LINGUISTICS, CULTURE

AND IDENTITY
IN FOREIGN LANGUAGE
EDUCATION

Edited by
Azamat Akbarov
LINGUISTICS, CULTURE AND IDENTITY
IN FOREIGN LANGUAGE EDUCATION

IBU Publications
 First published 2014
by International Burch University
Francuske Revolucije bb., Sarajevo 71210
© 2014 Azamat Akbarov for selection and editorial matter; individual
contributors their contribution

Reviewed by:
Alison Mackey
Norbert Schmitt
Ronald Langacker
Nick Ellis
James St. Andre
Željka Babić
Izabela Dankić
Merima Osmankadić
Mehmet Demirezen

Typeset in Adobe Garamond Pro by Alen Čamdžić

Printed and bound in Bosnia and Herzegovina by AMOS GRAF D.O.O., Sarajevo

Reproduction of this Publication for Educational or other non-commercial purposes is authorized without prior permis-
sion from the copyright holder. Reproduction for resale or other commercial purposes prohibited without prior written
permission of the copyright holder.

Disclaimer: While every effort has been made to ensure the accuracy of the information, contained in this publication,
International Burch University will not assume liability for writing and any use made of the proceedings, and the presenta-
tion of the participating organizations concerning the legal status of any country, territory, or area, or of its authorities, or
concerning the delimitation of its frontiers or boundaries.

National Library Cataloguing in Publication Data

A catalogue record for this book is available from the National Library of Bosnia and Herzegovina

Library of International Burch University Cataloging-in-Publication Data

Linguistics, Culture and Identity in Foreign Language Education /

Edited by Azamat Akbarov
p.cm. – (IBU Publications) 1. Language teaching and learning. Akbarov, Azamat

Circulation:
700 copies

CIP - Katalogizacija u publikaciji

Nacionalna i univerzitetska biblioteka
Bosne i Hercegovine, Sarajevo
81'243:371.3](063)(082)

Linguistics, culture and identity in foreign language education /

[edited by Azamat Akbarov]. - 1st ed. - Sarajevo : International Burch
University, 2014. - 1972 str. : ilustr. ; 30 cm

Tekst na bos., engl. i tur. jeziku. - Bibliografija i bilješke uz tekst.

ISBN 978-9958-834-35-6

1. Akbarov, Azamat
COBISS.BH-ID 21300230
 TRANSKRIPCIJA DIFTONGA /EA/ SA RUMUNSKOG JEZIKA NA
SRPSKI: TEORIJA I PRAKSA

Mirjana Ćorković & Monica Huțanu

University of Belgrade / Serbia

ABSTRACT

This study is situated in the field of contrastive linguistics, namely, morphophonology. The aim of
the paper is to examine the ways in which transcription of phonemes from Romanian into Serbian language
is being realized in proper and geographical names. The analyzed corpus is based on literary translations.

As both Serbian and Romanian language have phonetic, i.e. shallow orthography, and show a high
degree of similarity of phonology systems, it is expected that transcription will not pose a lot of challenges.
Previous research in the field of transcription from Romanian into Serbian offers some rules and
recommendations. However, we find that the analyzed data indicates certain biases and problems that
appear on the practical level, when it comes to transcription of proper and geographical names. Thus, the
contrastive research of transcription from Romanian into Serbian shows high level of diversity regarding the
solutions that the translators chose.

Our paper will focus on the theoretical and practical problems posed by the transcription of the
Romanian diphthong /ea/ into Serbian. We will analyse the suggestions for rendering the diphthong that
have been put forward so far, taking into account both theoretically-oriented orthographical norms, and
solutions preferred in practice by translators and other users of Serbian. We will finally address the rendering
of /ea/ after sonorants /l/ and /n/, pleading for a change towards simplicity and consistency in transcription
norms.

