﯿﻨﺎ ﮔﻠﯿﺐ ﺷﺮﻃﻠﺸﺪﯾﺮدﯾﮏﻟﺮي ﮐﯿﻤﯽ دوﻟﺒﻨﺪﯾﻨﯽ‬
‫ﯾﺌﺮه ووروب »ﻗﻮﯾﻤﺎزﺳﯿﻨﯿﺰ ﮐﯽ‪ ،‬ﭘﺎدﺷﺎه ﯾﺎﺧﺸﯿﻼﺷﺎ‪ ،‬ﺑﯿﺰﯾﻢ ﺑﻮ ﻗﺪر زﺣﻤﺘﯿﻤﯿﺰي زاي‬
‫اﺋﺪﯾﺮﺳﯿﻨﯿﺰ‪) .‬آﺷﯿﻖ ﭘﺎﺷﺎزاده‪ ،‬ﺗﻮارﯾﺦِ آلِ ﻋﺜﻤﺎن‪ ،‬ص ‪.(95‬‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﯽﻧﯿﻦ اﯾﺮاﻧﺎ ﻗﺎﭼﺎن اوﻏﻠﻮ ﺑﺎﯾﺰﯾﺪﯾﻦ آداﻣﻼرﯾﻨﺪان ﻋﺮبﻣﺤﻤﺪ اﯾﺮان ﺷﺎﻫﯽ‬
‫ﻃﻬﻤﺎﺳﯿﺒﻪ ﺷﺎﻫﺰادهﻧﯿﻦ اﯾﺮاﻧﺪا اﻗﺘﺪاري اﯾﻠﻪ ﮐﺌﭽﯿﺮﻣﮏ اوﭼﻮن ﺑﯿﺮ ﭘﻼن‬
‫ﺣﺎﺿﯿﺮﻻدﯾﻐﯿﻨﯽ ﺳﺆﯾﻠﻪﻣﯿﺸﺪي‪ .‬ﺑﻮﻧﻮ اﺋﺸﯿﺪن ﺑﺎﯾﺰﯾﺪﯾﻦ ﮐﺆﻟﻪﻟﺮﯾﻨﺪن ﺑﯿﺮي آﻏﺎﺳﯽﻧﯿﻦ‬
‫ﯾﺎﻧﯿﻨﺎ ﻗﺎﭼﺎراق اوﺳﮑﻮﻓﻮﻧﻮ ﯾﺌﺮه وورﻣﻮش و اﺋﺸﯿﺘﺪﯾﮏﻟﺮﯾﻨﯽ داﻧﯿﺸﻤﯿﺸﺪي‪.‬‬
‫)ﭘﺌﺠﻪوي‪ ،‬ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬اﺳﺘﺎﻣﺒﻮل ‪ ،1283‬ج‪ ،1‬ص ‪.(405‬‬
‫‪ .153‬ﻗﺎﻧﻮﻧﯽﻧﯿﻦ وزﯾﺮِ اﻋﻈﻢﻟﺮﯾﻨﺪن اﺑﺮاﻫﯿﻢ ﭘﺎﺷﺎ ﻣﯿﺼﯿﺮده اوﻟﺪوﻏﻮ زاﻣﺎن ﯾﺌﻨﯽﭼﺮيﻟﺮﯾﻦ‬
‫اوﻧﻮن اوزرﯾﻨﻪ ﻗﺎاﻟﺨﺪﯾﻘﻼرﯾﻨﯽ اﺋﺸﯿﺘﺪﯾﮑﺪه‪ ،‬درﯾﻦ ﺑﯿﺮ ﺗﺄﺳﻮﻓﻪ ﻗﺎﭘﯿﻼراق ﻗﺎرا ﭘﺎﻟﺘﺎر‬
‫ﮔﺌﯿﻤﯿﺸﺪي‪ .‬ﯾﺌﻨﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ دؤروﻧﺪه اﺳﺘﺎﻣﺒﻮﻻ ﮔﻠﻦ آوﺳﺘﺮاﯾﺎ اﺋﻠﭽﯿﺴﯽ ﺑﻮﺳﺒﺌﮏ‬
‫ﺗﻮركﻟﺮﯾﻦ ﻗﺎرا رﻧﮕﻪ دوﯾﺪوﻗﻼري ﻧﯿﻔﺮﺗﯽ آﭼﯿﻖ ﺑﯿﺮ ﺷﮑﯿﻠﺪه اﯾﻀﺎح اﺋﺪﯾﺮ‪» :‬ﺗﻮركﻟﺮ‬
‫ﻗﺎرا رﻧﮕﯽ ﺑﺎﯾﺎﻏﯽ و اوﻏﻮرﺳﻮز ﺳﺎﯾﯿﺮﻻر‪ .‬ﺑﯿﺮ آداﻣﯿﻦ ﻗﺎرا ﭘﺎﻟﺘﺎر ﮔﺌﯿﯿﻨﻤﻪﺳﯿﻨﻪ ﯾﺎﺧﺸﯽ‬
‫ﻧﻈﺮﻟﻪ ﺑﺎﺧﯿﻠﻤﯿﺮ‪ .‬او درﺟﻪده ﮐﯽ‪ ،‬ﭘﺎﺷﺎﻻر ﺑﯿﺰي ﻗﺎرا ﮔﺌﯿﯿﻤﺪه ﮔﺆردوﮐﺪه دﻓﻌﻪﻟﺮﻟﻪ‬
‫ﺣﺌﯿﺮتﻟﺮﯾﻨﯽ ﺑﯿﻠﺪﯾﺮﻣﯿﺶ‪ ،‬ﺣﺘﺘﺎ ﺟﯿﺪدي ﺻﻮرﺗﺪه ﺷﮑﺎﯾﺖ اﺋﺘﻤﯿﺸﺪﯾﻠﺮ‪ .‬ﺗﻮرﮐﯿﻪده ﻫﺌﭻ‬
