Professional Documents
Culture Documents
भवन निर्माणका मापदण्ड कानेपोखरि rm
भवन निर्माणका मापदण्ड कानेपोखरि rm
1
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
kl/R5]b–! M k[i7e"ld
!=! k[i7e"ld M
xfd|f] ;dfhdf k|s[ltdf lglxt hf]lvdx?sf] d"Nof+sg lagf g} a:tLx?sf] clgolGqt lasf;
/ la:tf/ eO /x]sf] 5 . hf]lvd;Fu ;u} 5l/Psf a:tLx?df k"jf{wf/ ;]jfx? k"¥ofpg' r'g}tLk"0f{ x'g'sf]
;fy} d+xuf] klg x'g] ub{5 . @)&@ ;fn a};fv !@ sf] e'sDkn] ljBdfg a:tLx?df lr/flr/f kf/L
cToflws Iflt k"¥ofP/ af9L k}/f] h:tf cGo k|sf]knfO klg lgDTofPsf] 5 / a:tLx? hf]lvdk"0f{
ePsf 5g\ . xfdL sxfF cem};Dd klg sxfF a:tL a;fNg x'G5, sxfF x'b}g eg]/ j}1flgs ?kdf
e'If]qx?sf] klxrfg e} ;s]sf] 5}g . vfgL tyf e'ue{ ljefuaf6 tof/ eO hf/L ePsf ef}ule{s
gS;fx? -Engineering and environmental geological maps_ n] a:tL ljsf;nfO s]xL
dfqfdf lgb]{zg lbg ;Sg] ePtf klg laleGg sf/0fx?n] ubf{ oL gS;fx? k|of]udf cfO ;s]sf
5}gg\ .
:yfgLo tx k'g;{+/rgf ;'emfj cfof]usf] k|ltj]bg @)&# cg';f/ ;fljs xf]Snfaf/L uflj;,
s]/f}g uflj; / ao/jg uflj; ldnfP/ g]kfn ;/sf/sf] lj=;+= @)&# ;fn kmfu'g @^ sf]
lg0f{ofg';f/ sfg]kf]v/L ufpkflnsf u7g ul/Psf] xf] . of] ;lxt xfn g]kfndf $^) j6f ufpFkflnsf
;+rfngdf cfPsf 5g\ . ef}lts ljsf;, of]hgf, dfkb08 tyf lgodfjnLsf] sfof{Gjogsf] cefjdf
o:tf ufFpkflnsfx?df e}/x]sf] b|'Qt/ ;x/Ls/0fn] cGtdf c:tJo:t tyf vt/fk"0f{ cj:yf Nofpg]
b]lvG5 . t;y{ o:tf ufFpkflnsfx?df ;x/Ls/0f k|s[ofnfO{ lglb{i6 tyf lgodg u/L :jR5, :j:y,
lbuf] tyf a:g pko'Qm zx/L jftfj/0f lgdf{0f ug{sf] ;fy} e'sDk af9L k}/f] h:tf k|fs[lts
k|sf]kx?af6 ;+Deflat Iflt x'g glbg / Jojl:yt ?kdf eag, 3/ / hUufsf] pkof]u ug]{ jftfa/0f
agfpg j}1flgs cfwf/df of] eag lgdf{0f dfkb08 @)&$ hf/L ug'{ k/]sf] xf] . o; dfkb08sf] d'Vo
p2]Zo :jR5, x/fe/f, :j:y tyf lbuf] ;x/L jftfj/0fsf] ;fy} of]hgfj4 k"jf{wf/ ljsf;sf] nflu
ufFpkflnsfx?nfO{ tyf ;x/L If]qnfO{ Jojxf/df ejg P]g tyf lgodfjnL cg'?k sfo{ ug{
u/fpgsf] nflu dfu{ lgb{]zg ug{ ;Sg] ejg lgdf{0f dfkb08sf] vfsf tof/ ug{' xf] .
!=@ ejg P]g, ;+lxtf, tyf lgodfjnL M
æejg P]g @)%%Æ g]kfn /fhkqdf @)%% ;fn c;f/ !* ut] k|sfzg ePtf klg @)^@
;fn kmfu'g ! ut] /fhkqdf ;"rgf k|sfzg eO{ If]q lgwf{/0f ePkl5 dfq of] P]g cf}krfl/s ?kdf
sfof{Gjog ePsf] lyof] . If]q lgwf{/0f ;DaGwL ;"rgf cg';f/ of] P]g $@ j6f g=kf=If]q, lhNnf
;b/d'sfd ePsf @* j6f uf=lj=;= If]q, g=kf / ;b/d'sfd afx]ssf @! j6f uf=lj=;= tyf
sf7df8f}+ pkTosf leqsf && uf=lj=;=x?df of] P]g nfu" ug]{ u/L If]q lgwf{/0f ul/Psf] lyof] . P]g
nfu" x'g] If]q cBfjlws ug{ g]kfn ;/sf/sf] tkm{af6 s]xL lanDa eP klg @)&@ a}zfv !@ / @(
ut] uPsf] e"sDk / To;n] u/]sf] wghgsf] IfltnfO{ x]g]{ xf] eg]+ b]zsf] ;a} e" efudf ejg P]g tyf
lgodfjnL sfof{Gjog ug'{ kg]{ cj:yf 5 .
o; P]gsf] bkmf ( df pNn]v ul/P cg';f/ /fli6«o ejg ;+lxtf @)^) g]kfn ;/sf/ -d+=k=_
af6 @)^) >fj0f !@ df :jLs[t eO{ g]kfn ;/sf/sf] >f]taf6 lgdf{0f x'g] ejgx?df tTsfn} nfu"
2
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
ug]{ ;d]t lg0f{o ePsf] lyof] . To:t} tTsfnLg :yfgLo ljsf; dGqfnosf] ldlt )^).(.& sf]
lg0f{ofg';f/ :yfgLo :jfot zf;g P]g, @)%% / :yfgLo :jfot zf;g lgodfjnL @)%^ ;F u
gaflemg] u/L ejg lgdf{0fsf] gS;f kf; ubf{ lgdf{0f ;DaGwL dfkb08sf cltl/Qm g]kfn ;/sf/af6
:jLs[t ejg ;+lxtf ;d]tnfO{ Wofgdf /fvL gS;f :jLs[t ug]{ Aoj:yf ug]{ u/fpg] egL ;a} :yfgLo
lgsfox?nfO{ kl/kq ul/Psf] lyof] . o; k|sf/ /fli6«o ejg ;+lxtf tTsfn nfu" ug]{ lg0f{o eP
cg';f/ sltko ufFp ljsf; ;ldltx?n] ufFpkl/ifbaf6 lg0f{o u/fO{ sfof{Gjog ub]{ cfPsf lyP .
xfn} g]kfn ;/sf/n] hf/L u/]sf] :yfgLo ;/sf/ ;+rfng P]g, @)&$ sf] kl/R5]b & sf] bkmf @&
cg';f/ ;j} ufpFkflnsf tyf gu/kflnsfx?df clgjfo{ ?kdf gS;f kf; ug{' kg]{ Aoj:yf u/]sf] 5 .
:yfgLo lgsfoaf6 ejg lgdf{0fsf] gS;f kf; ug{ ;xhLs/0f ug]{ p2]Zo /fvL g]kfn ;/sf/
-d=k=_ @)^^ d+lz/ @% ut]sf] lg0f{oaf6 ejg lgodfjnL @)^^ :jLs[t u/]sf] 5 . o;
lgodfjnLdf ejg P]g cg';f/ gS;f kf; ubf{ cjnDag ug'{kg]{ ljlwx?nfO{ k|i6\ofOPsf] 5 .
ejg P]g @)%% sf] bkmf * cg';f/ ejgnfO{ rf/j6f ju{df ljefhg ul/Psf] 5 .
æs ju{Æ M ljsl;t d'nsdf ckgfOPsf ejg ;+lxtf ;d]tsf] cg';/0f u/L OG6/g];gn :6]6 ckm
cf6{df cfwfl/t x'g] u/L agfOg] cTofw'lgs ejgx? .
æv ju{Æ M KnLGy Pl/of Ps xhf/ ju{ lkm6 eGbf a9L, e'FOtNnf ;lxt tLg tNnf eGbf a9L, jf
:6«Sr/n :kfg rf/ bzdnj kfFr -$=%_ dL6/ eGbf a9L ePsf ejgx? .
æu ju{Æ M KnLGy Pl/of Ps xhf/ ju{ lkm6 ;Dd, e'FOtNnf ;lxt tLg tNnf;Dd jf :6«Sr/n :kfg
rf/ bzdnj kfFr-$=%_ dL6/ ;Dd ePsf ejgx? .
æ3 ju{Æ M v08 -s_, -v_ / -u_ df n]lvP b]vL afx]ssf] sfFrf] jf kfsf] O6f, 9'Ëf, df6f], afF;, v/
cflb k|of]u u/L b'O tNnf ;Dd agfOg] ;fgf 3/ 5fk|fx? .
dfly pNn]lvt rf/ ju{sf ejgx?df cfwfl/t eO{ /fli6«o ejg ;+lxtfnfO{ klg rf/
lsl;ddf ljefhgul/Psf] 5 / k|To]s lsl;dsf nflu a]Unf a]Un} ;+lxtfx? tof/ ul/Psf 5g\ .
ejg ;+lxtf k|fljlws b:tfj]h ePsf]n] o;df ejgsf] ;'/Iff cyf{t :6«Sr/n ;]ˆ6Lsf nflu
cjnDag ug'{kg]{ ;Dk"0f{ ljlwx?gS;fdf v'nfO{ gfk ;d]t /fvL v'nfOPsf] 5 . hDdf @# j6f
v08x? ePsf] ejg ;+lxtf lgDg adf]lhdtof/ ul/Psf] 5 .
!= s ju{sf ejgsf nflu M– Pg=aL= ;L= )))
@= v ju{sf ejgsf nflu M– Pg=aL= ;L= !)! b]lv !!$ ;Dd, Pg=aL= ;L= @)^, @)& /
@)*
#= u ju{sf ejgsf nflu M– Pg=aL= ;L= @)!, @)@ / @)%
$= 3 ju{sf ejgsf nflu M– Pg=aL= ;L= @)# / @)$
!=# ejg lgdf{0f dfkb08sf] kl/ro M
;fwf/0ftM Efjg lgdf{0f dfkb08 eGgfn] :yfgLo tx jf ;x/L If]q x]g]{ ljefux?n] cfˆgf]
u'?of]hgfdf jf ef}lts ljsf; of]hgfdf cfTd;fy ul/Psf] ;f]rfO tyf b"/b[li6;Fu ldNbf] lsl;dn]
;x/L ljsf;nfO{ kl/rflnt ug{] tyf ejgsf] agfj6sf] ;'/Iff, ;/;kmfO tyf :j:y jftfj/0f
;'lglZrt ug{] p2]Zon] ;fdfGotof tof/ ul/Psf] ljlgodx?nfO{ a'emfpF5 . o;n] d'VotM s:tf
3
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
ejgx?sf] of]hgf tof/ ug{] tyf lgdf{0f ug{], lgdf{0f ug{ rfxg] ufpFaf;L jf lgdf{0fstf{n] s'g} ;x/L
hUufdf s:tf ejgx? lgdf{0f ug{ ;S5g\ eGg] af/] lgb{]lzt l;4fGtx? k|ltkfbg ub{5 -tflnsf g+=
!_ . ;fy} ejg lgdf{0f cg'dlt k|fKt ug{sf nflu b/vf:t lbg ;+nUg ug{' kg{] cfjZos b:tfj]h
tyf gSzfx?, ;Dkfbg ug{' kg{] sfo{x?, k|df0fLs/0fsf k|s[ofx?, lg/LIf0f÷cg'udgsf k|s[ofx?sf]
;"rL klg o;df ;dfj]z x'g] ub{5 . :jLs[t e"–pkof]ux? tyf b"/ufdL ;f]r cg'?k ljsf;sf] k|s[lt
tyf k|efj ;dfj]z ePsf] u'? of]hgf÷ljsf; of]hgf ;d]tn] ejg lgdf{0f dfkb08sf] k"/ssf] ?kdf
sfd u/]sf] x'G5 .
tflnsf – !=! M dfkb08df x'g' kg]{ k|d'v ljifox?
l;=g+ ejg dfkb08sf kIfx? ;"rsx?
! e"pkof]u ljefhgsf pkof]u, Kn6LË, ;8s If]q, v'Nnf If]q tyf ;'ljwfx?
lgodx?
@ ;fO6 Knfg tyf ejg ;]6Aofs, kfls{Ë If]q, e"–pkof]usf] 3gTj, ejg gSzf, Go"gtd
of]hgf 38]/L If]qkmn / ejg prfO{, ˆnf]/ Pl/of cg'kft
# :6«Sr/ l8hfOg tyf nf]l8Ë Ifdtf, jlx/udgsf] l8hfOg, kfgL 6ofªsL h:tf
k|fjwfgx? ;fdfGo ;]jfx?sf] l8hfOg tyf cGo OlGhlgo/LË
:k]l;lkms]zgx?
$ ejg ;'/Iff, ;]jf ejgdf cUgL ;'/Iffsf k|fjwfgx?, cfktsfnLg alx+u{dgsf]
;'ljwfx? Joj:yf, KnDjLË, :oflg6]/L ;]jfx?, Uof/]h, rf]s cflb .
