Piling Larang (Akademik) Quarter 2 Week 1 To 8

12
FILIPINO
Sariling Linangang Modyul
Ikalawang Markahan:
Una hanggang Ikawalong Linggo
DIVISION OF ANGELES CITY
1
FILIPINO 12 (Akademik)
GAWAING PAGKATUTO MODYUL
Sanaysay
Pangalan: _______________________________ Q2W1:____________________
Seksiyon: _______________________________ Petsa: ____________________
UNANG ARAW
ISAISIP (SUSING KONSEPTO)
Ayon sa UP Diksiyonaryong Pilipino (Binagong Edisyon, 2010), ang paglalahad ay isang

detalyado at komprehensibong pagpapaliwanag ng isang bagay, pook, o ideya. Ayon naman kay
Jose Arrogante sa kanyang aklat na Filipino Pangkolehiyo: Kasiningan, Kakayahan, at
Kasanayan sa Komunikasyon.”Sa Ingles, ang paglalahad ay tinatawag na expository writing.
Madalas Makita ang anyong ito sa pagtalakay sa karaniwan nating binabasa sa araw-araw gaya
ng mga aklat, mga editorial sa diyaryo, ng mga artikulo sa mga magasin, at iba pa. Ito ay hindi
nagsasalaysay ng isang kwento. Ito ay hindi rin naglalarawan ng isang bagay. Ito ay hindi rin
nagpapahayag ng isang paninindigan. Bagkus ay nagpapaliwanag. Ito ay isang pagpapaliwanag
ng obhetibo, walang pagkampi, at may sapat na detalyena pawing pampalawak ng kaalaman sa
paksang binibigyang linawnang lubos na maunawaan ng may interes (2000:217)”. Ilan sa malimit
na paggamitan nito ay ang pagbibigay-kahulugan, pagsunod sa panuto, pangulong-tudling,
suring-basa, ulat, balita, at sanaysay. Ano nga ba ang sanaysay? Ang salitang sanaysay ay
hango sa salitang Pranses na “essayer” na ang ibig sabihin ay “sumubok” o “tangkilikin”. Ito ay
nagsimulang yumabong sa mga sulatin ni Michael de Montaigne (1533-92). Bago pa man isilang
si Kristo, nagsimula na rin ito sa Asya sa pangunguna ni Confucius na sumulat ng Analects at
Lao-Tzu na sumulat naman ng Tao Te Ching.
ALAMIN
Kasanayang Pagkatuto at Koda
● Natutukoy ang katangian ng isang sulating akademiko (CS_FA11/12PB-Om-o-

102)
TUKLASIN
Ang sanaysay o essay ay akdang sulat na naglalaman ng mensahe, pananaw o ideya ng may
akda tungkol sa isang paksa.
Ang pormal na sanaysay at di-pormal na sanaysay.
PORMAL NA SANAYSAY
Ang pormal na sanaysay ay karaniwang nagpapahayag tungkol sa seryosong paksa at

karaniwang isinusulat na may taglay na maiging pag-aaral o pananaliksik ng may akda. Ito ay
naglalaman ng impormasyon tungkol sa ibat-ibang paksa maging: tao, hayop, bagay, okasyon o
pangyayari. Ang tono ng pagsulat ay seryoso at pormal din pormat nang pagkakasulat.
DI-PORMAL NA SANAYSAY
2
Ang di-pormal na sanaysay naman ay maaring tungkol sa karaninwang mga paksa, personal na
pananaw o mga sulatin na naglalayong makapagbigay aliw sa mambabasa. Ang tema at
pormat nang pagsulat nang ganitong uri ng sanaysay ay kadalasan may bakas ng personalidad
ng may akda at parang nakikipag-usap lamang sa isang kaibigan at hindi gaanong pormal ang
mga salitang gamit sa pagsulat.
MGA BAHAGI NG SANAYSAY
SIMULA – Dito karaniwang naglalagay nang pang-akit atensyon ang nagsusulat ng sanaysay.
Dito makakapag-isip ang mambabasa kung magpapatuloy pa sa pagpabasa.
KATAWAN O GITNA – Dito naman naka lagay ang malaking bahagi ng sanaysay, dito
maisasaad ang mga mahahalagan impormasyon o ideya ng may akda tungkol sa paksa. Dito
nagpapahayag ng mensahe and tagapagsulat.
WAKAS – Ito ang pansarang bahagi ng sanaysay. Dito maaring magsulat ng konclusion, buod
ng sanaysay o mensaheng habilin ng manunulat sa mambabasa. Maari ding maglagay ng sulat
na makakapag-hamon sa pag-iisip ng mga nagbabasa ng akda.
Mga Halimbawa ng mga sanaysay:
Ang Kahalagahan ng Edukasyon
Ang pagkakaroon ng isang mataas at matibay na edukasyon ay isang saligan upang mabago
ang takbo ng isang lipunan tungo sa pagkakaroon ng isang masaganang ekonomiya.
Mataas na edukasyon na hindi lamang binubuhay ng mga aklat o mga bagay na natutunan sa
ating mga university at paaralan. Bagaman, kasama ito sa mga pangunahing elemento upang
magkaroon ng sapat na edukasyon, ang praktikal na edukasyon na nakabase sa ating araw-
araw na pamumuhay ang siya pa ring dapat na piliting maabot.
Matibay ang isang edukasyon kung ito ay pinagsamang katalinuhan bunga ng mga pormal na
pag-aaral tungkol sa Mathematics, Science, English at mga bagay na tungkol naman sa buhay
at kung paano mabuhay ng maayos.
Mula sa Sanaysay-Filipino.blogspot.com
PAMILYA
Sila ang lagi mong nakakasalamuha araw-araw kung kaya’t kung ano ang nakikita
natin sa kanila ay maaaring madala natin ito hanggang paglaki. Ang pagbabago ay makikita
natin sa ating MAGULANG dahil sila ang unang nakaranas ng pagbabago, kung kaya’t alam
nila kung magiging maganda ba ang ating pagbabago o hindi. Katulad na lang halimbawa ng
pagkuha ng mga bagay na hindi sa atin. Dahil nakalakihan na natin ito kung kaya’t mahihirapan
na tayong magbago dahil nasanay na tayong ganito ang ating ginagawa.
Halimbawa ng Sanaysay tungkol sa sarili:
3
Magandang Umaga!. Komusta ka na? Alam ko sa araw na ito ay kawiwilihan mo ang
mga tatalakayin natin sa Learning Activity Sheet na ito. Halina’t tuklasin ang bagong kaalaman
sa ating aralin. Pero bago yan, meron akong konting mga paalala sa mga gagawin mo;
- Basahin at unawaing mabuti ang Panuto.

- Sikaping masagot ng tama at wasto ang bawat tanong.
- Gawin ang bawat gawain na maging kapakipakinabang sa’yo.
SUBUKIN
GAWAIN 1:
Pamagat ng Aktibiti: AKO AY AKO…
Target sa Pagkatuto 1: Makapagpapahayag ka ng sariling iniisip o nararamdaman sa

pamamagitan
ng pagdurugtong ng mga pangungusap na may patlang
Target sa Pagkatuto 2: Maisusulat mo ang aktibiti nang maayos at malinis.
Sanggunian: Pinagyamang Pluma 11 (Filipino sa Piling Larangang Pang- akademiko)
Awtor: Ailene Baisa-Julian, Nestor B. Lontoc at Alma M. Dayag
KAYANG-KAYA MO!!!
Isa sa pinakamahalagang pangangailangan ng tao ay ang makapagpahayag

ng kanyang sarili upang siya ay maunawaan ng kanyang kapwa tungo sa maayos na
pakikisalamuha . Sa aktibiting ito ay mabibigyan ka ng pagkakataon upang maipakilala at
maipahayag ang iyong sarili sa pamamagitan ng pagdurugtong mo sa mga pangungusap na
may patlang.
4
.
IKALAWA AT IKATLONG ARAW
GAWAIN 2
Pamagat ng Aktibiti: : SALAMIN NG BUHAY( Pagsulat ng Sanaysay Patungkol sa Sarili )
Target sa Pagkatuto 1: Makapagsusuri ka ng sarili at naipapahayag ito sa pamamagitan ng
pagsulat ng sanaysay
Target sa Pagkatuto 2: Maisusulat mo nang mabisa ang simula, gitna at wakas na bahagi
ng sanaysay.
Sanggunian: Pinagyamang Pluma 11 (Filipino sa Piling Larangang Pang-akademiko)
Awtor: Ailene Baisa-Julian, Nestor B. Lontoc at Alma M. Dayag
Magagawa Mo!!!
Ayon kay Socrates, ang pangunahing daan upang maging matagumpay sa

buhay ay ang makilala ang sarili ( “Know thyself). Sa pagkilala sa sarili ay mahalagang
makagawian ang introspeksiyon o pagbubulay-bulay ng sariling buhay. Kung susuriin mo ang
iyong sarili sa kasalukuyan bilang isang mag-aaral,paano mo pa higit na mahuhubog ang iyong
saili? Sumulat ng sanaysay na binubuo ng tatlong talata na may 3-5 pangungusap para
panimula, 5-10 pangungusap para sa katawan at 3-5 pangungusap para sa w akas na bahagi
ng sanaysay na may paksa ukol sa paghubog ng sarili ng isang kabataan sa kasalukuyang
panahon.
5
Gawain 3:
Panuto: Pumili ng isang paksa sa ibaba at gawan ito ng Sanaysay. Sikaping makabuo ka ng
isang sanaysay na may Panimula, Katawan, at Wakas. Gawan ito ng may 5-7 pangungusap sa
bawat talata o paragraph.
- Sa Aking Paglalakbay
- Edukasyon Bulok Na
- May Panahon Pa Kaibigan
- Disiplina Sa Ikauunlad Ng Bayan
- Susi sa Pagkakaisa at Kaunlaran
- Ang Kahalagahan ng Edukasyon
- Ang Tunay na Ako
- Kagustuhang Magbago
- Susi sa Pagkakaisa at Kaunlaran
- Pag-ibig na Walang-Forever
- Hayzkul Layf
Mga Halimbawa pa ng Sanaysay:
REPLEKTIBONG SANAYSAY
Ang terminong Repleksyon ay nangangahulugan ng pagbabalik tanaw. Ang Replektibong

Sanaysay ay isang uri ng panitikan na nakapasailalim sa isang anyong tuluyan o prosa. Ang
Replektibong Sanaysay ay nangangailangan ng sariling perspektibo, opinyon, at pananaliksik sa
paksa. Isa itong masining na pagsulat na may kaugnayan sa pansariling pananaw at damdamin
sa isang partikular na pangyayari.
LAKBAY SANAYSAY
Ang lakbay-sanaysay ay kilala rin sa Ingles bilang “Travel Essay”, ito ay isang sanaysay na kung
saan ang ideyang ito ay pinanggalingan mula sa mga pnuntahang or “nilakbayang” mga lugar.
Kabilang rin dito ang kultura, trasisyon, pamumuhay, uri nga mga tao, eksperyensya mula sa
awtor at lahat ng aspetong naalaman ng isang manlalakbay.
PICTORIAL ESSAY
6
Ang pictorial essay ay isang sulatin kung saan higit na nakararami ang larawan kaysa sa salita o
panulat. May pagkakataong nakaugnay ito sa isang lakbay sanaysay lalo na’t karamihan ng
lakbay-sanaysay ay may kasamanag larawan. Sa pagsulat ng pictorial essay dapat lamang
tandaan ang sumusunod:
Pagkatapos mong mabasa ang paksang ating aralin ay sikapin mo namang masagot ang
ilang mga activities upang lalong lumalim pa ang iyong mastery level sa ating paksa.
IKAAPAT NA ARAW
Gawain 4:
Napagahahambing ang dalawang uri ng sanaysay
Panuto: Paghambingin ang Pomal at Di-Pormal na sanaysay sa katangian, kahulugan, layunin,

at gamit sa pamamagitan ng Venn diagram. Magtala ng tig-aapat(4) sa bawat bilog at sa
Pagkakatulad magtala ng dalawa(2).
Pormal na Sanaysay Di-Pormal na Sanaysay
Gawain 5
Pamagat ng Aktibiti: Ang Pagsulat ng Sanaysay sa Napuntahang Lugar.
Target sa Pagkatuto 1: Nakasusulat ng sariling karanasan sa kanilang paglalakbay.
Target sa Pagkatuto 2: Naidedesenyo ng maganda, maayos, malikhain, at kapani-paniwalang

sulatin.
Panuto : Sumulat ng isang sanaysay patungkol sa iyong paglalakbay sa nagustuhan mong lugar
dito sa ating bansa at Isalaysay mo o Ikwento mo ang naging karanasan mo sa iyong paglalakbay.
Isalaysay Mo!
Ayon kay Nonon Carandang, ito ay tinatawag ng sanaylakbay kung saan ang
terminolohiyang ito, ay nabubuo ng tatlong konsepto sanaysay, sanay, at labay. Naniniwala
siyang ang sanaysay ang napaka epektibong pormat ng sulatin upang maitala ang mga
karanasan sa paglalakbay.
Isulat ang karanasan mo sa paglalakbay!!
7
Pamantayan Puntos
Naisasagawa nang mataman ang mga hakbang sa pagsulat sanaysay 5
Nakasusulat ng organisado, malikhain, at kahika-hikayat na sanaysay 5
Nakasusulat ng sanaysay batay sa maingat, wasto, at angkop na paggamit 5

ng wika
Makatotohanan ang nabuong sanaysay 5
Kabuoang Puntos 20
IKALIMANG ARAW
PAGYAMANIN
Para sa huling araw ng gawain, bigyang-pansin ang pagpapalalim ng aralin sa

ating personal na pananaw at pagpapahalaga na natamo sa ating paksa.
REPLEKSYON
Bilang isang mag-aaral, paano makatutulong sa iyo ang mga kaalaman kaugnay sa
paggawa ng iba’t ibang uri ng sanaysay? Magtala ng limang paraan
SANGGUNIAN
Baisa-Julian, A., Dayag, M. A., at Lontoc, N. B. Pinagyamang Pluma (Filipino sa Piling
Larangan-Akademik)
CourseHero. 2020. Piktoryal na Sanaysay. Mula sa
https://www.coursehero.com/file/45895183/Pictorial-Essaydocx/
Kathuson. 2016. Pictorial na sanaysay. Mula sa
https://http543.wordpress.com/2016/10/17/pictorial-essay-hakbang-tungo-sa-
pagbabago/
SUSI SA PAGWAWASTO
Sariling sagot ng mga mag-aaral
Inihanda/May-akda ni:
Gng. GRETCHEN C. RAMOS

SST-II/ACNHS-SHS
8
Filipino 12 (AKADEMIK)
Piktoryal na Sanaysay
Pangalan:_______________________ Q2W2: ________________________
Seksiyon:_______________________ Petsa: ________________________
UNANG ARAW
Ang piktoryal na sanaysay ay koleksyon ng mga larawang maingat na inayos upang

maglahad ng pagkakasunod-sunod na pangyayari Nagpapaliwanag ng partikular na konsepto at
nagpapahayag ng damdamin. Hindi limitado ang paksa. Maaring patungkol sa isang tao o mga
kakaibang mga pangyayari. Katulad din ng iba pang uri ng sanaysay na gumagamit ng mga teknik
sa pagsasalaysay. Naiiba ito dahil larawan ang gamit sa pagsasalaysay. Nagpapahayag ng
damdamin at kaisipan sa serye ng larawan Ang mga larawan ang pangunahing nagkukwento
samantalang ang teksto ay SUPORTA LAMANG. Gumagamit lamang ng salita kung may mga
detalyeng mahirap ipahayag. Inaayos ayon sa kronolohikal na pagkakasunod-sunod o ayon sa
damdaming gustong ipahayag. Ngunit kadalasan ay nasasaayos ito ayon sa pagkakaugnay ng
mga larawan. Ang mahalaga ay malinaw ang pahayag sa unang tingin palang.
ALAMIN
MGA LAYUNIN (MELCs)

● Nakasusulat ng organisado, malikhain, at kapani-paniwalang sulatin.
(CS_FA11/12PU-0p-r-94).
● Nakasusulat ng sulatin batay sa maingat, wasto, at angkop na paggamit ng wika
(CS_FA11/12WG-0p-r-93).
SUBUKIN
Magandang buhay!!! Ikinagagalak ko ang iyong patuloy na pag-aaral sa ating aralin

ngayong linggong ito. Inaasahan kong madaragdagang muli ang iyong kaalaman at
kakayahan sa pagsulat ng iba’t ibang akademikong sulatin.
GAWAIN 1
Batay sa iyong sariling karanasan sa iyong paaralan, subukan mong magkuwento gamit ang mga
larawang ito. Isulat ang caption sa ibaba ng bawat larawan.
Pamantayan Puntos
May kabuluhan ang paglalarawan o caption 5
Espesipiko ngunit malinaw ang paglalahad 5
9
Angkop ang gamit ng wika 5
TUKLASIN
ANO ANG PIKTORYAL NA SANAYSAY?
Matagal nang anyo ng pamamahayag ang piktoryal na sanaysay o pictorial essay/photo

essay. Pamilyar ang mga piktoryal na sanaysay sa mga magasing panturista, magasing
siyentipiko at kultural, at maging ang lifestyle section ng mga pahayagan. Halimbawa,
matatagpuan ang isang piktoryal na sanaysay ng isang siyudad o bansa sa mga libreng magasin
sa loob ng eroplano. Paraan ito upang manghikayat ang sanaysay ng mga potensyal na
manlalakbay o turista. Halimbawa pa, ang epekto ng mga lumang isyu ng National Geographic.
Maaring magkainteres sa kasaysayan, kultura, at sining dahil sa mga “nababasang” mga artikulo.
Masasabing “nabasa” kahit ang totoo ay tinitigan lamang ang mga larawang tampok sa nasabing
publikasyon sapagkat buo ang mensaheng nais iparating ng mga retrato.
POPULARIDAD NG PIKTORYAL NA SANAYSAY
Mapapansing ang piktoryal na sanaysay ay labis na popular sa kasalukuyang panahon.

