‫‪Archive of SID‬‬

‫‪Daneshvar (Raftar)/Education and Society/ Shahed University / 16th Year / 2010 / No.39‬‬

‫بشسػییتربشب ییالری الییتریصرمىمییشریمیی ر‬ ‫دانشور‬

‫سيؽَ یربشب تت)ر‬
‫ر‬ ‫رفتار ص دق(ع)ر(مب وت‪،‬ریصًل‪،‬رر‬
‫وًيؼىذگ ن‪:‬ردکتر محسه فرمهیىیفراهاوی*‪ ،1‬دکتر محمدحسه میرزامحمدی‪ 1‬ي‬ ‫تربيت و اجتماع‬
‫‪2‬‬
‫علی امیرساالری‬
‫‪‬ردسي فالرمم لٍ‪:‬رر‪86/7/1‬‬
‫‪‬ریسػ لربشییردیيسین‪:‬ر‬
‫‪ .1‬اؾتازیاض زاٖكًا‪ ٚ‬قا‪ٜ‬س‬ ‫‪86/8/11 )1‬‬
‫‪ .2‬ناضقٗاؼ اضقس تاضید ٘ ؾُؿؿ‪ ٛ‬آْ‪ٙ‬ظـ ٘ پط٘ضـ‬ ‫‪86/8/11 )1‬‬
‫‪86/8/11 )3‬‬
‫‪* Email: farmahinifar@yahoo.com‬‬ ‫‪87/9/4 )4‬‬
‫‪87/9/4 )5‬‬
‫چك ذٌر‬ ‫‪‬ردسي فالرومشردیيسین‪:‬ر‬
‫در پژٍّص حاضز بِ با رٍش تحليل اسٌادي‪ ،‬هباًي‪ ،‬اصَل ٍ رٍشّااي تزبياا اقيلاي اس‬ ‫‪86/9/18 )1‬‬
‫‪87/9/15 )4‬‬
‫دیدگاُ اهام صادق(ع) هَرد بزرسي لزار گزفتِ اسا‪ .‬جاهؼِ آهاري‪ ،‬کلياِ هٌاابغ دساا اٍل‬ ‫‪87/11/11 )5‬‬
‫(آثار هزبَط ٍ هٌتسب بِ اهام صادق(ع)) ٍ هٌابغ دسا دٍم اس هٌابغ غٌي اسيهي ٍ احادی‬ ‫‪‬ریسػ لربشییریصاح ت‪:‬ر‬
‫‪87/11/11 )1‬‬
‫ٍ رٍایات ٍ الَال هٌمَل اس اهام صادق(ع) اساا کاِ در ًطازیات ٍ ساایاّااي ایٌتزًتاي ٍ‬ ‫‪88/7/18 )1‬‬
‫پژٍّص ّا ٍ تحميمات هزتبظ با هَضَع تحميك هَجَد هايباضاد ٍ ًوًَاِگيازي باِ ضايَُ‬ ‫‪‬ردسي فالریصاح ت‪:‬ر‬
‫ّدفوٌد اًجام ضدُ ٍ بز ایي اساس اس هٌابغ فَقالذکز استفادُ گزدیدُ اساا‪ .‬اباشار پاژٍّص‬ ‫‪88/4/11 )1‬‬
‫‪88/11/11 )1‬‬
‫ًيش فيص بزداري بَدُ ٍ یافتِ ّاي حاصل اس پاژٍّص هاَرد تحليال لازار گزفتاِ اساا کاِ‬ ‫‪‬ریسػ لربشییردیيسروُ يت‪:‬ر‬
‫ػودُتزیي یافتِّا ػبارتٌد اس‪ )1 :‬هبٌاي تزبيا اس هٌظز اهاام صاادق(ع) ضااهل ضاص هبٌااي‪،‬‬ ‫‪88/4/13 )1‬‬
‫دوماهنامه علمي – پژوهشي دانشور رفتار‪/‬تربيت واجتماع ‪ /‬دانشگاه شاهد ‪ /‬اسفند ‪ / 88‬سال شانزدهم ‪ /‬شماره ‪39‬‬

‫‪88/11/6 )1‬‬
‫قداجَیي ٍ بٌدگي قدا‪ ،‬ػميًيا ٍ اًدیطٍِرسي‪ ،‬کزاها‪ ،‬ضؼف‪ّ ،‬دایاپذیزي اًسااى‪ ،‬جذباِ‬ ‫‪‬ردسي فالرومشرردیيسروُ يت‪:‬ر‬
‫حسي ٍ احساى اسا‪ )2 .‬هبٌاي قداجَیي ٍ بٌدگي قدا ضااهل اصال تماَي ٍسّاد ٍ هبٌااي‬ ‫‪88/5/31 )1‬‬
‫‪88/11/11 )1‬‬
‫ػميًيا ٍ اًدیطٍِرسي ضاهل اصَل اػتدال ٍ تذکز ٍ هبٌااي کزاهاا ضااهل اصال ػاشت ٍ‬
‫‪‬رپزيشؽرمم لٍ‪:‬ر ‪88/11/14‬‬
‫هبٌاي ضؼف ضاهل اصَل سؼِصدر‪ ،‬هساهحا ٍ هبٌاي ّدایاپذیزي اًساى ضااهل اصاَل‬
‫تبليغ ٍ ارضاد ٍ تؼلين ٍ هبٌاي جذبِ حسي ٍ احساى ضاهل اصَل فضل‪ ،‬تَاضغ ٍ آراستگي‬ ‫‪Scientific-Research Journal‬‬
‫اسا‪ )3 .‬در هجوَع ضص هبٌا ٍ ‪ 11‬اصل یاد ضدُ داراي ‪ 22‬رٍش تزبيتي هيباضد کِ ّوگي‬ ‫‪Of Shahed University‬‬
‫‪Sixteenth Year, No.39‬‬
‫بِ هٌابغ فَقالذکز ٍ هٌتسب بِ اهام صادق(ع) هستٌد ضدُ اسا‪.‬‬ ‫‪Feb.-Mar. 2010‬‬
‫‪Education & Society‬‬
‫كل ذيیطٌرَ ‪ :‬اهام صادق(ع)‪ ،‬اقيق‪ ،‬تزبيا اقيلي‪ ،‬هباًي تزبيا‪ ،‬اصَل تزبياا‪ ،‬رٍشّااي‬
‫تزبيا‬ ‫دوماهنامه علمي پژوهشي‬
‫دانشگاه شاهد‬
‫ر‬ ‫سال شانزدهم شماره ‪93‬‬
‫اسفند ‪8911‬‬

‫ٖ‪ٝ‬اٖی‪ ،‬احتیاد ت‪ ٛ‬تطتیهت زاضز ٘ زض ایهٕ ْیهأ پهط٘ضـ‬ ‫ممذمٍر‬

‫ؾضایٍ اذالقهی یههی اظ ْ‪ٝ‬هّ تهطیٕ ٘ زض فهیٕ حهاٌ‬
‫ْكهٍ تطیٕ ناض اؾت ٘ اٖزاِ ایٕ ناض اظ ‪ٜ‬سؼ‪ٜ‬ای ْ‪ّٝ‬‬
‫٘ ٘االی ضؾاَت پیاْثطأ ذسا ت‪ٙ‬ز‪ ٚ‬اؾت تا اٖؿهأ ضا زض‬
‫ْؿیط نٓاٌ ن‪ ٛ‬فُت غایی آؾهطیٗف اؾهت قهطاض ز‪ٜٗ‬هس‪،‬‬
‫چٗاٖه‪ ٛ‬ضؾ‪ ٌٙ‬يطاْی اؾالِ(ل) ؾطْ‪ٙ‬ز‪ٚ‬اٖس‪ ،‬ؾُؿؿ‪ ٛ‬تقخت‬
‫اٖؿأ يٍ ؾطؾثس ر‪ٝ‬أ آؾطیٗف ذساٖ٘س ْتقاٌ اؾت ن‪ٛ‬‬
‫زض ٖیه‪ٙ‬تطیٕ ن‪ٙ‬ضت (٘ر‪ )ٛ‬آؾطیس‪ ٚ‬قس‪ٚ‬اؾت «َكس ذُكٗا‬
‫االٖؿأ ؾی احؿٕ اَتك‪ٙ‬یّ» (قطآٔ نطیّ‪ ،‬ؾ‪ٙ‬ض‪ ٚ‬تیٕ‪ ،‬آیه‪ٛ‬‬
‫‪ )4‬ا٘ زاضای اتقههاز ٘رهه‪ٙ‬زی ْتٗهه‪ٙ‬ؿ اؾههت نهه‪ ٛ‬تههطای‬
‫قه‪ٙ‬ؾاقسٔ ٘ ْتقاَی قهسٔ ایهٕ اتقهاز ٘ اؾهتقساز‪ٜ‬ای‬