% ;Dkbf If]q h:tf ljz]if :jLs[t lqmofsnfk tyf k|of]u cg'dlt lbg x'g]
If]qx?df cGo KnflgË ljsf;÷k'gMlgdf{0f, ejg dd{t ;+ef/sf k|fjwfgx?, ckfË d}qL
k|fjwfgx? k|fjwfgx? cflb .
!=$ ejg lgdf{0f dfkb08sf] cf}lrTo M
ejg dfkb08sf] k|d'v sfo{ of]hgfj4 ljsf;nfO{ ;'lglZrt ug{ jf:t'snfsf] ;+j4{g\ tyf
;+/If0f ug{, ;'/IffnfO{ ;'lglZrt ug{ / hg:jf:YonfO{ ;+/If0f ug{ zx/sf] ljsf;df pko'Qm
lgoGq0f ug]{ ljlw xf] .
hg;+Vof a[l4, a;fO{;/fO{ / cfly{s s[ofsnfkx? ;x/df s]lGb|t x'g] h:tf ljleGg sf/0faf6
pTkGg clgolGqt 9+uaf6 eO/x]sf] ;x/Ls/0fn] ubf{ ;x/L If]qdf c:tJo:ttfsf] cj:yf ;[hgf
ePsf] 5 . hgtfsf] sNof0fsf/L cfjZostfx?;+u ldNbf] h'Nbf] ;x/L ljsf;nfO{ ;'lglZrt ug{
;x/L of]hgfljbx? tyf k|zf;sx?n] klxNofPsf] dfu{ ;x/L of]hgf xf] h;n] ljsf; k|s[ofnfO{
;+rfnLt u5{ / of]hgfa4 ljsf; x'g k|f]T;fxg u5{ . o:tf k|fjwfgnfO{ cf}krfl/s ?kdf ejg
lgdf{0f dfkb08 egL ;+af]wg u/LG5 .
Efjg dfkb08 cGtu{tsf k|fjwfgx? Efjg :6Sr/ l8hfOg tyf cGo k|fjwfgx?
;fO6 ;DaGwL k|fjwfg tyf ejg gSzf ljsf; :6Sr/ l8hfOg, hu tyf ;'k/ :6«Sr/ ;]6
lgoGq0f ;DaGwL k|fjwfgx? Aofs,kxF'r dfu{, ef}lts k"jf{wf/sf] pknAwtf
4
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
cflb
hUuf÷;Dklt pkof]u ;DaGwL ljj]sk"0f{ cfunfuLaf6 ;'/Iff cfktsfnLg alx{udg tyf
k|fjwfgx? ejg ;]jf ;'ljwfx?, u|fpG8 se/]h, ˆnf]/
P/Lof cg'kft .
ef}lts k"jf{wf/ h:tf cGo k|fjwfgx? KnDaLË tyf b"/;+rf/ ;]jfx?,lah'nL, vfg]kfgL
cflb
ljz]if p2]Zosf] nflu yk k|fjwfgx? h:t} cGo kIfx? ;DaGwL k|fjwfgx? Hf:t} e"–sDk
;Dkbf Ifqx?,k|fs[lts ljkb\sf b[li6sf]0fn] tyf cGo ljkb\x?sf] k|lt/f]w, zf}o{ tyf cGo
;+j]bgzLn If]qx? cflb phf{ pkof]usf pkfox?, leGg t/Lsfn] ;Ifd
JolQmx?sf nflu ¥ofDksf] Joj:yf / aiff{
kfgLsf] pkof]u .
ejg lgdf{0f dfkb08 lsg cfjZos 5, o;sf] cf}lrTonfO{ k'i6ofO{ ug]{ cfwf/x?
lgDgfg';f/ n]Vg ;lsG5
-s_ Jojl:yt ;x/sf] cfwf/ Ms'g} ;x/ jf ahf/If]qnfO{ Jojl:yt agfpgsf] nflu of]hgfa¢
ljsf;sf] u'?of]hgf jf To:t} k|sf/sf] k|ltsfTds of]hgfx? cfjZos x'G5 . o:tf of]hgfn]
To; ;x/sf] cfjZostfnfO{ ;+af]wg ug]{ u/L eljiodf ;x/sf] :j?ksf] ;d]t kl/sNkgf
ul/Psf] x'G5 . o; kl/sNkgfnfO{ nfu' ug{sf nflu sfg"gL cfwf/ eg]sf] dfkb08 g} xf] lsg
eg] dfkb08n] ;x/sf] of]hgfnfO{ nfu' ug{sf nflu ljleGg k|fjwfgx?sf] Joj:yf u/]sf] x'G5 .
To:tf] k|fjwfg kfng gug]{ JolQm jf ;+:yf sfg"g adf]lhd bl08t x'g ;S5 .
-v_ ;x/L jftfj/0fsf] ;+/If0f / ;+a4{g Mdfkb08df ;x/n] kl/nlIft u/]sf e"pkof]u tyf xl/ofnL
If]q, gbL lsgf/f, ;fj{hlgs :yn cflbsf] ;+/If0f ug{sf nflu ljleGg k|fjwfgx? /flvPsf] x'G5
. o; k|sf/sf] k|fjwfgsf] kfngfn] ;'Gb/ / :jR5 ;x/sf] nIo xfl;n ug{ ;lsG5 . ;x/L
hLjgnfO{ :j:y, :jR5 / ;'Gb/ agfpgsf nflu dfkb08sf] kfngf ug'{ Pp6f clt dxTjk"0f{
kIf xf] .
-u_ jf:t'snf / ;Dkbfsf] ;+/If0f M;x/L ;+:s[lt ToxfFsf] jf:t'snf / P]ltxfl;s tyf k'/ftflTjs
dxTjsf ;Dkbfn] lgb]{lzt u/]sf] x'G5 . ejg lgdf{0f dfkb08df To; ;x/sf] klxrfg emNsfpg]
jf:t'snfsf] :j?knfO{ sfod /fv]/ ;x/sf] klxrfgnfO{ ;+/If0f ug{ ;lsG5 . To:t} ;x/df
/x]sf P]ltxfl;s / k'/ftflTjs dxTjsf If]qx?sf] ;+/If0f ;DaGwL k|fjwfg /fvL dfkb08n] ;x/L
;+:s[lt ;+/If0f ug]{ sfo{df dxTjk"0f{ e"ldsf v]Ng ;Sb5 .
-3_ ;x/L ;'/Iffsf] k|Tofe"lt Mejg lgdf{0fdf cfjZos ;'/Iffsf kIfx? h:t} ejg :6«Sr/sf] ;'/Iff,
cfunfuLaf6 ;'/Iff cflb ;DaGwL k|fjwfgx? dfkb08df k|d'v c+u x'g\ . To:t} ljkb\af6 x'g]
;'/Iffsf nflu ;8ssf] /fO6 ckmj], v'nf If]qsf] ;+/If0f, cfjfudg ;DaGwL k|fjwfgx?, k}bn
ofq'sf] cfjfudgsf] ;xhLs/0f cflb ;DaGwL kIfnfO{ dfkb08df ;Daf]wg u/L dfkb08df ;x/L
;'/IffnfO{ ;Daf]wg ug{ ;lsG5 .dfly pNn]v ul/Psf d'Vo d'Vo a'Fbfx? nufot ;x/sf]
5
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
;dli6ut ljsf;sf] nflu dfkb08sf] k|efjsf/L sfof{Gjogn] cxd e"ldsf v]Ng ;S5 eGg]
tYo lglj{jfb g} 5 .
!=% ejg lgdf{0f dfkb08sf] th{'df / sfof{Gjog M
Efjg dfkb08sf] th'{df ug{] clwsf/ :yfgLo tx jf :yfgLo ;/sf/ ;~rfng P]g @)&$
cg';f/ lglxt x'g] ub{5 . o:tf P]g sfg"g cGtu{t 5'§} ejg dfkb08 gePsf ufFp If]qx?sf nflu
o; ejg lgdf{0f dfkb08n] dfu{ bz{gsf] e"ldsf lgjf{x ug]{ ck]Iff /flvPsf] 5 . ljz]iftM ejg tyf
:6«Sr/ ;DaGwL cfjZostfx?nfO{ k|fyldstf lbO{ /fli6«o ejg ;+lxtf cGtu{tsf k|fjwfgx? ejg
P]g cGtu{t /flvPsf] x'G5 . ;x/x?df u'?of]hgf÷ljsf; of]hgfx?, :yfgLo of]hgfx?, e"–
pkof]u÷ljsf; tyf e"–ljv08g ljlgodx? Joj:yf ul/Psf] x'G5 .
cfw'lgs ejg dfkb08x? ejg lgdf{0f, e"pkof]u of]hgf, hf]lgË tyf :6«Sr/ ;DaGwL
k|fjwfgx? kfngf xf];\ eGgfsf] nflu agfOg] ePtf klg :yfgLo :t/df th{'df ubf{ Jofjxfl/s
k|of]u tyf sfof{Gjogdf sltko sdL sdhf]/Lx? b]lvG5g\ . o:tf sdL sdhf]/Lx?nfO{ dfkb08sf]
k|fjwfg kfng gu/L cJojl:yt t/Lsfn] ;x/ lj:tf/ tyf ejg;+lxtf kfng gu/]sf ejgx?sf
cfwf/df n]vf hf]vf tyf dfkg ug{ ;lsG5 .
cfjZostf eGbf a9L lgoGq0f / kl/jt{g ug{ g;lsg] :k]zLlkms]zgx?sf] cfwf/df Efjg
dfkb08n] ejg lgdf0{f of]hgf÷hfl]gË tyf :6Sr/ ;DaGwL cfjZostfx?nfO{ kfngf u/fpg]
kl/sNkgf ug{' x'bF}g . cfjZostf eGbf a9L lgoGq0fn] cfly{s pTkfbgdf k|lts"n k|efj kfb{5 .
ejg dfkb08 cGtu{tsf s]xL k|fjwfgx? cg'ejL k|fljlws jf jf:t'snf lj1sf nflu klg
hl6n x'g ;Sb5 . :ki6tfsf] cefjdf of]hgf l8hfOg tof/ ug{] bf}/fgdf s]xL k|fjwfgx?sf]
k|of]udf c1fgtfa; lgodfjnLsf] pNn+3g x'g ;Sb5 . o;y{ ejg dfkb08 Pp6f utLzLn
b:tfj]h xf] / cfjZostf cg';f/ o;nfO{ a]nf avtdf kl/dfh{g ug'{ kb{5 .
ljZjdf k|fljlwsf] kl/jt{gx? b'|tultdf eO/x]sf 5g\ . o;n] ubf{ cfunfuL, b"/;~rf/
oftfoft h:tf sltko If]qx?df /flvPsf k|fjwfgx? ;dofg';f/ k'/fgf] sfd gnfUg] x'Fb} hfg] ub{5
. sltko cGo Jofjxfl/s kIfx? 5g\ h;n] ubf{ Jojxf/df s]xL k|fjwfgx?nfO{ ejg dfkb08;Fu
ldnfP/ cuf8L a9fpg cK7\of/f] x'g] ub{5 . ;fy} :yfgLo lgsfon] w]/} ljnDa geP ;Dd jf s'g}
k|fs[lts ljkb gcfP ;Dd cfunfuLaf6 ;'/Iff, k|fs[lts ljkb\, ;Dkbf tyf ;x/L :j?kdf rf;f]
/fVg'kg{] cGo ljifox?nfO{ dx;'; u/]sf] x'Fb}g . o; dfkb08n] :yfgLo lgsfo tyf ufpFkflnsf
;ldltnfO{ cfˆgf] clwsf/ If]q leq ejg lgdf{0f ug]{ ;DaGwL dfkb08 th'{df ug{ dfu{ lgb]{zg ug]{5
eGg] ck]Iff /flvPsf] 5 .
!=^ kl/efiffx?
-s_ ;fdfGo
!= o;df ePsf lgodfjnLx?df ljifo jf k|;+un] km/s cy{ gnfu]df, kl/efiff k|To]s dfkb08df
pNn]v ul/P adf]lhd x'g]5 .
@= pkof]u, e"–pkof]u, se/]h, ˆnf]/ Pl/of cg'kft, ;]6Aofs, v'Nnf If]q, prfO{, 3/ tNnf ;+Vof,
cfjf; OsfOsf] ;+Vof, kfls{Ë dfkb08 cflbsf] ;DaGwdf ;a} k|sf/sf ejgx?sf] nflu ;a}n]
6
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
kfngf ug{} kg{] of]hgf÷hf]lgË of]hgf, ljlgodx? / To;df ;do ;dodf ul/Psf ;+;f]wgx?
o; wf/f cGtu{tsf ejg dfkb08sf ljlgodx?df nfu" x'g]5 . pko'{Qm ljlgodx?df ul/Psf
;a} kl/dfh{g tyf ;+;f]wgx? of] dfkb08sf] c+usf] ?kdf ;dfj]z ePsf] dflgg]5 .
v_ kl/efiff
!= æP]gÆ – :yfgLo ;/sf/ ;~rfng P]g @)&$
@= uf=kf= Muf=kf= eGgfn] sfg]kf]v/LufFpkflnsf hgfpF5 .
#= ejgsf] If]qkmn– ejgsf] ;DaGwdf If]qkmn eGgfn] ejgsf] aflx/L uf/f] / ejgn] cf]u6]sf]
uf/f] ;dfj]z ePsf] KnLGy n]endf xf]/Lh]G6n ;]S;gsf] If]qkmn eGg] a'lemG5 .