Pinakikinabangan ito hindi lamang ng mga mamamahayag sa tradisyonal na anyo gaya ng
magasin at pahayagan kundi ng mga makabagong mamamahayag sa Internet, ang mga blogger.
Ginagamit din ito ng mga karaniwang tao sa paglikha ng album sa social media tulad ng
Facebook. Maraming nag-uudyok sa mga tao ngayon na lumikha ng piktoryal na sanaysay.
Partikular na pagbabago ay ang pagiging laganap ng smart phone na may de-kalidad na kamera.
Sa pamamagitan ng armas o kasangkapang ito, ang gawaing ekslusibo lamang sa
mamamahayag dati ay karaniwan na ngayon. Kayrami na ng nababasang piktoryal na sanaysay,
halimbawa kapag binagyo at binaha ang isang bayan. Ipinakikita nito ang lagay ng isang lugar at
naibabahagi sa mga netizen. May mga sanaysay rin tungkol sa pagdiriwang ng mga Pilipino ng
Pasko sa ibang bansa. Marami ring nagdodokumento ng kanilang mga niluto, mga isinagawang
ehersisyo, mga “work in progress” sa kanilang sining, pagpaparami ng mga tanim na kaktus, pag-
aalaga ng mga ligaw na kuting, at ang pagpapalamuti ng kanilang mga tahanan. Malawak ang
sakop ng piktoryal na sanaysay --- kultural, personal, historical, at antropolohikal. Ang mahalaga
ay may natatanging paksain ang sinoman sa pamamagitan ng mga retrato na may kaunting
kalakip na paglalarawan.
MGA ELEMENTO NG PIKTORYAL NA SANAYSAY
Ayon sa Collective Lens/ Photography for Social Change, narito ang mga elemento na
mahalagang taglayin ng isang piktoryal na sanaysay:
1. Sa kuwento, dapat makapagsalaysay ang piyesa kahit walang nakasulat na artikulo.
Hayaang magsalaysay o magbigay ng komentaryo ang mga larawan.
2. Ang mga uri ng larawan ay tumutukoy sa barayti ng mga retrato gaya ng wide angle,
close up, at portrait na mahalagang mailahok sa mga piyesa.
3. Mahalagang pag-isipan ang pagkakaayos ng mga larawan upang mabisa itong
makapagkuwento sa paraang kaakit-akit at lohikal.
4. Mahalagang maglahok ng mga larawang nagtataglay ng impormasyon at ng emosyon.
Saan naganap ang eksena? Sino ang mga kasama sa larawan? Ano ang kanilang
pakiramdam sa mga nangyari? Sa pamamagitan ng mga larawang ito, mabisang
naipapahayag ng manlilikha ang kaniyang mensahe.
10
5. Ang paglalarawan o caption ay mahalaga upang masigurong maiintindihan ng
mambabasa ang kanilang tinutunghayan. Pagkakataon ito upang ilarawan ang
pangyayari sa pamamagitan ng pagsusulat. Kung kinakailangan, mahalagang maglaan
ng impormasyon sa caption tulad ng petsa, mga pangalan, at lugar.
MGA URI NG LARAWAN
Mahalaga sa piktoryal na sanaysay ang mga kuhang larawan. Mahalagang

maglahok ng iba’t ibang estilo ng retrato sa isinasagawang sanaysay upang ito ay maging
kawili-wili sa babasa o tutunghay. Ayon sa website na Collective Lens, mahalaga sa
barayti sa presentasyon ng mga larawan upang hindi lamang ito makapangyarihan kundi
epektibo rin. Itinala rin ng Collective Lens ang mga ui ng larawan na magsisilbing gabay
sa isang potograpo:
1. Ang pangunahing larawan (lead photo) ay maihahalintulad sa mga unang pangungusap

ng isang balita na tumatalakay sa mahahalagang impormasyon na sino, saan, kalian, at
bakit. Ito ang larawan na aakit sa mga mambabasa. Dapat piliing maigi ang larawang
kakatawan sa temang napili. Maari itong isang emotional portrait o isang action shot
(larawang nagpapahiwatig ng kilos).
2. Ang eksena (scene) ang pangalawang retratong naglalarawan sa eksena ng isang
piktoryal na sanaysay. Epektibo, ayon sa mga potograpo, ang paggamit ng wide angle
lens sa larawan.
3. Kailangang may larawan ng tao (portrait). Ipinapakita nito ang tauhan sa isang kuwento.
Dagdag pa, nagpapahayag din ito ng emosyon sa mambabasa at nagbibigay ng pagkatao
sa mga action shot. Maari itong magpahiwatig ng matitinding pakiramdam at makakakuha
ng pakikiisa (empathy) mula sa tumutunghay na mga larawan.
4. Ang mga detalyeng larawan (detail photo) ay nakatutok sa isang elemento gaya ng
gusali, tahanan, mukha, o mahalagang bagay. Sinasabing ang mga larawang ito ay
pagkakataon upang kunan ng larawan ang mga espisipikong bagay. Mahalagang may
lakip na caption ang mga larawang ito upang maging impormatibo at edukasyonal sa mga
mambabasa.
5. Gaya ng detalyeng larawan, pagkakataon ng mga larawang close-up na tumuon sa ilang
bagay. Pagkakataon din ito na maglaan ng impormasyon sa paglalarawan o caption.
6. Ang signature photo ay ang larawang magbubuod sa sitwasyong inihapag sa piktoryal
na sanaysay. Kumbaga sa kuwento, ito ang rurok na larawan na magpapahalaga sa mga
susing elemento ng piyesa.
7. Ang panghuling larawan (clincher photo) ay ang huling larawan sa serye ng mga retrato.
Mahalagang piliin ang huling larawan sa serye ng mga retrato. Mahalagang piliin ang
huling larawan na magbibigay sa mga mambabasa ng emosyong nais mong iparating
tulad ng pakiramdam ng pag-asa, inspirasyon, pagkilos o paglahok, at kaligayahan.
Mahalagang magdesisyon muna sa kung anong tono ang nais ipahatid bago piliin ang
larawang ito.
MGA DAPAT TANDAAN
● Hindi lamang potograpo ang tagalikha ng piktoryal na sanaysay, kundi isang

mananalaysay.
● Mahalagang matukoy ang mga layunin bago isagawa ang proyektong piktoryal na
sanaysay.
● Piliin ang paksang malapit sa iyong puso.
11
● Sikaping magkaroon ng kabuluhan sa lipunan ang lilikhaing pitoryal na sanaysay.
● Humingi muna ng permiso sa kinauukulan bago kumuha ng mga larawan.
● Magsagawa ng pang-unawang pananaliksik bago isagawa ang proyekto.

● Kumuha ng maraming larawan. Mas mainan na ang labis kaysa kulang.
● Isaalang-alang ang ilaw, anggulo, at komposisyon sa pagkuha ng retrato.
● Magtala ng impormasyon habang kumukuha ng larawan gaya ng pangalan, petsa, lugar,
at mga termino.
● Isaalang-alang ang mga uri ng retrato sa isasgawang proyekto upang maging interesante
ang lilikhaing sanaysay.
IKALAWANG ARAW
12
Rubrik para sa paglalahad ng paliwanag sa napiling larawan
Pamantayan Puntos
May kabuluhan ang nilalaman ng paliwanag 10
13
GAWAIN 3:
Sagutin ang mga sumusunod na tanong:
1. Ano-ano ang epekto ng piktoryal na sanaysay sa mga mambabasa?

2. Bakit popular ang piktoryal na sanaysay sa kasalukuyan?
3. Ano-ano ang konsiderasyon sa paglikha ng piktoryal na sanaysay?
4. Bakit mahalaga ang pananaliksik bago isagawa ang pagkuha ng larawan?
5. Sapat bang maging mahusay na potograpo ang lilikha ng piktoryal na sanaysay?
Ipaliwanag.
6. Anong impormasyon ang dapat ilahok sa paglalarawan o caption?
Rubrik sa Pagmamarka
Pamantayan Puntos
May kabuluhan ang nilalaman 10
14
IKATLONG ARAW
GAWAIN 4
Suriin ang piktoryal na sanaysay sa ibaba. Isulat ang uri ng bawat larawang ginamit.
GAWAIN 5
Balikan ang mga larawan sa Gawain 1. Suriin kung taglay nito ang mga elemento ng piktoryal
na sanaysay at ipaliwanag. Lagyan ng tsek kung taglay nito at ekis kung hindi.
Larawan A
Mga Elemento Oo Hindi Paliwanag

Kuwento
Pagkakaayos ng mga
larawan
15
Impormasyon at emosyon
Paglalarawan o caption
Larawan B
Mga Elemento Oo Hindi Paliwanag

Kuwento
Pagkakaayos ng mga
larawan
Impormasyon at emosyon
Paglalarawan o caption
Rubriks sa Pagmamarka
Pamantayan Puntos
May kabuluhan ang nilalaman ng paliwanag 10
16
IKAAPAT NA ARAW
GAWAIN 6
Pumili ng sampung larawan sa ibaba at subukang gumawa o bumuo ng isang mahusay na

piktoryal na sanaysay. Gumuhit ng mga kahon at sa loob nito’y isulat ang letra ng larawang
napiling ilalagay dito, isulat anong uri ng larawan ito at caption. Isulat ang iyong piktoryal na
sanaysay sa nakalaang kahon.
Halimbawa:
PAMAGAT Larawan C
Larawan D
Larawan A
(detalyeng larawan)
(larawan ng
(eksena) Larawan B
tao)
(pangunahing larawan) Larawan E
Larawan H _________________________ (eksena)
(larawang close-up)
Larawan F Larawan G Larawan J
Larawan I
(detalyeng larawan) (signature (panghuling larawan)
(larawan ng tao) photo)
_______________ ___________________
Mga Pagpipiliang Larawan
A B
C D
F E
17
G H
I J
Pamantayan Puntos
Naratibong nabuo sa pamamagitan ng mga larawan 10
Makabuluhan ang nilalaman 10
Barayti ng mga larawan 10
Paglalarawan o caption 10
PANG-APAT AT PANG-LIMANG ARAW

PAGYAMANIN
GAWAIN 7
Gumawa ng piktoryal sanaysay na ang paksain ay pang-araw -araw na buhay ng mga

karaniwang tao sa inyong pamayanan. Maaring mangalap ng mga larawan sa alinman sa mga
sumusunod ayon sa iyong kakayanan
A. Diyaryo/Pahayagan
B. Magasin
C. Internet
D. Sariling kuha ng retrato
18
Pamantayan Puntos
Barayti ng mga retrato 10
TAYAHIN
GAWAIN 8
Gumawa ng piktoryal na sanaysay na tumatalakay sa isang partikular na suliraning
panlipunan at kung ano ang mga paraan upang matugunan ito. Maaring mangalap ng mga
larawan sa alinman sa mga sumusunod ayon sa iyong kakayanan:
Diyaryo/Pahayagan
Magasin
Internet
Sariling kuha ng retrato
Pamantayan Puntos
Barayti ng mga retrato 10
SANGGUNIAN
EugeneY. Evasco and Will P. Ortiz, Filipino Pagbasa at Pagsulat sa Piling Larangan
(Akademik)Batayang Aklat sa Senior High School
https://www.slideshare.net/SamFordKill/photo-essay-69494372
SANGGUNIANG LARAWAN
https://www.facebook.com/joanpumaras.alimurong/posts/3566723270013096
https://spark.adobe.com/page/fsEWzrc8LSk99/
SUSI SA PAGWAWASTO
Sariling sagot ng mga mag-aaral Inihanda /May akda:
LEVY P. CORONEL
SST-1/ACSCI-SHS
19
.
Filipino sa Piling Larang - AKADEMIK
Lakbay Sanaysay
Pangalan: _______________________________________Q2W3 __________
Seksiyon: _______________________________________Petsa: _____________
UNANG ARAW
ISAISIP
Susing Konsepto
Sa araling lakbay-sanaysay na isang anyo ng malikhaing pagsulat ay may isang layunin at

ito ay ang makagbigay ng impormasyon sa isang masidhing pamamaraan. Masasabing emosyonal
ang ganitong anyo ng pagsulat. May kalayaan ang manunulat sa pagpili ng mga salitang sasabihin o
isusulat, nang sa gayon ay mas makapukaw ng atensyon at emosyon sa tagapakinig o mambabasa.
Halos lahat na lamang ng kanilang nasasaisip at nararamdaman ay iniuulat sa lahat. Gamit ang
teknolohiya ng new media, partikular ang internet at Social Networking Sites, malaya nilang
ipinamamalita sa mundo kung ano man ang nais nilang sabihin. Popular halimbawa sa blogosphere
ang pagpapaskil ng mga lakbay-sanaysay, Bagaman lubog at babad na ang mga mag-aaral sa
ganitong mga anyo ng pagsulat, ipamamalas ng mga babasahin na hindi lamang nararapat na
makulong sa kalungkutan, hinaing, at pag-ibig ang mga paksa ng mga ito, bagkus kinakailangang
umangat pa ito sa mga isyung pangkultura’t panlipunan. Kahit pa seryoso o masaya/malungkot ang
tinig, hindi nawawala ang tali ng emosyon upang mailugar ang kanilang mga sarili sa mundo na
kanilang ginagalawan.
ALAMIN
Natitiyak ang mga elemento ng pinanood na programang pampaglalakbay CS_FA11/12PB0m-o-

102
SUBUKIN
PANIMULANG PAGSUSULIT
I. TAMA O MALI. Suriin ang mga pangungusap sa ibaba. Kung tama ang buong pangungusap, isulat
ang TAMA, kung may bahagi namang mali sa pangungusap, isulat ang MALI.
____1. Ang sanaysay ay akademikong sulatin na nagsasaad ng sariling damdamin, kuru-kuro o

kaisipan ng isang manunulat kaugnay ng kanyang nakikita o naoobserbahan.
____2. Kalimitang ginagamit ang patalinhagang sanaysay sa mga impormal na sanaysay.
____3. Maituturing na lakbay-sanaysay ang programang Biyahe ni Drew.
____4. Ang programang pampaglalakbay ay nakasulat na tekstong naglalarawan at nagsasalaysay
tungkol sa lugar, tao, aktibidad at pagkain sa isang partikular na lugar.
2
.
____5 Ang lakbay-sanaysay ay mapanuri o kritikal na uri ng sanaysay na tungkol sa mga naiisip ng
manunulat kaugnay sa kanyang nakikita o naoobserbahan
BALIKAN
Gawain 1. IPABATID SA BAWAT LETRA sa akrostik ang iyong ideya tungkol sa akademikong
sulatin. (Ang akrostik ay isang tula o iba pang uri ng kasulatan kung saan ang unang titik ng bawat
linya ay bumubuo ng espesyal na salita o mensahe.)
PANUTO: : Anong mga salita, parirala o pangungusap na pumapasok sa isipan ni kapag

naririnig ang salitang sanaysay na nagsisimula sa letrang S.
TUKLASIN
PANUTO: Basahin ang teksto sa ibaba at sagutin ang mga tanong

Ang sanaysay ay isang akademikong sulatin na nagsasaad ng sariling damdamin, kurukuro o
kaisipan ng isang manunulat kaugnay ng kanyang nakikita o naoobserbahan.
May tatlong uri ng sanaysay.

1. Ang Personal na sanaysay ay tungkol sa mga nararamdaman, kaugnay ng mga nakikita o
naoobserbahan.
2. Ang Mapanuri o Kritikal na sanaysay ay tungkol sa mga naiisip ng manunulat kaugnay sa
kanyang nakikita o naoobserbahan.
3. Ang Patalinhagang sanaysay ay tungkol sa mga kasabihan o sawikain.
Maaari ring maging pormal o impormal ang sanaysay.
Gawain 2. Ano ang pagkakaunawa mo sa sanaysay?
IKALAWANG ARAW
GAWAIN 3. PANUTO: Sagutin ang mga sumusunod na tanong
3
.
A. Mayroon pang isang salitang nakadugtong sa sanaysay, ang salitang lakbay. Ano ang
kahulugan ng salitang lakbay?
Lakbay
B. Mahilig ka bang maglakbay? Saan-saang lugar ka na nakarating?
GAWAIN 4. PANUTO: Maglalakbay ka ngayon sa Palawan partikular sa Coron sa pamamagitan ng

panonood ng programang pampaglalakbay o travel show na pinamagatang Biyahe ni Drew (maaaring
maakses dito: https://www.youtube.com/watch?v= tDPM91TqoHg) 40 minuto ang haba ng video.
. Habang nanonood itala ang mga sumusunod:
1. Mga lugar na pinuntahan ni Drew. Paano siya nakapunta sa mga lugar na nabanggit?
2. Mga pagkaing kinain ni Drew. Magkano ang halaga ng mga pagkain?
3. Mga taong nakasalamuha ni Drew o ininterbyu sa bidyo. Sino-sino ang nakasalamuha ni Drew sa
paglilibot sa Coron?
4..Mga ginawa ni Drew. Ano-ano ang mga ginawa ni Drew habang nasa Coron siya?. (mas nakatutok
sa mga pandiwa tulad ng sa pormal, mas seryoso ang paksa habang sa impormal mas magaan ang
paksa.
SURIIN
PANUTO: BASAHIN ANG TEKSTO “Solo sa Oslo” ni Will at ihambing ito sa napanood na Biyahe ni
Drew
“Solo sa Oslo” ni Will P. Ortiz

Mahigpit ang hawak ko sa armrest ng upuan ng eroplanong patungong Amsterdam. Pinagpapawiasn
ako sa loob ng malamig at madilim na lugar.Taong 2005, huling araw iyon ng Hunyo. Kinausap ako
ng katabi ko.Isa siyang Pilipinong seaman. Tinanong niya kung saan ako pupunta. “Oslo,” sabi
ko.“Solo?” Tumango ako, oo nga, naisip ko. Unang pagkakataon kong pumunta sa Europa dahil
magsasalita ako sa kumperensiya sa University of Oslo. Solo sa Oslo. Marami akong agam-agam.
Hindi ko alam ang lugar. Hindi gayon kalaki ang pera kong dala. Kung marami akong pera, maari
akong maligaw, pero dahil tamang-tama lamang, hindi kasama sa plano ko ang lumampas at
maligaw.
Pagbaba ng eroplano sa Amsterdam, nakilala ko ang mga Pilipinong seaman na kasamahan ng