‫‪65‬‬ ‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪Archive of SID‬‬
‫بررسی تربیت اخالقی از مىظر امام صادق(ع) (مباوی‪ ،‬اصًل‪ ،‬ريشهای تربیتی)‬
‫ْین‪ٙ‬قٗس تا ْؿا‪ٜ‬یٓی ضا ن‪ًٜٗ ٛ‬اِ قضا٘ت‪ٜ‬ای اذالقهی‬
‫ت‪ٛ‬ناض ْیض٘ز ض٘قٕ ؾاظٖس ایٕ ناض تطای ایٕ اؾهت نه‪ٛ‬‬
‫پههؽ اظ تحُیههٍ ٖؾطیهه‪ٜٛ‬ههای اذالقههی ٘ ض٘قههٕ قههسٔ‬
‫انغالحات ٘ ْؿا‪ٜ‬یّ‪ ،‬قرم تت‪ٙ‬اٖس تهطای يهطایف ته‪ٛ‬‬
‫ٖؾطی‪ ٛ‬زَر‪ٙ‬ا‪ ،ٚ‬ضاحت تط تهٓیّ تًیهطز‪ .‬پیهط٘أ توه‪ٙ‬ضی‬
‫تهاٍْ ن‪ ٛ‬اظ رُٓ‪ ٛ‬عطؾساضأ اذالـ ٖ‪ٙ‬یٕ ‪ٜ‬ؿهتٗس‪ٜٓ ،‬ه‪ٛ‬‬
‫چیع اظ رُٓ‪ ٛ‬اذالـ ٘ اضظـ‪ٜ‬ای اذالقی ضا زض تح‪٘ ٌٙ‬‬
‫تهاٍْ ْیتیٗٗس ٘ ت‪ ٛ‬ض٘یهطزی ٖ‪ ٙ‬تحت فٗه‪ٙ‬أ ض٘یههطز‬
‫تثییٕ ؾطزی اضظـ‪ٜ‬ا تأنیس زاضٖس ٘ تط ایٕ تها٘ض ‪ٜ‬ؿهتٗس‬
‫ن‪ٜ ٛ‬یچ ٖؾاِ اضظقی ذانی ضا ٖثایس تهط ْتطتهی تحٓیهٍ‬
‫نطز‪]4[ .‬‬
‫ض٘یهههطز زیًههط زض اذههالـ ٖهه‪ٙ‬یٕ‪ ،‬ض٘یهههطز َیثههطاٌ‬
‫زْ‪ٙ‬نطاتیم زض تقُیّ ٘ تطتیهت اؾهت نه‪ ٛ‬ن‪ُٝ‬ثهطو اظ‬
‫‪ٜٙ‬ازاضأ آٔ اؾت ٘ ٘ی ْقتكس اؾت نه‪ ٛ‬ضقهس زضؾهت‬
‫تؿهط اذالقی زاٖفآْ‪ٙ‬ظأ زض ْحیغی ن‪ٙ‬ضت ْهیيیهطز‬
‫ن‪ :ٛ‬ا٘الً ْطتی زض آٔ ٖكف ‪ٜٓ‬ههاض ٘ ٖه‪ ٛ‬اؾهتاز ضا ایؿها‬
‫ْینٗس‪ .‬حاٖیاً‪ :‬زاٖف آْ‪ٙ‬ظأ زض ؾطایٗس نٗزها٘ی ٘ تحكیف‬
‫آظاز تاقٗس ٘ ذ‪ٙ‬ز ت‪ْٙ ٛ‬ققیهت قضها٘ت تطؾهٗس ٘ حاَخهاً‬
‫چٗاٖچ‪ ٛ‬غأ پیاغ‪ ٘ ٚ‬رأ زیه‪ٙ‬یی انهطاض زاقهتٗس ضٖ٘هس‬
‫تقُیّ ٘ تطتیت ضٖ٘سی تقاُْی ٘ ز٘ عطؾ‪ ٛ‬تاقس‪]5[.‬‬
‫پؿت ْسضٖیؿّ‪ٜ‬ها يطچ‪ ٛ‬اقاضات ٘ فثاضات ْؿهتكیّ ٘‬
‫ض٘قٕ زضتاض‪ ٚ‬اذالـ ٘ ان‪ ٌٙ‬اذالقی فطض‪ٖٓ ٛ‬هینٗٗهس‬
‫َیهٕ ْیت‪ٙ‬أ تا ْغاَق‪ٖٙ ٛ‬قت‪ٜ ٛ‬ای اؾطازی چ‪ ٔٙ‬ض٘ضتهی‪،‬‬
‫ؾ‪ٙ‬ن‪َ ٘ ٙ‬ی‪ٙ‬تاض ت‪ ٛ‬فٗ‪ٙ‬أ پؿت ْسضٖیؿت ت‪ٖ ٛ‬ؾطیات آٖهأ‬
‫پی تطز‪ .‬آٖ‪ٝ‬ا ٖزیة ٘ قطیؽ ت‪ٙ‬زٔ ٘ قایؿت‪ ٛ‬ت‪ٙ‬زٔ ٖؿثت‬
‫ت‪ ٛ‬قطایظ ٘ ا٘ضاؿ ٘ اح‪ٙ‬اٌ تاضیری ضا ٖؿثی ْیزاٖٗس ٘‬
‫ضیك‪ ٛ‬اذالقیات ضا زض ف‪ٙ‬اعؽ )‪ ٘ (Emotions‬اًٖیعـ‪ٜ‬ای‬
‫)‪ْ (motivations‬قٓ‪َٙ‬ی اٖؿاٖی ْیزاٖٗس‪ ]6[.‬ته‪ٖ ٛ‬ؾهط آٖهأ‬
‫اذالـ اْطی تاضیری اؾهت ٘ عطؾهساض تهخهط ٘ تٗه‪ٙ‬ؿ ٘‬
‫يط٘‪ٜٚ‬ای ارتٓافی ن‪ٙ‬چم تط ‪ٜ‬ؿتٗس ٘ اظ تحٓیٍ فكایهس‬
‫ت‪ ٛ‬ذطز‪ ٚ‬يط٘‪ٜٚ‬ا اٖتكاز ْینٗٗس‬
‫اظ زیسيا‪ ٚ‬پؿت ْسضٖیؿهّ اذهالـ اْهطی ْحُهی ٘‬
‫ذال اؾت یقٗی ‪ٜ‬یچ ‪ٜٗ‬زاض اذالقی ر‪ٝ‬اٖكٓ‪٘ ٌٙ‬ره‪ٙ‬ز‬
‫ٖساضز‪ ]7[.‬اظ ْٗؾط غیط٘ ن‪ ٛ‬عطؾساض پؿت ْسضٖیؿّ اؾت‪،‬‬
‫تطتیت اذالقی ْثتٗی تط اٖتعافات نُی ن‪ ٛ‬ذ‪ٙ‬ز ت‪ ٛ‬اٖههاض‬
‫‪66‬‬
‫‪Daneshvar (Raftar)/Education and Society/ Shahed University / 16th Year / 2010 / No.39‬‬
‫ایكأ ‪ ّٜ‬تهٓیٍ ْهاضِ اذالقی ت‪ٙ‬ز‪ ٚ‬اؾت ٘ قطآٔ نطیّ‬
‫ضاظ تقخت تٓاِ اٖثیا ضا تقُیّ ٘ تطتیت ٘ تعنی‪ ٛ‬تكهط یهاز‬
‫نطز‪ ٚ‬اؾت‪( .‬ؾ‪ٙ‬ض‪ ٚ‬رٓق‪ ،ٛ‬آی‪ )2ٛ‬اذالـ ٘تطتیت اذالقی‬
‫اظ زیطتاظ ْ‪ٙ‬ضز ت‪ٙ‬ر‪ ٛ‬اٖسیكٓٗسأ تكطی ٘پیك‪ٙ‬ایأ زیٗهی‬
‫ت‪ٙ‬ز‪ ٚ‬اؾهت‪ .‬قؿهٓت افؾهّ آْه‪ٙ‬ظ‪ٜ ٚ‬های زیٗهی ی‪ٝ‬ه‪ٙ‬ز‪،‬‬
‫ْؿیحیت‪ ،‬اؾالِ ٘ زیًط ازیهأ ضا اذالقیهات ٘قؿهٓت‬
‫تیكتط ؾقاَیت ‪ٜ‬ای اَ٘یای زیهٕ ‪ٜ‬های ْرتُهؽ ضا تطتیهت‬
‫اذالقی تكهیٍ ْیز‪ٜ‬س‪]1[ .‬‬
‫تقس اظ اٖثیاء ٘ ا٘نیاء اَ‪ٝ‬ی‪ ،‬ؾالؾهؿ‪ ٘ ٛ‬اٖسیكهٓٗسأ‬
‫ْرتُؽ افّ اظ پیط٘أ ْهاتهة اَ‪ٝ‬هی ٘ پیهط٘أ ْهاتهة‬
‫ْازی ‪ٜ‬ط یم تا تیٗف ٘ ا‪ٜ‬ساؼ ذال ذ‪ٙ‬ز اظ تطتیهت ٘‬
‫اذالـ ؾرٕ يؿت‪ ٘ ٛ‬انه‪ ٘ ٌٙ‬ض٘ـ ‪ٜ‬هایی ضا تهطای آٔ‬
‫اضائ‪ ٛ‬زاز‪ ٚ‬اٖس يطچ‪ ٛ‬فس‪ ٚ‬ای زیًهط ٖیهع ته‪ ٛ‬عهطا ؾه اٌ‬
‫تطزیسآْیع ٖؿثت ت‪ ٛ‬ضط٘ضت تطتیت اذالقهی ٘ اضظقهی‬
‫ْیپطزاظٖس ٘ فهس‪ ٚ‬ای زیًهط اْههأ تطتیهت اذالقهی ٘‬
‫اضظقی ضا ْٗتؿی ْیزاٖٗس‪ .‬ت‪ ٛ‬فٗ‪ٙ‬أ ْخاٌ زض قهطٔ پهٗزّ‬
‫پیف اظ ْیالز ؾ‪ٙ‬ؾؿغائیأ اظ اذالـ ؾرٕ ْیيؿتٗس اْا ٖ‪ٛ‬‬
‫زض تأییس آٔ‪ ،‬تُه‪ْ ٛ‬یيؿتٗس اذالـ‪ ،‬ظٖزیهطی اؾهت نه‪ٛ‬‬
‫دوماهنامه علمي – پژوهشي دانشور رفتار‪/‬تربيت واجتماع ‪ /‬دانشگاه شاهد ‪ /‬اسفند ‪ / 88‬سال شانزدهم ‪ /‬شماره ‪39‬‬
‫ضقؿا تطای ت‪ ٛ‬تٗسنكیسٔ اق‪ٙ‬یا ؾاذت‪ٛ‬اٖس [‪]2‬‬
‫ٖرؿتیٕ ؾیُؿ‪ٙ‬ؾی ن‪ ٛ‬زض تأییس اذالـ ؾرٕ يؿهت ٘‬
‫ت‪ ٛ‬اٖؿأ ٘ ْؿایٍ اٖؿأ ت‪ٙ‬ر‪ ٛ‬نطز ؾكطاط ت‪ٙ‬ز ن‪ ٛ‬ت‪ٖ ٛ‬ح‪ٙ‬‬
‫ٖؾاِ زاض ٘ تا ت‪ ٛ‬ناض تطزٔ ض٘ـ زیاَهتیم ؾُؿؿ‪ ٛ‬اذهالـ‬
‫ضا تٗا ٖ‪ٝ‬از‪ .‬اَثت‪ ٛ‬قثهٍ اظ ٘ی زض نهالِ ظضزقهت ٖیهع تها‬
‫ٖٓ‪ٖٛٙ‬ای اظ اذالقیات ض٘تط٘ ‪ٜ‬ؿتیّ َیهٕ ٘ی ت‪ ٛ‬قهی‪ٚٙ‬ی‬
‫ؾُؿؿی اذالـ ضا ْ‪ٙ‬ضز نٗس٘ نا٘ قطاض ٖهساز‪ ٚ‬اؾهت‪ .‬زض‬
‫ی‪ٖٙ‬أ تاؾتأ‪ ،‬اذالـ ؾضیُت‪ ،‬ض٘یهطز اذالقی غاَة ته‪ٛ‬‬
‫قٓاض ْی ضؾت‪،‬اض ایٕ ض٘ ؾرٕ يؿتٕ اظ ؾضایٍ ْتهطازؼ‬
‫تا ؾرٕ يؿتٕ اظ اذالـ ت‪ٙ‬ز َههٕ ‪ٜٓ‬هطا‪ ٚ‬تها تحه‪ٙ‬الت‬
‫ؾطا٘أ زض فطن‪ٜٛ‬ای ْرتُؽ ٘ زض قطایظ رسیهس زیًهط‬
‫ٖؾطی‪ ٛ‬ؾضیُت تٗ‪ٝ‬ا ٖؾطی‪ ٛ‬اذالقی ْكث‪ ٌٙ‬ت‪ٛ‬قٓاض ٖٓیضؾت‬
‫٘ حتی تحتاَكقاؿ ٖؾطی‪ٜ ٛ‬ای زیًط ‪ٜٓ‬چ‪ ٔٙ‬ؾ‪ٙ‬ز يطایی‪،‬‬
‫فاعؿ‪ٛ‬يطایی ٘تهُیؽيطایی ناٖت قطاض يطؾت [‪]3‬‬
‫زض فهط رسیهس ؾیُؿه‪ٙ‬ؾأ عطؾهساض اذهالـ ٖه‪ٙ‬یٕ‬
‫‪ (modern‬زؾهت اظ پٗهس زازٔ ٘ ٖههیحت نهطزٔ‬ ‫)‪ethics‬‬
‫تطزاقت‪ٛ‬اٖهس ٘ ؾكهظ ته‪ ٛ‬تحُیهٍ ؾُؿهؿی ْهیپطزاظٖهس ٘‬
‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫‪Archive of SID‬‬
‫دکتر محسه فرمهیىیفراهاوی ي همكاران‬
‫‪Daneshvar (Raftar)/Education and Society/ Shahed University / 16th Year / 2010 / No.39‬‬
‫‪ٜٓ‬اٖٗسؾاظی‪ ،‬زض ضؾتاضيطایی تك‪ٙ‬یهت ٘ ضقهس قهٗاذتی‪،‬‬
‫ؾاذتٓأ قٗاذتی اؾطاز تأحیط زاضز‪ .‬زض حهاَی نه‪ ٛ‬ض٘ـ‬
‫تطتیت اذالقی اظ ٖؾط قسْا ایزاز ؾضائٍ فُی یها فهازت‬
‫زازٔ (ایزاز ُْه‪ْ )ٛ‬ی تاقس ٘ تطای ظز٘زٔ فازات ْٗؿهی‬
‫تایس تطفهؽ فٍٓ نطز‪]9[ .‬‬
‫ض‪ٜٓٗ‬ا زض پػ٘‪ٜ‬كهی نه‪ ٛ‬پیطاْه‪ ٔٙ‬تزعیه‪ ٘ ٛ‬تحُیهٍ‬
‫ذاؾتًا‪ٜٚ‬ا‪ ،‬غایات ٘ ض٘ـ‪ٜ‬ای تطتیت اذالقی اظ زیسيا‪ٚ‬‬
‫ناٖت ٘ ذ‪ٙ‬ار‪ٖ ٛ‬ههیطاَسیٕ ع‪ٙ‬ؾهی اٖزهاِ زاز‪ ٚ‬چٗهیٕ‬
‫ٖتیز‪ٛ‬يیطی ْهینٗهس نه‪ :ٛ‬اظ زیهسيا‪ ٚ‬ناٖهت ٘ ذ‪ٙ‬اره‪ٛ‬‬
‫ٖهیطاَسیٕ ع‪ٙ‬ؾی ذطز ذاؾتًا‪ ٚ‬انُی تطتیهت اذالقهی‬
‫اؾت ٘ ‪ٜ‬سؼ انُی تطتیت اذالقهی اظ زیهسيا‪ ٚ‬ذ‪ٙ‬اره‪ٛ‬‬
‫ؾقازت ٘ اظ زیسيا‪ ٚ‬ناٖت پیهط٘ی اذالقهی اؾهت ٘ زض‬
‫ظْیٗ‪ ٛ‬ض٘ـ‪ٜ‬ای تطتیت اذالقهی تیكهتطیٕ قهثا‪ٜ‬ت ٘ زض‬
‫ظْیٗ‪ٜ ٛ‬سؼ ‪ٜ‬ای تطتیت اذالقی تیكهتطیٕ تؿها٘ت زیهس‪ٚ‬‬
‫ْیق‪ٙ‬ز‪]11[ .‬‬
‫ؾههاضَی «‪ »Farrely‬زض پػ٘‪ٜ‬كههی تحههت فٗهه‪ٙ‬أ «یههم‬
‫ض٘یهطز رسیس زض تطتیت اذالقی‪ ،‬اًَ‪ٙ‬ی زض ‪ٜ‬هّ تٗیهس‪ٚ‬‬
‫تطتیت ْٗف» ٖتیزه‪ْ ٛ‬هیيیهطز نه‪ :ٛ‬پهط٘ضـ ْهٗف تها‬
‫دوماهنامه علمي – پژوهشي دانشور رفتار‪/‬تربيت واجتماع ‪ /‬دانشگاه شاهد ‪ /‬اسفند ‪ / 88‬سال شانزدهم ‪ /‬شماره ‪39‬‬
‫آْ‪ٙ‬ظ‪ٜٚ‬ای اذالقی زض قاَة یهم تطٖاْه‪ ٛ‬رهاْـ ٘ نُهی‬
‫اْهأ پصیط اؾهت ٘ زض آٔ ٖیاظ‪ٜ‬ها‪ ،‬فالیهف ٘ ْزٓ‪ٙ‬فه‪ٛ‬‬
‫قطایظ فاعؿی ٘ ارتٓافی ٘ قٗاذتی قايطزأ زض تقاٍْ‬
‫تا ٖیاظ‪ٜ‬ا ٘ قطایظ ْحیظ ارتٓافی قهٍ ْیيیطز‪.‬‬
‫فههال٘‪ ٚ‬تههط زیههسيا‪ٜٚ‬هها ٘ ٖؾههطات ٘ پههػ٘‪ٜ‬ف‪ٜ‬ههای‬
‫ؾ‪ٙ‬ـ اَصنط‪ ،‬نؿأ زیًطی ٖیع عی ز٘ضأ‪ٜ‬ای ْتٓازی افّ‬
‫اظ قسْا ٘ ْقانطیٕ اظ اذالـ ٘ تطتیت اذالقی تحج ته‪ٛ‬‬
‫ْیأ آ٘ضز‪ٚ‬اٖس‪َ ،‬یهٕ ‪ٜٙٗ‬ظ ات‪ٝ‬اْات ٘ ؾ االت ي‪ٖٙ‬هاي‪ٖٙ‬ی‬
‫زض ایٕ ظْیٗ‪٘ ٛ‬ر‪ٙ‬ز زاضز ٘ ْؿأَ‪ ٛ‬نٓانأ ت‪ ٛ‬ق‪ٙ‬ت ذه‪ٙ‬ز‬
‫تاقی اؾت ٘ احتیاد ت‪ ٛ‬تحج ٘ پػ٘‪ٜ‬ف نهاؾی زاضز‪ ،‬آٔ‬
‫چ‪ْ ٛ‬ؿُّ اؾت ایٕ اؾت ن‪ ٛ‬اؾهتؿاز‪ ٚ‬اظ آیهات قهطیؽ‬
‫قطآٔ ٘ احازیج ٘ ض٘ایات ْقه‪ْٙ‬یٕ (فُی‪ٓٝ‬ا اَؿالِ) ْٕ‬
‫رُٓ‪ ٛ‬اْاِ نازـ(ؿ) ٘ تیأ ض٘ـ ‪ٜ‬های تطتیتهی اظ ٖؾهط‬
‫ایكأ زض ت‪ٝ‬ث‪ٙ‬ز تطتیت اذالقی ْیت‪ٙ‬اٖس ْ حط تاقس‬
‫تحكیكاتی ن‪ ٛ‬زض ر‪ٝ‬أ اؾالِ زض تاض‪ ٚ‬تطتیت اذالقهی‬
‫ْغطا قس‪ْ ٚ‬ی ته‪ٙ‬أ ته‪ ٛ‬ز٘ زؾهت‪ ٛ‬نُهی تكؿهیّ نهطز‪:‬‬
‫تحكیكات ٘ آحهاض زاٖكهٓٗسأ ْتكهسِ ٘ تحكیكهات ز٘ض‪ٚ‬‬
‫‪67‬‬
‫٘یػ‪ ٚ‬ت‪ٙ‬زٔ ظٖسيی اٖؿأ‪ٜ‬ا ٘ تی ت‪ٙ‬ر‪ٝ‬ی تهط رٗثه‪ٜٛ‬های‬
‫ذال ٘ ْحُی ٘ نّ ت‪ٙ‬ر‪ٝ‬ی ت‪ ٛ‬تؿا٘ت ‪ٜ‬ا ٘ اذتالؾات ٘‬
‫تهخط‪ٜ‬ا ْٗزط ْیق‪ٙ‬ز ٖاقی اظ زؾهت‪ٛ‬تٗهسی‪ٜ‬های ر‪ٝ‬هاٖی‬
‫تٗیاز‪ٜ‬اؾت ن‪ ٛ‬ذ‪ٙ‬ز اْطی ت‪ٙ‬تاَیتط ٘ تط٘ضیؿتی اؾت‪]8[ .‬‬
‫اظ زیسيا‪ ٚ‬اؾالِ پط٘ضـ ؾضهایٍ اذالقهی یههی اظ‬
‫ْ‪ ّٝ‬تطیٕ ا‪ٜ‬ساؼ ٘االی ضؾاَت پیاْثطأ ذسا ت‪ٙ‬ز‪ ٚ‬اؾهت‬
‫تا اٖؿأ زض ْؿیط نٓاٌ ن‪ ٛ‬فُت غهایی آؾهطیٗف اؾهت‬
‫قطاض يیطز ٘ ؾُؿؿ‪ ٛ‬قطیقت اؾالِ ٘ آزاب ٘ احهاِ اَ‪ٝ‬ی‬
‫‪ٜٓ‬اٖا تهاٍْ اٖؿأ ٘ را٘زاًٖی ا٘ؾت ن‪ ٛ‬رع تا ترُهف‬
‫ت‪ ٛ‬اذالـ ؾاضُ‪ْ ٛ‬یؿط ٖیؿت‪ .‬اؾالِ ْهتثی اؾت راْـ ٘‬
‫٘اقـ يطا ن‪ ٛ‬زض آٔ ت‪ ٜٛٓ ٛ‬ر‪ٙ‬اٖة ٖیاظ‪ٜ‬ای تكطی افّ اظ‬
‫زٖیایی ٘ آذطتی‪ ،‬رؿٓی ٘ ض٘حی‪ ،‬ؾطزی ٘ ارتٓهافی ٘‬
‫غیط٘ ت‪ٙ‬ره‪ ٛ‬قهس‪ ٚ‬اؾهت ٘ زاضای انه‪ْ ٘ ٌٙ‬قیاض‪ٜ‬هایی‬
‫ْحهّ ٘ ْكرم ْی تاقس ٘ تطای تٓاِ اْ‪ٙ‬ض ظٖسيی تكط‬
‫تطٖاْهه‪ ٛ‬زاضز‪ .‬زض ایههٕ زیههسيا‪ ٚ‬انهه‪ ٌٙ‬اَ٘یهه‪ ٛ‬اذههالـ ٘‬
‫ْقیاض‪ٜ‬ای اَ٘ی‪ ٛ‬اٖؿاٖیت ت‪ٜ ٛ‬هیچ ٘ره‪ٖ ٛ‬ؿهثی ٖیؿهت ٘‬
‫‪ٜٓ‬أ ع‪ٙ‬ض ن‪ْ ٛ‬یتیٗیّ زض اؾالِ اظ پیهاْثط(ل) تها اْهاِ‬
‫حؿٕ فؿهطی(ؿ) انه‪َٙ‬ی ضا تاالتؿهاـ عهطز ٘ انه‪ٌٙ‬‬
‫زیًطی ضا تأییس نطز‪ ٚ‬اٖس ن‪ٖ ٛ‬تیزتاً ْقُ‪ْ ِٙ‬ی قه‪ٙ‬ز ایٗ‪ٝ‬ها‬
‫ْقیاض‪ٜ‬ایی ْ‪٘ ّٝ‬اؾاؾی ‪ٜ‬ؿتٗس‬
‫زض ظْیٗ‪ ٛ‬تطتیت اذالقی زض ْیأ پػ٘‪ٜ‬كًطأ زاذُهی‬
‫٘ ذاضری تحكیكاتی ن‪ٙ‬ضت يطؾت‪ ٛ‬اؾت ن‪ ٛ‬يطچ‪ ٛ‬زقیكاً‬
‫ت‪ْٙ ٛ‬ض‪ٙ‬ؿ ْ‪ٙ‬ضز تحج ْا زض ایٕ ْكاَ‪ٖ ٛ‬پطزاذت‪ٛ‬اٖس َهیهٕ‬
‫ت‪ ٛ‬تقسازی اظ آٖ‪ٝ‬ا اقاض‪ ٚ‬ذ‪ٙ‬ا‪ٜ‬س قس‪.‬‬
‫تاقطی زض پػ٘‪ٜ‬كی تحت فٗ‪ٙ‬أ «ٖكس تغثیكی ْثهاٖی ٘‬
‫قی‪ٜٚٙ‬ای تطتیت اذالقی (اذهالـ قهسْا ٘ ض٘أقٗاؾهی‬
‫ْقانط)»‪ ،‬تیأ ْی زاضز یهی اظ تؿا٘ت‪ٜ‬ای انُی تطتیهت‬
‫اذالقی قسْا زض ْكایؿ‪ ٛ‬تا ٖؾطیات رسیس آٔ اؾهت نه‪ٛ‬‬
‫آٖأ تط فُت غایی یقٗی غایتقٗاؾی ؾُؿؿی ت‪ٙ‬ر‪ ٛ‬زاضٖس‬
‫زض حاَی ن‪ ٛ‬ت‪ ٛ‬رع ٖؾطی‪ ٛ‬ض٘اٖها٘ی ن‪ ٛ‬ت‪ ٛ‬غایت يطایهی‬
‫فُٓی ٘ ٖ‪ ٛ‬ؾُؿؿی ْقتكس اؾت‪ .‬تكی‪ٖ ٛ‬ؾطی‪ٜٛ‬ای رسیس ته‪ٛ‬‬
‫ذه‪ٙ‬ل ضؾتاضيطایی ت‪ ٛ‬فُیت ؾافُی ت‪ٙ‬ر‪ ٛ‬نطز‪ ٘ ٚ‬فُت‬
‫غایی ضا ضز ْینٗٗس‪ .‬اظ ٖؾط قسْا ْقیاض ؾضیُت اذالقهی‬
‫افتساٌ ٖؿؿهاٖی اؾهت‪ .‬زض تحهج اظ ض٘ـ‪ٜ‬ها ٘ انه‪ٌٙ‬‬
‫تطتیت اذالقی اظ زیسيا‪ٖ ٚ‬ؾطیات رسیهس زض ض٘اٖهها٘ی‬
‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪Archive of SID‬‬
‫بررسی تربیت اخالقی از مىظر امام صادق(ع) (مباوی‪ ،‬اصًل‪ ،‬ريشهای تربیتی)‬
‫اظ آٔ ت‪ ٛ‬فٗ‪ٙ‬أ ضا‪ٜٓٗ‬ای فٍٓ زض تساتیط تطتیتهی اؾهتؿاز‪ٚ‬‬
‫نطز‪ .‬ان‪ ٌٙ‬زض فُ‪ ِٙ‬تطتیتی ت‪ ٛ‬قههٍ قضهی‪ٜ ٛ‬هایی نه‪ٛ‬‬
‫حا٘ی «تایس» اؾت تیأ ْی قه‪ٙ‬ز‪ ]11[ .‬تهطای تیهأ ‪ٜ‬هط‬
‫انُی ت‪ ٛ‬یهی اظ ٘یػيی‪ٜ‬ای فٓ‪ْٙ‬ی اٖؿأ تهی‪ ٛ‬ذ‪ٙ‬ا‪ٜ‬هس‬
‫قس‪ ٘ .‬زض پی آٔ‪ ،‬تطای ت‪ٙ‬ضیح ض٘ـ ‪ٜ‬ای تطتیتی ٖیع ته‪ٛ‬‬
‫تٗاؾههة تهه‪ ٛ‬انهه‪ ٌٙ‬اتههها ذ‪ٙ‬ا‪ٜ‬ههس قههس‪ .‬ض٘ـ‪ٜ‬هها‪ٖ ،‬یههع‬
‫زؾت‪ٙ‬ضاَقٍٓ‪ٜ‬ایی ‪ٜ‬ؿتٗس ن‪ ٛ‬ت‪ْ ٛ‬ا ْیي‪ٙ‬یٗس تطای ضؾهیسٔ‬
‫ت‪ْ ٛ‬كهس ٘ ْكه‪ٙ‬ز ْ‪ٙ‬ضزٖؾط چ‪ ٛ‬تایهس تهٗهیّ ایهٕ ض٘ـ‬
‫اضتثاط ْٗغكی ٘ ٖؾّ تیكهتطی زض اضائه‪ْ ٛ‬غاَهة ؾهطا‪ّٜ‬‬
‫ْیآ٘ضز‪ .‬زض ت‪ٙ‬ضیح ْغاَة تالـ قس‪ ٚ‬اؾت پؽ اظ تیأ‬
‫‪ٜ‬ط ْثٗا‪ ,‬ان‪ ٘ ٌٙ‬ض٘ـ ‪ٜ‬ای‪ْ ,‬طت‪ٙ‬ط ت‪ ٛ‬آٔ تها ت‪ٙ‬ره‪ ٛ‬ته‪ٛ‬‬
‫احازیج ٘ ض٘ایت ْٗتؿة ت‪ ٛ‬اْاِ نازـ (ؿ) ْؿتٗس ق‪ٙ‬ز‪.‬‬
‫زض ایٕ تحكیف ت‪ ٛ‬ان‪٘ ٌٙ‬ض٘ـ‪ٜ‬ایی اقاض‪ ٚ‬قس‪ ٚ‬اؾت ن‪ٛ‬‬
‫ْحكف ت‪ٙ‬اٖؿت‪ ٛ‬اؾت تهطای آٔ ْؿهتٗسات اظ احازیهج ٘‬
‫ض٘ایات ْٗتؿة ت‪ ٛ‬اْاِ نازـ (ؿ) تیاتس تسی‪ٝ‬ی اؾهت تها‬
‫رؿتز‪ٜ ٙ‬ای تهٓیُی زض ْٗاتـ تت‪ٙ‬أ انه‪٘ ٌٙ‬ض٘ـ‪ٜ‬های‬
‫زیًطی ٖیع تطای تطتیت اذالقی اؾترطاد نطز‪.‬‬
‫سيؽرپظيَؾرر‬
‫ض٘ـ پػ٘‪ٜ‬ف حاضط اظ ٖ‪ٙ‬ؿ تحُیٍ اؾٗازی ت‪ٙ‬ز‪ ٚ‬نه‪ ٛ‬تها‬
‫تطضؾی احه‪ٙ‬اٌ ٘ آحهاض ٘ تیهأ اقه‪ٙ‬اٌ ٘ احازیهج اْهاِ‬
‫نازـ(ؿ) ت‪ ٛ‬ت‪ٙ‬نیؽ تطتیت اذالقی اظ زیسيا‪ ٚ‬آٔ اْهاِ‬
‫تعضي‪ٙ‬اض پطزاذت‪ ٘ ٛ‬ؾپؽ تها تحُیهٍ اقه‪ٙ‬اٌ ٘ ض٘ایهات‬
‫ْصن‪ٙ‬ض‪ْ ،‬ثاٖی‪ ،‬ان‪ ٘ ٌٙ‬ض٘ـ‪ٜ‬های تطتیتهی اؾهترطاد ٘‬
‫اضائ‪ ٛ‬قس‪ ٚ‬اؾت‪.‬‬
‫راْق‪ْ ٛ‬تٗی تحكیف قاٍْ نُی‪ْٗ ٛ‬اتـ زؾت اٌ٘ (آحاض‬
‫ْطت‪ٙ‬ط ٘ ْٗتؿة ت‪ ٛ‬اْاِ نازـ(ؿ)) ٘ ْٗاتـ زؾهت زِ٘ ا‬
‫ظْٗاتـ غٗی اؾالْی ٘ احازیج ٘ ض٘ایات ٘ اق‪ٙ‬اٌ ْٗكه‪ٌٙ‬‬
‫اظ اْاِ نازـ(ؿ) اؾت نه‪ ٛ‬زض ٖكهطیات ٘ ؾهایت‪ٜ‬های‬
‫ایٗتطٖتی ْهص‪ٜ‬ثی ٘ پهػ٘‪ٜ‬ف‪ٜ‬ها ٘ تحكیكهات ْهطتثظ تها‬
‫ْ‪ٙ‬ض‪ٙ‬ؿ تحكیف ْ‪ٙ‬ر‪ٙ‬ز ْیتاقس‪.‬‬
‫ْزٓ‪ٙ‬ف‪ ٛ‬قاٖ‪ٖٗٓٙ‬سی‪ٜ‬ای قٗاذت‪ ٛ‬قهس‪ ٚ‬زض فُه‪ٖ ِٙ‬ؾهطی‬
‫ي فتٍرَ یرپظيَؾرر‬
‫تسیٕ ْٗؾ‪ٙ‬ض اتتسا اقاض‪ْ ٚ‬رتههطی ته‪ ٛ‬اذهالـ ٘تطتیهت‬
‫اذالقی اظ زیسيا‪ ٚ‬اْاِ نازـ (ؿ) ذ‪ٙ‬ا‪ٜ‬س قس ٘ زض ازاْ‪ٛ‬‬
‫‪68‬‬
‫‪Daneshvar (Raftar)/Education and Society/ Shahed University / 16th Year / 2010 / No.39‬‬
‫ْقانط‪ .‬تا اٖسنی تؿاْح ْیت‪ٙ‬أ يؿت زض آحاض زاٖكٓٗسأ‬
‫ْتكسِ ْاٖٗس ذ‪ٙ‬ار‪ٖ ٛ‬هییطاَسیٕ ع‪ٙ‬ؾی ٘ غعاَی‪ ،‬ض٘یهطز‬
‫حانّ تط تطتیت اذالقی تیكتط ض٘یههطز عثیقهی ٘ عثهی‬
‫اؾت‪ .‬تسیْٕقٗا ن‪ْ ٛ‬قتكس ت‪ٙ‬زٖس تطای ایزاز ؾضهائٍ ٘ اظ‬
‫تیٕ تطزٔ ضشائٍ‪ ،‬تایس ت‪ ٛ‬عثیقت ٘ عة اقتسا نطز‪ .‬اقتسا ت‪ٛ‬‬
‫عثیقت ت‪ ٛ‬ایٕ ْقٗا اؾت ن‪ٖ ٛ‬رؿهت تایهس ته‪ ٛ‬تطتیهت ٘‬
‫ت‪ٝ‬صیة ق‪ٙ‬ای ٖؿؿاٖی ای پطزاذت ن‪ ٛ‬زض اٖؿهأ تهیف اظ‬
‫زیًط ق‪ٙ‬ا ضقس ْی نٗس ٘اقتساض ت‪ ٛ‬عة ت‪ ٛ‬ایٕ ْقٗاؾت ن‪ٛ‬‬
‫ٖرؿت تایس ؾثة ضؾتاض‪ٜ‬ای ٖات‪ٗٝ‬زاض اذالقی ضا قٗاؾایی‬
‫٘ ؾپؽ تا اؾتؿاز‪ ٚ‬اظ ض٘ـ ‪ٜ‬ای ْرتُهؽ آٔ ضا اظ ْیهأ‬
‫تطز ٘ پؽ اظ آٔ ؾقی نطز حاَهت ؾهالْت اذالقهی زض‬
‫ؾطز حؿؼ ق‪ٙ‬ز‪ .‬زض تحكیكاتی ن‪ ٛ‬زض ز٘ض‪ْ ٚ‬قانط زض تاض‪ٚ‬‬
‫تطتیت اذالقی قهس‪ْ ٚ‬هی ته‪ٙ‬أ ته‪ ٛ‬ز٘ ض٘یههطز اقهاض‪ٚ‬‬
‫نطز‪]1[.:‬‬
‫اَؽ‪ -‬ض٘یهطز اؾترطاد زالَت ‪ٜ‬ای ؾُؿؿ‪ٜ ٛ‬ای اؾالِ‬
‫زض تطتیت اذالقی‪ :‬زض ایٕ ض٘یههطز ْحكهف ْهی ن‪ٙ‬قهس‬
‫زالَت‪ٜ‬ا ٘آحاض ؾُؿؿ‪ ٛ‬اؾالْی ذانی ضا زض ظْیٗ‪ ٛ‬تطتیهت‬
‫اذالقی اؾترطاد نٗس (ض٘یهطز ؾُؿؿی)‬
‫دوماهنامه علمي – پژوهشي دانشور رفتار‪/‬تربيت واجتماع ‪ /‬دانشگاه شاهد ‪ /‬اسفند ‪ / 88‬سال شانزدهم ‪ /‬شماره ‪39‬‬
‫ب‪ -‬ض٘یهطز نكؽ ٘اؾهترطاد تطتیهت اذالقهی اظ‬
‫ْٗاتـ اؾالْی‪ ،‬یقٗی قطآٔ ٘ ؾٗت‪ :‬زض ایٕ ض٘یهطز ْحكف‬
‫ْؿائٍ ٘ ْ‪ٙ‬ض‪ٙ‬فات اذالقی ضا ت‪ ٛ‬قطآٔ ٘ ؾهٗت فطضه‪ٛ‬‬
‫نطز‪ْ ٘ ٚ‬ین‪ٙ‬قس پاؾد آٖ‪ٝ‬ا ضا اظ ْته‪ ٔٙ‬زیٗهی اؾهتٗثاط‬
‫نٗس(ض٘یهطز ْتٗی) زضایٕ تحكیف ض٘یهطز غاَثی ض٘یههطز‬
‫ْتٗی اؾت ن‪ ٛ‬تال ـ ْیق‪ٙ‬ز تها ت‪ٙ‬ره‪ ٛ‬ته‪ ٛ‬احازیهج ٘‬
‫ض٘ایات ٘ ق‪ ٘ ٌٙ‬تكطیط ٘ ضؾتاض ٘ نطزاض ْٗؿ‪ٙ‬ب ت‪ ٛ‬اْهاِ‬
‫نازـ(ؿ) ْثهاٖی‪ ،‬انه‪٘ ٌٙ‬ض٘ـ ‪ٜ‬های تطتیهت اذهالـ‬
‫اؾترطاد يطزز‪ .‬زض ایٕ ضاتغ‪ ٛ‬ؾ اٌ پػ٘‪ٜ‬كی ظیط ْغهطا‬
‫اؾت‪ْ :‬ثاٖی‪ ،‬ان‪ ٘ ٌٙ‬ض٘ـ‪ٜ‬ای تطتیت اذالقهی اظ ٖؾهط‬
‫اْاِ نازـ(ؿ) نساْٗس؟‬
‫زض ایٕ پػ٘‪ٜ‬ف‪ْ،‬ثاٖی يعاض‪ٜ ٚ‬ای ت‪ٙ‬نیؿی ‪ٜ‬ؿتٗس ن‪ٛ‬‬
‫فٗایت ت‪٘ ٛ‬یػيی ‪ٜ‬ای اؾاؾهی اٖؿهأ زاضٖهس ٘زض ٘اقهـ‬
‫چ‪ ٔٙ‬ض٘أ قٗاؾی ٘ راْق‪ ٛ‬قٗاؾهی اؾهت نه‪ ٛ‬تقُهیّ ٘‬
‫تطتیت ت‪ ٛ‬آٔ تهی‪ ٛ‬زاضز‪ ٘ .‬انٍ‪ ،‬قافس‪ ٚ‬فاْ‪ٛ‬ای اؾت نه‪ٛ‬‬
‫ْیت‪ٙ‬أ آٔ ضا ت‪ْٗ ٛ‬عَ‪ ٛ‬زؾت‪ٙ‬ضاَقٍٓ نُی زض ٖؾط يطؾت ٘‬
‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫‪Archive of SID‬‬
‫دکتر محسه فرمهیىیفراهاوی ي همكاران‬
‫‪Daneshvar (Raftar)/Education and Society/ Shahed University / 16th Year / 2010 / No.39‬‬
‫یریصلربمًیريرصَذر‬ ‫ت‪ ٛ‬ؾ اٌ تحكیف پاؾد زاز‪ ٚ‬ذ‪ٙ‬ا‪ٜ‬س قس‪ .‬تسیٕ ْٗؾ‪ٙ‬ض اتتسا‬
‫تك‪ٙ‬ی یم ْؿ‪ ِٙٝ‬فاِ اذالقی اؾهت ٘زض نهسض ْؿها‪ٜ‬یّ‬
‫اذالقی قطاض زاضز٘ زاض٘ی قؿا ترف تیٓهاضی ‪ٜ‬ها قُهة‬
‫٘رؿّ اؾت‪ .‬تكه‪ٙ‬ا ٖیط٘یهی اؾهت ض٘حهاٖی نه‪ ٛ‬تطاحهط‬
‫تٓطیٕ ‪ٜ‬ای ظیهاز پسیهس ْهیآیهس ٘پط‪ٜ‬یهع ‪ٜ‬های ْقكه‪ٌٙ‬‬
‫ْ٘ٗغكی‪َ،‬ع یم عطؼ ؾثة ْ٘كسْه‪ ٛ‬پسیهس آْهسٔ ایهٕ‬
‫حاَت ض٘حاٖی اؾت ٘اظ عطؼ زیًط ْقُ‪ٖ ٘ ٌٙ‬تیزه‪ ٛ‬أ‬
‫اؾت‪ .‬ظ‪ٜ‬س ٖیع ت‪ْ ٛ‬قٗای زٌ ٖثؿتٕ ت‪ ٛ‬زٖیا ٘ ض‪ٜ‬ا قهسٔ اظ‬
‫اؾاضت اؾت‪.‬ظ‪ٜ‬س تطل زٖیای ْهصْ‪٘ ِٙ‬زٌ نٗهسٔ اظ آٔ‬
‫اؾت‪ .‬اٖؿأ رع تا ظ‪ٜ‬س یقٗی پكت نهطزٔ ته‪ ٛ‬تقُكهات‬
‫پؿت ٘ تطل زَثؿتًی ‪ٜ‬ای ٖؿؿاٖی پیف ٖٓهیض٘ز ٘ ته‪ٛ‬‬
‫نٓاٌ حكیكی ٖٓیضؾس‪ .‬اْاِ نازـ (ؿ) ؾطْ‪ٙ‬ز‪ٚ‬اٖس‪ٜٓ« :‬ه‪ٛ‬‬
‫تسی زض ذاٖ‪ٛ‬ای ٖ‪ٝ‬از‪ ٚ‬قس‪ ٚ‬اؾت ٘نُیسـ ضا ز٘ؾتی زٖیا‬
‫قطاض زاز‪ٚ‬اٖس ٘‪ٖ ٜٛٓ‬یهی زض ذاٖه‪ٛ‬ای ٖ‪ٝ‬هاز‪ ٚ‬قهس‪ ٚ‬اؾهت‬
‫٘نُیسـ ضا ظ‪ٜ‬هس قهطاض زاز‪ٚ‬اٖهس‪ .]12،13[ ».‬ظ‪ٜ‬هس تٗهاتط‬
‫ؾطْایكات اْاِ نهازـ (ؿ) تافهج آضاْهف ٘ آؾه‪ٙ‬زيی‬
‫اؾت‪ .‬اْاِ نازـ (ؿ) زض ایٕ ظْیٗ‪ْ ٛ‬ی ؾطْایٗس «قیؿتًی‬
‫زض زٖیا غّ ٘اٖس٘‪ ٚ‬اؾت ٘ ظ‪ٜ‬س زض زٖیا آؾایف رؿهّ ٘‬
‫دوماهنامه علمي – پژوهشي دانشور رفتار‪/‬تربيت واجتماع ‪ /‬دانشگاه شاهد ‪ /‬اسفند ‪ / 88‬سال شانزدهم ‪ /‬شماره ‪39‬‬
‫رأ اؾت‪ ]14[ .‬اْاِ زض رای زیًط ْیؾطْایٗهس‪ :‬اظ ذهسا‬
‫پط٘ا نٗیس ٘ زیٗتأ ضا تا پاضؾایی ًٖ‪ٝ‬ساضیس‪]15[.‬‬
‫‪-‬رسيؽرمشیلبٍريرمح ػبٍروفغر‬
‫یهی اظ ض٘ـ‪ٜ‬ای ْ‪ ّٝ‬ذ‪ٙ‬زؾاظی‪ ،‬حؿابضؾی اظ ذه‪ٙ‬ز‬
‫اؾت ایٕ ن‪ ٛ‬اٖؿأ ت‪ ٛ‬حؿاب ضؾی ٖؿؽ ذ‪ٙ‬یف تپطزاظز‬
‫اظ ؾؿاضـ‪ٜ‬ای اْاِ نازـ (ؿ) اؾت‪ .‬اْاِ ْیؾطْایٗسه اظ‬
‫‪ٜٙ‬ی ٘ ‪ٜٙ‬ؼ‪ٜ‬ای ذ‪ٙ‬ز تپط‪ٜ‬یعیس‪ٜٓ ،‬چٗأ ن‪ ٛ‬اظ زقٓٗأ‬
‫ذ‪ٙ‬ز پط‪ٜ‬یع ْینٗیهس‪ ٘ ]12[ .‬یها ْهیؾطْایٗهس ه تهط ‪ٜ‬هط‬
‫ْؿُٓاٖی ن‪ْ ٛ‬ا «ائٓ‪ »ٛ‬ضا ْیقٗاؾهس‪٘ ،‬ارهة اؾهت نه‪ٛ‬‬
‫ناض‪ٜ‬ای قثاٖ‪ ٛ‬ض٘ظ ذ‪ٙ‬ز ضا ت‪٘ ٛ‬رسأ ذ‪ٙ‬ز فطض‪ ٛ‬نٗس‪٘ .‬‬
‫ْحاؾة ذ‪ٙ‬ز تاقس ايط زض افٓاٌ ذ‪ٙ‬ز ناض ٖیههی ز‪ٜ‬یهس‬
‫آٖطا تیكتط ٖٓایس ٘ ايط يٗا‪ٜ‬ی زیس اظ آٔ ت‪ٙ‬ت‪ ٛ‬نٗس‪ ،‬تا ض٘ظ‬
‫قیاْت ذ‪ٙ‬اض ًٖطزز‪]15[.‬‬
‫ت‪ ٛ‬ناض يیطی ض٘ـ ‪ٜ‬ایی ‪ٜٓ‬چ‪ْ :ٔٙ‬طاقث‪ْ ٘ ٛ‬حاؾث‪ٖ ٛ‬ؿهؽ‪،‬‬
‫‪-‬رسيؽرمد َذٌريربحم لربشروفغر‬
‫قی‪ ٚٙ‬زیًطی ن‪ ٛ‬زض ؾیط‪ ٚ‬تطتیتی ائٓ‪ْ ٛ‬قه‪ْٙ‬یٕ ته‪٘ٛ‬یهػ‪ٚ‬‬
‫زض ؾطْایكات اْهاِ نهازـ (ؿ) زض ْثهاضظ‪ ٚ‬تها تؿهؽ ٘‬
‫‪69‬‬
‫ْثٗا‪ ،‬ؾپؽ ان‪ْ ٌٙ‬طت‪ٙ‬ط ت‪ ٛ‬آٔ ْثٗا ٘زض اٖت‪ٝ‬ا ض٘ـ‪ٜ‬های‬
‫تطتیتی ْطت‪ٙ‬ط ت‪ ٛ‬آٔ اقاض‪ ٚ‬ذ‪ٙ‬ا‪ٜ‬س قس ٘زض اٖت‪ٝ‬ای ‪ٜ‬طْثٗها‬
‫ٖیع رسٌ٘ ْطت‪ٙ‬ع‪ ٛ‬اضائ‪ ٛ‬ذ‪ٙ‬ا‪ٜ‬س يطزیس‪ .‬اْاِ نازـ(ؿ) زض‬
‫ْ‪ٙ‬ضز اذالـ ْیؾطْایٗس‪» :‬اذالـ ترككی اؾت ن‪ ٛ‬ذسای‬
‫فع٘رٍ ت‪ْ ٛ‬رُ‪ٙ‬قهاتف فغها ْهینٗهس ٘ تركهی اظ آٔ‬
‫غطیعی ٘ ؾغطی ٘ تطذی اظ آٔ (٘اتؿت‪ )ٛ‬ت‪ٖ ٛ‬یت (آزْهی)‬
‫اؾت (یقٗی تها تههٓیّ ٘ انتؿهاب ٘ تٓهطیٕ حانهٍ‬
‫ْیق‪ٙ‬ز ٘ غطیع‪ ٘ ٚ‬ؾغطت حهاٖ‪ٙ‬ی ْهیيهطزز) [‪ ٘ ]12‬تها‬
‫ْغاَق‪ ٛ‬ؾیط‪ ٚ‬تطتیتهی آٔ حضهطت ْهیته‪ٙ‬أ ایهٕ عه‪ٙ‬ض‬
‫تطزاقت نطز ن‪ :ٛ‬تطتیت اذالقی ‪ٜٓ‬أ پال نهطزٔ غثهاض‬
‫ؾطاْ‪ٙ‬قههی اظ ؾغههطت اٖؿههاٖی اؾههت ٘ اظ عههطؼ زیًههط‬
‫پط٘ضـ اؾهتقساز‪ٜ‬ای ٖ‪ٝ‬ؿته‪٘ ٛ‬ی تهطای نؿهة ؾضهایٍ‬
‫اذالقی اؾهت ٘ ٘ازاقهتٕ ٖؿهؽ اٖؿهاٖی ته‪ ٛ‬تٓهطیٕ ٘‬
‫ْٓاضؾت زض آٖچ‪ ٛ‬ت‪ ٛ‬ذ‪ٙ‬تی ٘ ذیط اذالقی تقثیط ْی ق‪ٙ‬ز‬
‫٘ اٖؿأ ضا ت‪ ٛ‬ؾ‪ٙ‬ی ضقس ٘ تقاَی اَ‪ٝ‬ی ض‪ْ ٜٔٙٓٗ‬یؾهاظز‬
‫٘ ز٘ضی اظ آٖچ‪ ٛ‬اٖؿأ ضا اظ ذساٖ٘هس ٘ ؾهقازت اتهسی‬
‫ز٘ض ْیؾاظز‪ْ ،‬یتاقس‪ .‬تطتیت اذالقهی اظ زیهسيا‪ ٚ‬اْهاِ‬
‫نازـ (ؿ) ت‪ٙ‬حیس ْساض‪،‬تك‪ٙ‬ا ْح‪ٙ‬ض ٘ؾغطت ْساض اؾت‪.‬‬
‫مبى یریيل‪:‬ر ذیخًيتريربىذگتر ذیر‬
‫ْغاتف ایٕ ْثٗا‪ ،‬اؾاؼ تطتیت اذهالـ اؾهالْی‪،‬تا٘ض ته‪ٛ‬‬
‫٘حساٖیت ذساٖ٘س ٘ تٗسيی ا٘ؾت‪ ،‬ظیطا اذهالـ ؾاضهُ‪ٛ‬‬
‫زض حثات ٘ ز٘اِ ذ‪ٙ‬ز ٖیاظ ت‪ ٛ‬ضاْٗی زاضز ن‪ ٛ‬اظ آٔ حؿؼ‬
‫٘ حطاؾت نٗس ٘ایٕ ضإْ چیعی رع٘ ت‪ٙ‬حیس ٘ تٗهسيی‬
‫ذسا ٖیؿت‪ .‬زض ٘اقـ تٗ‪ٝ‬ا زغ ْحهٓی ن‪ْ ٛ‬ی ت‪ٙ‬اٖس اٖؿهأ‬
‫ضا اظ ‪ٜ‬ط ي‪ ٖٛٙ‬حغا َ٘ػعـ ٘ ضشیُت‪ٜ‬های اذالقهی تهاظ‬
‫زاضز‪،‬زغ ت‪ٙ‬حیس ٘تٗسيی ذساؾت‪ .‬تالـ تٓاِ اٖثیها ایهٕ‬
‫ت‪ٙ‬ز‪ ٚ‬اؾت ن‪ ٛ‬تا يك‪ٙ‬زٔ ضا‪ ٚ‬تٗسيی ذسا اٖؿأ‪ٜ‬ها ضا ته‪ٛ‬‬
‫غایت تطتیت ؾ‪ٙ‬ـ ز‪ٜٗ‬س َصا زض تطتیهت اذالقهی تكه‪ٙ‬ا ٘‬
‫ظ‪ٜ‬س اَ‪ٝ‬ی‪ ،‬ان‪ ٘ ٌٙ‬زؾت‪ٙ‬ضاَقٍٓ‪ٜ‬ایی اؾت ن‪ْ ٛ‬غاتف تها‬
‫ؾطْایكات اْاِ نازـ (ؿ) تایس اظ آٔ تیقیهت نهطز ٘ تها‬
‫ذ‪ٙ‬ؼ ٘ ضراء‪ ،‬اٖزاِ ٘ارثات ٘تطل ْحطْات ٘‪ ...‬ت‪ ٛ‬آٔ‬
‫ضؾیس‪.‬‬
‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪Archive of SID‬‬
‫بررسی تربیت اخالقی از مىظر امام صادق(ع) (مباوی‪ ،‬اصًل‪ ،‬ريشهای تربیتی)‬

