Autobuske stanice

Terminal je mjesto na kraju transportnog puta za prelaz i prihvat putnika ili robe i rukovanje teretom i njegovom dostavom. Zahtjevaju specifične
objekte i opremu za opsluživanje saobraćajne funkcije.

Terminali mogu biti i tačke razmjene među različitim vidovima transporta, a koji obezbjeđuju kontinuitet protoka. Automobil, autobus / aerodrom;
željeznički terminali/lučki terminali; Mogu biti i mjesta transfera u okviru istog vida transporta.
Glavne karakteristike terminala su :

Lokacija / mora da obezbjedi veliku koncentraciju ljudi i roba

Dostupnost/povezanost
Infrastruktura/opremljenost

Vrste terminala prema namjeni:

Putnički - zasnivaju se na individualnoj mobilnosti, ne zahtjevaju posebnu tehnološku opremljenost, funkcije: informisanja, zaštite, bezbjednosti,
ishrane, itd) Dimenzionisanje ovih terminala se bazira na broju putnika i na šemi odlazaka i dolazaka prevoznih sredstava.
Teretni – izražena specijalizacija i tehnološka opremljenost
Prema prevoznom sredstvu:
Lučki, Željeznički, Aerodromski, Terminali drumskog saobraćaja (autobuske stanice, javne garaže, javna parkirališta...)

Multimodalni centri i čvorišta

KARAKTERISTIKE DRUMSKOG SAOBRAĆAJA

Prednosti: -ELASTIČNOST-velika mogućnost direktnog prevoženja “od vrata do vrata” ,

→uštede u prevoznim troškovima →smanjuje se vrijeme prevoza, pružanje kompletnije saobraćajne usluge

-velika MOBILNOST-polazak u svako vrijeme, po sporazumu ili po pozivu,mogućnost organizovanja prevoza po želji korisnika

- mogućnost kombinacije i izbora transportnih sredstava,sloboda u vremenu, mogućnost putovanja u etapama

- mali obim eksploatacionih troškova vezanih za početno-završne operacije transporta

- mogućnost organizovanja prevoza tereta i putnika u malim količinama

Nedostaci: -velika potrošnja energije po jedinici prevezene robe (putnika) → veliki troškovi kretanja

-mala bezbjednost

-mala produktivnost rada

-zagađivanje životne sredine

-osjetljivost na vremenske prilike

-veliki otpori trenja puta → male brzine

• Autobuske stanice – putnički saobraćaj

PODJELA PUTNIČKOG AUTOBUSKOG SAOBRAĆAJA

Po načinu organizacije: 1. Linijski prevoz, 2. Povremeni ili slobodan prevoz-stalan ili sezonski
Prema teritoriji na kojoj se obavlja:
Međunarodni
–mora da se pređe državna granica
-pogranični -prevoz između pograničnih zona zemalja
-međuteritorijalni –van pograničnih zona
-tranzitni –prelaz preko teritorije jedne zemlje bez usputnog iskcavanja i ukrcavanja putnika

Unutrašnji –unutar teritorije jedne zemlje

-međugradski –između dveju opština
-prigradski –prevoz na teritoriji jedne opštine
-gradski –prevoz na teritoriji grada

Karakteristike unutrašnjeg transporta putnika:

Gradski
-kratke linije
-često zaustavljanje vozila
-male brzine vozila
-niskopodni autobusi sa mjestima za stajanje i sjedenje
Prigradski
-veće brzine
-veća dužina putovanja
-ređe zaustavljanje
Međugradski
-najveće brzine
-velika rastojanja
-komforni visokopodni autobusi
-mesta samo za sjedanje
Autobuske stanice su:
- organizovane površine gjde putovanja
autobusom počinju ili se završavaju;
- mjesta gde se obavlja kontakt između putnika, sa
jedne strane, i transportnih sredstava, sa druge
stane;
- mjesto gde se zadovoljavaju različite potrebe
korisnika autobuske stanice
Cilj izgradnje autobuske stanice je da se na
jednom mjestu ponudi organizovana i kvalitetna
usluga korisnicima autobuske stanice.