kasabay ko. Marami silang payo tungo sa paglalakbay. Ngunit di ko na matandaan dahil mayroon
lamang akong 30 minuto patungo sa dulo ng airport kung saan naroon ang eroplano ko patungong
Oslo. Natatandaan kong malumanay at masaya ang mga tinig nila.Tumakbo na ako habang hila-hila
ang aking stroller at nakasukbit ang backpack na humahampas-hampas sa aking likod. Mas mabilis
ang sikdo ng dibdib kaysa sa aking mga paang nanghihina. Hindi lang miminsan akong tinapik at
hinawi ng ibang mga manlalakbay na nagmamadali. Tila nauuuna rin ang kanilang pangamba kaysa
kanilang mga paa.
4
.
Mahigpit ang hawak ko sa armrest ng upuan ng eroplano. Mapusyaw ang ilaw. Patungo na ako ng
Oslo. Nanlalamig ang mga kamay ko. Wala pa akong tulog simula nang umalis ng Pilipinas na ang
ibig sabihi’y 20 oras na akong gising. Sa kabilang aisle ng eroplano, ngumiti sa akin ang isang
lalaki.Hindi ko alam kung ano ang kanyang lahi. Ngumiti rin ako. “Pinay?” tanong niya. Tumango ako
at natuwa. Tanungan kami kung ano ang ginagawa namin.Isa siyang inhinyero at magte-training sa
Oslo. Nakilala ko rin ang kasamahan niyang Indonesian. Pagdating namin sa Oslo, linga ako nang
linga. Nakahinga ako nang maluwag nang sabihin ng inhinyero na sumabay na ako sa
kanila.Maaaring mag-bus o mag-bullet train patungong downtown Oslo. Pinili naming mag-bullet train
kahit doble ang bayad dahil 30minuto lamang ito kumpara sa bus na tatlong oras. Sa loob ng bullet
train na halos walang tao, umupo akong malapit sa bintana. Nagsu-zoom ang mga lugar na aming
dinaraanan, sumasabay sa kabog ng Station kami bumaba. Maraming mga tao, mga nakangiti,
maingay. Nagtanong ako sa information kung gaano kalayo ang hostel na tutuluyan ko. Itinuro niya
ito sa mapa.Kung lalakarin ko raw ay 30 minuto. Nagulat ako na nasa likod ko pa rin ang inhinyero,
sabi niya idadaan na lamang nila ako sa titirhan ko. Bumagal ang napakabilis na sikdo ng puso ko.
Isang Mercedes-Benz ang sumundo sa kanila at inihatid nga ako sa tinutuluyan ko.
Maliit ngunit malinis ang hostel at malapit sa train station patungong University. Nakatulog ako nang
siyam na oras. Para sa isang insomniac, isa itong milagro. Binisita ko ang pagdadausan ng
kumperensiya kinabukasan, natuwa ako sa lawak nito, naglalakihan ang mga puno. Kapag huminga
ka nang malalim, manunuot sa ilong ang amoy ng damo, lupa at lamig.
Yari sa salamin ang malaking gusali ng library nila. Sa loob, mga nakangiting Norwegian volunteers
ng kumperensiya ang makikita sa registration. May isang conference participant ang nagtaas ng
boses, di ko alam kung taga-saang bansa. Sabi niya, “I’m sorry but who speaks English here?” At sa
malumanay na tinig, sinagot siya ng kausap sa matatas na Ingles, “I do, I do speak English. I’m just
not sure what you’re asking me.”Sa pagitan ng mataas at malumanay na boses na nagsasalimbayan,
nagtanong ako sa sa isa pang nasa registration. Inasikaso niya akong mabuti at ipinadama sa
kanyang ngiti ang “welcome.” Napatitig ako sa babaeng malumanay ang tinig sa pagpapaliwanag,
blonde ang kanayang umaalongalong buhok na lagpas balikat, at bughaw ang mga mata. At
namangha ako na tila namana niya ang tiyaga ng mga Pilipino sa pakikisama sa mga dayuhang
mahirap pakibagayan.Pagpalain ka, naisip ko.
Kinakabahan man sa unang bugso ng mga salita sa pagbabasa ng aking papel sa kumperensiya, sa
kalagitnaa’y madulas na ang aking mga paliwanag. Sa pagtatapos, maraming iba’t ibang mga lahi at
ilang mga Pilipino ang aking nakilala. Marami silang mga tanong na maaaring maging paksa ng iba
kong pag-aaral ukol sa panitikang pambata.
Nang makatapos ako sa aking presentasyon, lumabas ako at naglakad sa campus. Nakita kong
sunod-sunod na nakahilera ang mga bisikleta sa harap ng library. Nararamdaman ko ang init ng araw
sa aking balikat. Umupo ako sa hardin sa harap ng aklatan at tiningnan ang mga naglalabas-masok.
Iba’t iba ang kulay ng kanilang mga buhok at mata. Isang lalaking estudyanteng may brown na buhok
ang lumabas ng library at tinungo ang kanayang nakaparadang bisikleta. Habang tinatanggal niya
ang kadena nito, nakita niyang tinitingnan ko siya, ngumiti siya.Nakamata lamang ako.Sumakay siya
at ipinedal ang bisikleta papalayo sa gusaling salamin. Ilang pedal lamang at muli niya akong nilingon.
Ngumiti ako.
5
.
Nang huling araw ng kumperensiya, ninamnam ko ang kaylambot na salmong inaagusan ng
natutunaw na butter at katas ng lemon na idinulog sa amin. Ninamnam ko ito tulad ng pagnamnam
ko sa pagyakap sa aking pagdating at paglisan sa University of Oslo.
Limang araw akong naglagi sa Oslo kasama ng mga bago at matagal nang kaibigan. Nang malaman
ng isang Pilipina na nasa hostel ako, inanyayahan niya akong tumira sa kanyang bahay. Sa maliit
kong budget, hindi na ako humindi pa. Ginugol namin ang panahon sa pamamasyal.Halos lahat ng
tao ay nasa labas ng mga café. Bakit ka nga naman matutulog kung laging sumisikat ang araw?
Halos 20 oras o higit pa ang sikat ng araw sa tagaraw.Para sa isang bansang laging nakakaranas ng
lumalamong dilim tuwing winter, isang di-mapapantayang biyaya ang maramdaman at masilayan ang
mapagpalang init ng araw. Naroon sila sa kalye, humahalakhak, strapless o sleeveless ang mga
blusa ng mga babae. Mga lalaking naka-shorts. Sarisaring kulay, sari-saring wika ang maririnig.
Maliwanag kong nakikita ang pagsasanib ng kulay kahit maghahating-gabi. Isang sari-kulay ng mga
taal na taga-Oslo at turistang nagsasaya sa “Land of the Midnight Sun.”
Sumakay kami ng ferry sa Radhusbrygge patungo sa iba’t ibang museo sa Oslo.Namimigay sila ng
leaflets sa turista sa Oslo Central Station.Sa dami ng halos magkakatabing museo, hindi ito
kakayaning libutin sa loob ng isang araw. Ngunit isa sa mga museong ito ang tumatak sa aking isipan
– ang Viking Museum.
Ngumiti ako sa guwardiya nang pumasok sa museo ng mga piratang Scandinavian. Ngumiti siya at
pinapasok ako nang hindi man lamang tinitingnan kung mayroon akong tiket o wala. Nakakatuwa.
Ngunit nawala ang aking ngiti nang makita ang nasa bungad na barko na marahil 20 metro ang haba,
gawa sa oak at halos buo pa.Ito ang Gokstad (o Gaukstad).Kamangha mangha ang inukit na disenyo
ng tila ahas at dragon sa gilid nito. May kung anong kilabot ang dala ng mga barko ng Viking na
nagsilbing libingan ng namayapa. Inihahatid sila tungo sa kabilang buhay. Siglo walo hanggang
labing-isa pa ang mga ito ngunit napreserba maging ang mga alahas ng mga Viking. Tumatayo ang
mga balahibo ko sa kamay habang kinukunan ng kamera ang mga naiwang gamit nila.
Nang bumalik ang ferry sa downtown, umupo kami sa dock at bumili ng ice cream sa cone. Halos
Ᵽ700 ang presyo nito. Sa saliw ng live jazz na tumutugtog sa malapit na barge, tinatanaw ko ang
dagat at ang iba’t ibang mga barko. Lumapit sa akin ang seagulls na abuhing-puti ang kulay, hinihingi
nila ang french fries na hawak ko. Ibinigay koito sa kanila at tila tumawag pa ng pansin sa kanilang
mga kasamang ibon. Nagliparan sila patungo sa akin.Hindi sila takot. Napangiti ako.
Hindi na sumisikdo nang mabilis ang tibok ng puso ko sa loob ng eroplano patungong Pilipinas. Ano
nga bang uri ng takot ang sumagi sa akin patungong Oslo? Marahil may takot ako na galing sa lahing
Scandinavian pirates ang mga taga-Oslo at ako, sa makitid kong pag-iisip ay may takot sa uri ng mga
taong makasasalamuha ko sa ibang bayan. Ngunit magkaiba man ng kulay, may pagkakatulad ang
paniniwala ng mga sinaunang Pilipino sa Vikings – ang pagtawid sa kabilang buhay gamit ang bangka
o barko. Hindi nga ba’t ito ang makikita sa Manunggul jar?
Sa kabuuan ng aking paglalakbay, kayrami kong naranasang kakaibang pagtanggap, pagtulong mula
sa mga taga-Oslo, banyaga at sariling kababayan. Sa kabila ng mapusyaw na ilaw, laging naghihintay
ang araw.Kung maniniwala ka sa kabaitan ng mga estranghero sa ibang bayan, lagi mo itong
makikilala sa anumang paraan, sa ngiti man, payo, paghahatid o sa pagpapatuloy sa iyo nang busong
puso sa isang tahanan.
Maluwag na nakapatong sa armrest ang aking mga kamay habang pabalik ng Pilipinas.
6
.
GAWAIN 5. Sagutin ang Worksheet sheet na naglalaman ng mga sumusunod. Sagutin ng isang
pangungusap o parirala o ilang salita lamang.
I. WORKSHEET
PANGALAN ___________________________ Score ______________
Seksiyon ______________ ___________________________________
PETSA _________________ (lagda at pngalan ng magulango guardian
Pamagat ng akda: _____________________________________________

A. Pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari Pangyayari
1: Pangyayari
2: Pangyayari
3: Pangyayari
4: Pangyayari
B. Mga Lugar na pinuntahan

Lugar 1: Paglalarawan: Ginawa:
C. Mga Taong nakasalamuha

Tao 1: Katangian:
Tao 2:Katangian:
Tao 3: Katangian:
D. Mga Kinain
Pagkain 1: Paglalarawan:
Pagkain 2: Paglalarawan
Pagkain 3: Paglalarawan:
E. Mga Ideyang naisip o napagtanto ng awtor sa paglalakbay

Ideya 1:
Ideya 2:
Ideya 3:
IKATLONG ARAW
Gawain 6. Balikan ang pinanood na episode ng “Biyahe ni Drew,” at ihambing ito sa nabasa
at sa programang pampaglalakbay.
7
.
1. Ano-ano ang pagkakapareho ng tekstong nabasa at sa programang pampaglalakbay?

A. _________________________________________
B. _________________________________________
C. _________________________________________
2. Ano ang pagkakaiba ng dalawa?

A. _________________________________________________
B. _________________________________________________
C. _________________________________________________
Gawain 7. Ano ang pagkakaunawa mo sa lakbay sanaysay? ( Maaring kumuha ng mga
impormasyon at ideya sa blog, jornal, manuscript, libro, atbp.)
_________________________________________________________________________
____________
IKAAPAT AT IKALIMANG ARAW
PAGYAMANIN / ISAGAWA
Gawain 7 Balik-aralan ang mga katangian ng isang lakbay-sanaysay batay sa mga

nakaraang nabasang teksto at napanood. Magsulat ng isang Lakbay Sanaysay tungkol sa
Pampanga at Angeles City ( maaring gumawa ng bidyo). Kumuha ng mga ideya at
impormasyon sa social media( blog, programa sa telebisyon, travel sites, atbp)
Hindi kailangan puntahan ang mga lugar.
PAMAGAT ____________________________________________________
NILALAMAN __________________________________________________
1. Lugar
2. Mga Taong nakatira
3. Mga hanapbuhay/industriya
4. Mga Pagkain
5. Fiesta
6. Arkitektura ng mga simbahan( at iba pang impormasyon at ideya)
Gabay sa Pagmamarka ng Pagsulat
Gawain sa Pagsulat: Lakbay-sanaysay
Pangalan ng mag-aaral: _____________________________________________
8
.
Katangian 10 6 3 1
Pokus at May isang May isang May isang Hindi

malinaw at tiyak malinaw at tiyak paksa. malinaw
Detalye na paksa, na na paksa, ngunit Hindi ang paksa
sinusuportahan hindi detalyado gaanong at ang mga
ng mga ang mga malinaw argumento
detalyadong suportang ang mga
impormasyon o impormasyon o suportang
argumento. argumento. impormasy
o n o
argumento.
Organisasy Kawili-wili ang May May Hindi
introduksyon, introduksyon, introduksy malinaw
on naipakilala nang mahusay na on, ang
mahusay ang pagtalakay, at pagtalakay introduksy
paksa. Mahalaga may , at on,
at nauukol sa karampatang pagtatapos pagtalakay
paksa ang mga pagtatapos o o sa paksa,
impormasyon na konklusyon. konklusyon at ang
ibinahagi sa . pagtatapos
isang maayos na o
paraan. konklusyon
Mahusay ang
pagtatapos o
konklusyon.
Tinig ng Malinaw ang May May kaunting Hindi
intensyon at intensyon at kalinawan sa malinaw
Manunulat layunin ng layunin ang intensyon at ang
manunulat. manunulat. layunin ng intensyon
Kapansinpansin May manunulat. at layunin
ang kahusayan kaalaman ang Limitado ang ng
ng manunulat sa manunulat sa kaniyang manunulat.
paksa. paksa. kaalaman.
Pagpili ng Malinaw ang Malinaw ang Nasasabi Limitado

mga angkop paggamit ng mga paggamit ng ng ang
na salita salita. Angkop at mga salita manunulat paggamit
natural at hindi bagaman sa ang nais sa mga
pilit. ilang sabihin, salita.
pagkakataon ay bagaman
hindi angkop at walang
natural. baryasyon
sa
paggamit
ng mga
salita.
Estruktura, Mahusay ang Mainam ang Nakagaga Hindi
Gramatika, pagkakaayos ng pagkakaayos wa ng mga maayos
Bantas, mga salita at ng mga salita at pangungus ang mga
Pagbabayb pangugusap. pangungusap. ap na may pangungus
ay Walang May kaunting saysay. ap at hindi
pagkakamali sa pagkakamali sa Maraming maunawaa
gramatika, gramatika, mga n. Lubhang
bantas at bantas at pagkakam maraming
baybay. baybay. ali sa pagkakam
9
.
gramatika, ali sa
bantas at gramatika,
baybay bantas at
baybay
PUNTOS
TAYAHIN
I. TAMA O MALI. Suriin ang mga pangungusap sa ibaba. Kung tama ang buong
pangungusap, isulat ang TAMA, kung may bahagi namang mali sa pangungusap, isulat ang
MALI. (2 puntos bawat isa)
____1. Ang sanaysay ay akademikong sulatin na nagsasaad ng sariling damdamin, kuru-

kuro o kaisipan ng isang manunulat kaugnay ng kanyang nakikita o naoobserbahan.
____2. Seryoso at personal ang paksa ng pormal na sanaysay.
____3. Kalimitang ginagamit ang patalinhagang sanaysay sa mga impormal na sanaysay.
____4. Maituturing na lakbay-sanaysay ang programang Biyahe ni Drew.
____5. Ang programang pampaglalakbay ay nakasulat na tekstong naglalarawan at
nagsasalaysay tungkol sa lugar, tao, aktibidad at pagkain sa isang partikular na lugar.
____6. Ang lakbay-sanaysay ay mapanuri o kritikal na uri ng sanaysay na tungkol sa mga
naiisip ng manunulat kaugnay sa kanyang nakikita o naoobserbahan.
II. SANAYSAY. Sumulat ng sanaysay batay sa hinihingi sa ibaba. (30 puntos)
1. Pumili ng isang lugar na napuntahan. _______________________

2. Pumili ng isang paksa sa ibaba: __________________________
a. pag-ibig b. kahirapan c. edukasyon
3. Batay sa napiling lugar at paksa sa itaas, sumulat ng isang sanaysay na nagsasalaysay
at naglalarawan ng paglalakbay kaugnay ng paksa. (Halimbawa: paglalakbay sa Boracay at
repleksyon tungkol sa pag-ibig)
5. Magsulat ng sanaysay na HINDI BABABA sa 15 pangungusap. (30 puntos)
Pamantayan sa Pagmamarka
a. Nilalaman- 10 puntos
b. Organisasyon- 10 puntos
c. Wika- 10 puntos
SANGGUNIAN
Ailene Baisa-Julian et.al Pinagyamang Pluma Filipino sa Piling Larangan (Akademik

)Phoenix Publishing 2016
10
.
Pamela C.Constantino et.el Filipino sa Piling Larangan (Akademik)Rex Book Store 2016
Edition
Dayag, Alma M., et al. Pinagyamang Pluma Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at

Kulturang Pilipino Quezon City, Phoenix Publishing House, Inc. 2016
Corazon L. Santos ,PhD et.al Filipino sa Piling Larang (Akademik)Kagamitan ng Mag-aaral

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Republika ng Pilipinas
DepEd CDO SHARED Options Learning Activities
Internet Sites
https://www.youtube.com/watch?v= tDPM91TqoHg)
SUSI SA PAGWAWASTO
Panimulang Pagatataya
1.Tama 2. Mali 3.Mali 4. Mali 5. Mali
Gawain 1. Iba-iba ang sagot
Gawain 2. Iba -iba ang sagot
Gawain 3. Mga inaasahang sagot 1.pagpunta sa ibang lugar 2. paglalakwatsa, pagliliw-
aliw 3. suroy- suroy 4. Pagtuklas
Gawain 4.
1. Lugar: Kalachuchi Beach, Discovery Island, Lajatian, FishingVillage, Kayangan
Lake, East Tangat Wreck, Sangat Hot Spring,Pass Islandr,
2. Pagkain: ribeye steak, bacon cheese burge
3. Tao: Tagbanua, Marcel Eisenhut
4. Ginawa: kayaking, umakyat sa bundok, sumisid sa wreck,, nagsayaw, sumakay
ng balsa
Gawain 5
Pamagat ng akda: Solo sa Oslo ni Willl Ortiz
A. Pagkakasunod-sunod ng Imga pangyayari
Pangyayari
1: Pangyayari Pumunta sa Europa sakay ng eroplano dahil magsasalita sa
kumperensiya sa University of Oslo. Solo
2: Pangyayari nag-bullet train patungong downtown Oslo. ang inhinyero, idadaan
sa titirhan hostel.
3: Pangyayari. Binisita ang pagdadausan ng kumperensiya at doon ginanap ang
presentasyon ng kanyang papel.
4: Pangyayari makatapos sa presentasyon, lumabas at naglakad sa campus .
Isang lalaking estudyanteng nakitang tinitingnan siya, ngumiti siya. Ilang pedal
lamang at muling lumiingon. Ngumiti rin ito.
B. Mga Lugar na pinuntahan
Lugar 1: Paglalarawan: Ginawa: University of Oslo. Solo sa Oslo presentasyon ng
papel sa kumperensiya
11
.
Lugar 2: Paglalarawan: Ginawa: Radhusbrygge patungo sa iba’t ibang museo sa
Oslo binista ang Viking Museum. kinunan ng kamera ang mga naiwang gamit nila.
Lugar 3: Paglalarawan: Ginawa: Limang araw i sa Oslo kasama ng mga bago at
matagal nang kaibigan. N isang Pilipina inanyayahang tumira sa kanyang bahay.
Ginugol ang panahon sa pamamasyal sa “Land of the Midnight Sun.”
C. Mga Taong nakasalamuha
Tao 1: Katangian: Pilipinong seaman
Tao 2:Katangian: isang lalaki.Hindi alam kung ano ang kanyang lahi.
Tao 3: Katangian: Norwegian volunteer, babaeng malumanay ang tinig sa
pagpapaliwanag, blonde ang kanayang umaalongalong buhok na lagpas balikat, at
bughaw ang mga mata.
D. Mga Kinain
Pagkain 1: Paglalarawan: salmong inaagusan ng natutunaw na butter at katas ng
lemon
Pagkain 2: Paglalarawan , french fries
Pagkain 3: Paglalarawan: ice cream sa cone. Halos Ᵽ700
E. Mga Ideyang naisip o napagtanto ng awtor sa paglalakbay
Ideya 1: naranasang kakaibang pagtanggap,
Ideya 2: , pagtulong mula sa mga taga-Oslo, banyaga at sariling kababayan.
Ideya 3: kabaitan ng mga estranghero sa ibang bayan, lagi mo itong makikilala
sa anumang paraan,
Gawain 6. Inaasahang sagot:

1.( 1. parehong tungkol sa paglalakbay 2. parehong nagsasalaysay sa mga karanasan
sa isang lugar 3. parehong naglarawan ng kanilang mga nakita at naramdaman)
Inaasahang sagot
2.( 1. ang programang pampaglalakbay ay bidyo habang ang dalawa ay nakalimbag
na teksto 2. ang isa ay tumalakay sa isang lugar sa Pilipinas habang ang dalawa ay
tumalakay sa ibang bansa
Gawain 7. Iba-iba ang sagot
Pangwakas na Pagtataya
I.1.Tama 2. Mali 3.Mali 4. Mali 5. Mali
II. Iba-iba ang sagot
EDNA C. CANLAS
SST-II/ACSHS
12
.
Filipino sa Piling Larang - AKADEMIK
Replektibong Sanaysay
Pangalan: _______________________________________Q2W4__________
Seksiyon: _______________________________________Petsa: _____________
UNANG ARAW
ISAISIP
Susing Konsepto
Ang araling ito na anyo ng malikhaing pagsulat ay tungkol sa replektibong sanaysay, Layunin
nito ay makagbigay ng impormasyon sa isang masidhing pamamaraan. Masasabing emosyonal ang
ganitong anyo ng pagsulat. May kalayaan ang manunulat sa pagpili ng mga salitang sasabihin o
isusulat, nang sa gayon ay mas makapukaw ng atensyon at emosyon sa tagapakinig o mambabasa.
Hindi na iba ang ganitong gawain sa mga kabataan ngayon, lalo’t sila ay kabilang sa tinatawag na
milenyal na edad. Halos lahat na lamang ng kanilang nasasaisip at nararamdaman ay iniuulat sa
lahat. Gamit ang teknolohiya ng new media, partikular ang internet at Social Networking Sites, malaya
nilang ipinamamalita sa mundo kung ano man ang nais nilang sabihin. Popular halimbawa sa
blogosphere ang pagpapaskil ng replektibong sanaysay, Bagaman lubog at babad na ang mga mag-
aaral sa ganitong mga anyo ng pagsulat, ipamamalas ng mga babasahin na hindi lamang nararapat
na makulong sa kalungkutan, hinaing, at pag-ibig ang mga paksa ng mga ito, bagkus kinakailangang
umangat pa ito sa mga isyung pangkultura’t panlipunan. Kahit pa seryoso o masaya/malungkot ang
tinig, hindi nawawala ang tali ng emosyon upang mailugar ang kanilang mga sarili sa mundo na
kanilang ginagalawan.
ALAMIN
Nakasusulat ng organisado, malikhain, at kapani-paniwalang sulatin
CS_FA11/12PU0p-r-94
SUBUKIN
PANIMULANG PAGTATAYA
____1. Ang replektibong sanaysay ay personal na sanaysay na tungkol sa mga nararamdaman,
kaugnay ng mga nakikita o naoobserbahan ng manunulat.
____2..Maaaring lamanin ng replektibong sanaysay ang mga kalakasan at kahinaan ng manunulat.
____3. Mas naglalahad at nangangatwiran ang replektibong sanaysay kaysa nagsasalaysay at
naglalarawan.
____4. Ang replektibong sanaysay ay naglalayong bigyang-katwiran, ipaliwanag, o suriin ang
partikular na salaysay at palutangin ang halaga nito
____5. Isang akademikong paraan ng pagsisiwalat ng bagong kaalaman patungkol sa pagkatao,
lipunan, at mga isyu o napapanahong paksa .
13
.
II. SANAYSAY. Sumulat ng sanaysay batay sa hinihingi sa ibaba
1. Gumawa ng dalawang lebel na balangkas na pangungusap. Lagyan ng pamagat, introduksyon,

katawan at wakas.(5 puntos)
2.. Magsulat ng sanaysaysay na HINDI BABABA sa 10 pangungusap. (30 puntos) Pamantayan sa
Pagmamarka a. Nilalaman- 10 puntos b. Organisasyon- 10 puntos c. Wika- 10 punto
IKALAWANG ARAW
BALIKAN
Gawain 1.
Balik-aralan ang tatlong uri ng sanaysay at ang mga katangian ng lakbay sanaysay at replektibong
sanaysay.Gamit ang Venn diagram ipakita ang pagkakapareho at pagkakaugnay ng lakbay at
replektibong sanaysay. ano ang pagkakapareho at pagkakaiba ng dalawa.
Pagkakatulad
Gawain 2. Pakinggan ang kantang “kanlungan” ni noel cabangon. Maaaring gamitin ang video na
ito: https://www.youtube.com/watch?v=g fduz_xs7ae . Pakinggang mabuti ang kanta at intindihin
ang mensahe.
1. Ano ang ibig sabihin ng “kanlungan” sa pinakinggang kanta?

a. __________________________________________________________________
b. __________________________________________________________________
c. __________________________________________________________________
2. May linya sa kanta “Pana-panahon ang pagkakataon. Maibabalik ba ang kahapon?”