Keywords: constrastive linguistics, transcription, Romanian Language, Serbian Language, diphtong /ea/
Mirjana Ćorković, Monica Huțanu

UVOD

Transkripcija ličnih i geografskih imena iz stranih živih jezika u srpskom jeziku je definisana
pravopisnim sistemom normi koji, između ostalog, propisuje načine upotrebe grafema. Prilagođeno pisanje
imena i geografskih naziva iz rumunskog jezika, na prvi pogled, ne bi trebalo da predstavlja mnogo
poteškoća u srpskom jeziku, budući da, uprkos razlikama u poreklu i strukturi, rumunski i srpski jezik imaju
slične fonološke sisteme i raspolažu značajnim brojem zajedničkih fonema i grafema, dok se, s druge strane,
pravopis oba jezika zasniva na fonetskom principu, koji podrazumeva grafijsko beleženje svih glasova koji
imaju funkcionalnu vrednost.

U idealnom slučaju, takav „površinski” pravopis (eng. shallow ortography), koji olakšava relativna
fonetska stabilnost reči, zasniva se na jednoznačnoj korespondenciji grafema – fonema, kao i na
zanemarivanju očuvanja morfoloških jedinica srodnih reči (Katz/Frost 1992: 69-70). i Praksa, međutim,
ukazuje na nedoumice u iznalaženju odgovarajućih rešenja, kao i na odstupanja od pravopisnih pravila, kako
po pitanju transkripcije određenih vokala i vokalskih grupa sa rumunskog na srpski jezik, tako i kada je reč o
konsonantima i konsonantskim grupama.

S obzirom na ograničeni prostor ovog rada, ova studija slučaja se zasniva na problematici transkripcije
diftonga /ea/ sa rumunskog jezika na srpski, sa ciljem da: 1) sistematizujemo dosadašnja lingvistička
istraživanja, 2) analiziramo transkripciju navedene vokalske grupe u okviru reprezentativnog korpusa
tekstova, u odnosu na pravopisna pravila za prilagođeno pisanje imena iz rumunskog jezika na srpski, 3)
predstavimo dodatna komparativna proučavanja ove problematike, 4) ukažemo na mogućnosti drugačije
transkripcije.

Analizirani korpus tekstova čine književni prevodi sa rumunskog na srpski jezik, objavljivani od
pojave prvih pravopisnih preporuka za transkripciju imena sa rumunskog do danas:

• Ocetea Andrej, Istorija rumunskog naroda. (Bez napomene o prevodiocu) Novi Sad: Matica srpska,
1979 (dalje u tekstu: IRN 1979)
• Njagu Đuvara, Kratka istorija Rumuna za mlade. Prev. Florin Ursulesku. Novi Sad: Platoneum, 2004
(dalje u tekstu: FU 2004)
• Euđen Simion, Umoran je demon teorije. Prev. Adam Puslojić. Beograd: Apostrof, Rading, 2004
(dalje u tekstu: AP 2004)
• Marta Petreu, Jonesko u očevoj zemlji. Prev. Đ. Miočinović. Vršac: KOV, 2011 (dalje u tekstu: ĐM
2011).

Prevodioci analiziranih prevoda su kako bilingvalni govornici rumunskog i srpskog jezika, tako i
poznavaoci rumunskog jezika koji su svoje znanje rumunskog jezika stekli kroz formalno obrazovanje.

PRAVOPIS I TRANSKRIPCIJA

Sistem pravopisnih normi, koji obuhvata i pitanje transkripcije imena iz stranih jezika na srpski,
definisan je Pravopisom srpskohrvatskog književnog jezika (dalje u tekstu: PSHKJ), objavljenim 1960. godine
(Novi Sad/Zagreb, Matica srpska/Matica hrvatska), koji se primenjivao do 1997. godine. PSHKJ je definisao
kako se pišu vlastita imena iz „živih stranih jezika” na srpskom jeziku: 1) u nominativu, 2) kako se pišu
njihovi drugi oblici, 3) kako se izvode pridevi, navodeći da se strana imena u srpskom jeziku mogu pisati

