"Τό μέν διά τῆς ἀκοῆς ἐνωτιζόμεθα,

τό δέ διά τῆς ὁράσεως κατανοοῦμεν.

Τά ἀλλήλων γνωριστικά χωρίς πάσης ἀντιλογίας
καί τά ἀλλήλων ἔχουσιν δηλώσεις,
καί ταῖς αὐταῖς τιμαῖς γεραίρονται"
Ἁγία Ζ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος
Πρός Θεόφιλον!
Θά πρέπει νά ἀποφασίσουν, ἀγαπητέ μοι π. Θεόφιλε, ὅσοι πολεμοῦν τήν
συμβολική ἀπεικόνιση τῆς Ἁγίας Τριάδος:

Εἶναι πάντῃ ἀνεικόνιστος ὁ Θεός Πατήρ;

Τότε, γιατί Τόν εἰκονίζουν (Τόν Πατέρα) στή Φιλοξενία τοῦ Ἀβραάμ καί
δέχονται τήν εἰκόνα αὐτή ὡς εἰκόνα τῆς Ἁγίας Τριάδος. Τό ἕνα τῶν προσώπων (ὁ
μεσαῖος ἄγγελος) εἶναι ὁ Θεός Πατήρ.
Αὐτό τό ἐξηγεῖ ὁ Μέγας Ἀθανάσιος στόν γ΄ διάλογον περί Ἁγίας Τριάδος:
"Ὤφθη δέ αὐτῷ ὁ Θεός πρός τῇ δρυΐ τῇ Μαμβρῇ , ... καί ἰδού τρεῖς ἄνδρες ἔστησαν
ἐπάνω αὐτοῦ
Μακεδονιανός: Ὁ Πατήρ ἦν μετ' αὐτῶν ὀφθείς;
Ὀρθόδοξος: Καί πάνυ.
Μακεδονιανός: Πῶς οὖν λέγει: "Θεόν οὐδείς ἑώρακε πώποτε";
Ὀρθόδοξος: Διά γάρ τοῦτο ὡς ἄνδρες ὤφθησαν, ἐπειδή ὅ ἐστι τῇ φύσει οὐδείς οὔτε
εἶδεν οὔτε ἰδεῖν δύναται.
Μακεδονιανός: Ἐγώ λέγω ὅτι Υἱός ἦν ὁ ὀφθείς τῷ Ἀβραάμ....
Ὀρθόδοξος: Εἶπον ὅτι τοῖς δυσίν ὡς ἑνί διελέγετο. ...
Σύνετε οὖν" καθώς εἴρηται, "ἄφρονες ἐν τῷ λαῷ καί μωροί ποτε φρονήσατε".
Ὅτι καί Ἀβραάμ τάς τρεῖς ὑποστάσεις ἐγνωκώς Κύριον λέγει καί Λωτ τάς δύο
ἐγνωκώς ὁμοίως Κύριον λέγει καί μή διαιρεῖτε τά ἀδιαίρετα, μηδέ μερίζετε τά
ἀμέριστα".1

Ἔχει ἀπεικονίσεις τοῦ Θεοῦ Πατρός ἡ Παλαιά Διαθήκη;

Ὅλοι οἱ Πατέρες μᾶς λένε ὅτι ἔχει. Καί μάλιστα περιγράφεται ὁ Θεός Πατήρ
ὅπως συμβολικά ἐφάνη στίς ὁράσεις τῶν Προφητῶν, ὅπως ἐξηγοῦν ὁ Μέγας Ἅγιος
Κύριλλος Ἱεροσολύμων, ὁ Μέγας Βασίλειος, οἱ Ἅγιοι Ἀποστολοι, ὁ Ἅγιος Μέγας
Νικόδημος καί πλῆθος ἄλλων ἁγίων!

Ὑπάρχει, ἔστω καί ἕνας Ἅγιος πού νά μήν ἀποδέχεται τήν εἰκόνα τῆς Ἁγίας
Τριάδος μέ τήν ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός καθέδρα τοῦ Ὑιοῦ καί τό Ἅγιον Πνεῦμα
ὡσεί περιστερά εἰκονίζόμενον;

Δέν ὑπάρχει κανείς!

Ἀντιθέτως ὑπάρχουν πλῆθος ἁγίων πού ἀποδέχονται τήν εἰκόνα τῆς Ἁγίας
Τριάδος, ὁ Ἅγιος Νεκτάριος, ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ὁ Ἅγιος Συμεών ὁ
Θεσσαλονίκης, ὁ Ἅγιος Δοσίθεος ἱεροσολύμων καί πολλοί νεότεροι ἅγιοι ὅπως ὁ
Ἅγιος Φιλάρετος καί ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Μαξίμοβιτς καί ὁ ἅγιος Ἱρώνυμος τῆς
Αἰγίνης πού προσκυνοῦσαν τήν ἁγία εἰκόνα!

1
ΒΕΠΕΣ, τόμ. 36, σσ. 96, 99, 100.

1
Ὑπάρχει κάποιος ὅρος ἤ ἀπόφαση Οἰκουμενικῆς ἤ Πανορθοδόξου Συνόδου πού νά
ἀπορρίπτει τήν ἀπεικόνιση τῆς Ἁγίας Τριάδος;

Δέν ὑπάρχει Ὀρθόδοξος Σύνοδος! Καί καμμία ἀπόφαση Οἰκουμενικῆς ἤ

Πανορθοδόξου Συνόδου πού νά ἀντιδογματίζει στούς ἁγίους Πατέρες.

Ἀντιθέτως ὑπάρχει Σύνοδος στή Μόσχα πού συνεκάλεσε ὁ Μέγας Ἱεράρχης

καί ἅγιος Μακάριος (1554) πού καταδίκασε ὅσους δέν δέχονται τήν ἁγία εἰκόνα τῆς
Παναγίας Τριάδος.
Οἱ Σύνοδοι πού ἐπικαλοῦνται οἱ Νεοεικονομάχοι τοῦ 1666 και τοῦ 1780
ἦσαν ἡ μέν πρώτη ληστρική, ἡ δέ δεύτερη ἀντικολλυβαδική!
Ἡ σχετική ἐπιστολή τοῦ πάπα Ρώμης Γρηγορίου πρός τόν Λέοντα Ἴσαυρον
ἀναφέρεται στό ἀνεικόνιστο τῆς φύσεως τοῦ Θεοῦ. Οὐδείς εἶναι παράφρων νά
κηρύσσει, ὅτι ἡ φύσις τοῦ Θεοῦ εἰκονίζεται. Οἱ δέ μεμονωμένες γνῶμες ἤ
συζητήσεις στήν Ζ΄ Οἰκουμενική δέν ἀποτελοῦν Ὅρους ἤ ἀποφάσεις.
Ἀντιθέτως ἡ Ζ΄ Οἰκουμενική ἀποφασίζει καί ὁρίζει:
2
..." "οἱ γάρ Χριστιανοί ἕνα Θεόν σέβοντες ἐν Τριάδι ἀνυμνούμενον, αὐτῷ μόνῳ
λατρεύοντες, δι’ αἰσθητῶν συμβόλων πρός τά νοητά ἀγόμεθα. αἰσθητοί γάρ ὄντες
ἄλλως πως πρός τά νοητά οὐκ ἀνατεινόμεθα, εἰ μή δι’ αἰσθητῶν συμβόλων, διά τε
γραφικῆς θεωρίας καί διά εἰκονικῆς ἀνατυπώσεως. αὕτη γάρ τῶν πρωτοτύπων
ὑπόμνησίς ἐστι καί ἀναγωγή πρός αὐτά. καί τό μέν διά τῆς ἀκοῆς ἐνωτιζόμεθα, τό δέ
διά τῆς ὁράσεως κατανοοῦμεν. τά ἀλλήλων γνωριστικά χωρίς πάσης ἀντιλογίας
καί τά ἀλλήλων ἔχουσιν δηλώσεις, καί ταῖς αὐταῖς τιμαῖς γεραίρονται."3...

Ἡ Ζ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος μακαρίζει τούς εἰκονίζοντες καί προσκυνοῦντες

τίς εἰκόνες μέ τά ὁράματα τῶν Προφητῶν καί τήν συμβολική ἐμφάνιση τοῦ Θεοῦ
Πατρός στήν Παλαιά Διαθήκη. Ἀναθεματίζει δέ τούς μή τιμῶντες τήν ἀπεικόνιση
τῶν ὁραμάτων τῶν Προφητῶν.

Ὑπῆρχαν εἰκόνες τοῦ Θεοῦ Πατρός μετά τοῦ Υἱοῦ πρίν ἀπό τήν Ζ΄ Οἰκουμενική
Σύνοδο;

Και βεβαίως ὑπῆρχαν! Ὅπως ἀποδεικνύεται ἀπό παραστάσεις τοῦ Θεοῦ

Πατρός στή Ραβέννα ἀπό τόν πέμπτο, καί τόν ἔννατο αἰῶνα μ.Χ. στή Δύση πού
δέν ἔπεσε στήν Εἰκονομαχία, καί στήν Ἑλλάδα μετά τήν Ζ΄ Οἰκουμενικήν Σύνοδον,
τοὔλάχιστον ἐδῶ καί χίλια χρόνια!

Οἱ ἁγιοι Πατέρες ἐπίσης δογματίζουν: "καί Θεοῦ σχήματα σωματικά ἐν ἀΰλῳ

ὁράσει νοός ὁρώμενα" ἔχει ἡ Γραφή.
Καί ὁ Τριαδικός Κανών ἀναφερόμενος στήν ὅραση τοῦ Προφήτου Δανιήλ διδάσκει:
"Μυεῖται τῆς μιᾶς Κυριότητος, τό τριφαές ὁ Δανιήλ, Χριστόν Κριτήν θεασάμενος
πρός τόν Πατέρα ἰόντα (νά ἔρχεται, νά πηγαίνει) καί Πνεῦμα τό προφαῖνον τήν
ὅρασιν" (Ἦχος πλ. α΄, ὠδή δ΄, τροπ. α΄).

2
Σπύρου Μήλια, Τῶν Ἱερῶν Συνόδων δαψιλεστάτη συλλογή, σελ. 899.
3
Ἔνθ. ἀνωτ. σελ. 901-902. Εἶναι ἄπειρες καί πλήρεις Πνεύματος Ἁγίου οἱ σχετικές ἐκφράσεις στό
Ἅγιον Σύμβολον τῆς Πίστεως, στά Λειτουργικά καί Πατερικά κείμενα:
α΄ "...καί ἀνελθόντα εἰς τούς οὐρανούς καί καθεζόμενον ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός...",
β΄ "ὁ ἄνω τῷ Πατρί συγκαθήμενος", (Θ. Λειτουργία Μ. Βασιλείου καί Ἁγίου Χρυσοστόμου),
γ΄ "... τῷ Πατρί συγκαθεζόμενον"
κ. ἄ. πολλές!

2
 Περί τῆς δῆθεν ἀπαγορεύσεως τῆς συμβολικῆς
ἀπεικονίσεως τοῦ Θεοῦ Πατρός
ὡς συγκαταβατικῶς ἐφάνη στούς Προφῆτες.
1. Ἀγαπητέ μοι Θεόφιλε!

