KABANATA III

ANG BALAGTASAN BILANG SALAMIN NG KULTURA AT

KAISIPANG PILIPINO

ARALIN I
BALAGTASAN AT KASAYSAYAN NITO

I. PANIMULA
Ang pagtatalo sa mga bagay-bagay nan a uukol sa iba’t ibang isyu (issue) ay
nakasanayan na natin. Sa magkakaibigan, magkakapamilya, magkakilala man o hindi ay
madalas na magtalo dahil sa pagkakaiba ng pananaw at paniniwala. Sa araling ito ay
matutunghayan ang isang uri ng panitikan ng pagtatalo. Halina’t tuklasin ito.

II. LAYUNIN
Pagkatapos ng talakayan, ang mga mag-aaral ay inaasahang:
 nakapagbibigay hinuha kung papaano makatutulong upang mapanatiling buhay
ang diwa ng Balagtasan sa mga kabataan; at
 nakikilala ang mga pahayag na nagsasaad ng kawastuhan

III. PANLINANG NA GAWAIN

A. Gawain

Simulan Natin!

Gawain 1

Panuto: Tingnan ang larawan sa ibaba, ano ang ipinapakita nito?

Isulat ang sagot sa nakalaang patlang. (Huwag nang gayahin ang
larawan)

1
B. Pagsusuri

Sa Tingin Mo?

Gawain 2

Panuto: Madalas pa bang nakikita ang gawaing ito (larawan sa itaas)

sa kasalukuyan? Isulat ang iyong sagot sa loob ng ulap.

C. Paghahalaw
Kahulugan:
Ang Balagtasan ay uri ng pagtatalo ng dalawang magkaibang panig ukol
sa isang paksa. Hinango ang katawagang ito sa pangalan ni Francisco “Balagtas”
Baltazar na siyang tinaguriang “Ama ng Balagtasan”.
Ito ay naghahayag ng mga saloobin at pangangatwiran sa pamamagitan ng
mga salitang may tugmaan. Itinuturing na sining ang balagtasan dahil hindi
lamang sining ng pagbigkas ang nabibigyang-pansin ng mga manonood sa mga
nagtatalo kundi maging ang kanilang masining na kumpas ng mga kamay at
ekspresyon ng mukha. Maging ang paraan ng kanilang ginagawa habang
nagpapalitan ng matuwid na katwiran.

Kasaysayan:
Marso 28, 1924 – Nagkaroon ng pagpupulong sa tanggapan ni Rosa Sevilla sa
Instituto de Mujeres sa Tayuman, Tondo ang Akademya ng Wikang Tagalog
kaugnay sa gaganaping pagdiriwang ng kaarawan ni Francisco Balagtas.
Kinabibilangan ito ng mga sumusunod na mga makata at manunulat:
 Lope K. Santos- nagmungkahi na magsagawa ng isang
makabagong Duplo upang maging katangi-tangi ang gagawing
parangal kay Francisco Balagtas ngunit pinuna ng karamihan
dahil walang paksang tinutungo ang isang Duplo
 Patricio E. Dionisio- nagmungkahi na hanguin ang pangalan na
ipampapalit sa Duplo ay Balagtas; bagamat si Dionisio ang
nagmungkahi nito, kay Jose N. Sevilla napunta ang
karangalan.
 Jose Corazon de Jesus- Unang naging Hari ng Balagtasan
- Kilala bilang Huseng Batute
- Makailang ulit na silang nagkalaban ni Collantes sa
iba’t ibang paksang tulad ng “Ginto at Bakal” at
“Demokrata at Nasyonalista” at ditto sa huling paksa ay
tinalo ni Collantes si Jose Corazon de Jesus
 Florante Collantes- Kilala sa bansag na Kuntil-Butil
 Iñigo Ed. Regalado
 Teodoro E. Gener
 Jose N. Sevilla