‫ﮐﯿﻢ‪ ،‬اﯾﺮي ﻣﺒﻠﻐﺪه ﭘﻮل زﯾﺎﻧﯿﻨﺎ اوﻏﺮاﻣﺎﺳﺎ‪ ،‬ﯾﺎﺧﻮد آﻏﯿﺮ ﺧﺴﺘﻪﻟﯿﮏﻟﺮه ﻣﻌﺮوض ﻗﺎﻟﻤﺎﺳﺎ‪،‬‬
‫ﻗﺎرا ﭘﺎﻟﺘﺎرﻻ ﻣﺌﯿﺪاﻧﺎ ﭼﯿﺨﻤﺎز‪ .‬ﯾﺎﺷﯿﻞ رﻧﮓ ﮐﻮﺑﺎرﻟﯿﻖ ﻋﻼﻣﺘﯽ ﺳﺎﯾﯿﻠﯿﺮ‪ .‬ﻻﮐﯿﻦ ﺣﺮب‬
‫زاﻣﺎﻧﯿﻨﺪا اؤﻟﻮم اﺷﺎرهﺳﯽ ﮐﯿﻤﯽ ﻗﺒﻮل اوﻟﻮﻧﻤﻮﺷﺪور‪ .‬آغ‪ ،‬ﺳﺎري‪ ،‬ﻣﻮر‪ ،‬ﻗﻮرﺷﻮﻧﯽ‬
‫رﻧﮓﻟﺮ داﻫﺎ اوﻏﻮرﻟﻮ ﺣﺴﺎب اﺋﺪﯾﻠﯿﺮﻟﺮ«‪) .‬ﺗﻮرك ﻣﮑﺘﻮﺑﻼري‪ ،‬ﺗﻮرﮐﺠﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪﭼﯿﺴﯽ‪:‬‬
‫ﺣﺴﯿﻦ ﺟﺎﻫﯿﺪ ﯾﺎﻟﭽﯿﻦ‪ ،‬اﺳﺘﺎﻣﺒﻮل ‪ ،1930‬ص ‪.(163-170‬‬
‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ ‪93 /‬‬
‫ﺑﺆﯾﻮك ﺗﻮرﮐﻤﻦ ﺷﺎﻋﯿﺮي دادال اوﻏﻠﻮﻧﻮن ﺷﻌﺮﯾﻨﺪهﮐﯽ »ﻗﺎراﻻر ﮔﺌﯿﺪﯾﮏده آﺗﺪﯾﻖ‬
‫آلﻻري« ﻣﺼﺮاﻋﺴﯽ )ﻃﺎﻫﺎ ﺗﻮﭘﻮس‪ ،‬دادالاوﻏﻠﻮ‪ ،‬آداﻧﺎ ‪ ،1940‬ص ‪) 15‬ﺑﻮ ﻋﺎدﺗﯿﻦ‬
‫‪.19‬ﺟﻮ ﻋﺼﺮدهﮐﯽ ﺗﻮرﮐﻤﻦﻟﺮ آراﺳﯿﻨﺪا ﯾﺎﺷﺎﻣﺎﻗﺪا اوﻟﺪوﻏﻮﻧﻮ ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﺮ‪ .‬ﯾﺎس‬
‫ﻋﺎدتﻟﺮي ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪاﮐﯽ دﯾﮕﺮ ﺑﻌﻀﯽ ﻣﺴﺌﻠﻪﻟﺮ اوﭼﻮن‪ :‬ف‪ .‬ﺳﻮﻣﺮ‪ ،‬ﻫﻤﯿﻦ اﺛﺮ‪ ،‬ص‬
‫‪ ،445-446‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ‪.407‬‬
‫‪ .154‬اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪228 ،170‬‬
‫‪ .155‬س‪.‬ژوﻟﯿﻦ‪ ،‬ﺗﻮيـﮐﺌﯽ )ﺗﻮركﻟﺮ( ﺣﺎﻗﻘﯿﻨﺪا ﺳﻨﺪﻟﺮ‪ ،‬آﺳﯿﺎ ژورﻧﺎﻟﯽ ‪ 1864‬ص ‪.241‬‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﻘﺎدر اﯾﻨﺎن‪ ،‬ﺷﺎﻣﺎﻧﯿﺰم‪ ،1954 ،‬ص ‪177-178‬؛ ﻋﯿﻨﯽ ﻣﺆﻟﻠﯿﻒ‪ ،‬آﻟﺘﺎي داﻏﻼرﯾﻨﺪا‬