Mayroon ka bang gusto o maaaring balikan mula sa iyong nakaraan, ano ito?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
TUKLASIN
REPLEKTIBONG SANAYSAY
Ang replektibong sanaysay ay isang akademikong sulatin na nagsasalaysay ng mga personal

na karanasan at sinusuri ang naging epekto ng mga karanasang iyon sa manunulat. Maaaring
lamanin nito ang kalakasan ng manunulat at maging ang kanyang mga kahinaan. Isinasalaysay at
inilalarawan din ng manunulat kung paano napaunlad ang kanyang mga kalakasan at kung paano
niya naman napagtagumpayan o balak pagtagumpayan ang kanyang mga kahinaan. May ang
14
.
tatlong uri ng sanaysay :personal, kritikal/mapanuri at patalinhaga).
Ito ay pumapaksa sa mga pangkaraniwang isyu, pangyayari, o karanasan na hindi na
nangangailangan pa ng mahabang pag-aaral. May kalayaan ang pagtalakay sa mga puntong
nilalaman nito na karaniwan ay mula sa karanasan ng manunulat o pangyayaring kanyang
nasaksihan (Baello, Garcia, Valmonte 1997). Kaiba sa pagsulat ng talambuhay na tumatalakay sa
buhay ng isang tao, ang pagsulat ng replektibong sanaysay ay naglalayong bigyang-katwiran,
ipaliwanag, o suriin ang partikular na salaysay at palutangin ang halaga nito o ang maidudulot nito,
depende sa layon ng manunulat, sa buhay ng tao, at sa lipunan (Arrogante, Golla, Honor-Ballena
2010). Sa puntong ito, maaari nang sabihin na ang tahas na katangian ng karaniwang sanaysay ay
tinataglay rin ng replektibong uri nito dahil ang pagsasalaysay ng subhetibong paksa ay dumadaan
sa masusing pagsusuri upang makita ang kahulugan at kahalagahan sa obhetibong pamamaraan.
Ito ay isang anyo ng sulating pasalaysay na hindi Iamang nakatuon sa husay ng paggamit ng
estilo sa pagsulat bagkus ay sa pagsusuri ng salaysay na inilatag ng manunulat para sa mambabasa.
Maaaring sabihing isa itong akademikong paraan ng pagbuo ng bagong kaalaman patungkol sa
pagkatao, lipunan, at mga isyu o paksa sa pagitan. Ito ay sa kadahilanang inaasahan na ang
mambabasa ay nagsusuri din at humuhusga sa halaga, bigat, at katotohanan ng paksang inilalatag
ng manunulat sa piyesa.
Taliwas sa sinasabi ng karamihan, hindi madali ang pagsulat ng replektibong sanaysay o ang
mismong replektibong pagsulat. Bilang manunulat at indibidwal, may mga pagkakataong nais mo na
lamang itago sa iyong kalooban ang ilang mga personal na salaysay at hindi na paabutin ang mga
ito sa iyong panulat (University of Reading). Sa mga ganitong pagkakataon, kinakailangan ang tibay
ng kalooban, maging matalino sa pagpili ng mga salita, at piliing maging obhetibo sa pagsasalaysay.
Sa kabila ng lahat, ang mga manunulat naman ay narito upang tumulong sa pagpapahusay at
pagpapabuti ng sangkatauhan.
Mga Bahagi ng Replektibong Sanaysay

1. Panimula
Ang panimula ay sinisimulan sa pagpapakilala o pagpapaliwanag ng paksa o gawain. Maaaring
ipahayag nang tuwiran o di tuwiran ang pangunahing paksa. Ang mahalaga ay mabigyang-panimula
ang mahalagang bahagi ng buhay na pupukaw sa interes ng mambabasa.
2. Katawan
Katulad ng maikling kuwento, sa bahaging ito ay binibigyang-halaga ang maigting na damdamin sa
pangyayari. Ang katawan ng replektibong sanaysay ay naglalaman ng malaking bahagi ng salaysay,
obserbasyon, realisasyon, at natutuhan. Ipinaliliwanag din dito kung anong mga bagay ang nais ng
mga manunulat na baguhin sa karanasan, kapaligiran, o sistema.
3. Kongklusyon
Sa pagtatapos ng isang replektibong sanaysay, dapat mag-iwan ng isang kakintalan sa mambabasa.
Dito na mailalabas ng manunulat ang punto at kahalagahan ng isinasalaysay niyang pangyayari o
isyu at mga pananaw niya rito.. Dito na rin niya masasabi kung ano ang ambag ng kanyang naisulat
sa pagpapabuti ng katauhan at kaalaman para sa lahat.
Gawain 3. PAGSAGOT SA MGA KATANUNGAN: Basahin ang mga katanungan mula sa tekstong
tinatalakay at sagutin ag mga ito.
1. Anong pagpapakahulugan mo sa salitang REPLEKTIBO o REPLEKSYON?
15
.
2. Ipaliwanag sa sariling pananalita ang kahulugan at pangunahing katangian ng replektibong

sanaysay.
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
________________________________________________________________
3. Saan nabibilang ang replektibong sanaysay?

Sagot: 1.___________________________________________________________________
2.____________________________________________________________________
4. Ano ang gusto mong maging silbi o maiambag sa pamilya at bayan pagkatapos ng senior
high school?
_______________________________________________________________________
IKATLONG ARAW
SURIIN
PAGSAGOT SA KATANUNGAN: Batay sa nabasang teksto sagutin ang mga katanungan sa tulong ng wastong
paggamit ng wika.
Hindi Ngayon ang Panahon (an excerpt)

Ni Rogelio Sicat
1 Kangina lamang, kangina lamang sa lahat ng araw, naisip ko habang sinusuklay ko ng daliri ang
aking ulo: dito sa partidang ito nagsisimulang malagas ang aking buhok. Ako’y gumugulang na, ako’y
tumatanda na, ngunit hanggang ngayon, salamat na lamang, wala pa akong nagagawa na ikahihiya
ng natutulog pa naming anak.
Enero 10, 1973

2 Kahapon ng hapon ay nagpahatid kaming mag-anak sa bakanteng lote ng aking biyenang babae
sa Tandang Sora. Kakaunti pa ang bahay sa subdibisyong iyon at malawak pa ang maaaring
pasyalan. Kulimlim ang araw at nang mga dakong alas dos, kaming mag-anak ay magkakasunod na
naglakad. Pantalong kulay-lupa at puting T-shirt ang suot ng aking maybahay; nakaputing damit na
may sakbat sa leeg ang anim na taong panganay – ang pinakamatanda sa tatlo naming anak na
babae; nakapulang bestidang may patak-patak na puti ang sumunod; ang bunso, ang karga ko, ay
nakasando ng puti. Ako’y nakaputing T-shirt na luma at kortong pinutol na pantalon. Hiniram ko ang
nakasabit na sombrerong buli ng isa sa mga trabahador na nagpapader sa lote, na nang isuot ko’y
pilit naming hinahatak ng maliit na kamay ng bunso ko.
3 Mula sa makalabas ng lote’y tinalunton namin ang mataas ding pampang ng isang paliku-likong
sapa. Ito ngayon ang ginagamit na drainage ng subdibisyon. “Ilog” ang tawag ng aking mga anak
doon. “I-log,” itinuturo ng aking maybahay sa aming bunso. “Ilog.” Mali. Pero hindi ko na siya itinama.
Hindi kami nagtagal sa pananalunton sa sapa sapagkat dumidilim ang pundo ng langit. Nagbalik kami
16
.
sa lote at tumuloy sa tila-sa-iskuwater na kubong itinayo ng mga nagbabakod ng lote. “Ang dali-dali
naman nating namasyal!” tutol ng aming panganay, at idinadahilan ko ang langit. Saan tayo sisilong?
4 Nang pumatak-patak ang ulan-malalaking patak-ay pumasok kami sa kubo. Umulan nang
napakalakas. Kumulog at kumidlat. Parang sa tabi mo lamang tumatama. Noong una ay naglalaro sa
loob ng kubo ang dalawa naming malalaki-laking anak, ngunit pagkaraan–natakot yata–ay magkatabi
silang nahiga sa sahig na plywood. Nang humina ang mga kulog, lakas-loob na bumangon ang
pangalawa namin. Kahit binabawal, naupo siya sa tapat ng bukas na pinto, inilalabas at isinasahod
ang kanang palad sa tulo ng ulan.Binabasa-basa niya ang buhok. Tila ibig yatang maligo.
5 Sariwang-sariwa ang paligid nang tumila ang ulan. Lumabas agad ang dalawa naming anak.
Nakatulog na ang bunso. Hinihintay kong mabalot muna siya ng lampin at pagkaraa’y kami naman
ng aking maybahay ang lumabas.Sa labas, ang dalawa naming anak ay nakatapak na nagtatampisaw
sa hukay na dating pinaghahaluan ng semento. Ngayo’y puno ito ng tubig. Tila munting lawa. Tinawag
ko sila at binawal ngunit ayaw nilang pabawal. Isinisigaw ng panganay na stage daw ang pampang
ng lawa-lawaan, na sinasang-ayunan ng kapatid. Mula sa “stage”, lumulundag sila sa lawalawaan,
pasaya-sayaw na nagtatampisaw.
6 Nilayuan ko sila at naupo ako sa may pinto ng kubo. Ngayon nama’y naghuhukay ang aming
panganay sa bunton ng buhanging malapit sa lawalawaan. Nang sulyapan ko ang pangalawa, nakita
kong naglilinis ito ng damit at binabasa-basa ng tubig ang tiyan. Walang anu-ano, walang
kapasapasabi, dumaib na siya at tila itik na naglalangoy, pasigaw na niyaya ang kanyang ate,
ipinapakita ang pagkampay habang manaka-naka’y hinahagod ang tubig sa mukha. “Naku, naku,”
sabi ng aking maybahay, “sawayin mo, sawayin mo.” “Hayaan mo,” sabi ko naman. “Baka makainom!”
“Pabayaan mo lang.” Nang madinig ito ng panganay, inisip nitong payag ako. Gumaya na rin ito, hindi
na naghubad ng damit. Pinabayaan na lamang namin silang tila mga isdang nagpapapasak sa isang
banyera.
Setyembre 18, 1975

7 Noong Miyerkules, pagkaraan ng klase, mga alas kuwatro, sa tagiliran ng ikaapat na palapag ng
Arts and Sciences, natanaw ko habang kipkip ang mga gamit sa pagtuturo ang Manila Bay. Madilim
sa Quezon City at Maynila – uulan yata – ngunit maliwanag sa isang bahagi ng Manila Bay. Pinilakan
ang bahagi ito ng dagat. “Tingnan n’yo ang dagat,” di ko napigil sabihin sa dalawa kong eskuwela na
nakasabay ko sa paglabas. “Tingnan n’yo, o. “Tumingin din sila, pagkaraa’y lumayong iba ang pinag-
uusapan. Mga freshmen sila. Apat na taon na akong nagtuturo sa UP ay noon ko lamang nakita ang
dagat mula sa ikaapat na palapag ng AS. May tama kasi ng araw. Parang pag-asa, naisip ko.
Natutuwa akong nanaog sa hagdan. Nakita kaya ng dalawang freshmen ang nakita ko?
8 At kangina, mga pasado alas diyes ng gabi, nang lumabas ako ng bahay dahil mainit, nakita kong
may biglang lumiwanag sa aking daraanan. Bakit? May mercury lamp kayang nagsindi? Tiningnan
ko ang aming kapitbahay.Wala. Ano ba itong nangyayaring ito? Tanong ko sa sarili. Tumingala ako.
Ang nakita ko’y buwan. Nakasilip ito sa siwang ng dahon ng niyog. Natuwa ako.Matuwa kaya sila?
Enero 12, 1976

9 Puro trabaho ang ginagawa ko rito sa Montalban. Trabaho sa araw at basa sa gabi. Naiisip ko tuloy
na katulad ako ni Thoreau, na ang Walden Pond ay nabasa ko; lamang, mas mahirap siguro sa
subdibisyong ito. Ang gusto ko rito’y ang tanawin – kita mula sa bintana ang hanay ng bundok. At
ang hangin, hangin sa bundok ang narito.
17
.
10. Pagkauwi, nag-asarol na naman ako. Saglit akong tumigil para bumili ng P.50 putong puti sa
isang maitim na batang lalaking nagtitinda sa mga trabahador. Binantayan niya ako. Ilan na ang
napagbilhan mo? tanong ko. Isa pa lamang daw. Ako. Pagkameryenda, nag-asarol na naman ako.
Tiningala ko ang araw at inisip kong mga alas kuwatro na. Napapagod na ako. Bukod dito, ibig kong
maligo sa sapa.
11 Dala ang dalawang plastik na timba – wala pang tubig sa subdibisyon– nagpunta ako at naligo sa
sapa. Malakas ang hangin at maginaw. Umahon ako. Pagdating sa bahay, nagbihis at pagkaraa’y
nagluto: pritong hita ng manok, nilagang bataw, talbos ng kamote, okra, sinangag at sawsawang
kamatis at bagoong na may isang siling labuyo. Habang nagluluto, isang bubuyog ang paikut-ikot sa
bombilya. Nang kumakain na akong mag-isa – nakakubyertos pa, tila isang sanay sa pormal na
pagkain – biglang may kumagat sa likod ng aking hita. Bumagsak pala sa silyang rattan ang bubuyog
at naupuan ko. Pinunasan ko ng alcohol at nilagyan ng tintura de yodo ang nakagat na bahagi.
Pagkatapos, ipinagpatuloy ko ang pagkain, con todo pa rin ang pagsisilbi sa sarili.
12 Tulad ng pinagsaingan, hindi ko inaksaya ang tubig na kinuha ko sa sapa at pinagurungan ng

pinagkanan. Idinilig ko ito sa katatanim kong halaman. Mahirap tumira rito. Walang tubig, walang
kausap, puro trabaho. Walang TV ni radyo; walang peryodiko. Ngunit maraming manunulat sa
unibersidad ang takot sa buhay. Hindi sila makaalis sa kanilang kinalalagyan. Ganito man ang buhay
dito – nag-iisa man ako – ay nasisiyahan ako.
1976
13 Paano sumusulat ang manunulat? Nagsisimula siya sa ideya.Sa materyales, ang eskultor ay may
bato, kahoy, metal-kahit alambre. Nasa harap ng eskultor, nakikita niya at nasasalat, ang materyales
na ito. Ano naman ang sa manunulat? Mula sa ideya, nagtatayo siya ng balangkas sa isip;
pinaglalapat-lapat niya rito, sa pamamagitan ng mahiwagang kapangyarihan ng guni-guni, ang
samut-saring impresyon, alaala, larawan, damdamin, pangyayari. Nagbabalik siya sa nakaraan,
ginagalugad ang kasalukuyan; pati hinaharap ay kanyang pinapakialaman. Kung saan-saan siya
nakararating, tulad ng isang mangangaso. Hinuhubog niya ang natatagpuang materyales at
binibigyang-buhay ito sa pagsasama-sama ng mga salita, parirala, pangungusap, at talata. Hindi siya
parang nagtatambak lamang ng buhangin, bato o lupa. Matiyaga siyang namimili, hinuhugis ng mga
kamay ng isip ang kanyang obra. Manunulat ang manlililok na walang bato, kahoy, metal, at iba pa.
Wala siyang pait ni anumang pandukit o pamukpok, ngunit kapag binabasa ninyo ang kanyang likha,
nasasaling kayo sa lamyos o napaghihimagsik kayo sa poot. May nakaririnig pa umano ng musika.
Paano nagagawa ng manunulat ang lahat ng himalang ito? Sa matiyagang pagbuli ng salita, sa
maingat na pagkakayas ng mga pangungusap. Sa pagbuli ng salita, pinag-aaralan niya ang lantad
na kahulugan at mga kubling pahiwatig. Sa silo at patibong ng kanyang mga salita; binibitag niya
maski mga hulagpusin at mailap na damdamin, maski sinag o anino.
14 Hindi ito ang panahon Ng pagtatabas ng mga puno Hindi makasisibol ang mga dahon Pagkat
nalalapit na ang tag-araw Mula ngayon hanggang tag-ulan Titiisin ang kapangitan.
15 At naalala ko–halos magkakaugnay kong naalala—ang pagkamatay nina Estanislao, Zuñiga, at

Ocampo, mang-aawit ng kundiman, makata at pintor.Napakaaga ng kanilang pagkamatay.
Oktubre 4, 1979
16 Iba’t ibang bagay ang humuhubog sa isang tao upang siya’y maging manunulat. Sa akin, naiisip
ko, isa marahil sa mga ito ay ang aking karanasan sa pangingisda. Kasama ko man si Tatang sa ilog
ay di naman kami laging nakapag-uusap, bakit nga ay nasa magkabilang dako kaming bangka.
Tahimik kami–tahimik kaming dalawang tauhan ng isang dula – lalo na kapag ihahagis niya ang
lambat: baka “marinig” kami ng isda o baka maski munting salita nami’y maghatid sa amin ng malas.
18
.
Mapamahiin ang mangingisda– mapamahiing tulad ng manunugal. At kapag kami’y sumusuba
alinman sa tabing pasigan o sa tabing pampang, tahimik din kami: ang ingay lamang na maririnig ay
ang tila nasa kumpas na pag-aangat niya’t pagtutusok ng tikin, at ang mahinay na siguro, sa mga
pagkakataong ito, ay pareho kaming nagiisip, nangangarap, nagbubulay-bulay. May panahon kami.
Wala kaming tinatantiyang kasunod o kasalubong, walang kaliwa o kanang daan, walang regu-
regulasyong tulad ng ipinatutupad sa mga kalsada ng lungso. Mabagal kami. Ano kaya ang kanyang
naiisip noon? Siguro’y kapwa namin ginuguniguni at inuusisa ang mumunti at malalaking katanungan
at kabalintunaan sa aming magkahiwalay na buhay. O kung hindi man ito, kahit gutom kami, kami’y
kapwa lamang tahimik na nagmamasid. Sa kagandahan ng tubig, ng talahib, ng hangin, ng buwan,
ng mismong katahimikan, ng mga bituin.
GAWAIN 4. PAGTUKOY SA NILALAMAN NG REPLEKTIBONG SANAYSAY: Suriin ang nilalaman

at isulat sa worksheet ang mga sagot.
Worksheet No. 1. Nilalaman ng sanaysay
PANGALAN _____________________________________ SEKSIYON
A. Pamagat ng sanaysay ____________________________________

B. Ano ang pangunahing pinagnilayan ng may-akda?
_______________________________
C. Mga pangyayaring nagpapakita ng kalakasan ng may-akda
1. _________________________________________________
2. _________________________________________________
3. _________________________________________________
D. Mga pangyayaring nagpapakita ng kahinaan ng may-akda

1. _____________________________________________
2. _____________________________________________
E, Hakbang na ginawa upang mapagtagumpayan ang kahinaan.
1. ___________________________________________________
2. _____ ______________________________________________
3.____________________________________________________
GAWAIN 5. PAGTUKOY SA BAHAGI NG REPLEKTIBONG SANAYSAY: Basahin muli ang

sanaysay . Suriin ang nilalaman at isulat sa worksheet 2 ang mga sagot.
WORKSHEET NO. 2
PANGALAN: ____________________________ SEKSIYON ________________
PAMAGAT NG SANAYSAY _________________________________________
A. Paano sinimulan ng manunulat ang sanaysay? Naging kawili-wili ba ito?
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
B. Mayroon bang kaisahan ang katawan at may lohikal na daloy ito?
19
.
______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
C. Paano tinapos ng may-akda ang sanaysay? Naging maayos ba ito?