Ἡ ἐσφαλμένη ἄποψη μερικῶν, (σ.σ. ὅτι ἀπαγορεύεται δῆθεν ἡ

συμβολική ἀπεικονιση τοῦ Θεοῦ Πατρός ὡς ἐφάνη στούς Προφῆτες),
διαφοροποιεῖται ἀπὸ τὴν ἑρμηνεία ποὺ καταγράφεται στὸ Πηδάλιον ὅτι
«καὶ ὁ ἄναρχος Πατὴρ πρέπει νὰ ζωγραφίζεται καθὼς ἐφάνη εἰς τὸν
προφήτην Δανιὴλ ὡς παλαιὸς τῶν ἡμερῶν» καὶ ὅτι «τὸ ἅγιον Πνεῦμα
πρέπει νὰ ζωγραφίζεται ἐν εἴδει περιστερᾶς».
Τῆς ἰδίας γνώμης μέ τόν Μέγα Ἅγιον Νικόδημον εἶναι καί
διάφοροι νεότεροι συγγραφεῖς, μεταξύ αὐτῶν καί ὁ θεολόγος-
συγγραφέας ἐκπαιδευτικῶν βιβλίων καί εἰδικός στό θέμα τῆς βυζαντινῆς
ἁγιογραφίας πανεπιστημιακός καθηγητής Χρῆστος Γκότσης:
Σύμφωνα, λοιπόν, καί μὲ τὸν Χ. Γκότση, ἐπιτρέπεται ἡ ἀπεικόνιση
τοῦ Πατρὸς ὡς "Παλαιοῦ τῶν Ἡμερῶν".
Ὁ ἐν λόγῳ συγγραφέας γράφει:
'Ἐξαίρεσις τοῦ κανόνος αὐτοῦ -(σ.σ. τῆς ἀπεικονίσεως τῆς
θεότητος, ὅπως λένε οἱ πλανώμενοι, πού ὄντως εἶναι ἀνεικόνιστη! ἐνῶ οἱ
θεοφόροι Πατέρες ὁμιλοῦν περί τῆς συμβολικῆς παρα-στάσεως τοῦ Θεοῦ
Πατρός ὡς ἐφάνη στούς Προφῆτες!)- εἶναι ἡ παράστασις τοῦ Θεοῦ-
Πατρὸς ὡς “Παλαιοῦ τῶν ἡμερών”.
Ὁ χαρακτηρισμὸς αὐτὸς ἔχει ληφθεῖ ἀπὸ τὸ προφητικὸν βιβλίον
τοῦ Δανιὴλ (κεφ. 7ον) καὶ δηλώνει τὴν αἰωνιότητα τοῦ Θεοῦ. (Βλ. τὸ
βιβλίο του: «Ὁ μυστικὸς κόσμος τῶν Βυζαντινῶν εἰκόνων», Χρήστου Γ.
Γκότση).

2. Θεόφιλέ μου,

εὔχομαι νὰ εἶσαι πάντα καλὰ μετὰ τῆς θεοφιλοῦς οἰκογενείας Σου!

Ἡ Παναγία μας νὰ Σὲ σκεπάζει καὶ ὁ Κύριός μας νὰ Σὲ εὐλογεῖ!
Σοῦ στέλνω φωτογραφία ἀπὸ τὸ ἀντιμήνσιο πού λειτουργῶ στὴν
Γερμανία. Εἶναι ἐγκαινιασμένο τὸ 1949 ἀπὸ τὸν πρώην ἅγιο Φλωρίνης
Χρυσόστομο!

3
 Ὁ πολὺς καὶ ἅγιος πρώην Φλωρίνης ἐγκαινίασε πλῆθος
ἐκκλησιῶν καὶ καθιέρωσε πάρα πολλὰ ἀντιμήνσια μὲ τὴν Ἁγία Τριάδα,
ὅπως φαίνεται στὴν φωτογραφία!
Ὅπως Σοῦ ὑποσχέθηκα, Σοῦ στέλνω τὴν σχετικὴ φωτογραφία.
Σοῦ ἔστειλα ἤδη καὶ φωτογραφία τῆς ἐκκλησίας τῆς Ἁγίας
Τριάδος στὸ Jordanville, τοῦ μεγαλύτερου ἴσως ὀρθόδοξου
μοναστηριοῦ στὸν κόσμο, ὅπου ὑπάρχουν πολλὲς ἁγιογραφίες καὶ
μεγάλη προσκυνηματικὴ εἰκόνα τῆς Ἁγίας Τριάδος, τήν ὁποία
προσκυνοῦσαν καί τιμοῦσαν παντοιοτρόπως καὶ ἐκεῖ λειτουργοῦσαν οἱ
μεγάλοι ἅγιοι Ἰωάννης Μαξίμοβιτς καὶ Φιλά-ρετος, ποὺ ἦσαν
ταυτόχρονα καὶ μεγάλοι θεολόγοι! 
-Νὰ τοὺς διέφυγε, ἄραγε, μία τόσο μεγάλη "λεπτομέρεια";

Jordanville. Ἱερά Μονή Ἁγίας Τριάδος. Δεξιά δεσπόζει ἡ ἁγία Εἰκόνα

τῆς Παναγίας Τριάδος.

Θὰ Σοῦ στείλω καὶ τὴν φωτογραφία τῆς εἰκόνας, -(ἔχει γραφεῖ

σχετικὰ βιβλίο, ποὺ ἀντικρούει τὴν ἄρνηση τῶν πλανωμένων νά
ἀπεικονίσουν τήν Ἁγία Τριάδα)-, τῆς ἐκκλησίας τῆς Ἁγίας Τριάδος ἀπὸ
τὸ Μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου στὴν Αἴγινα, ὅπου ὁ ἴδιος τὸ
ἔφτιαξε καὶ ἐκεῖ στὴν ἐκκλησία λειτουργοῦσε μέχρι τὴν κοίμησή του τὸ
1920, ἤδη ἀπό τό 1906 πού ἔγιναν τά ἐγκαίνια, καί τοὔλάχιστον ἐπὶ ἐννέα
χρόνια, ἔχοντας τὴν εἰκόνα πρὸ ὀφθαλμῶν του, ἀπό τό 1911, ὅπου
προφανῶς τοποθετήθηκε τό ἀργυρό κάλυμμα, πού φέρει τήν ἐπ' αὐτοῦ

4
ἡμερομηνία 1911. Τήν τελευταία ἡμερομηνία πιστοποιῶ ὁ ἴδιος πού ἔχω
προσκυνήσει τήν εἰκόνα πολλὲς φορές!
Τελευταία μάλιστα ἀξιωθήκαμε καὶ ἀρρήτου εὐωδίας, ἔχοντας
μαζί μας καὶ τὸν ἀφιερωμένο στὸν μεγάλο Ἅγιο τοῦ περασμένου αἰῶνα,
τὸν Ἅγιο Νεκτάριο, τὸν δικό μας γυιὸ Νεκτάριο!

ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΙΣΤΕΩΣ , ΜΟΝΑΧΟΥ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΓΕΩΡΓΑΝΤΑ, Ι.Μ. ΑΓ. ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ,

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ 2008, ΣΕΛ. 71.

Στὸ Ἅγιον Ὄρος εἶναι ἑκατοντάδες οἱ συμβολικὲς παραστάσεις

τῆς Ἁγίας Τριάδος, ὡς Πατρός, Υἱοῦ καὶ Ἁγίου Πνεύματος, ἤδη ἀπὸ τὸν
δέκατο αἰῶνα! Σοὺ ἐπισυνάπτω φωτογραφία τῆς θαυματουργῆς εἰκόνας
τοῦ Ἄξιόν Ἐστιν ἀπό τό Πρωτᾶτον καί μία ἀπὸ τὴν Σκήτη τοῦ Τιμίου
Προδρόμου!

5
 Ἡ Ἁγία Τριάς, Ναὸς Ἁγίου Γεωργίου, Πρίγκηπος, Πριγκιπονήσια.

Πρόσεχε καὶ τοῦτο, θὰ Σοῦ στείλω πολύ συγκροτημένη, μέ ἄπειρες

παραπομπές, μελέτη πολύ ὑψηλοῦ ἐπιστημονικοῦ ἐπιπέδου, ποὺ
ἀποδεικνύει, ὅτι ἡ φιλοξενία τοῦ Ἀβραὰμ ἐθεωρεῖτο γιὰ πολλοὺς αἰῶνες
ὡς συμβολισμὸς τῆς Θείας Εὐχαριστίας, γιαὐτὸ τοποθετεῖτο πάνω ἀπὸ
τὴν Ὡραία Πύλη! (Ὑπάρχουν, βέβαια, πολλὲς τέτοιες μελέτες!)
Ἂν διαβάσεις, τί ἔγινε μὲ τοὺς δύο ἀπὸ τοὺς τρεῖς ἀγγέλους τῆς
φιλοξενίας στὴ συνέχεια, (γιατί χωρίστηκαν οἱ τρεῖς ἄγγελοι!) εἶναι
αἰσχρὸν καὶ λέγειν. Τὸ τί δηλ. θέλαν οἱ Σοδομίτες ἀπ' αὐτούς...
Καὶ πῶς χωρίζεται ἡ ἀχώριστος ἁγία Τριάς, πρό τῆς Σαρκώσεως
τοῦ Θεοῦ Λόγου; Ὁ Υἱὸς φεύγει στὸν οὐρανὸ καὶ οἱ δύο ἄγγελοι πᾶνε
στὰ Σόδομα;
Διάβασε τὸ σχετικὸ κεφάλαιο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καὶ βγάλε τὰ
συμπεράσματά Σου. Ἀλλά ἐπειδή εἶναι πάμπολλες οἱ πατερικές
μαρτυρίες, πού ἀποδέχονται καί τήν συγκεκριμένη ἀπεικόνιση ὡς
συμβολική παράσταση τῆς Παναγίας Τριάδος, τήν δεχόμαστε καί
ἐμεῖς.

Καὶ πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ ἁγιογραφεῖταιι ὡς ἄγγελος ὁ Πατὴρ καὶ

νά μήν ἱστορεῖται καί ὡς ὁ παλαιὸς τῶν ἡμερῶν, ὥς ἐφάνη στούς
Προφῆτες!
Καὶ στὶς δύο, λοιπόν, παραστάσεις εἶναι συμβολικὴ ἡ ἀπεικόνιση.
Ἢ ἰσχύει ἡ πλήρης ἀπαγόρευση τῆς ἀπεικονίσεώς Του, κατὰ τὴν
ἐσφαλμένη, καί κατὰ τὴν ταπεινή μου γνώμη, ἑρμηνεία τῶν Πρακτικῶν
της Ζ΄, ἢ δὲν ἰσχύει, ὁπότε ἐπιτρέπεται ἡ συμβολική Του ἀπεικόνιση,
ὅπως τονίζει ἀναντίρρητα ὁ θεῖος ἐμὸς Νικόδημος, ὅτι καὶ στὴ μία καὶ
στὴν ἄλλη περίπτωση δὲν εἰκονίζουμε, (πάντα συμβολικὰ), τὴν οὐσία,
(φεῦ τῆς βλασφημίας), ἀλλὰ τὴν ὑπόσταση, ὅπως αὐτή μορφώθηκε,
καί τήν ἔβλεπαν οἱ Προφῆτες, διά τῶν ἀκτίστων ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ.
Καὶ οἱ δύο σχετικὲς ἐμφανίσεις εἶναι στὴν Παλαιὰ Διαθήκη.
Ἡ μία στὸν προφήτη Ἠσαΐα, (ὅπως καί στόν Δανιήλ), καὶ ἡ ἄλλη
στὸν προφήτη Ἀβραάμ.

6
 Γιαὐτὸ, λοιπόν, ἑκατοντάδες ἅγιοι Πατέρες δέχτηκαν τὴν εἰκόνα
τοῦ Πατρὸς μετὰ τῆς ἐκ δεξιῶν καθέδρας τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου
Πνεύματος διὰ μέσου τῶν αἰώνων. Καὶ ὅταν ἔγραφαν, ὅτι δὲν
εἰκονίζεται ἡ θεότης, αὐτὸ ἐννοοῦσαν, ὅτι δὲν εἰκονίζεται ἡ οὐσία, ἡ
φύση τοῦ Πατρός, ἀλλὰ ὅπως τονίζουν οἱ θεοφόροι διδάσκαλοί μας, δὲν
ἤθελε ὁ Θεὸς Πατὴρ νὰ εἶναι παντελῶς ἄγνωστος σέ μᾶς, ἀλλὰ
συγκαταβατικὰ δηλώθηκε στὴν Παλαιὰ Διαθήκη, ὡς Παλαιὸς τῶν
ἡμερῶν -(αὐτὸ ἐπισημαίνει καὶ ὁ θεολόγος συγγραφέας Χρῆστος
Γκότσης, εἰδικός ἐπί τῆς εἰκονογραφίας)- ἀκολουθῶντας τὸν Μέγιστο
Θεολόγο, Ἅγιο Γρηγόριο τὸν Θεολόγο!

Εἶναι ὁ παρὰ τοῖς Ἰουδαίοις πιστευόμενος Πατήρ καί κατὰ τοὺς

Καπαδόκες, ὁ ἐμφανισθείς στοὺς Προφῆτες!

Καὶ θὰ ἦταν παράδοξο, γιατί νὰ ἐμφανίζονται τὰ δύο ἄλλα

πρόσωπα, πρὸ τῆς σαρκώσεως τοῦ Θεοῦ Λόγου καὶ νὰ παραμένει ὁ
Πατὴρ ἐντελῶς ἄγνωστος!
Οὔτε κἄν συμβολικὰ ὡς Παλαιός τῶν ἡμερῶν, -ὅπως ὄντως
ἐμφανίστηκε-, νὰ μὴν ἐμφανίζεται καί ὁ Θεός Πατήρ!