‫ﺗﺎﭘﯿﻼن ﻗﺪﯾﻢ ﺗﻮرك ﻣﺰارﻻري‪ ،‬ﺑﻮﻟﻠﺌﺘﺌﻦ‪ ،‬ﺳﺎﯾﯽ ‪ ،43‬ص ‪.569-570‬‬
‫‪ .156‬اؤﻟﻮ اوﭼﻮن وﺋﺮﯾﻠﻦ ﯾﺌﻤﻪﯾﻪ داﯾﺮ ﺑﻌﻀﯽ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻣﺜﺎﻟﻼر اوﭼﻮن‪ :‬ف‪ .‬ﺳﻮﻣﺮ‪ ،‬ﻫﻤﯿﻦ اﺛﺮ‬
‫ص ‪ ،447‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ‪411‬‬
‫‪ .157‬اون ﺑﯿﺮﯾﻨﺠﯽ داﺳﺘﺎﻧﺪا ﺳﺎﻟﻮرﻗﺎزان ﺗﻮﻣﺎن ﻗﺎﻻﺳﯽﻧﯿﻦ ﺗﮑﻮر ﻃﺮﻓﯿﻨﺪن اﺳﯿﺮ آﻟﯿﻨﻤﺎﺳﯽ‬
‫ﮔﺆﺳﺘﺮﯾﺮ‪ .‬ﺳﺎﻟﻮر ﻗﺎزان ﻗﺎﻻداﮐﯽ ﺑﯿﺮ ﻗﻮﯾﻮﯾﺎ ﺳﺎﻟﯿﻨﻤﯿﺸﺪي‪ .‬ﺗﮑﻮرون آروادي آدﯾﻨﯽ‬
‫ﭼﻮخ اﺋﺸﯿﺘﺪﯾﯿﯽ ﻗﺎزاﻧﯿﻦ ﯾﺎﻧﯿﻨﺎ ﮔﺌﺪﯾﺮ و اوﻧﺎ‪» :‬ﻗﺎزان ﺑﯽ‪ ،‬ﻧﻪدﯾﺮ ﺣﺎﻟﯿﻦ‪ ،‬دﯾﺮﻟﯿﯿﻦ‪ ،‬ﺳﻨﻪ‬
‫ﯾﺌﺮ آﻟﺘﯿﻨﺪاﻣﯽ ﺧﻮﺷﺪور‪ ،‬ﯾﻮﺧﺴﺎ ﯾﺌﺮ اوﺳﺘﻮﻧﺪهﻣﯽ ﺧﻮﺷﺪور؟ ﻫﻢ اﯾﻨﺪي ﻧﻪ ﯾﺌﺮﺳﻦ‪ ،‬ﻧﻪ‬
‫اﯾﭽﺮﺳﻦ‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﯿﻨﯿﺮﺳﻦ«ـ دﺋﯿﯿﺮ‪ .‬ﻗﺎزاﻧﺪا‪» :‬اؤﻟﻮﻟﺮﯾﻨﻪ آش وﺋﺮدﯾﯿﻦ واﺧﺖ الﻟﺮﯾﻨﺪن‬
‫آﻟﯿﺮام‪ ،‬ﻫﻢ‪ ،‬اؤﻟﻮﻟﺮﯾﻨﯿﺰﯾﻦ ﯾﻮرﻏﺎﺳﯿﻨﺎ ﻣﯿﻨﺎرهم‪ ،‬ﮐﺎﻫﯿﻞﻟﺮﯾﻦ ﯾﺌﺪهرم«ـ ﺟﺎواﺑﯿﻨﯽ وﺋﺮﯾﺮ‪.‬‬
‫)اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪(235‬‬
‫‪ .158‬و‪ .‬ﺑﺎرﺗﻮﻟﺪ‪ ،‬ﺗﻮركﻟﺮده و ﻣﻮﻧﻘﻮﻟﻼردا دﻓﻦ ﻣﺮاﺳﯿﻤﯽ‪ ،‬ﺗﻮرﮐﺠﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪﺳﯽ‪ :‬ﻋﺒﺪاﻟﻘﺎدر‬
‫اﯾﻨﺎن‪ ،‬ﺑﻮﻟﻠﺌﺘﺌﻦ ﻧﺆﻣﺮه ‪ ،43‬ص ‪530‬؛ ﻋﺒﺪاﻟﻘﺎدر اﯾﻨﺎن‪ ،‬ﻫﻤﯿﻦ اﺛﺮ‪ ،‬ص ‪192-193‬‬