_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
D. Balangkasin ang binasang sanaysay.

A. Introduksyon
B. Katawan
1. Unang pangyayari
2. Ikalawang pangyayari
3. Ikatlong pangyayari
C. Konklusyon
E. Pangkalahang pangkalahatang obserbasyon sa teksto.

1. ____________________________________________________________
2. ____________________________________________________________
3. ___________________________________________________________
4. ____________________________________________________________
5. ____________________________________________________________
6. ____________________________________________________________
PAGYAMANIN / ISAGAWA
Gawain 6. Likhain Mo Na. Magbalik-tanaw sa ilang pangyayaring iyong pinagtakhan o ikinagulat sa

panahon ng Covid 19 Pandemya sa pamamagitan ng pagsalaysay at paglalarawan ng mga personal
na karanasan at suriin ang naging epekto ng mga kahinaan at kalikasan sa iyo. Punuin ang
sumusunod na talahanayan:
a. Mga Pangyayaring lkinagulat/Pinagtakhan mula March 10 hangang sa Oktubre, 2020,

b. Dahilan ng Pangyayari,
c. Naging Realisasyon sa Sarili
Pamagat ____________________________________________
March 10-30, 2020

20
.
1-30, 2020
May 1- 30, 2020
June 1 - 30, 2020
July 1- 30,2020
August 1- 31, 2020
September 1- 30, 2020
October 1-12, 2020
Gabay sa Pagmamarka ng Pagsulat
Gawain sa Pagsulat: Replektibong Sanaysay

Pangalan ng mag-aaral: _____________________________________________
Katangian 10 6 3 1
Pokus at May isang malinaw May isang May isang Hindi
Detalye at tiyak na paksa, malinaw at tiyak paksa. Hindi malinaw ang
na sinusuportahan na paksa, ngunit gaanong paksa at ang
ng mga hindi detalyado malinaw ang mga
detalyadong ang mga mga argumento
impormasyon o suportang suportang
argumento. impormasyon o impormasyo
argumento. n o
argumento.
Organisasyon Kawili-wili ang May introduksyon, May Hindi

introduksyon, mahusay na introduksyon malinaw ang
naipakilala nang pagtalakay, at may , pagtalakay, introduksyon
mahusay ang karampatang at , pagtalakay
paksa. Mahalaga at pagtatapos o pagtatapos o sa paksa, at
nauukol sa paksa konklusyon. konklusyon. ang
ang mga pagtatapos o
impormasyon na konklusyon
ibinahagi sa isang
maayos na paraan.
Mahusay ang
pagtatapos o
konklusyon.
Tinig ng Malinaw ang May intensyon May kaunting Hindi
Manunulat intensyon at layunin at layunin ang kalinawan sa malinaw ang
ng manunulat. manunulat. May intensyon at intensyon at
Kapansinpansin kaalaman ang layunin ng layunin ng
ang kahusayan ng manunulat sa manunulat. manunulat.
manunulat sa paksa. Limitado ang
paksa. kaniyang
kaalaman.
Pagpili ng Malinaw ang Malinaw ang Nasasabi ng Limitado ang

mga angkop paggamit ng mga paggamit ng mga manunulat paggamit sa
na salita salita bagaman sa ang nais mga salita.
21
.
salita. Angkop at ilang pagkakataon sabihin,
natural at hindi pilit. ay hindi angkop at bagaman
natural. walang
baryasyon
sa paggamit
ng mga
salita.
Estruktura, Mahusay ang Mainam ang Nakagagaw Hindi
Gramatika, pagkakaayos ng pagkakaayos ng a ng mga maayos ang
Bantas, mga salita at mga salita at pangungusa mga
Pagbabaybay pangugusap. pangungusap. p na may pangungusa
Walang May kaunting saysay. p at hindi
pagkakamali sa pagkakamali sa Maraming maunawaan.
gramatika, bantas gramatika, bantas mga Lubhang
at baybay. at baybay. pagkakamali maraming
sa pagkakamali
gramatika, sa
bantas at gramatika,
baybay bantas at
baybay
PUNTOS
TAYAHIN
Pangwakas na pagtataya
____1. Ang replektibong sanaysay ay personal na sanaysay na tungkol sa mga nararamdaman,

kaugnay ng mga nakikita o naoobserbahan ng manunulat.
____2..Maaaring lamanin ng replektibong sanaysay ang mga kalakasan at kahinaan ng manunulat.
____3. Mas naglalahad at nangangatwiran ang replektibong sanaysay kaysa nagsasalaysay at
naglalarawan.
____4. Ang replektibong sanaysay ay naglalayong bigyang-katwiran, ipaliwanag, o suriin ang
partikular na salaysay at palutangin ang halaga nito
____5. Isang akademikong paraan ng pagsisiwalat ng bagong kaalaman patungkol sa pagkatao,
lipunan, at mga isyu o napapanahong paksa .
II. SANAYSAY. Sumulat ng sanaysay batay sa hinihingi sa ibaba
1. Gumawa ng dalawang lebel na balangkas na pangungusap. Lagyan ng pamagat, introduksyon,

katawan at wakas.(5 puntos)
2.. Magsulat ng sanaysaysay na HINDI BABABA sa 10 pangungusap. (30 puntos) Pamantayan sa
Pagmamarka a. Nilalaman- 10 puntos b. Organisasyon- 10 puntos
c. Wika- 10 punto
SANGGUNIAN
Corazon L. Santos ,PhD et.al Filipino sa Piling Larang (Akademik)Kagamitan ng Mag-aaral Inilathala
ng Kagawaran ng Edukasyon Republika ng Pilipinas
22
.
Corazon L. Santos ,PhD et.al Filipino sa Piling Larang (Akademik) Patnubay ng Guro Inilathala ng
Kagawaran ng Edukasyon Republika ng Pilipinas
Sicat, Rogelio. “Hindi Ngayon ang Panahon. Likha.Editor.Benilda Santos, Quezon City: Office of
Research and Publications, Ateneo de Manila University. 1997. 36-45. Limbag.
https://elcomblus.com/pagsulat-ng-replektibong-sanaysay/
SUSI SA PAGWAWASTO
Panimulang Pagtataya
I.1. Tama 2. Tama 3. Mali 4. Tama 5. Mali
II. 1. Iba-iba ang sagot
2. Iba-iba ang sagot
Gawain 1.1 pagkakaiba: lakbay sanaysay- tungkol sa paglalakbay, mas nakatuon sa mga nakita at
naranasan, personal replektibong sanaysay- tungkol sa kalakasan at kahinaan batay sa
karanasan, personal at kritikal
2.pagkakatulad: may panimula, katawan at katapusan, impormal, batay sa karanasan,
naglalarawan at nagsasalaysay
Gawain 2 Mga inaasahang sagot a. lugar kung saan nagkita ang mga tauhan sa kanta b. paraiso
c. magandang lugar
Gawain 3. 1. Iba-iba ang sagot
2.Iba-iba ang sagot
3. Inaasahang sagot 1.personal at mapanuri/kritikal 2. May pagka-impormal din ito dahil sa
tumatalakay ito sa personal na karanasan ng manunulat.
4.Iba-iba angsagot
Gawain 4. .Worksheet No. 1
Pamagat ng sanaysay Hindi Ngayon ang Panahon (an excerpt) ni Rogelio Sicat
B. Ano ang pangunahing pinagnilayan ng may-akda? Sinalaysay at nilarawan ang mga personal na
karanasan at sinusuri ang naging epekto ng mga kahinaan at kalikasan ng manunulat sa kanyang
isinulat.
C. Mga pangyayaring nagpapakita ng kalakasan ng may-akda

1. Masayang naglalaro ang mga anak sa ilog
2. Nakita ang mga mag-aaral sa UP
3. Nakita ang buwan sa kalangitan
D. Mga pangyayaring nagpapakita ng kahinaan ng may-akda

1. Napansin na tumatanda na siya
2. Simpleng pamumuhay. Walng radio at tv.
E, Hakbang na ginawa upang mapagtagumpayan ang kahinaan.

1. Nagpatuloy sa pagtuturo
2. Nagtrabaho sa paligid ng bahay
3. Nasisiyahan sa takbo ng buhay
F. Napagtanto/ pagsusuri sa karanasan

1. matiyagang pagbuli ng salita, sa maingat na pagkakayas ng mga pangungusap
2. Iba’t ibang bagay ang humuhubog sa isang tao
Gawain 5.WORKSHEET NO.2
23
.
A. Iba-iba ang sagot
B. Iba-iba ang sagot
C. Iba-iba ang sagot
D. Panimula: Napagtanto na gumugulang na at tumatanda na ang manunulat
Katawan: A.Pamamasyal ng mag-anank
B. Pagtuturo sa UP
C. Pagtatrabaho sa Montalban
Kongklusyon: Pag-iisip, nangangarap, nagbubulay-bulayang manunulat
E. Mga inaasahang sagot: 1. may kawili-wiling introduksyon 2. may maayos na daloy ng mga
pangyayari 3. may malinaw na pagsasalaysay at paglalarawan sa mga karanasan. 4. gumamit ng mga
pandiwa at pang-uri upang mailarawan at maisalaysay ang mga pangyayari, tao at lugar 5. may malinaw
na pagsusuri sa mga karanasan sa buhay 6. may maayos na pagtatapos.
Pangwakas na Pagtataya
I.1. Tama 2. Tama 3. Mali 4. Tama 5. Mali
II. 1. Iba-iba ang sagot
2. Iba-iba ang sagot
EDNA C. CANLAS
SST-III/ACSHS
24
PAGSULAT NG POSISYONG PAPEL
Pangalan:_______________________ Q2W5: ________________________
Seksiyon:_______________________ Petsa: ________________________
UNANG ARAW
Ang posisyong papel ay isang akademikong sulatin na naglalahad ng mga katwiran ukol sa panig
sa isang isyu. Naglalamn ito ng malinaw na tindig sa isang isyu, mga argumento at ebidensya.
Sa simula pa lamang ng pagsulat kailangan ng ilahad ng malinaw ang posisyon ng pagtutol.
Madamdamin man ang pagsulat nito, ibig sabihin kung kinakailangan maging marubdob ang posisyong
papel gawin ito upang marami ang mahikayat. Isa-isahin ang malilinaw na batayan sa simpleng paraan
at maiintindihan ng karaniwang tao.
Karaniwang tao ag babasa at makaririnig ng posisyong papel kaya’t dapat na isalang-alang ang
kultura ng baying sinilanagn sa pagsulat ng posisyong papel. Karaniwang may limang-daan hanggang
pitong daang saita. Makakabuti kung maikli at malinaw ang akda. Nabibigyang halaga ng posisyong
papel ang pagtindig o pagpapasya sa pagsulat nito naidedetalye ang halaga ng isang posisyon.
Mahalaga nag posisyong papel sapagkat sa ating lipunan, may mga problema o isyung dapat na tugunan
ng nakararami.
ALAMIN
MGA LAYUNIN (MELCs)
● Nakasusulat ng sulatin batay sa maingat, wasto, at angkop na paggamit ng wika
(CS_FA11/12WG-0p-r-93).
TUKLASIN
POSISYONG PAPEL
Ang posisyong papel ay siyang sulatin na nagpapahayag ng tiyak na paninindigan ng isang
indibidwal o grupo tungkol sa isang makabuluhan at napapanahong isyu. Naglalaman din ito ng mga
katuwiran o ebidensiya para suportahan ang paninidigan. Bukod sa paninidigan at mga katuwiran ng
sumulat, mahalagang bahagi rin nito ang posisyon at mga katuwirang kataliwas o katunggaling panig.
Karaniwang maikli lamang ang posisyong papel, isa o dalawang pahina lamang, upang mas madali itong
mabasa at maintindihan ng mga mambabasa at mahikayat silang pumanig sa paninindigan ng sumulat
ng posisyong papel.
Ayon kay Jocson, et al., sa kanilang aklat na Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik
(2005), ang pangangatwiran ay tinatawag ding pakikipagtalo o argumentasyon na maaring maiugnay
sa sumusunod na mga paliwag:
● Ito ay isang sining ng paglalahad ng mga dahilan upang makabuo ng isang patunay na
tinatanggap ng nakararami.
● Ito ay isang uri ng paglalahad na nagtatakwil sa kamalian upang maipajhayag ang katotohanan.
● Ito ay isang paraang ginagamit upang mabigyang-katarungan ang mga opinyon at maipahayag
ang mga opinyong ito sa iba.
Narito ang mga dapat isaalang-alang para sa isang mabisang pangangatuwiran:
1. Alamin at unawain ang paksangg ipagmatuwid.
2. Dapat maging maliwanag at tiyak ang pagmamatuwid.
3. Sapat na katuwiran at katibayang makapagpapatunay.
4. Dapat ay may kaugnayan sa paksa ang katibayan at katuwiran upang makapanghikayat.
2
5. Pairalin ang pagsasaalang-alang, katarungan, at bukas na kaisipan sa pagpapahayag ng
kaalamang ilalahad.
6. Tiyaking mapagkakatiwalaan ang mga ilahad na katwiran.
Mga Katangian ng Posisyong Papel

Ang posisyong papel ay may mga sumusunod na katangian:
● Naglalarawan ng posisiyon sa isang particular na isyu at ipinapaliwanag ang basehan sa likod
nito.
● Nakabatay sa fact (estadistika, petsa, mga pangyayari) na nagbibigay ng matibay na
pundasyon sa mga inilalatag na argumento.
● Hindi gumagamit ng mga personal na atake upang siraan ang kabilang argumento.
● Hindi gumagamit ng mga sangguniang magpagkakatiwalaan at may awtoridad.
● Sinusuri ng manunulat ang mga kalakasan at kahinaan ng sariling posisyon maging ang sa
kabilang panig.
● Pinaglilimian ng manunulat ang lahat ng maaaring solusyon at nagmumungkahi ng mga
maaaring gawin upang matamo ang layunin.
● Gumagamit ng akademikong lengguwahe.
Mga Mungkahing Hakbang sa pagsulat ng Posisyong Papel

1. Tiyakin ang Paksa
2. Gumawa ng panimulang saliksik
3. Bumuo ng posisyon o paninindigan batay sa inihanay na mga katuwiran
4. Gumawa ng mas malalim na saliksik
5. Bumuo ng balangkas
Matapos matipon ang mga datos, gumawa ng balangkas para matiyak ang direksiyong pagsulat ng
posisyong papel. Maaaring gamiting gabay ang sumusunod na huwaran:
● Introduksiyon----Ipinakikilala ang paksa. Dito rin ipaliwanag ang konteksto ng usapin. Maaari na
ring banggitin dito ang pangkalahatang paninidigan sa usapin.
● Mga Katuwiran ng Kabilang Panig---Isa-isang ihanay rito ang mga katuwiran ng kabilang panig.
Ipaliwanag nang bahagya ang bawat katuwiran. Banggitin din ang sanggunian o pinagkunan ng
katuwirang ito---mga dokumento, memorandum, interbyu, at iba pa.
● Mga sariling Katuwiran--- Isa-isa naming ihanay rito ang sariling mga katuwiran. Sikaping may
katapat na katuwiran ang bawat isa sa kabilang panig. Bukod dito, maaari ring magbigay ng iba
pang katuwiran kahit wala itong katapat. Sa ngayon, maipakikita ang kalamangan ng sariling
paninidigan.
● Mga Pansuporta sa Sariling Katuwiran---Dito maaaring palawigin ang paliwanag sa sariling mga
katuwiran. Maaaring magbigay rito ng karagdagan ebidensiya para lalong maging kapani-
paniwala ang sariling mga katuwiran.
● Huling paliwanag Kung Bakit ang Napiling Paninindigan ang Dapat---Lagumin dito ang mga
katuwiran. Ipaliwag kung bakit ang sariling paninidigan ang pinakamabuti at pinakarapat-dapat.
● Muling Pagpapahayag ng Paninindigan at/o Mungkahing Pagkilos---Sa isa o dalawang
pangungusap na madaling tandaan, muling ipahayag ang mga paninidiga. Sikaping gawing
maikli, malinaw, at madaling tandaan ang mga huling pahayag na ito. Maaari ring ditto sabihin
ang mungkahing pagkilos na hinihikayat sa babasa ng posisyong papel. (Isang halimbawang
huwaran lang ito. Maaaring subukan ang iba pang paraan ng pagsasaayos ng posisyong papel.)
6. Sulatin ang posisyong papel---Kung may malinaw na balangkas, madali nang maisusulat ang
posisyong papel. Kailangang buo ang tiwala sa paninidigan at mga katuwiran. Kailgang maiparamdam
at maipahiwatig sa mambabasa na kapani-paniwal ang mga sinasabi sa posisyong papel. Ipakita ang
kaalaman at awtoridad sa usapin. Patunayan na ang sariling paninidigan ang siyang tama at nararapat.
7. Ibahagi ang posisyong papel---Walang silbi ang posisyong papel kung hindi ito maibabahagi sa
publiko. Maaaring magparami ng kopya at ipamigay ito sa komunidad, ipaskil sa mga lugar na mababasa
ng mga tao, ipalathala sa pahayagn, magpaabot ng kopya sa mga estasyon ng telebisyon, radio, at iba
pang daluyan. Maaari ring gamitin ang social media upang maabot ang mas maraming mambabasa.
3
SURIIN
GAWAIN 1: SUBUKAN NATIN!
Sagutin ang mga katanungan.
1. Ano ang posisyong papel?