$=æPo/slG8;gLËÆ– s'g} 9flsPsf] 7fpFsf] cfjZostf k"/f ug{ jfo'sf] tfkqmd, pi0ftf, ;kmfO{ /
ljt/0fnfO{ Ps} kN6 lgoGq0fsf] nflu ul/g] k|zf]wg k|lqmof .
%= æyk tyf÷jf kl/jt{gÆ – dfkb08df eP cg';f/ If]qdf kl/jt{g jf prfOdf kl/jt{g jf
ejgsf] s'g} efu x6fpg] jf s'g} uf/f] cyjf To;sf] efu sf6\g], 5]sjf/ nufpg] snd, aLd,
e"O{ jf cfjt hfjtsf s'g} kx'FrnfO{ jGb jf kl/jt{g ug{] .
^= æ;]jf ;'ljwfÆ – ;8s, af6f], v'Nnf If]q, kfs{, dgf]/~hg If]q, v]nd}bfg, au}+rf, vfg]kfgL,
ljB't cfk"lt{, ;8s aQL, 9n, ;fj{hlgs lgdf{0f sfo{x? / cGo ;]jf ;'ljwf tyf cfjZos
ljifox?nfO{ ;d]t hgfpF5 .
&= æ:jLs[t ePsf]Æ – o; dfkb08 cGtu{t ufFpkflnsfn] :jLs[t u/]sf] eGg] a'lemG5 .
*= æafb{nLÆ – cfpg hfg x'g] jf j:g ;lsg] kf/fkL6, XofG8/]n, afn'i6«]8 ;d]tsf] xf]/Lh]G6n
SofG6Ln]e/ jf cGo k|f]h]S;g .
(= æj];d]G6Æ – k"0f{ jf cflz+s ?kn] hdLg d'gL /x]sf] ejgsf] tNnf .
!)= æejgÆ– eGgfn] dfgj a;f]af;sf] nflu k|of]ux'g] jf gx'g], s'g} klg p2]Zosf] nflu lgdf{0f
x'g] / h'g;'s} lgdf{0f ;fdu|Laf6 lgdf{0f ul/g] :6Sr/ o;df tn lbOPsf cg';f/ ;dfj]z x'g
;S5 M
s_ hu, KnLGy, uf/f], e"O{, 5fgf, lrDgL, KnDjLË tyf ejg ;]jfx?, h8fg ul/Psf
Kn]6kmd{x?
v_ a/08f, afb{nL, sgL{;, k|f]h]Szg cflb .
u_ ejgsf] efux? / To;df h8fg ePsf s'g} s'/f
3_ s'g} hUuf jf 7fpFnfO{ 3]g{sf] nflu agfOPsf uf/f]x?, :6Sr/x? cflb .
ª_ t/n /f;folgsx? Jff kfgL e08f/ ug{ lgdf{0f ul/Psf jf h8fg ul/Psf 6ofª\sLx?,
kf}8L v]Ng] kf]v/Lx? cflb .
• æ;ef ejgÆ– /dfOnf] ug{, dgf]/Ghgsf] nflu ;fdflhs, wfld{s e|d0f jf cGo p2]Zox?sf]
nflu hg ;d"x e]nf x'g] ejg jf ejgsf] efu . o;df gfr3/, l;g]df xn, ;efxnx?,
l;6Lxnx?, cl86f]/Lod, k|bz{gxn, Do"lhod, zfl//Ls Aofofdzfnf, /]i6'F/f, vfg] a:g]
3/x?, k'hfsf]7fx?, gfr3/, Snjx?, hLdvfgf / ;8s /]Nj], xjfOhxfh, kfgLhxfh jf
cGo ;fj{hlgs oftfoftsf :6]zgx? / dgf]/~hg :ynx? ;dfj]z x'g ;S5 .
7
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
• æJoj;flos ejgÆ – Joj;flos sf/f]jf/, n]vf clen]v /fVg] sfof{nox?, a}sx?, k]zfut
kmd{x?, oj;flos sf/f]af/ / n]vf clen]v /fVgdf k|of]u x'g] s'g} ejg jf ejgsf]
efunfO{ hgfpF5 .
• æz}lIfs ejgÆ M pko'Qm af]8{ jf ljZj ljBfno jf cGo clwsf/ k|fKt lgsfoaf6 dfGotf
k|fKt ljBfno jf dxfljBfnosf] ?kdf k"0f{ ?kn] k|of]u x'g] ejg . o;df k|lzIf0fsf] nflu
pkof]u x'g] ejg z}lIfs p2]Zosf] nflu cfjZos dgf]/~hg tyf cg';Gwfg k|lti7fgx?
;d]t ;dfj]z x'g]5 .
• o;df cTofjZos sfd{rf/Lx?sf] nflu cfjf;Lo ejgx? / z}lIfs ;+:yf;+u cfj4 cfˆgf]
SofDk; leq jf aflx/ /x]sf 5fqfjf;x?nfO{ ;d]t hgfpF5 .
• æcf}Bf]lus ejgÆ M P;]DjnL KnfG6, k|of]uzfnfx?, kfj/KnfG6x?, l/kmfOg/Lx?, UofF;
KnfG6x?, dLnx?, b'Uw pBf]ux?, snsf/vfgfx? h:tf j:t' pTkfbg ug{, h8fg ug{ jf
k|zf]wg ug{df pkof]u x'g] ejg jf ejgsf] efunfO{ hgfpF5 .
• æ;+:yfut ejgÆ M ;/sf/L jf cw{;/sf/L ;+u7g jf dfGotf k|fKt u'7Ln] lgdf{0f u/]sf]
;f+:s[lts tyf ;+a4 lqmofsnfkx?sf nflu ;ef ejg cl86f]l/od jf zf/Ll/s jf
dfgl;s /f]uaf6 u|l;t JolQmx?sf] :ofxf/ ;';f/ ug{], leGg t/Lsfn] ;Ifd JolQmx?,
6'x'/fx?sf] :ofxf/ ;';f/ ug]{, Psn dlxnf, jfnjflnsf, ul/j cyjf h]i7 gful/sx?nfO{
;'Tg] Aoj:yf ePsf] ejgx? . o;df lgDg lnlvt ejgx? ;dfj]z x'g ;S5 . d{zfnfx?,
c:ktfnx?, ofnvfgf, dfgl;s c:ktfn, ;'wf/u[x ejgx? cflb .
• æJofkfl/s ejgx?Æ MlgDg lnlvt k|of]usf] ejgx? M k;nx?, e08f/0f ug]{ uf]bfd ejg,
k|bz{gLsf] nflu ahf/, yf]s jf v'b|f Jofkf/ cflbsf] nflu pkof]u ul/g] ejgx? .
• æax'tNn] ejg jf cUnf ejgx?Æ M % tNnf eGbf a9L tyf÷jf ;8ssf] hldg n]enaf6
!% ld6/ prfO{ eGbf a9L ePsf] ejg .
• æax'tNn] ;jf/L kfls{ËÆ M b'O{ jf a9L tNnfx? hdLg d'gL jf dfly ePsf] uf8L
df]6/;fO{snx? Kfls{Ë ul/g] ejg .
sfof{no ejgx?M
sfof{no jf sfof{no p2]Zox?sf] nflu jf sfof{no ;xfos sfo{x?sf] nflu k|of]u x'g] ejg
jf ejgsf] efu sfof{no p2]Zox?df lgDg lnlvt ljifox? ;dfj]z x'g ;S5 M–
• k|zf;lgs p2]Zox?, ;xfos sfo{x?, /sd sf/f]jf/, 6]lnkmf]g tyf sDKo'6/
ck/]6/ cflb
• ;xfos sfo{df
• n]vfk9L, n]vf /]s8{, sfuh w'nfpg], 6fOlkË, kmfOlnË, k|sfzgsf] nflu
;Dkfbg ;DaGwL sfo{x?
• ljz]if ejg M o;df lgDg lnlvt ;dfj]z x'g]5 M–
8
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
• ;efu[x, cf}wf]lus ejg, yf]s Jofkf/sf] nflu k|of]u x'g] ejgx?, xf]6]nx?,
5fqfjf;x?, k"0f{tM jftfj/0f cg's'lnt agfOPsf ejgx?, !% ld6/ eGbf
a8L prfO{ ePsf ejgx? / ^)) ju{ ld= eGbf a9L If]qkmn ePsf] 3/ .
e08f/ u[xM
e08f/0fsf] nflu k|of]u x'g] ejg jf ejgsf] efu . uf]bfd 3/, sf]N8 :6f]/ 9'jfgL l8kf],
kl/jxg z]8, :6f]/ xfp;, ;fj{hlgs Uof/]h, xfFu/, 6«s 6ld{gn, tj]nfx? cflb .
cfjf;Lo ejg M
;fwf/0f cfjf;Lo k|of]udf cfpg] ;'Tg] a:g] ejg h;df ksfpg] ;'ljwfx? /x]sf] x'G5 .
o;df Ps jf a9L kl/jf/sf] a;f]jf;, ckf6{d]G6 3/x? ˆnf6x? / lghL Uof/]hx? ;dfa]z x'g ;S5
.
5'6\6} ejg M
cGo ejgx?n] g5f]Psf uf/f] tyf 5fgf ePsf] / 38]/Lsf] rf/} tkm{ vfln hUuf ePsf] ejg
.
;]dL l86\ofR8 ejg M
o; ljlgoddf pNn]v ul/Psf tLg ;fO8df v'Nnf hUuf ePsf] ejg .
c;'/lIft ejg M
o;df lgDg lnlvt ejgx? ;dfj]z x'g ;S5 M
• c;'/lIft :6«Sr/ ePsf] 3/
• c:j:y
• cfjt hfjt ug{ kx'Fr kof{Kt gePsf]
• cfunfuLsf] vt/f a9L ePsf]
• /xg a:gsf] nflu vt/fk"0f{
• df}h'bf pkof]usf sf/0fn] ubf{ ;'/Iff, :jf:Yo jf hgsNof0fdf vt/f ePsf] -k|of]udf
gePsf]
gf]6M ;a} c;'/lIft ejg :6Sr/x?nfO{ ufFpkflnsfsf] lgb{]zgdf dd{t u/L k'gM:yfkgf ug'{
kg{]5 . o:tf ejgx? lj?4 sf/jfxL ubf{ ufFpkflnsfn] cjnDag ug{] ljlwx? k|rlnt P]g adf]lhd
x'g]5 .
!^= ejg /]vf Mo;n] s'g} ejgsf] lKnGyn] 5'g] :yfg jf ;8sdf tf]lsPsf] /]vf nfO{ ;d]t hgfpF5
.
!&= ejgsf] prfO{ Mejg prfO{sf] gfk
!= ;dtn 5fgf ePdf ;fd'Gg]sf] ;8s ;txaf6 ejgsf] ;aeGbf cUnf] efusf] 6'Kkf] ;Dd .
@= :nf]k 5fgf ePdf aflx/L uf/f] / 5fgfsf] ;txsf] ldng ljGb';Ddsf] prfO{ .
9
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
#= ;8s ;fd'Gg] le/fnf] efu ePdf le/fnf] efu tNnf] efu / 6'Kkf] efusf] dWo ljGb' ;Ddsf]
prfO{ . ejgsf] ;hfj6 afx]s cGo p2]Zosf] nflu /flvPsf] jf:t'snf ;DaGwL
ljz]iftfx?nfO{ prfO{sf] gfkdf ;dfj]z ul/g] 5}g .
!*= 5Hhf -Sofgf]kL_ M
o;n] tn n]lvPcg';f/ ePdf lnG6]nsf] n]en ;Dd uf/f] b]lv ejgsf] 4f/ ;Ddsf] SofG6Lne/
k|f]h]SzgnfO{ a'emfpF5 .
s_ 38]/L /]vf eGbf of] jflx/ glg:sg] u/L /fVg] .
v_ o;sf] prfO{ hdLgaf6 @=# ld= eGbf sd g/fVg] .
u_ o;df s'g} :6«Sr/ g/fVg] / dflyNnf] efu cfsfz tkm{ v'Nnf /fVg] .
!(= lrDgL M
w'Fjf tyf cGo pT;h{gx? v'Nnf xfjfdf k|jfx ug{sf] nflu ul/g] lgdf{0f . o;df lrDgL
kfOk ;dfj]z ePsf] x'G5 .
@)= pkof]u kl/jQ{g M
:jLs[lt lnPsf] -gS;f kf; u/]sf] eGbf a]Un} lsl;dsf] pkof]u ug'{k/]df ;DalGwt
lgsfoaf6 cg'dlt lng'kg]{ ljlw .
@!= rf]sM
v'Nnf 7fpF k"0f{tM jf cf+lzs ?kdf ejgx?n] 3]/]sf] :yfg. rf]s hldg n]en jf cGon]
endf x'g ;Sg]5 .
@@= 9fs]sf] If]q -se8{ Pl/of_ M
KnLGy n]endf ejgn] 9fs]sf] hdLg If]q . o;df tn n]lvPsf] ;dfj]z x'g] 5}g .
s= au}+rf, Ogf/ tyf ;f] ;DaGwL :6«Sr/x?, g;{/L, kfgL kf]v/L :jLldËk'n -g9flsPsf] To;
j/Lkl/sf] Kn]6kmd{, v'Nnf wf/f ePsf], uf/f]n] g3]/]sf] kfgLsf] kmf]xf]/f .
v_ 9n, sNe6{ kfOk, s}r lk6, RofDa/, u6/ cflb tyf sDkfp08 jfn, d"n 4f/, 5Hhf, 5fgfn]
9fs]sf If]qx? Jff To:t} cGo k|f]h]S;gx? / dfly tyf slDtdf tLg ;fO8df v'Nnf /x]sf]
e¥ofË .