1396
 LINGUISTICS, CULTURE AND IDENTITY IN FOREIGN LANGUAGE EDUCATION

„izvorno (mahom u latinici) i fonetski (mahom u ćirilici)”, prepuštajući autorima da slobodno izaberu način
pisanja, uz obavezu da fonetskom izgovoru u zagradi dodaju izvorno pisanje i obratno, posebno kada je reč o
naučnim radovima, udžbenicima i sl. delima. Pravila koja je PSHKJ ponudio u vezi sa „fonetskim” pisanjem
stranih imena nisu sveobuhvatna i odnose se na mali broj jezika, koji ne uključuju rumunski (PSHKJ 1960:
142-164).

Navedena pravila transkripcije su dodatno razrađivana tokom sedamdesetih i osamdesetih godina u

prilozima pravopisu, informatorima, jezičkim priručnicima, na naučnim skupovima, u okviru kojih
transkripcija postaje predmet naučnog istraživanja brojnih lingvista koji polemišu, diskutuju i razmatraju
terminološke nedoumice, načela kojima se treba rukovoditi prilikom transkripcije, osobenosti pojedinih
slučajeva i sl. ii Rad lingvista na elaboraciji pravopisne problematike, koja je tokom sedamdesetih godina
vođena u organizaciji Instituta za jezik i književnost u Sarajevu, rezultirao je Prilozima Pravopisu (Novi Sad,
Matica srpska, 1989), koje su priredili: M. Pešikan, M. Karadža-Garić i M. Pižurica. U okviru navedenih
Priloga, nalazimo i pravila za transkripciju imena sa rumunskog jezika na srpski. iii

Pravopis srpskog jezika (Novi Sad, Matica srpska, 1993; dalje u tekstu: PSJ), koji su priredili M.
Pešikan, J. Jerković, M. Pižurica, koji se i danas primenjuje od 1997. godine, gotovo doslovno preuzima
pravila za transkripciju imena iz stranih živih jezika navedena u Prilozima Pravopisu. PSJ navodi da se u
standardnom srpskom jeziku primenjuju dva postupka transkripcije: „prilagođeno pisanje (primenljivo i u
ćirilici i u latinici) i izvorno pisanje (primenljivo u latinici)” (1993: 186). Prilagođeno pisanje se naziva i
fonetskim, „kao pisanje saglasno izvornom izgovoru preozvučenom na naše najbliže glasove”, iako takav
naziv nije dovoljno precizan, budući da predstavlja samo polazni kriterijum od kog se često odstupa u cilju
doslednosti (PSJ 1993: 187-188).

KONTRASTIVNA ANALIZA FONOLOŠKIH SISTEMA I PRAVILA ZA TRANSKRIPCIJU

Dosadašnja istraživanja

Grafema /e/ u rumunskom jeziku može da ima vrednost: a) punog, slogotvornog vokala /e/, koji se na
srpski jezik prenosi fonemom i grafemom /e/, b) poluvokala, c) grafičkog znaka pri palatalizaciji
konsonantskih grupa, d) diftonga /ie/ kada se nađe na početku određenih oblika glagola biti i određenih
oblika lične zamenice (Beldescu 1984: 71-74). S obzirom da slogotvorno /e/ ne predstavlja problem
prilikom transkripcije na srpski jezik, dosadašnje lingvističke analize fonoloških sistema rumunskog i srpskog
jezika posvetile su posebnu pažnju uzlaznom diftongu /ea/, u kom se /e/ javlja kao poluvokal, dok je vokal
/a/ nosilac sloga.