2
 Noong Abril 6, 1924, apat na araw pagkatapos ipagdiwang ang Araw ni
Balagtas ay ginanap ang kauna-unahang balagtasan. Isang pagtatalong may iskrip
na inihanda ang bawat sasabihin ng tagapamagitan at ng dalawang magtatalo. Ito
ay nasa paraang patula. Pagkatapos mabuo ang iskrip ay ipinabigkas ito sa ilang
piling mambibigkas ng tula. Lubusang hinangaan ng mga tagapakinig sina Jose
Corazon de Jesus na lalong kilala sa tawag na Huseng Batute at Florentino
Collantes na mas kilala sa bansag na Kuntil-Butil.
Dahil isa lamang sa kanila ang dapat hiranging “Hari ng Balagtasan”,
napagpasyahan ng komite na nagtatag ng balagtasan na magdaos ng isa pang
pagtatalong patula nang walang iskrip. Ginanap ito noong Oktubre 1925 sa
Maynila. Dahil sa kahusayang humabi ng mga salita, bumigkas nang may hagod
at aliw-iw, at pagpili ng mga salitang may sukat at tugma ay napagpasyahang si
Jose Corazon de Jesus ang itinanghal na kauna-unahang “Hari ng Balagtasan”.

May tatlong pangkat na lumahok sa Balagtasan:

1. Rafael Olay at Tomas L. de Jesus
2. Amado V. Hernandez at Guillermo A. Holandes na nag-Balagtasan sa
paksang “Binatang Nayon laban sa Binatang Lungsod”
3. Jose Corazon de Jesus at Floretino T. Collantes na tumalakay sa “Bulaklak
ng Lahing Kalinis-linisan”

Simula noon, naging tanggap na ng mamamayang Pilipino ang Balagtasan

bilang isang karaniwang libangan. Nagsimula itong itanghal sa mga bulwagan
hanggang sa mapakinggan sa radio. Ngayon, ang sining ng Balagtasan ay malimit
na makikitang buhay lamang sa mga talakayan at aklat-pangkasaysayan sa mga
silid-aralan, at bihira na ang nagdaraos nito sa mga bulwagan at paligsahan.

D. Aplikasyon

Isulat Mo…

Gawain 3

Panuto: Bilang isang nangangarap na maging guro, ano ang

gagawin mo upang mapanatatiling buhay ang Balagtasan sa iyong
mga mag-aaral?

____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________

3
 E. Pagtataya

Sagutan…

Gawain 4

Panuto: Basahin nang mabuti ang bawat pahayag sa ibaba. Iguhit

ang  kung ito ay nagsasaad ng kawastuhan, kung hindi naman,
bilugan ang salita o pariralang nagpapamali rito at isulat sa
patlang ang tamang salita.

_____1. Nagkaroon ng pagpupulong ang Akademya ng Wikang Filipino para sa

gaganaping pagdiriwang sa kaarawan ni Francisco Baltazar.
_____2. Si Lope K. Santos ang tinaguriang kauna-unahang Hari ng Balagtasan.
_____3. Dinaluhan ng limang pangkat ang kauna-unahang Balagtasan.
_____4. Sa kasalukuyang panahon ay tunay pa ring makikita ang mga
pagtatanghal ng Balagtasan.
_____5. Si Florentino Collantes ang tinaguriang Ama ng Balagtasan.
_____6. Nabuo ang Balagtasan dahil sa pagbibigay-pugay sa kaarawan ni
Francisco Balagtas
_____7. Karaniwang tinatanghal ang balagtasan sa mga bulwagan noon bilang
libangan.
_____8. Ginanap ang kauna-unahang Balagtasan sa mismong kaarawan ni
Francisco Baltazar.
_____9. Ang Balagtasan ay isang uri ng pagtatalo sa tanghalan.
_____10. Ang Balagtasan ay kadalasang nagtataglay ng mga salitang may
tugmaan.

