ΑΡΧΑΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ

18-10-2019

ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Λυσίου Ὑπὲρ Μαντιθέου (§1 – 3)

[1] Εἰ μὴ συνῄδη, ὦ βουλή, τοῖς κατηγόροις βουλομένοις ἐκ παντὸς

τρόπου κακῶς ἐμὲ ποιεῖν, πολλὴν ἂν αὐτοῖς χάριν εἶχον ταύτης τῆς
κατηγορίας· ἡγοῦμαι γὰρ τοῖς ἀδίκως διαβεβλημένοις τούτους εἶναι
μεγίστων ἀγαθῶν αἰτίους, οἵτινες ἂν αὐτοὺς ἀναγκάζωσιν εἰς ἔλεγχον
τῶν αὐτοῖς βεβιωμένων καταστῆναι.

[2] Ἐγὼ γὰρ οὕτω σφόδρα ἐμαυτῷ πιστεύω, ὥστ’ ἐλπίζω καὶ εἴ τις πρός
με τυγχάνει ἀηδῶς [ἢ κακῶς] διακείμενος, ἐπειδὰν ἐμοῦ λέγοντος
ἀκούσῃ περὶ τῶν πεπραγμένων, μεταμελήσειν αὐτῷ καὶ πολὺ βελτίω με
εἰς τὸν λοιπὸν χρόνον ἡγήσεσθαι.

[3] Ἀξιῶ δέ, ὦ βουλή, ἐὰν μὲν τοῦτο μόνον ὑμῖν ἐπιδείξω, ὡς εὔνους
εἰμὶ τοῖς καθεστηκόσι πράγμασι καὶ ὡς ἠνάγκασμαι τῶν αὐτῶν
κινδύνων μετέχειν ὑμῖν, μηδέν πώ μοι πλέον εἶναι· ἐὰν δὲ φαίνωμαι
περὶ τὰ ἄλλα μετρίως βεβιωκὼς καὶ πολὺ παρὰ τὴν δόξαν καὶ [παρὰ]
τοὺς λόγους τοὺς τῶν ἐχθρῶν, δέομαι ὑμῶν ἐμὲ μὲν δοκιμάζειν,
τούτους δὲ ἡγεῖσθαι χείρους εἶναι. Πρῶτον δὲ ἀποδείξω ὡς οὐχ
ἵππευον οὐδ’ ἐπεδήμουν ἐπὶ τῶν τριάκοντα, οὐδὲ μετέσχον τῆς τότε
πολιτείας.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό που αντιστοιχεί σε κάθε μία
από τις παρακάτω περιόδους λόγου και δίπλα σε αυτόν τη λέξη
«Σωστό», αν είναι σωστή, ή τη λέξη «Λάθος», αν είναι λανθασμένη,
με βάση το αρχαίο κείμενο (μονάδες 5)

1. Ο Μαντιθεος εμφανίζεται να χρωστά σχεδόν χάρη στους

κατηγόρους
2. Ο Μαντίθεος είναι απολύτως πεπεισμένος πως μόλις
ολοκληρώσει την απολογία του, όσοι προηγουμένως δεν τον
εκτιμούσαν θα αλλάξουν γνώμη γι’ αυτόν.
 3. Μαντίθεος δεν είναι σε θέση να αποδείξει το γεγονός ότι κι ο
ίδιος ήρθε αντιμέτωπος με τους ίδιους κινδύνους που βίωσαν κι
οι συμπολίτες του
4. Μαντίθεος έχει την αξίωση να τον αναδείξουν βουλευτή μόνο
εφόσον τους αποδείξει πως έχει ζήσει σε κάθε πτυχή του
ιδιωτικού και δημόσιου βίου του με μέτρο και σύνεση.
5. ο Μαντίθεος θα αποδειξει οτι υπηρέτησε ως ιππέας κατά την
περίοδο της ολιγαρχίας των Τριάκοντα και ότι συνεργάστηκε με
το αντιδημοκρατικό καθεστώς.

β. Για κάθε μία από τις παραπάνω απαντήσεις να γράψε τε στο

τετράδιό σας το κομμάτι του αρχαίου κειμένου που την
επιβεβαιώνει. (μονάδες 5)

Β1. Να προσδιορίσετε τους στόχους που πρέπει να πετύχει ο ρήτορας

στο προοίμιο ενός ρητορικού λόγου και να εξετάσετε αν αυτοί
πραγματώνονται στο συγκεκριμένο προοίμιο.