‫یصلریعتذیلر‬
‫افتساٌ اؾت‪ٙ‬اضتطیٕ ٘ن‪ٙ‬تا‪ ٚ‬تطیٕ ضا‪ ٚ‬تطتیت اؾت ؾالْت‬
‫اذالقی ؾطز ٘ راْقه‪ ٛ‬زض يهط٘ تطتیتهی ْتقهازٌ اؾهت‪.‬‬
‫حٓهای اؾالْی اذالـ ضا زض افتساٌ زض ذ‪ٙ‬ی ٘ نؿات‬
‫ْیزاٖٗس ٘ تطای ؾقازت ٘ ضؾتًاضی اٖؿأ ٘ ضؾاٖسٔ ا٘‬
‫ت‪ ٛ‬ؾقازت ضا‪ ٚ‬افتساٌ ضا ت‪ٙ‬نی‪ْ ٛ‬ینٗٗس‪ .‬تط ‪ٜ‬ط ذطزْٗسی‬
‫٘ارة اؾت ن‪ ٛ‬زض انتؿاب ؾضهایٍ اذالقهی نه‪ ٛ‬حهس‬
‫٘ؾظ ٘افتساٌ زض ذه‪ٙ‬ی ٘ نهؿات اؾهت ٘ اظ راٖهة‬
‫قطیقت ت‪ْ ٛ‬ا ضؾیس‪ ٚ‬ن‪ٙ‬قا تاقس ٘ اظ ضشایٍ ن‪ ٛ‬اؾهطاط ٘‬
‫تؿطیظ اؾت ارتٗاب نٗس‪ .‬ذسای ْتقاٌ اْهت اؾهالْی ضا‬
‫اْتی ْتقازٌ ْ٘یاٖ‪ْ ٛ‬قطؾی ْینٗس (ؾ‪ٙ‬ض‪ ٚ‬تكط‪،ٚ‬آی‪)143 ٛ‬‬
‫یرسيؽریعتذیلرب مريیم ذر‬
‫اْیس تیف اظ اٖساظ‪ ٚ‬ؾطز ضا يؿتاخ‪٘ ،‬ذ‪ٙ‬ؼ ٘تیّ تهیف اظ‬
‫اٖساظ‪ ٚ‬ؾطز ضا ْت‪ٙ‬قؽ ْیؾهاظز َهصا ْطتهی زض ‪ٜ‬هط ؾقهٍ‬
‫اذالقی تایس تط ْساض افتساٌ ؾیط نٗس‪ .‬اظ اْاِ نازـ (ؿ)‬
‫ض٘اتت قس‪ ٚ‬اؾت ن‪ ٛ‬يؿت‪ :‬پسضِ ْی ؾطْ‪ٙ‬ز «‪ٜ‬هیچ تٗهس‪ٚ‬‬
‫ْ‪ْٗٙ‬ی ٖیؿت ًْط آٔ ن‪ ٛ‬زض زَف ز٘ ٖ‪ٙ‬ض اؾت‪ٖٙ :‬ض تهیّ‬
‫‪Daneshvar (Raftar)/Education and Society/ Shahed University / 16th Year / 2010 / No.39‬‬
‫ذ‪ٙ‬زؾاظی ت‪ ٛ‬آٔ تأنیس قس‪ ٚ‬اؾت‪ْ،‬زا‪ٜ‬س‪٘ ٚ‬تحٓیهٍ تهط‬
‫ٖؿؽ اؾهت‪ٖ .‬ؿهؽ اٖؿهأ اظ ؾهرتی ‪ٜ‬ها ٘ ٖاْالیٓهات‬
‫ٖاذ‪ٙ‬قایٗس اؾت ٘ تٓایٍ ت‪ ٛ‬ض‪ٜ‬ایی اظ آٖ‪ٝ‬ها ضا زاضز ٘ضا‪ٚ‬‬
‫ْثاضظ‪ ٚ‬تا ایٕ تٓایالت تحٓیٍ نطزٔ ایٕ حاالت تهطٖؿؽ‬
‫اؾت‪ .‬اْاِ نازـ (ؿ) ْیؾطْایٗس‪ :‬ه تا ٖؿؽ ذه‪ٙ‬ز ْاٖٗهس‬
‫زقٕٓ ْزا‪ٜ‬س‪ ٚ‬نٕ‪ ]16[ .‬ه نؿی نه‪ ٛ‬ضتثه‪ ٛ‬ا٘ تهاالتط ٘‬
‫تطتط اظ ت‪ ٙ‬اؾت ٘ تا ت‪ْ ٙ‬راَؿهت ْهینٗهس (ضأی ا٘ ضا)‬
‫تپصیط ٘ ٖؿؽ ذ‪ٙ‬ز ضا زض تطاتط ا٘ ضاِ ٘ ْٗكهاز ٖٓها‪ ،‬ظیهطا‬
‫تطای ایٕ اقطاض ت‪ ٛ‬ؾضیُت ٘ تطتطی ا٘ نطز‪ٚ‬ای نه‪ ٛ‬تها ا٘‬
‫ْراَؿت ٖهٗی‪]15[ .‬‬
‫یرسيؽرپشَ ضریصرمع صتر‬
‫اْاِ نازـ زض ایٕ ظْیٗ‪ْ ٛ‬ی ؾطْایه ْثازا اظنؿاٖی تاقهی‬
‫ن‪ ٛ‬ت‪ْ ٛ‬طزِ اظ يٗا‪ٜ‬ی ن‪ ٛ‬نطز‪ٚ‬اٖس ْیتطؾس ٘ اظ يٗا‪ ٚ‬ذ‪ٙ‬ز‬
‫ایٕٓ ت‪ ٛ‬ؾط ْیتطز‪]12[.‬‬
‫سيؽَ یربشب تتر‬
‫ر‬ ‫یصًلر‬ ‫مبى ر‬
‫‪ْ .1‬طاقث‪ْ٘ ٛ‬حاؾث‪ٖ ٛ‬ؿؽ‬