Τώρα, γιατί νὰ συμβολίζουμε τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ὡς περιστερά;

Γιατί ἔτσι τὸ δέχθηκε καὶ κυριάρχησε ὁ συμβολισμός του στὴν
Ἐκκλησία μας. Καὶ ὅταν ὑμνοῦμε τὴν Ἁγία Τριάδα συμπερι-
λαμβάνουμε τὸ Πνεῦμα ἐν εἴδει περιστερᾶς στὰ Θεοφάνεια καὶ ὄχι
στὴν Πεντηκοστή, ὅπου ἐνεφανίσθη ἐν εἴδει πυρίνων γλωσσῶν!

Τὴν μονοσήμαντη μελέτη τοῦ Νεοεικονομάχου πατρὸς Ἀκακίου

τῆς Μουρτερῆς καί ἄλλων Νεοεικονομάχων τὴν ἔχουν ἀντικρούσει
ἀρκετοί. Εἶναι γνωστὴ καὶ δὲν εἶναι καθόλου πειστική, ἀλλά βλάσφημος.
Θὰ Σοῦ στείλω σχετικὴ ἀντίκρουση. Γιὰ νὰ ἔχεις ὁλοκληρωμένη
βιβλιογραφικὴ στήριξη στὶς ἀπόψεις Σου.

Ὁ παππούς μου ἔδωσε τὸ σπίτι μας στὸ χωριό μας καὶ ἔγινε ἡ
ἐκκλησία τῆς Ἁγίας Τριάδος καὶ δεσπόζει μέσα ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ
Πατρὸς μετὰ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος!

Ὡς Πατὴρ μετὰ τοῦ Υἱοῦ ἐμφανίστηκε καὶ στὸν μεγαλύτερο ἅγιο

καὶ στάρετς τῶν τελευταίων χρόνων στὴν Ρωσσία, τὸν ἅγιο Ζαχαρία.
Θὰ Σοὺ στείλω τὸ βιβλίο!

Δὲν μπορεῖ, λοιπόν, τόσοι καὶ τόσοι ἅγιοι νὰ ἔπεσαν ἔξω, μαζὶ μὲ
τοὺς ἁγίους Δοσίθεο Ἱεροσολύμων καὶ Συμεὼν Θεσσαλονίκης καί τόν

7
πολύ ἅγιον Ἰωσήφ τόν Βρυέννιο, ποὺ θὰ Σοὺ στείλω τὶς σχετικὲς
ἀναφορές.

Γεγονὸς παραμένει, ἀδελφέ μου Θεόφιλε, ὅτι ἡ Ἁγία Τριὰς εἴτε

στὴ μία εἴτε στὴν ἄλλη εἰκόνα εἶναι συμβολικὴ καὶ μᾶλλον ἔγιναν καὶ οἱ
δύο συμβολικὲς εἰκονογραφήσεις, πού προϋπῆρχαν, ἀποδεκτὲς κατὰ τὸν
8ο μὲ 9ο αἰῶνα συγκαταβατικά, ὡς συμβολικές παραστάσεις, γιατί κανεὶς
καὶ τίποτε δὲν μπορεῖ νὰ περιγράψει τὸν ἀπερίγραπτο κατά τήν φύση
(οὐσία) Θεό μας, Ὧ τὸ κράτος καὶ ἡ δύναμις καὶ ἡ δόξα στοὺς αἰῶνες
τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Πάντοτε μὲ τὴν ἀγάπη μου,

π. Νικόλαος

Ἀπεικόνιση τῆς Ἁγίας Τριάδας στὴν «Θεία Λειτουργία», Μιχαὴλ Δαμασκηνοῦ

(16ος αἰ.). (Μουσεῖο Ἱερῶν Εἰκόνων καὶ Κειμηλίων Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς
Κρήτης).

3. Ἀγαπητέ μοι Θεόφιλε!

Εὔχομαι νὰ εἶσαι πάντα καλὰ μετὰ τῆς θεοφιλοῦς οἰκογενείας Σου!
Ἡ Παναγία μας νὰ Σὲ σκεπάζει καὶ ὁ Κύριός μας νὰ Σὲ εὐλογεῖ!
Σοῦ στέλνω τήν φωτογραφία ἀπὸ τὸ ἀντιμήνσιο πού λειτουργῶ
στὴν Γερμανία. Εἶναι ἐγκαινιασμένο τὸ 1949 ἀπὸ τὸν πρώην Φλωρίνης!
Ὁ πολὺς καὶ ἅγιος πρώην Φλωρίνης ἐγκαινίασε πλῆθος ἐκκλησιῶν
καὶ καθιέρωσε πάρα πολλὰ ἀντιμήνσια μὲ τὴν Ἁγία Τριάδα, ὅπως
φαίνεται στὴν φωτογραφία!

8
 4. Θεόφιλε, χαῖρε ἐν Κυρίω!
Δὲν θά ὑπάρχει καὶ αἵρεση τοῦ "ἀγγελομορφισμοῦ";
Ἂν ζωγραφοῦμεν τὸν πάντῃ ἀόρατον Θεὸν ὡς ἄγγελον;
Πῶς λέτε, λοιπόν, ὅτι εἶναι αἵρεση τοῦ ἀνθρωπομορφισμοῦ ἡ
συμβολική παράσταση τοῦ Πατρός ὡς παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν μετά τοῦ
Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ταυτόχρονα ἀποδέχεσθαι τον Πατέρα
νά συμβολίζεται ὡς ἄγγελος στήν φιλοξενία τοῦ Ἀβραάμ;
Θὰ Σοῦ στείλω τὰ ἀρχεῖα, πού δέν μπορεῖς νά τυπώσεις,
ἐκτυπωμένα.
π. Νικόλαος

5. Ἀγαπητέ μοι Θεόφιλε!

Εἶναι καταδικασμένη στὴν συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας ἡ σύνοδος

πού ἰδιαίτερα προβάλλουν οἱ Νεοεικονομάχοι τοῦ 1666. Θὰ Σοῦ στείλω
σχετικὰ κείμενα.
Γιὰ ἐκείνη τήν σύνοδο τοῦ 1780 πού ἀναφέρεις, ὅτι πῆρε θέση
ἐναντίον τῆς σεπτῆς εἰκόνος, ἀρκεῖ μόνον νά σημειώσεις, ὅτι ἦταν
ἀντικολλυβαδική Σύνδος, γιά νά βγάλεις τά συμπεράσματά Σου, κατά
πόσον μπορεῖ νά δογμάτισε ὀρθοδόξως.
Ὁ Νεοημερολογίτης Ἰερόθεος ἀκολουθεῖ σχεδὸν κατὰ γράμμα τὸν
Ρωμανίδη, ποὺ στὸ θέμα αὐτὸ ἔσφαλε καὶ γι' αὐτὸ ἔγραψα τὴν σύντομη
μελέτη, πού Σοῦ πρωτοέστειλα καὶ τὴν ἔχω στείλει καὶ στὸν Ἰερόθεο.
(Τήν ἐπισυνάπτω).
  Τότε εἶχα ἐπικοινωνήσει καὶ μὲ τὸν πάπα-Γιώργη τὸν
Μεταλληνό, ποὺ τὸν εἶχα καὶ καθηγητὴ στὴ θεολογικὴ στὴν Ἀθῆνα καὶ
γνωριζόμαστε ἀπό τήν Γερμανία, ὅπου καί συνεργαστήκαμε στό
Ὀρθόδοξο Σεμινάριο τῆς Φρανκφούρτης καί τὸν προβλημάτισα μὲ τὸ
κείμενο ποὺ τοῦ ἔστειλα.
  Τόν Ρωμανίδη τὸν θεωρῶ ὡς τὸν σημαντικότερο Ἕλληνα
πανεπιστημιακὸ θεολόγο τῶν νεοτέρων χρόνων. Στὸ θέμα αὐτό, ὅμως δὲν
συμφωνῶ μαζί του. Ἔσφαλε!
  Σημαντικότερη φαίνεται νά εἶναι ἡ μελέτη τοῦ Ν. Σωτηρό-πουλου:
Ἰησοῦς Γιαχβέ. Ἔχει πολλές ἀναφορὲς καὶ φέρεται νὰ παρουσιάζει τήν
ἄποψη, ὅτι ὅλες οἱ Θεοφάνειες στὴν Παλαιὰ Διαθήκη εἶναι τοῦ Χριστοῦ
μας. Πρᾶγμα πού δέν ἀποδεικνύεται σωστό καί ἀπό τήν παροῦσα μελέτη
καί τό πλῆθος τῶν Ἁγίων Πατέρων.
Θὰ Σοῦ στείλω τὰ σχετικὰ κείμενα πού Σου ὑποσχέθηκα γιὰ τὴν
πληρότητα τῆς βιβλιογραφίας Σου.
  Ἡ ἁγία Τριὰς δὲν εἰκονίζεται Θεόφιλέ μου!
Ὅλα τὰ σχετικὰ κείμενα εἶναι βοηθητικὰ καὶ συμβολικὲς οἱ
παραστάσεις Της. Μόνο συμβολική μπορεῖ νά εἶναι ἡ παράστασή Της.

9
 Τὸ κείμενο τῆς «Δογματικῆς Ἕνωσης» δὲν μοῦ ἄρεσε καθόλου.
Δὲν συμφωνῶ μὲ τὴν διασταλτικὴ ἐρμνηνεία ποὺ κάνει,
παραφράζοντας τὸν Ἅγιο Νικόδημο.
Ἐν ἀγάπη Χριστοῦ,
π. Νικόλαος

6. Θεόφιλέ μου,
χαῖρε ἐν Κυρίῳ Ἰησοῦ Χριστῷ πάντοτε!
Διάβασε, Σὲ παρακαλῶ πολύ, τοὺς Ὅρους καὶ τὸ Συνοδικὸ  τῆς
Ζ΄ Οἰκουμενικῆς καὶ ἂν τὸ βρεῖς πουθενὰ νά ὁρίζεται, ὅτι τάχα δέν
ἱστορεῖται ὁ Πατήρ, στεῖλέ το καὶ σὲ μένα.
Ἀλλὰ τέτοια ἀπόφαση δὲν ὑπάρχει πουθενά!
Γράφεις:
  Στὸ θέμα τῆς εἰκόνος, δὲν νομίζω, ὅτι οἱ ἀποφάσεις τῆς Ζ΄ Οἰκ.
ἐπιδέχονται καμμία παρερμηνεία. Ἡ Σύνοδος δέν ἀποδέχεται στούς
Ὅρους της καί στό Συνοδικό, πού εἶναι ἡ συνοπτική ὀρθόδοξη
διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας μία ἄποψη, ὅτι δέν εἰκονίζεται παντελῶς
(συμβολικῶς) ὁ Θεός Πατήρ.
Διότι καί τό σχετικό κείμενο ὁμιλεῖ περί ἀπαγορεύσεως τῆς
ἱστορήσεως (ἀπεικονίσεως) τῆς φύσεως τοῦ Θεοῦ Πατρός καί ὄχι τῆς
συμβολικῆς παραστάσεώς του, ὡς ἐφάνη στούς Προφῆτες:
«Διὰ τί τὸν πατέρα τοῦ κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ οὐχ ἱστοροῦμεν καὶ
ζωγραφοῦμεν; ἐπειδὴ οὐκ οἴδαμεν, τίς ἐστι, καὶ Θεοῦ φύσιν ἀδύνατον
ἱστορῆσαι καὶ ζωγραφῆσαι. καὶ εἰ ἐθεασάμεθα καὶ ἐγνωρίσαμεν, καθὼς
τὸν υἱὸν αὐτοῦ, κἄκεῖνον ἂν εἴχομεν ἱστορῆσαι καὶ ζωγραφῆσαι»
(Πρακτικὰ Συνόδων, Τόμος Γ΄, σελ. 211, δική μου ἡ ἔμφασις)

Πρόκειται γιὰ μία ἐπιστολὴ τοῦ ἁγίου Γρηγορίου, πάπα Ρώμης.