(να αναφερετε μια περιπτωση για για κάθε στοχο)

(Mονάδες: 15)

Β2. Να αναλύσετε τους τρόπους με τους οποιους ο Μαντίθεος

προβάλλει το δικό του ήθος και τον τρόπο που χαρακτηρίζει το ήθος
των αντιπάλων του στο παρατιθέμενο απόσπασμα.

(Mονάδες: 15)

Β3..Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση.

1. Οι επιδεικτικοί λόγοι εκφωνούνταν στην Αθήνα

Α. στην Εκκλησία του Δήμου, Β. στα δικαστήρια, Γ. δημόσιες γιορτές Δ.

στον Άρειο Πάγο

2.Οι συμβουλετικοί λόγοι εκφωνούνταν στην Αθήνα

Α. στην Εκκλησία του Δήμου, Β. στα δικαστήρια, Γ. δημόσιες γιορτές Δ.

στον Άρειο Πάγο
3.Ο επιφανέστερος ρήτορας συμβουλευτικών λόγων κρίνεται

Α. ο Λυσίας, Β. ο Δημοσθένης, Γ. ο Ισοκράτης, Δ. ο Πλάτων

4. Το κυριότερο δικαστήριο της κλασικής Αθήνας ήταν

Α. η Ηλιαία, Β. η Βουλή, Γ. ο Άρειος Πάγος, Δ. η Εκκλησία του Δήμου

5.Ο επιφανέστερος ρήτορας δικανικών λόγων κρίνεται

Α. ο Λυσίας, Β. ο Δημοσθένης, Γ. ο Ισοκράτης, Δ. ο Πλάτων

(Mονάδες: 10)

Β3.Αφού µελετήσετε το προοίµιο του ´Ὑπὲρ Ἀδυνάτου λόγου του

Λυσία να εντοπισετε και να γραψετε μια ομοιοτητα ως προς το
περιεχομενο µε το προοίµιο του ´Ὑπὲρ Μαντιθέου.

Κύριοι βουλευτές, δεν απέχω πολύ από το να χρωστώ ευγνωμοσύνη

στον κατήγορο, επειδή μου ετοίμασε αυτή εδώ τη δίκη. Γιατί, ενώ
πρωτύτερα δεν είχα αφορμή, με βάση την οποία να λογοδοτήσω για τη
ζωή μου, τώρα δα εξαιτίας του έχω πάρει (αφορμή). Και θα
προσπαθήσω να σας αποδείξω με το λόγο μου ότι απ' τη μια αυτός λέει
ψέματα και απ' την άλλη ότι έχω ζήσει μέχρι σήμερα άξιος πιο πολύ για
έπαινο παρά για φθόνο· γιατί, νομίζω πως ετούτος δε μου ετοίμασε για
κανένα άλλο λόγο αυτήν εδώ τη δίκη παρά μόνο από φθόνο.

Και όμως, όποιος φθονεί αυτούς που οι άλλοι τους λυπούνται, από ποια
κακή πράξη σάς φαίνεται ότι ένας τέτοιος θα μπορούσε να απέχει;
Γιατί, αν με συκοφαντεί για χρήματα· αν θέλει να με εκδικηθεί ως
προσωπικό του εχθρό, λέει ψέματα· γιατί, εξαιτίας της κακίας του, ποτέ
μέχρι σήμερα δεν τον είχα ούτε φίλο ούτε εχθρό. Τώρα πια λοιπόν,
κύριοι βουλευτές, είναι φανερό ότι με φθονεί γιατί, παρόλο που έχω
πέσει σε τέτοια συμφορά, είμαι καλύτερος πολίτης απ' αυτόν. Κι εγώ
βέβαια νομίζω, κύριοι βουλευτές, ότι τα σωματικά ελαττώματα πρέπει
να τα γιατρεύει κανείς με τα προτερήματα της ψυχής, εύλογα. Γιατί, αν
θα έχω και το μυαλό μου όμοιο με τη (σωματική) συμφορά μου και
περάσω (έτσι) την υπόλοιπη ζωή μου, σε τι θα διαφέρω απ' αυτόν;
 (Mονάδες: 15)

Β4. ποιεῖν, ἡγοῦμαι, τυγχάνει, λέγοντος, φαίνωμαι: για καθεμιά από τις
λέξεις που σας δίνονται να γράψετε δύο ομόρριζα ουσιαστικά (απλά ή
σύνθετα) στη νέα ελληνική.