‫دوماهنامه علمي – پژوهشي دانشور رفتار‪/‬تربيت واجتماع ‪ /‬دانشگاه شاهد ‪ /‬اسفند ‪ / 88‬سال شانزدهم ‪ /‬شماره ‪39‬‬
‫تك‪ٙ‬ی ٘‬ ‫ذسار‪ٙ‬یی ٘‬
‫٘ ٖ‪ٙ‬ض اْیس ن‪ ٛ‬ايط ایٕ ٘ظٔ ق‪ٙ‬ز‪ ،‬اظ آٔ تیكهتط ٖثاقهس ٘‬ ‫‪ْ .2‬زا‪ٜ‬س‪ ٘ ٚ‬تحٓیٍ تط ٖؿؽ‬
‫ظ‪ٜ‬س‬ ‫تٗسيی ذسا‬
‫ايط آٔ ٘ظٔ ق‪ٙ‬ز‪ ،‬اظ ایٕ تیكتط ٖثاقس‪ ]12[.‬ت‪ٝ‬تطیٕ ظْیٗه‪ٛ‬‬ ‫‪ .3‬پط‪ٜ‬یع اظ ْقانی‬

‫تطای ضقس ٘تقاَی افتساٌ تیّ ٘اْیس اؾهت‪ .‬اْهاِ نهازـ‬

‫وذيـٍيسصیر‬
‫ر‬ ‫مبى یردي ‪:‬رعماو الريری‬
‫(ؿ) زض ایٕ ظْیٗ‪ْ ٛ‬یؾطْایس ه ت‪ ٛ‬ذساٖ٘س چٗهأ اْیهس٘اض‬
‫یهی اظ اتقاز ؾهطی اؾالِ زف‪ٙ‬ت ت‪ ٛ‬اٖسیك‪٘ٛ‬ضظی ٘ تؿهط‬
‫تاـ ن‪ ٛ‬ت‪ ٙ‬ضا ت‪ ٛ‬اٖزاِ يٗا‪ٜ‬أ تی پط٘ا ٖهٗهس ٘ اظ ذهسا‬
‫اؾت‪ْ .‬ت‪ ٔٙ‬زیٗی ْا ْؿُٓاٖأ ت‪ٙ‬نی‪ْ ٛ‬ی نٗٗس ن‪ ٛ‬اٖؿهأ‬
‫چٗأ تتطؼ ن‪ ٛ‬ت‪ ٙ‬ضا اظ ضحٓت ا٘ ٖ‪ْٙ‬یس ٖؿاظز‪]14[.‬‬
‫‪ٜٙٓ‬اض‪ ٚ‬تا ْكا‪ٜ‬س‪ ٚ‬ر‪ٝ‬أ ‪ٜ‬ؿتی‪ ،‬ت‪ ٛ‬قسضت ٘ ٖكهاٖ‪ٜ ٛ‬های‬
‫‪ٜ‬ؿتی تیٗسیكس‪ .‬تؿهط زض تكطیـ‪ ،‬تؿهط زض اْ‪ٙ‬ض ارتٓافی‪،‬‬
‫یرسيؽرم وٍرسيیردسرك سَ ريرعب دیتر‬
‫تؿهط زض تاضید‪ ،‬تؿهط زض ذ‪ٙ‬ز‪ٜٖٖٛٙٓ ،‬ایی اظ تؿههط شنهط‬
‫اٖحطاؼ اظ افتساٌ زض ‪ٜ‬هط چیهع اظ رُٓه‪ ٛ‬زض فثهازت ٘‬
‫قس‪ ٚ‬زض ْت‪ ٔٙ‬زیٗی ْاؾت‪ْ .‬غاتف ایٕ ْثٗا‪ ،‬اٖسیك‪٘ٛ‬ضظی‪،‬‬
‫ؾقاَیت ‪ٜ‬ای ْرتُؽ ظٖسيی‪ ،‬اٖحطاؼ اظ حف ٘ يٓطا‪ٜ‬هی‬
‫٘یػيی ْتٓایعنٗٗس‪ ٚ‬تكط اظ حی‪ٙ‬اٖات ٘ اؾهاؼ اذهالـ ٘‬
‫اؾت‪ .‬اْاِ فُی(ؿ) زض ٘نهیتی ته‪ْ ٛ‬حٓهس اته‪ ٙ‬حٗؿیه‪ٛ‬‬
‫تطتیت اذالقی اؾت‪ ،‬چطا ن‪ ٛ‬اظ ْزٗه‪ ٔٙ‬اٖتؾهاض افٓهاٌ‬
‫ْیؾطْایس‪ٜ :‬ط ن‪ْ ٛ‬یاٖه‪ ٛ‬ض٘ی ضا تهطل نٗهس اظ ضا‪ ٚ‬حهف‬
‫اذالقی ٖٓهیته‪ٙ‬أ زاقهت‪ .‬زض ایهٕ ضاؾهتا ْغهاتف تها‬
‫ْٗحطؼ ق‪ٙ‬ز‪ :‬اْاِ نازـ (ؿ) زض ایٕ ظْیٗ‪ْ ٛ‬یؾطْایٗس ه‬
‫ؾطْایكههات اْههاِ نههازـ(ؿ) تایههس اظ تقكههٍ‪ ،‬تههصنط‪،‬‬
‫ْٕ ضإْ ْیق‪ ِٙ‬ن‪ ٛ‬ايط نؿهی ْیاٖه‪ٛ‬ض٘ی نٗهس‪ ،‬ؾكیهط‬
‫ز٘ضاٖسیكههی ٘ ْكهه‪ٙ‬ضت تهها زیًههطأ‪ ،‬تهه‪ ٛ‬فٗهه‪ٙ‬أ‬
‫ٖك‪ٙ‬ز [‪ ]17‬اؾاؾا تطتیت ؾغطی تطتیتی ْقتسٌ اؾت ٘ ته‪ٛ‬‬
‫زؾت‪ٙ‬ضاَقٍٓ‪ٜ‬های نُهی ت‪ٝ‬هط‪ ٚ‬يطؾهت ٘ تها ض٘ـ‪ٜ‬هایی‬
‫ز٘ض اظ ‪ٜ‬طي‪ ٖٛٙ‬اؾطاط ٘ تؿطیظ اؾت‪ .‬ذساٖ٘هس آزْهی ضا‬
‫‪ٜٓ‬چ‪ ٔٙ‬تاٍْ ٘ تستط زض اْ‪ٙ‬ض‪ ،‬افتساٌ‪ ،‬آیٗس‪ًٖٚ‬طی ٘ اْهط‬
‫ت‪ٛ‬ي‪ ٖٛٙ‬ای ذُف نطز‪ ٚ‬اؾت ن‪ٜ ٛ‬طي‪ ٖٛٙ‬اؾهطاط ٘ تؿهطیظ‪،‬‬
‫ت‪ْ ٛ‬قط٘ؼ ٘ ٖ‪ٝ‬ی اظ ْٗهط زض ایٕ ْؿیط ياِ تطزاقت‪.‬‬
‫افتساٌ ا٘ ضا ت‪ْ ّٜ ٛ‬یظٖس‪.‬‬

‫‪71‬‬ ‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫‪Archive of SID‬‬
‫دکتر محسه فرمهیىیفراهاوی ي همكاران‬
‫‪Daneshvar (Raftar)/Education and Society/ Shahed University / 16th Year / 2010 / No.39‬‬

‫تهه‪ٛ‬زؾههت ٖتهه‪ٙ‬أ آ٘ضز‪ٖٖٙٓ ]12[ .‬هه‪ ٛ‬ظیههط ْهههساقی اظ‬ ‫یصلربزكشرر‬

‫ت‪ ٛ‬ناضيیطی ض٘ـ تثكیط زض ؾطْایكات اْهاِ نهازـ (ؿ)‬
‫اؾت‪ .‬اظ «تكیط ز‪ٜ‬أ» ٖكٍ قس‪ ٚ‬اؾهت‪ ،‬ته‪ ٛ‬اْهاِ نهازـ‬
‫يؿتّ‪ ،‬چ‪ ٛ‬تؿا اظ حذ ْحطِ٘ ْیق‪ ٘ ِٙ‬زض ض٘ظ‪ ٚ‬فطؾ‪ ٛ‬زض‬
‫نٗاض قثط اْاِ حؿیٕ (ؿ) ْطاؾّ فطؾ‪ ٛ‬ضا ت‪ ٛ‬را ْهیآ٘ضِ‪.‬‬
‫اْاِ ؾطْ‪ٙ‬ز احؿٗتای تكیط»‪]12[ .‬‬
‫اذالقی اؾت‪َ .‬صا قطآٔ نطیّ نتاب شنط اؾهت ٘پیهاْثط‬
‫‪-‬رسيؽرعبشترآمًصیرر‬
‫اظ رُٓ‪ ٛ‬ض٘ـ ‪ٜ‬ای تطتیتی پیك‪ٙ‬ایأ ْقه‪ ِٙ‬اؾت فثطت‬
‫يطؾتٕ یقٗی اظ نؿات تس ٘ ضشیُ‪ ٛ‬ت‪ ٛ‬نؿات ذ‪ٙ‬ب فث‪ٙ‬ض‬
‫نطزٔ‪ .‬ضا‪ٜٚ‬ای نؿة فثطت ْتقسز اؾت ن‪ ٛ‬اظ ْ‪ّٝ‬تهطیٕ‬
‫آٖ‪ٝ‬ا فثطت اظ ظٖسيی يصقهتًأ اؾهت تهاضید آییٗه‪ٛ‬ای‬
‫اؾت ن‪ ٛ‬ضاظ پیط٘ظی ٘قهؿت ْطزْأ‪ ،‬فُهٍ فؾٓهت ٘‬
‫اٖحغاط ر‪ٙ‬اْـ‪ ٘ ،‬ف‪ٙ‬اٍْ شَت ٘ فهعت آٖ‪ٝ‬ها ضا تره‪ٙ‬تی‬
‫ٖكأ ْی ز‪ٜ‬س‪ٖ .‬كف تطتیتی فثطت اظ زیهسيا‪ْ ٚ‬قهه‪ْٙ‬یٕ‬
‫(ؿ) ایٕ اؾت ن‪ ٛ‬اٖؿأ ضا ا‪ ٍٜ‬فث‪ٙ‬ض اظ غؿُت ت‪ ٛ‬تهیطت‬
‫نٗس ٘ ا٘ ضا اظ ذاٖ‪ ٛ‬غط٘ض تیط٘ٔ آ٘ضز ٘ ت‪ ٛ‬ذاٖه‪ ٛ‬قهق‪ٙ‬ض‬
‫تطؾاٖس اْاِ فُی (ؿ) زض ایٕ ظْیٗ‪ْ ٛ‬یؾطْایس‪ْ :‬هٕ افتثهط‬
‫دوماهنامه علمي – پژوهشي دانشور رفتار‪/‬تربيت واجتماع ‪ /‬دانشگاه شاهد ‪ /‬اسفند ‪ / 88‬سال شانزدهم ‪ /‬شماره ‪39‬‬
‫٘اغ‪ ٚ‬شنط ت‪ْ ٛ‬قٗهای یهازآ٘ضی اؾهت‪ .‬آزْهی ته‪ ٛ‬ؾهثة‬
‫ؾط٘ضؾتٕ زض تاضیهی‪ٜ‬ای ْطتث‪ ٛ‬حی‪ٙ‬اٖی ٘يطؾتاض قهسٔ زض‬
‫تٗس‪ٜ‬ای زٖی‪ٙ‬ی زچاض غؿُت اظ یاز حف‪٘ ،‬ؾطاْ‪ٙ‬ـ نهطزٔ‬
‫حكیكت ‪ٜ‬ؿتی ْیق‪ٙ‬ز‪،‬زض ایٕ حاَهت ضا‪ٖ ٚ‬زهات اٖؿهأ‬
‫ْتصنط قسٔ ا٘ ت‪ ٛ‬حكیكتف ٘ضر‪ٙ‬ؿ زازٔ ٘ی ته‪ْ ٛ‬ههاضِ‬
‫انطِ (ل) تصنط ز‪ٜٗ‬س‪ ٚ‬حكایف‪.‬ؾصنط آٖا اٖت ْصنط‪،‬پؽ‬
‫تصنط ز‪ ٚ‬ن‪ ٛ‬ت‪ ٙ‬ؾكظ تصنطز‪ٜٗ‬هس‪ٚ‬ای (قهطآٔ‪ ،‬فاقهی‪ ٛ‬آیه‪ٛ‬‬
‫‪ .)21‬اْاِ نازـ (ؿ) ْیؾطْایٗس «‪ٜ‬یچ چیع ٖیؿت رع آٔ‬
‫ن‪ ٛ‬تطای آٔ حس ٘ اٖساظ‪ٚ‬ای اؾت ن‪ ٛ‬تسأ پایأ ْیپصیطز‬
‫رعء شنط ذسا ن‪ ٛ‬حسی ٖساضز تا پایأ پهصیطز»‪ ]12[ .‬زض‬
‫رای زیًط اْاِ ْیؾطْایس ه تا ت‪ٙ‬اٖیس زض ‪ٜ‬هط ؾهافت اظ‬
‫قة ٘ ض٘ظ شنط ذسا تؿیاض نٗیس ظیطا ذساٖ٘س ؾطْ‪ٙ‬ز‪ ٚ‬ا٘‬
‫ضا تؿیاض شنط نٗیس‪ ٘ -‬یا ْی ؾطْایس‪« :‬ذسا ‪ٜ‬هّ یهاز نهٕ‬
‫ْ ْٗی اؾت ن‪ ٛ‬ا٘ ضا یاز نٗس»‪]18[ .‬‬
‫ر‬
‫‪-‬رسيؽریمشربٍرمعشيفريروُتریصرمىكشرر‬

‫اتهط‪ٜ :‬طن‪ ٛ‬فثطت يیطز تیٗا ق‪ٙ‬ز [‪ ]28‬اْهاِ نهازـ (ؿ)‬ ‫اْاِ نازـ (ؿ) زض ایٕ ظْیٗ‪ْ ٛ‬یؾطْایس ه نؿی تایس اْهط‬
‫‪ ّٜ‬زض ایٕ ظْیٗ‪ْ ٛ‬یؾطْایس ه چیعی اظ زٖیها ته‪ ٛ‬تٗهس‪ٚ‬ای‬ ‫ت‪ْ ٛ‬قط٘ؼ ٘ ٖ‪ٝ‬ی اظ ْٗهط نٗس نه‪ ٛ‬ؾه‪ ٛ‬ذههُت زاقهت‪ٛ‬‬
‫فغا ٖكس‪ًْ ،‬ط تطای فثطت يطؾتٕ [‪]12‬‬ ‫تاقس‪1 :‬ه ت‪ ٛ‬آٖچ‪ ٛ‬اْط ت‪ْ ٛ‬قط٘ؼ ٘ ٖ‪ٝ‬ی اظ ْٗهط ْهینٗهس‬
‫زاٖاؾت‪2 .‬ه تزا ٖ‪ٝ‬ی ْینٗس‪3 .‬ه ْساضا ٖ‪ٝ‬ی ْینٗس‪]18[ .‬‬
‫سيؽَ یربشب تتر‬
‫ر‬ ‫یصًلر‬ ‫مبى ر‬
‫‪ .1‬ض٘ـ افتساٌ تیّ ٘ اْیس‬ ‫‪-‬رسيؽري دآيسیروعمالرَ رر‬
‫افتساٌ ‪ْ .2‬یاٖهه‪ٛ‬ض٘ی ٘ افتههساٌ زض ناض‪ٜ‬هها ٘‬ ‫اْاِ نازـ (ؿ) زض ایٕ ظْیٗه‪ْ ٛ‬هیؾطْایهس ه نؿهی نه‪ٛ‬‬
‫فثازات‬ ‫ذساٖ٘س ٖقٓتی ت‪ ٛ‬ا٘ زاز ا٘ تا قُهة ذه‪ٙ‬ز‪ ،‬آٔ ٖقٓهت ضا‬
‫اٖسیك‪٘ٛ‬ضظی‬
‫‪ .1‬اْط ت‪ْ ٛ‬قط٘ؼ ٘ ٖ‪ٝ‬ی اظ ْٗهط‬ ‫زضل نطز‪ ،‬قهط آٔ ٖقٓت ضا ت‪ ٛ‬را آ٘ضز‪ ٚ‬اؾت‪]12[ .‬‬
‫٘ فكالٖیت‬
‫‪ .2‬یازآ٘ضی ٖقٓت‪ٜ‬ا‬
‫تصنط‬
‫‪ .3‬اٖصاظ ٘ تثكیط‬
‫‪-‬رسيؽریوزیسريرببـ شر‬
‫‪ .4‬فثطتآْ‪ٙ‬ظی‬
‫اْاِ نازـ (ؿ) زض ایٕ ظْیٗ‪ْ ٛ‬هیؾطْایهس ه ذهسا تهطای‬
‫نؿی ن‪ ٛ‬اظ ا٘ تتطؾس ضإْ قس‪ ٚ‬اؾت‪ ،‬آٖچ‪ ٛ‬ضا ذه‪ٙ‬ـ‬
‫مبى یرػً ‪:‬ركشیمالر‬
‫ٖساضز اظ ا٘ تًطزاٖس ٘ آٖچ‪ ٛ‬ضا ا٘ ز٘ؾت زاضز تس٘ ضؾاٖس‬
‫نطاْههت تهه‪ْ ٛ‬قٗههای تعضيهه‪ٙ‬اضی ٘ ٖعا‪ٜ‬ههت اظ پؿههتی ٘‬
‫٘ ا٘ ضا اظ رایی ن‪ ٛ‬يٓأ ٖٓیتطز ض٘ظی ز‪ٜ‬هس‪ْ .‬ثهازا اظ‬
‫ؾطْ٘ایًی ٘ تطذ‪ٙ‬ضزاضی اظ افتالی ض٘حی اؾت‪ .‬ضؾاَت‬
‫نؿاٖی تاقی ن‪ ٛ‬تط ْطزِ اظ يٗا‪ٜ‬ی ن‪ ٛ‬نطز‪ٚ‬اٖس ْیتطؾهس‬
‫‪ ٜٛٓ‬پیاْثطأ ایٕ ت‪ٙ‬ز‪ ٚ‬اؾهت نه‪ٖ ٛ‬ؿه‪ٙ‬ؼ آزْیهأ ضا ته‪ٛ‬‬
‫٘ اظ يٗا‪ ٚ‬ذ‪ٙ‬ز ایٕٓ ت‪ ٛ‬ؾط ْیتطز‪ .‬تا ؾطیهة ته‪ ٛ‬ت‪ٝ‬كهت‬
‫نطاْت تطؾاٖٗس‪ .‬نٓاٌ آزْی زض يط٘ ضقهس نطاْهت ٘ی‬
‫ذسای زض ٖت‪ٙ‬أ قس ٘ آٖچ‪ ٛ‬ضا ٖعز ز٘ؾت رع ت‪ ٛ‬عافهت‬

‫‪71‬‬ ‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪Archive of SID‬‬
‫بررسی تربیت اخالقی از مىظر امام صادق(ع) (مباوی‪ ،‬اصًل‪ ،‬ريشهای تربیتی)‬