Korisnici autobuske stanice:

- putnici u dolasku;
- putnici u odlasku;
- putnici u tranzitu;
- pratioci;
- posjetioci;
- zaposleni na autobuskoj stanici;
- osoblje autobusa.

Zahtjevi korisnika autobuske stanice:

1.Osnovni:
- prijem i otprema putnika, pratilaca i posjetilaca koji
dolaze odnosno odlaze sa staničnog prostora pješke,
vozilima javnog masovnog prevoza,
putničkim vozilima i taksijem;
- kupovina karata, rezervacija karata, informacije,
čuvanje prtljaga, kratkotrajno i dugotrajno
zadržavanje i korišćenje toaleta;
- ukrcavanje i iskrcavanje putnika i prtljaga u
autobus i iz autobusa.
2.Prateci:
- ugostiteljske usluge;
- usluge u prodavnicama;
- ostale usluge;
- zabava;
- higijena
 Stanicni predprostor je prostor ispred autobuske stanice koji mora da obezbjedi prihvat i otpremu korisnika autobuske stanice, koji dolaze ili
odlaze u grad.

Putnicka zgrada je prostor u kome su smješteni sadržaji, koji obezbjeđuju prijem putnika i ostalih korisnika autobuske stanice sa staničnog
predprostora i otpremu putnika ka autobuskom prostoru.

Autobuski prostor je dio autobuske stanice koji obezbjeđuje prijem i otpremu autobusa i putnika

Putnička zgrada:

1.Osnovni sadržaji
- šalteri za informacije;
- šalteri za prodaju karata;
- hol;
- toalet;
- garderoba;
2.Prateći sadržaji
- ugostiteljstvo;
- trgovina;
- usluga;
- zabava;
- higijena

Peroni su mjesta gde se obavlja kontakt između putnika i autobusa kao i

kontakt između autobusa i autobuske stanice.
Postoje:
- peroni za polazak;
- peroni za dolazak.

Prateći servisi: parkiranje, pranje, održavanje autobusa

U prostoru za čišćenje i pranje se vrši:

- spoljno čišćenje
- unutrašnje čišćenje
- pregled ispravnosti
KORISNICI AUTOBUSKIH STANICA

1. Putnici, pratioci, i posjetioci. 2. Osoblje zaposleno na autobuskoj stanici. 3. Vozačko osoblje.

ZAHTJEVI PUTNIKA, PRATIOCA I POSETILACA

Zahtjevi ovih korisnika jedne autobuske stanice su veoma slični i mogu se podjeliti u dvije osnovne grupe:

OSNOVNE:
1. Prijem i otprema ovih korisnika s obzirom na način dolaska.
2. Kupovina ili rezervacija karata, informisanje, čuvanje prtljaga,
neophodno zadržavanje, upotreba toaleta i sl.
3. Ukrcavanje ili iskrcavanje putnika i smještanje ili preuzimanje prtljaga.

PRATEĆE:
Ugostiteljske usluge, usluge u prodavnicama, ostale usluge, zabava, higijena i sl.
Ambijentalni karakter
Munich’s Central Bus Station
STANIČNA ZGRADA

Osnovna uloga stanične zgrade je obezbjeđenje potrebnih uslova za normalnu organizaciju linijskog autobuskog saobraćaja. Stanična zgrada treba da osigura
prijem i otpremu autobusa, prihvat i otpremu putnika, informisanje putnika o kretanju autobusa, odmor i osvježenje putnika i voznog osoblja, kontrolu
kretanja autobusa, bezbjednost i urednost saobraćaja, a što poboljšava kvalitet prevoza i stimuliše korisnike na
povećanje broja putnika i putovanja.