2. Ano ang kaugnayan ng pagsulat ng posisyong papel sa pangangatwiran?
3. Ano-ano ang mga hakbang sa pagsulat ng posisyong papel?
4. Bakit mahalagang maunawaan ang mga hakbang sa pagsulat ng posisyong papel?
5. Kung ikaw ay susulat ng posisyong papel, anong isyu ang iyong susulatin at bakit?
6. Ano ang posisyon mo sa napiling usapin?
7. Paano mo hihikayatin ang iba na pumanig sa iyong posisyon?
IKALAWANG ARAW
GAWAIN 2
Basahin ang halimbawa ng posisyong papel. Gamit ang ladder organizer, sagutin ang mga katanungan
sa bawat hagdan.
Posisyong Papel ng Kagawaran ng Filipinolohiya ng PUP Hinggil sa Pagtatanggal ng Filipino sa

mga Kolehiyo at Unibersidad
PANATILIHIN ANG ASIGNATURANG FILIPINO SA KOLEHIYO: HUWAG PATAYIN ANG
PAMBANSANG KARAPATAN NG WIKANG FILIPINO, MGA GURO NG FILIPINO, KABATAANG
PILIPINO, AT MAMAMAYANG PILIPINO.
Posisyong Papel na nauukol sa CHED Memorandum Order No. 20 Series of 2013
Paninindigan ng Kagawaran ng Filipinolohiya ng Politeknikong Unibersidad ng Pilipinas (PUP), Samahan
ng mg Dalabguro sa Filipino (SADAFIL), Samahan ng mga Batang Edukador ng Wikang Filipino at mga
Sining sa Pilipinas, PUP Sentro sa Malikhaing Pagsulat, at PUP Ugnayan ng Talino at Kagalingan.
Peligrosong hakbang ang ginawa ng Komisyon sa Lalong Mataas na Edukasyon (CHED) nang
alisin ang asignaturang Filipino sa inilabas nilang Memorandum Order Blg. 20 na may petsang Hunyo
28 serye 2013. Bagaman sinasabi ng komisyong nabanggit na maaaring maituro sa Ingles o Filipino
ang mga asignaturang binalangkas nila, bilang halimbawa ay ang Purposive Communication na
nakapaloob sa nilikha nilang bagong kurikulum, nababatid naming na pagaagaw-agawan pa ito ng
napakaraming guro sa Filipino at Ingles sa mga kolehiyo at Unibersidad, at magdudulot pa ito ng hindi
pagkakaunawaan, pagtatalo at ang masaklap pa’y aangkinin lamang ito ng mga Departamento ng Ingles
sa mga unibersidad at kolehiyong mabuway ang Filipino dahil halata naming nakakiling ang Purposive
Communication sa Ingels. Sa hakbang na ito, tila unti-unting nilulusaw ang mga natatag na Kagawaran
/ Departamento ng Filipino sa mga kolehiyo at unibersidad sa Pilipinas. Higit pa rito, maraming mga guro
sa Filipino, partikular na sa PUP ang mawawalan ng trabaho at mababawasan ng kita. Hindi pumapayag
ang Kagawaran ng Filipinolohiya ng PUP na mangyari ang mga bagay na ito. Sapagkat malinaw na
isinasaad sa 1987 Konstitusyon ng Pilipinas Artikulo XIV, itinakda ang Filipino bilang wikang pambansa
ng Pilipinas. Kung susuriing mabuti ang CHED Memorandum, malinaw na lihis sa hangarin at konstekstp
ng Pangkalahatang Edukasyon ang pagtatanggal ng asignaturang Filipino dahil nakasaad sa pahina
apat (4) ng memorandum ang ganito: “General education enables the Filipino to find and locate
her/himself in the community and the world, take pride in and hopefully assert her/his identity and sense
of community and nationhood amid the forces of globalization. As life becomes more complex, the
necessity of appreciating the gifts of nature and addressing social problems in the general education
program increasingly become more pressing.” Hindi ba’t ang asignaturang Filipino ang pangunahing tiyak
na tutugon sa hangarin at kontekstong isinasaad? Sapagkat ang mga asignaturang Filipino ay nakatuon
sa pagtuklas at inobatibong pag-aaral hinggil sa kalinangang Pilipino (wika, kultura, at kabihasnan) nasa
Filipino ang identidad ng mamamayan sa bansang Pilipinas, nasa Filipino ang diwang makabansa na
katutugon sa mga kahingiang makapag-ambag ng kalinangan at karunungan sa daigdig. Hindi ito
simpleng maibibigay lamang ng mga asignaturang tila pira-pirasong kinopya sa dayuhang kaisipan na
pilit binibigyan ng malaking puwang na kung tutuusi’y hindi naman makatuwiran.
4
Sa pangunguna ng Kagawaran ng Filipinolohiya ng Politeknikong Unibersidad ng Pilipinas (PUP)
na tinaguriang “largest state university in the country” na binubuo ng humigit kumulang 70,000 na mga
mag-aaral na nagmula sa iba’t ibang panig ng bansa katuwang ang iba pang mga orgnisasyon ay
matatag na naninindigan na panatilihin ang Filipino bilang asignatura sa Kurikulum ng Pangkalahatang
Edukasyon sa kolehiyo.
Sa halip na alisin, hindi ba’t nararapat na lalo pang patatagin ang disiplinang Filipino sa kurikulum
ng kolehiyo sa pamamagitan ng mga asignaturang Filipino na magiging pundasyon nito. Hindi ba’t
[aurong na hakbang ng Pilipinas nang alisin ang asignaturang Filipino ng technical panel ng
pangkalahatang edukasyon ng CHED na binuo lamang ng iilang mga tao at walang malinaw na
kosultasyong isinagawa. Samantalang sa maraming unibersidad sa labas ng ating bansa ay pinatatatag
ang disiplinang Filipino gaya sa University of Hawaii at University of Michigan sa U.S.A., Osaka University
at Tokyo university sa Japan, St. Petersburg university at university of Moscow sa Russia.
Umiiral sa realidad sa Pilipinas na ang Filipino ay wikang panlahat. Nandyan ito, umiiral
at ginagamit sa araw-araw na pakikipagtalastasan ng mg Filipino. Mga Pilipino ang kusang tumanggap
nito bilang wikang pambansa at naging katangi-tangi ang tatag nito dahil ito ang identidad ng lipunang
Pilipino. Mahalaga ang pagpapaunlad nito sa bawat Pilipino, kaya kung ihihiwalay sa mga mag-aaral ng
kolehiyo sa Pilipinas ang patuloy na pag-aaral ng Wikang Filipino, tinanggal natin ang identidad natin
bilang Pilipino. Dahil kung ano ang wika mo, iyon ang identided mo!
Pinagtibay ngayong Hunyo 19, 2014.
Sanggunian: https://www.facebook.com/notes/kirt-cantara-segui/posisyong-papel-ng-kagawaran-ng-
filipinolohiya-ng-pup-hinggil-sa-pagtatanggal-ng/7271342106588
4. Mapapanindigan mo ba ang isyung ito?
3. Ano ang opinyon mo sa mga isyung ito?
2. Paano nakaaapekto ang mga isyung ito sa iyong buhay?
Ano-ano ang mga kasalukuyang isyu sa lipunan ang alam mo?
IKATLONG ARAW
GAWAIN 3 ISYU NATIN, PANIG MO!
Pumili ng napapanahong usapin na kinahaharap ng ating bansa. Kaugnay sa napiling isyu ay
magsaliksik ng balita o article (online man o hindi). Gamitin ang teybol/talahanayan upang maihanay
ang inyong sagot sa mga tanong.
Napapanahong Usapin:
Posisyon sa Usapin:
Batayan ng Posisyon:
GAWAIN 4
Batay sa nabasang balita o article sa GAWAIN 3, punan ang mga hinihingi sa RAPS.
5
(READ) Pamagat ng nabasang balita o article
(ABOUT) Tungkol Saan ang nabasang balita o article
(POINT) Punto 2
(POINT) Punto 1
(SUMMARY)
Pangkat 4: Maraming mga isyu ngayonBuod ng Binasang
ang direktang balita o article
nakaaapekto sa mga kabataan. Ibigay ang inyong
paninindigan sa ilang mga isyung ito at maglahad ng mga punto kung paano ito

GAWAIN 5
Basahin ang mga sumusunod na usapin at ilahad ang iyong panig ukol sa mga ito.
Paggamit ng
tablet o iba pang AKING POSISYON
gadget sa pag-
____________________________________________
aaral sa halip na
____________________________________________
aklat sa
____________________________________________
paaralan.
____________________________________________
Pagdaragdag ng
dalawang taon
sa Basic AKING POSISYON
Education sa (K ____________________________________________
to 12 Program ____________________________________________
Senior HS) ____________________________________________
____________________________________________
AKING POSISYON
Malayang ____________________________________________
paggamit ng ____________________________________________
Internet at social ____________________________________________
media sa pag- ____________________________________________
aaral at
pagpapahayag.
6
PAGYAMANIN
GAWAIN 6
Panuto: Magsulat ng isang posisyong papel na tumatalakay sa napapanahong isyu sa ating
lipunan batay sa maingat, wasto, at angkop na paggamit ng wika..
Pamanatayan:
Linaw at tibay ng argumento, =10
Ebidensyang sumusuporta sa mga argumento =10
Husay ng pagsulat. =10
Kabuuan: =30
TAYAHIN
GAWAIN 7
Panuto: Sa isang buong papel, sagutin ang teybol sa ibaba. Nasa unang hanay ang mga posisyon sa
ilang usaping panlipunan. Sa dalawang susunod na hanay, isulat ang tig-isa o tigalawang katuwiran
para suportahan o kontrahin ang posisyon na nasa unang hanay.
POSISYON KATUWIRANG KATUWIRANG
SUMUSUPORTA KUMOKONTRA
1. Dapat nang baguhin ang
pagsisimula ng klase----
mula Hunyo patungong
Agosto.
2. Dapat na magsuot ng
uniporme ang mga
estudyante mula
elementarya hanggang
kolehiyo.
3. Dapat na ipagbawal ang
paggamit ng plastic sa
lahat ng tindahan sa buong
bansa.
4. Dapat nang ibalik ang
parusang kamatayan.
5. Dapat na gawing legal ang
paggamit ng marijuana sa
panggagamot.
SANGGUNIAN
Julian, Aileen B. et al.,PINAGYAMANG PLUMA FILIPINO SA PILING LARANG
(AKADEMIK).Quezon City: Phoenix Publising House, Inc.
ph. 77-92.
Constantino, Pamela C. et al., FILIPINO SA PILING LARANG (Akademik).
Quezon City: Rex Book Store.ph.216-220.
Dela Cruz, Mar Anthony S. PAGSUSULAT SA FILIPINO sa Piling Larang
(Akademik. Makati City: DIWA LEARNING SYSTEM, INC.2016. ph.40-47
SUSI SA PAGWAWASTO
*Sariling sagot ng mga mag-aaral
BENJAMIN M. TAMAYO, PhD

Master Teacher-II/SHS-FILIPINO
7
Etika at Pagpapahalaga sa
Sulating Akademiko
Pangalan:_______________________ Q2W6: ________________________
Seksiyon:_______________________ Petsa: ________________________
UNANG ARAW
Ang Etika o palaasalan ang pangkalahatang termino na madalas inilalarawan na "agham ng

moralidad". Sa pilosopiya, ang etikal na pag-uugali ay ang "kabutihan". Ito ang isa sa tatlong
pangunahing paksa ng pagsasaliksik sa pilosopiya, kasama ang metapisika at
lohika. www.https://tl.wikipedia.org/wiki/Etika.
Ang Etika ay mga batayang ito naman ang nagdidikta kung ano ang dapat gawin ng tao bilang
kaniyang obligasyon, karapatan, katuwiran, at halaga. Ilan sa mga batayang inaasahan ng alinmang
lipunan o bansa ang pagkamakatao, katapatan, at pagtitiwala.
Etika at Pagpapahalagang sa Pagsusulat sa Akademiya

Layunin
Malaman at maunawaan ang iba’t – ibang halimbawa ng pagpapahalagang Pilipino.
Halimbawa ng Pagpapahalagang Pilipino.
Maisa – isa ang ibat – ibang etika sa pagsusulat sa Akademiya
Maipaliwanag ang bawat etika sa pagsusulat sa akademiya
ALAMIN
MGA LAYUNIN (MELCs)
● Naisasaalang- alang ang etika sa binubuong akademikong sulatin (CS_FA11/12EP-0p-
r-90).
BALIKAN
Ano – ano ang alam mong pagpapahalagang Pilipino ?
Magbanggit at Ipaliwanag ang halimbawa ng pagpapaphalagang Pilipino ?
Ano ang pangunahing batayan ng pagpapapahalaga ng mga Pilipino ?
Mga Pangkalahatang Halimbawa ng Pagpapahalaga
Integridad
Kompetensi Katapatan
Seguridad Pagkakawanggawa
Paggalang
8
TUKLASIN
ANO ANG INTEGRIDAD AT KARAPATAN ?
Ang integridad at katapatan ay mga terminong may pagkakahawig. Ang integridad ay nauukol
sa matapat at walang kompromisong pagsunod sa mga kautusang moral at mga gawaing tama.
Samantala ang katapatan naman ay ang pagkakaroon ng ugaling tapat at hindi pagsisinungaling. Ang
isang tapat na tao din ay mapagkakatiwalaan at hindi magnanakaw.Ang mga katangiang ito ay taglay
din ng isang taong may integridad.
Integridad pinapahalagahan ang katapatan kaugnay ng paraan ng pagkuha, paggamit, at interpretasyon
ng mga datos, gayundin ang paraan ng pagpapahayag ng katuwiran
Ang integridad ay ang pagsunod sa tama kahit na walang nakatingin. Karamihan sa mga tao ay
gumagawa lamang ng tama dahil sa may mga matang nakamasid. Ngunit kung ikaw ay may integridad,
ang tama pa din ang gagawin natin.
Ito ang kadalasang wala sa ating mga pulitiko. Kung may integridad, walang korapsyon. Ito din ay
kadalasan wala sa mga ordinaryong tao.
Ilan sa mga ginagawa natin na patunay dito ay ang pagtawid ng mali kung walang pulis, pagdiretso sa
isang interseksyon kung pula ang ilaw at wala naman pulis at pagtapon ng basura kung saan saan pag
walang ibang tao.
Katapatan
Ang katapatan naman ay maihahalintulad sa pagiging prangka. Ibig sabihin din nito ay hindi
nagsisinungaling ang isang tao. Kagaya ng integridad, ang isang taong may katapatan ay ayaw din
gumawa ng mga bagay na sa tingin nya ay mali.
Para sa dagdag kaalaman:
Academic Integrity: brainly.ph/question
Ang ilan sa mga ito ay
1). Teamwork
2). Pagkakaibigan
3). Pananalig
4). Dedikasyon
5). Pagpapaunlad
6). Kaisahan
7). Disiplina
8). Katarungan
Pagtitiwala
Ang kultura ang pangunahing batayan ng mga pagpapahalaga ng mga mga Pilipino.
Pinapahalagahanng karamihan ng Pilipino ang ilang katangiang dati nang ipinagmamalaki.
Pagmamahal at katapatan sa pamilya , pagpapahalaga sa edukasyon, hiya o kahihiyan ,
pakikipagkapuwa, pagiging maparaan , pagkamalikhain , sikap at tiyaga, utang na loob ,
pakikisama at bahala na.
ETIKA AT PAGPAPAHALAGA SA PAGSUSULAT SA AKADEMIYA
Sa pagdating ng mga makabaong teknolohiya, kanluraning edukasyon at impluwensya ng iba’t
–ibang etika at pagpapahalaga ang nanginibabaw , lalo na sa larangan ng edukasyon.
Kaugnay nito, ilang isyu or paglabag kaugnay ng etika at pagpapahalaga sa pagsulat gamit ang
sari – saring datos at reperensya ang mahalagang bigyang- pansin.
● Copyright
Sa Pilipinas binigyang linaw sa Intellectual Property Code of the Philippines o ang
Republick Act No.8293 ang mga karapatan at obligasyon ng mga may – akda (
manunulat, artista , iskolar, tagasalin , kompayler, editor, mananaliksik
Mahalagang malinawan ang mga karapaan at obligasyong ito upang maiwasan ang
anumang hindi – pagkakaintindihan para sa mga pagsii at pagbubuod .
● Plagiarism
9
Ito ay maling paggamit , “pagnanakaw ng mga lengguwahe, mga pahayag,
pananaliksik at mga ideya ng ibang tao sa layuning angkinin ito or magmukhang siya
ang may akda.
Mayroong tatlong paglabag ang maituturing na plagiarism ( ayon www.newworld
encyclopedia .com) kay Diana Hacker ..
Hindi banggit sa may akda ng bahaging sinipi

or kinuhaan ng ideya
Hindi pagpapalagay ng panipi sa hiniraman ng

direktang salita or pahayag
Hindi ginamitan ng sariling mga pananalita

ang mga akdang ibinuod ( summar y at
hinalaw ( paraphrase)
Kasama rin sa isyu ng plagiarism ang “ pagkopya sa sarili “ kung saan ang dati nang
inilathalang akda ng mismong manunulat ng sulatin ay kinopya nang hindi binabanggit
ang pinagpalahatlaam na nito.
Kaakibat nito ang pagsusumite ng isang papel sa iba – ibang asignatura ay itinuturing
plagiarism sa sarili at di etikal.
1. Margaret T. Canby B. Ang awtor na nagsulat ng "The Frost Fairies". Ito'y nadiskubreng
kahawig ng "The Frost King", at naakusahan si Keller sa pangongopya.
2. Lewis Purdue – ang nakasuhan ni Dan Brown sa akusang kinopya nito ang kanyang
gawa. Siya ang may-akda ng The Da Vince Legacy (1983) at Daugter of God (2000). Na-
dismiss ang kaso noong 2005.
3. Sen. Tito Sotto A. Ang kanyang talumpati kontra RH Bill ay napag-alamang kinopya sa
ibang talumpati—pati na rin sa isang blog site, linalabang public domain naman daw ito.
4. Switzerland Ang isang bansa sa Europa nagkataong/hindi sinasadyang makapareho ng
slogan sa Pilipinas. Namatay ang isyu at sinuportahan naman ng kanilang ambassador
ang Pilipinas.
5. Mark Joseph Solis - Hindi na siya nagpatuloy sa paglahok sa isa pang kompetisyon
matapos malamang nakaw na larawan ang kanyang isinumite. Hindi iyon ang kauna-
unahang larawan na inaring kanya.
● Paghuhuwad ng mga datos :
A. Imbensyon ng datos mula sa experimento estadistika at maging sa kaso .