‫‪Daneshvar (Raftar)/Education and Society/ Shahed University / 16th Year / 2010 / No.39‬‬
‫اْاِ نازـ (ؿ) ْیؾطْایس‪...« :‬پؽ ْ‪ ْٕٙ‬فعیهع اؾهت ٘‬ ‫اؾت ٘ اٖؿأ زض ظْیٗ‪ ٛ‬نطاْت‪ ،‬ت‪ ٛ‬ؾضایٍ زیًهط زؾهت‬
‫شَیٍ ٖیؿت‪ ْْٕٙ .‬اظ ن‪ ٚٙ‬ؾرتتط اؾهت‪ .‬ظیهطا نه‪ ٚٙ‬ضا‬ ‫ْییاتهس اْهاِ نهازـ(ؿ) ْهیؾطْایٗهس‪« :‬نطاْهت ضا زض‬
‫ْیت‪ٙ‬أ تا نُٗى تطاقیس ٘ذطز ْیق‪ٙ‬ز َ٘ی ‪ٜ‬طيع اظ زیٕ‬ ‫ؾطْههاٖثطزاضی ذههسا ٘ ذهه‪ٙ‬اضی زض ٖاؾطْههاٖی اؾههت [‪]14‬‬
‫ْ‪ ْٕٙ‬چیعی نّ ٖٓی ق‪ٙ‬ز‪ ]19[».‬زض ٖ‪ٝ‬ایهت تطتیتهی نه‪ٛ‬‬ ‫نطاْت اٖؿاٖی زض اعافت ذساؾت‪ٜ .‬ط ن‪ ٛ‬نطاْت ٖؿهؽ‬
‫تٗیازـ تطانٍ فعت زض آزْیأ تاقس‪،‬تطتیتی اؾت ن‪ ٛ‬زض‬ ‫زاقت‪ ٛ‬تاقس‪ ،‬تٓایالت ٖؿؿاٖی ٘ ق‪ٙٝ‬ات ٖهعز ا٘ ذه‪ٙ‬اض ٘‬
‫تحهیّ قرهیت ٘حؿؼ ؾطز زض تطاتط ٘ؾ‪ٙ‬ؾ‪ٜٛ‬ا ْ٘قانی‬ ‫حكیط ْیيطزز‪ .‬نطاْت‪ ،‬حاؾؼ تؿیاضی اظ اضظـ‪ٜ‬ای اَ‪ٝ‬ی‬
‫ْ‪ٙ‬ؾف ذ‪ٙ‬ا‪ٜ‬س ت‪ٙ‬ز‪.‬‬ ‫٘ اٖؿاٖی اؾت ٘ پاؾساضی اظ حطیّ آٔ اظ ٘ؽهایؽ ْ‪ٝ‬هّ‬
‫ْؿُٓاٖأ اؾت‪ .‬اْاِ نازـ(ؿ) ؾ‪ ٛ‬چیع ضا ي‪ٙ‬ا‪ ٚ‬نطِ ْطز‬
‫یرسيؽرديسیریصررلالريرػبکرؿم سیر ًيؾر‬ ‫ْیزاٖس‪ :‬ذ‪ٙ‬ـ ذ‪ٙ‬یی‪ ،‬غُث‪ ٛ‬تط ذكّ ٘ چكّپ‪ٙ‬قهی [‪]14‬‬
‫ْ‪ٖ ْٕٙ‬ثایس ذ‪ٙ‬ز ضا ذ‪ٙ‬اض ٘ شَیٍ نٗهس ْه‪ ْٕٙ‬ته‪ ٛ‬فهعت‬ ‫٘ زض رای زیًط ْیؾطْایس ه ‪ٜ‬ط ن‪ٖ ٛ‬عز تطازض ْؿهُٓاٖف‬
‫اَ‪ٝ‬ی فعیع اؾت ٘حف ٖساضز فعت ذ‪ٙ‬ز ضا ظیط پا تًصاضز‬ ‫ض٘ز ٘ ا٘ ضا يطاْی زاضز ‪ٜٓ‬اٖا ذسای فع٘رٍ ضا يطاْهی‬
‫٘یا ظْیٗ‪ٛ‬ای ؾطا‪ ّٜ‬ا٘ضز ن‪ ٛ‬زض تطاتط غیط ذسا شَیٍ قه‪ٙ‬ز‪.‬‬ ‫زاقت‪ ٛ‬اؾت [‪ ]12‬اٖؿأ اظ ٖؾط اؾالِ ْ‪ٙ‬ره‪ٙ‬زی قهطیؽ‬
‫اْاِ ْیؾطْایس‪« :‬ؾهعا٘اض ٖیؿهت ْه‪ ْٕٙ‬ذه‪ٙ‬ز ضا ذه‪ٙ‬اض‬ ‫اؾت ن‪ ٛ‬زض تیٕ ْ‪ٙ‬ر‪ٙ‬زات اظ ْ‪ٙ‬ققیت ٘یػ‪٘ ٚ‬قأ ٘قسض‬
‫ؾاظز‪ ٘ ».‬یا زض رای زیًط ْهیؾطْایهس‪« :‬قایؿهت‪ ٛ‬اؾهت‬ ‫تطذ‪ٙ‬ضزاض اؾت‪ ،‬تسیَٕحاػ زض تطتیت اذالقی تایس اٖؿأ‬
‫ْ‪ ْٕٙ‬فعیع تاقس‪ ٘ ]19[».‬یا ایٕ ن‪« ٛ‬هه ذهسای ؾهثحأ‬ ‫ْهطِ ضا فعیع قٓطز ٘ ْای‪ٜٛ‬ای فعتٖؿهؽ ا٘ ضا ؾهطا‪ّٜ‬‬
‫اذتیاض ت‪ ٛ‬اٖؿأ ْ ْٕ زاز‪ ٚ‬اؾهت‪َ .‬هیهٕ ‪ٜ‬طيهع ته‪٘ ٛ‬ی‬ ‫آ٘ضز‪ .‬اظ آٔ را ن‪ ٛ‬فعت حانٍ نطاْت اؾت‪ْ ،‬یته‪ٙ‬أ‬
‫اراظ‪ ٚ‬شَت ٖؿؽ ضا ٖٓیز‪ٜ‬س [‪]12‬‬ ‫يؿت ‪ٜ‬طرا فعت تاقس نطاْت ٖیع ‪ٜ‬ؿت‪َ .‬صا تطای حؿؼ‬
‫نطاْت ٘فعت آزْی ْغا تف تا ؾطْایكات اْاِ نازـ(ؿ)‬

‫دوماهنامه علمي – پژوهشي دانشور رفتار‪/‬تربيت واجتماع ‪ /‬دانشگاه شاهد ‪ /‬اسفند ‪ / 88‬سال شانزدهم ‪ /‬شماره ‪39‬‬
‫یرسيؽربكشيمرؿخص الرر‬ ‫تایس اظ ض٘ـ ‪ٜ‬ایی ‪ٜٓ‬چ‪ ٔٙ‬فیةپ‪ٙ‬قی‪ ،‬تهطیّ قرهیت‪،‬‬
‫اْاِ نازـ (ؿ) ْیؾطْایٗسههه اظ ْها ٖیؿهت نؿهی نه‪ٛ‬‬ ‫پط‪ٜ‬یع اظ شَت ٘ذ‪ٙ‬اض قٓاضی زیًطأ اؾتؿاز‪ ٚ‬نطز‪.‬‬
‫تعضيؿاٌ ْا ضا احتطاِ ٖهٗهس ٘ تهط ذطزؾهاٌ ْها تهطحّ‬
‫ٖٗٓایس‪٘ ]12[ .‬یا ْی ؾطْایٗس ه ؾ‪ ٛ‬چیع اؾت ن‪ٜ ٛ‬ط نؽ‬ ‫یریصلرعضتر‬
‫یهی اظ آٖ‪ٝ‬ا ضا ٖعز ذهسا تهطز ذهسا ت‪ٝ‬كهت ضا تهطای ا٘‬ ‫ْغاتف ایٕ انٍ تایهس اٖؿهأ ْههطِ ضا فعیهع زاقهت ٘‬
‫٘ارة نٗس‪ :‬اٖؿاـ زض تًٗسؾتی‪ ،‬ذ‪ٙ‬قهط٘یی تهطای ‪ٜٓ‬ه‪ٛ‬‬ ‫ْای‪ٜٛ‬ای فعتٖؿؽ ا٘ ضا ؾطا‪ ّٜ‬آ٘ضز‪ .‬ذساٖ٘س ذ‪ٙ‬ز چٗیٕ‬
‫ْطزِ ٘ اٖهاؼ زازٔ اظ ذ‪ٙ‬ز [‪]12‬‬ ‫ْینٗس ٘ ذ‪ٙ‬ز ضا ْتهؿٍ تستیط ٘ تطآ٘ضزٔ فهعت اٖؿهأ‬
‫ْیزاٖس ٘ اظ ایٕ ض٘ یهی اظ نؿات ذساٖ٘س «ضب اَقهع‪»ٚ‬‬
‫‪-‬رسيؽرع برپًؿتر‬ ‫(ناؾات‪،‬آی‪ )181 ٛ‬اؾت‪ .‬ایٕ ٘نؽ ٖكاًٖط آٔ اؾت ن‪ٛ‬‬
‫اْا ِ نازـ (ؿ) زض ایٕ ظْیٗ‪ْ ٛ‬یؾطْایٗسهه ه ‪ٜ‬ط ن‪ ٛ‬ناض‬ ‫ذساٖ٘س‪ْ ،‬اَم ٘ ناحة فعت ٘ ‪ ّٜ‬تهستیطيط فهعت ٘‬
‫ظقتی ضا ؾاـ نٗس چ‪ ٔٙ‬نؿی اؾت ن‪ ٛ‬آٖطا اٖزهاِ زاز‪.ٚ‬‬ ‫فعت آ٘ض اؾت‪ .‬فعت اظ رٗؽ نطاْت اؾت‪ٜ .‬طرا نه‪ٛ‬‬
‫[‪]12‬‬ ‫نطاْت تاقس‪َ ،‬عْ٘ا فعت ْ‪ٙ‬ر‪ٙ‬ز ٖیؿت‪ .‬تٗهی آزِ ‪ٜٓ‬ه‪ٛ‬‬
‫ْهطْٗس‪ ،‬اْا ‪ ٜٛٓ‬فعتٓٗس ٖیؿتٗس‪ .‬اظ ْیأ آٖ‪ٝ‬ا‪ ،‬تٗ‪ٝ‬ا نؿاٖی‬
‫سيؽَ یربشب تتر‬
‫ر‬ ‫یصًلر‬ ‫مبى ر‬ ‫تطتط ْیآیٗهس‪ ،‬اظ فهعت ت‪ٝ‬هط‪ْٗٚ‬سٖهس‪ .‬اْها ِ نهازـ(ؿ)‬
‫‪ .1‬ز٘ضی اظ شَت ٘ ؾثمقٓاضی ذ‪ٙ‬یف‬ ‫ْیؾطْایٗسه فعت آٔ اؾت ن‪ٜ ٛ‬ط يا‪ ٚ‬حهف تهط يطزٖهت‬
‫‪ .2‬تهطیّ قرهیت‬ ‫فعت‬ ‫نطاْت‬
‫آْس زض تطاتط آٔ ذ‪ٙ‬اضی ٘ ؾط٘تٗی نٗی [‪٘ ]12‬ایٕ حانی‬
‫‪ .3‬فیة پ‪ٙ‬قی‬
‫اظ ایٕ اْط اؾت ن‪ ٛ‬فعت زض پطت‪ ٙ‬فكهٍ‪ ،‬ایٓهأ ٘تكه‪ٙ‬ی‬
‫قهٍ ْیيیطز‪ .‬فعت اٖؿأ ضا اظ ن‪ ٚٙ‬ؾرت تط ْیؾهاظز‬

‫‪72‬‬ ‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫‪Archive of SID‬‬
‫دکتر محسه فرمهیىیفراهاوی ي همكاران‬
‫‪Daneshvar (Raftar)/Education and Society/ Shahed University / 16th Year / 2010 / No.39‬‬

‫نههازـ (ؿ) ْههیؾطْایههس ه اٖؿههأ نههاضيعاض تایههس اظ‬ ‫مبى یرچُ س ‪:‬رضعفر‬
‫ذ‪ٙ‬زنههاًْی ٘ ذ‪ٙ‬زْحهه‪ٙ‬ضی تپط‪ٜ‬یههعز ٘ ْههسیط تایههس‬ ‫یهی اظ ٘یػيی ‪ٜ‬ای فٓ‪ْٙ‬ی اٖؿأ ضقؽ زض رٗثه‪ٜٛ‬های‬
‫اٖقغاؼپصیط ٘ ْ‪ٝ‬طتأ تاقس‪]21[ .‬‬ ‫ْرتُؽ تسٖی‪ ،‬فكُی ٘ ٖؿؽ اؾت‪ْ .‬كه‪ٙ‬ز اظ ضهقؽ ته‪ٛ‬‬
‫فٗ‪ٙ‬أ یهی اظ ٘یػيی ‪ٜ‬ای فٓ‪ْٙ‬ی اٖؿأ‪ ،‬تیكهتط ضهقؽ‬
‫یرسيؽرصبشرر‬ ‫ٖؿؽ اؾت ٘ زض ْ‪ٙ‬اضزی ایٕ ضقؽ آقهاض ْیق‪ٙ‬ز نه‪ٛ‬‬
‫اْاِ نازـ (ؿ) ْیؾطْایس ه آٔ يا‪ ٚ‬ن‪ ٛ‬تطایت ْكههُی ٘‬ ‫ؾطز زض ض٘یاض٘یی تا تهاَیؽ تطذاؾت‪ ٘ ٛ‬زض تطاتهط قثه‪ٌٙ‬‬
‫تُی‪ٛ‬ای پیف ْیآیس ذ‪ٙ‬زت ضا ٘ازاض ت‪ ٛ‬نثط نهطزٔ نهٕ‪.‬‬ ‫ْؿو‪َٙ‬یت ‪ٜ‬ا قطاض يطؾت‪ ٛ‬اؾت‪ٜٓ ،‬چ‪ ٔٙ‬ضهقؽ اٖؿهأ زض‬
‫[‪ ٘ ]16‬یا ْیؾطْایسه نثط ؾط ایٓأ اؾت‪]12[ .‬‬ ‫ْكاتٍ ق‪ٙٝ‬ات‪ .‬زض ٖؾط يهطؾتٕ ٘اقهـتیٗاٖه‪ ٛ‬ضهقؽ‪ٜ‬های‬
‫تكطی‪ْ ،‬ا ضا زض قهٍ زازٔ ت‪ ٛ‬قی‪ٜٚٙ‬ا نحیح ظٖهسيی ٘‬
‫‪-‬ریصلرمؼ محالرر‬ ‫تقاٍْ ارتٓافی ت‪ ٛ‬نه‪ٙ‬ضت فهاِ ٘ قهی‪ٜ ٚٙ‬های تطتیهت‬
‫اٖؿأ ت‪ ٛ‬زَیٍ ضقؽ ٖؿهؽ‪ ،‬زض قثهاٌ ته‪ ٛ‬ز٘ـ يهطؾتٕ‬ ‫اذالقی‪ ،‬ت‪ ٛ‬ن‪ٙ‬ضت ذال‪ ،‬یاضی ْی ضؾاٖس‪ .‬ظیطا ْهتثهی‬
‫تهاَیؽ ؾط٘ ْیقهٗس اظ ایٕ ض٘ انهٍ ْؿهاْحت چه‪ٔٙ‬‬ ‫زض تطتیت ْ‪ٙ‬ؾف اؾت ن‪ ٛ‬تا آزْی ت‪ ٛ‬ن‪ٙ‬ضت ٘اقهـتیٗاٖه‪ٛ‬‬
‫قافس‪ٚ‬ی فاْ‪ ٛ‬اؾت ن‪ ٛ‬زض رطیأ اضتثاط تطتیتی ٘ت‪٘ٛ‬یهػ‪ٚ‬‬ ‫تطذ‪ٙ‬ضز نٗس ٘ ضقؽ ‪ٜ‬ا ٘ اْهاٖات ا٘ ضا تا ‪ ّٜ‬زض تًیطز‪.‬‬
‫تطتیت اذالقی تایس آٔ ضا ضفایت نطزه اْاِ نهازـ (ؿ)‬ ‫[‪َ ]21‬صا زض تطتیت اذالقی تا ت‪ٙ‬ر‪ ٛ‬ت‪ ٛ‬ایٕ‪٘ ،‬یػيی ْغاتف‬
‫ْی ؾطْایس‪ٜ« :‬ط ن‪ ٛ‬زض ناض ذ‪ٙ‬ز ٖطْی نٗهس‪ٜ ،‬هط چه‪ ٛ‬اظ‬ ‫تا ؾطْایكات اْاِ نازـ (ؿ) تایس تا ؾق‪ ٛ‬نسض تا زیًطأ‬
‫ْطزِ ذ‪ٙ‬ا‪ٜ‬س تسأ ضؾس»‪]12[ .‬‬ ‫تطذ‪ٙ‬ضز نطز ٘ تا ْؿاْحت اقتثا‪ٜ‬ات اذالقی ضا ي‪ٙ‬قعز‬
‫نطز‪ .‬زض ایهٕ ضاؾهتا‪ْ ،‬طحُه‪ ٛ‬نهثط‪ٖٓ ،‬ه‪ٙ‬زٔ تههاَیؽ‪،‬‬
‫سيؽرمشحلٍییركشدنربك ل ف‬
‫ر‬ ‫‪-‬ر‬ ‫اٖقغاؼپصیطی ٘‪ ...‬اظ ض٘ـ‪ٜ‬ای قاتٍ ارطا زض ایٕ ظْیٗه‪ٛ‬‬
‫دوماهنامه علمي – پژوهشي دانشور رفتار‪/‬تربيت واجتماع ‪ /‬دانشگاه شاهد ‪ /‬اسفند ‪ / 88‬سال شانزدهم ‪ /‬شماره ‪39‬‬

‫پؿط تایس ‪ٜ‬ؿت ؾاٌ تاظی نٗس ٘ ‪ٜ‬ؿت ؾاٌ ؾ‪ٙ‬از تیاْ‪ٙ‬ظز‬
‫٘ ‪ٜ‬ؿت ؾاٌ ت‪ ٛ‬آْ‪ٙ‬ظـ حالٌ ٘ حطاِ تپطزاظز‪]22[ .‬‬
‫یرسيؽربدذيذومشردسربك ل فر‬
‫حضطت ت‪ٖ ٛ‬كٍ اظ آتاء يطاْف ن‪ ٛ‬اظ پیاْثط ٖكٍ نطز‪ٚ‬اٖس‪،‬‬
‫ؾطْ‪ٙ‬زٖس‪ًْ :‬ط ٖٓیزاٖیس زض اتتساء اؾالِ زؾهت‪ٙ‬ض زاز ‪ٜ‬هط‬
‫ْ ْٕ زض ْكاتٍ ز‪ٖ ٚ‬ؿط اظ نؿاض تایس رٗى نٗهس ٘ پایهساض‬
‫تاقس ٘ اراظ‪ ٚ‬ؾطاض ٖساقت‪ .‬ايط ؾطاض ْینطز ٘فس‪ ٚ‬آتهف‬
‫ر‪ ّٗٝ‬ت‪ ٛ‬ا٘ زاز‪ ٚ‬قس‪ ٚ‬ت‪ٙ‬ز تقهس ایهٕ حههّ ضا اظ ر‪ٝ‬هت‬
‫تطحّ تط ْ ْٗیٕ تػییط زاز ٘ زؾت‪ٙ‬ض ضؾیس ن‪ٜ ٛ‬ط یهم اظ‬
‫ْ ْٗیٕ زض ْكاتٍ ز٘ ٖؿط ناؾط تایس پایساض تاقٗس ذساٖ٘هس‬
‫ت‪ ٛ‬ایكأ ترؿیؽ زاز‪ ،‬زؾت‪ٙ‬ض ز٘ ٖؿط ز‪ٖ ٚ‬ؿط ضا ٖؿد نهطز‬
‫٘ اظ تیٕ تطز‪.‬‬
‫ْیت‪ٙ‬اٖس تاقس‪.‬‬
‫یریصلرػعٍرصذسر‬
‫ؾق‪ ٛ‬نسض ت‪ْ ٛ‬قٗای يكازيی ٘ؾطاذی ؾیٗ‪ ٛ‬اؾت زاقهتٕ‬
‫قسضت زتحٍٓ فكایس ْرهاَؽ ٘يها‪ ٚ‬حتهی پهصیطـ آٔ‬
‫اؾت‪ .‬ایٕ انٍ اتتسا تؿا٘ت ٘اذتالؼ ٖؾط ضا ْیپصتطز یا‬
‫حساقٍ تحٍٓ ْی ٖٓایس ٘ؾپؽ تیأ ْیزاضز ن‪ ٛ‬اٖؿأ‪ٜ‬ها‬
‫تایس تاب قٗیسٔ فكایس ْتؿا٘ت ضا زاقهت‪ ٛ‬تاقهٗس‪ .‬آؾهت‬
‫تعضو ؾق‪ ٛ‬نسض‪،‬ذ‪ٙ‬ز تعضو تیٗی قٗاذتی اؾت ن‪ ٛ‬تاب‬
‫‪ٜ‬ط ي‪ٖ ٖٛٙ‬كس پصیطی ضا ْی تٗسز‪ ]21[ .‬اْاِ نهازـ (ؿ) زض‬
‫ایٕ ظْیٗ‪ْ ٛ‬یؾطْایس‪ .‬ه تطای یا٘ضی‪ ،‬تطزتاضی ناؾی اؾت‪.‬‬
‫[‪٘ ]12‬یا ْیؾطْایس ه ذ‪ٙ‬قطؾتاضی ٘ ْساضا نطزٔ تا ْهطزِ‬
‫یم ؾ‪ ِٙ‬ذطزْٗسی اؾت‪]12[ .‬‬

‫‪-‬رسيؽریػتذسیجرر‬
‫‪-‬رسيؽریوعط فرپزيشیر‬
‫اؾتسضاد ت‪ْ ٛ‬قٗای اٖسل اٖهسل ٘ آ‪ٜ‬ؿهت‪ ٛ‬آ‪ٜ‬ؿهت‪ ٛ‬پهیف‬
‫ْٗؾ‪ٙ‬ض اظ اٖقغاؼ پصیطی ْ٘ساضا‪،‬قؿكت ‪ٜٓ‬طا‪ ٚ‬تا يصقهت‬
‫ضؾتٕ اؾت ٘‪ٜ‬ط نؽ تایس تا ت‪ٙ‬ر‪ ٛ‬ت‪٘ ٛ‬ؾـ ٘ ت‪ٙ‬اٖهاییاـ‬
‫٘فؿ‪ٖ ٙ‬ؿثت ت‪ْ ٛ‬طزِ اؾت ن‪ ٛ‬زض ضؾتاض ْ٘ٗاؾثات اٖؿهأ‬
‫اظ ا٘ اٖتؾههاض اؾههت‪ .‬اْههاِ نههازـ (ؿ) ْخههاَی ضا تیههأ‬
‫ْؿُٓأ تا ‪٘ ّٜ‬تا زیًط اٖؿهأ‪ٜ‬ها ضهط٘ضت زاضز‪ .‬اْهاِ‬

‫‪73‬‬ ‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪Archive of SID‬‬
‫بررسی تربیت اخالقی از مىظر امام صادق(ع) (مباوی‪ ،‬اصًل‪ ،‬ريشهای تربیتی)‬