Ἄλλα, ὅμως, ἀποφάσισε ἡ Ζ΄ Οἰκουμνενική.
Διάβασε, τί λέγει ὁ Μέγας Ἅγιος Νικόδημος σχετικὰ στὸ
πρωτότυπο κείμενο, στὴν παραπομπὴ πού Σοῦ ἔστειλα (ἐπισυνάπτεται).
Ὅτι ὑπερισχύει ἡ γνώμη μίας πολυανθρώπου Συνόδου, τῆς Ζ΄
Οἰκουμενικῆς, ἀπὸ τὴν γνώμη ἑνὸς πατρός! Ὁ ὁποῖος πάλι δὲν λέγει
ἁπλῶς, ὅτι δὲν ζωγραφεῖται ἡ συμβολικὴ παρουσία Του στὴν Παλαιὰ
Διαθήκη, ἀλλὰ ὅτι εἶναι ἀδύνατη ἡ ἱστόρηση καὶ ἀναζωγράφηση τῆς
φύσεως τοῦ Θεοῦ, τοὔτέστιν τῆς οὐσίας Του, πρᾶγμα πού θὰ ἦταν,
βεβαίως, παράλογον, νά ἀναζωγρφοῦμεν τήν φύσιν τῆς Ἁγίας Τριάδος!

Εἶναι πολύ σημαντικό νά διακρίνουμε μία ἄποψη ἑνός Πατρός,

πού διατυπώνεται κατά τήν συζήτηση, καί καταγράφεται στά
παρακτικά τῆς Οἰκουμενικῆς Συνόδου, πού σέ καμμία περίπτωση δέν
εἶναι ἀπόφαση τῆς Συνόδου, ὅπως ἡ ἄποψη αὐτή πού ἀναφέρεις πιό

10
πάνω, ἀπό τούς Ὅρους, τίς ἀποφάσεις καί τά Σύμβολα ὅλων τῶν
Πατέρων τῆς Συνόδου, πού πάλι, τό ἄν εἶναι Ὀρθόδοξη ἤ ὄχι θά τό
ἀποφασίσει διαχρονικά ἡ συνείδηση τοῦ λαοῦ, τοῦ Ὀρθοδόξου δηλ.
Πληρώματος τῆς Ἐκκλησίας!

Ἐν ἀγάπη Χριστοῦ,
π. Νικόλαος.

7. Θεόφιλέ μου,
χαῖρε ἐν Κυρίω Ἰησοῦ Χριστῷ πάντοτε!
    Σὲ εὐχαριστῶ γιὰ τὰ ἀποσταλέντα.
    Ἔχεις διαφορετικὴ ἀνάγνωση τῶν πραγμάτων ἀπὸ τὴν φτωχὴ καὶ
ταπεινὴ δική μου ἀντίληψη. Συγχώρεσε μὲ τὸν πλανώμενο καὶ ἀνεπαρκῆ,
πού Σὲ στενοχώρησα. Δὲν εἶχα τέτοια πρόθεση. Πίστευα, ὅτι μποροῦμε
νὰ ἀνταλλάσσουμε ἀπόψεις, χωρὶς πάθος καὶ ἔνταση.
    Συγχώρεσέ με καὶ πάλι.

  1.  -Τὸν ἱερομόναχο καί θεολόγο φίλο μας τὸν μνημονεύω σὲ κάθε

Θεία Λειτουργία δυὸ-τρεῖς φορές. Καὶ ἐκεῖνος, ὅμως, ὅπως ὅλοι οἱ ἐμεῖς
οἱ ἁμαρτωλοὶ καὶ ἀνάξιοι, δὲν ἦταν ἀλάθητος.
    Ἔγραψα σχετικά, τί εἶπε ὁ ἅγιος Γέροντάς μου, ὁ πάπα-
Μόδεστος, πού ἦταν διορατικὸς καὶ προορατικὸς κατὰ τὴν κοινὴ
μαρτυρία ὅλων ὅσοι τόν γνώρισαν. Πού ζοῦσε ἐν πτωχείᾳ, παρθενίᾳ καὶ
διαρκεῖ ἀσκήσει, ἐν ἀγρυπνίᾳ καὶ ἀδιαλείπτῳ προσευχῇ...
    Ἡ ἀκεφαλία μὲ τὴν μὴ μνημόνευση ἀρχιερέως, ὑπάρχοντος
ὀρθοδόξου ἐπισκόπου, εἶναι ὄντως κεκριμένη αἵρεση ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία,
ὅπως καὶ ἡ συχνὴ Θεία Μετάληψη ἄνευ νηστείας καί ἔχει κατακριθεῖ ἀπὸ
τὴν Ἐκκλησία τὸν δέκατο ἔννατο αἰῶνα στό πρόσωπο τοῦ καί γιά ἄλλες
διατυπωθεῖσες βλάσφημες ἀνοησίες Ἀπόστολου Μακράκη.

2. -Σοῦ ἔστειλα τὰ κείμενα, συνοδευόμενα ἀπὸ τὰ

ἐπισυναπτόμενα, γιατί μοῦ εἶπες ὅτι δὲν μποροῦσες νὰ ἀνοίξεις τὰ
ἀρχεῖα μᾶλλον ἐκεῖνα μὲ τὶς φωτογραφίες.
Συγχώρεσέ με, ἂν δὲν εἶχα καταλάβει καλά...

Ὅλοι οἱ Πατέρες συμφωνοῦν μετὰ τοῦ Μεγίστου ἐμοῦ Ἁγίου

Νικοδήμου καί κατὰ τὴν φτωχὴ καὶ ταπεινὴ δική μου ἀντίληψη στὸ ὅτι
δὲν εἰκονίζεται ἡ θεία φύση, ἀλλὰ ἡ ὑπόσταση τοῦ Θεοῦ Πατρός
συμβολικά. Τὸ ἐνωτιζόμενόν ἐστι καὶ εἰκονιζόμενον, κατὰ τοὺς Ὅρους
τῆς ἁγίας Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου (βλ. ἀναλυτικά πιό κάτω). Πόσον
μᾶλλον τὸ συμβολικῶς ὁραθέν, ὅπως ὁρίζει ρητὰ καὶ ἀπερίφραστα ἡ
Οἰκουμενικὴ Σύνοδος.

11
 3.   -Ἕνα τελευταῖο κείμενο Σοῦ ὀφείλω γιὰ τὴν Μεγάλη
Ρωσσικὴ Ὀρθόδοξη Σύνοδο τοῦ 1554 στὴν Μόσχα, ἡ ὁποία ἐξέδωσε
ὄχι μόνον εὐνοϊκὴ ἀπόφαση ὑπὲρ τῆς εἰκόνος τῆς Ἁγίας Τριάδος,
ἀλλὰ καὶ ἐπέβαλε καὶ ἐπιτίμια στοὺς ἀντιτιθεμένους.

-Ἀντιθέτως ἡ σύνοδος πού ἐπικαλέσθηκες καί καταδικάζει τάχα

τήν συμβολική ἀπεικόνιση τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἐκείνη δηλ. τοῦ 1666,
ἦταν ληστρικὴ καὶ κακόδοξος, σὰν τὴν εἰκονομαχική του 754, πού εἶχε
καταδικάσει τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Δαμασκηνό.
Στὴν εἰκονομαχική σύνοδο αὐτὴ, (τοῦ 1666), συνέβησαν τόσα
ἄτοπα καὶ ἀπρεπῆ, προηγήθηκαν τόσες συνωμοσίες καὶ
καταστρατηγήσεις Ἱερῶν Κανόνων, τόσες πολλὲς βλασφημίες καὶ
κατάρες ἐξεστομίσθησαν καὶ ἡ ληστρικὴ αὐτὴ σύνοδος καθήρεσε ἕναν
ἀπὸ τοὺς λαμπρότερους ἱεράρχες πού γνώρισε ὄχι μόνον ἡ Ρωσία,
ἀλλὰ καὶ ὁλόκληρη ἡ Ὀρθοδοξία, τὸν ἅγιο πατριάρχη Νίκωνα. Καὶ ἡ
καθαίρεση ἔγινε ὅλως ἀδίκως καὶ παρανόμως μαζὶ μὲ ὅλα τὰ ἄλλα
ἔκτροπα πού σημειώνονται ἀπὸ πολλοὺς ἱστορικούς.4

Ὁ ἅγιος Μακάριος, Μητροπολίτης Μόσχας, προήδρευσε,

λοιπόν, τῆς Ὀρθοδόξου Συνόδου τοῦ 1554 καὶ τόνισε στὸν διάκονο
Ἰβάν Βισκοβάτυη, πού πρωταγωνιστοῦσε στὴν ἐξέγερση κατὰ τῆς ἁγίας
εἰκόνος, ὅτι πλανᾶται, ἔχοντας τέτοιες ἰδέες γιὰ τὶς εἰκόνες.
Ἡ Σύνοδος ἀποφάσισε, ὅτι ἡ εἰκόνα μὲ τὸν Ἄναρχο Πατέρα,
μετὰ τοῦ Υἱοῦ ἐκ δεξιῶν Αὐτοῦ καὶ ἡ ἀπεικόνιση τοῦ Ἁγίου
Πνεύματος ἐν εἴδει περιστερᾶς, εἶναι προσκυνητέες καὶ σύμφωνες μὲ
τὰ ἀρχαῖα πρότυπα καὶ τὴν παράδοση τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καὶ
τῶν Πατέρων.
Τιμώρησε τοὺς πρωταιτίους τῶν ταραχῶν καὶ κατέκρινε ὡς αἵρεση
τὶς ἀντιλήψεις τους.
Κανένας ἀπὸ τοὺς ταραξίες δὲν περιφρόνησε τὸ ἐπιτίμιο.
Κανένας δὲν διέκοψε τὸ μνημόσυνο τοῦ Ἁγίου Μητροπολίτου
Μόσχας Μακαρίου.
Ὁ Ἰβάν Βισκοβάτυη καὶ ἡ ὁμάδα του δέχθηκαν ἀδιαμαρτύρητα τὰ
ἐπιτίμια. Τριετῆ ἀκοινωνησία τῶν ἁγίων Μυστηρίων ἐπὶ ἀπειθείᾳ καὶ
αἱρέσει.

4. -Ἂς σημειωθεῖ, ὅτι τὴν ἴδια ἐποχή, ἀνάμεσα στὰ ἑκατομμύρια

τῶν Ὀρθοδόξων, ὑπῆρχε καὶ πλῆθος πνευματοφόρων ἁγίων, πού ζοῦσαν
στὴν Ρωσσία, μάλιστα μέσα καὶ γύρω ἀπὸ τὴν Μόσχα:

4
Βλ. σχετικὰ Θ. Βαλλιάνου, Ἱστορία Ρωσσικῆς Ἐκκλησίας, Ἀθήνα 1951.

