KİRİŞLER EK KAYNAK

TS 500

0,85 ρb
ρ ρb ⇒ denge li durum
= ρ≤
 0, 02
k1 = 0,85 − 0, 006 × ( f ck − 25 ) ρ < ρb ⇒ denge altı donatılandırma
f
0, 7 ≤ k1 ≤ 0,85 ρ > ρb ⇒ denge üstü donatılandırma ρ ≥ 0,85 × ctd
f yd
As 0,35 f ck
ρ= donatı oranı f ctd =
bw × d γ mc
0,85 f cd 600
ρb = k1 denge donatısı oranı
f yd f yd + 600
 Örnek:
C25/S420 için denge donatısı oranını
hesaplayınız

Çözüm:
25
0,85
1,5 600
=ρb = 0,85 0, 0205
420 365 + 600
1,15
 Denge altı kesitlerde Mr hesabı

∑F x =0
Fc = Fs
ρ < ρb ⇒ ε s > ε sy ⇒ σ s > f yd 𝜎𝜎𝑠𝑠
0,85 f cd k1cbw = As f yd
σ s = f yd kabul edilir. 𝑓𝑓𝑦𝑦𝑦𝑦
As f yd
k1c =
0,85 f cd bw
εsy εs
  kc
M r = Fs × Z = As f yd  d − 1 
 2 
veya
 k1c 
M r = Fc × Z = 0,85 f yd k1cbw ×  d − 
 2 
Tablalı Kesitler
Değişken Geometriye Sahip Kesitler
Dikdörtgen ve tablalı kesitlerden değişik kesit geometrisine sahip kirişlerin taşıma gücü, aynı ilke ve yöntemler
kullanılarak hesaplanır.

Önemli olan, basıncın etkidiği alanın geometrisidir.

Çözümlemede bu alan olabildiğince dikdörtgen ve üçgenlere ayrılmalı ve tablalı kesitler için önerilen yöntemle
taşıma gücü hesaplanmalıdır.
Prefabrik kiriş kesitleri
Dikdörgen kesitli kirişlerde boyut kontrolü
bw d 2 mm × mm 2 mm 2
=
K = =
Md kN × mm kN

As
K > Kl ⇒ Sadece çekme donatısı

K l > K > K m ⇒ Hem çekme donatısı, hem de basınç donatısı A’s

Km > K ⇒ Kesit yetersiz

h=? As

bw=?
 Kirişlerde ön boyutlandırma
bw d 2
K= h= d + d '
Md
=
h 2bw + d '
K =Kl
Kesit boyutları;
d ≅ 2bw
(gerekli yuvarlamalar
bw ( 2bw )
2

Kl = yapıldıktan sonra)
Md
bw xh
4 ( bw ) = K l .M d
3

K l .M d
bw = 3
4 K değerleri cm 2 /ton birimindedir.
Örnek:
Md=30 t.m uygulanacak olan kiriş kesiti için boyut seçimi yapınız. Malzeme C30/S420

Çözüm:
Kl=247 mm2/kN

M=
d 30 ton=
.m 300 kN=.m 300 × 10 3
kN .mm d = 529,19
mm 2 h = 559,19
247 × 300 ×10 kN .mm
3
3
kN 264,5 x559,19
bw =
4 250 x600
bw 3
185, 25 ×105 mm3 250 × 570 mm 2 2
=K = 270, 75
bw = 264,5 mm 300 ×10 3
kN
 Ara donatılı kesitler
Kiriş donatısının değişik düzeylere yayıldığı durumlarda kapalı çözüm pratik olmaktan çıkar. Bu durumda kesit
taşıma gücünün hesabı için deneme yanılma yönteminin kullanılması uygundur. İzlenecek yol aşağıda
gösterilmiştir.
► Tarafsız eksenin basınç kenarından uzaklığı c için varsayım yapılır.
► Birim deformasyon dağılımından, donatıdaki birim uzama ve kısalmalar bulunarak, bunlar aracılığı ile
donatıdaki kuvvetler hesaplanır.
► Beton basınç bileşkesi hesaplanır, Fc=0.85xfcdxAc .
► Denge kontrol edilir, ΣF=0 .
► Denge sağlanmıyorsa c için yeni bir kabul yapılır ve işlemler tekrarlanır.
► Denge sağlanıyorsa, kesit ağırlık merkezine göre (veya çekme donatısına göre) iç kuvvetlerin momenti
hesaplanır.
 Gövde donatılı kesitler
Gövde yüksekliği 60 cm ’den fazla olan kirişlerde en az kadar gövde donatısı bulundurulmalıdır. Bu donatı, gövdenin iki
yüzünde eşit sayıda ve çapı en az 10 mm olan çubuklardan olmak üzere, aralıkları 30 cm ‘yi aşmayacak biçimde
düzenlenir.
Kirişler İçin Yönetmelik Koşulları

Yönetmeliklerde tasarımcının bazı temel hataları yapmasını önleyebilmek için, kısıtlayıcı hükümler getirilmiştir.
Belirli minimum bir rijitliğin sağlanabilmesi ve betonun kolaylıkla yerleştirilebilmesi için, kiriş boyutları ve donatı
yerleştirilmesi ile ilgili bazı koşullar konulmuştur.

TS 500-2000 ‘e göre, hesap eksenel basınç değeri, aşağıdaki sınırı aşmayan elemanları, eğilme elemanı olarak tanımlanır.

Net açıklığı, toplam yüksekliğinin 2.5 katından küçük olan sürekli kirişler ve 1.5 katından küçük olan basit kirişler, yüksek
kiriş olarak tasarlanıp donatılır. Tasarımı, doğrusal olmayan birim deformasyon dağılımı ve yanal burkulma göz önüne
alınarak yapılan bu tür Yüksek kirişler, ileride ayrıca ele alınacaktır.

TS 500-2000 ‘e göre, kiriş toplam yüksekliği 300 mm ‘den ve döşeme kalınlığının üç katından ( 3t ) daha küçük olamaz.
Kiriş gövde genişliği 200 mm ‘den az ve kirişin toplam yüksekliği ile mesnetlendiği kolonun genişliği toplamından fazla
olamaz. Bu son koşul, dolgu bloklu/asmolenli döşemelerin yüksekliği sınırlanan kirişleri için önemlidir (yastık kirişler /basık
kirişler ).

Dişli döşemelerin dişleri, çerçeve kirişi olmayan ve başka kirişlere dolaylı olarak mesnetlenen ikincil kirişler (saplama kirişler ), öngerilmeli ve
önüretimli kirişler ( prefabrike kirişler ) kiriş boyutlarıyla ilgili olarak yukarıda belirtilen koşullara uymak zorunda değildir.