‫‪Daneshvar (Raftar)/Education and Society/ Shahed University / 16th Year / 2010 / No.39‬‬
‫یریصلرببل غريریسؿ درر‬ ‫ؾطْ‪ٙ‬ز‪ٚ‬اٖس ن‪َ ٛ‬عِ٘ ت‪ٙ‬ر‪ ٛ‬ت‪ ٛ‬ایٕ ض٘ـ ضا ض٘قٕ ْی نٗس‪.‬‬
‫اْاِ نازـ (ؿ) زض ایٕ ظْیٗ‪ْ ٛ‬یؾطْایس هه تها قهسضت ٘‬ ‫حضطت چٗیٕ ْخاٌ ظز‪ٚ‬اٖس ن‪ْ ٛ‬طزی ْؿُٓأ ‪ٜٓ‬ؿهای‪ٛ‬ای‬
‫ت‪ٙ‬أ زاضی زض اضقاز ٘ ضا‪ٜٓٗ‬ایی زیًطأ ته‪ٙ‬ـ چه‪ ٛ‬زض‬ ‫ٖهطاٖی زاقت ن‪ ٛ‬ا٘ ضا ت‪ ٛ‬اؾالِ زف‪ٙ‬ت نطز ٘ آٔ قهسض‬
‫ٖعز پط٘ضزياض فُٓی اضظقٓٗستط اظ آٔ ٘ر‪ٙ‬ز ٖساضز‪]23[ .‬‬ ‫اظ اؾالِ تقطیؽ نطز ن‪ ٛ‬آٔ ْطز ٖهطاٖی پصیطای اؾهالِ‬
‫قس‪ .‬ؾحطيا‪ٖ ٚ‬عز تهاظ‪ْ ٚ‬ؿهُٓأ ضؾهت ٘ ا٘ضا ته‪ٖٓ ٛ‬هاظ‬
‫یرسيؽرمى ظشٌريرمب حثٍر‬ ‫زف‪ٙ‬ت نطز ؾپؽ ٖٓاظ نثح ضا ته‪ ٛ‬رهای آ٘ضزٖهس ٘زض‬
‫اْاِ نازـ(ؿ) زض ایٕ ظْیٗ‪ ٛ‬ت‪ ٛ‬عیاض (یهی اظ انهحاب)‬ ‫ْؿزس ْاٖسٖس تانثح ض٘قٕ قس‪ .‬تاظ‪ْ ٚ‬ؿُٓأ تطذاؾهت‬
‫ؾطْ‪ٙ‬ز‪ :‬نحثت‪ٜ‬ای اْخاٌ ت‪ٖ ٙ‬اذ‪ٙ‬قایٗس ٖیؿت‪ .‬نؿی نه‪ٛ‬‬ ‫تا ت‪ ٛ‬ذاٖ‪ٛ‬اـ ض٘ز اْا ‪ٜٓ‬ؿای‪ٛ‬اـ يؿهت نزها ْهیض٘ی‪،‬‬
‫‪ٜ‬ط يا‪ ٚ‬ا٘د يیطز ت‪ ٛ‬ذ‪ٙ‬تی ؾط٘ز آیس ٘ ‪ٜ‬طيا‪ ٚ‬ؾهط٘ز آیهس‬ ‫ض٘ظ ن‪ٙ‬تا‪ ٚ‬اؾت ٘ چیعی تا ؽ‪ٝ‬ط ٖٓاٖس‪ ٚ‬اؾت پهؽ ا٘ ضا‬
‫ت‪ ٛ‬ذ‪ٙ‬تی ا٘د يیطز‪ ،‬نؿی ن‪ ٛ‬چٗیٕ قسضتی زاقت‪ ٛ‬تاقهس‪،‬‬ ‫‪ٜٓ‬طا‪ ٚ‬ذ‪ٙ‬ز زض ْؿزس ًٖا‪ ٚ‬زاقهت ٘ ٖ‪ٝ‬ایتها ا٘ ضا تهطای‬
‫ْٗاؽط‪ ٚ‬نطزٔ ا٘ ضا ٖاذ‪ٙ‬ـ ٖساضیّ‪]14[ .‬‬ ‫ٖٓاظ ؽ‪ٝ‬ط‪ٖٓ ،‬اظ فهط ٘ ٖٓاظ ْػطب ًٖا‪ ٚ‬زاقت‪ .‬ض٘ظ تقس‪،‬‬
‫ن‪ ٛ‬تطای زف‪ٙ‬ت ت‪ٖٓ ٛ‬اظ ضؾت‪ ،‬تاظ‪ْ ٚ‬ؿُٓأ يؿهت تهطای‬
‫‪-‬رسيؽرمًعمٍرر‬ ‫ایٕ زیٕ قرم تیهاضتط اظ ْٕ پیسا نٕ نه‪ْ ٛ‬هٕ ؾهطزی‬
‫ْقه‪ْٙ‬یٕ(ؿ) زض تطتیت اذالقی اظ ایهٕ اتهعاض اؾهتؿاز‪ٚ‬‬ ‫ْؿتٓٗس ٘ فیاَ‪ٙ‬اضِ[‪]12‬‬
‫نطز‪ ٚ‬اٖس حزّ فؾیّ ض٘ایات ن‪ ٛ‬زض ْٗهاتـ زیٗهی تحهت‬ ‫٘ یا زض رای زیًط اْهاِ ْهیؾطْایهس‪« :‬ایٓهأ ْاٖٗهس‬
‫فٗا٘یٗی اظ قثیٍ ْ‪ٙ‬افؼ‪ ،‬حهّ‪ٖ٘ ،‬هایح ٖكٍ قس‪ ٚ‬اؾهت‬ ‫ٖطزتاٖی اؾت ن‪ ٛ‬ز‪ ٚ‬پُ‪ ٛ‬زاضز ٘ ْ ْٗیٕ پُه‪ٛ‬ای ضا تقهس اظ‬
‫ْ‪ٙ‬یس ایٕ ازفها اؾهت‪ٖ .‬كهف ْ‪ٙ‬فؾه‪ ٛ‬ر‪ٝ‬هإَظزایهی ٘‬ ‫پُ‪ ٛ‬زیًط تاال ْیضٖ٘س»[‪]12‬‬
‫غؿُتظزایی اؾت‪ .‬تایٕ حهاٌ ٘افهؼ تایهس قهطایغی اظ‬

‫دوماهنامه علمي – پژوهشي دانشور رفتار‪/‬تربيت واجتماع ‪ /‬دانشگاه شاهد ‪ /‬اسفند ‪ / 88‬سال شانزدهم ‪ /‬شماره ‪39‬‬
‫رُٓ‪ ٛ‬ایٓأ ٘ فٍٓ زاقت‪ ٛ‬تاقس تا ْ‪ٙ‬فؾ‪ ٛ‬اـ احهط نٗهس‪.‬‬ ‫سيؽَ یربشب تتر‬
‫ر‬ ‫یصًلر‬ ‫مبى ر‬
‫اْاِ نازـ(ؿ) ْیؾطْایس «‪ٜ‬طيا‪ ٚ‬فاَّ ته‪ ٛ‬فُٓهف فٓهٍ‬ ‫‪ .1‬اٖقغاؼپصیطی‬
‫ؾق‪ ٛ‬نسض‬
‫ٖهٗس ْ‪ٙ‬فؾ‪ ٛ‬اـ تط زَ‪ٝ‬ا ْیَػعز چه‪ ٔٙ‬تهاضأ تطؾهٗى»‪.‬‬ ‫‪ .2‬نثط‬
‫[‪]14‬‬ ‫‪ْ .1‬طحُ‪ٛ‬ای ٖٓ‪ٙ‬زٔ تهُیؽ‬ ‫ضقؽ‬
‫‪ .2‬تزسیس ٖؾط زض تهاَیؽ‬ ‫ْؿاْحت‬
‫یریصلربعل مر‬ ‫‪ .3‬اؾتسضاد‬
‫اْاِ نازـ(ؿ) زض ظْیٗ‪ ٛ‬تقُیّ ْی ؾطْایسه قثهٍ اظ آٖهه‪ٛ‬‬
‫«ْطرو‪ »ٛ‬تط قٓا پیكی يیطٖس ٘ ؾطظٖساٖتأ ضا يٓطا‪ ٚ‬نٗٗس‪،‬‬
‫تط آٖأ پیكی تًیطیهس ٘ ته‪ ٛ‬ؾطظٖهساٖتأ ؾهرٕ حهف ضا‬ ‫َذیيالپزيشیریوؼ نر‬
‫ر‬ ‫مبى یرپىدم‪:‬ر‬
‫تیاْ‪ٙ‬ظیس‪٘ ]17[ .‬یا ْی ؾطْایٗس ه نؿهی نه‪ ٛ‬ته‪ ٛ‬زیًهطی‬ ‫اظ زیسيا‪ ٚ‬اْاِ نازـ (ؿ) ‪ٜ‬سایت اٖؿأ زض ر‪ٝ‬هت ؾهیط‬
‫ذیطی ضا آْ‪ٙ‬ظز‪ ،‬تطای ا٘ؾت ْخٍ پازاـ نؿی ن‪ ٛ‬ت‪ ٛ‬آٔ‬ ‫اَی اهلل ْ٘هاضِ اذالقی ْثٗای نُیسی اؾت ٘ ایٕ نه‪ ٛ‬زض‬
‫فٍٓ نٗس‪٘ ]12[ .‬زض ضاتغ‪ ٛ‬تا ض٘ـ ایزاز تؿهتط ْٗاؾهة‬ ‫‪ًٜٓ‬أ اؾتقساز ذسا ي‪ ٖٛٙ‬قسٔ ٘ر‪ٙ‬ز زاضز‪ ،‬تسیٕ َحاػ‬
‫تطای آْ‪ٙ‬ظـ ْیؾطْایٗهس ‪ -‬پًها‪ ٚ‬زض رؿهتز‪ٙ‬ی زاٖهف‬ ‫تایههس تثُیههع ٘تقُههیّ ضا زض زؾههت‪ٙ‬ض نههاض قههطاض زاز ٘ تهها‬
‫تاقیس‪ ْٕ ،‬اظ ذسای ذ‪ٙ‬یف زضذ‪ٙ‬اؾت نطز‪ٚ‬اِ نه‪ ٛ‬تهیٕ‬ ‫ض٘ـ‪ٜ‬ایی ‪ٜٓ‬چ‪ْٗ ٔٙ‬اؽط‪ ،ٚ‬تازیة‪ ،‬ایزاز فازات ْغُ‪ٙ‬ب‬
‫اَغُ‪ٙ‬فیٕ ضا تطای اْت ْٕ ْثاضل قطاض ز‪ٜ‬هس‪ ٘ ]19[ .‬یها‬ ‫٘‪ ...‬زض ایٕ ْؿیط ياِ تطزاقت‪.‬‬
‫زض ْ‪ٙ‬ضز ا‪ٜٓ‬یت تازیة ْیؾطْایٗس‪ :‬ايط یههی اظ ر‪ٙ‬اٖهأ‬
‫قیق‪ ٛ‬ضا ٖعزِ تیا٘ضٖس ن‪٘ ٛ‬ؽیؿ‪ ٛ‬ذ‪ٙ‬ز ضا زض قٗاذت زیهٕ‬
‫اٖزاِ ٖٓیز‪ٜٗ‬س ا٘ ضا تأزیة ْینّٗ‪]14[ .‬‬

‫‪74‬‬ ‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫‪Archive of SID‬‬
‫دکتر محسه فرمهیىیفراهاوی ي همكاران‬
‫‪Daneshvar (Raftar)/Education and Society/ Shahed University / 16th Year / 2010 / No.39‬‬
‫پانی ٘ ضشایٍ ْینكاٖس‪ .‬زضؾیط‪ ٚ‬اْاِ نازـ (ؿ) تحهج‬
‫اظ اًَ‪ ٘ ٙ‬تأنیس تط ٖكف اًَ‪ٙ‬یی پیاْثط انطِ زض تٓاِ اتقاز‬
‫ظٖسيی نطز ٘یػ‪ ٚ‬زاضز زض ض٘ـ اًَ‪ٙ‬یی اٖؿأ ٖٓ‪ٖٙ‬ه‪ٛ‬ای‬
‫فیٗی ضا ْغُ‪ٙ‬ب ذ‪ٙ‬تف ْیيیطز ٘ت‪ ٛ‬قثی‪ ٛ‬ؾهاظی زؾهت‬
‫ْیظٖس ٘ تالـ ْینٗس زض ‪ ٜٛٓ‬اْ‪ٙ‬ض ذ‪ٙ‬ز ضا ‪ٜٓ‬اٖٗس اًَ‪ٙ‬‬
‫ْغُ‪ٙ‬ب ذ‪ٙ‬یف قطاض ز‪ٜ‬س‪ ّٜ.‬ؾهغحی فُٓهی اًَه‪ ٙ‬تها‬
‫ؾطايیطأ‪ٜٓ ،‬طا‪ٜ‬ی ٘ ‪ٜٓ‬سضزی فاعؿی تا آٖأ ٘ ‪ٜٓ‬ا‪ًٜٗ‬ی‬
‫ضؾتاض ٘ يؿتاض اًَه‪ ٙ‬اظ ف‪ٙ‬اْهٍ ْه حط زض ض٘ـ اًَه‪ٙ‬یی‬
‫اؾت‪.‬‬
‫ایٕ ن‪ ٛ‬اظ ؾطْا فارع قس ٘نسا ظز «ضب اغخٗی» ذهسایا‬
‫سيؽَ یربشب تتر‬
‫ر‬ ‫یصًلر‬ ‫مبى ر‬
‫‪ْٗ .1‬اؽط‪ْ ٘ ٚ‬ثاحخ‪ٛ‬‬
‫تثُیع ٘ اضقاز‬
‫‪ْٙ .2‬فؾ‪ٛ‬‬
‫‪ٜ‬سایتپصیطی‬
‫‪.1‬ت‪ٙ‬اِ نطزٔ فُّ ٘فٍٓ‬
‫اٖؿأ‬
‫‪ .2‬ایزاز فازات ْغُ‪ٙ‬ب‬ ‫تقُیّ‬
‫اْاِ زض رای زیًط ْیؾطْایس ه ‪ٜ‬ط فُٓی ٘تاٌ فهاَّ‬
‫‪ .3‬ض٘ـ اًَ‪ٙ‬یی‬
‫مبى یرؿـم‪:‬رخزبٍرحؼهريریحؼ نر‬
‫دوماهنامه علمي – پژوهشي دانشور رفتار‪/‬تربيت واجتماع ‪ /‬دانشگاه شاهد ‪ /‬اسفند ‪ / 88‬سال شانزدهم ‪ /‬شماره ‪39‬‬
‫‪ٜ‬طچ‪ ٛ‬زض آزْی ؾط٘ض تطاًٖیهعز ٘ زض ضغثتهی ته‪ ٛ‬رهای‬
‫يصاضز ٘ارس حؿٕ اؾهت‪.‬حؿهٕ يها‪ ٚ‬اظ عطیهف حهؽ‬
‫زضیاؾت ْیق‪ٙ‬ز ٘يا‪ ٚ‬اظ عطیف غیط حؽ‪ ٘ .‬اظ ایٕض٘ ته‪ٛ‬‬
‫افتثاض ٖرؿت‪ ،‬ت‪ْ ٛ‬قٗای «ظیثهایی» ٘ ته‪ ٛ‬افتثهاض زِ٘ ته‪ٛ‬‬
‫ْقٗای «ذ‪ٙ‬تی» ذ‪ٙ‬ا‪ٜ‬س ت‪ٙ‬ز‪ .‬پؽ ْیته‪ٙ‬أ يؿهت آٔ چه‪ٛ‬‬
‫زاضای حؿٕ اؾت‪،‬آز ْیضا ْیاًٖیهعز ٘نككهی زض ٘ی‬
‫پسیس ْیآ٘ضز‪ .‬احؿأ ت‪ْ ٛ‬قٗی آٔ چیعی اؾت ن‪ ٛ‬چیعی‬
‫ضا ت‪ٖ ٛ‬ح‪ٙ‬ی قهطاض ز‪ٜٗ‬هس نه‪ ٛ‬زاضای حؿهٕ تاقهس‪]25[ .‬‬
‫احؿأ زض تطتیت اذالقی ٖكف نُیهسی زاضز‪ ،‬چهطا نه‪ٛ‬‬
‫احؿأ زض اٖؿأ قسض قٗاؾی ٘ ت‪ٙ‬اضـ ضا تط ْیاًٖیعاٖهس‪.‬‬
‫٘ چٗاٖه‪ ٛ‬يؿت‪ ٛ‬اٖس «االٖؿأ فثیس االحؿهأ» اٖؿهأ تٗهس‪ٚ‬‬
‫احؿأ اؾت‪ْ .‬غاتف ؾطْایكات اْاِ نازـ (ؿ) یههی اظ‬
‫٘یػيی‪ٜ‬ای اٖؿهأ ایهٕ اؾهت نه‪ٜٓ ٛ‬ه‪ٙ‬اض‪ ٚ‬ذ‪ٙ‬ا‪ٜ‬هأ ٘‬
‫ز٘ؾتساض ٖیهی ٘ احؿأ اؾت ٘ ایٕ اْ‪ٙ‬ض تطای ا٘ رصته‪ٛ‬‬
‫زاضز‪ ،‬تسیٕ َحاػ تایس تاؾضٍ ٘ ت‪ٙ‬اضـ تا ا٘ ضؾتاض نطز ٘‬
‫آضاؾتًی ا٘ ضا زض رٗث‪ٜٛ‬های ْرتُهؽ تافهج قهس ٘ تها‬
‫اؾتؿاز‪ ٚ‬اظ ض٘ـ ‪ٜ‬ایی ‪ٜٓ‬چ‪ْٝ ٔٙ‬هط ٘ضظی‪ ،‬نؾهّ غهیؼ‪،‬‬
‫ذ‪ٙ‬ـ اذالقی‪ ،‬آضاؾتٕ ؽا‪ٜ‬ط ٘‪ ...‬ت‪ ٛ‬آٔ ٖائٍ قس‪.‬‬
‫‪75‬‬
‫یرسيؽربًأ ركشدنرعلمرب رعملر(آمًصؽرعملت)ر‬
‫تطذی اظ ْغاَة ضا رع اظ ضا‪ ٚ‬فٍٓ ٖٓیت‪ٙ‬أ آْ‪ٙ‬ظـ زاز‪.‬‬
‫آْ‪ٙ‬ظـ فُٓی چ‪ ٔٙ‬تا ح‪ٙ‬اؼ اٖؿأ تیكتط ؾط٘ناض زاضز‪،‬‬
‫فٓیفتط ٘ ْاٖسياضتط اؾت‪ .‬زض یهم ض٘ظ ؾهطز قرههی‬
‫ذسْت اْاِ نازـ(ؿ) ضؾیس ٘اظ اؾّ افؾّ ر‪ٙ‬یها قهس‪.‬‬
‫اْاِ ؾطْ‪ٙ‬ز‪٘ :‬اضز ایٕ ح‪ٙ‬و آب ق‪ ٘ ٙ‬غؿٍ نٕ تا اؾّ‬
‫افؾّ ضا ت‪ ٛ‬ت‪ ٙ‬تً‪ٙ‬یّ‪ .‬آٔ ْطز ٘اضز ح‪ٙ‬و قهس ٘ غؿهٍ‬
‫نطز‪ .‬چ‪ ٔٙ‬ذ‪ٙ‬اؾت تیط٘ٔ تیایس‪ ،‬اْاِ ته‪ ٛ‬غالْهأ ذه‪ٙ‬ز‬
‫ؾطْ‪ٙ‬ز ًٖصاضیس اظ آب ذاضد ق‪ٙ‬ز‪ْ .‬ستی زض آب ْاٖس تها‬
‫ت‪ ٛ‬ؾطیازِ ضؼ‪ .‬زض ایٕ ‪ًٜٗ‬اِ اْاِ ؾطْ‪ٙ‬ز «‪ٜ‬صا ْا ؾهاَت‬
‫فٗ‪ »ٛ‬ایٕ ‪ٜٓ‬أ اؾّ افؾٓی اؾت نه‪ ٛ‬اظ ْهٕ پطؾهیسی‪.‬‬
‫تٗس‪ٜ ٚ‬طيا‪ْ ٚ‬ضغط ق‪ٙ‬ز ذسا ضا تا ایٕ ٖاِ ذ‪ٙ‬اٖس‪ .‬ذسا ته‪ٛ‬‬
‫ؾطیاز ا٘ ذ‪ٙ‬ا‪ٜ‬س ضؾیس [‪]24‬‬
‫اؾت ًْط فُٓی ن‪ ٛ‬تسأ فٍٓ ق‪ٙ‬ز [‪]14‬‬
‫‪-‬سيؽریيد درع دترمطلًبرر‬
‫اْاِ نازـ(ؿ) ذ‪ٙ‬ز تا اٖزاِ فُٓی ٘ ظتاٖی ت‪ ٛ‬ایهٕ ْ‪ٝ‬هّ‬
‫ْیپطزاذتٗس ن‪ٖٖٛٙٓ ٛ‬ای اظ آٔ شنط ْیق‪ٙ‬ز‪:‬‬
‫ه ات‪ٙ‬ضتیـ قاْی يؿت‪ :‬ته‪ْ ٛ‬حضهط اْهاِ نهازـ(ؿ)‬
‫ضؾیسِ‪ .‬ذاٖ‪ ٛ‬ؾطقاض اظ رٓقیت اظ ْطزِ ذطاؾأ ٘ قهاِ‬
‫٘ ؾایط ْٗاعف ت‪ٙ‬ز ٘ رایی تهطای ٖكؿهتٕ ذه‪ٙ‬ز ٖیهاؾتّ‪.‬‬
‫اْاِ(ؿ) ن‪ ٛ‬تهی‪ ٛ‬ظز‪ ٚ‬ته‪ٙ‬ز ٖكؿهت ٘ ؾطْه‪ٙ‬زای قهیقیأ‬
‫ذاٖسأ ْحٓس(ل) تساٖیس ن‪ٖ ٛ‬یؿهت اظ ْها نؿهی نه‪ٛ‬‬
‫‪ًٜٗ‬اِ ذكّ ذ‪ٙ‬ززاض ٖثاقس ٘ تا ‪ ّٜ‬نحثت ذ‪ٙ‬ز ذه‪ٙ‬ـ‬
‫نحثت ٖهٗس ٘ تا ‪ ّٜ‬ذُف ذ‪ٙ‬ز ذ‪ٙ‬ـ ذُكهی ٖٗٓایهس ٘‬
‫نؿی ن‪ ٛ‬تا ا٘ ضؾیف اؾت‪ ،‬ضؾاقت ٖهٗس ٘ تا ‪ٜٓ‬ؿای‪ ٛ‬ذ‪ٙ‬ز‬
‫حؿٕ ‪ٜٓ‬ز‪ٙ‬اضی ٖٗٓایس ٘ تا نؿی ن‪ ٛ‬تها ا٘ ذ‪ٙ‬قهٓعيی‬
‫نٗس‪ ،‬ذ‪ٙ‬قٓعيی ٖٗٓایس ٘‪]14[ ..‬‬
‫سيؽریلگًيتر‬
‫ایٕ ض٘ـ یهی اظ ت‪ٝ‬تطیٕ ض٘ـ‪ٜ‬ا تطای اًٖیع‪ ٚ‬تركهی ٘‬
‫ضا‪ٜ‬ثطی ْتطتیأ اؾت‪ .‬اًَ‪ٜٙ‬ای پال ٘تا ؾضیُت‪،‬اًٖیع‪٘ ٚ‬‬
‫ْیٍ ت‪ ٛ‬پانی ٘آضاؾهتًی ته‪ ٛ‬ؾضهایٍ ضا زض ؾهطز ایزهاز‬
‫ْینٗس ٘اًَ‪ٜٙ‬ای ٖاپال ٘تی ؾضیُت ؾطز ضا ت‪ ٛ‬ؾ‪ٙ‬ی ٖها‬
‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪Archive of SID‬‬
‫بررسی تربیت اخالقی از مىظر امام صادق(ع) (مباوی‪ ،‬اصًل‪ ،‬ريشهای تربیتی)‬