12
 Ὁ μετέπειτα ἱερομάρτυς Μητροπολίτης Μόσχας Φίλιππος
(1570), ὁ ἐπίσης Μητροπολίτης Μόσχας ἅγιος Ἰωάσαφ, ὁ ἅγιος Ἰὼβ
τοῦ Ποτσάεφ, ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος τοῦ Μπρέστ, ὁ ἅγιος Γερμανὸς τοῦ
Καζάν, ὁ ἅγιος Τρύφων τῆς Πετσέγκα, ὁ ἅγιος ὁμολογητὴς Μάξιμος
ὁ Γραικός, ὁ ἅγιος Θεοδώρητος, φωτιστής τῶν Λαπώνων καὶ ὁ Ἅγιος
Ἀντώνιος τοῦ Σίγια, γιὰ νὰ ἀναφέρουμε μερικούς. Ὅλοι αὐτοὶ
κοινωνῶντας μὲ τὸν ἅγιο Μακάριο ἦσαν αἱρετικοί;
Γιατί κανένας ἀπὸ αὐτοὺς δὲν κατέκρινε ποτέ τὴν ἀπόφαση τῆς
Συνόδου;
Γιατί κανένας ἀπὸ αὐτοὺς δὲν ἀπέδωσε δογματικὴ μομφὴ (ἄρνηση
τοῦ περιγραπτοῦ τῆς συμβολικῆς παρουσίας τοῦ Πατρὸς στὴν Παλαιὰ
Διαθήκη;)
Γιατί κανένας δὲν ἰσχυρίστηκε, πώς πρόκειται γιὰ αἱρετικὴ
ὁμολογία ἐκφρασμένη δημοσίᾳ, καὶ ἑπομένως, πώς ἡ Ἐκκλησία τῆς
Ρωσίας κακοδοξεῖ;

5. -Ὁ Ἅγιος Μακάριος Μητροπολίτης Μόσχας εἶναι

θαυματουργός. Μοῦ θυμίζει τὸν πολὺν ἅγιον Ταράσιον, τὸν πρόεδρον
τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς (787).
    Καὶ ἐξηγοῦμαι:
    Ὑπῆρξε ἕνας ἀπὸ τοὺς πιὸ ἀξιόλογους Μητροπολίτες τῆς Ρωσσίας.
Ἄνδρας μεγάλης ἀρετῆς καὶ ἁγιότητος καὶ προσω-πικότητα
καθολικοῦ κύρους, γνώστης ἄριστος ὁ ἴδιος τῆς τέχνης τῆς
ἁγιογραφίας καὶ μὲ ἀγάπη γιὰ τὴν μοναχικὴ ζωή, ἔγινε εὐρύτατατα
γνωστὸς γιὰ τὴν ὀξύνοια καὶ τὴν μόρφωσή του, τόσο τὴν θεολογική, ὅσο
καὶ τὴν φιλοσοφική. Μεγάλος πατερικὸς συγγραφέας ὁ ἴδιος καὶ
ἐκδότης τῶν ἔργων τῶν ἁγίων Πατέρων. Ἀμέσως μετὰ τὴν κοίμησή
του ἄρχισε νὰ τιμᾶται ὡς ἅγιος καὶ σώζονται ἀπὸ τὴν ἴδια ἐποχὴ
εἰκόνες του. Ἔχουν καταγραφεῖ πλῆθος θαυμάτων ἤδη κατὰ τὴν
διάρκεια τῆς ζωῆς του καὶ μετὰ θάνατον καὶ εἶχε ἐπικληθεῖ ἀπὸ τοὺς
συγχρόνους του ἅγιος καὶ θαυματουργός. Ἀνακηρύχθηκε καὶ μὲ πράξη
τοῦ Πατριαρχείου τῆς Μόσχας ὡς ἅγιος τὸ 1988.

6. Τὸ θέμα περὶ τῶν μυστηρίων, πιστεύω, ὅτι ἔχει ἐπίσης

συζητηθεῖ ἀρκετά (Βλ. Εἰσήγηση στό Πανελλήνιο Ἱερατικό συνέδριο,
Ἀθῆνα 2013 καί τά δύο τελευταῖα τεύχη τῶν "Κολλυβάδων",
Φθινόπωρο 2012 καί Χειμώνας τοῦ 2012. Βλ. καί τό Ἄνοιξη 2013).

    Σὲ εὐχαριστῶ γιὰ τὴν ἀγάπη Σου καὶ συγχώρεσε μὲ γιὰ τὴν
ἀδιάκριτη "διδασκαλία".
    Ὁ Κύριός μας μᾶς λέγει, μὴ γίνεσθε πολλοὶ διδάσκαλοι καὶ μὴ
κληθῆτε καθηγηταί, εἷς γὰρ ὁ διδάσκαλος ὑμῶν καὶ ὁ καθηγητής, ὁ
Χριστός μας.

13
Ἐν ἀγάπη Χριστοῦ,
π. Νικόλαος.

7. Θεόφιλέ μου,
χαῖρε ἐν Κυρίῳ Ἰησοῦ Χριστῷ πάντοτε.
Σὲ εὐχαριστῶ γιὰ τὴν ἀπάντησή Σου.
Βεβαίως καὶ κανένας δὲν εἶναι ἀλάθητος.
Οὔτε ὁ ἅγιος Γέροντάς μου! Διέφερε, ὡστόσο, πολύ ἀπό μᾶς!
Ἦταν ἄνθρωπος ἀδιαλείπτου προσευχῆς, αὐστηρῆς νηστείας καί
συνεχοῦς ὑπωπιασμοῦ τῆς σάρκας, διατελῶν ἐν συνεχεῖ σχεδόν
ἀγρυπνίᾳ. Γιαὐτό καί χαριτώθηκε μέ τό προορατικό καί τό διορατικό
χάρισμα.
Γιαὐτό τόν εἶχαν ὡς σύμβουλο, καί οἱ γνωστοί καί εὐγενέστατοι
πατέρες τῆς ἐρήμου τοῦ Ἄθωνα, οἱ Θωμάδες καί οἱ Δανιηλαῖοι!
Ἐφ' ὅσον καί ἡ γνώμη του ἐναρμονίζεται μὲ την  διδασκαλία τῆς
Οἰκουμενικῆς Συνόδου, εἶναι ὀρθή. Ἡ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος
ἀναθεματίζει τοὺς Ἀκεφάλους τοῦ Σεβήρου.
Πουθενὰ στοὺς Κανόνες καὶ στὴν Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία δὲν
συναντᾶμε ἱερεῖς ἄνευ ἐπισκόπων, ἐκτός ἀπό τούς αἱρετικούς
ἀνεπισκόπους Πρεσβυτεριανούς τῶν Προτεσταντῶν καί τούς ἀκεφάλους
Μονοφυσίτες.
Ὅλως ἀντιθέτως!
Ὑπάρχουν πλῆθος κανόνων ποὺ καθαιροῦν τοὺς ἱερεῖς, οἱ ὁποῖοι
δὲν μνημονεύουν τὸν Ὀρθόδοξο ἐπίσκοπό τους. (Βλ. τούς σχετικούς τῆς
ΑΒ΄ Συνόδου).
Δὲν ὑπάρχουν σήμερα Ὀρθόδοξοι ἐπίσκοποι;
Κανένας ἐπίσκοπος δέν ὑπάρχει, γιὰ νὰ τὸν μνημονεύσουν οἱ
ἀποτειχιζόμενοι;
Ἐφ' ὅσον, λοιπόν, ὑπάρχει ὀρθόδοξος ἐπίσκοπος τὸν μνημο-
νεύουμε ὑποχρεωτικά.
Διαφορετικά, ἀπὸ ποῦ θὰ πάρουμε τὴν διαδοχὴ καὶ τὴν ἱερωσύνη,
ὅταν χρειασθεῖ;
Ὅταν θὰ μᾶς συμφέρει θὰ τρέχουμε νὰ βροῦμε ἐπίσκοπο στὴν
Ἀμερικὴ καὶ ὅταν δὲν μᾶς βολεύει δὲν θὰ τὸν μνημονεύουμε;
Καὶ ὁ άλλος ἱερομόναχος, ὅταν στριμώχτηκε στὸ δικαστήριο, ἐνῶ
δὲν μνημόνευε κανέναν ἐπίσκοπο, τότε ζήτησε βοήθεια καί βεβαίωση
ἀπὸ τὸν Ἀρχιεπίσκοπο, γιὰ νὰ ἀπαλλαγεῖ ἀπὸ τὴν κατηγορία, ὅτι εἶναι
ἀνεπίσκοπος καί ἀκέφαλος καὶ δὲν ἀνα-γνωρίζεται ἀπὸ τὴν Πολιτεία.
Καὶ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος, φιλανθρώπως ἐνεργῶν, τοῦ τὴν ἔδωσε.
Μετὰ, σταμάτησε πάλι νὰ τὸν μνημονεύει... ἐκφώνως...
Ὁ ἱερεύς, ἀδελφέ μου, δὲν μπορεῖ νὰ χειροτονήσει ἄλλον ἱερέα.

14
 Ὁ ἐπίσκοπος μόνον ἔχει τὸ πλήρωμα τῆς ἱερωσύνης.
  Ἡ ἱερωσύνη τοῦ ἱερέως εἶναι νοητὴ σὲ ἀναφορὰ πρὸς τὸν
ἐπίσκοπό του καὶ σὲ πλήρη κοινωνία μαζί του, ὅταν εἶναι Ὀρθόδοξος,
ἐκτὸς καὶ ὑπάρχει πόλεμος καὶ ἀποκλεισμὸς καὶ δὲν γνωρίζει, ποιὸς εἶναι
ὁ πλησιέστερος ὀρθόδοξος ἐπίσκοπος, πάλι ὅμως, γιὰ νὰ τὸν
μνημονεύσει!
Ἐάν ὁ λάθρα τοῦ ἐπισκόπου ἐνεργῶν, δουλεύει τῷ διαβόλω,
ἀδελφέ μου Θεόφιλε, κατὰ τὸν Ἅγιο Ἰγνάτιο τὸν Θεοφόρο, πόσο
μᾶλλον ὁ μὴ μνημονεύων οὐδενός ἐπισκόπου. Πῶς θὰ γνωρίζουμε ὅτι ὁ
ἱερεὺς αὐτὸς εἶναι ὀρθόδοξος, ἀφοῦ ἡ Ὀρθοδοξία τοῦ ἱερέως κρίνεται μὲ
βάση τὴν ἀναφορὰ τοῦ ὀνόματος τοῦ Ἀρχιερέως, κατὰ τὸν Ἅγιο Μάρκο
τὸν Εὐγενικὸ καὶ τοὺς σχετικοὺς Κανόνες ποὺ εἶναι πλῆθος γιὰ νὰ τοὺς
ἀναφέρω...
Πεθαίνοντας ὁ ἱερομόναχος φίλος μας, δὲν ὑπῆρχε παπὰς γιά νὰ
τὸν θάψει...
Θέλαμε νὰ πᾶμε στὴν κηδεία του καὶ δὲν μπορούσαμε...
Σημασία ἔχει καὶ τὸ τί σηματοδοτεῖ ἡ μὴ μνημόνευση
ἐπισκόπου, ποὺ ἄφησε ὡς παράδειγμα ὁ φίλος μας...
Σηματοδοτεῖ ἢ ὄχι τὴν ἀκεφαλία.
Τοὺς Ἀκεφάλους τοῦ Σεβήρου;
Στὴν Ὀρθοδοξία δὲν ὑπάρχει ἱερέας χωρὶς ἐπίσκοπο. Σχετικὰ ἔχει
γράψει καὶ ὁ πρώην Φλωρίνης.
Στὸ ἑπόμενο -(βλ. σχετικά πιό κάτω)- τεῦχος τῶν "Κολλυβάδων"
δημοσιεύω τὴν θέση τοῦ μεγάλου ἀνδρός, πού κι αὐτὸς ἔκανε τάχα λάθος
καὶ ἐγκαινίαζε δεκάδες ἀντιμήνσια μὲ τὴν εἰκόνα τῆς Ἁγίας Τριάδος, Τὸν
Πατέρα καὶ τὴν ἐκ δεξιῶν καθέδρα τοῦ Υἱοῦ, ὅπως καὶ ὁ ἅγιος Μέγας
Φιλάρετος πού πρῶτος ἀναθεμάτισε τὸν Οἰκουμενισμό παγκοσμίως, καὶ
ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Μαξίμοβιτς, ποὺ λειτουργοῦσαν μέσα στὸ Ναὸ τῆς
Ἁγίας Τριάδος καὶ προσκυνοῦσαν, θυμίαζαν καί ἔπαιρναν καιρό ἀπό τὴν
εἰκόνα τοῦ Πατρὸς μετὰ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὅπως καὶ ὁ
Ἅγιος Ἱερώνυμός τῆς Αἴγινας καί ὁ Ἅγιος Νεκτάριος, ὅπως καὶ ὁ
Μέγας Ἰωσὴφ ὁ Βρυέννιος, διδάσκαλος τοῦ Ἁγίου Παλαμᾶ καί τοῦ
διά τοῦ παμμεγίστου Παλαμᾶ καί τοῦ ἁγίου Μάρκου τοῦ Εὐγενικοῦ.

Γιὰ τὸ θέμα τῆς συχνῆς Θείας Μετάληψης ἡ διαφωνία μας ἔγκειται

στὴν προσέλευση στά Ἄχραντα Θεῖα Μυστήρια ἄνευ νηστείας. Καὶ ὄχι
στήν συχνότητα τῆς Θείας Μεταλήψεως. Ἂν θὰ ἤθελες μπορῶ νὰ Σοῦ
στείλω σχετικὴ μελέτη, ποὺ ταυτίζεται σχεδὸν μὲ τὰ τοῦ φίλου μας
ἱερομονάχου, διακρινόμενη μόνο στὸ θέμα τῆς προετοιμασίας καὶ τῆς
νηστείας, ποὺ εἶναι σημαντικὴ προϋπόθεση, συνδυαζόμενη, βεβαίως,
πρωτίστως μὲ τὴν ἐξομολόγηση.