M. Savić i B. Dabić se slažu da diftong /ea/ treba da se prenese na srpski jezik u skladu sa grafijom
rumunskog, dakle, kao /ea/, iako Dabić smatra da „neslogotvorno e veoma je blizu neslogotvornom i, a to je
u krajnjoj instanci blizu našem sonantu j“, „što zadaje mnogo poteškoća pri transkripciji u našem tekstu“
(Savić 1974: 114, Dabić 1979: 182). Navedena preporuka ušla je u Priloge pravopisu i u PSJ, uz napomenu
da se pri prenošenju rumunske grafije treba rukovoditi pismom, čak i kod „problematičnog” prenošenja
vokala iz rumunskog jezika, pre svega diftonga, te da diftong /ea/ iz rumunskog treba da se prenese kao skup
vokala /ea/ na srpski jezik, kao u primerima: Predeal – Predeal, Coteanu – Koteanu (up. Dabić 1979: 182, PP
1989: 90-91, PSJ 1993). Analiza prevoda pokazuje solidnu ujednačenost u prenošenju diftonga /ea/ u datoj
situaciji, pored malobrojnih odstupanja, kao u primerima: Sadoveanu – Sadovjanu, Rebreanu – Rebrjanu,
Moldoveanu – Moldovjanu, za koje se složemo sa lingvistom R. Florom da varijanta „Moldoveanu može

1397
Mirjana Ćorković, Monica Huțanu

podjednako dobro da prenese fonetsku stvarnost, dok je, pored toga, bliži rumunskom originalu“ (Flora
1979: 178). iv

Međutim, postojeća stručna literatura, kao i rešenja za koja se opredelio Pravopis, pokazuju da je
diftong /ea/ u rumunskom jeziku predstavljao složeniji problem kada je reč o njegovom prenošenju na srpski
jezik posle sonanata /l/ ili /n/. M. Savić kratko navodi da u grupi /nea/ dolazi do „svođenj(a) diftonga na
monoftong“ budući da je „prvi element diftonga /e/ izvršio palatalizaciju prethnodnog konsonanta /n/, te da
se čuje palatalni glas koji smo dali našim /nj/“ (Savić 1974: 114). Dabić, takođe kratko, navodi da „poslije
nekih sonanata /l, n/ najbolje da rumunski diftong prenesemo u naš tekst kao slijed /ja/, koji će dabome
umekšati prethodni suglasnik“ (Dabić 1979: 182). Rukovodeći se izgovorom, predlozi da se u praksi
transkripcija grupe /lea/ prikaže kao /lja/, a grupe /nea/ kao /nja/, ušli su u Priloge Pravopisu (1989) i
Pravopis srpskoga jezika (1993), dok se navedene grupe uopšte ne pominju u Pravopisnom priručniku
hrvatskoga ili srpskoga jezika (Anić/Silić 1986). Primer za navedene preporuke ilustrujemo sledećim nizovima
ličnih i geografskih imena (cit. prema Savić 1974: 114, Dabić 1979: 182, PSJ 1993):

• /lea/ kao /lja/: Calea – Kalja, Valea – Valja; Jebeleanu – Žebeljanu;

• /nea/ kao /nja/: Neagoe – Njagoje, Neamț – Njamc i sl.

Dodatna konstrastivna fonološka istraživanja

Prevodilačka praksa, međutim, beleži velika odstupanja od navedenih pravopisnih pravila. Naime, od
pojave preporuka za transkripciju, u analiziranom korupusu prevedenih tekstova, grupe /lea/ i /nea/ se u
neznatnom broju slučajeva navode u skladu sa sugestijama, i to uglavnom u rečima koje Pravopis navodi u
svojim primerima, dok su u ostalim situacijama prevodioci pribegavali rešenjima prema kojima su prenosili:

• /lea/ kao /lea/: Ileana – Ileana, Jebeleanu – Žebeleanu (IRN 1979); Calea – Kalea, Zelea – Zelea (FU
2004), Haplea – Haplea, Țârlea – Crlea (AP 2004)
• /nea/ kao /nea/: Vinea – Vinea, Voinea – Vojnea (IRN 1979); Mihnea – Mihnea, Lăpușneanu –
Lapušneanu (FU 2004), Manea – Manea (ĐM 2011)

Navedena situacija nas je navela na dodatna fonološka istraživanja, kako diftonga /ea/ u rumunskom
jeziku, tako i odgovarajućih fonema u srpskom jeziku, radi provere i ispitivanja mogućnosti njegovog
prenošenja na srpski jezik.

