Professional Documents
Culture Documents
Türk Yeni̇leşme Tari̇hi̇
Türk Yeni̇leşme Tari̇hi̇
ifade etmektedir 1870 6'ya kadar yani Meşrutiyet'in ilanına kadar geçen döneme 1839-1876
yılları arasındaki döneme tarihimizde Tanzimat Dönemi denilmektedir birçok alanda
tanzimatın olduğunu görür yeni bir yeni bir düzenleme olacaktır hukukta sanatta maliyede
askeriyede idare eder her alanda bir tanzimatın olduğunu görüyorum Bu yüzden de Bu
döneme Tanzimat Dönemi adı verilmektedir her şeyi başlatan ise hiç şüphesiz fermanım
ortaya koyduğu ilkeler Sarman 1839 yılında ilan edilen Bu parmak Boğazı özellikleri
taşımaktadır �çel alacağım onu Tanzimat Fermanı'nın özellikleridir daha önce geçen hafta
bahsetmiştim kitapta Tanzimat Fermanı'nın içeri gibi özellikleri diğeri bir başlık var bizde onu
ayırıyoruz Tanzimat Fermanı içeriğini Ayrıca istemiştik Geçen hafta Tanzimat Fermanı'nın
özellikleri ayrı başlık atıyoruz başlığımız Bu Tanzimat Fermanı özellikleri maddeler halinde
işlersek akılda Daha kalıcı olur diye düşünüyorum Bir diyelim Tanzimat Fermanı'nın
özelliklerinin birincisi Osmanlı Devleti'ndeki adaletname geleneği adaletname Terme
geleneğinin bedava mıdır Osmanlı Devleti olaylar sebebiyle zaman zaman Adana
adaletname dediğimiz fermanlar yayından gelince Ahmet devrinde görmüştük Daha sonra
da Celali İsyanları sırasında zaman zaman padişahlar amacıyla Adalet Son Devleti'nin içinde
bulunduğu kötü durumda görmesini kurtarılması azınlık isyanlarının milliyetçilik isyanlarının
sona erdirilmesi osmanlılık kimliği etrafında vatandaşların birleştirilmesi gibi bir amaç
sobasıyla hukuk terimi olarak adaletnameler benzetilebilir 2 Tanzimat Fermanı bir anayasa
değildir ama önemli bir adımı dur önemli bir basamağıdır bir anayasa değildir fakat
anayasaya gidişinde önemlidir aşamasıdır önemli bir basamağıdır içine baktığımız zaman
modern anayasada gördüğümüz göreceğimiz tırdan maddelerin olduğunu gördüm Yani
aslında sarma Adı üzerinde bir kahramandır Allah itibariyle değerlendirdiğimiz zaman
anayasalarda gördüğümüz maddeler görür o yüzden de 1876'da ilan edilecek olan Kanuni
Esasi'nin başlangıcı diyebiliriz anayasa bu sürecin Osmanlı başlangıcı diyebiliriz Avrupa'daki
1830 ihtilalleri nin etkisi ile 51 ay taleplerin etkisi ile Osmanlı Devleti'nde görülen bir geniş
geniş midir Tanzimat Fermanı itibarlı bir fermandır hep padişah an iradesidir bir hatta bir
yaptırım gücü yoktur bir bağlayıcılığı yoktur yani padişah nezdindeki bağlayıcılığı kardeşi
padişah zorunda yapmış olduğu etmiş oldu yemin yemin de bağlıdır Onun dışında daha dışa
bağlayan hiçbir yoktur anayasa gibi yaptırım gücü söz konusu değil mi Tanzimat Fermanı
nasıl burada tek taraflı bir kararla öyle bir sarmanı yayınla duysa gün ormanda Bunu iptal
edebilir ikinci bir Sarmalı anayasalar öyle değil hazırlanması daha iyi ilanı kabulü ile
yürürlükten kaldırılması da belli bir Prosedür gerektirir tek bir kişinin ağzından çıkacak
başlamaz veya bitmez Tanzimat Fermanı O yüzden anayasa gibi bir yaptırım gücüne sahip