(Μονάδες: 10)

ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Ο Αλκιβιάδης, γιος του ομώνυμου γνωστού πολιτικού , κατηγορείται ότι, ενώ
κατατάχθηκε το 395/4 π.Χ. για να πολεμήσει ως οπλίτης στην Αλίαρτο της Βοιωτίας,
λόγω της δειλίας του μεταπήδησε στο σώμα των ιππέων, μολονότι αυτό
απαγορευόταν για κάποιον που δεν είχε προηγουμένως δοκιμαστεί ενώπιον της
Βουλής. Στο απόσπασμα ο ρήτορας επιχειρεί να πείσει τους βουλευτές να
καταδικάσουν τον Αλκιβιάδη.

Καὶ μὲν δή, ὦ ἄνδρες δικασταί, ἡγοῦμαι δικάζειν ὑμᾶς οὐ μόνον τῶν
ἐξαμαρτανόντων ἕνεκα, ἀλλ’ ἵνα καὶ τοὺς ἄλλους τῶν ἀκοσμούντων
σωφρονεστέρους ποιῆτε. ἐὰν μὲν τοίνυν τοὺς ἀγνῶτας κολάζητε, οὐδεὶς
ἔσται τῶν ἄλλων βελτίων· οὐδεὶς γὰρ εἴσεται τὰ ὑφ’ ὑμῶν
καταψηφισθέντα· ἐὰν δὲ τοὺς ἐπιφανεστάτους τῶν ἐξαμαρτανόντων
τιμωρῆσθε, πάντες πεύσονται, ὥστε τούτῳ παραδείγματι χρώμενοι
βελτίους ἔσονται οἱ πολῖται. [13] ἐὰν τοίνυν τούτου καταψηφίσησθε, οὐ
μόνον οἱ ἐν τῇ πόλει εἴσονται, ἀλλὰ καὶ οἱ σύμμαχοι αἰσθήσονται καὶ οἱ
πολέμιοι πεύσονται, καὶ ἡγήσονται πολὺ πλείονος ἀξίαν εἶναι τὴν πόλιν,
ἐὰν ὁρῶσιν ἐπὶ τοῖς τοιούτοις τῶν ἁμαρτημάτων μάλισθ’ ὑμᾶς
ὀργιζομένους καὶ μηδεμιᾶς συγγνώμης τοὺς ἀκοσμοῦντας ἐν τῷ
πολέμῳ τυγχάνοντας.

Λυσίου, Κατὰ Ἀλκιβιάδου, Α 10-12

τῶν ἀκοσμούντων= των απείθαρχων

τοὺς ἀγνῶτας = τους αγνώστους

εἴσεται ,εἴσονται μελλ.του οιδα= γνωρίζω

πεύσονται μελλ του πυνθανομαι= πληροφορούμαι

κολάζω= τιμωρώ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Γ1α. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το αποσπασμα καὶ μὲν δή, ὦ

ἄνδρες δικασταί…. βελτίους ἔσονται οἱ πολῖται

Μονάδες 10

Γ1 Mε ποια επιχειρήματα προσπαθεί ο ρήτορας να πείσει τους

βουλευτές να καταδικάσουν τον Αλκιβιάδη;

Μονάδες 10

Γ2α. Να γράψετε το ζητούμενο τύπο για καθεμία από τις παρακάτω

λέξεις:

τῶν ἁμαρτημάτων: δοτική ενικού

βελτίων: δοτική πληθυντικού
σωφρονεστέρους: το επίρρημα στο θετικό βαθμό

πολῖται: κλητική ενικού

τοιούτους: ονομαστική πληθυντικού στο θηλυκό γένος

Μονάδες 5

Γ2β. Να γράψετε το ζητούμενο τύπο για καθεμία από τις παρακάτω

λέξεις:
ποιῆτε: το ίδιο πρόσωπο στην προστακτική ενεστώτα στην ίδια φωνή
κολάζητε : το β΄πληθυντικό προστακτικής ενεστώτα
ὀργιζομένους: το γ΄πληθυντικό ευκτικής του ίδιου χρόνου και φωνής
χρώμενοι: το β΄ενικό οριστικής του παρατατικού
καταψηφίσησθε: το β΄ενικό προστακτικής στον ίδιο χρόνο και φωνή
Μονάδες 5

Γ3. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω λέξεις συντακτικά: δικασταί, ὑμᾶς

τῶν ἀκοσμούντων, σωφρονεστέρους, τούτῳ, παραδείγματι, πλείονος.
Μονάδες 7
Γ5. ἐὰν μὲν τοίνυν τοὺς ἀγνῶτας κολάζητε, Να αναγνωρίσετε την
προταση ως προς το ειδος της.
Μονάδες 3