@#= 8foDk k|'kmLª M
lr;f] tyf cf];Lnf] hldgaf6 arfpg jf6/ k'|kmLª /;fogsf] k|of]u ug]{ sfo{
@$= 8«]g]h M
kmf]xf]/ kfgL lgisfzg ug{] p2]Zon] lgdf{0f ul/Psf] agf]6
@%= 9n M
kmf]xf]/ kfgL lgsf; ug]{ p2]Zon] d}g xf]n ;d]t /fvL lgdf{0f ul/Psf] kfOknfOgx?sf]
k|0ffnL . o;df ;tx kfgLsf] nflu v'Nnf 8«]g]h / kmf]xf]/ kfgL lgisfzgsf] nflu lgdf{0f ul/Psf] b'j}
x'g ;S5 .
@^= cfjf; OsfO{ M
Ps kl/jf/sf] nflu pkof]u x'g] ejg jf ;f]sf] efu .
10
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
@&= clts|d0f M
:yfgLo txsf] ;/sf/L hUuf jf lgld{t ;DklQdf :yfoL c:yfoL ?kdf ef]u ug{] jf clwsf/
hdfpg] s'g} klg sfo{ .
@*= ;"lrs[t OlGhlgo/ jf cfls{6]S6 M
s'g} klg :jLs[t n]cfp6 Knfg cg';f/ !% ld= prfO{ ;Ddsf] / Ps x]S6/ ;Ddsf] 38]/Lsf]
ejg of]hgfx? t}of/ ug{ clwsf/ k|fKt JolQmsf] ?kdf ufFpkflnsfaf6 ;"rLs[t ul/Psf] JolQm .
@(= rf/}lt/ 3]/LPsf] e¥ofË M
cfunfuL lg/f]ws uf/f]x? tyf 9f]sfx?af6 afFsL ejg ;Fu 5'6 \ofOPsf] e¥ofË eGg]
a'lemG5 .
#)= df}h'bf ejgx? M
ejg lgodfjnL nfu" x'g cuf8L ufFpkflnsfaf6 :jLs[t ?kdf ljBdfg ejg jf :6«Sr/ .
#!= df}h'bf pkof]uM
o; dfkb08 nfu" x'g' cl3 ;x/L If]q÷ufFpkflnsfaf6 :jLs[t eO{ clws[t ?kdf ljBdfg
ejg tyf :6«Sr/sf] pkof]u .
#!= aflx/L uf/f] M
csf{] ejg;Fu hf]l8Psf] ePtfklg kf6]{;g jfn gePsf] ejgsf] aflx/L uf/f] .
#@= lgsf; M
ejgsf] s'g} tNnf jf e'O{af6 af6f]tkm{ hfg] axL/udgsf] dfWod .
##= cfunfuL tyf÷jf cfkt\sfnLg ;"rgf k|0ffnL M
cfunfuL x'Fbf cnfd{ ;+s]tx?sf] k|jfx tyf ;"rgf lbg], ;fO/g lbg] cflb cf}hf/x?sf]
Aoj:yfnfO{ a'emfpF5 .
#$= kmfo/ lnk\m6 M
cfunfuL jf cGo cfktsf] cj:yfdf cfunfuL ;]jf k|bfosx?sf] nflu k|of]udf NofOg]
ljz]if k|sf/sf] lnˆ6 .
#%= cfunfuL lg/f]ws 9f]sf M
s]xL cjlwsf] nflu tfk tyf cfunflusf] k|jfxnfO{ lgoGq0f ug{ lgdf{0f tyf h8fg ul/Psf]
9f]sf jf ;6/ .
#^= kmfo/ kDk M
pko'Qm OlGhg jf df]6/ ;+u hf]l8Psf] kDkaf6 kfgL k|jfx ug{sf] nflu afXo kfj/af6
;Grflnt d]l;g .
#&= cfunflu k|lt/f]ws b"/L -kmfo/ ;]k/];g_ M
;fO6df /x]sf] s'g} cGo ejg jf cGo ;fO6sf] jf ;8ssf] csf]{ ;fO6 jf ejg cuf8Lsf]
;fj{hlgs 7fpFsf] Go'gtd b"/L .
#*= cfunfuL k|lt/f]ws ejg M
pko'Qm ;fdu|Laf6 lgdf{0f ul/Psf] ejg
11
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
#(= e'O+{ M
s'g} klg tNnfsf] tNnf] ;tx . hldg ;txsf] tNnfnfO{ e'O{ tNnf elgG5 . To;dflysf]
tNnfnfO{ klxnf] tNnf . To; kl5 bf];|f] tNnf cflb .
$)= k\mnf]/ Pl/of cg'kft -kmf/_ M
;a} tNnfx?sf] s"n If]qkmn / 38]/Lsf] s'n If]qkmnsf] cg'kftM ˆnf]/ Pl/of cg'kft ;a}
tNnfdf ˆnf]/ P/Lofsf] hf]8 / hUufsf] s'n If]qkmn o; lgodfjnL cGtu{t ;dfj]z x'g' gkg{]
If]qkmnnfO{ ;dfj]z ul/g] 5}g .
$!= km'6Lª M
ejgsf] ef/ nfO{ a9L If]qkmndf ljt/0f ug{] p2]Zon] O6\6f, 9'+uf jf s+lqm6n] uf/f] jf
sndsf] a]zdf lgdf{0f ul/g] husf] OsfOnfO{ a'emfFp5 .
$@= hu M
:6«Sr/sf] hldg ;Fu hf]l8Psf efu h;n] o;dfly cfOk/]sf] ef/ -nf]8_ nfO{ ljt/0f ub{5 .
$#= lghL Uof/]h M
uf8L÷;jf/L ;fwg kfs{ ug{ k|of]u ul/Psf] ejg jf ;f]sf] efu .
$$= ;fj{hlgs Uof/]h M
lghL Uof/]hsf] ?kdf afx]s gfkmfsf] nflu ;+rfng x'g] ;jf/L ;fwgx?sf] dd{t, ;le{l;Ë,
pkof]u, j]rljvg, :6f]/ ug{ jf kfs{ ug{ k|of]u ul/g] ejg jf To;sf] efu .
$%= ;+o'Qm cfjf; -Pkf6{d]G6 cfjf;_ M
b'O{ jf b'OeGbf a9L cfjf; OsfO{ /fvL agfOPsf] b'O{ jf b'O{eGbf a9L tNnf ePsf] cfjf;Lo
ejg .
$^= ;d'lxs cfjf; M
;femf ;]jf ;'ljwfx? ePsf] b'O{ jf b'O{ eGbf a9L cfjf; OsfOx? ePsf] Ps jf a9L tNnf
ePsf] lgld{t jf lgdf{0f x'g] ejg .
$&= cfjf; of]Uo sf]7f M
dfgj j;f]jf;sf] nflu pkof]u ul/Psf pkof]usf] nflu l8hfO{g ePsf] sf]7f . o;df efG5f
sf]7f, jfy?d, n'uf w'g] :yfg, eG8f/, s/L8/, k"hf sf]7f tyf ;fwf/0ftM k|of]udf gcfpg] 7fpFx?
;dfj]z x'Fb}g .
$*= kf/fkL6 M
5fgf jf e'O{+sf] lsgf/fdf agfOPsf] xf]rf] uf/f] jf /]lnª .
$(= cg'dlt jf kdL{6 M
ejg dfkb08 cg';f/ ul/g] ljsf; lgdf{0f sfo{sf] nflu ufFpkflnsfn] lnlvt ?kdf lbOg]
cf}krfl/s cg'dlt jf clwsf/kq .
%)= KnLGy M
;Fu}sf] hldg ;tx / hldg dflysf] e'O{sf] ;tx aLrsf] :6«Sr/sf] efu .
12
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
13
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
kl/R5]b @
ejg lgdf{0f dfkb08sf] clwsf/ If]q / pkof]u
@=! clwsf/ If]q M
sfg]kf]v/L ufFpkflnsf If]q leq lgdf{0f x'g] ejg lgdf{0f tyf cGo ljsf; lgdf{0fsf
lqmofsnfkx?df of] ejg dfkb08 nfu" x'g]5 .
s= ljsf; tyf lgdf{0f M tn cGo Joj:yf eP afx]s of] ejg dfkb08 ;a} ljsf;,
k'gMlgdf{0f, ejg lgdf{0f tyf dd{t ;+ef/ cflbsf] ;fy} ejgsf] l8hfOg, lgdf{0f, yk jf
kl/jt{gx?sf] nflu nfu" x'g]5 .
v= cf+lzs lgdf{0f McGoq tf]lsP afx]s of] ejg dfkb08 s'g} ejg jf To;sf] s'g} efu
eTsfOPsf, kl/jt{g ul/Psf jf k"gMlgdf{0f ul/Psf hlt lgdf{0f sfo{ ul/Psf] xf] To;df
dfq nfu" x'g]5 .
u= pkof]u kl/jt{g McGoq tf]lsP afx]s ejgsf] pkof]udf kl/jt{g ePdf kl/jt{gaf6
k|efljt ejgdf of] dfkb08 nfu" x'g]5 .
3= k'gMlgdf{0f Muf=kf=sf] kl/If0f tyf cfb]zfg';f/ c;'/lIft ePdf, cfunflu, k|fs[lts ?kn]
gi6 ePdf jf eTsfOPdf, jf eTsfOg] ;+efjgf ePdf / ;f]sf] nflu uf=kf=n] cfjZos
cfb]z lbPdf k'gMlgdf{0fnfO{ o; dfkb08 adf]lhd cg'dlt lbOg]5 .
@=@ ljsf; M
@=@=! ljsf; cg'dlt M hUuf ljsf;sf] n]cfp6 gSzf ufFpkflnsfaf6 :jLs[t geP ;Dd s'g}
JolQmn] :jLs[t n]cfp6 gSzf jf of]hgf lgodfg';f/ cg'dlt glnO{ s'g} 38]/L jf
hUufdf ljefhg sfo{ tyf s'g} klg lgdf{0f, ljsf; jf k'gMlgdf{0f sfo{ ug'{ x'Fb}g .
@=@=@ ejg lgdf{0f cg'dlt M uf=kf=af6 k|To]s ejgsf] nflu 5'6 \6} k"j{ lgdf{0f cg'dlt k|fKt
gu/L s'g}klg AolQmn] s'g} klg ejgdf lgdf{0f ug{], k'gMlgdf{0f ug{], yk ug{], jf
cbnabn ug{] sfo{ ug{ kfpg] 5}g .
14
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
@=@=# k'/fgf ejg lgdf{0f cg'dlt M of] ejg dfkb08 nfu" x'g'eGbf cufl8 ufFpkflnsfn] s'g}
ejg lgdf{0f cg'dlt kfl/t u/]sf] eP / lgdf{0f sfo{ eO{ /x]sf] t/ kfl/t ul/Psf]
cg'dlt cg';f/ tf]lsPsf] cjlw leq ;DkGg gePsf] eP pQm cg'dlt o;} dfkb08
cGtu{t lbOPsf] dflgg]5 . dfly pNn]v eP cg';f/ olb cg'dltsf] Dofb ;lsPsf] t/
lgdf{0f sfo{ ;'? gePsf] cj:yfdf lgdf{0f sfo{ o;} ejg lgdf{0f dfkb08sf]
k|fjwfgaf6 lgb{]lzt x'g]5 .
@=# ejg lgdf{0f cg'dlt -gS;fkf;_ k|fKt ug{] sfo{ljlwx?M
@=#=! ;"rgf lbg] M ejgsf] s'g} efudf lgdf{0f ug{], k'gMlgdf{0f ug{] jf kl/jt{g ug{] jf s'g} ejg
eTsfpg rfxg] k|To]s JolQmn] tf]lsPsf] 9fFrfdf lnlvt ?kdf ufFpkflnsfnfO{ ;"rgf
lbg'kg{]5 . o:tf ;"rgfdf gSzfx? tyf hUuf :jfldTj ;DaGwL k|df0fx?sf] kof{Kt k|ltlnlkx?
;dfj]z x'g'kg{]5 . cg'dlt k|bfg ePklg gePklg o:tf gSzfsf] Ps ;]6 clen]vsf] nflu
ufFpkflnsf sfof{nodf /flvg]5 .
@=#=@ gSzfx? tyf Joxf]/fx?sf] k|ltlnlkx?M ufFpkflnsfaf6 lgdf{0f cg'dlt rflxg] ejg
of]hgfx?sf] xsdf gSzf tyf cGo sfuhkqsf] k|ltlnlksf] ;+Vof ;fdfGotof $ ;]6 x'g'
kg{]5 . ejg lgdf{0fsf] cg'dlt lngsf] nflu ejg lgodfjnLn] lgwf{/0f u/]sf] kmd]{6df bvf{:t
kmf/d tof/ u/L ufFpkflnsfn] pknAw u/fpg' kb{5 .
@=#=# ;"rgf;+u} lbg'kg{] hfgsf/Lx? M ;"rgfdf cjl:ytL gSzf, ;fO6Knfg,
;jl8lehg÷n]cfp6Knfg, ejg gSzf, ;]jf ;'ljwf of]hgf, :k]l;lkms]zgx? tyf ;'kl/j]If0fsf]
k|df0f, hUufwgL nfnk'hf{ ufpFkflnsfn] tf]s]sf] cGo b:tfj]hx? ;+nUg x'g' kg{]5 .