değildir tek dolaplı Kararlıdır diyebiliriz padişahın halkına verdiği tek taraflı bir müdür tek
taraflı dur yani Fermanı'nın ilan edilmesinde doğrudan halkın bir talebi söz konusu değil
bunun doğru olduğuna inanmış ikna etmesi sonucu tek taraflı olarak madde olarak ayrı bir
bunu burada da söyleyebilir zaman ayrı yazmak ilanında herhangi bir iç ve dış baskı söz
konusu değil parmağını Milan'ın iç baskı veya dış baskı yoktur Haktan gelen bir tanem söz
konusu değil Osmanlı altının tuşu hakları talep ediyoruz ki 11 ayaklanması bir talebi açıktan
bir talebi yoktur yukarıdan aşağı sağdan yukarı değil yukarıdan aşağı Tanzimat Fermanı hiç
baskı olmadığı gibi bir diş Baskıda yok ıslahat Fermanı'nda daha sonra göreceğiz doğrudan
bir dış baskı vardır bir tehdit vardır zorlama vardır Avrupalı devletlerin zorlaması vardır ama
Tanzimat Fermanı öyle değil Ne iş baskı var ki vardır Dolayısıyla tek taraflı bir karar senin
başında bulunan ve yarın aldıkları bir karardır Avrupa'daki altın hakları arasındaki ilişkilerde
değişiklik yapılacağını vadeden 15 sanat kilinden bir belgedir Avrupa'daki kalp içinde sana
türünden bir halkın hakları arasındaki ilişkilerin düzenleyeceğini vadeden 25 46 Sarman
kalmamış parmağını ilan edilmiş ama o Sarman Uzunca bir süre burada belirtilen
düzenlemeler yapılmış yönetmelikler Karahanlılar çıkarılmış yeni uygulamalar getirilmiştir
özelliklerinden bir tanesi de budur kağıt üzerinde kalmaması parmağında kalmaması hayata
geçmiş olması uygulamaya geçmiş olmaz Fermanı ile birlikte eşitlik vatandaş eşitliği kanun
önünde eşitlik hizmeti gibi kavramlar başlamıştır tanzimatta eşitlik hizmeti gibi kavramlar
yürürlüğe girmiş Osmanlı Devleti'nin Batı ulaşmasında önemli bir adımdır Tanzimat Fermanı
batılılaşma hareketlerinde Bir dönüm noktası Lale devrinden itibaren Osmanlı Devleti'nde
batılılaşma teşebbüslerinin başladığını biliyoruz sonraki çeşitli padişahlar döneminde de bu
faaliyetlere devam et Selim ve II Mahmut dönemlerinde birçok alanda batılılaşma faaliyeti
görüyorum tanzimatın öncekilerden Park batılılaşmanın sistematik hali batılılaşma sadece
haftanın tekniği değil Battal'ın ürünleri değil Batı düşüncesi Batı felsefesi de Osmanlı
Devleti'ne girmeye başlayacak bu manada batının bilim anlayışının yöntemi bilimsel anlayışı
Kısacası batılılaşma topyekün bir hale gelmiştir sistematik bir hale gelmiştir Bu açıdan da
Derman Bir dönüm noktası batılılaşmak birçok kişi Osmanlı Devleti'nin Batı ulaşmasını
Nazan abla başladı sebebi de bul batının bilimsel anlayışının Batı Cephesi'nin Batı
düşüncesinin Osmanlı'ya girmeye başlaması burasıdır Evet daha önce batıdan bazı şeyler
alınmıştır ama düşüncesi düşünce yapısı bilimsel anlayışı Batu bilimindeki metotlar
tanzimat'tan önce görülmez tanzimatla birlikte başlar O yüzden de batılılaşmak için Bir
dönüm noktası yine Tanzimat Fermanı'nın en önemli özelliklerinden bir tanesi Şimdi
söyleyeceğimiz sisteminde önemli değişiklikler Osmanlı Devleti'nde Hukukun üstünlüğü