‫‪Daneshvar (Raftar)/Education and Society/ Shahed University / 16th Year / 2010 / No.39‬‬
‫اؾاؼ ْطتیأ تا ْ‪ٝ‬ط٘ضظی ت‪ ٛ‬قايطزأ ْیت‪ٙ‬اٖٗس آٖهأ ضا‬ ‫‪-‬یصلرفضلر‬
‫ضقس ز‪ٜٗ‬س‪ .‬اْاِ نازـ (ؿ) ْیؾطْایٗس‪ .‬ز٘ؾهتی زیًهطأ‬ ‫انٍ ؾضٍ تیاًٖط أ اؾت ن‪ٖ ٛ‬یهی ٘احؿأ تهط اٖؿهأ‬
‫ضا ت‪ ٛ‬ذ‪ٙ‬ز رُة نطزٔ ٖیّ ذطز اؾت‪]27[ .‬‬ ‫ْ حط اؾت ٘ حتی قسضت ْ‪ٝ‬اض ظزٔ تط نطزاض‪ٜ‬ای اذالقی‬
‫ضا زاضز‪ .‬ؾضٍ ضاتغ‪ ٛ‬ای ْثتٗی تطفسِ ْ‪ٙ‬اظٖ‪ ٛ‬اؾت‪ٜ .‬ط يا‪ٚ‬‬
‫یرسيؽربًبٍرر‬ ‫ضاتغ‪ٛ‬ای ْ‪ٙ‬اظٖ‪ ٛ‬تطقطاض قس آٔ ضا فسٌ ي‪ٙ‬ییّ ٘ ‪ٜ‬ط يا‪ ٚ‬اض‬
‫ت‪ٙ‬ت‪ ٛ‬ضا‪ ٚ‬يكاز‪ ٚ‬ذط٘د اظ ؽُٓات ت‪ ٛ‬ؾ‪ٙ‬ی ٖ‪ٙ‬ض َ٘غهؽ ٘‬ ‫ایٕ ْیعأ ؾانُ‪ ٛ‬تًیطیّ (زض نه‪ٙ‬ضتی نه‪ ٛ‬ؾطاتهط آظ آٔ‬
‫ضحٓتی اؾت ن‪ ٛ‬اظ راٖة ذسا تهطای ٖزهات ٘ ‪ٜ‬هسایت‬ ‫ض٘یّ) ت‪ ٛ‬ؾضٍ ض٘ی آ٘ضز‪ ٚ‬ایّ‪ .‬ایٕ حسیج ضا «ظضاض‪ »ٚ‬اظ‬
‫آزْیأ پیفتیٗی قس‪ ٚ‬اؾت اْاِ نازـ (ؿ) ْهیؾطْایٗهس‪:‬‬ ‫اْاِ نازـ (ؿ) ض٘ایت نطز‪ ٚ‬اؾت نه‪ٜ« ٛ‬هطنؽ قههس‬
‫«ت‪ٙ‬ت‪ ٛ‬ضیؿٓأ ذسا ٘ ٘ؾیُ‪َ ٛ‬غؽ ٘ فٗایت ا٘ؾت ٘ ‪ٜ‬هط‬ ‫فٍٓ ٖیهی نٗس‪ ،‬اْا آٔ ضا ت‪ ٛ‬رای ٖیا٘ضز‪ْ ،‬اٖٗس آٔ فٓهٍ‬
‫تٗس‪ ٚ‬ای ٖايعیط اؾت ن‪ ٛ‬پی‪ٙ‬ؾت‪ ٛ‬زض حاٌ ت‪ٙ‬ت‪ ٛ‬تاقس‪]28[ ».‬‬ ‫ت‪ٖ ٛ‬ؿـ ا٘ ٖ‪ٙ‬قت‪ْ ٛ‬یق‪ٙ‬ز ٘‪ٜ‬طنؽ قهس فٍٓ ٖیههی نٗهس‬
‫اْاِ زض رای زیًط ْیؾطْایٗس‪« :‬ت‪ٙ‬ت‪ ٛ‬ضا هه ‪ٜ‬هیچ تٗهس‪ٚ‬ای‬ ‫٘آٔ ضا ت‪ ٛ‬رای آ٘ضز‪ ،‬ز‪ْ ٚ‬اٖٗس آٔ فٍٓ ت‪ٖ ٛ‬ؿـ ا٘ ٖ‪ٙ‬قهت‪ٛ‬‬
‫ٖیؿت ن‪ ٛ‬يٗا‪ٜ‬ی نٗس ٘ اظ آٔ پكیٓأ يطزز‪ ،‬رع ایٕ نه‪ٛ‬‬ ‫ْیق‪ٙ‬ز ٘‪ٜ‬طنؽ قهس فٍٓ تس نٗس (تس٘ٔ اٖزاِ آٔ) ته‪ٛ‬‬
‫پیف اظ آٖه‪ ٛ‬عُة آْطظـ نٗس ذسا يٗا‪ٜ‬ف ضا تیاْطظز‪».‬‬ ‫ضطض ا٘ چیعی ٖ‪ٙ‬قت‪ٖٓ ٛ‬یق‪ٙ‬ز ٘ ‪ٜ‬ط نؿهی قههس فٓهٍ‬
‫[‪ ]12‬تایس ایٕ ٖهت‪ ٛ‬ضا ْسٖؾط قطاض زاز نه‪ ٛ‬ظْهاٖی ت‪ٙ‬ته‪ٛ‬‬ ‫تسی نٗس ٘ آٔ ضا ت‪ ٛ‬رای آ٘ضز‪ ،‬تٗ‪ٝ‬ا ‪ٜٓ‬أ يٗا‪ ٚ‬ت‪ ٛ‬ضهطض‬
‫٘اققی اؾت ٘ت‪ٙ‬ت‪ٖ ٛ‬ه‪ٙ‬ا ْحؿ‪ٙ‬ب ْی ق‪ٙ‬ز ن‪ ٛ‬زض اٖؿأ‬ ‫ا٘ حثت ْیق‪ٙ‬ز‪ .‬نه‪ ٛ‬ایهٕ اْهط حهانی اظ ؾضهٍ ٘نهطِ‬
‫تح‪ ٌٙ‬ایزاز نٗس ٘ اٖكالتی زضٖ٘ی زض ٘ر‪ٙ‬ز ؾهطز ایزهاز‬ ‫ذساٖ٘سی اؾت‪َ ٘ .‬صا تایس زایٓا ؾضٍ ذساٖ٘هسی ضا زض‬
‫ٖٓایس اْاِ نازـ زض ایٕ ظْیٗ‪ْ ٛ‬یؾطْایس‪« :‬چ‪ ٔٙ‬تٗهس‪ٚ‬ای‬ ‫ْهه‪ٙ‬ضز ذهه‪ٙ‬ز ذ‪ٙ‬اؾههتاض تاقههیّ ٘ زض ْهه‪ٙ‬ضز زیًههطأ‬
‫ت‪ٙ‬ت‪ ٛ‬ای ذاَم ٘ضاؾتیٕ نٗس‪ ،‬ذساٖ٘س ا٘ ضا ز٘ؾت زاضز‬ ‫حتیآَكس٘ض ت‪ ٛ‬ؾضٍ تطذ‪ٙ‬ضز ٖٓهاییّ‪.‬اْهاِ نهازـ (ؿ)‬

‫دوماهنامه علمي – پژوهشي دانشور رفتار‪/‬تربيت واجتماع ‪ /‬دانشگاه شاهد ‪ /‬اسفند ‪ / 88‬سال شانزدهم ‪ /‬شماره ‪39‬‬
‫٘ زض زٖیا ٘آذطت تط ا٘ پطز‪ ٚ‬پ‪ٙ‬قی نٗس‪]12[ .‬‬ ‫ْیؾطْایٗس ه نؿی ن‪ ٛ‬اظ ؾضٍ ذسا ْؿأَت ٖهٗس ؾكیهط ٘‬
‫ٖیاظْٗس ْیيطزز‪]18[ .‬‬
‫‪-‬یصلربًیضعرر‬
‫ت‪ٙ‬اضـ زض آْ‪ٙ‬ظـ‪ ،‬تافج ظیٗت تركهیسٔ ته‪ ٛ‬آْه‪ٙ‬ظـ‬ ‫یرسيؽرعط ريربخـؾر(َذيٍ)ر‬
‫٘زضؼ ْی ق‪ٙ‬ز ٘تأحیط آْ‪ٙ‬ظقی ٘تطتیتهی آٔ ضا اؾهعایف‬ ‫اْاِ نازـ (ؿ) ْیؾطْایٗس‪.‬ه ت‪ ٛ‬یهسیًط ‪ٜ‬سی‪ ٛ‬تس‪ٜ‬یهس تها‬
‫ْی ز‪ٜ‬س ٘‪ٜ‬طنؽ فُٓف تیكتط تاقس تایس ت‪ٙ‬اضهقف ٖیهع‬ ‫یهسیًط ضا ز٘ؾت زاقت‪ ٛ‬تاقهیس نه‪ ٛ‬قغقهاً ‪ٜ‬سیه‪ ٛ‬زازٔ‬
‫تیكتط تاقس اْاِ نازـ زض ایٕ ظْیٗ‪ْ ٛ‬یؾطْایس "فُهّ ضا‬ ‫نیٗ‪ٜٛ‬ا ضا اظ تیٕ ْیتطز‪]26[ .‬‬
‫عُة نٗیس ٘‪ٜٓ‬طا‪ ٚ‬تا آٔ‪،‬ذ‪ٙ‬ز ضا تا حُهّ ٘٘قهاض ظیٗهت‬
‫ز‪ٜ‬یس ٘تطای قايطزأ ذه‪ٙ‬ز ت‪ٙ‬اضهـ نٗیهس [‪ ]12‬ت‪ٙ‬اضهـ‬ ‫‪-‬سيؽرمُشيسصیر‬
‫ْقُّ زض تطاتط قايطزأ‪ ،‬زضؼ اذالـ ت‪ ٛ‬قايطزأ اؾهت‬ ‫اٖؿأ ٖیاظ ت‪ْ ٛ‬حثت نهطزٔ ٘ ْ‪ٙ‬ضزْحثتهه قهطاض يهطؾتٕ‬
‫ن‪ ٛ‬فٓال اظ ٘ی تیاْ‪ٙ‬ظٖس ه اْاِ زض رای زیًط ْیؾطْایهس‬ ‫زاضز‪ْٝ .‬ط٘ضظی ْطتی ٖؿثت ت‪ْ ٛ‬تطتی قیؿتًی فٓیهف زض‬
‫«نٓاٌ فكٍ زض ؾ‪ ٛ‬چیع اؾت‪ :‬ت‪ٙ‬اضـ تطای ذهسا‪ ،‬یكهیٕ‬ ‫ْتطتی ٖؿثت ت‪ْ ٛ‬طتی ایزاز ْهینٗهس ‪ًٜٗ‬هاْی نه‪ ٛ‬ایهٕ‬
‫ٖیه‪ ٘ ٙ‬ذاْ‪ٙ‬قی رع اظ ؾرٕ ذ‪ٙ‬ب» [‪]14‬‬ ‫قیؿتًی حانٍ قس‪ْ،‬ی ت‪ٙ‬أ تا اتهطاظ ْحثهت‪،‬ؾطز ضا ته‪ٛ‬‬
‫اٖزاِ افٓاٌ اذالقی تطاًٖیرت ٘تا ْٗهـ ْحثهت‪،‬ا٘ضا ته‪ٛ‬‬
‫‪-‬رسيؽر ًؽر لمترير ًؽرػلًكتر‬ ‫تطل افٓاٌ ٘ازاض نطز‪ .‬ایهٕ ٖهته‪ ٛ‬ضا ٖیهع تایهس زض ٖؾهط‬
‫ذ‪ٙ‬ـ ذُكی ٘ ٖیهی نطزٔ‪ ،‬ذاٖ‪ٜٛ‬ا ضا آتهاز ٘ فٓط‪ٜ‬ها ضا‬ ‫يطؾت ن‪ْ ٛ‬حثت ٖیؿت ن‪ٜ ٛ‬طنؿی ضا زض تٓایالتف آظاز‬
‫ظیاز ْینٗس‪]12[ .‬‬ ‫تًصاضیّ ٘یا تٓایالت ا٘ ضا اْضا نٗیّ‪ْ،‬حثهت آٔ اؾهت‬
‫ن‪ ٛ‬تا حكیكت ت‪ٙ‬تّ تاقس ْحثت ذیط ضؾاٖسٔ اؾت تطایٕ‬

‫‪76‬‬ ‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫‪Archive of SID‬‬
‫دکتر محسه فرمهیىیفراهاوی ي همكاران‬
‫‪Daneshvar (Raftar)/Education and Society/ Shahed University / 16th Year / 2010 / No.39‬‬

‫اصٍريروت دٍرگ شیرر‬ ‫یرسيؽریعتشیفربٍربمص شر‬

‫تطتیت اذالقی ٖیع ْزٓ‪ٙ‬ف‪ ٛ‬تساتیط ٘ اقساْات تطتیتهی ته‪ٛ‬‬
‫ْٗؾ‪ٙ‬ض ضقس آيا‪ٜ‬ی ٘ قضا٘ت اذالقی‪ًٖ ،‬هطـ اذالقهی‬
‫(٘رسأ ٘ احؿاؼ اذالقی) ضؾتاض اذالقهی ٘ نهؿات ٘‬
‫ُْهات اذالقی قایؿت‪ ٛ‬اؾت‪ .‬اذالـ ٘ تطتیهت اذالقهی‬
‫یهی اظ اضنأ اؾاؾی ؾط‪ٜٗ‬ى تكطی ضا تكهیٍ ْیز‪ٜ‬س ٘‬
‫ت‪ٜٓ ٛ‬یٕ ؾثة‪ ،‬ایٕ ْ‪ٙ‬ض‪ٙ‬ؿ اظ زیطتاظ زض ؾط‪ٜٗ‬ى اؾالْی‬
‫ْ‪ٙ‬ضز ت‪ٙ‬ر‪ ٛ‬ت‪ٙ‬ز‪ ٘ ٚ‬اْط٘ظ‪ٖ ٚ‬یهع زض تؿهیاضی اظ نكه‪ٙ‬ض‪ٜ‬ا‬
‫ْ‪ٙ‬ضز ت‪ٙ‬ر‪ ٛ‬پػ٘‪ٜ‬كًطأ قطاض يطؾت‪ ٛ‬اؾت‬
‫اظ آٖزا ن‪ ٛ‬غایهت تطتیهت اظ ٖؾهط انخهط ْهاتهة ٘‬
‫زیسيا‪ٜٚ‬ای تطتیتی ضؾیسٔ ت‪ٖ ٛ‬یهثرتی اؾت ٘ زض اؾهالِ‬
‫ٖیع پط٘ضـ فثس ناَح ْسٖؾط اؾت‪ .‬زض تطتیهت اذالقهی‬
‫ٖیع ْاٖٗس ؾایط اٖ‪ٙ‬اؿ تطتیهت (تطتیهت ارتٓهافی‪ ،‬تطتیهت‬
‫ؾیاؾی‪ ،‬تطتیت حطؾ‪ٛ‬ای ٘‪ )..‬اظ ٖؾط اؾالِ‪ ،‬غطو ضقس ٘‬
‫تقاَی اٖؿأ‪ٜ‬ا ت‪ ٛ‬ؾ‪ٙ‬ی نٓاٌ ٘اققی آٖ‪ٝ‬ا یقٗی قطب اَهی‬
‫اهلل ْی تاقس ٘ ‪ٜ‬سؼ زض تٓاِ اٖ‪ٙ‬اؿ تطتیت‪ ،‬یهی اؾت‪ .‬اظ‬
‫زض زفا اتتسا تایس ذسا ضا ؾت‪ٙ‬ز ٘ ؾپؽ ت‪ ٛ‬يٗها‪ ٚ‬افتهطاؼ‬
‫نطز ٘ آٔ يا‪ ٚ‬حارت ضا ذ‪ٙ‬اؾت‪]14[ .‬‬
‫‪-‬ریصلرآسیػتگت‪.‬ر‬
‫انٍ آضاؾتًی ٖاؽط ت‪ ٛ‬رصت‪ ٛ‬حؿٕ ٘انٍ ؾضٍ ٖاؽط تهط‬
‫رصت‪ ٛ‬احؿأ اؾت‪ .‬انٍ آضاؾتًی تیاًٖط آٔ اؾت ن‪ ٛ‬زض‬
‫رطیأ تطتیت تایس ن‪ٙ‬ضت آٖچ‪ ٛ‬ضا فطض‪ْ ٛ‬ی ق‪ٙ‬ز ٖیهم‬
‫آضاؾت ن‪ ٛ‬ضغثت ‪ٜ‬ا ضا تطاًٖیعاٖس‪ .‬آٖچه‪ ٛ‬زض ایهٕ انهٍ‬
‫ْ‪ٙ‬ضز ٖؾط اؾت ایٕ اؾت ن‪ ٛ‬ض٘اتظ ْیأ ْطتی ٘ ْتطتهی‬
‫آٔ چ‪ ٛ‬زض ایٕ اضتثاط فطض‪ْ ٛ‬یق‪ٙ‬ز‪ ،‬تایهس تها ٘ضهقیتی‬
‫ظیثا ٘ آضاؾهت‪ ٛ‬تاقهس‪ .‬اْهاِ نهازـ(ؿ) زض ایهٕ ظْیٗه‪ٛ‬‬
‫ْیؾطْایس ه ای قیقیأ ْا‪ ،‬ظیٗهت ْها تاقهیس‪ٖٗ ،‬هى ْها‬
‫ٖثاقیس‪]19[ .‬‬
‫یرسيؽرآسیػتهرظ َشر‬

‫ایٕ تاتت نه‪ ٛ‬اذهالـ زض تٓهاِ قهو‪ ٔٙ‬ظٖهسيی اٖؿهأ‬ ‫اْاِ نازـ (ؿ) زض ایٕ ظْیٗ‪ْ ٛ‬یؾطْایٗهس ه َثهاؼ ظیثها‬
‫حانٓیت زاضز ٘ ْكطؼ تط تٓهاِ اٖه‪ٙ‬اؿ تطتیهت ‪ٜ‬اؾهت‬ ‫تپ‪ٙ‬ـ ظیطا ذساٖ٘س ظیثاؾت ٘ ظیثایی ضا ز٘ؾت زاضز اْا‬
‫دوماهنامه علمي – پژوهشي دانشور رفتار‪/‬تربيت واجتماع ‪ /‬دانشگاه شاهد ‪ /‬اسفند ‪ / 88‬سال شانزدهم ‪ /‬شماره ‪39‬‬

‫ٖ‪ٙ‬فی ْالظْت تا تطتیت ‪ٜ‬ای زیًط ضا زاضز ت‪ ٛ‬ع‪ٙ‬ضی نه‪ٛ‬‬ ‫تایس اظ حالٌ تاقس‪]19[ .‬‬
‫٘قتی تحج اظ تطتیت ارتٓافی ْی ق‪ٙ‬ز ٖٓیت‪ٙ‬أ تطتیهت‬
‫اذالقی ضا اظ ٖؾط ز٘ض زاقت‪ .‬چه‪ ٔٙ‬تهط ‪ٜ‬هط ارتٓهافی‬ ‫‪-‬رسيؽربضئ هركا ر‬

‫تاالذط‪ٖٙ ٚ‬فی تطتیهت اذالقهی چه‪ ٛ‬ذه‪ٙ‬ب ٘ چه‪ ٛ‬تهس‬ ‫اْاِ نازـ (ؿ) زض ایٕ ظْیٗ‪ْ ٛ‬یؾطْایٗس ه تالغت زض ؾ‪ٛ‬‬

‫حهٓؿطْاؾت ٘ ‪ٜ‬یچ ؾقُی اظ اؾقاٌ اٖؿأ ٖٓهیت‪ٙ‬اٖهس اظ‬ ‫چیع اؾت‪ٖ :‬عزیم قسٔ ت‪ْ ٛ‬قٗای ْ‪ٙ‬ضزٖؾط‪ ،‬ز٘ضی نطزٔ‬

‫حیغ‪ ٛ‬اٖؿأ ذاضد ق‪ٙ‬ز‪ .‬اظ عطؼ زیًط چ‪ٜ ٔٙ‬سؼ تٓاِ‬ ‫اظ يؿتاض حك‪ ٘ ٙ‬ظایس ٘ ضؾاٖسٔ ْقٗای ظیاز تها فثهاضت‬