F. Kasunduan
Basahin ang isang halimbawa ng Balagtasan:

BALAGTASAN: NARARAPAT BA O HINDI NARARAPAT ANG

BATAS MILITAR

LAKANDIWA:
Mga minamahal kong tagapakinig
Mula ditto at saang sulok ng daigdig
Halina kayo, ating pag-ispan at suriin
Ang Batas Militar ba’y dapat tanggapin
O ‘di na ito dapat pang bigyang-pansin
At sa ating pakikinig nang taimtim
Ang katanungang ito ay sasagutin

Sa aking kanang bahagi ay ang kapanalig

Sa Batas Militar siya ay may pahiwatig
Habang sa’king kaliwa’y ang kabilang panig
Ang lubhang pagdisgusto ay nananaig
Kayo’y aking binabalaan, puso sa pagpintig
Mga makabagbag-damdamin inyong maririnig
Alin sa dalawa ba ang sa inyo’y kaibig-ibig
Heto na’t simulan, pagtatalo nila’y busisiin
Ang tagisan ng pagbigkas ng kanilang bibig.

4
PANIG:
Ako ay lubos na nagpapasalamat
Nang isang umaga sa aking pagmulat
Magandang araw ang siyang sumikat
Ang sagot sa mga tanong kong umuurirat
Sa aking bayan, ano ba ang nararapat?
Katahimikan ay makamtan nang ganap
Akong natatakot sa sagot ay nag-aapuhap
Mandi’y ang pag-asa’y tila aandap-andap

Kaya ako ay tuwang-tuwa at nagkabuhay

Sa pag-deklara ng Batas Militar ay patunay
Dahil sa panahon ngayon ito’y nababagay
Mga abosadong taong mahilig magpasaway,
Ang pagkilala sa batas sa kanila’y ipapanday.
Ito ang mariing ituturo na dapat isabuhay
Hanggang makamit natin, tahimik na buhay
Dahil disiplina na ang siyang mananalaytay.

KONTRA:
O aking katunggali, tila ako ay iyong sinampal
Sa papuri mo sa Batas Militar ako’y nagimbal
Hindi mo ba alam, ito’y magiging kakambal
Ng mga kalabisang bawal na bawal
Anong katahimikan ang tinuran mong ganap?
‘di dahil payapa sa ‘yong lugar at hinagap
Ay walang Batas Militar na sa iba’y nagpahirap
Dahil balita’y sinasala kaya’t wala kang nasagap.
At ‘di dahil di ka sinaktan kaya’t di ka makausap,
Paano naman ang iba na bugbog sa pahirap?

Pigilan mo ako, dahil ako ay nauumay

Mula sa walang katapusang pakikiramay
Sa mga desaparacidos na nangyaring tunay
At sa mga maraming taong nakahandusay
Dahil sa mga buhay at karapatang pinatay.

Hindi pa ba tayo natuto sa ating nakaraan?

Sa Batas Militar noon, ano bang kinahinatnan?
Hindi ba’t kabi-kabila ang mga kalabisan?
Mga hinubaran ng makataong karapatan
Nitong mga sundalo, pati na ang kapulisan.
Eh sino nga ba ang naiwan nang talunan?
Hindi ba yaong mga mamamayan?

PANIG:
Sa iyong tinuran aking magiting na kalaban,
Ang iyong kaalaman ba ay hanggang saan?
Iba noon, iba ngayon, ito’y iyong pag-isipan.
Kung noon ang Batas Militar ay kamalian,
Ang sa pang-ngayon ay kailangang-kailangan.
Kitang-kita natin na may rebelyon naman,
Sa marahas na pananakop sa isang bayan.
Kaya nararapat lamang na proteksiyonan
Ang higit na kapakanan ng mga taong-bayan.
Puksain ang terorismo sa ano mang paraan

5
 Dahil sa mundo natin, sila’y walang puwang.
Sadyang malagim ang paghasik ng kasamaan
Kaya ang kamay na bakal ay nararapat lamang
Upang ang mas masahol pa ay maagapan.