15
 Πουθενὰ στοὺς Ὅρους-Ἀποφάσεις τῆς ἁγίας Ζ΄ δὲν
ἀναγράφονται αὐτὰ ποὺ γράφεις γιὰ τὶς ἅγιες εἰκόνες, οὔτε στὸ
Συνοδικό της!
Μόνο στὰ Πρακτικά, ἀναφέρονται τὰ σχετικὰ κείμενα, (βλ.
ἐπισυναπτόμενα), καὶ ἐκεῖ ξεκαθαρίζουν ὅλοι οἱ ἅγιοι, ὅτι οἱ Πατέρες
μιλᾶνε γιὰ τὸ ἀνεικόνιστο τῆς θείας φύσεως, (πού ὅλοι συμφωνοῦμε), καὶ
ὄχι γιὰ τὴν συμβολικὴ ἀπεικόνιση τῆς δι' ἀκτίστων ἐνεργειῶν
συμβολικά παρουσιαζομένης ὑποστάσεως τοῦ Πατρός ὡς Παλαιοῦ
τῶν ἡμερῶν.
Ὅλως ἀντιθέτως, λοιπόν, τὰ ὁράματα τῶν Προφητῶν
εἰκονίζονται μὲ βάση τήν ἀπόφαση ὁλόκληρης τῆς Οἰκουμενικῆς Ζ΄
Συνόδου.
Αὐτὸ ἑρμηνεύει ὁ Μέγας Θεολόγος, ὁ μεγαλύτερος τῶν
τελευταίων ἑξακοσίων χρόνων, Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης.
Ὅτι συμβολικὰ φανερώθηκε στήν Παλαιά Διαθήκη καί ὁ Πατήρ,
εἶναι παγιωμένη πίστη ὅλων τῶν Πατέρων καὶ τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ
διαχρονικὰ καὶ παγκοσμίως, σὲ ὅλα τὰ μήκη καὶ πλάτη τῆς γῆς, σὲ ὅλες
τὶς ἐποχές.

Τὸ ἐδηλώθη ὁ Πατήρ, σημαίνει ἐφανερώθη. Κύτταξε ὅποιο

λεξικὸ θέλεις. Καὶ εἶναι φανερὸ, στὴν ρήση τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ
Θεολόγου, ὅπου ἀντιδιαστέλλεται ἡ δήλωση-φανέρωση τοῦ Πατρὸς στὴν
Παλαιὰ Διαθήκη ἀπό τὴν δήλωση-φανέρωση τοῦ Υἱοῦ στὴν Καινὴ καὶ
τοῦ Ἁγίου Πνεύματος κατὰ τὴν Πεντηκοστὴ καὶ μετὰ τὴν ἁγίαν
Ἀνάληψη.

Γνήσιος ἑρμηνευτὴς καὶ φύλαξ καί ἐγγυητής τῆς πίστεως,

διαχρονικά, σὲ ὅλες τὶς ἐποχὲς καὶ σὲ ὅλα τὰ μήκη καὶ πλάτη τῆς γῆς, καί
τῆς Οἰκουμενικῆς Συνόδου, εἶναι ὁ λαός, κατὰ τὴν Σύνοδο τῶν
πατριαρχῶν τῆς Ἀνατολῆς τὸ 1848. Ἡ ἁγία εἰκόνα ἔγινε ἀποδεκτή καὶ
στὰ Ἱεροσόλυμα καὶ στὸ Ἅγιον Ὄρος, καὶ στὴ Ρωσσία καὶ στὴν
Ἀμερική, καὶ στὴν Ἑλλάδα καὶ παντοῦ καί μόνον τελευταία
ἀμφισβητεῖται, κυρίως ἀπό τούς Οἰκουμενιστές.
Οἱ εἰκόνες τῆς Ἁγίας Τριάδος εἶναι ἑκατομμύρια στὴν
παγκόσμια Ὀθροδοξία, γιὰ πάνω ἀπὸ χίλια χρόνια, καὶ ἔγιναν
ἀποδεκτὲς ἀπὸ ἑκατομμύρια ἑκατομμυρίων πιστῶν καὶ ἀπὸ πλῆθος
ἁγίων ἀπὸ γενιὰ σὲ γενιά.
Πλῆθος ἀπό αὐτές εἶναι θαυματουργές εἰκόνες, ὅπου εἰκονίζεται ἡ
Παναγία Τριάς, ὁ Πατήρ, ὁ Υἱός ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός καί τό Πανάγιο
Πνεῦμα ἐν εἴδει περιστερᾶς! (Βλ. κατωτέρω).
Ἐκτὸς ἀπὸ τὸν λαὸ καὶ οἱ ἅγιοι, (ὅλοι οἱ ἅγιοι!) τὶς δέχονταν καὶ
τὶς προσκυνοῦσαν, ὧν ὁ ἀριθμὸς μέγας, ὅπως γνωρίζεις.

16
 Γιαὐτὸ ὑπάρχει ἡ τόσο ἰσχυρὴ παράδοση καὶ στὶς ἐκκλησίες τοῦ
Μυστρᾶ καὶ στὸ Ἅγιον Ὅρος καὶ στὰ Ἱεροσόλυμα καὶ στὸ Jordanville
καὶ παντοῦ! Καὶ στὴν Ρωσσία, καὶ στὶς σλαυικὲς χῶρες, ὅπου ὑπάρχει
ὀρθόδοξος λαός, καὶ οἱ σχετικὲς εἰκόνες εἶναι ἀδιάψευστοι μάρτυρες τῆς
ἑνιαίας παραδόσεως τῆς Ἁγίας Ἐκκλησίας μας.

Ἀντιθέτως, δὲν ὑπάρχει στήν Ἐκκλησιαστική μας Ἱστορία οὔτε

ἕνας ἅγιος ποὺ νὰ λέγει, ὅτι δὲν προσκυνάει τὴν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ
Πατρὸς μετὰ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐν εἴδει περιστερᾶς!
Ἂν ξέρεις μόνον καὶ ἕναν πές μου, ποιὸς εἶναι...

Ἡ ἁγία Σύνοδος τοῦ ἁγίου Μακαρίου Μόσχας εἶναι καὶ αὐτὴ

καταλυτικὴ γιά τὴν σχετικὴ ἑρμηνεία τῆς Ἁγίας καί Οἰκουμενικῆς Ζ΄
Συνόδου.
Ἐπίτρεψέ μου, λοιπόν, νὰ συνταχθῶ μὲ τὸ πλῆθος τόσων καί
τόσων ἁγίων καὶ μὲ τὴν εὐσέβεια τοῦ Λαοῦ τοῦ Θεοῦ καὶ μὴ μὲ
καταδικάζεις, ἀδελφέ μου!

Κλείνοντας, τελειωτικὰ αὐτὴ τὴ φορά, εὔχομαι καλὴ Σαρακοστὴ

καὶ μὲ τὸ καλὸ νὰ γιορτάσουμε τὴν Ἁγία Μεταμόρφωση τοῦ Σωτῆρος
μας.

Ἐν ἀγάπη Χριστοῦ,
π. Νικόλαος.

1)ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ, ΤΟΜΟΣ 39,

ΣΕΛ. 195, ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ.

17
 Ναύπακτος,
Π.Ο.Ε. 29.03.2013
Ἁγίου Μάρκου Ἀρεθουσίων καί σύν αὐτῷ

Περί τοῦ περιγραπτοῦ στίς ἅγιες εἰκόνες τῆς

συμβολικῆς ἐμφανείας τοῦ Πατρός στήν Παλαιά
Διαθήκη
(πρός προβληματιζόμενον ἀδελφόν Θεόφιλον)

Ὅπως εἰς τήν Παλαιάν Διαθήκην ἐδηλώθη (=ἐφανερώθη) ὁ Πατήρ,

εἰς δέ τήν Καινήν ὁ Υἱός,
οὕτως εἰς τήν Ἐκκλησίαν ἐμπολιτεύεται τό Πνεῦμα5.
(Παμμέγιστος τῶν θεολ΄γων καί ψυχή τῆς Β΄Οἰκουμενικῆς Συνόδου
Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος)

5
Λόγος 31, 26, PG 36, 151.

18
 "Διαψεύσεταί γε μὴν οὐδαμῶς τῶν ἁγίων προφητῶν ὁ λόγος,
ἑωρακέναι βοώντων τὸν Κύριον Σαβαὼθ (Πάτερα). οὐ γὰρ αὐτό κατ΄
οὐσίαν, τοῦθ' ὅπερ ἐστί ἡ τοῦ Θεοῦ φύσις, τεθεάσθαι
διϊσχυρίζονται".
(Ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, Πρόεδρος Γ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου)

"Οὔτε ὁπτασία οὔτε χρησμωδία γίνεται κεχωρισμένως

Πατρός καί Υἱοῦ καί Ἁγίου Πνεύματος".
(Μέγας Βασίλειος στόν Ε΄ κατά Εὐνομίου λόγον του)

Μυεῖται τῆς μιᾶς κυριότητος τό τριφαές ὁ Δανιήλ, Χριστόν κριτήν

θεασάμενος πρός τόν Πατέρα ἰόντα τό προφαῖνον τήν ὅρασιν".
(Τριαδικός Κανών σέ ἦχο πλ. α΄)

"Πρῶτον πεφανέρωται ὁ Πατὴρ ... ὡς ἂν τε δείξῃ καθ’ ἑαυτὸν

ὑφεστώς, (οὕτως ὥστε νὰ δείξει ταυτοχρόνως, ὅτι ὑφίσταται καθ'
ἑαυτὸν), καὶ οὐκ ὤν ἑξ ἄλλου, ἀλλ' αὐτὸς ὤν ἀρχὴ τῆς Θεότητος.
(Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς)

"Ἡσαΐας ὁ Προφήτης εἶδον, ἔφη, Κύριον Σαβαὼθ, καθήμενον ἐπὶ

θρόνου ὑψηλοῦ καὶ ἐπηρμένου... καὶ τὰ ἑξῆς. Ὅσον οὖν κατὰ τὴν
θέσιν καὶ τὴν ἀκολουθίαν τοῦ Προφητικοῦ γράμματος ὁ ἐπὶ πάντων
ἐστί Πατήρ ὁ ὀφθείς καὶ χρησμοδοτήσας τῷ Προφήτῃ..."
(Ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας)

"Ἔρχεται πρὸς τὸν Πατέρα, κατὰ τὴν γραφὴν τὴν ἀρτίως

ἀναγνωσθεῖσαν, ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ... καὶ
ὁ μὲν Πατὴρ καθέζεται ἔχων τὸ ἔνδυμα αὐτοῦ λευκὸν ὡσεὶ χιών καὶ
τὴν τρίχα
τῆς καφαλῆς ὡς ἔριον καθαρὸν".
(Ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων)

"Διαψεύσεταί γε μὴν οὐδαμῶς τῶν ἁγίων προφητῶν ὁ λόγος,

ἑωρακέναι βοώντων τὸν Κύριον Σαβαὼθ (Πάτερα). οὐ γὰρ αὐτό κατ΄
οὐσίαν, τοῦθ' ὅπερ ἐστί ἡ τοῦ Θεοῦ φύσις, τεθεάσθαι διϊσχυρίζονται"
.
(Ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, πρόεδρος Γ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου)

Τό βιβλίο τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου Περί τῶν Αγίων ἑπτά

Οἰκουμενικῶν Συνόδων, ὅπου ὁ Ἁγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός (καί ὄχι
ὁ Ἅγιος Νεκτάριος, ὅπως γράφεις) μᾶς διδάσκει, ὅτι δέν εἰκονίζεται ἡ
θεότης (ἡ φύσις τοῦ Θεοῦ)! τό ἔχω. Τό σχετικό κείμενο ἀντιγράφει ἀπό
τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό ὁ Ἅγιος Νεκτάριος6.
6
Ἁγίου Νεκταρίου, Αἱ Οἰκουμενικαί Σύνοδοι, Περί τῶν Ἁγίων Εἰκόνων, Θεσσαλονίκη 1972, σελ.
183: "Ἀπαγορεύεται μόνον ἡ τοῦ ἀοράτου Θεοῦ ἐξεικόνισις, καθ' ἅ ἡ β΄ ἐντολή κελεύει"

19
 Πῶς ἐξηγεῖς ὅμως, ὅτι ὁ Ἅγιος εἶχε ἁγιογραφήσει τήν εἰκόνα τῆς
Ἁγίας Τριάδος καί τήν προσκυνοῦσε, στό Μοναστήρι πού ὁ ἴδιος ἐχτισε
τῆς Ἁγίας Τριάδος, στή Αἴγινα; Τήν εἰκόνα τήν εἶχε εἰκονογραφήσει τό
1906 πού ἔγιναν τά ἐγκαίνια τῆς Μονῆς. Τό ἀργυροῦν ὑποκάμισο φέρει
ἐπ' αὐτοῦ τήν ἡμερομηνία 1911. Ὁ ἅγιος κοιμήθηκε τό 1920.
Γιά τήν δική μου ἀντίληψη, στήν σχετική παραπομπή, ὅτι δέν
εἰκονίζεται ἡ θεότης, ὁ Ἅγιος ἐννοεῖ ξεκάθαρα, αὐτό πού ἐννοοῦν ὅλοι,
μηδενός ἐξαιρουμένου, οἱ Πατέρες, ὅτι δέν εἶδαν τήν φύση τοῦ
Πατρός, ἀλλά συμβολικῶς εἶδαν τόν Πατέρα ὅλοι οἱ Προφῆτες,
μορφούμενον διά τῶν ἀκτίστων ἐνεργειῶν ὑποστατικῶς καί γιαὐτό
κατά τήν ἁγίαν Ζ΄ εἰκονίζεται καί ὁ Πατήρ, καί τήν σχετική εἰκόνα τῆς
Παναγίας Τριάδος τήν δεχόταν καί ὁ Ἅγιος Νεκτάριος καί τήν
προσκυνοῦσε, κατά τά ἑπόμενα ἀναντίρρητα πατερικά διδάγματα!