@=#=$ b:tfj]hx? M ejg lgdf{0f cg'dltsf] nflu lbOg] cfb]zdf tn lbOPsf b:tfj]hx? ;dfj]z
x'g' kg{]5 .
-s_ 38]/L÷;DklQsf] ef}lts j0f{g ePsf] hUufwgL sfuhftx?, ;8s rf}8fO{sf] k|df0f, ;8s
rf}8fO{sf] nflu cfjZos hUuf x:tfGt/0f ug]{ ;DaGwL ;xdlt, ;fO6Knfg cflb .
-v_ s/f/df jf nLhdf lnPsf] hUuf eP ;f] ;DaGwL zt{gfdf tyf cGo cfjZos hUufwgL
k|df0fx?
15
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
-u_ cfjZos k/]df u'? of]hgf÷hf]lgË gSzf cg';f/sf] e"–pkof]u of]hgf, ;8ssf] rf}8fO{
;DaGwdf ufpFkflnsfaf6 kq
-3_ ;"rLs[t ejgx?sf] ;DaGwdf jf k'/ftflTjs If]qdf ePsf ejgx?sf] ;DaGwdf
ufFpkflnsfnfO{ cfjZos kg{] cGo s'g} hfgsf/L÷sfuhft .
@=( gSzfx?df ;xL5fk ug{] M
ufFpkflnsfdf k]z ug{' cl3 ;a} gS;fx?df wgLx?sf] / of]Uotf k|fKt uf=kf=df btf{ ePsf
OlGhlgo/÷cfls{6]S6sf] x:tfIf/ x'g'kg{]5 .
@=$ ;fO6Knfg÷nf]s];g Knfg
@=$=! nf]s];g Knfg M :jLs[t n]–cfp6 of]hgf gePsf] If]qdf l5d]ssf] hUuf ;d]tsf] l;dfgf tyf
cjl:ylt b]vfOPsf] !M(^,!M!$$ / !M!(@:s]nsf] nf]s];g Knfg lgj]bg ;+u} k]z ug{'kg{]5 .
@=$=@ ;fO6 Knfg M cg'dltsf] nflu cfj]bg lbbf ;+nUg /fVg kg{] ;fO6 Knfgsf] :s]n !%) ju{
ld= If]qkmn eGbf tn ;DDfsf] nflu !M(^, !%! b]lv #)) ju{ ld= ;Ddsf] nflu !M!$$ /
#)) ju{ ld= If]qkmn eGbf dflysf nflu !M!(@ x'g' kg{]5 . Knfgdf tn n]lvPsf s'/fx?
bzf{OPsf] x'g' kg{]5M
-s_ ;fO6sf] l;dfgfx? / To;;+u} hf]l8Psf] hUUffx?
-v_ l5d]ssf] ;8ssf] kl/k]|Ifdf ;fO6sf] cjl:ylt
-u_ ejgsf] cjl:yltdf kg{] ;8sx?sf] gfdx? -ePdf dfq_
-3_ ;fO6df jf ;fO6sf] cuf8L k5f8L ePsf ljBdfg ejgx? .
-ª_ dfly -s_ sf] ;Gbe{df lgj]bsn] cfˆgf] hUuf;Fu} hf]l8Psf] ;+u}sf] hUufdf lgdf{0f ug{
rfx]df ejg;Dd k'Ug] kx'Fr dfu{ .
-r_ xfjfsf] v'Nnf ;s'{n];g / k|sfz tyf kx'Frsf] nflu ejg;+u} 5f]l8Psf] 7fFp .
-5_ ePdf 3/sf] bfofF jfFof tyf k5f8Lsf] ;8ssf] rf}8fO{ .
-h_ ejgsf] of]hgfsf] ;DaGwdf pQ/ lbzf .
16
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
17
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
;]Szgdf ejg tyf sf]7fx?sf] prfOx? / kf/fk]6sf] prfO / 8«]g]h tyf 5fgfsf]
:nf]k÷sDtLdf Pp6f ;]S;g e¥ofË, efG5fsf]7f, 6\jfOn]6, jfy?d eP/ sfl6Psf] x'g]5 .
-ª_ ;a} PnLe];gx? b]vfOPsf] x'g]5 .
-r_ cg'dlt k|fKt ejg /]vf eGbf aflx/ kg{] efux?sf] gfk lbOPsf] x'g]5 .
-5_ 5fgfsf] 8«]g]h tyf :nf]k b]vfOPsf] 6]/]; Knfg lbO{Psf] x'g]5 .
-h_ pQ/ lbzf gSzfdf b]vfOPsf] x'g]5 .
-em_ kfls{Ë :yfgx?sf] l86]n lbOPsf] x'g]5 .
-`_ e]lG6n]6/x?sf] ;a} 9f]sf tyf cGo cf]kgLËx?sf] ;fOhx? ;d]t v'Ng] u/L qmda4 ?kdf
lj:t[t ljj/0fx? ;d]t lbOPsf] x'g]5 .
-6_ ufFpkflnsfn] tf]s] adf]lhd ug{ cfjZos cGo ;a} ljj/0fx? .
@=$=^ ax'tNn]÷ljz]if ejgx?sf] ejg of]hgfx? M
% tNnf eGbf a9L tNnfx? ePsf] jf !% ld= eGbf a9L prfO{ ePsf] / ;ef ejg, ;+:yfut,
cf}Bf]lus, e08f/0f tyf vt/f o'Qm pkof]ux? ePsf] ljz]if ejgx?sf] ;Gbe{df dfkb08sf]
lgDg lnlvt yk ljj/0fx? ;dfj]z x'g' kg]{5 .
-s_ cfunfuL lgoGq0fsf cf}hf/ tyf uf8L df]8\g] 7fpF tyf ejgsf] j/Lk/L kx'Fr dfu{sf]
ljj/0f ;lxt kx'Fr dfu{sf] Aoj:yf .
-v_ d'Vo tyf j}slNks e¥ofËsf] ;fy} afb{nLaf6sf] kx'Fr, s/L8/ tyf njLjf6sf] kx'Fr .
-u_ lnˆ6 tyf kmfo/ lnˆ6x?sf] cjl:ylt tyf ljj/0fx?
-3_ l/ˆo"h RofDj/, ;le{; 8S6 cflbsf] ljj/0f .
-ª_ cfsf;] kfgL ;+sng ug]{ kfOk tyf ;+sng ug]{ 6ofªsx? .
-r_ h]g]/]6/, 6«fG:kmd{/, :jLr luo/ sf]7fsf] cjl:ylt
-5_ cUgL ;"rs k|0ffnL÷g]6js{sf] l86]nx?
-h_ kfgL 6ofªs tyf kDkxfp;sf] cjl:ylt tyf gfk
18
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
19
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
-ª_ o; dfkb08 cGtu{t kg{] u/L !=% ld= eGbf sd prfOsf] kf/fkL6 / afpG8«L kvf{nsf]
lgdf{0f tyf k'gMlgdf{0f ug]{ .
-r_ cg'dlt k|fKt prfO{eGbf sd gx'g] u/L kmN; l;lnËsf] lgdf{0f ;d]t /+u/f]ug cflb
sfo{ .
-5_ e"–pkof]u of]hgf÷hf]lgË of]hgfsf k|fjwfgx? ;+u gaflemg] u/L Iflt x'g' cuf8Lsf]
h:t} x'g]u/L af9L, aiff{t, cfunfuL, e"sDk jf cGo s'g} k|fs[lts ljkb\af6 Iflt u|:t
ejgsf efux?sf] k'gMlgdf{0f ug{] .
-h_ o; dfkb08 cGtu{t x'g] u/L leqL uf/f]x?sf] lgdf{0f jf k'gMlgdf{0f ug{] .
@=^ ejg lgdf{0f cg'dlt z'Ns M
gSzf kf; z'Ns / lgdf{0f cjlwdf ;x/L k"jf{wf/sf] pkof]usf] z'Nssf] ;fy} 38]/L
ljsf;÷;d"x cfjf;, km]/jbn÷yk÷;+;f]lwt of]hgfsf] nflu ufFp;efn] tfs] adf]lhdsf] z'Ns
nfUg]5 .
@=& :jLs[lt lbg] M
@=&=!= k|lsofx? M
-s_ hUuf ljsf;÷cfjf; ljsf;sf] KnflgË cg'dlt lbg] M cflwsfl/s OlGhlgo/, cfls{6]S6 dfkm{t
KnflgË cg'dlt÷gd;{x? tf]lsPsf] 9fFrfdf hUuf wgLn] ufFpkflnsfdf cfj]bg lbg' kg] {5 .
hUuf ljsf;÷cfjf; ljsf; ug{ rfxg] sDkgL jf hUuf wgLn] ;"lrs[t OlGhlgo/ jf cfls{6]S6
jf Knfg/åf/f tof/ ul/Psf] e"–pkof]u tyf ef}lts k"jf{wf/ ljsf; ;d]t pNn]v ul/Psf]
of]hgf k]z ug'{ kg]{5 . o;sf] :jLs[lt ;DjGwL sfo{ljlw ufFpkflnsfn] tf]s] cg';f/ x'g]5 .
-v_ ;"rLs[t OlGhlgo/÷cfls{6]S6af6 k|dfl0ft x'g'kg{] M dfkb08 cGtu{tsf k|fjwfgx?sf] clwgdf
/xL ejg lgdf{0f jf hUuf ljsf; of]hgf tof/ ug]{ clwsf/ ;"lrs[t OlGhlgo/÷cfls{6]S6;+u
x'g]5 .
20
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
21
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
o; dfkb08 cg';f/ lgdf{0f sfo{ ug{] k"0f{ hjfkmb]xLtfaf6 wgLnfO{ cg'dlt kfPsf] sf/0f jf
gSzf tyf :k]l;lkms]zgx? :jLs[t ul/Psf sf/0f jf ejg lgdf{0f x'Fbf ufFpkflnsfn] lg/LIf0f
ul/Psf] sf/0f s} cfwf/df d'Qm ePsf] dflgg] 5}g .
@=*=@ lgdf{0f :yndf sfuhftx?÷b:tfj]hx? /fVg]Mlgdf{0fsf] cj:yfdf cg'dtL kfPsf] JolQmn]M
-s_ ejg lgdf{0fsf] cg'dltsf] k|ltlnlk b]lvg] u/L 6fF; ug{'kg{]5 .
-v_ cg'dlt hf/L ul/Psf] ;DklQdf nfu" x'g] ejg dfkb08 cg';f/ :jLs[t gSzfx? tyf
:k]lzlkms];gx?sf] k|ltlnlk /fVg] .
@=*=# lgdf{0f sfo{ eO{/xFbf ejgsf] r]lsË sfo{ M ufFpkflnsfnfO{ cfls{6]S6÷OlGhlgo/÷;'kl/j]Ifs
dfkm{t 3/ wgLn] KnLGy ;Ddsf] sfo{ ;DkGg ePkl5 :jLs[t ejg gSzf tyf ejg
lgodfjnL cg';f/ sfo{ ePsf] 5÷5}g ;'lgZrt u/fpg ;"rgf lbg] 5 . #) lbg leq
ufFpkflnsfn] lgdf{0f sfo{sf] lg/LIf0f u/L c;xdlt eP ;f] ;d]tsf] hfgsf/L
wgL÷cfls{6]S6÷OlGhlgo/÷;'kl/j]IfsnfO{ lbg'kg{]5 . :jLs[t gSzf adf]lhd ejgsf] lgdf{0f
sfo{ ug{] lhDd]jf/L 3/ wgLåf/f lgo'Qm cfls{6]S6÷OlGhlgo/÷;'kl/j]Ifssf] x'g]5 .
@=( sfo{ ;DkGg ePsf] ;"rgf M
k|To]s wgLn] ejg cg'dltdf pNn]v u/] cg';f/sf] lgdf{0f sfo{ k"/f ePsf] ;Gbe{df
ufFpkflnsfdf k]z ug{' kg{]5 . sfo{ ;DkGg ePsf] ;"rgf 3/wgLn] lgdf{0f sfo{ ;'k/Lj]If0f ug{]
cfls{6]S6÷OlGhlgo/÷ ;'kl/j]Ifs dfkm{t sfo{ ;DkGg ePsf] Knfgsf] # k|lt ufFpkflnsfnfO{ k]z ug{'
kg{]5 . o:tf] ;"rgfdf tn lbOPsf sfuhftx?sf] ;fy} tf]lsPsf] z'Ns ;+nUg x'g'kg{]5 .
-s_ ufpFkflnsfsf] ;a} lg/LIf0f k|ltjbgx?sf] k|ltlnlk,
-v_ cfjZos ePdf ufpFkflnsfsf] clws[taf6 :jLs[lt,
-u_ ljB't ljefuaf6 cfjZos eP cg';f/ 6«fG;kmd{/x?÷;j:6]zg÷ ;xfos ljB't cfk"lt{
k|0ffnL ;DaGwdf :jLs[lt
-3_ :6«Sr/ OlGhlgo/÷l;len OlGhlgo/af6 ejg;+lxtf cg'?k lgdf{0f ePsf] k|df0f
22
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
kl/R5]b #
cfjf;Lo tyf u}x| cfjf;Lo If]qx?sf] ljsf; lgdf{0f
;DaGwLljwfgx?