KONTRA:
Ang Batas Militar wari ko’y hindi nararapat
Dahil napakarami ng batas na totoong sapat.
Ipairal lamang ang mga ito nang buong tapat,
Tingnan ko lang kung indi sumunod ang lahat.
Kahit kalian, ang tamang proseso ang dapat
Dahil ito ang sinasabi ng batas para sa lahat

PANIG:
Ang Batas Militar ay nasa tumpak na paraan
Na nasulat sa Saligang Batas ang katotohanan
Ngunit tandaan, higit sa pamuksa sa kaguluhan,
Batas Militar ang maghahatid ng kasaganahan.
Magbalik-tanaw nga tayo sa ating nakaraan
Lundagin ang may apat na dekadang nagdaan,
Di ba’t kay ganda, ka’y linis ng ating kapaligiran.
At ang pag-usbong ng yaman nitong ating bayan,
Dahil sa pag-unlad, disiplina ang kailangan.

KONTRA:
Hindi disiplina, bagkus takot ang umiiral
Sa mga mamamayang tila sunud-sunurang sakdal
Marinig pa lamang ang Batas Militar ay nauutal.
Sa hapdi at bagsik na hatol ng kamay nab aka
Nasaan nga ba’ng totoong kasaganaha’t yaman?
Mayroon man, ito’y minana sa gobyernong dagdaan.
Hindi ba’t dekada sitenta nagsimula ang kahirapan?
Kawalan ng hanap-buhay kaya’t nangibang-bayan.
Sa pagtatapos ng Batas Militar, anong natuklasan?
Hindi ba’t bangkorote ang kaban ng bayan.?

LAKANDIWA:
Hayan mga giliw na taga-pakinig
Ating narinig ang magkabilang panig.
Nabatid ang dalawang magkatunggali,
Ang pagtatalo nila ay huwag nang patagalin.
Sa pakiwari niyo, saan ba kayo papanig?
At alin nga ba ang inyong mas pipiliin?
Ang may Batas Militar na nararapat sa atin?
O sa kontra dito sa kanilang tingin?
Ang pagpapasya sa inyo’y iiwan naming.

Kaming tatlong naririto inyong nakapiling.

Sa matiyagang pakikinig ninyo sa amin,
Ay isang pasasalamat ang iiwan namin.

6
G. Sanggunian
Mga Websites:
 https://philnews.ph/2019/09/04/elemento-ng-balagtasan-ano-ang-mga-
ibat-ibang-mga-elemento-nito/
 https://www.slideshare.net/roseluvgabz/kaligirang-pangkasaysayan-ng-
balagtasan
 http://alex-insights.blogspot.com/2017/08/balagtasan-nararapat-ba-o-
hindi.html

7
 ARALIN 2
ELEMENTO NG BALAGTASAN

I. PANIMULA
Napag-alaman na ang Balagtasan ay uri ng pagtatalo ng dalawang magkaibang
panig ukol sa isang paksa. Hinango ang katagawagang ito sa pangalan ni Francisco
“Balagtas” Baltazar na siyang tinaguriang “Ama ng Balagtasan”. Sa aralin namang ito,
matututunan ang mga elementong bumubuo sa sining na ito. Halina’t tunghayan.

II. LAYUNIN
Pagkatapos ng talakayan, ang mga mag-aaral ay inaasahang:
 natutukoy ang mga elemento ng balagtasang nabasa;
 nailalahad ang kahalagahan ng diwa ng Balagtasan; at
 naihahambing ang katangian ng Balagtasan sa Fliptop.

III. PANLINANG NA GAWAIN

A. Gawain
Simulan Natin

Gawain 1

Panuto: Ilahad ang inyong desisyon tungkol sa mga nakalaang

sitwasyon:
1. Kung ikaw ay bibigyan ng pagkakataong makapamili uli ng kursong
kukunin alin sa dalawa ang iyong pipiliin, ang pagiging guro o ang
pagiging pulis/military? Bakit?
_______________________________________________________
_______________________________________________________

B. Pagsusuri
Ano kaya?

Gawain 2

Panuto: Sagutin ang sumusunod na mga tanong.