U navedenom diftongu u rumunskom jeziku, poluvokal /e/ potiče od naglašenog /e/ koje se u rečima
nasleđenim iz latinskog prvo izgovaralo otvoreno, ispred otvorenog ili srednjeg vokala, a zatim je došlo do
diftongizacije. Otvaranje naglašenih /e/ i /o/ se beleži i u drugim romanskim jezicima, dok je njihova
diftongizacija fenomen specifičan za rumunski jezik (Sala 1970: 120-122). Oslanjajući se na
eksperimentalna istraživanja, Vasiliju smatra da poluvokal /e/ „nije ništa drugo do vokal /e/ koji nema
slogotvornu funkciju“ (Vasiliu 1965: 102). U srpskom jeziku, fonema /e/ se smatra otvorenim, stabilnim,
slogotvornim /e/, a njene varijacije ili čak diftongizacije, primetne u nekim dijalekatskim tipovima, strane su
standardnoj varijanti srpskog jezika (Simić/Ostojić 1996: 176-178).

Pored toga, laboratorijski eksperimenti koje je izvodio Dumitru Kopčag (Copceag 1958: 26-40),
kako bi utvrdio prirodu konsonanata iza kojih sledi /ea/, kao i karakteristike početnog glasa u diftongu,
pokazali su jasne razlike između rumunskih konsonanata iza kojih sledi diftong i palatalizovanih ruskih

1398
 LINGUISTICS, CULTURE AND IDENTITY IN FOREIGN LANGUAGE EDUCATION

konsonanata (sa kojima se vršilo poređenje). S jedne strane, izolovanjem početnog konsonanta u rečima
poput, na primer, leac ili nea, primećuje se da glas u potpunosti gubi svoju palatalnu karakteristiku i da se
percipira kao tvrd. S druge strane, ruski konsonanti iza kojih sledi я, kada se podvrgnu istom postupku
izolovanja, ostaju palatalizovani. U rumunskom jeziku, palatalna karakteristika postoji jedino kod
poluvokala /e/ iz diftonga /ea/, što čini neopravdanim prenošenje struktura /lea/ i /nea/ palatalnim
konsonantima /lj/ i /nj/ iz kojih sledi /a/. Izgovor /ea/ je, takođe, jedina varijanta koju prihvata Dicţionarul
ortografic, ortoepic şi morfologic al limbii române, koji utvrđuje pravopisna pravila rumunskog književnog
jezika: “Posle t, d, s, z, ț, l, n i r uvek se piše i čita ea” (DOOM 2005: XLVII).

Zanimljivo je da, sa druge strane, dijalektološka proučavanja Radu Flore pokazuju da u banatskim
rumunskim govorima stvari stoje drugačije, s obzirom da je rano došlo do snažne palatalizacije /l/ ispred /e/:
„vrlo palatalizovano l = l' (ļ), kako ispred e: al'ergat (...) tako i ispred i: pel'in (...) sa izuzecima, kako u
Banatu: lipit, uliță, lipsă, tako i u Krišani: leliță, plin (...). Imamo i n + e ili i, kako u starim latinskim
elementima, tako i u novim (ali ne svuda, ibit. 124): (...) bolovan'“ (Flora 1969: 145). U sistemu fonetske
transkripcije koji koristi R. Flora: l' označava „palatalni, lateralni suglasnik, skoro kao srpskohrvatsko lj“,
dok n' označava „palatalno n (skoro kao i srpskohrvatsko nj) (Flora 1969: 21). Uz sve navedeno, postavlja se
pitanje: da li je izgovor banatskih rumunskih govora u Vojvodini podstakao na prenošenje grupe /lea/ i /nea/
kao /lja/ i /nja/?