Ἐμφανίστηκε, λοιπόν, καί ὁ Πατήρ στούς Προφῆτες, Δανιήλ,

Ἡσαΐα και Ἰεζεκιήλ. Καί ὅπως Τόν εἶδαν καί Τόν περιγράφουν Τόν
εἰκονίζουμε, κατά τήν Ἀγίαν Ζ΄ Οἰκουμενικήν Σύνοδον.
Τόσα κείμενα τῶν Ἁγίων Πατέρων Σοῦ ἔστειλα, πού ὅλοι οἱ
κορυφαῖοι Πατέρες μιλᾶνε, ὅτι εἶναι κατ' ἐξοχήν ὁ Πατήρ ὁ ὀφθείς τοῖς
Προφήταις! Πῶς τά ἀντιπαρέρχεσαι;
Σέ πληροφορῶ, ὅτι μετά τήν σύντομη αὐτή ἐργασία καί πλῆθος
ἄλλα κείμενα τῶν Πατέρων πού ἔχω σχετικά συλλέξει, ὧν οὐκ ἔστιν
ἀριθμός, πολλοί προβληματίστηκαν, μεταξύ αὐτῶν ὁ π. Γεώργιος
Μεταλληνός, ὁ π. Θεόδωρος Ζήσης καί πολλοί ἄλλοι.
Ὁ π. Θεοδώρητος εἶχε ἄλλη γνώμη. Ἀλλά καί αὐτόν τόν
προβλημάτισα, λίγο πρίν κοιμηθεῖ, χωρίς νά ἀλλάξει γνώμη. Δέν εἶχα
κάνει ἀκόμη τήν γραπτή ἐργασία γιά νά τοῦ τήν δώσω, μόνο προφορικά
εἴχαμε συζητήσει. Αἰωνία του ἡ μνήμη!

Κύτταξε, λοιπόν, καί πάλι τά κείμενα μέ προσοχή, Σοῦ τά στέλνω

καί ἐκτυπωμένα μέ τίς τελευταῖες ἐργασίες καί κρίνε μόνος Σου.
Δέν ἐπανέρχομαι.
Ὁ Κύριος μαζί Σου!

"Διαψεύσεταί γε μὴν οὐδαμῶς τῶν ἁγίων προφητῶν ὁ λόγος,

ἑωρακέναι βοώντων τὸν Κύριον Σαβαὼθ (Πάτερα). οὐ γὰρ αὐτό κατ΄
οὐσίαν, τοῦθ' ὅπερ ἐστί ἡ τοῦ Θεοῦ φύσις, τεθεάσθαι διϊσχυρίζονται"
.
Ποιός τά λέγει αὐτά ἀδελφέ μου;
Ὁ Μέγας Ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, Πρόεδρος τῆς Γ΄
Οἰκουμενικῆς Συνόδου!

20
"Ἡσαΐας ὁ Προφήτης εἶδον, ἔφη, Κύριον Σαβαὼθ, καθήμενον ἐπὶ
θρόνου ὑψηλοῦ καὶ ἐπηρμένου... καὶ τὰ ἑξῆς. Ὅσον οὖν κατὰ τὴν
θέσιν καὶ τὴν ἀκολουθίαν τοῦ Προφητικοῦ γράμματος ὁ ἐπὶ πάντων
ἐστί Πατήρ ὁ ὀφθείς καὶ χρησμοδοτήσας τῷ Προφήτῃ..."
Ποιός τά διδάσκει αὐτά; Ὁ Μέγας οὐρανοφάντωρ καί πανάγιος
Βασίλειος.
    Ὁ μέγας Ἀθανάσιος γιὰ τὴν ἴδια ὅραση τοῦ Προφήτου Ἡαΐου
λέγει:
    " Ἀνάγκη ὅτι ὁ Πατὴρ ὑπολαμβάνεται πρὸ πάντων ..." .
    Ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων στὴν 15ην κατήχησίν του
μιλάει γιὰ τὴν συμβολικὴ καὶ συγκαταβατικὴ ἐμφάνεια τοῦ Θεοῦ
Πατρὸς στὸν Προφήτη Δανιήλ:
    "Ἔρχεται πρὸς τὸν Πατέρα, κατὰ τὴν γραφὴν τὴν ἀρτίως ἀναγνωσθεῖσαν, ὁ
Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ... καὶ ὁ μὲν Πατὴρ καθέζεται ἔχων
τὸ ἔνδυμα αὐτοῦ λευκὸν ὡσεὶ χιών καὶ τὴν τρίχα τῆς καφαλῆς ὡς ἔριον καθαρὸν" .
Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος, ἡ ψυχή τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου,
γιὰ τὴν συγκεκριμένη ὅραση τοῦ Προφήτου Δανιὴλ γράφει:
    "Περὶ δὲ τῆς ἐνδόξου Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ λέγει ὁ
προφήτης Δανιήλ:
"Ἐθεώρουν ἐν ὁράματι τῆς νυκτός, καὶ ἰδοὺ μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ
οὐρανοῦ ὡς Υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος, καὶ ἕως τοῦ Παλαιοῦ τῶν
ἡμερῶν ἔφθασε καὶ ἐνώπιον αὐτοῦ προσηνέχθη. Καὶ αὐτῷ ἐδόθη ἡ ἀρχὴ
καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ βασιλεία. καὶ πάντες οἱ λαοί, φυλαί, γλῶσσαι, αὐτῷ
δουλεύσουσιν. Ἡ ἐξουσία αὐτοῦ ἐξουσία αἰώνιος, ἥτις οὐ παρελεύσεται!
Ἰδοὺ σαφῶς διὰ τῶν εἰρημένων ἐμάθομεν ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ
ὁ σαρκωθείς καὶ παθών δι' ἡμᾶς καὶ ἀναστάς ἐκ νεκρῶν καὶ ἀναληφθείς
ἐν δόξῃ πρὸς τὸν ἑαυτοῦ Πατέρα καὶ πάλιν (ἐρχόμενον) μέλλων
ἔρχεσθαι μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ μετὰ δόξης αἰωνίου κρίναι
ζώντας καὶ νεκροὺς".
  Αὐτὸ τὸ διευκρινίζουν καὶ οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι στὶς Ἀποστολικὲς
Διαταγές :
    "Τοῦτον Δανιὴλ "υἱὸν ἀνθρώπου" λέγει εἶναι "ἐρχόμενον πρὸς τὸν
Πατέρα, καὶ πᾶσαν τὴν κρίσιν καὶ τὴν τιμὴν παρ' ἐκείνου
ὑποδεχόμενον...".
Ὁ παμμέγιστος καί οἰκουμενικός διδάσκαλος τῆς β΄χιλιετίας
μ.Χ. Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς τονίζει, ὅτι πρῶτα φανερώθηκε ὁ
Θεὸς Πατὴρ καὶ ἔδωσε στοὺς προφῆτες τὶς φυσικὲς καὶ οὐσιώδεις
ἐνέργειες τῆς Θεότητος:
    "Πρῶτον πεφανέρωται ὁ Πατὴρ τῆς Θείας φύσεως αὐχήματα
(καυχήματα), τὰ τῆς Θεότητος ἰδιώματα, τὰς φυσικάς καὶ οὐσιώδεις
Αὐτῆς ἐνεργείας τοῖς Προφήταις κατὰ χάριν διδούς, ὡς ἂν τε δείξῃ καθ’
ἑαυτὸν ὑφεστώς, (οὕτως ὥστε νὰ δείξει ταυτοχρόνως ὅτι ὑφίσταται καθ'

21
ἑαυτὸν), καὶ οὐκ ὤν ἑξ ἄλλου, ἀλλ' αὐτὸς ὤν ἀρχὴ τῆς Θεότητος. καὶ δὴ
καὶ τ’ ἄλλα δεικνὺς ἐξ αὐτοῦ τε ὄντα καὶ αὐτῷ συνημμένα (δεικνύων ὅτι
καὶ τὰ ἄλλα Θεῖα Πρόσωπα εἶναι ἀπὸ Αὐτὸν καὶ συνάπτονται μὲ Αὐτόν),
πρὸ πάντων ἐμφυσήματι καὶ λόγον δημιουργὸν καταγγέλεται".
 
Τὸν Θεὸν Πατέρα εἶδε καὶ ὁ Πρωτομάρτυρας Στέφανος.
    Γράφει ὁ Μέγας Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς σχετικά:
    "Ἔστι τοίνυν αἰσθητικὴ δύναμις μέχρις αὐτῶν φθάνειν τῶν
ἐπουρανίων. Ἀλλὰ μὴν οὗτος κάτωθεν ἐκεῖσε ἀπὸ γῆς ἑώρα καί τὸ
μεῖζον, ὡς οὐ τόν Χριστὸν μόνον, ἀλλὰ καὶ τὸν αὐτοῦ Πατέρα. Πῶς γὰρ
ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ ἑώρα τὸν Υἱόν, εἰ μὴ καὶ αὐτὸν ἐκεῖνον ἔβλεπεν; Ὁρᾶς,
ὅτι ὀρᾶται ὁ ἀόρατος ὑπὸ τῶν κεκαθαρμένων τήν καρδίαν ἀλλ’ οὐκ
αἰσθητῶς, οὐδὲ νοητῶς, οὐδὲ ἀφαιρεματικῶς, ἀλλὰ ἀρρήτῳ τινὶ
δυνάμει;" .