‫اٖ‪ٙ‬اؿ تطتیت زض اؾالِ ٘ ؾیط‪ ٚ‬اْاِ نازـ(ؿ) یهی اؾهت‬ ‫نّ ٘ ن‪ٙ‬تا‪]15[ .ٚ‬‬

‫َصا ْایه‪ ٛ‬تقزهة ٖر‪ٙ‬ا‪ٜ‬هس ته‪ٙ‬ز ايهط ْثهاٖی‪ ،‬انه‪٘ ٌٙ‬‬

‫سيؽَ یربشب تتر‬
‫ر‬ ‫یصًلر‬ ‫مبى ر‬
‫ض٘ـ‪ٜ‬ای تطتیت زض ‪ ٜٛٓ‬آٖ‪ٝ‬ا یهؿأ تاقس‪.‬‬
‫‪ .1‬فغا ٘ تركف (‪ٜ‬سی‪)ٛ‬‬
‫زض ْهتة رقؿطی‪ْ ،‬ثاٖی‪ ،‬ان‪ ٘ ٌٙ‬ض٘ـ‪ٜ‬ای تطتیهت‬
‫‪ْٝ .2‬ط٘ضظی‬ ‫ؾضٍ‬
‫اظ ْحت‪ٙ‬ای آٔ رسا ٖث‪ٙ‬ز‪ ٘ ٚ‬زض ‪ًٜٓ‬ی آٖ‪ٝ‬ا‪ ،‬ر‪ٝ‬ت تكهطب‬
‫‪ .3‬ت‪ٙ‬ت‪ٛ‬‬ ‫رصت‪ٛ‬‬
‫ت‪ ٛ‬ذسا ‪ٜٙ‬یسا اؾت‪ْٓ .‬هٕ اؾت زض یاؾت‪ٜ ٛ‬ای پػ٘‪ٜ‬كهی‬
‫‪ .1‬ذ‪ٙ‬ـ ذُكی ٘ ذ‪ٙ‬ـ ؾُ‪ٙ‬نی‬ ‫حؿٕ ٘‬
‫اظ ض٘قی ٖاِ تطز‪ ٚ‬قس‪ ٚ‬تاقس نه‪ ٛ‬آٔ ض٘ـ ذه‪ٙ‬ز ‪ٜ‬هسؼ‬ ‫ت‪ٙ‬اضـ‬
‫‪ .2‬افتطاؼ ت‪ ٛ‬تكهیط‬ ‫احؿأ‬
‫تطتیت تاقس ٘ یا ‪ٜ‬سؾی رعئی زض قاَة ض٘ـ اضائ‪ ٛ‬قهس‪ٚ‬‬ ‫‪ .1‬آضاؾتٕ ؽا‪ٜ‬ط‬
‫آضاؾتًی‬
‫تاقس‪ .‬چ‪ ٔٙ‬زض ‪ْٙ ٜٛٓ‬اضز یاز قس‪ ٚ‬ر‪ٝ‬ت یهی اؾت‪َ ،‬صا‬ ‫‪ .2‬تعییٕ نالِ‬
‫ت‪ٖ ٛ‬ؾط ضؾیسٔ ض٘ـ ت‪ ٛ‬فٗ‪ٙ‬أ ‪ٜ‬سؼ ٘ یا ‪ٜ‬سؾی ت‪ ٛ‬فٗ‪ٙ‬أ‬
‫ض٘ـ انٍ ْؿوُ‪ ٛ‬ضا َ‪ٙ‬ث ٖٓینٗس‪.‬‬

‫‪77‬‬ ‫‪www.SID.ir‬‬
‫‪Archive of SID‬‬
‫بررسی تربیت اخالقی از مىظر امام صادق(ع) (مباوی‪ ،‬اصًل‪ ،‬ريشهای تربیتی)‬
‫ض٘ـ‪ٜ‬ای آْ‪ٙ‬ظـ ٘پط٘ضـ زاٖفآْ‪ٙ‬ظأ ٘اؾتؿاز‪ ٚ‬اظ ‪ٜ‬ط‬
‫٘ؾیُ‪ ٛ‬نٓهی ن‪ ٛ‬تت‪ٙ‬أ اظ آْ‪ٙ‬ظ‪ٜ ٚ‬ای تطتیتی آٔ اْاِ فعیع‬
‫ت‪ٝ‬ط‪ ٚ‬يطؾت‪ ،‬ته‪ٙ‬قٗس‪.‬‬
‫یرپ ـىُ دیتربشییربحم م ترآبتر‬
‫اَؽ‪ :‬اظ آٖزا نه‪ ٛ‬پهع٘‪ٜ‬ف حاضهط تیكهتط ض٘ی تطتیهت‬
‫اذالقی تأنیس نطز‪ ٚ‬اؾت‪ْ،‬ی عُثس ن‪ ٛ‬زض ؾطنهت ‪ٜ‬های‬
‫زیًط ٘ یا ؾایط پػ٘‪ٜ‬كًطأ زض ظْیٗ‪ ٛ‬اٖ‪ٙ‬اؿ زیًط تطتیهت‬
‫اظ رُٓ‪،ٛ‬تطتیت ؾیاؾهی‪،‬ارتٓافی‪،‬حطؾ‪ ٛ‬ای ٘اْخهاَ‪ ّٝ‬تها‬
‫اؾتؿاز‪ ٚ‬اظ زیسيا‪ ٚ‬آٔ اْاِ رُیٍ اَكسض اقساِ ٖٓایٗس‪.‬‬
‫ب‪ :‬ض٘ـ‪ٜ‬ای تطتیتی اؾتٗتاد ٘ تس٘یٕ قهس‪ ٚ‬ت‪ٙ‬ؾهظ‬
‫ْحكف تطای ‪ٜ‬طیم اظ ان‪ ٌٙ‬تات‪ٙ‬ره‪ ٛ‬ته‪ْ ٛ‬ثهاٖی تطتیتهی‬
‫اٖؿأ‪ٜ‬ا زض ایٕ تحكیف‪،‬تٗ‪ٝ‬ها ي‪ٙ‬قه‪٘ ٛ‬قهٓ‪ٛ‬ای اظ عیهؽ‬
‫٘ؾیـ ض٘ـ‪ٜ‬ای تطتیتی اؾت ن‪ ٛ‬زض ْتٕ ؾرٗأ ٘ ؾهیط‪ٚ‬‬
‫٘ض٘ـ تطتیتی آٔ اْاِ ‪ٜٓ‬اِ ٖ‪ٝ‬ؿت‪ْ ٛ‬ی تاقس ٘ ْیعُثس ن‪ٛ‬‬
‫ْكتاقأ تحكیف زض ظْیٗه‪ْٙ ٛ‬ضه‪ٙ‬ؿ ْه‪ٙ‬ضز ٖؾهط تطضؾهی‬
‫فٓیفتط ٘ يؿتطز‪ٚ‬تطی اٖزاِ ز‪ٜٗ‬س‪.‬‬
‫مى بعر‬
‫داٍري‪ ،‬هحود (‪ )1385‬رٍيكردّا ٍپرسصّاي بٌياديي در تربيت‬
‫اخالقي‪ ،‬هعارف فصلٌاهِ علويي‪ -‬پژٍّطيي اًمويي هعيارف‬
‫اسالهي ايراى سال دٍم‪،‬ضوارُ دٍم‪ ،‬بْار‪.‬‬
‫‪ .2‬دادبِ‪ ،‬اصغر(‪ )1369‬كليات فلسفِ‪ ،‬تْراى‪ ،‬اًتطيارات داًطيهاُ‬
‫پيام ًَر‪.‬‬
‫غفيياري ابَاضف‪،‬ييا‪ ،‬بيياقري خسييرٍ (‪ )1381‬تربيييت اخالقييي‬
‫ف‪،‬يلتگرا در هٌظر ديَييد كيار‪ ،‬فصيلٌاهِ هااضعيات اسيالهي‬
‫ضوارُ ‪ ،54-53‬پاييس ٍزهستاى‪.‬‬
‫‪4.‬‬ ‫‪Hersh, R., Miller , j., Fielding. G (1981): A‬‬
‫‪valuing process and clarification model in:‬‬
‫‪models of moral education (ch.s). NEW YORK:‬‬
‫‪Longman.‬‬
‫ضاهلي‪ ،‬عباسعلي (‪ )1379‬در تكاپَي رسيدى بِ هدضي از تربيت‬
‫اخالقي در اسالم (هقاضِ)‪ً ،‬طر تربيت اسالهي‪ ،‬تْراى‪.‬‬
‫فرهْيٌي فراّاًي‪،‬هحسي (‪ )1386‬پسيت هدرًيسين ٍ تعليين ٍ‬
‫تربيت‪ ،‬اًتطارات آييژ‪.‬‬
‫‪78‬‬
‫‪Daneshvar (Raftar)/Education and Society/ Shahed University / 16th Year / 2010 / No.39‬‬
‫ٖهت‪ ٛ‬زیًطی ن‪ ٛ‬زض ایٕ ظْیٗ‪ ٛ‬تایؿهتی ته‪ ٛ‬آٔ ت‪ٙ‬ره‪ٛ‬‬
‫نطز ایٕ اؾت ن‪:ٛ‬‬
‫ْثاٖی‪ ،‬انه‪ ٘ ٌٙ‬ض٘ـ ‪ٜ‬های تهس٘یٕ قهس‪ ٚ‬زض ایهٕ‬
‫پػ٘‪ٜ‬ف نطؾاً اؾتٗتاد ْحكف ْیتاقس ن‪ ٛ‬چٗاٖچ‪ ٛ‬ت‪ٙ‬ؾهظ‬
‫ْحكف ت‪ٙ‬اٖاتط ٘ تا ؾطاغت تاٌ تیكهتطی‪ ،‬ته‪ ٛ‬آٔ پطزاذته‪ٛ‬‬
‫ق‪ٙ‬ز قغقاً ٖ‪ٙ‬ؿ زضیاؾت ٘ زؾت‪ٛ‬تٗسی آٔ‪ٜ‬ا ْتؿا٘ت ذ‪ٙ‬ا‪ٜ‬س‬
‫ت‪ٙ‬ز‪ ،‬يط چ‪ ٛ‬ت‪ٜ ٛ‬ط ن‪ٙ‬ضت ن‪ ٛ‬تس٘یٕ يطزٖس ‪ًٜٓ‬ی آٖ‪ٝ‬ها‬
‫یم ‪ٜ‬سؼ ضا زٖثاٌ ذ‪ٙ‬ا‪ٜٗ‬س نطز ٘ آٔ ‪ ّٜ‬ضؾاٖیسٔ اٖؿأ‬
‫ت‪ ٛ‬نٓاٌ اؾت‪َ .‬یهٕ زض ایٕ ظْیٗ‪ ٛ‬حطنت تایس اض انالا‬
‫ؽا‪ٜ‬ط ت‪ ٛ‬تح‪ ٌٙ‬تاعٕ‪ ،‬اظ پیاْسيط٘ی ت‪ ٛ‬تهُیؽ ْهساضی ٘‬
‫اظ اًٖیع‪ٜٚ‬ای زٖیه‪ٙ‬ی ْكهط٘ؿ ته‪ ٛ‬اًٖیهع‪ٜٚ‬های اذهط٘ی‬
‫ن‪ٙ‬ضت يیطز‬
‫پ ـىُ دیتر‬
‫یربشریػ عروت يحربحم كر‬
‫اَؽ‪ :‬اظ آٖزا ن‪ ٛ‬ا٘أل‪ :‬پػ٘‪ٜ‬ف حاضهط پیطاْه‪ ٔٙ‬یههی اظ‬
‫ْ‪ ّٝ‬تطیٕ ْؿائٍ ظٖسيی تكط‪ ،‬یقٗی تطتیهت ا٘ ٘ اظ ْیهأ‬
‫اٖ‪ٙ‬اؿ تطتیت ْ‪ّٝ‬تهطیٕ قؿهّ آٔ‪،‬یقٗهی تطتیهت اذالقهی‬
‫دوماهنامه علمي – پژوهشي دانشور رفتار‪/‬تربيت واجتماع ‪ /‬دانشگاه شاهد ‪ /‬اسفند ‪ / 88‬سال شانزدهم ‪ /‬شماره ‪39‬‬
‫ْی تاقهس ٘حاٖیهأ‪ٖ :‬ؿهر‪ ٛ‬پیچیهس‪ ٚ‬قهس‪ ٚ‬ت‪ٙ‬ؾهظ ْحكهف‬
‫اظذ‪ٙ‬زـ ٖث‪ٙ‬ز‪٘ ٚ‬اظ نالِ ي‪ٝ‬طتاض ْطزی يطؾت‪ ٛ‬قس‪ ٚ‬ن‪ ٛ‬اظ‬
‫‪.1‬‬ ‫ؾالَ‪ ٛ‬پانأ ٘ظا‪ٜ‬سأ ض٘ظياض ْ٘طتثظ تا ٘حی اَ‪ٝ‬ی اؾت‬
‫٘ ؾرٗأ نؿی اؾت ن‪ ٛ‬ذ‪ٙ‬ز فاٍْ ت‪ ٛ‬آٔ يؿتاض ته‪ٙ‬ز‪٘ ٚ‬‬
‫ز٘ؾت ٘ زقٕٓ زض ْسا ا٘ اقطاض نطز‪ٚ‬اٖس حاَخهأ‪ :‬راْقه‪ٛ‬‬
‫اؾالْی تره‪ٙ‬ل ایطأ اؾالْی ن‪ْ ٛ‬سفی اؾت قیق‪ ٛ‬آٔ‬
‫تعضي‪ٙ‬اض ْی تاقس الظِ اؾت ن‪ ٛ‬تا يؿتاض ٘ نطزاض آٔ اْاِ‬
‫‪.3‬‬ ‫‪ٜٓ‬اِ آقٗا تاقٗس َصا تطای ته‪ ٛ‬ؾهقازت ضؾهیسٔ راْقه‪ٛ‬‬
‫اؾالْی ضا‪ٜ‬ی رع تطتیت ٖؿٍ حاضط ٘ آیٗس‪ْ ٚ‬غهاتف تها‬
‫زؾت‪ٙ‬ضات ائٓ‪ ٛ‬فُی‪ٓٝ‬ااَؿالِ فُهی اَرهه‪ٙ‬ل حضهطت‬
‫نازـ (ؿ)٘ر‪ٙ‬ز ٖساضز ٘ پیكهٗ‪ٝ‬از ْهیيهطزز نه‪ٜٓ ٛ‬ه‪ٛ‬‬
‫نؿاٖی ن‪ ٛ‬زَكأ تطای ؾطظٖسأ اْت اؾالْی ْیتپهس تها‬
‫ض٘ـ‪ٜ‬ای تطتیتی آٔ اْاِ تعضي‪ٙ‬اض آقٗا قهس‪ ٘ ٚ‬ؾطظٖهسأ‬
‫‪.5‬‬ ‫ایٕ ْطظ ٘ت‪ ِٙ‬ضا تا آٔ ض٘ـ‪ٜ‬ا ت‪ ٛ‬ؾ‪ٙ‬ی تقاَی ٘ ؾهقازت‬
‫ض‪ ٜٔٙٓٗ‬ق‪ٖٙ‬س‪.‬‬
‫ب‪ْ :‬ؿو‪َٙ‬یٕ ٘ تطٖاْ‪ٛ‬ضیعأ تطتیتی زضؾغ‪ٙ‬ا ْرتُهؽ‬
‫‪.6‬‬
‫تا فٗایت ت‪ٖ ٛ‬تایذ پهػ٘‪ٜ‬ف حاضهط ٘نٗههاـ زض ؾهایط‬
‫ْ‪ٙ‬اضز تطتیتی ٖؿثت ته‪ ٛ‬ت‪ٝ‬یه‪ ٛ‬زؾهت‪ٙ‬ض اَقُٓ‪ٝ‬ها‪ ،‬نتات‪ٝ‬ها‪،‬‬
‫‪www.SID.ir‬‬
 ‫‪Archive of SID‬‬
‫دکتر محسه فرمهیىیفراهاوی ي همكاران‬
‫‪Daneshvar (Raftar)/Education and Society/ Shahed University / 16th Year / 2010 / No.39‬‬

‫‪ .18‬كوپاًي‪ ،‬ف‪،‬ا اهلل(‪ ،)1352‬ح‪،‬رت صادق علييِ اضسيالم‪ً ،‬طير‬ ‫‪ .7‬تاجيک(‪ )1378‬فراهدرًيسين ٍ تحلييا گفتوياى‪ ،‬تْيراى‪ً ،‬طير‬
‫داراضكتب االسالهيِ تْراى‪.‬‬ ‫هؤسسِ تَسعِ داًص‪.‬‬

‫‪ .19‬ضيخ حر عاهلي‪ ،‬هحويد بيي اضحسيي(‪ّ 1391‬يي ق) ٍسيايا‬ ‫‪8.‬‬ ‫‪Gribov , shulamit (2000) "Minimalistic virtue‬‬
‫‪ethis: Theory for moral education" Simon fraser‬‬
‫اضطيعِ‪ ،‬بيرٍت‪.‬‬ ‫‪university , Degree: PhD , CANADA.‬‬

‫‪ .21‬حسٌي‪ ،‬هحود (‪ )1379‬در آهيدي برهباًي‪،‬اصيَل ٍ رٍش ّياي‬ ‫باقري‪ ،‬خسرٍ (‪ً )1364‬قد تابيقي هباًي ٍ ضييَُ ّياي تربييت‬ ‫‪.9‬‬
‫تربيت سياسي از دييدگاُ اهيام عليي (ع)‪ ،‬از هموَعيِ هقياالت‬ ‫اخالقي قدها ٍ رٍاىضٌاسيي هعاصير‪ ،‬تْيراى‪ ،‬داًطيهاُ تربييت‬
‫ّوايص تربيت در سيرُ ٍ كالم اهام علي(ع)‪ ،‬همليِ تربييت‬ ‫هدرس‪ ،‬رساضِ فَق ضيساًس‪.‬‬
‫اسالهي‪.‬‬
‫‪ .11‬رٌّوا‪ ،‬اكبر (‪ )1378‬بررسيي ٍ تمسييِ ٍ تحلييا خاسيتهاُ ّيا‪،‬‬
‫‪ .21‬احويدي‪ ،‬حبييب اضيِ(‪ )1385‬اهيام صيادق(ع) اضهيَي زًييدگي‪،‬‬ ‫غايات ٍ رٍش ّياي تربييت اخالقيي از دييدگاُ كاًيت ٍ خَاجيِ‬
‫اًتطارات فاطويِ‪ ،‬قن‪.‬‬ ‫ًصيراضديي طَسي‪ ،‬تْيراى‪ ،‬داًطيهاُ تربييت هيدرس‪ ،‬رسياضِ‬
‫دكتري‪.‬‬
‫‪ .22‬حويدي‪،‬هْرزاد (‪ ،)1365‬بازيّاي پرٍرش (درسيْاي تربييت‬
‫بدًي‪ٍ ،‬احد پرٍرش‪ ،‬هركس تربيت هعلين)‪( ،‬دفتير تحقيقيات ٍ‬ ‫‪ .11‬باقري‪ ،‬خسرٍ (‪ )1385‬تربيت اسالهي‪ ،‬جلد ‪ 1‬تْراى‪ ،‬اًتطارات‬
‫برًاهييِريييسي ٍ تيي ضيف درٍس ٍزارت آهييَزش ٍ پييرٍرش)‬ ‫هدرسِ‪.‬‬
‫اًتطارات ضركت چاپ ٍ ًطر ايراى‪.‬‬
‫‪ .12‬كليٌي‪ ،‬هحود بي يعقيَ‪ ،،‬اصيَل كيافي‪ ،‬تْيراى‪ ،‬داراضكتيا‪،‬‬
‫‪ .23‬رضيدپَر‪ ،‬همييد (‪ )1366‬رضيد اجتوياعي‪ ،‬تْيراى‪ ،‬اًتطيارات‬ ‫االسالهيِ‪.‬‬
‫اًموي اٍضياء ٍ هربياى‪.‬‬
‫‪ .13‬رضي اضديي ابَاضف‪،‬ا علي بي ابي ًصير اضابرسيي (بييتيا)‬
‫‪ًَ .42‬ري اضابرسي‪ ،‬هيرزا حسيي (‪ 1419‬ق) «هستدرک اضَسايا»‬ ‫هطكاُ االًيَار فيي غرراالخبيار‪ ،‬اضابعيِ اضااضاِ‪،‬هَسسيِ اضٌيَر‬
‫بيرٍت‪،‬هَسسِ اّا اضبيت الحياءاضتراث‪.‬‬ ‫ضلوابَعات‪،‬بيرٍت‪.‬‬
‫دوماهنامه علمي – پژوهشي دانشور رفتار‪/‬تربيت واجتماع ‪ /‬دانشگاه شاهد ‪ /‬اسفند ‪ / 88‬سال شانزدهم ‪ /‬شماره ‪39‬‬

‫‪ .25‬چراغ چطن‪ ،‬عباس (‪ )1385‬هبياًي تربييت اسيالهي‪ٍ .‬زارت‬ ‫‪ .14‬هملسي‪ ،‬عالهِ هحودباقر(‪ّ 1413‬ي‪ .‬ق)‪ ،‬بحاراالًَار‪ ،‬بيرٍت‪.‬‬
‫آهَزش ٍ پرٍرش اًتطارات آثار داًطوٌداى‪.‬‬
‫‪ .15‬حسي بي علي بي اضحسيي بيي ضيعبِ حراًيي (‪ ُ 1376‬ق)‬
‫‪ .26‬ضيييخ صييدٍق (‪ّ 1413‬ييي ق)‪ ،‬خصييال‪ ،‬ج‪ ،2 ٍ1‬چيياپ دٍم‪،‬‬ ‫تحف اضعقَل‪ .‬تْراى‪ .‬هكتب اضصدٍق‪.‬‬
‫جاهعِ هدرسيي حَزُ علويِ قن‪ ،‬قن‪.‬‬
‫‪ .16‬هصباح يسدي‪ ،‬هحودتقي(‪ )1383‬پٌدّاي اهام صادق(ع) بيِ رُ‬
‫‪ .27‬ابييًَعين اصييفْاًي(‪ّ 1351‬ييي ق)‪ ،‬حليييِ االٍضييياء ٍ طبقييات‬ ‫جَياى صادق‪ً ،‬طر هركس اًتطارات هؤسسِ آهَزش ٍ پژٍّص‬
‫االصفياء‪ ،‬هصر‪ ،‬هابعِ خاًمي‪.‬‬ ‫اهام خويٌي (رُ)‪ ،‬تْراى‬

‫‪ .28‬هصباح اضطريعِ ٍهفتاح اضحقيقِ (‪ 1411‬ق) اضوٌسَ‪ ،‬اضي االهام‬ ‫‪ .17‬فيض كاضاًي‪ ،‬هالحسي‪ٍ ،‬افي‪ ،‬اصفْاى‪ّ 1324 ،‬ي‪.‬ق‬
‫اضصادق‪ ،‬هَسسِ االعلوي ضلوابَعات‪ ،‬بيرٍت‪.‬‬

‫‪79‬‬ ‫‪www.SID.ir‬‬