B. Sinasadyang hindi pagpapalagay ng ilang datos
C. Pagbabago o modipikasyon ng datos .
IV. Pagbili ng mga papel or pananaliksik sa mga lugar gaya ng ilang tindahan sa pinakasikat
sa Sampaloc,C.M.Recto Metro Manila at lagyan ng sariling pangalan upang ipasa sa guro. Hindi
lamang ito di – etikal kung hindi ito ay ilegal na gawain.
V.Pagsubscribe upang bumili ng artikulo or pagkopya sa mga website upang gamitin at
angkinin bilang isang sariling papel na isususumite sa guro.
10
Pagpapagawa or pagbyad sa iba upang igawa ang papel, tesis, disertasyon , report at iba pa.
Ito ay malinaw na isang pandaraya .
Mga Kaso ng pandaraya sa Pagsusulat at ilang Kaparusahan .
1) Maramihan at malawakang pagkokopya ng mga sipi at datos nang hindi binibigyang
kredito ang pinangkukuhanan.
2) Nagsumite ng isang “ group paper “ ng tatlong mag-aaral ng isang kilalang unibersidad
sa Kalakhang Manila.
Mga Karagdangang Konsepto :
1. Pagpapahalaga - Ang istandard o batayan, mga ideyal at gawi at institusyon gaya ng
simbahan, pamilya, paaralan, at negosyo—na pinagbabatayan natin kung tama o mali ang
isang desisyon. Tumutulong itong timbangin o balansehin ang ating mga desisyon.
2. Paniniwala sa Katuwiran - Pinangangatuwiranan nang naayon sa etika at pagpapahalagan
ng komunidad na tagabasa ang anomang ideyang gustong patunayan. → Paniniwala sa
Katuwiran
3. Kamalayang Mapanuri - Binibigyang-halaga rito ang papel ng tao bilang
tagapagpaganap.Kailangan ang kaniyang aktibong pagdedesisyon at mapanuring kaisipan
kaugnay ng kanyang ikinikilos, ibinabahagi, at isinusulat
4. Lakas ng Loob - Dapat harapin at tanggapin ang ideyang humahamon sa sariling ideya at
pangangatuwiran
5. Kababaan ng Loob - Huwag angkinin ang hindi sa iyo at aminin na hindi sa iyo ang ideya o
datos
6. Pagsisikhay – ito ay ang hindi basta-bastang pagsusuko sa gitna ng mga pagsubok.
Gagamitin ang iba't-ibang pamamaraan upang makakuha ng mga datos, gayundin ang
paraan ng pagpapahayag ng katuwiran.
7. Paghuhuwad ng datos - Ito ang sinasadyang di-paglagay ng ilang imbensyon na datos
8. Pagaatubili - Ito'y hindi kailangang madaliin kundi bigyan ng sapat na panahong manaliksik
at magsiyasat upang maiugnay ang mga gawain sa pagpapahalagang angkop sa kultura at
lipunan.
9. Hiya – ang tawag sa mekanismo ng indibidwal at lipunan upang mapagtugma ang kani-
kanilang mga kalooban... ang gabay ng indibidwal upang maiangkop niya ang kaniyang
kaisipan sa agos ng panlipunang kamalayan. De Castro (1998)
SUBUKAN
GAWAIN 1
PAGPAPALIWANAG: A Sumulat ng isang paliwanag ukol sa mga katanungan
1. Ano ang etika ?
____________________________________________________________________________
______________________________________________________________
2. Bakit mahalagang maunawaan ang mga etika sa pagsulat ?Anu – ano ang kaugnayan ng etika
sa pagsulat ng akademikong sanaysay
____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________
3. Ikaw ay naatasang sumusulat ng isang replektibong sanaysay ano ang mga dapat mong isa
alang alang ?Ipaliwanag .
____________________________________________________________________________
______________________________________________________________
IKALAWANG ARAW
GAWAIN 2
1) Ano–ano ang mga batayan upang masabi nating etikal ang isang gawi or gawain ?
2) Mayroon bang pagkakataon na nalilito ang mga Pilipino kung ano ang etika at kung
ano ang pagpapahalaga ? Bakit ? Magbigay ng ilangsitwasyon o halimbawa.
11
3) Ano anong isyu ng paglabag ng etika at pagpapalahalaga sa pagsususulat dito sa
Pilipinas ang mayroon kayong idea or masasabing kayo ay pamilyar ?
GAWAIN 3
Sagutan ng Tama or Mali ang mga sumusuonod na halimbawa ng plagiarism
1).Hindi kailanman nagkaroon ng isyu ang bansang Switzerland sa bansang Pilipinas sa
mga pagkakapareho ng slogan.
https://news.abs-cbn.com/lifestyle/04/17/12/switzerland-backs-its-more-fun-ph-slogan
2). Si Margaret T. Canby. Siya ang awtor na nagsulat ng "The Frost Fairies". Ito'y
nadiskubreng kahawig ng "The Frost King", at naakusahan si Keller sa pangongopya.
https://www.goodreads.com/author/show/4575740.Margaret_T_Canby
3. Ang talumpati ni Senador Vicente Sotto III patungkol sa kontra RH Bill ay napag-
alamang isang public domain kaya hindi daw di umano https://news.abs-
cbn.com/nation/09/05/12/sottos-last-speech-copied-kennedykumopya ang nasabing
kagalang galang na Senador.
4. Mark Joseph Solis – isang magaaral ng Unibersidad ng Pilipinas .Nagpasiyang hindi
na siya nagpatuloy sa paglahok sa isa pang kompetisyon matapos malamang nakaw na
larawan ang kanyang isinumite. Hindi iyon ang kauna-unahang larawan na inaring
kanya. https://news.abs-cbn.com/lifestyle/09/25/13/student-plagiarism-scam-hopes-
second-chance
5. Lewis Purdue Ang kinasuhan ni Dan Brown sa akusang kinopya nito ang kanyang
gawa. Siya ang may-akda ng The Da Vince Legacy (1983) at Daugter of God (2000).
Na-dismiss ang kaso noong 2005.
https://www.plagiarismtoday.com/2005/08/06/da-vinci-code-author-wins-plagiarism-
case/
IKATLONG ARAW
GAWAIN 4
Basahin ang halimbawa ng isang sanaysay . Ilahad ang iyong panig sa sa espasyo ng
mga kasagutan ( salungguhit )
Batay na rin ito sa isang totoong pangyayari sa tunay na buhay, na ang isang
pagkakaibigan na muntik ng mawasak dahil kapwa sila umibig sa iisang tao.
Dahilan ng pagkakalamat ng kanilang pagkakaibigan. Ang isa sa kanila ay
naniniwalang nanglamang ang kaibigan na syang pwede nyang gamiting
dahilang upang magamit at maabuso nya ang prebilihiyo sa pagsulat upang
sirain ang puri ng kaibigang kanya ngayong tinuring na kaaway.
Sa kabilang banda, ang kaibigan nya ay naniniwalang hindi naman ganuun
talaga ang tunay na nangyari. Para sa kanya, naging biktima lang din siya ng
mga pagkakataon at ng isang malaking kasinungalingan. Dahil sa kanyang
matapat na hangarin, isinulat nya lahat-lahat ng mga pangyayari at paliwanag sa
bawat isa. Ito ang nagbiday ng mataas na integridad sa kanyang mga punto,
kaya naintindihan ng lubusan nong isa nyang kaibigan kung ano ba talaga ang
tunay na nangyari. https://brainly.ph/app/ask?entry=similar&skip=496107&q
Sagutan ang mga sumusunod:

1) Sa inyong sariling opinion ang nasabing sanaysay ay may pinagkupyahin na
sipi ? Oo o Hindi ? Ipaliwanag .
12
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
2). Gumawa na isang Akrostik batay sa napagaralan.
A. B.
E A
T K
I A
K D
A E
M
C. Punan ang mga patlang

________ 1).Ang termino na ito ay ang ang pagbago o modipikasyon ng datos
________2). Ang ____ ang mekanismo ng indibidwal at lipunan upang mapagtugma ang kani-
kanilang mga kalooban... ang gabay ng indibidwal upang maiangkop niya ang kaniyang
kaisipan sa agos ng panlipunang kamalayan. De Castro (1998)
_________3). Pinangangatuwiranan nang naayon sa etika at pagpapahalagan ng komunidad
na tagabasa ang anomang ideyang gustong patunayan.
IKAAPAT NA ARAW
GAWAIN 5
Sumulat ng replektibong sanaysay na may dalawang talata kaugnay ng integridad
at katapatan sa pagsulat. gumamit ng sariling karanasan o karanasan ng iba bilang
kongkretong halimbawa
Pamantayan:
Linaw at tibay ng sanaysay =10
Ebidensyang sumusuporta sa mga nilalaman ng sanaysay =10
Husay ng pagsulat. =10
Kabuuan: =30
IKALIMANG ARAW
GAWAIN 6
PAGPILI NG KURSO:
Sabihin mo ang pinakagusto mong kurso o bokasyon na interesado kang pasukin sa
kolehiyo o gawing karera. Hal. Inhenyero, Edukasyon, Medisina, Guro at iba pa.
Magsaliksik sa libro at internet o magsagawa ngpanayam tungkol dito.
13
Gawin ang sumusunod. Isulat sa bondpaper.
1. Gumawa ng isang glosaryo na may 10 salita ng mga konsepto o terminolohiyang
ginagamit sa napiling sanaysay
2. Lagyan ng kahulugan ang bawat isa.
SANGGUNIAN
Julian, Aileen B. et al.,PINAGYAMANG PLUMA FILIPINO SA PILING LARANG
(AKAD
Constantino, Pamela C. et al., FILIPINO SA PILING LARANG (Akademik).
Quezon City: Rex Book Store.ph.2XX-XX
Internet Sites
www.https://brainly.ph/quest2365052
www.https://academia.edu
https://quizlet.com/273039187/filipino-sa-piling-larangan-etika-at-pagpapahalaga-sa-
pagsulat-sa-akademiya-flash-cards/
SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1: *Sariling sagot ng mga mag-aaral
Gawain 2:
1) Mali 2) Tama 3) Mali 4) Tama 5) Tama
Gawain 3-6: Sariling sagot ng mga mag-aaral
Gawain 3 C
1) Paghuhuwad ng mga datos
2) Etika
3) Paniniwala sa Katuwiran
AMELIA B. REGIDA
Teacher-I/SHS-FILIPINO
14
PAGSULAT NG BALITA
Pangalan:_______________________ Q2W7: ________________________
Seksiyon:_______________________ Petsa: ________________________
UNANG ARAW
Ang balita ay napapanahon at makatotohanang ulat ng mga pangyayaring naganap na,
nagaganap, at magaganap pa lamang. Ito ay maaaring maibahagi sa pamamaraang pasalita, pasulat at
pampaningin.
● Pasalita. Kung ang ginagawang midyum ay ang radio at telebisyon.

● Pasulat. Kung ito ay ipinalimbag sa pahayagan at iba pang uri ng babasahin.
● Pampaningin. Kung ang midyum ay ang telebisyon at sine.
ALAMIN
Layunin MELC’s
● Nakabubuo ng sulating may batayang pananaliksik ayon sa pangangailangan

(CS_FA11/12PU-0p-r-95)
TUKLASIN
KAHALAGAHAN NG BALITA
1. Nagbibigay-impormasyon 3. Lumilibang
2. Nagtuturo 4. Nakapagpapabago
MGA KATANGIAN NG BALITA
a. Kawastuhan. Ang mga datos ay inilahad nang walang labis, walang kulang.
b. Katimbangan. Inilahad ang mga datos na walang kinikilingan sa alinmang panig ng sangkot.
c. Makatotohanan. Ang mga impormasyon ay tunay at aktuwal at hindi gawa-gawa lamang.
d. Kaiklian. Ang mga datos ay inilahad nang diretsahan, hindi maligoy.
GAWAIN 1 Lagyan ng mga salitang akma sa salitang BALITA gamit ang concept map.
BALITA
IKALAWANG ARAW
SURIIN
MGA SANGKAP NG BALITA

Ang isang balita ay magiging balita lamang kung ito ay nakakapukaw ng interes ng mga
tagapakinig o mambabasa. Kayamaaaring sabihing ang anumang kaganapan na balita para sa
isa ay hindi balita para sa iba.
a. Kapanahunan. Kalapitan f. Bilang o Istadistika
b. Kakatwahan g. Pangalan
c. Tunggalian h. Hayop
d. Makataong kawilihan i. Kalamidad
e. Pagbabago at Kaunlaran
MGA URI NG BALITA AYON SA:

A. Saklaw o Pinagmulan
● Balitang local o nasyonal
● Balitang may petsa at pinanggalingan, kung kailan sinulat at ang lunan, kung saan sinulat
ng reporter
B. Pagkakasunod- sunod
● Paunang Balita ● Balitang Pamatnubay
● Balitang Di-inaasahan ● Balitang Rutin
● Balitang Itinalaga
C. Anyo
● Tuwirang Balita ● Balitang Iisang Paksa o Tala
● Balitang Lathalain ● Balitang Maraming Itinatampok
D. Pagtalakayang Paksa
● Balitang may Pamukaw-damdamin o Kawilihan
● Balitang may Pagpapakahulugan
● Balitang may Lalim
E. Nilalaman
● Balitang Pang-agham
● Balitang Pangkaunlaran
● Balitang Pampalakasan
MGA HAKBANG SA PAGSULAT NG BALITA
1. Isulat ang buod.

2. Itala ang mga pangyayari ayon sapababa o paliit na kahalagahan.
3. Isulat ang balita ayon sapagkakasunod- sunod napangyayari batay sa pababang kahalagahan.
GAWAIN 2
A. Balikan ang iyong mga naging karanasan o mga naging karanasan ng iyong pamilya sa
gitna ng krisis sa pandemikong COVID-19 mula Enhanced Community Quarantine
hanggang sa General Community Quarantine.
B. Sumulat ng isang maikling balita na naglalaman ng isa hanggang dalawang talata na
naglalahad ng inyong naging karanasan sa gitna ng pandemiko.
IKATLONG AT IKAAPAT NA ARAW
PAGYAMANIN
Gawain 3
Malaking papel ang ginagampanan ng balita sa ating araw-araw na buhay. Madalas, ito ang
nagiging basehan ng mga tao kung ano ang kanilang paniniwalaan. Subalit, isa sa malaking
isyung kinahaharap ng ating bansa maging ng buong mundo sa kasalukuyan ay ang paglaganap
ng maling impormasyon o FAKE NEWS lalo na sa social media.
Tanong: Sa iyong pananaw, ano-ano ang dapat gawin ng tao lalo na ng mga awtoridad upang
mapigilan ang paglaganap ng FAKE NEWS? Makikita pa ba ang kahalagahan ng balita sa kabila
ng problemang ito? Ipaliwanag ang kahalagahan ng balita sa paggamit ng katotohanan. Isulat
ang sagot sa isang short bond paper at i-attach sa LAS.
TAYAHIN
GAWAIN 4
MODIFIED TEST. Isulat ang TAMA kung tama ang nakasalungguhit na salita. Kung mali naman
ay isulat ang tamang sagot bago ang bilang.
__________1. Ang balita ay naglalahad ng gawa-gawang impormasyon.
__________2. Maligoy ang mga datos na inilalahad sa balita.
__________3. Nakapagpapabago ang balita.
__________4. Pumapanig ang taong nagbabalita.
__________5. Naglalahad ng kulang-kulang na datos ang balita.
SANGGUNIAN
Maritana-Samaniego, G. (2020). Pagsulat ng balita. Retrieved from
https://www.academia.edu/37060662/PAGSULAT_NG_BALITA
SUSI SA PAGWAWASTO
GAWAIN 1-3 (sariling sagot ng mga mag-aaral)
GAWAIN 4
1. Tunay/totoo 4. Hindi pumapanig/walang kinikilingan
2. Diretsyo 5. Eksakto/tamang datos
3. TAMA
BENJAMIN M. TAMAYO, PhD

Master Teacher-II/SHS-FILIPINO
FILIPINO 12 - AKADEMIK
SOSYAL MIDYA
Pangalan: _______________________________________Q2W8 _____________
Seksiyon: _______________________________________Petsa: _____________
UNANG AT IKALAWANG ARAW
ISAISIP
Susing Konsepto
Ang Sosyal Midya ay tumutukoy sa sistema ng pakikipag-ugnayan sa mga tao na

kung saan sila ay lumilikha, nagbabahagi at nakikipagpalitan ng impormasyon at mga
ideya sa isang virtual na komunidad at mga network. Ito rin ay itinuturing na isang pangkat
ng mga Internet-based na mga aplikasyon na bumubuo ng ideyolohikal at teknolohikal na
pundasyon ng Web 2.0 na nagbibigay-daan sa paglikha at pakikipagpalitan ng nilalaman
na binuo ng gumagamit.
Bukod dito, ang social media ay may interactive platform na kung saan ang isang
indibidwal at mga komunidad ay maaaring magbahagi, lumikha, tumalakay at baguhin
ang nilalamang binuo ng gumagamit. Ito ang nagbibigay daan sa isang matibay at
malaganap na pagbabago sa komunikasyon sa pagitan ng mga organisasyon, mga
komunidad at mga indibidwal.
ALAMIN
LAYUNI (MELCS)
● Nakabubuo ng sulating may batayang pananaliksik ayon sa pangangailangan

(CS_FA11/12PU-0p-r-95
TUKLASIN
SOCIAL MEDIA
Batay sa pananaliksik na ginawa ng Internet Society (2015) noong 2012 mula sa 10,000
kataong sumagot sa surbey na galing sa 20 bansa sa buong mundo, sinasabing:
● 98 porsiyento ang nagsasabing napakahalaga ng Internet para magkaroon sila

ng daan sa kaalaman at edukasyon
● 96 porsiyento ang nagsasabing gumagamit sila ng Internet kahit isang beses sa
isang araw
● 90 porsiyento ang gumagamit ng social media
Mula rito, masasabi natin na dumarami na ang gumagamit nito dahil dumarami na rin
ang mga gadget na may kaugnayan dito tulad ng kompyuter, laptop, tablet,
smartphone, at game console.
Dagdag pa rito, isa sa mga gamit ng social media ay ang Blog—na galing sa salitang
web at blog. Mayroong dalawang kahulugan ang blog:
● Una, ito ay isang pangngalan na tumutukoy sa isang website na maituturing

naman na isang blog dahil sa tema at mga nilalaman nito – maaaring mga salita
o teksto, litrato, video, link, o kung ano man ang naisin ng blogger.
● Ikalawa, bilang isang pandiwa, ang blog o pagbablog ay tumutukoy sa aksiyon
ng paggawa o pagsusulat ng isang post na siyang ilalagay at magiging laman ng
iyong blog (pangngalan).
MGA MAHAHALAGANG TERMINO
a. Blogger – tawag sa tao o grupong nangangalaga, nagpapatakbo, at nagsimula ng
isang blog.
b. Blogosphere – ang tawag sa komunidad o mundo ng mga blogger.
URI NG BLOG
1. Fashion Blog – Ito ang pinakasikat na uri ng blog. Ang mga blog na may ganitong
tema ay naglalaman ng mga damit o kung ano man ang bago sa mundo ng fashion o
pananamit.
2. Personal Blog – Halos walang tema ang blog na ito – kahit ano puwede. Ang mga
blogger na gumagamit ng ganitong uri ng blog ay maaari lamang nilang gustong
magbahagi ng kanilang buhay.
3. News Blog – Nagbabahagi ng mga bagong balita sa mga mambabasa. Maari na ring
isama rito ang mga blog na nagbabahagi ng balita ukol sa kalusugan, isports, at
teknolohiya.
4. Humor Blog – Naglalayon ang blog na ito na makapagpatawa o makapagpaaliw ng
mga mambabasa. Pinakasikat na marahil si Professional Heckler sa mga humor
blogger dito sa Pilipinas. Ngunit hindi lamang sila nagpapatawa, gusto rin nilang
maimulat tayo sa katotohanan gamit ang kanilang alam na paraan.
5. Photo Blog – Naglalaman ng mga litrato hanggang sa mga typographies. Isa sa mga
halimbawa nito ay ang tumblr. Hindi man katulad ng ibang mga blog site, maganda pa
rin ang Tumblr dahil bukod sa mga litrato ito rin ay naglalaman ng mga mensahe.
6. Food Blog – Ang pangunahin at maaaring layunin ng blog na ito ay magbabahagi ng
mga resipi at mga paraan sa pagluluto ng masasarap o kakaibang mga pagkain.
7. Vlog – Ito ay kilala din bilang video blog sapagkat naglalaman ito ng mga video mula
sa blogger. Ang mga video ay maaaring kuha ng mga paglalakbay, eksperimento, o
kung anumang personal na gawain.
8. Educational Blog – Nakakatulong ang mga ganitong blog upang maliwanagan ang
mga mag-aaral sa mga aralin na hindi nila maintindihan sa paaralan.
(Mula sa Sidhaya 11 (komunikasyon at pananaliksik sa wika at kulturang pilipino),