‫‪ .159‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪117-118‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪248‬‬
‫‪ .160‬ﻋﺒﺪاﻟﻘﺎدر اﯾﻨﺎن‪ ،‬آﻟﺘﺎﯾﺪا ﭘﺎزﯾﺮﯾﻖ ﻗﺎزﯾﻨﺘﯿﻼرﯾﻨﺪا ﭼﯿﺨﺎرﯾﻼن آﺗﻼرﯾﻦ وﺿﻌﯿﺘﯽﻧﯿﻦ‬
‫ﺗﻮركﻟﺮﯾﻦ دﻓﻦ ﻣﺮاﺳﯿﻤﯽ ﺑﺎﺧﯿﻤﯿﻨﺪان اﯾﻀﺎﺣﯽ‪) .‬اﯾﮑﯿﻨﺠﯽ ﺗﻮرك ﺗﺎرﯾﺦ ﮐﻮﻧﮕﺮهﺳﯽ‪،‬‬
‫‪ TTK‬اﺳﺘﺎﻣﺒﻮل ‪ ،1943‬ص ‪.(142-151‬‬
‫‪ .161‬ﺳﻠﺠﻮق ﺣﺆﮐﻤﺪاري ﻣﻠﯿﮏ ﺷﺎﻫﯿﻦ اوﻏﻠﻮ داوودون اؤﻟﻮﻣﻮ ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﯿﻠﻪ ﻣﻤﻠﮑﺘﯿﻦ دؤرد‬
‫ﺑﯿﺮ ﯾﺎﻧﯿﻨﺪان ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺮﮐﺰي اﺻﻔﻬﺎﻧﺎ ﺗﻮﭘﻼﺷﯿﺐ ﯾﺎس ﺗﻮﺗﺎن ﺗﻮركﻟﺮده ﻣﯿﺼﯿﺮﻟﯽ‬
‫ﺳﺎﻟﻨﺎﻣﻪﭼﯽﻧﯿﻦ ﮔﺆﺳﺘﺮدﯾﯿﻨﻪ ﮔﺆره آﺗﻼرﯾﻨﯿﻦ ﯾ‪‬ﻬﺮﻟﺮﯾﻨﯽ ﺗﺮﺳﯿﻨﻪ ﭼﺌﻮﯾﺮﻣﯿﺸﺪﯾﺮ‪.‬‬
‫‪ .162‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 102‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪230‬‬
‫‪ .163‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 67‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪83-84‬‬
‫‪ .164‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 24‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪115‬‬
‫‪ .165‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 44‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪151‬‬