anlayışı kanun üstünlüğü anlayışı Tanzimat hukukun padişahın da iradesinin üstüne ması
hukuku üstünlüğü anlayışının başlaması Osmanlı Devleti'nde Tanzimat iledir Diğer yanda
anayasalarda gördüğümüz kişi hak ve hürriyetleri ile ilgili maddeler Tanzimat Fermanı'nın
içinde yer almış al güvenliği Şahin güvenliği güvenliği kanun önünde eşitlik vesaire gibi
maddeler Yani aslında anayasalarda gördüğümden haklarıyla ilgili maddeler Tanzimat
Fermanı'nda yer almaktadır Dolayısıyla ilk kez hakları ile ilgili maddeler yazılı olarak Bir
metinde geçmiş olmaktadır Osmanlı Devleti'nde Bu açıdan da yeni önemli bir başlangıçtır
kişi hak ve hürriyetleri açısından yani hukuk açısından getirdiklerini ikiye ayırmak gerekir Bir
Hukukun üstünlüğü anlayışın başlaması da diyebiliriz bu B kişi hak ve hürriyetlerin
bahsetmesi bunların yazılı hale gelmiş olması bunun benimsenmesi Osmanlı Devleti'nde
Tanzimat Fermanı ne kadar kullan etkilenme etkilenmemiştir batıdan herhangi bir kanunu
örnek alınmamıştır tanzimata kadar Devleti'nde Batum kokunun benim senin bildiğini batıdan
bir takım kanunların alınmaya başlandığını görürüm azmat var mı Hani genel olarak
dönüşümü gerçekleştirmek bunların neler göreceğiz alanında hangi değişiklikler yapılmış
hangi kanunlar kırılmış Daha sonra da gördüm Ama genel olarak hukuk alanında sistemde
önemli bir değişiklik meydana getirdiğini söyleyen maddesi bir diğer özelliği ise Avrupa'nın
bu Fermanı'nın ilanında Avrupa'nın sempatisini kazanmak düşüncesinin rol oynamış olan bir
baskısı yok Ana Avrupa devletlerinin sempatisini kazanmak düşünmesi bu Ferman'ın
ilanında oynamış olmaktadır Armağan'la Osmanlı devlet yöneticileri milliyetçilik isyanları ne
geçmek istemiş ve eşit vatandaş şimdi çerçevesinde Osmanlı devletinin bütünlüğünü
sağlamaya gayret et yani Osmanlıcılık Fikri'nin Tabii 11 Osmanlı vatandaşı düşüncesi
dermanın ilanında ve içeriğinde önemli rol oynamış Osmanlı kelimesi etrafında Osmanlı
vatandaşlığı ekseninde sonra özellikleri Bunlar kaç madde olur 10-11 Madde olması lazım
maddede 11 maddede o özellikleri toplamak mümkün Şüphesiz Osmanlı devlet sisteminde
köklü değişiklikler yapacak ama nasıl tepki verdiler olumlu olumsuz nasıl değerlendirdiler
baktığımızda bunu söyleyebilirim yeni bir Başlığa geçiyor da Hazım at virmanlı öptüler siz
oradan alalım görüşlerin nasıl bir tepki ile karşılaşmıştır acaba Tanzimat Fermanı
değerlendirilmiştir düşmanlardan başlayalım olumlu olumsuz nasıl değerlendirmiş olabilir
Tanzimat Fermanı Mustafa Şu sıkıntılı Mustafa alamadık Zekiye geliyorlar Kızlar geliyor
hocam sıkıntı yok bizde var Dindar kesimler arasında Müslümanlar arasında Bu Ferman
tepkili kar olumsuz değerlendirme Müslim ve gayrimüslim eşit olması çok hoşuna gitmemiş
mutaassıp kesimlerde epkiler ortaya şeklinde değil aklınıza yani dumanlarla Osmanlı genel
olarak İslam devletlerinde vatandaşlar ikiye ayrılır zimmetli almış haklar bakımından
düzenleme Buna göre yok şimdi yeni sistemde herkesin eşit olması öngörülmektedir