batayang aklat sa Filipino sa Senior High)
SOSYAL MIDYA
Sanaysay Ni: Allyson Jane Cruz
Kasabay ng pag-unlad ng teknolohiya ay ang dagliang pagbabago sa ugali ng mga
kabataan. Ang social media ay nagbubukas ng malaking pintuan tungo sa pag-angat at
pagbagsak ng mga users nito.
Sa pag-usbong ng internet, computer, cellphone at mga gadgets ay siya ring pagdating
ng mga social networking sites. Ang Facebook, Twitter, Instagram at Wattpad ay ilan
lamang sa social networking sites na patuloy na tumatabo ng kasikatan ngayon.
75% ng mamamayang Pilipino ang gumagamit ng multi-media. Sa patuloy na paglawak
ng impluwensya nito, iilan na lang ang hindi nakakakilala at walang mga social media
accounts.
Ang paggamit ng mga sites na ito ay mayroong dalawang mukha na makikita: ang
mabuti at ang masama.
Ang pagkalap ng impormasyon ay mas napadali. Ang mga pangyayari sa iba’t-
ibang panig ng mundo ay madali nating nalalaman. Tayo ay nagiging updated sa mga
bagong balita gaano man ito kalayo.
Sa tuwing may kalamidad maaari na nating malalaman ang kalagayan ng ating
mahal sa buhay. Ang pagbibigay ng donasyon ay maari ng ipadala sa madaling paraan
ganon din naman ang paghingi ng tulong.
Nakakatulong din ito sa linya ng komunikasyon. Ang dating mahabang proseso ng
pagsusulatan ay napadali. Ngayon, isang click at touch lamang ay maaari mo na silang
makausap.
Hindi lamang text at tawag ang maaring gamitin, nagkaroon na ng Skype,
Messenger at Video Call na tumutulong na pawiin ang lumbay ng sinuman. Ang mga ito
ang naging sandata ng mga OFW sa pakikibaka sa ibang bansa.
Nakakapagbukas ng oportunidad ang social media. Nakakapagbigay ito ng
panibagong kabuhayan. Kikita ka sa pamamagitan ng advertisements, online tutorial,
online writing at online selling. Isang madaling paraan ng pagkita na wala kang gagawing
masyadong pagpapawis. Isang click lang ang katapat ng lahat.
Nagiging medium din ito sa paglalabas ng sama ng loob. Kadalasang silang
naghahayag ng kanilang nararamdaman sa pamamagitan ng mga post at tweet. Nagiging
online diary ito ng mga kabataan kung saan kahit ano ay pwede mong sabihin.
Sa dami ng users ng social networking sites, marami kang makikilalang kaibigan.
Nakakahanap ka ng mga karamay sa iyong mga problema. Mga nakakarelate din sa mga
sitwasyon na pinagdadaanan mo. Nasasabi mo lahat ng gusto mong ikwento at sabihin
sa kanila. Malapit man o nasa ibang bansa ay pwede mong makaibigan.
Ang pamumuhay natin ay nagiging sosyal na. Pati ang iyong kakainin para sa hapunan
ay maaari mong ipost sa Instagram o Facebook. Pati ang mga litrato ng inyong masayang
bakasyon ay maaari mong ipakita doon. Lahat ng nais mong i-post ay maaari mong ilagay
sa timeline mo.
Sa kabila ng magandang mukha na naging bunga ng social media, mayroon din
naming masamang bunga ito.
Sa paglawak ng porsyento ng gumagamit ng social networking sites ay siya ring
pagdami ng mga krimen na ginagamitan ng internet o social media.
Sa mga posts na inilalagay sa internet, mayroong mga taong hindi sumasangayon
dito. Nagkakaroon ng ito mga harsh at cruel comments. Nagiging bunga ito ng pagkawala
ng tiwala sa sarili at depresyon. Ang cyberbullying ay laganap sa social media kung saan
madaming kabataan ang nagiging biktima nito.
Mayroong mga kaso na dahil sa depresyon ay nagpapakamatay ang biktima. Dahil
sa mga paninira at masasamang mga bagay na sinasabi sa litrato na kanyang i-pinost.
Nagkakaroon din ng mga harassment sa social media. Kadalasang mga kabataan
ang biktima ng cybersex. Kinakaibigan muna sila nito at doon na ipinapakita ang motibo
nito. Nangyayari ito sa pamamagitan ng pagsasabi ng mga sexual na salita, pagpapadala
ng mga bastos na litrato at ang pakikipagvideo sa web cam.
Nagkakaroon din ng mga panloloko dito, mga scams na nabibiktima ang mga
walang malay na mamamayan. Sa mga online selling kadalasang nagaganap ito. Ang
mga biktima ay maghuhulog ng malaking pera sa isang account dahil nais niyang bilhin
ang produkto ng seller. Ngunit pagkahulog ng pera, mawawala na ang account ng seller
at hindi na dadating ang produkto.
Kumakalat ang mga krimen sa multi-media. Ang labis na naapektuhan ay ang mga
users nito. Nagkakaroon sila ng depresyon na minsa’y nauuwi sa suicide. Ang kanilang
emosyonal na pag-iisip ay naapektuhan.
Sa pagiging active natin sa social media, nagiging offline naman tayo sa totoong
mundo. Nakakalimutan na natin ang “effort” at ang mga kaibigan natin.
Sa kagustushan nating maging sosyal at makasabay sa uso. Hindi natin napapansin na
nalalayo na tayo sa totoo nating kaibigan. Masyado tayong nagiging focus sa mga likes
at papuring ating natatangap. Kaya tayo ay nalalantad sa masamang dulot ng social
media.
Mas masarap mabuhay sa totoong mundo. Mga totoong kaibigan na makakausap
at mga totoong kasiyahan na mararamdaman. Huwag tayong mabulag ng atensyon na
natatanggap sa multi media.
Gamitin ang social media sa tama at makabuluhang paraan. Gamitin ang freedom
of speech ng may pananagutan.
Gawain 1
1. Ano ang Sosyal Midya? Paano nito nababago ang ating komunikasyon?
(Ipaliwanag)
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
2. Sa iyong naging pagsusuri, masasabi mo ba na mahalaga ang Sosyal Media sa
pang-araw-araw na buhay? (ipaliwanag)
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
3. Ano ang blog? Ibigay ang dalawang kahulugan ng blog.

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
IKATLONG ARAW
Gawain 2
Isulat sa patlang ang tamang sagot batay sa inyong napag-aralan.
__________ 1. Halos walang tema ang blog na ito – kahit ano puwede. Ang mga blogger
na gumagamit ng ganitong uri ng blog ay maaari lamang nilang gustong magbahagi ng
kanilang buhay.
__________ 2. Nakakatulong ang mga ganitong blog upang maliwanagan ang mga mag-
aaral sa mga aralin na hindi nila maintindihan sa paaralan.
__________ 3. Blog bilang isang pandiwa, ang blog o pagbablog ay tumutukoy sa

aksiyon ng paggawa o pagsusulat ng isang post na siyang ilalagay at magiging laman ng
iyong blog (pangngalan).
__________ 4. News Blog – Nagbabahagi ng mga bagong balita sa mga mambabasa.

Maari na ring isama rito ang mga blog na nagbabahagi ng balita ukol sa kalusugan,
isports, at teknolohiya.
__________ 5. Ang pangunahin at maaaring layunin ng blog na ito ay magbabahagi ng

mga resipi at mga paraan sa pagluluto ng masasarap o kakaibang mga pagkain.
__________ 6. Naglalaman ng mga litrato hanggang sa mga typographies. Isa sa mga

halimbawa nito ay ang tumblr. Hindi man katulad ng ibang mga blog site, maganda pa rin
ang Tumblr dahil bukod sa mga litrato ito rin ay naglalaman ng mga mensahe.
__________ 7. Ito ang tawag sa komunidad o mundo ng mga blogger.
__________ 8. Ito ay kilala din bilang video blog sapagkat naglalaman ito ng mga video
mula sa blogger. Ang mga video ay maaaring kuha ng mga paglalakbay, eksperimento,
o kung anumang personal na gawain.
__________ 9. Ito ang pinakasikat na uri ng blog. Ang mga blog na may ganitong tema
ay naglalaman ng mga damit o kung ano man ang bago sa mundo ng fashion o
pananamit.
__________ 10. Naglalayon ang blog na ito na makapagpatawa o makapagpaaliw ng

mga mambabasa. Pinakasikat na marahil si Professional Heckler sa mga humor blogger
dito sa Pilipinas. Ngunit hindi lamang sila nagpapatawa, gusto rin nilang maimulat tayo
sa katotohanan gamit ang kanilang alam na paraan.
Gawain 3
Sumulat ng advantages at disadvantages ng mga larawan sa ibaba sa pang-araw-araw
na buhay at ipaliwanag.
Advantages
Disadvantages
IKAAPAT NA ARAW
PANANATILING NAKASUBAYBAY SA MGA MINAMAHAL Facebook
Sa ngayon ang Facebook ang pinakamalaking website ng social media sa mundo,
na mayroon halos isang bilyong tagatangkilik sa buong mundo. Ang pinakaubuod ng
Facebook ay ang ideya ng ‘mga kaibigan’ (na maaari rin namang mga kapamilya). Ang
listahan mo ng Mga kaibigan sa Facebook ay sirkulo ng mga taong kakilala at
pinagkakatiwalaan mo. Ang mga site ng social media ay magandang paraan para
tulungan kang manatiling kaugnay ng mga kaibigan at mga minamahal, pinadadali nito
ang pagbahagi ng mga pangyayari sa buhay sa pamamagitan ng teksto, video at mga
litrato. Tinutulutan ka ng Facebook na gumawa ng maraming bagay kasama ang mga
kaibigan sa iyong listahan, kabilang ang: 1. Magbigay ng mga kasalukuyang pangyayari
gaya ng estado o kinaroroonan mo 2. Pagpapadala ng mga mensaheng pampubliko na
maaaring makita ng lahat ng mga kaibigan mo, o pribadong mga mensahe (gaya ng mga
email) na isa lang ang makakakita 3. Pagkokomento sa mga mensaheng ipinaskil ng
ibang tao sa Facebook 4. Pagpapaskil ng mga album ng litrato at mga klip ng bidyo na
mga kaibigan mo lamang ang maaaring makakita 5. Pag-iimbita ng mga kaibigan sa mga
kaganapan.
Gawain 4
Magpaskil ng mensahe sa Facebook

Bilang isang kabataan na naghihintay na magkaroon ng bakuna sa sakit na Covid-19
ibahagi ang mga naging karanasan sa panahon ng pandemya.
1. May isang kuwadro o box sa pangunahing pahina kung saan maaari mong isulat ang
iyong komento. Maaaring maliit na komento ito tungkol sa isang lugar na nais mong
bisitahin, o isang tanong tungkol sa maaaring puntahan, o kung paano makakarating
doon.
2. I-klik ang Post para mailathala ang iyong komento. Ang pahina ay kaagad-agad na
gagawing kasalukuyan.
Mga Pamantayan at Pagmamarka Puntos

Maayos at maganda ang pamamaraan ng pangyayari 10
Makabuluhan at malikhain ang pagsulat 5
Maingat, wasto at angkop ang paggamit ng wika. 5
Kabuuan 20
Ang komunidad ng video ng YouTube™ ang siyang pinakasikat na site ng

bahagian ng video. Hinahayaan nito ang mga gumagamit na mag-upload ng video na
likha nila. Ang mga bisita ng site ay maaaring manood ng mga video sa browser ng web.
video na na-upload sa YouTube. Gaya ng Flickr®, hindi mo na kailangang gumawa ng
account sa YouTube para manood ng mga video, ngunit kailangan mo ng account kung
gusto mong mag-upload ng sarili mong mga video. Ang mga video na maaari mong i-
upload mo ay maaaring pangpribado (para panoorin ng mga taong aprubado mo lamang)
o pangpubliko. Kapag gumawa ka ng account, maaari ka ring tumangkilik ng mga
channel, na siyang listahan ng mga video na may kinalaman sa isang partikular na paksa
o sa isang partikular na tao. Manood tayo ng YouTube 1. Hindi na natin kailangang
gumawa ng account para manood ng mga video ng YouTube. Puntahan lamang ang
www. youtube.com sa browser ng web. 2. Ang harapang pahina ay may listahan ng mga
popular na video. Maaari kang mag-klik sa alinman dito para magsimula ng panonood. 3.
Maaari ka ring maghanap ng isang partikular na paksa sa pamamagitan ng pag-type sa
mga termino ng search sa text field sa itaas
ANG MGA KOMUNIDAD NG YOUTUBE™ AT FLICKR® AY PUMAPAYAG NA
MAGBAHAGI KA NG MGA VIDEO AT LITRATO SA IYONG MGA KAIBIGAN (AT SA
MUNDO) AT IPINAPAALAM SA IYO NG SOFTWARE NG SKYPE™ KUNG KAILAN
NASA ONLINE ANG MGA TAO AT MAKAKAUSAP MO SILA KAAGAD – NANG LIBRE
Mabibilang lamang ang mga lugar kung saan ang kaligtasan sa cyber ay napakahalaga
kaysa sa social networking. Napakadali lang magbahagi nang labis sa mga estranghero
sa mga social network! Ilang mahahalagang bagay na kailangan mong tandaan sa social
networking: Play / Pause Progress bar ng window. Subukan mong mag-search,
halimbawa sa, puppy love. 4. Sa kanan, iyong makikita ang mga mungkahi para sa mga
videong kapareho ng pinanonood mo. 5. Ang mga control sa panonood ay nasa ibaba
lamang ng video. Maaari mong i-pause ang video, o i-klik saan man sa ‘progress bar’
para umarangkada. 6. Magagawa mong punuin ng video ang iskrin sa pamamagitan ng
pag-klik sa icon ng Maximize sa bandang kanang ilalim ng video. Sa pagpindot ng Esc
sa iyong keyboard, babalik ito sa normal na sukat.
IKALIMANG ARAW
PAGYAMANIN
Gawain 6
Bilang pang-anim na Gawain, mag search ng isang blog sa youtube tungkol sa epekto
ng Covid-19 pandemic sa Food Industry. Isulat ang tema at mga nilalaman nito o kung
ano ang ipinaparating ng blogger na napanood sa isang buong papel
Mga Pamantayan at Pagmamarka Puntos

Organisado, malikahain at kapani-paniwala ang naisulat. 15
Makatotohanan at katanggap-tanggap ang naisulat. 10
Maingat at wasto ang naisulat 5
Kabuuan 30
SANGGUNIAN
Cruz, J. A. 2017. Sosyal Midya (Isang Sanaysay). Mula sa

https://battleofchallenge.wordpress.com/2017/09/27/sosyal-midya-isang-
sanaysay/
Sidhaya 11 (komunikasyon at pananaliksik sa wika at kulturang pilipino), batayang aklat
sa Filipino sa Senior High

Telstra Corporation Limited & New South Wales Office of Ageing. Mga Senyor na Tech
Savvy. n.d. Mula sa
https://www.telstra.com.au/content/dam/tcom/seniors/pdf/tagalog/TechSavvy_Intr
oToSocialMedia_Tagalog%20-%20VIC.pdf
WordPress. 2016. Sosyal Medya.
https://edukadongestudyantesite.wordpress.com/2016/11/12/blog-post-title-3/
SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1, 3-6
Ang mga sagot ay batay sa tinalakay

Maaaring magkaka-iba ng mga kasagutan
Isasaalang-alang ang pamantayan sa pagbibigay ng puntos
Gawain 2
1. Personal Blog 6. Photo Blog
2. Educational Blog 7. Blogsphere
3. Blog 8. Vlog
4. News Blog 9. Fashion Blog
5. Food Blog 10. Humor Blog
May-akda/Inihanda ni:
MARY JANE R. DELA CRUZ

Teacher-2/FILIPINO-SHS
MALABANIAS IS-SHS

Piling Larang (Akademik) Quarter 2 Week 1 To 8

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Piling Larang (Akademik) Quarter 2 Week 1 To 8

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Piling Larang (Akademik) Quarter 2 Week 1 To 8

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

12

DIVISION OF ANGELES CITY

Seksiyon: _______________________________ Petsa: ____________________

ISAISIP (SUSING KONSEPTO)

Ayon sa UP Diksiyonaryong Pilipino (Binagong Edisyon, 2010), ang paglalahad ay isang

Kasanayang Pagkatuto at Koda

● Natutukoy ang katangian ng isang sulating akademiko (CS_FA11/12PB-Om-o-

Ang pormal na sanaysay at di-pormal na sanaysay.

Ang pormal na sanaysay ay karaniwang nagpapahayag tungkol sa seryosong paksa at

MGA BAHAGI NG SANAYSAY

Mga Halimbawa ng mga sanaysay:

Ang Kahalagahan ng Edukasyon

Halimbawa ng Sanaysay tungkol sa sarili:

- Basahin at unawaing mabuti ang Panuto.

Pamagat ng Aktibiti: AKO AY AKO…

Target sa Pagkatuto 1: Makapagpapahayag ka ng sariling iniisip o nararamdaman sa

ng pagdurugtong ng mga pangungusap na may patlang

Target sa Pagkatuto 2: Maisusulat mo ang aktibiti nang maayos at malinis.

Sanggunian: Pinagyamang Pluma 11 (Filipino sa Piling Larangang Pang- akademiko)

Awtor: Ailene Baisa-Julian, Nestor B. Lontoc at Alma M. Dayag

Isa sa pinakamahalagang pangangailangan ng tao ay ang makapagpahayag

IKALAWA AT IKATLONG ARAW

Pamagat ng Aktibiti: : SALAMIN NG BUHAY( Pagsulat ng Sanaysay Patungkol sa Sarili )

Target sa Pagkatuto 1: Makapagsusuri ka ng sarili at naipapahayag ito sa pamamagitan ng

Sanggunian: Pinagyamang Pluma 11 (Filipino sa Piling Larangang Pang-akademiko)

Awtor: Ailene Baisa-Julian, Nestor B. Lontoc at Alma M. Dayag

Ayon kay Socrates, ang pangunahing daan upang maging matagumpay sa

Mga Halimbawa pa ng Sanaysay:

Ang terminong Repleksyon ay nangangahulugan ng pagbabalik tanaw. Ang Replektibong

Napagahahambing ang dalawang uri ng sanaysay

Panuto: Paghambingin ang Pomal at Di-Pormal na sanaysay sa katangian, kahulugan, layunin,

Pormal na Sanaysay Di-Pormal na Sanaysay

Pamagat ng Aktibiti: Ang Pagsulat ng Sanaysay sa Napuntahang Lugar.

Target sa Pagkatuto 1: Nakasusulat ng sariling karanasan sa kanilang paglalakbay.

Target sa Pagkatuto 2: Naidedesenyo ng maganda, maayos, malikhain, at kapani-paniwalang

Isulat ang karanasan mo sa paglalakbay!!

Naisasagawa nang mataman ang mga hakbang sa pagsulat sanaysay 5

Nakasusulat ng organisado, malikhain, at kahika-hikayat na sanaysay 5

Nakasusulat ng sanaysay batay sa maingat, wasto, at angkop na paggamit 5

Makatotohanan ang nabuong sanaysay 5

Para sa huling araw ng gawain, bigyang-pansin ang pagpapalalim ng aralin sa

Baisa-Julian, A., Dayag, M. A., at Lontoc, N. B. Pinagyamang Pluma (Filipino sa Piling

CourseHero. 2020. Piktoryal na Sanaysay. Mula sa

Kathuson. 2016. Pictorial na sanaysay. Mula sa

Sariling sagot ng mga mag-aaral

Gng. GRETCHEN C. RAMOS

Pangalan:_______________________ Q2W2: ________________________

Seksiyon:_______________________ Petsa: ________________________

ISAISIP (SUSING KONSEPTO)

Ang piktoryal na sanaysay ay koleksyon ng mga larawang maingat na inayos upang

MGA LAYUNIN (MELCs)

Magandang buhay!!! Ikinagagalak ko ang iyong patuloy na pag-aaral sa ating aralin

May kabuluhan ang paglalarawan o caption 5

Espesipiko ngunit malinaw ang paglalahad 5

ANO ANG PIKTORYAL NA SANAYSAY?

Matagal nang anyo ng pamamahayag ang piktoryal na sanaysay o pictorial essay/photo

POPULARIDAD NG PIKTORYAL NA SANAYSAY

Mapapansing ang piktoryal na sanaysay ay labis na popular sa kasalukuyang panahon.

Seksiyon: ___________ Petsa:

Pangalan:_ Q2W2: __

Seksiyon:_ Petsa: __

Pangalan: _____________________________Q2W3

Seksiyon: ___________________________Petsa: _

Seksiyon: ___________________________Petsa: _