Osnovni sadržaji stanične zgrade su:

2.1. Prostorije namjenjene potrebama putnika,
2.2. prostorije namjenjene potrebama stanične zgrade i voznog osoblja,
2.3. servisni dio.

2.1. Prostorije namjenjene potrebama putnika

Da bismo dimenzionisali prostor namjenjen potrebama putnika veoma bitan je i postotak putnika u najopterećenijem času u odnosu na pojedine prostore:

- u ulaznom holu (aula, vestibil) 55% - orjentaciono 1.30 m2/putnik

- u čekaonicama 15% - orjentaciono 1.40 m2/putnik
- u restoranima 20%
- u ostalim prostorijama 10%

2.2. prostorije namjenjene potrebama stanične zgrade i voznog osoblja

U ove sadržaje spadaju:
2.2.1. Prostorije za kontrolu prijema i otpreme autobusa,
2.2.2. Prostorije uprave autobuske stanice,
2.2.3. Prostorije namjenjene potrebama voznog osoblja.
2.2.1. Prostorije za kontrolu prijema i otpreme autobusa:
Otpravnik autobusa – Mora imati vizuelan pregled perona i direktnu vezu sa
razglasnom službom.
Dispečer
Razglasna služba – mora posjedovati vizuelan nadzor nad dogadjajima na peronima. Mora biti opremljena razglasnim uređajima,
kao i uređajima za daljinsko upravljanje signalnim semaforima, te ulazno-izlaznim rampama, ukoliko su one dioopreme stanice.
2.2.2. Prostorije uprave autobuske stanice
2.2.3. Prostorije namjenjene potrebama voznog osoblja: Prostorije za boravak i odmor, Prenoćište voznog osoblja 3 apartmana, čajna kuhinja Garderoba i
sanitarni čvor za posade autobusa 2.2.3.

2.3. Servisni dio :

Garderobe i sanitarije sa prostorom za pomoćno osoblje, Kotlovnica, Radionica sa magacinom materijala, Klima komora, Rezervni agregat, Magacin
PERONSKI PROSTOR
PERON - NATKRIVENA PLATFORMA ZA PRIHVAT I OTPREMU PUTNIKA SA STAJALIŠTIMA ZA AUTOBUSE:

Ova platforma podrazumijeva površinu na koju putnici silaze iz autobusa u dolasku ili ulaze sa nje u autobuse u odlasku,
i koja je obavezno natkrivena. Poželjno je pri projektovanju voditi računa da ona bude locirana na istom nivou na kom
su hol i čekaonice stanične zgrade. Ako zbog nedostatka prostora ovo nije moguće ostvariti, dopušta se mogućnost
denivelacije ispod ili iznad hola stanične zgrade. U svakom slučaju, njihova veza mora biti maksimalno neposredna, a
komunikacije dobro dimenzionisane. Zbog toga, u slučaju denivelacije osim stepenista, moraju biti predvidjeni
ieskalatori i teretni liftovi.

Stajališta autobusa neposredno se nadovezuju na platformu za prihvat i otpremu

putnika.

Broj stajališta se određuje prema maksimalnom broju autobuskih linija u najopterećenijem (vršnom) satu, vremenu
zadržavanja autobusa na stajalištu, kao i vremenu potrebnom za smjenu dva autobusa na jednom stajalištu.

Zadržavanje autobusa u prosjeku traje 10 minuta, a vrijeme potrebno za smjenu dva autobusa iznosi 5 minuta. Iz ovoga
slijedi da se na jednom stajališnom mjestu tokom jednog sata mogu izmijeniti 4 autobusa. Postojeć i ili planirani red
vožnje određuje broj autobusa po satu.
Architects: Rechner
Location: Osijek, Croatia
Client: Osijek koteks
Team Architects: Predrag Rechner, Bruno Rechner, Ines Pelzer
Site area: 21,199 sqm
Built area: 11,066 sqm
Completion: 2011