Dodali bismo još i da problem transkripcije diftonga posle konsonanata /l/ i /n/ sa rumunskog na
srpski jezik nije jedinstven slučaj. Sličnu situaciju zatekli su i lingvisti koji su se bavili problematikom
transkripcije sa italijanskog na srpski jezik u spojevima sačinjenim od konsonanata /l/ i /n/ posle kojih sledi
poluvokal /i/ koji ima vrednost sonanta /j/ u srpskom jeziku, došavši do sledećeg rešenja: kako bi se izbegla
palatalizacija /l/ i /n/ i pretvaranje sekvence /l-j/ i /n-j/ (koja ne postoji u srpskom jeziku) u /lj/ i /nj/,
preporučeno je ubacivanje vokala /i/, koje se u takvim situacijama smatra obaveznim, kao u primerima:
Nijevo, Mazanijelo, Ranijeri, Lijeta, Salijeri (Klajn 1979: 128).

UMESTO ZAKLJUČKA: NOVI PREDLOZI ZA TRANSKRIPCIJU

Kada uzmemo u obzir odsustvo palatalizacije /l/ i /n/ u kontaktu sa /ea/ u savremenom rumunskom
jeziku, koje je pokazala analiza rumunske fonologije, predložili bismo reviziju preporuka za transkripciju
imena sa rumunskog jezika na srpski, podržavajući spontano rešenje prevodilaca, prema kom bi se diftong
/ea/ prenosio u srpski jezik kao /ea/ u svim situacijama, pa i posle sonanata /l/ i /n/, kao u primerima koje
smo našli u praksi:

• /lea/ kao /lea/: Ulea – Ulea, Ibrăileanu – Ibraileanu (IRN 1979); Băleanu – Baleanu (FU 2004) i sl.
• /nea/ kao /nea/: Șăineanu – Šaineanu, Crăciuneanu – Kračuneanu (IRN 1979); Bunea – Bunea (FU
2004) i dr.

U prilog ovakvoj odluci govori i činjenica da grafijsko predstavljanje skupova vokala u srpskom jeziku
odgovara fonološkom principu (Stojić/Ostojić 1998), baš kao i osnovna načela PSJ, koja preporučuju
sledeće: 1) „ne udaljavati prilagođeno pisanje od izvornog pisanja više nego što je neophodno“, 2) „ne treba
izbegavati odstupanja od izvornog izgovora kad idu u pravcu izvornog pisma“, 3) „više (se) vrednuje
jednostavnost i doslednost pravila nego težnja da se postigne maksimalna vernost izvornom izgovoru i
fonološkom sistemu“ (PSJ 1993: 189),

1399
Mirjana Ćorković, Monica Huțanu

S obzirom da pravila za transkripciju treba da budu primenljiva širem krugu korisnika (novinarima,
prevodiocima, nastavnicima, lektorima i dr.), a ne samo poznavaocima izvornog jezika, imamo na umu i
vanjezičke faktore poput globalizacije i pojave interneta, usled kojih je upotreba rumunskih imena postala
gotovo svakodnevna pojava na srpskom jeziku na društvenim mrežama, forumima, blogovima, i to u okviru
najrazličitijih tema, od sporta, politike, putovanja, do muzike i dr. Polazeći od pretpostavke da mnogi
korisnici interneta o kojima je ovde reč ne govore rumunski jezik, ne poznaju matični izgovor, niti raspolažu
teorijskim znanjem na osnovu kog bi razlikovali diftong od vokala u hijatu u rumunskom jeziku, smatramo
da bi rukovođenje izvornom grafijom doprinelo doslednosti i jednostavnosti, kao osnovnim principima
transkripcije imena sa stranih živih jezika na srpski jezik.