gayrimüslim ayrım yapılmadan herkesin eşit olması bu durumda askerliktir gayrimüslimler
zimmet lenmiş oldu kızım kelimesi buradan gelir onların can ve mal güvenliklerini almış
güvenlikleri Müslümanların diğer devletler de gördüğümüz türden Osmanlı Devleti'nde görür
mü Sadece sosyal hayatta farklılıklar göze çarpıyor ne gibi daha yüksek değildir
gayrimüslimin evi 3 katlı olmaz Müslümanların olduğu yerde ben Ata binemem olmaz
badana olmaz Kıyafetlerde farklılık vardır gibi hayatta çok durmayacağım birtakım farklılıklar
vardır Bunu da ortadan kal kal yoksa genel haklar açısından Müslümanlarla gayrimüslimler
arasında çok önemli değil zaten yok bunlarda şikayete sebep olduğu için gayrimüslimler
batılı devletler bu da ortadan armağandır osmanlılık ne olursa olsun birleştirme gayreti
sistemin dışında bir sistem sarma olumlu bakmamış daha büyük bir isyan parmağına karşı
21 bir kenara koyabilirim tepki gösteren bir başka grup bunlarla mültezimler kaldırılacağı ve
daha Adaletli bir sistemin uygulanacağı sözünü iltizam usulü kaldırıldığı zaman ondan
kazansa olaya kesim nerede yani mültezimler de zarar görecek Halil Tanzimat Fermanı
kendine kaybedilmesi olacak peki duymuşlardır karşı çıkmışlar yani mültezimler Tanzimat
Fermanı bir grup İslami hassasiyetten dolayı karşı hiçbir gruptakilere gruptakilere için bunlar
da eskisi gibi Başına buyruk hareket edemeyecek mevcut iktidarları satılacak olan valiler
komutanlar bakanlar Artık eskisi gibi istedikleri şekilde hareket edemeyecek lerdir Kaan'ın
dediğimiz bir şey Devrim kanunun üstünlüğü devreye girmiş Bu da gavur gavur
beğenilmeyecek şeklinde bir sözle akıllarda kalır genellikle Tanzimat Fermanı bu tür
hakaretvari sözleri yasaklamış dolayısıyla da işi lan eskisi gibi Başına buyruk hareket
edemeyecek bir tanzimatın getirdiği sıkı bir sistem vardır mesela başta sadrazam Rüstem
Paşa olmak üzere birçok bu Tanzimat fermanı'na tepki göstermişlerdir sebebiyle Eskisi gibi
davran Ama yazacakları içinde onların davranışlarını içindir onların davranışlarını sınırlayan
bir darma olduğu için bakmamız gereken grup Cuma gayrimüslimler nasıl değerlendirilmiştir
mikrofonun açık mı uyur hocam Tanzimat Fermanı olumlu olur musun hocam büyüklerle
olumlu olsa gerek Çünkü dediğimiz gibi dini zümreler yerel halk Osmanlı halkı biraz böyle
mesafeli Çünkü batılılaşma kaynaklı bir şey olduğu için demek ki yine biraz aykırı şeklinde
algılıyorlar ama gayrimüslimlerin böyle bir sorun olmadığı için olumlu olsa gerek
batılılaşmayı iyi olarak görebilirler Müslim gayrimüslim ayrımı yapmadan Bütün Osmanlı
tebaası için bütün Osmanlı vatandaşları için ilan edilmiş Yani herkes burada Sapanca
sebepleri anlatırken söylemiştik milliyetçilik isyanları önemli bir yer tutuyor Tanzimat
Fermanı'nın ilanında milliyetçilik isyanlarının önüne geçme düşüncesi eşit vatandaş yaratma
düşüncesiz sistem içinde devlet tutma düşün yani bütün Osmanlı vatandaşlarının kapsar