38]/L ljsf;, ;fd"lxs cfjf;, ;+o'Qm cfjf; h:tf cfjf;Lo If]qx? / u}x| cfjf;Lo
If]qx?sf] nflu pkof]u, se/]h, ˆnf]/ Pl/of /]:of] -kmf/_, ;]6 Aofs, v'Nnf 7fpF, prfO{, cfjf;Lo
OsfOx?sf] ;+Vof, tyf kfls{Ë dfkb08x? of]hgf÷hf]lgË Knfg÷dfkb08 sf]8 jf ;x/L ljsf;
of]hgf th'{df tyf sfof{Gjogdfkb08df Joj:yf ePsf] k|fjwfgx? adf]lhd x'g]5 . olb oL
;jfnx?df s]xL Joj:yf ul/Psf] gePdf jf JofVofsf] cfjZostf k/]df ufFpkflnsfn] lg0f{o u/]
adf]lhd x'g]5 .
#=! ejg lgdf{0fdf lgoGq0fsf] Joj:yfM
oL ljlgodx?sf] ljifoa:t' ejg pkof]u If]q leqsf ejgx?sf] nflu -cfGtl/s Joj:yfx?
Affx]s_ ejg dfkb08 cg';f/ sfod /fVg] xf] . ejg lgdf{0f dfkb08 nfu" eO{ g;s]sf If]qx?df
jf:tfljs cfjZostf tyf ;fGble{s lgodx?sf] cfwf/df ufFpkflnsfn] cfjZos Joj:yf ug{]5 .
#=@kfls{Ë dfkb08 M
of]hgf÷ljsf; of]hgfdf jf tn tflnsfdf k|:t't ul/Psf gD;x? cg';f/ ljleGg k|sf/sf
ljsf; lgdf{0f sfo{sf] nflu kfls{Ësf] Aoj:yf ul/g]5 .
:yfgLo ;jf/L wgL, ;fj{hlgs oftfoftsf ;fwg / kfls{Ësf] cfjZostf cg';f/ ljleGg
pkof]u÷lqmofsnfkx?sf] Nfflu kfls{Ë gd{x? lgwf{/0f ug{sf] nflu tn lbOPsf] tflnsfnfO{ cfwf/
dfGg ;lsG5 .
tflnsf #=! M kfls{Ë dfkb08
l;=g+= pkof]u÷pkef]u If]qx? !)) au{ ld6/ If]qsf] nflu
OSjLe]n]G6 sf/ :k]; -O=;L=P:f_
!= cfjf;LoM ;fd"lxs cfjf;, ;+o'Qm cfjf;, lsQfsf6 )=%)–!=%)
ul/Psf] cfjf; -@%) au{ ld= eGbf dfly_ / ldl>t
pkof]u
@= Aofkfl/s If]q M
s_ yf]s Jofkf/ tyf kl/jxg If]q -kfls{Ë, nf]l8Ë, !=%)–@=%)
cgnf]l8Ë ;d]t_ !=))–@=))
v_ ufkf s]Gb|, lhNnf s]Gb|, xf]6]n, l;g]df tyf cGo )=%)–!=%)
u_ ;fd'bflos s]Gb|, :yfgLo ahf/ s]Gb|
# ;fj{hlgs tyf ;fd'bflos ;'ljwfx?M
s_ gl;{Ëxf]d, c:ktfnx? -;/sf/L jfx]s cGo_, )=%)–!=%)
;fdflhs, ;f+:s[lts tyf cGo ;:yfx?, ;/sf/L
24
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
27
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
-s_ ;'/Iff ;DaGwL ;/sf/L lgsfox? h:t} g]kfn k|x/L, g]kfnL ;]gf, ;z:q k|x/L cflb
-v_ k|d'v /fhg}lts kbflwsf/L, ;+j}wflgs lgsfosf kbfwLsf/L, ;/sf/n] tf]s]sf cGo
ljlzi6 dxfg'efjx?sf] cfjf; If]q
-u_ k|d'v k|zf;lgs ;/sf/L sfof{nox? h:t} lhNnf k|zf;g sfof{no, cbfntx?,
sf/fuf/x? tyf cGo ;/sf/L lgsfox?
-3_ vfg]kfgLsf] e08f/0f jf d'xfgsf] If]q, ljB't pTkfbgu[x, b"/;+rf/sf] k|;f/0f 6fj/,
k]6«f]lnod kbfy{ e+8f/0f :yn cflb
-ª_ g]kfn ;/sf/n] tf]s]sf cGo ;+j]bgzLn If]qx?
o:tf If]qsf] jl/kl/sf] lgdf{0f ;DaGwL dfkb08 ;DalGwt ufFpkflnsfn] :yfgLo ef}uf]lns
cj:yf tyf :yflgo cfjZostf cg';f/ lgwf{/0f ug]{5 .
$= vf]nf÷gbL s'nf], tfn lsgf/f lgdf{0f ug]{ ;DaGwdf M
cfˆgf] clwsf/ If]q leq uf=kf= n] vf]nf, gbL / tfn cflbsf] lsl;d 5'§\ofO{ lgdf{0f ;DaGwL
k|fjwfg /flvg]5 . ;fdfGotof vf]nf, gbL, tfn, s'nf] cflb;Fu hf]l8Psf] hUufdf lgdf{0f sfo{sf]
cg'dlt lbFbf lgDgfg';f/ ul/g] 5 M
gbL, s'nf], xf]nL, vf]N;L, gx/ / k}gLsf] ;]6 Jofs /]vf
s_ gbL lsgf/sf] 3/ eag
t6aGw ePsf] ca:yfdf !) ld6/ 5f8\g]
t6aGw gePsf] ca:yfdf #) ld6/ 5f8\g]
v_ gx/, vf]N;L, ,lsgf/f 3/ ejg
t6aGw ePsf] ca:yfdf % ld6/ 5f8\g]
t6aGw gePsf] ca:yfdf !) ld6/ 5f8\g]
-u_ s'nf] / k}gLsf] xsdf k|s[lt x]/L t6aGw ePsf] eP @ b]lv % ld6/ ;Dd / t6aGw gePsf] eP
% b]lv !) ld6/ ;Dd 5f8\g] .
-3_ ;fa{hlgs kfgLsf d'xfg,k|fs[lts tfn,wfk,kf]v/L / lgsf;nfO c;/ kg]{ u/L s'g} lsl;dsf]
;+/rgf lgdf{0f ug{ lbOg] 5}g .
-ª_= ulx/f] lr/f k/]sf] e'efu,l;d;f/ If]q,tfn tn}of jf To:tf k|fs[lts :yfg dfyL df6f] el/Psf]
If]qx?af6 %) ld6/ leq s'g} klg ef}lts ;+/rgf lgdf{0f ug{ lbOg] 5}g .
-r_ gbL psf;af6 cfPsf] hldgdf ;fa{hlgs ;8s,9n / pBfg afx]s s'g} ;+/rgf lgdf{0f ug{
lbOg] 5}g .
-5_ gfkL gS;f jf >]itfdf af6f] sfod gePsf] ;fa{hlgs hUufnfO{ af6f] sfod u/L eag
lgdf{0fsf] :jLs[lt lbg] 5}g .
-h_ kfgLsf d'xfg / tfn lsgf/faf6 #) ld6/ 5f8L ejg lgdf{0f sfo{ ug]{ . o;/L 5fl8Psf]
hUufnfO{ xl/ofnLIf]qsf] ?kdf sfod uh]{ .
-´_ gfkL gS;f / >]:tfdf jf6f] sfod gePsf] ;fj{hlgs hUufnfO{ jf6f] b]vfO{ ejg :jLs[t lbO{g]
5}g .
31
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
-`_ ;]K6L 6}ssf] clgjfo{ ?kdf /fVg] Joj:yf ePdf dfq Efjg lgdf0f{ :jLs[tL lbOg]5 .
-6_ lr/f k/]sf] e'dfu l;df;f/ I]fq tfn tn}jf jf To:tf k|fs[lts :yfgdfyL df6f] el/Psf If]qjf6
%) ld6/ 6f9f x'g] u/L dfq ef}lts ;/{rgf lgdf{0f ug]{ .
-7_ sne6{sf] nDafO{ ^ dL6/ ;Dd jf Tof] eGbf d'lgsf] ;+/rgf
#=!@ ;fj{hlgs tyf cw{;fj{hlgs If]qx? M
ljz]if ljlgodx? gePsf If]qx?sf] nflu ;fdfGotM clwstd u|fp08 se/]h #% k|ltzt
clwstd ˆnf]/ Pl/of /]:of] !=) .
#=!# hUuf Knl6ª\ ;DjGwL Joj:yf
s'g} JolQm, ;+:yf jf 6f]njf;Lx?n] ufFpkflnsf If]qdf gofF af6f] vf]nL hUuf Knl6Ë ubf{
clgjfo{ ?kdf sDtLdf ^ ld=-Right of Way_ rf}8f ;8s k|:tfj u/L ufFpkflnsfsf] k"j{ :jLs[lt
lng' kg]{5 / Knl6Ë ubf{ d'Vo ?kn] b]xfo jdf]lhd ug'{kg]{5 .
Kn6x?df cfjt–hfjt ug]{ af6f] lghL jf ;fj{hlgs af6f];Fu hf]l8Psf] x'g' kg]{5 .
k/Dk/f b]lv ;fj{hlgs ?kdf rNb} cfPsf] af6f]nfO{ sfod} /flvg' kb{5 .
ufFpkflnsfsf] :jLs[lt glnO{ / ^ ld=-Right of Way_eGbf sd rf}8f af6f] k|:tfj
u/L Knl6ª\ u/]sf]df cfjZos k"jf{wf/ Joj:yf ug{ Go"g k|fyldstf lbOg]5 .
Go"gtd * ld6/sf] ;8s;Fu hf]l8Psf] x'g' kb{5 .
Knl6ª leqsf] af6f] clgjfo{ ?kdf klxn] g} nut s§f u/L af6f] sfod ug'{ kg]{5 .
w'/ eGbf sdsf] lsQf sf6 ug{kfOg] 5}g .
Go"gtd % k|ltzt If]qkmn v'Nnf If]q 5f8\g' kg]{5 .
!% k|ltzt hUuf af6f]sf nflu 5'6\ofOPsf] x'g' kg]{5 .
v'Nnf If]qsf] If]qkmn *) ju{ ld6/ eGbfsd / ;f] sf] rf}+8fO{ * ld6/ eGbf sd x'g'
x'Fb}g . / o:tf] v'Nnf If]qn] k|:tfljt ef}lts of]hgf If]qsf] jflx/L ;fFw jf l;df 5f]Psf]
x'g' x'Fb}g .
Knl6ª afx]ssflghL hUufdf eag lgdf{0fsf nfuL af6f] afx]s slDtdf % w'/ hUuf x'g'
kg]{5 .
l;df kvf{n lgdf{0f ug{ :jLs[lt lbbf ;fdfGotof !=@ ld6/ cUnf] uf/f] / ;f] dfyL )=^
ld6/ cUnf] hfnL /fVg] u/L lbOg]5 .
#+=!$ gS;fkf;sf k|s[ofx?
s_ cfjZos k|df0fx? ;lxt lgj]bg k]z u/] kZrft sfof{noaf6 !% -kGw|_ lbg] ;"rgf
k|sflzt ul/g]5 .
v_ ;"rgf k|sflzt ePsf] cjlwleq} ;DalGwt JolQmn] gfkL lgl/If0f k|ltj]bgsf] nflu
sfof{nodf ;Dks{ /fVg'kg]{5 .
32
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
u_ !% -kGw|_ lbg] ;"rgfsf] cjlw ;dfKt ePkl5 ;h{ldgsf] nflu ;DjlGwt JolQmn]
sfof{nodf ;Dks{ /fVg' kg]{5 .
3_ ;"rgfsf] Dofb leq s'g} lsl;dsf] bfjL, lj/f]w, ph'/L k/]df To;sf] 6'+Ëf] nfu]kl5 k|s[of
cl3 j9\g]5 .
ª_ cGo yk k|s[ofx? cg';"rL – ! jdf]lhd x'g]5 .
#=!% lgdf{0f sfo{ ubf{ clgjfo{ ?kdf kfngf ug'{ kg]{ a'Fbfx?
s_ ejg lgdf{0f ubf{ lgdf{0f ;fdfu|Lx? ;8s, k]6L, gfnL jf cGo ;fj{hlgs :yndf y'kfg{
kfO{g] 5}g . afWofTds cj:yfdf tf]lsPsf] cjlw;Ddsf] nflu dfq lgdf{0f ;fdfu|L /fVg
sfof{non] cg'dlt lbg ;Sg]5 . o:tf] cj:yfdf ;jf/L, k}bn ofq'nfO{ cfjt–hfjtdf
s'g} lsl;dsf] jfwf cj/f]w x'g] u/L / gfnLdf kfgLsf] jxfj /f]lsg] u/L lgdf{0f ;fdfu|L
/fVg kfO{g] 5}g .
v_ csf{nfO{ b'u{Gw gcfpg] ul/ cfˆgf] xssf] hUufdf clgjfo{ ?kdf ;]K6L6\of+sL ;lxtsf]
zf}rfno jgfpg' kb{5 . ;fy} cfjZostf cg';f/ kfgL :f+lIft ug{sf] nflu Go"gtd
^))) ln= sf] kfgL 6ofGsL lgdf{0f ug'{ kb{5 .
u_ kf; ePsf] gS;f eGbf km/s u/L ejg lgdf{0f ug{ kfO{g] 5}g .