1. Kung pagtatalunan sa pamamagitan ng isang Balagtasan ang

katanungan sa itaas, anong pamagat ang iyong maibibigay?
____________________________________________________________
____________________________________________________________
2. Sa iyong palagay anong uri ng paksa ang maaring mabuo ng
pagtatalong ito?
____________________________________________________________
____________________________________________________________

8
 C. Paghahalaw
Elemento ng Balagtasan:
1. Tauhan
 Lakandiwa o Lakambini – ang tagapamagitan sa paksa na ipaglalaban ng
dalawang mambabalagtas sa pamamagitan ng tulaan
 Mambabalagtas – ang mga kalahok sa karaniwang sinusulat na pyesa ng
balagtasan. Sila rin ang mga taong nakikipagbalagtasan.
 Manonood – ang mga tagapakinig sa pagtatangal ng balagtasan. Nasusukat
ang kahusayan ng mambabalagtas sa reaksyon ng mga manonood.
2. Paksa – ang bagay na pinag-uusapan, tinatalakay, o dinedebatehan para ganap na
maipaliwanag at mauunawaan ang konteksto nito.
 Politika – ang tunggalian ng mga lapian sa kapangyarihan at mga
tagapangasiwa ng pamahalaan
 Pag-ibig – ang pinakamakapangyarihan at dakilang damdaming nag-uugnay
sa mga tao.
 Karaniwang Bagay – mga bagay sa paligid
 Kalikasan – ang mga bagay na nasa daigdig.
 Lipunan – ang pangkat ng mga taong naninirahan sa isang partikular na lugar
o mga pangyayaring talamak na nagaganap sa paligid.
 Kagandahang-asal – ang mga ugaling kayganda-ganda.
3. Pinagkaugalian
 Sukat – ang bilang ng pantig sa bawat taludtod
 Tugma – ang pagkapareho ng tunog ng dulo ng mga taludtod sa panulaan
* Tugmang Ganap
* Tugmang Di-ganap
 Indayog – ang tono kung paano binibigkas ang mga taludturan.
4. Mensahe – ang ideya at damdaming nais iparating ng kabuuan ng ano mang
sasabihin, teksto o akda.

Alam mo ba?
Ang Flip Top ay matuturing na makabagong anyo ng Balagtasan.
Pareho itong may pinagtatalunang paksa. Patok ito sa mga
kabataan ngayon! AHA!

D. Aplikasyon

Pakaisipin…

Gawain 3

Panuto: Sagutin ang tanong sa loob ng hugis sa ibaba.

Kung ikaw ay bibigyan ng pagkakataong mamagitan sa dalawang

nagtatalo, paano mo titimbangin ang iyong paghuhukom? Isulat ito
sa pamamagitan ng bahagdan tulad ng nasa kabilang pahina.
Maaring dagdagan ang mga bahagdan.

9
E. Pagtataya

Subukan Natin!

Gawain 4

Panuto: Muling basahin at unawain ang Balagtasang: “Nararapat

ba o Hindi Nararapat ang Batas Militar?” at sagutan ang
sumusunod:
1. Tungkol saan ang paksain ng balagtasan? Patunayan ang iyong
sagot.
_____________________________________________________
_____________________________________________________
2. Anong uri ng tugmaan ang ginamit sa balagtasan?
_____________________________________________________
_____________________________________________________
3. Ano ang mensaheng nais ilahad nito?
_____________________________________________________
_____________________________________________________

Konek na Tayo!

Gawain 5

Panuto: Manuod ng ilang pagtatanghal o paglalaban ng Fliptop sa

internet, suriin kung papaano natutulad at naiiba ito sa Balagtasan.
Gamitin ang pigura sa ibaba sa gagawing paghahambing.