BIBLIOGRAFIJA

• Anić, V., Silić, J. (1986) Pravopisni priručnik hrvatskoga ili srpskoga jezika. Zagreb: Sveučilišna
naklada „Liber“ – Školska knjiga.
• Beldescu, G. (1984) Ortografia actuală a limbii române, București: Editura Didactică și Pedagogică.
• Copceag, D. (1958) Consoanele româneşti urmate de ea în comparaţie cu consoanele muiate ruseşti,
Fonetică şi Dialectologie, vol. I, p. 17-42.
• Dabić, B. (1979) Imena iz rumunskog, Radovi VI, Institut za jezik i književnost u Sarajevu, Odeljenje
za jezik, str. 175-189.
• Dicționarul ortografic, ortoepic și morfologic al limbii române (2005) Ediţia a II-a, revăzută şi adăugită.
Bucureşti: Editura Univers Enciclopedic.
• Flora, R. (1969) Radu Flora, Rumunski banatski govori u svetlu lingvističke geografije. Beograd:
Filološki fakultet.
• Flora, R. (1979) Transcrierea numelor proprii (onomastice) din limba sîrbocroată în limba română și
viceversa (II), Lumina, XXXIII, nr. 3, p. 175-178.
• Katz, L., Frost, R. (1992) The reading process is different for different orthographies: The
orthographic depth hypothesis, Orthography, Phonology, Morphology, and Meaning, (Eds.) Frost, R.,
Katz, L. Amsterdam: Elsevier North Holland Press, p. 67-84.
• Klajn, I. (1979) Transkripcija i adaptacija imena iz romanskih jezika: poseban otisak, Radovi VI,
Institut za jezik i književnost u Sarajevu, Odeljenje za jezik, str. 121-174.
• Sala, M. (1970) Contribuții la fonetica istorică a limbii române. București: Editura Academiei.
• Simić, R., Ostojić, B. (1996) Osnovi fonologije srpskog književnog jezika. Beograd: Univerzitet u
Beogradu.
• Vasiliu, E. (1965) Fonologia limbii române. București: Editura Științifică.
• Клајн, И. (1975) О транскрипцији страних географских имена, Глобус: часопис за
педагошко-методска питања и унапређење наставе географије. Београд: Српско
географског друштво, Година VII, бр. 7, стр. 177-189.
• Правопис српскога језика (1993) Приредили: Митар Пешикан, Јован Јерковић, Мато
Пижурица. Нови Сад: Матица српска.
• Прилози Правопису (1989) Приредили: Митар Пешикан, Мевлида Караџа-Гарић, Мато
Пижурица. Нови Сад: Матица српска.
• Савић, М. (1974) Транскрипција топонима са италијанског и румунског језичког подручја,
Глобус: часопис за педагошко-методска питања и унапређење наставе географије, стр.
110-119.

1400
 LINGUISTICS, CULTURE AND IDENTITY IN FOREIGN LANGUAGE EDUCATION

i
Međutim, usled kulturoloških uticaja, želje za doslednošću, kao i zbog potrebe očuvanja značenja reči, u evoluciji oba
jezika je došlo do odstupanja od fonetskog principa, te se javljaju i drugačije grafije i norme koje se zasnivaju na drugim
principima, kao što su etimološki i slogovni.
ii
Zapažen doprinos u ovoj oblasti dali su Radovi Instituta za jezik i književnost u Sarajevu, časopis Globus i Naš jezik,
koji su tokom sedamsedetih i osamdesetih godina prošlog veka objavljivali pravila za transkripciju za jezike koji nisu
pomenuti u PSHKJ. V. npr. Savić 1970, Vlahović 1972, Savić 1974, Klajn 1975, Dabić 199, Flora 1979, kao i
zbornike radova koji prate naučne konferencije, poput: Aktuelna pitanja naše jezičke kulture (Beograd, 1983).
iii
Pre Priloga Pravopisu, sažeta pravila transkripcije sa rumunskog objavljuje Pravopisni priručnik hrvatskoga ili srpskoga
jezika (Zagreb, Školska knjiga, 1986), koji su priredili Vladimir Anić i Josip Silić.
iv
Svi prevodi pripadaju autorima rada.

1401