3_ cGo s;}sf] af6f]sf] lgsf; jGb ug'{ x'b}g .
ª_ cfsfz] kfgLsf] lgsf; ;fj{hlgs :yn cyjf csf{sf] 3/hUufdf tsf{pg kfOg] 5}g .
r_ ;8s, af6f], 9n, uf}r/, kf6L, kf}jf, b]jfno, gbL, gfnf, kf]v/L nufotsf ;fj{hlgs
:yn / dgfxL ul/Psf] 7fpF ;fy} csf{sf] hUuf ldRg x'b}g .
5_ sfof{noaf6 h'g';'s} avt klg lgl/If0f ug{ cfpFbf cfˆgf] k|df0fsf] ;fy} lgdf{0f ePsf]
ejg b]vfpg' kb{5 .
h_ ejg lgdf{0f ubf{ ;+lwof/sf] tkm{ ‰ofn, 6k cflb /fVg' kg]{ ePdf # -tLg_ lkm6 hUuf
clgjfo{ ?kdf 5f]8\g' kb{5 .
em_ ejg lgdf{0f ubf{ ;]6Aofssf] nflu cg';"rL – @ df pNn]v eP jdf]lhdsf] hUuf 5f]8\g'
k5{ .
`_ of] gS;fkf; ePsf] sf/0faf6 dfq cfˆgf] xs gk'Ug] ;fj{hlgs hUuf egL s;}sf] ph'/L
kg{ cfPdf ;f] ;DjGwL sf/jfxL rnfpg s'g} jfwf kg]{5}g . ;f] hUuf gS;fjfnfsf] xs
sRrf 7xl/Pdf cg'dlt–kq :jtM lg:s[o x'g]5 .
6_ e"O{+ tNnf ;d]t ltg tNnf eGbf j9L tnfsf] ejg lgdf{0f ubf{ Structural Design
clgjfo{ ?kn] k]z ug'{kg]{5 . t/ ufFpkflnsfsf] cg'dlt lnP/ e¥Øfª\ 5f]Kg] k|of]hgsf]
nfuL a9Ldf @)) ju{ lkm6 If]qkmn ePsf] Ps tNnf;Dd lgdf{0f ug{ kfOg]5 .
7_ gS;fkf; ul/ ejg lgdf{0f ul//x]sf] jf lgdf{0f ul/;s]sf] cj:yfdf gS;f ;+zf]wg ug'{
k/]df o; dfkb08df pNn]v eP cg';f/ x'g]5 .
33
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
8_ High Tension Line uPsf] 7fpFdf #=%) ld6/ / ;fwf/0f ljB't ljt/0f nfOg
ePsf] 7fpFdf !=)) ld6/ hUuf 5f]8L ejg lgdf{0f ug{ kfO{g] 5 .
9_ rnlrq ejg, xfO{lehg xn, ;efu[x cflb ;fj{hlgs dgf]/~hg :ynsf] lgdf{0f tyf
;+rfngdf k|rlnt sfg"gdf pNn]lvt Joj:yfsf] cltl/Qm lgDg jdf]lhd yk k|jGw x'g'
kg]{5 .
kof{Kt kfgL tyf Jojl:yt zf}rfnosf] k|aGw .
kof{Kt xfjf l5g]{ k|aGw .
h]g]/]6/sf] k|aGw .
a]Unf j]Un} k|j]zåf/ / lgsf;åf/ ;fy} 8«]l;Ë sf]7fsf] nflu 5'§} k|j]zåf/sf] k|aGw
cfjt–hfjtsf] nflu ;xh k|s[ltsf] sf]l/8f]/sf] k|aGw .
0f_ lgdf{0f x'g] ejgsf] gS;f o; dfkb08dfdf pNn]v eP cg';f/sf] x'g' kg]{5 / ejg
;+lxtfdf pNn]v eP cg';f/ lgdf{0f sfo{ ug'{ kg]{5 .
t_ gS;fkf; ePsf] ldltn] ! -Ps_ jif{ leq Plinth Level (D.P.C. Level);Dd / @
-b'O{_ jif{ leq gS;fkf; eP adf]lhdsf] lgdf{0f sfo{ ul/ ;Sg' kg]{5 . ;f] cjlw leq
lgdf{0f sfo{ k'/f gePdf lgodfg';f/ z'? gS;fkf; b:t'/sf] %Ü b:t'/ lt/L a9Ldf csf]{
@ jif{sf] nflu Dofb yk ug{ ;lsg]5 . ;f] Dofb leq klg lgdf{0f sfo{ k'/f gePdf csf]{
gS;fkf; ug'{ kg]{5 .
y_ lgdf{0f sfo{ k'/f eO{;s]sf] ! -Ps_ jif{ leq clgjfo{ ?kdf lgdf{0f ;DkGg k|df0f–kq
lng' kg]{5 .
b_ ejg lgdf{0f ;+lxtf–@)^) nfO{ k"0f{ ?kdf kfngf u/L lgdf{0f sfo{ ug'{ kg]{5 .
#=!^gS;f btf{ ;DaGwL
sfg]kf]v/L ufFpkflnsf If]qdf ufFpkflnsf u7g x'g' eGbf klxnf lgdf{0f ePsf jf gofF
lgdf{0f x'g] h'g;'s} 3/sf] gS;f btf{ ubf{ lgDgfg';f/ sfuhkqx? k]z ug'{kg]{5 M
ejg /x]sf] hUufsf] hUufwgL k|df0f–k'hf{sf] k|ltlnlk Ps .
rfn' cf=j= ;Ddsf] dfnkf]t jf PsLs[t ;DklQ s/ a'emfPsf] /l;bsf] k|ltlnlk Ps .
ejg /x]sf] hUufsf] rf/ lsNnf v'Ng] gfkL zfvfaf6 k|dfl0ft hUufsf] gS;f Ps .
hUufwgLsf] g]kfnL gful/stfsf] k|df0f–kqsf] k|ltlnlk Ps .
dfly pNn]lvt k|df0f–kqx?sf ;fydf ejgsf] k|sf/, nDafO{, rf}8fO{, prfO{ / tNnf ;+Vof
k|i6;+u pNn]v u/L lgj]bg btf{ ug'{ kg]{5 . o;/L lgj]bg btf{ ePkl5 ufFpkflnsfaf6 ;DalGwt
j8f ;ldltsf] /f]xj/df :ynut ;h{ldg u/L cg';"rL – # df pNn]lvt b:t'/ lnO{ sfof{noaf6
ejg btf{ ul/g]5 .
34
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
35
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
clen]vLs/0f ubf{ gS;f lgoldt jf k|df0f kq eg]+ lbO{g] 5}g . tf]lsPsf] ;dodf 3/
clen]lvs/0f gug]{ 3/wgLnfO ufpFkflnsfjf6 s'g} klg k|sf/sf ;]jf pknAw u/fOg] 5}g .
3_ zx/L ljsf; dGqfnon] lgdf{0f u/L sfof{Gjogdf NofPsf] j:tL ljsf;, ;x/L of]hgf tyf ejg
lgdf{0f ;DaGwL cfwf/e't dfkb08, @)&@ tyf ;+3Lo dfldnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfnon]
;do ;dodf ejg lgdf{0f tyf gS;fkf; ;DalGw dfkb08 o;} dfkb08sf] cleGg c+u x'g]5 .
j:tL ljsf; dfkb08 ;+u o; dfkb08sf s'g} k|fjwfg aflemPsf] v08df j:tL ljsf; dfkb08
adf]lhd x'g]5 .
ª_ 7'nf k|sf/sf cfj;Lo 3/ tyf ;Dk"0f{ lsl;dsf Joj;foLs 3/x?sf] gS;f kf; ubf{ pQm 3/df
k"0f{ ?kdf ;f}o{ phf{ k|of]u ug]{ k|:tfj ul/Psf] x'g] kg]{5 eg] k"0f{ ?kdf pQm k|fjwfgnfO{{ kfngf
ug'{ kg]{5 .
#=@! dfkb08sf] sfof{Gjog / gS;fkf; If]q M
s_ of] dfkb08 klxnf] k6s ufFpsfo{kflnsf4f/f :jLs[t u/L ldlt M @)&$÷)(÷!^ b]lv sfof{Gjog
ul/g]5 . kl5 ufFp;efaf6 cg'df]bg ul/g]5 .cfjZoStf cg';f/ ufFp;efaf6 o; dfkb08sf]
;+;f]wg u/Lsfof{Gjog ug{ ;lsg]5 .
v_ sfg]kf]v/LufFpkflnsfsf] gS;fkf; If]q cg';"rL—$ adf]lhd x'g]5 .
36
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
kl/R5]b $
;Dkbf ejg tyf k|fs[lts ;Dkbf If]q
lbg' eGbf cufl8 hg;fwf/0faf6 c;xdlt jf ;'emfjx? cfx\jfg ul/g' kb{5 / ;Dkbf ;Da4{g
;ldlt jf k'/ftTj ljefun] o;df Wofg lbg' kg{]5 .
-u_ ljz]if cj:yfdf lnlvt ?kdf sf/0f b]vfO{ k'glj{rf/sf] nflu ufpFkflnsfn] ;Dkbf ;Dj4{g
;ldlt jf k'/ftTj ljefudf n]lv k7fpg ;Sg]5 . o:tf k'gMljrf/ k|fKt ePkl5 ;Dkbf ;Dj4{g
;ldlt jf k'/ftTj ljefusf] lg0f{o clGtd tyf afWofTds x'g]5 .
$=$ ;8s rf}8fO M
ufpFkflnsfsf] of]hgf÷hf]lgË of]hgf÷ljsf; of]hgf jf n]cfp6 of]hgf cGtu{tsf ljBdfg
;8sx? rf}8fO{ ug{] sfo{ ubf{ ljBdfg ;Dkbf ejgx? jf ;"rLs[t k|fs[lts :j?k ePsf] If]qx?df
c;/ ug{ ;Sg] ejgx?sf ;DaGwdf ljrf/ k'¥ofO{g]5 .
38
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
kl/R5]b %
cUgL ;'/Iff ;DaGwL k|fjwfgx?
%=! bfo/f -:sf]k_
o; efudf ax'tNn] ejgx? -cUnf ejgx?_ !% ld= jf ;f] eGbf j9L prfO{ ePsf ejgx? /
tn lbO{Psf h:tf 7"nf] ;d"x hDdf x'g] :yfgx?nfO{ cfunfuLaf6 arfpg s]xL k|fjwfg ;dfj]z
ul/Psf] 5 .
• ;ef ejg, ;+:yfut ejg, z}lIfs ejg -b'O{ tNnf eGbf a9L / !))) j=ld= eGbf a9L
lgld{t If]q ePsf]
• Jofj;los pkof]u -Kn6sf] If]qkmn %)) a=ld= eGbf a9L ePsf] _
• Aofkf/Ls -s"n 9fs]sf] If]qkmn &%) a=ld= eGbf a9L ePsf]
• xf]6]n
• c:ktfn tyf gl;{Ëxf]dx?
• hldgd'lgsf ejgx?
• cf}Bf]lus e08f/0f
• a}7s÷kf6L{ k}n];÷xnx?
• vt/fk"0f{ pkof]ux?
%=@ cg'dlt lng] sfo{ljlw M
-s_ ;DalGwt zx/L ljsf; tyf ejg lgdf{0f l8lehg sfof{nosf] k|d'vn] dfkb08÷ejg ;+lxtf
cg';f/ k]z ePsf of]hgfx? cUgL ;'/Iffsf k|fjwfgx? / cfunfuLaf6 aRg] pkfox? cg';f/
eP gePsf] ;'lglZrt ug{]5 . o:tf of]hgfx?sf] k/LIf0f ul/g]5 / lgodk"j{s x:tfIf/ u/L
of]hgfx?sf] @ k|lt sfof{Gjogsf nflu ejg lgdf{0fsf] cg'dlt lbg] ufFpkflnsfdf k7fpg] 5 .
-v_ :jLs[t eP cg';f/ cUgL k|lt/f]ws ;+oGq :yfkgf eP kl5 / Ohfht k|fKt cUgL
k/fdz{bftf÷cfls{6]S6af6 lgodfg';f/ k/LIf0f tyf k|dfl0ft eO{ ;s] kl5 ejgsf] wgL÷
lgdf{0f stf{n] sfg]kf]v/L ufFpkflnsfdf cfjZos ;a} k|df0f tyf :jLs[lt kq k]z ug'{ kg]{5 .
-u_ pQm cg'/f]w k|fKt ePkl5 ufpFkflnsfsf] clws[tn] k"0f{ ?kn] cUgL ;'/Iff pkfox? sfof{Gjog
u/L ;s]sf] eP ;fO6 lgl/If0f u/L cUgL ;'/Iff k|df0fkq hf/L ug{]5 .
-3_ lg/LIf0fsf] bf}/fgdf s'g} sld e]§fOPdf ufFpkflnsfn] ;'wf/sf] nflu hfgsf/L u/fpg]5 / ;f]
cg';f/ ;DalGwt 3/wgL÷lgdf{0fstf{n] ug'{ kg]{5 .
%=# cUgL ;'/Iff k|df0fkqsf] gljs/0f M
cUgL k/fdz{bftf÷OlGhlgo/÷cfls{6]S6n] lbPsf] l/kf]6{sf] cfwf/df ufFpkflnsfsf] clws[tn]
jflif{s ?kdf tn lbOPsf ejgx?sf] ;Gbe{df cUgL ;'/Iff k|df0fkqnfO{ gljs/0f ug{]5 .