Balagtasan Fliptop

F. Kasunduan

10
 Muling pag-aralan ang katatapos na aralin bilang paghahanda sa mahabang pasulit
na darating.

G. Sanggunian
Mga Websites:
 https://philnews.ph/2019/09/04/elemento-ng-balagtasan-ano-ang-mga-
ibat-ibang-mga-elemento-nito/
 https://www.slideshare.net/roseluvgabz/kaligirang-pangkasaysayan-ng-
balagtasan
 http://alex-insights.blogspot.com/2017/08/balagtasan-nararapat-ba-o-
hindi.html

11
 ARALIN 2
WORKSHOP SA PAGBABALAGTASAN

I. PANIMULA
Mula sa mga kaalamang natutuhan sa mga nakaraang aralin, ngayo’y susubukan
na ang iyong husay sa pagsasagawa ng Balagtasan. Tayo na’t ipakita ang inyong galing!

II. LAYUNIN
Pagkatapos ng talakayan, ang mga mag-aaral ay inaasahang:
 nakagagawa ng isang piyesa ng Balagtasan; at
 nakapagpapamalas ng husay sa pagbabalagtasan gamit ang makabagong paraan
(Elektroniko).
III. PANLINANG NA GAWAIN
A. Gawain
Simulan Natin!

Gawain 1

Panuto: Sa nakaraang aralin ay nasuri mo ang pagkakaiba at

pagkakatulad ng Balagtasan at Fliptop. Alin sa dalawa ang mas
nanaisin mong lumawig pa sa mga kabataan? Isulat ang sagot sa
loob ng hugis sa ibaba.

B. Pagsusuri

Patunayan…

Gawain 2

Panuto: Bakit mo napili ang Balagtasan/Fliptop batay sa iyong

sagot sa Gawain 1? Patunayang ang iyong napili ay mas karapat-
dapat na tangkilikin at malinang sa mga kabataan.

C. Paghahalaw

Tungkulin ng Balagtasan:
Maliban sa tagisan ng talino at pagbibigay-aliw sa mga manonood,
nagkaroon ang balagtasan ng isang mas mataas na pampolitika at panlipunang
tungkulin. Binibigay ng mga sumasali sa balagtasan ang kanilang saloobin tungkol sa
kasalukuyang pangyayari at suliranin katulad ng ginagawa ng mga kolumnista at
patnugot ng isang pahayagan.
D. Aplikasyon

12
 Paano?

Gawain 3

Panuto: Bilang isang guro sa hinaharap, paano mo gagamitin ang

iyong natutuhan tungkol sa balagtasan at fliptop upang malinang
ang pangkatauhan at moral na aspeto ng iyong mga mag-aaral?

___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________

E. Pagtataya

Gawin Natin!

Gawain 4

Panuto: Papangkatin ang klase na may tig-tatatlong miyembro.

Bawat pangkat ay gagawa ng sariling piyesa ng Balagtasan ukol sa
mga isyung kinakaharap ng bansa. Padalhan ng kopya ng inyong
Balagtasan ang guro gamit ang Messenger.

Magbalagtasan Tayo!

Gawain 5

Panuto: Ang inyong ginawang piyesa ng Balagtasan ay inyo nang

itatanghal. Ngunit dahil sa Pandemic na kinakaharap natin ngayon,
gagamit tayo ng makabagong paraan upang maitanghal ito. Makikita
sa Group Chat ang iba pang detalye sa gawaing ito. Gawing gabay
ang pamantayang makikita sa ibaba.

Pamantayan 5 4 3 2
Ang paksa ay
napapanahon
Nakahihikayat at
nakalilibang/nakaaali
w ang Balagtasan
Ang piyesa ay tunay
na orihinal na gawa ng
mga kalahok
Malinaw na
naiparating ang
mensahe ng piyesa
F. Kasunduan
Paghandaan ang pagtatanghal ng inyong Balagtasan.

13
G. Sanggunian
Mga Websites:
 https://philnews.ph/2019/09/04/elemento-ng-balagtasan-ano-ang-mga-
ibat-ibang-mga-elemento-nito/
 https://www.slideshare.net/roseluvgabz/kaligirang-pangkasaysayan-ng-
balagtasan
 http://alex-insights.blogspot.com/2017/08/balagtasan-nararapat-ba-o-
hindi.html

14