22
 Ὁ Μέγας, ἐμός, Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης7 ξεκαθαρίζει
περί τῆς Ἁγίας Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου:

"... Ἡ παροῦσα Σύνοδος, (ἡ Ζ΄ Οἰκουμενικὴ), εἰς τὴν ἐπιστολὴν

ὁποῦ στέλνει πρὸς τὴν Ἀλεξανδρέων Ἐκκλησίαν, μακαρίζει μὲν
ἐκείνους ὁποῦ ἠξεύρουν καὶ ἀποδέχονται, ἑπομένως δὲ καὶ εἰκονίζουν
καὶ τιμῶσιν τὰς ὁράσεις καὶ θεοφανείας τῶν Προφητῶν, καθὼς αὐτὸς
ὁ Θεὸς ἐσχημάτιζεν ταύτας καὶ ἐτύπωνεν εἰς τὸ ἡγεμονικὸν αὐτῶν,
ἀναθεματίζει δὲ ἐξ ἐναντίας ἐκείνους, ὁποῦ δέν δέχονται τὰς

7
Ὁ Ἅγιος Νικόδημος ξεκαθαρίζει καί τά τῆς ἐπιστολῆς τοῦ Πάπα
Γρηγορίου στήν ἐπιστολήν του πρός τόν Λέοντα Ἴσαυρο τόν εἰκονομάχο,
ἑρμηνεύοντας αὐτήν:
Καί ὁ Πάπας Γρηγόριος στὴν ἐπιστολήν του πρὸς τὸν Λέοντα Ἴσαυρο,
σελ 712 τοῦ Β΄ τόμου τῶν Συνοδικῶν, γράφει καί ἐννοεῖ ὅτι ἡ φύσις τῆς
Ἁγίας Τριάδος οὐκ εἰκονίζεται. Ὡστόσο παραμένει προβληματική γιά
μερικούς ἀδελφούς ἡ φράση τῆς ἐπιστολῆς τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου πού δέν
προσέχουν τήν ἀκρίβεια τῶν γραφομέων του:
"Διά τί τόν Πατέρα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ οὐχ ἱστοροῦμεν καί
ζωγραφοῦμεν; ἐπειδή οὐκ οἴδαμεν τίς ἐστιν καί Θεοῦ φύσιν ἀδύνατον
ἱστορῆσαι. καί εἰ ἐθεασάμεθα καί ἐγνωρίσαμεν, καθώς τόν Υἱόν αὐτοῦ,
κἄκεῖνον ἄν εἴχομεν ἱστορῆσαι καί ζωγραφῆσαι, καί ἵνα κἄκείνου τόν
χαρακτῆρα εἰδωλον ἀποκαλῇς."
"Συμπεραίνεται ὅτι καί ὁ ἄναρχος Πατήρ πρέπει νά ζωγραφίζεται καθώς
ἐφάνη εἰς τόν προφήτην Δανιήλ ὡς παλαιός ἡμερῶν. Εἰ δέ καί ὁ πάπας
Γρηγόριος ἐν τῇ πρός τόν Ἴσαυρον Λέοντα ἐπιστολῇ λέγει ὅτι δέν
ἱστοροῦμεν τόν Πατέρα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ  ἀλλά τοῦτο λέγει
ὄχι ἁπλῶς, ἀλλ' ὅτι δέν ζωγραφοῦμεν αὐτόν κατά τήν θείαν φύσιν
ἐπειδή ἀδύνατόν φησιν, εἶναι ἱστορῆσαι καί ζωγραφῆσαι φύσιν Θεοῦ.
Ὅπερ ποιεῖ καί ἡ παροῦσα Σύνοδος, καί πᾶσα ἡ καθολική Ἐκκλησία, καί ὄχι
ὅτι δέν ζωγραφοῦμεν αὐτόν ὡς ἐφάνη εἰς τόν Προφήτην."
"Ἔπειτα καί ἄν θετέον, ὁ Γρηγόριος λέγῃ τοῦτο, ἀλλ' ἡ γνώμη μιᾶς
πολυανθρώπου καί Οἰκουμενικῆς Συνόδου προτιμᾶται περισσότερον ἀπό
τῆς γνώμης τοῦ ἑνός."
Ἐκεῖνο δέ ὅπου λέγει ἡ Ἱερά σάλπιξ, (ἐγκωμίῳ εἰς τούς τρεῖς Ἱεράρχας), ὅτι
δέν πρέπει νά ζωγραφῆται ὁ Πατήρ, κατά τήν δ΄. καί ε΄. καί ς. πρᾶξιν τῆς ζ΄.
Συνόδου, ἡμεῖς ἐρευνητικῶς τά πράξεις ταύτας ἀναγνόντες, οὐδέν
τοιοῦτον εὕρομεν, -(ὑπογράμιση καί τονισμός τῆς προτάσεως ἡμετέρα, ὡς
καί ὅλοι οἱ τονισμοί στά κείμενα)- εἰμή μόνον ὅτι ἡ φύσις τῆς Τριάδος ὡς
ἀνείδεως καί ἀόρατος, οὐκ εἰκονίζεται. Ἅγιος Νικόδημος στό Ἱερόν
Πηδάλιον, σελ. 320, ὑποσ. 2. Τῆς αὐτῆς γνώμης μέ τόν μέγιστο τῶν
θεολόγων καί διδασκάλων τῶν νεοτέρων χρόνων Ἅγιό μου Νικόδημον τόν
Ἁγιορείτην εἶναι καί δύο ἄλλοι τεράστιοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας ὁ ἅγιος

23
εἰκονογραφίας τῶν τοιούτων ὁράσεων πρὸ τῆς σαρκώσεως τοῦ Θεοῦ
Λόγου.
Ἀναφέρεται ὁ Μέγιστος τῶν θεολόγων τῶν τελευταίων
ἑκατονταετιῶν Ἅγιος καί διδάκαλος καί πρωτοστάτης τῶν Ἁγίων
Κολλυβάδων στό κάτωθεν ἀνάθεμα τῆς Ἁγίας Ζ΄:

"Τοῖς τάς μέν προφητικάς ὁράσεις, κἄν μή βούλοιντο,

παραδεχομένοις, τάς δι' ὀφθείσας αὐτοῖς εἰκονογραφίας, ὦ θαῦμα! καί
πρό σαρκώσεως τοῦ Λόγου μή καταδεχομένοις, ἀλλ' ἤ αὐτήν τήν
ἄληπτόν τε καί ἀθέατον οὐσίαν ὀφθῆναι τοῖς τεθεαμένοις κενολογοῦσιν, ἤ
εἰκόνας μέν ταῦτα τῆς ἀληθείας καί τύπους καί σχήματι ἐμφανισθῆναι τοῖς
ἑωρακόσι συντιθεμένοις, εἰκονογραφεῖν δέ ἐνανθρωπήσαντα τόν Λόγον
καί τά ὑπέρ ἡμῶν αὐτοῦ πάθη οὐκ ἀνεχομένοις, ἀνάθεμα"

"... Ἂν δὲ καὶ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα πρέπει νὰ ζωγραφίζεται ἐν εἴδει

περιστερᾶς καθὼς ἐφάνη, λέγομεν· ὅτι, ἐπειδὴ Πέρσης τις Ξεναΐας
ὀνόματι, ἔλεγε πρὸς τοῖς ἄλλοις, ὅτι εἶναι νηπιώδους γνώσεως τὸ νὰ
ζωγραφῆται τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, καθὼς ἐφάνη ἐν εἰδώλῳ περιστερᾶς, ἡ δὲ
ἁγία καὶ Οἰκουμενικὴ καὶ Ζ΄ Σύνοδος8 ἀναθεμάτισεν αὐτὸν μετὰ τῶν

Δοσίθεος ὁ Ἱεροσολύμων καί ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Θεσσαλονίκης, τήν

διδασκαλία των ὁποίων ἔχουν σχετικά καταγράψει ἄλλοι ἀδελφοί.

8
πράξει ε΄ σελ. 819 τοῦ Β΄ τόμου τῶν Συνοδικῶν.
" Μή γάρ εἶναι θεμιτόν ἔλεγεν ὁ Ξεναΐας, ἀσωμάτους ὄντας ἀγγέλους
σωμματοποιεῖν, καί ὡς ἐν μορφαῖς ἀνθρωπίναις ὑπάρχοντας ἐνσωμάτους
τυποῦν. ἀλλά μετά μηδέ κἄκεῖνο νομίζειν, τιμήν ἤ δόξαν ἐκνέμειν τῷ
Χριστῷ τήν διά τῆς γραφῆς αὐτῷ τεχνητευομένην εἰκόνα. εἶναι δέ μόνῳ
αὐτῷ προσδεκτήν εἰδέναι τήν ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ προσκύνησιν. καί
μεθ' ἕτερα. εἰδέναι δέ λέγει κἄκεῖνο, νηπιώδους εἶναι φρενός τό
πλαστουργεῖν ἐν περιστερᾶς εἰδώλῳ τό πανάγιον καί προσκυνητόν πνεῦμα.
καί τοι τῶν εὐαγγελικῶν οὐδαμῶς παραδεδωκότων γραμμάτων, ὅτι γέγονε
περιστερά τό ἅγιον πνεῦμα, ἀλλ' ὅτι ἐν εἴδει περιστερᾶς ὤφθη ποτέ. τό δέ
οἰκονομικῶς, ἀλλ’ οὐκ οὐσιωδῶς οὕτω πῶς ἐφάπαξ φανέν οὐδαμῶς
ἁρμόδιον τοῖς ἀσεβοῦσι σώματος εἴδωλον ποιεῖν. ταῦτα Φιλόξενος
διδάσκων, ὁμοῦ τῆ διδασκαλίᾳ καί τοὒργον ἐπέφερε, πολλαχόθεν γοὖν
ἀγγέλων μέν εἰκόνας καταφέρων ἐξήλειφε, τάς δέ τόν Χριστόν τυπούσας
εἰς ἀδύτους ἐταμίευε τόπους.
Ταράσιος ὁ ἁγιώτατος πατριάρχης εἶπεν. ἀκούσωμεν ἱεροί ἄνδρες,
τίνες οὐκ ἐδέξαντο τάς σεπτάς εἰκόνας, ἀβάπτιστοι, Μανιχαῖοι, οἱ
φαντασίας πρεσβεύοντες ἐπί τῆς τοῦ Χριστοῦ οἰκονομίας, καί ἐκ τῶν
μιασμάτων αὐτῶν οἱ τῆς χριστιανοκατηγορικῆς αἱρέσεως εἰσηγηταί ἔλαβον
τάς ἀφορμάς.

24
ἄλλων εἰκονομάχων.· Ἐκ τούτου συνάγεται ὅτι κατὰ τὴν Ζ΄ Σύνοδον
πρέπει νὰ ζωγραφῆται αὐτὸ ἐν εἴδει περιστερᾶς ὡς ἐφάνη.· Αὐτὸ τοῦτο
βεβαιοῖ καὶ ὁ Δοσίθεος" 9.

Ἡ Ἁγία Ζ΄ Σύνοδος τονίζει σέ διάφορα σημεῖα τῶν πρακτικῶν:

..."πιστεύοντες εἰς ἕνα Θεόν ἐν Τριάδι ἀνυμνούμενον, τάς τιμίας αὐτοῦ
εἰκόνας ἀσπαζόμεθα. οἱ μή οὕτως ἔχοντες ἀνάθεμα ἔστωσαν".
Μέ τό πιστεύοντες εἰς ἕνα Θεόν, σέ ὅλες τίς Συνόδους, σέ
πάμπολλα σημεῖα τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, ὅπου ἐπαναλαμβάνεται
τό Σύμβολον τῆς Πίσςτεως, ἀναφέρονται ὅλοι ἀνεξαιρέτως οἱ Πατέρες
μας στόν Θεόν Πατέρα, ὅπως Τόν ὁμολογοῦμεν καί μεῖς μέχρι σήμερα:
Πιστεύω εἰς ἕνα Θεόν, Πατέρα, Παντοκράτορα!

Πρόσεχε τώρα καί τό Συνοδικόν τῆς Ἁγίας Ζ΄ Οἰκουμενκῆς

Συνόδου:
"Τῶν τάς προφητικάς ὁράσεις ὡς αὐτό τό θεῖον αὐτάς ἐσχημάτισε καί
διετύπου, εἰδότων καί ἀποδεχομένων καί πιστευόντων, ἅπερ ὁ τῶν
Προφητῶν χορός ἑωρακότες διηγήσαντο, καί τήν τῶν Ἀποστόλων καί
εἰς Πατέρας διήκουσαν ἔγγραφόν τε καί ἄγραφον παράδοσιν
κρατυνόντων, καί διά τοῦτο εἰκονιζόντων τά Ἅγια καί τιμώντων,
αἰωνία ἡ μνήμη".

Ἐν ἀγάπῃ Χριστοῦ,
π. Νικόλαος

Σάββας ὁ εὐλαβέστατος ἡγούμενος μονῆς τῆς Στουδίου εἶπεν.

εὐχαριστοῦμεν τῷ Θεῷ καί τῇ ἀγαπητικῇ προαιρέσει τῶν δεσποτῶν ἡμῶν
τῶν ἀγαθῶν, ὅτι οἱ ψευδοφύλακες τῆς ψευδοσυνόδου ἐκείνης
ἐθριάμβεύθησαν μετά καί τῶν συνηγορούντων αὐτοῖς αἱρετικῶν.
Ἡ ἁγία σύνοδος εἶπεν. ἀνάθεμα αὐτοῖς". Ἰωάννου τοῦ διακρινομένου,
Τῶν Ἱερῶν Συνόδων δαψιλεστάτη συλλογή, σελ. 819.
9
Σελ. 655 τῆς Δωδεκαβίβλου.

25