ama 1 derecede gayrimüslimleri memnun etmeye yönelik bir armağandır Böyle olunca da
gayrimüslimler genel olarak olunur memnun Osmanlı devleti içerisinde yaşayan azınlıklar
Tanzimat Fermanı'nın ilanı memnuniyet Durmuş azınlıklardan biri var Hangisi şunlar bunlar
Tanzimat Fermanı'nın ilan da memnun oldum hocam bütün vatandaşların hani bütün halkın
işte olması ile birlikte ayrıcalıklarını kaybediyorlar burada evet sırdaşın söylediği gibi onların
da ayrı bir durumu var özel bir durum var bırakın Müslümanları gayrimüslim arasında eşitliği
sağlanmış olmasını gayrimüslimler arasında eşitlik durumlarına Sıla'yı Hatta burada çok
tuhaf bir durum var içerisinde Osmanlı Devleti'nde en avantajlı konumda olanlar eskiden beri
Bunlar ne gibi avantajlar Erdoğan hangi yönlerden farklıdır bunlar Bunlar devletin yönetim
eskiden beri tercümanlık görevleri verir tercümanlık yabancı devletlerle ilişkileri de yine
ihtiyaç duyulduğunda tercüme işleri bunlara ver dolayısıyla da İstanbul'da devletin kalbinde
Ne olup ne bitiyor bundan haberdardır lar şey yöneten kadroyu tanımaktadır lar onlarla
ilişkileri vardır bulundukları için devlet merkezinde etkili bir konumdadır lar Yani bir sürü
Bulgar biri Ermin aynı pozisyonda değildir devlet yönetimine çok yakındır görünce avantajları
bul Star hepsi İstanbul'daki Fener Rum Patrikhanesi sırtlar Ortodoks dur olgarlar ortada
kusur karadağlılar ortodoksun yakınlarda fakat Bütün bunlar dışında bir tanesini dolayısıyla
da üzerinde önemli bir avantaj diğer ortodokslar 1 Bulgar zaten dini yandan da avantajlı
konumda Deniz ticareti Akdeniz ile Doğan akdenizli Avrupa arasındaki ticareti Bunlar büyük
ölçüde Deniz ticaretini yürütmektedir ve çok da zengin olmuş yaklaşım 600 parçalık bir
gemileri var Osmanlı bayrağı çekerek doğudan batıya batıdan doğuya mal taşıma ve zengin
olan ekonomik açıdan da daha iyi zengindirler bu Deniz ticaretinden Akdeniz diyarından
şimdi bu Ferman Herkes işte hale getiriyor bir diğer avantajları 4. avantajları mesela ara
eflak-boğdan voyvodalıkları güvenilir olduğu düşüncesi eflak-boğdan dediğimiz ya hani farklı
düşünmek devlet Yaral kişilerden değil bunlardan oraya Dolayısıyla avantajlarını kaybetmiş
olacaklardır Müslümanlara karşı değil kaybedeceklerdir hoşlarına gitmeyecektir tabii yani
enteresandır bunlar Tanzimat verme anlayan karşı çıka ur diğer azınlıklarla eşit hale gelmek
hoşlarına gitmemiş Elbette bu durumda Yarın Müslümanın pozisyonda bir daha
değerlendirmek gerekiyor bir başka grup Avrupa devletleri söz konusu olduğunda bu
sarmanda memnun olmayan devletler vardır Tanzimat Fermanı'nın ilanında memnun
olmayan devletler vardır Rusça oturuyor zaten hem milli kültürler hem de bu türlü Beray
kadınlara baştan beri karşı olan bunlarla mücadele eden bir İmparator komşusu olan
Osmanlı İmparatorluğu'nda boşuna gitmemiş kendi içindeki vatandaşlarına da Emsal teşkil
edeceği düşüncesiyle sarmana tepki gösterme Avusturya Tanzimat Fermanı olumsuz
yaklaşan devletlerden biridir Rusya'da buna karşı sebepten dolayı olumsuz bakmıştı bir
