03.12.2020 - ?

Temat: Dziady cz. III.

Sarmatyzm to pewnego rodzaju sposób myślenia przyjęty przez szlachtę polską XVII
wieku, wiara i wolność to słowa-klucze sarmatyzmu.
Historia:
Po opuszczeniu Rosji Mickiewicz przebywał we Włoszech, wędrował też po Alpach.
Następnie przyjechał do znajdującej się pod zaborem pruskim Wielkopolski, gdzie
gościł w dworku szlacheckim. Tutaj przebywał podczas powstania listopadowego. Po
jego upadku udał się wraz z innymi Polakami- uchodźcami do Paryża. Ich droga
prowadziła przez Saksonię, gdzie byli witani entuzjastycznie jako „rycerze wolności”.
W Saksonii znajduje się Drezno, w którym Mickiewicz napisał III część Dziadów, dla
tego też ten utwór nazywa się „Dziadami drezdeńskimi”. Było to w roku 1832. W tym
samym roku, w Paryżu, dzieło zostało wydane.
Wielka Emigracja:
Po przegranym powstaniu listopadowym (1830-31) w Paryżu osiadło wielu Polaków.
Byli wśród nich najwybitniejsi twórcy naszej kultury, jak Adam Mickiewicz, Juliusz
Słowacki, Zygmunt Krasiński, kompozytor Fryderyk Chopin, polityk i organizator życia
emigracyjnego książę Adam Jerzy Czartoryski i wielu innych. Po pewnym czasie
dołączył do nich Cyprian Kamil Norwid. Wielkie dzieła polskiego romantyzmu i w
ogóle kultury polskiej powstawały tam właśnie wtedy. Zjawisko to zostało nazwane
Wielka Emigracją.
 Najważniejszym miastem dla polskiego romantyzmu przedlistopadowego jest
Wilna, a dla polistopadowego – Paryż.
 Mickiewicz dedykował III część "Dziadów" filomatom i filaretom, zmarłym na
wygnaniu. Określił ich jako "narodowej sprawy męczenników". Słowo
"męczennik"(gr. martyros) odnosiło się wcześniej wyłącznie do tych, którzy
zostali zabici ze względu na Chrystusa. Mickiewicz odniósł ich do tych, którzy
zginęli za ojczyznę.
 W "Przedmowie" autor historię prześladowań młodzieży z Litwy wpisuje w
ramy historii ewangelicznej: Heroda, niewinnych dzieci - jego ofiar - i męki
Chrystusa.

Temat: Analiza metody twórczej Mickiewicza w III cz. Dziadów. (fragmety

Prologu).
 wypowiedź więźnia - świat - człowiek, jego życie wewnętrzne
 Metoda twórcza, którą zastosował Adaś w III części Dziadów polega na
pokazywaniu przez to co bardzo konkretne – rzeczy, osoby, miejsca – tego, co
 03.12.2020 - ?

najbardziej ogólne, uniwersalne, ponadczasowe. Mówiąc jeszcze inaczej:

poprzez "tu i teraz" pokazać "zawsze i wszędzie".
 Podobnie jest ze światem istot duchowych: w celi Więźnia znajduje się nie
tylko on, lecz i wiele duchów - dobrych i złych, aniołów i diabłów.
 Widzimy więc od samego początku, że przypomnienie niedawnych wydarzeń z
dziejów Wilna, Warszawy i innych rzeczywistych miejsc nie służy zaspokojeniu
powierzchownej ciekawości, lecz ukazaniu najważniejszych problemów
ogólnoludzkich.
 w celi Więzień zadaje sobie pytania nad sensem życia, co się kryje za tym co
widzimy
 W kolejnym fragmencie Więzień zastanawia się nad naturą snów. Są one dla
niego życiem duszy. Ostro polemizuje z przekonaniem, że mają czysto
psychologiczny charakter, że mają źródło w pamięci wyobraźni. Są dla niego
czymś więcej. W tym fragmencie więzień mówi o mikrokosmosie.

Temat: Analiza sceny w salonie warszawskim.