-s_ ;fj{hlgs dgf]/~hg tyf ;ef u[xx?
-v_ c:ktfnx?, gl;{ªxf]d cflb
39
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
%=$ z'Ns M
cUnf ejgx?df cUgL k|lt/f]ws ;]jfnfO{ ;~rfng ug{ cfjZos cUgL k|lt/f]ws ;'ljwfx?
a9fpg lgj]bsx?n] cUgL ;'/Iff k|df0fkq k|fKt ug{ cfjZos k|df0fkqx? / of]hgfx?sf] ;]6sf] ;fy}
ufpFkflnsfnfO{ ltg{' kg{] z'Ns ufpFkflnsfn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .
%=% ljljw M
oL dfkb08x? / g]kfnsf] /fli6«o ejg ;+lxtfdf Aoj:yf ePsf k|fjwfgx?sf] cltl/Qm
pkof]u, prfO, gofF ljsf;sf] sf/0fjf6 ;[hgf ePsf] ljz]if cfunfuL vt/fsf] cfwf/df cUgL
;'/Iffsf] b[li6sf]0fn] ejgdf pko'Qm Joj:yfx? ug{ cg'dtL lbg ;lsg] 5 .
%=^ kx'Frsf] dfWod M
cGo s'g} ejgsf] kx'Frsf] dfWodnfO{ jl~rt ug{] u/L s'g} klg ejg lgdf{0f ug{ lbO{g] 5}g .
%=^=! ejg lgdf{0f ug{] k|To]s JolQmn] s'g} klg a]nf kx'Frsf] dfWodsf] ?kdf 5'6 \ofOPsf] If]qdf
clts|d0f x'g] u/L s'g} ejg lgdf{0f ug{ u/fpg jf k'gMlgdf{0f ug{ lbOg] 5}g .
%=^=@ ;+o'Qm cfjf;÷ax'tNn] -% tNnf eGbf cUnf] ejgx?sf nflu tn lbOPsf k|fjwfgx? /
kx'Frsf] dfWod nfu" x'g]5 .
-s_ ejg lt/ kms{]sf] d'Vo ;8ssf] rf}8fO{ !@ ld= eGbf sd x'g] 5}g .
-v_ kx'Fr dfu{df s'g} 3'dfp/f] ePdf bdsnx? kms{g ;Sg] u/L kof{Kt rf}8fO{ x'g' kg{]5 . 6lg{ª
;s{n ( ld= /]l8o; eGbf sdsf] x'g] 5}g .
-u_ ufFpkflnsfsf] k|d'v k|zf;sLo clws[tsf] ;Nnfxdf ejg leq hfg] kx'Fr / ejgsf] rf/} tkm{ ^
ld= rf}8fO{ ;Ddsf] v'Nnf If]qx? x'g] u/L n]cfp6sf] l8hfOg ul/g]5 . bdsnsf] af]em\ lng
;lsg] u/L kx'Fr tyf v'Nnf If]qx?sf] hldg s8f ;txsf] x'g]5 . pko'Qm v'Nnf If]q s'g}
c8\rg gePsf] x'g'sf] ;fy} uf8L rnfpg ;Sg] x'g' kg{]5 .
-3_ bdsnsf] ;xh kx'Fr x'g] u/L ejg If]qsf] d'Vo k|j]z4f/ kof{Kt rf}8fO{sf] x'g' kg{]5 . rf}8fO
s'g} xfntdf klg % ld= eGbf sdsf] x'g] 5}g . k|j]zåf/ Kn6leqsf] aflx/L kx'Frdfu{ bdsnx?
cfpg hldgdf afwf gx'g] u/L ejg If]qsf] sDkfp08 leq} kmsf{O /fVg ldNg] x'g' kg{]5 . d'Vo
k|j]z4f/df cfr{j] /flvPsf] eP ;f] sf] prfO{ % ld= eGbf sd x'g]5}g .
-ª_ Pp6} of]hgf If]qdf lgdf{0f x'g] ax'tNn] ;d'x cfjf; cfof]hgfx?sf] nflu kx'Fr dfu{ @) ld= jf
:yfgLo P/Lof Knfg÷ljsf; of]hgfdf Joj:yf eP cg';f/ x'g]5 . 5'§f5'§} ejgx? aLrsf] 7fpF
36Ldf ^ ld= rf}8fO{sf] x'g]5 .
%=^=# ejg jl/k/Lsf] aflx/L v'Nnf If]q ;DaGwL k|fjwfgx? M
-s_ tf]lsPsf ejgx?sf] ;]6 Aofsx? Nff]sn P/Lof Knfg, e"pkof]u of]hgf, n]cfp6 of]hgf, ;fdfGo
ljsf; of]hgfdf Joj:yf eP cg';f/ x'g]5 .
-v_ ;+o'Qm cfjf;÷ax'tNn] cUnf ejgsf nflu tflnsf n]lvP cg';f/ v'Nnf If]q /fVbf pko'Qm x'G5
40
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
41
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
42
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
43
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
45
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
46
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
cg';"rL – @
;]6Aofs
s_ ufFpkflnsf If]q leqsf ^ dL6/;Dd If]qflwsf/ -Right Of Way_ ePsf ;8sx?sf] bfofFafofF -
;8ssf] If]qflwsf/ ;dfKt ePkl5_ !=% dL6/ .
v_ ufFpkflnsf If]q leqsf ^ dL6/ b]lv * dL6/ ;Dd If]qflwsf/ -Right Of Way_ ePsf
;8sx?sf] bfofFafofF -;8ssf] If]qflwsf/ ;dfKt ePkl5_ @=% dL6/ .
u_ ufFpkflnsf If]q leqsf* dL6/ b]lv !) dL6/ ;Ddsf If]qflwsf/ -Right Of Way_ ePsf
;8sx?sf] bfofFafofF-;8ssf] If]qflwsf/ ;dfKt ePkl5_ $ dL6/ .
3_ ufFpkflnsf If]q leqsf !) dL6/ b]lv!% dL6/ ;Ddsf If]qflwsf/ -Right Of Way_ ePsf
;8sx?sf] bfofFafofF -;8ssf] If]qflwsf/ ;dfKt ePkl5_ % dL6/ .
ª_ ufFpkflnsf If]q leqsf !% ld6/ b]lv @% dL6/ ;Ddsf If]qflwsf/ -Right Of Way_ ePsf
;8sx?sf] bfofFafofF -;8ssf] If]qflwsf/ ;dfKt ePkl5_ ^ dL6/ .
r_ ufFpkflnsf If]q leqsf @% ld6/ b]lv #) dL6/ ;Ddsf If]qflwsf/ -Right Of Way_ ePsf
;8sx?sf] bfofFafofF -;8ssf] If]qflwsf/ ;dfKt ePkl5_ & dL6/ .
5_ cGo k|rlnt P]g -h:t}M ;8s P]g_ cflbn] tf]s]sf] ;]6Jofs o; dfkb08;+u aflemPdf ;f]xL P]g
adf]lhd ;]6Jofs 5f]8\g' kg]{5 .
h_ gofF lgdf{0f x'g] ;8ssf] If]qflwsf/ ;f] ;8ssf] s]Gb| /]vfaf6 Go"gtd # ld6/ x'g' kg]{5 .
´_ l;df kvf{nsf] prfO{ ;fwf/0ftof !=@ ld6/ /;f] dfyL )=^ dl6/ hfnL /fVg ;lsg] .
-`_ ufpFkflnsfn] cg'dlt glbO lgdf{0f ePsf] ;+/rgf x6fpg' kg]{ cj:yfdf hUufwgL cfkm}af6
x6fpg' kg]{, Ifltk"lt{ gkfpg] / ;+/rgfsf] sf/0fn] l;h{gf x'g] Ifltsf] bfloTj :jo+ hUufwgLn]
Joxf]g'{kg]{5 .
6_ Efjg ;lx+tf @)^) cg';f/ u ju{sf] ejg lgdf0f{ ubf{ hUufsf] ;fw l;dfgfaf6 Go'gtd ! ld6/
5f]8]/ dfq ejg lkn/ jf ef/jxg uf/f] lgdf{0f ug{ kfO{g5 .
7_ ;8ssf] clesf/If]q clts|d0f u/L v'8lsnf –ofd /fVg kfO{g] 5}g .
8_ lkn/sf]s]G›jf6! ld6/ eGbf nfdf] 5Hhf jfb{nLsf] :6Sr/n l8hfO{g ljgf lgdf{0f ug{ kfO{g] 5}g \
9_ s / v ju{sf] Efjgsf] 5fgfsf] kfgL hldg d'lg k7fpg] Joj:yf ug'{ kg]{5 .
0f_ ;8s lsgf/fsf] ejgsf] lgdf{0f kZrft /+u/f]ug ug{'{kg]{5 .
47
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
cg';"rL – #
gS;fkf; b:t'/
-;efsf] lg0ff{ofg';f/ kl/jt{g x'g ;Sg]_
3/ gS;f kf; b:t'/ M
!_ :yfgLo ;/sf/ ;+rfng P]g, @)&$ adf]lhd 3/, 6x/f, Uof/]h, sDkfp08, jfn cflb lgdf{0f
sfo{sf] gS;f kf; ubf{ b]xfo cg';f/ b:t'/ lnOg]5 .
क्र.स बििरण आ.व.०७४/०७५
१ १००० sqf सम्म प्रबि sqf रु ४
२ १००० sqf भन्दा माथी प्रबि sqf रु ५
३ घरनक्सा सामान्य सं शोधन १०००
४ घरनक्सा नामसारी १००० sqf सम्म २५००
५ घरनक्सा नामसारी १००० sqf भन्दा माथी १५०० sqf सम्म ३०००
६ घरनक्सा नामसारी१५०० sqf भन्दा माथी ३५००
७ घरबनमााण सम्ऩन्न ७५०
८ घरनक्सा बनमााण व्यवसायी दिाा÷lgdf{0f Aoj;foL ४०००
s_ h:tfkftfsf] 5fgf ePsf] ;+/rgfsf] gS;f kf; ubf{ k|lt ju{ lkm6 ?=!=%)
v_ kvf{n k|lt /lgª ?=@.–
u_ sf7sf] e"O 3/, 6fF8] 3/sf] Psd'i7 -o;sf] nflu gS;f cfjZos gkg]{_ ?=!))).–
-gf]6 M k6s÷k6s u/L jf tnf yk u/L gS;f kf; eO;s]sf] ;+/rgfdf yk gS;f kf;sf] nflu k]z
u/L ;a} If]qkmn u0fgf u/L s'n ju{df kg]{ xf] ;f] lgwf{/0f u/L ;f]xL ju{sf] b/ /]6 k]z
ePsf] gS;fsf] lnOg]5 . _
@_ gofF 3/ lgdf{0fsf] nflu gS;f k]z x'Fbf nfUg] b:t'/sf cltl/Qm b:t'/ a/fa/ /sd k|ltzt /sd
w/f}6L afkt lnOg]5 . :jLs[t dfkb08 cg'?k lgdf{0f sfo{ ;DkGg eO lgdf{0f sfo{ ;DkGg
k|df0f kq lbFbf pQm w/f}6L /sd lkmtf{ ul/g]5 .
#_ gS;f kf; gu/L 3/ lgdf{0f u/]df gS;f kf; ubf{ nfUg] b:t'/ a/fa/ g} yk hl/jfgf
lgodfg';f/ gS;f kf;sf] k|s[of cl3 a9fOg] 5 .
$_ gofF 3/sf] gS;f kf; ubf{ z'?df lKnGy -r/_ ;Ddsf] dfq :jLs[lt lbOg]5 . lKnGy ;Ddsf] sfo{
;DkGg ePsf] hfgsf/L k|fKt eP kl5 k|fljlwsaf6 lgl/If0f u/fO{ lgdf{0fsf] :jLs[lt lbOg]5 .
48
ejg lgdf{)f dfkb)* 2074
%_ gS;f kf; ePsf] @ aif{sf] Dofb leq ejg lgdf{0f sfo{ ;DkGg ul/ ;Sg' kg]{ ;f] lgdf{0f ;DkGg
x'g g;Sg] ePdf Dofb afFsL /xb} Dofb yk u/fpg' kg]{ P]gsf] /x]sf]df s'g} cbfntdf 3/
hUufsf] laifonfO{ lnP/ d'2f rln sf/jfxL eO/x]sf] cj:yf afx]s @ aif{leq lgdf{0f sfo{ klg
;dfKt gu/]sf] Dofb yk klg gu/]sf] cj:yf ;DalGwt JolQmn] /fv]sf] w/f} 6L hkmt u/L :ofxf/
;b/ ul/g]5 . lkmtf{ x'g] 5}g . Dofb} leq lgdf{0f ;DkGg u/L k|df0f kq lnPsf] cj:yfdf To;/L
lgdf{0f ;DkGg u/fO lnPsf] ^ dlxgf leq w/f}6L /sd lkmtf{ lng cfP k|rlnt sfg"gsf] l/t
k'¥ofO lkmtf{ 5 . ;f] cjlw kZrft w/f}6L /sd lkmtf{ x'g] 5}g .
^_ O{hfht lnO Dofb leq lgdf{0f ;DkGg glnPsf] Dofb yk gu/]sf] xsdf b:t'/ ;b/ :ofxf ul/g]5
. lkmtf{ x'g] 5}g .
cg';"rL – $
gS;fkf; If]q
49