tanesi Osmanlı Devleti bu Sarmalı problemleri çözebilir Rusya'nın eskiden beri müdahale
kozlar ölümden alınabilir devlet Osmanlı Devleti kendini toplayabilir düşüncesi yıkar Aynen
oluşturuyor gibi kendisine bile imparatorluktur bu fikirler ürleri ve liberal Burası bir Emsal
teşkil eden bu yüzden Zaten yeni değil uzun süredir Rusya hep bu Doblo kutluyoruz
biliyorsanız bunlara Prusya Avusturya ve kız bunlar bu türkülere zaten baştan itibaren
karşıydı ideolojik olarak Rusya Tanzimat Fermanı Tanzimat Fermanı'nın olumlu yaklaşan
devletlerde vardır Batı bloku diyoruz Batı bloku ise daha önce söylemiş onları İngiltere ve
Fransa devlet memnun olmuşlardı zaten ilan edilmesinde devletin sempatisini kazanma
düşüncesi bürolarına görmüş zeka İngiltere'nin desteğini alma düşüncesi önemli adı Mustafa
Reşit Paşa'nın İngiliz İngiliz ajanı oldu buradan çıkar dedikoduları O yüzden de bu iki devlet
memuru Osmanlı Devleti'nde Tanzimat Fermanı'nın ilan edilme senin sorununu bitirmek
düşüncesi dermanın ilanında bu önemli bir rol oynamış olmakla birlikte uygulamada
göreceğiz ki sollu Devleti ancı müdahalesini Avrupalı devletler bu Fermanı bahane ederek
her biri belli bir mezhebi savunan Osmanlı Devleti'nin iç işlerine müdahale edecekler Rusya
Ortodoks haklarını koruma bahanesi Osmanlı Devleti'nin iç işlerine müdahale edecektir
bundan sonra Fransa katoliklerin haklarını bahane ederek korumayı bahane ederek yine
Osmanlı Devleti'nin Katolik vatandaşları güç katacaktır kullanmaya çalışıyorum aynı şekilde
İngiltere Amerika gibi devletler Osmanlı Devleti Avrupalı şu anda öylesine müdahale etme
noktasında bir koz döverim olmaktadır Aslında düşününce tam tersidir isyanlara bitirmek
isteyen Avrupalı devletlerin müdahalesinin önüne geçilmek istenmiştir uygulama öyle
olmayacak Dolayısıyla Avrupalı devletler İngiltere Fransa Diğerleri hepsi ile anlaşmışlar karşı
tepki koymuşlardır genel olarak damat parmağının özellikleri ve tepkiler Bunlar özetlemek
gerekirse tepkileri Müslümanlar olumsuz cümleler olumsuz gören menfaati zedelenen
gruplar olumsuz gayrimüslimler büyük ölçüde olumlu durumlar hariç Avrupalı devletler için
gruba ayrılıyor Avusturya ve Rusya karşı çıkmış Avusturyalı karşı çıkmış İngiltere ve Fransa
gibi aletlerde yani liberalizmi savunan fikirlerini savunan devletlerde bu ferman'a destek
vermişlerdir Osmanlı Devleti'nin yanında yar almışlardır şimdi var mı sorusu olan arkadaşlar
bu konu ile ilgili yeni bir Başlığa geçiyoruz ıslak Fermanı Tanzimat Döneminde yapılanları
çeşitli alanlarda Öncelikle daha var Islahat Fermanı Tanzimat Fermanı'nın tamamlayan Bir
düş 1856'da gördükten sonra bu dönemde yapılanları Tanzimat Döneminde yapılanları tek
tek ele alacağız başlığımız ıslat parmağım şimdi başında da söylemiştim bizim savunmamız
var o yüzden ıslahat fermanı'na geçmek istemiyorum konu bütünlüğü bozulmasın eğer sorun
yoksa dersimiz burada noktalayalım arkadaş Kendinize iyi bakın arkadaşlar görüşmek üzere
hoşça kal Hoşça kal