‫‪ .166‬ﺗﭙﻪﮔﺆز ﺑﺌﻠﻪ ﺑﻮ ﻧﺰاﮐﺖ ﻗﺎﯾﺪاﺳﯿﻨﺎ ﻋﻤﻞ اﺋﺪﯾﺮ )اﺋﺮﮔﯿﻦ ص‪(241 ،214‬‬
 ‫‪ / 94‬ددهﻗﻮرﻗﻮد داﺳﺘﺎﻧﻼري‬
‫‪ .167‬ﻣﺜﻠﻦ »آدﯾﻨﯽ ﺑﺎﻏﯿﺸﻼﯾﺎرﺳﺎﻧﻤﯽ؟« دﺋﯿﯿﻠﯿﺮ‪.‬‬
‫‪ .168‬اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪223 ،187‬‬
‫‪» .169‬و ﻋﺜﻤﺎن ﻗﺎﺿﯽ ﻏﺎﯾﺖ ﺻﺎﻟﺢ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﯿﺮ آدام اﯾﺪي و اوچ ﮔﻮﻧﺪه ﺑﯿﺮ دﻓﻌﻪ ﺧﺆر‪‬ك‬
‫ﺑﯿﺸﯿﺮﯾﺐ ﯾﻮﺧﺴﻮﻟﻼري و دﯾﻠﻨﭽﯽﻟﺮي ﺑﯿﺮ ﯾﺌﺮه ﯾﯿﻐﯿﺐ ﯾﺌﺪﯾﺮﺗﻤﻪﯾﻪ‪ ،‬ﭼﯿﻠﭙﺎﻗﻼري‬
‫ﮔﺌﯿﺪﯾﺮﯾﺐ ﯾﻮﻻ ﺳﺎﻟﻤﺎﻏﺎ و دول ﻗﺎدﯾﻨﻼرا ﺻﺪﻗﻪ وﺋﺮﻣﻪﯾﻪ ﻋﺎدت اﺋﺘﻤﯿﺸﺪي‪) .‬ﻧﺸﺮي‪،‬‬
‫ج‪ ،1‬ص ‪(163 ،73 ،72‬‬
‫‪ .170‬ﮔﺆكﯾﺎي ص ‪ 64‬؛ اﺋﺮﮔﯿﻦ ص ‪184‬‬
‫‪ .171‬ﺟﺎﺑﺠﺎ ﮐﺆسﻟﺮ‪ ،‬ﻧﻔﯿﺮﻟﺮ‪ ،‬ﻃﺒﻞ و زورﻧﺎﻻر‪ ،‬ﻧﺌﯽﻟﺮ ﭼﺎﻟﯿﻨﯿﺐ دﯾﻦ ﯾﻮﻟﻮﻧﻮن ﺳﺮﺑﺎزﻻري‪،‬‬
‫ﻣﺌﯿﺪانِ ﻏﺰا‪ ،‬روم اﺋﻠﯽﻧﯿﻦ دهﻟﯽﻟﺮي و دﯾﻮاﻧﻪﻟﺮي ﺷﺌﺶﺗﺎرﻻر‪ ،‬ﻃﻨﺒﻮرﻻر‪ ،‬ﻗﻮﭘﻮزﻻر‬
‫دﯾﻨﻠﻨﺪﯾﺮﯾﺐ‪ ،‬اوﻏﻮز ﻏﺰاﻻريﻧﯿﻦ ﺣﺌﮑﺎﯾﺖ اﻓﺮوزﻻري اوزاﻧﻼر ﭼﺎﻟﯿﺐ ﭼﺎﻏﯿﺮﯾﺐ‬
‫ﺷﻨﻠﯿﮏﻟﺮ و ﺷﺎدﻟﯿﻘﻼر اﺋﺪﯾﺮدﯾﻠﺮ‪) .‬ﺟﻼلزاده‪ ،‬ﻃﺒﻘﺖاﻟﻤﻤﺎﻟﮏ ﻓﯽ درﺟﺎت اﻟﻤﺠﺎﻟﮏ‪،‬‬
‫ﻣﻠﺖ ﮐﯿﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺎﺳﯽ ﻧﺆﻣﺮه ‪(a ،254 ،779‬‬
‫‪ .172‬ﺷﺮﻓﺨﺎن‪ ،‬ﺷﺮﻓﻨﺎﻣﻪ‪ ،‬ص ‪32‬‬
‫‪ .173‬ﻫﻤﯿﻦ اﺛﺮ ص ‪123-124‬‬
95 / ‫ﻓﺎروق ﺳﻮﻣﺮ‬

Dədə qorqud
Dastanları

Yazan: Faruq Sumər

Köçürən: Hümmət Şahbazi

Naşir: elektronik sistem

www.dusharge.blogfa.com