W dawnych czasach istniała idea salonu. Miał on być nie tylko miejscem spotkań, ale
instytucją kulturalną, opiniotwórczą. Miały się tam spotykać osoby, chcące w
poważny i kompetentny sposób rozmawiać o ważnych sprawach z dziedziny kultury,
sztuki, życia społecznego.
Część towarzystwa przy stoliku mówi o sprawach błahych. To zwykłe plotki na temat
ostatniego balu. Stoi to w sprzeczności z ideą salonu, który miał być miejscem dyskusji
o sprawach poważnych.
Słowo "wielki", użyte w początkowych didaskaliach (np. wielkie damy) nabiera
charakteru ironicznego.
W wypowiedzi Damy II pojawia się Nowosilcow. W Wilnie dał się poznać jako
prześladowca młodzieży, natomiast dla Damy II jest po prostu znakomitym
organizatorem balów i jako taki - osobą bardzo potrzebną w Warszawie.
Wypowiedź Mistrza ceremonii zakłada, że na Litwie są tylko wsie, a każdy kto
pochodzi z Litwy pochodzi ze wsi. Mistrz o istnieniu Uniwersytety Wileńskiego
prawdopodobnie nie wie. Nie przeszkadza mu to pouczać o funkcjonowaniu państwa.
Kamerjunkier nie orientuje się w sytuacji na Litwie. Jest tak dlatego, że całą wiedzę o
świecie czerpie z francuskich gazet, a w nich o Litwie nie piszą. Można tu
zaobserwować ciekawe zjawisko, przypominające to, co rozwinęło się dopiero w
wieku XXI, tzw. bańki informacyjne. Polega ono na zamykaniu się w bardzo
ograniczonym świecie tylko tych informacji, które potwierdzają nasze przekonania,
naszą wizję świata i innych ludzi.
 03.12.2020 - ?

W wypowiedzi Literata I słychać echo klasycyzmu oświeceniowego (sensu stricto),

które widać w uwypukleniu inspiracji starożytnych (mitologia) oraz przekonaniu, ze
sztuka rządzi się nieprzekraczalnymi regułami, zasadami. Literat IV z kolei twierdzi, że
dla Polaków rzekomo odpowiednie są sielanki, ponieważ Polacy to Słowianie, a
Słowianie lubią sielanki. Polacy wprawdzie mówią językiem słowiańskim, ale
przynależą do innego kręgu kulturowego niż największy z narodów słowiańskich,
naród rosyjski. O tym, że wszystkie narody słowiańskie powinny być zjednoczone pod
przywództwem rosyjskim mówiła idea, zwana panslawizmem. Była ona
wykorzystywana przez rosyjski imperializm.
Wysocki, widząc sytuację w salonie warszawskim, powiedział, że naród polski jest jak
lawa - z wierzchu martwa, w środku gorąca:
"Nasz naród jak lawa/Z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa/Lecz wewnętrznego
ognia sto lat nie wyziębi/Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi..."

Temat: Przemiana Gustawa w Konrada.

Dla polskiej literatury romantycznej charakterystyczne są przemiany bohaterów.
Najsłynniejszą z nich jest przemiana Gustawa w Konrada. "Dokonuje się ona w "celi
bazylianów" w Wilnie 1 listopada 1823 roku, czyli podczas procesu filomatów i
filaretów oraz innych młodych ludzi (rzeczywisty proces). Została ona wyrażona przez
Więźnia łacińskim napisem na ścianie o treści: "Gustaw umarł 1 listopada 1823. Tu
narodził się Konrad 1 listopada 1823". (D.O.M. GUSTAVUS OBIIT M. D. CCC. XXIII
CALENDIS NOVEMBRIS / HIC NATUS EST CONRADUS M. D. CCC. XXIII CALENDIS
NOVEMBRIS).
Jest to przemiana nieszczęśliwego kochanka w wielkiego patriotę. Bronisław
Wildstein ujął tę sprawę szerzej, mówiąc, że jest to przemiana indywidualisty poza
wspólnotą w indywidualistę ze wspólnotą.
Określenie „cela bazylianów” to określenie wielkiej, głębokiej przemiany o
charakterze patriotycznym.

Temat: Analiza sceny więziennej.

Młodzi więźniowie, którzy spotkali się w celi Konrada są zdziwieni, zaskoczeni i
zaniepokojeni zaistniałą sytuacją. Normalnie oni siedzą w swoich celach, ale kapral
pozwolił im się spotkać w jednej celi, bo jutro jest Boże Narodzenie. Sam kapral jest
Polakiem i wie, że według polskiej tradycji, nikt nie powinien spędzać tych świąt sam.
Tomasz wyjaśnia im dlaczego tu są. Jest tak, bo Novosilcow chce się na nowo wykupić
u cara, dlatego towarzystwa młodzieżowe przedstawił jako groźne organizacje
antypaństwowe. Nie ma szans na obronę, ponieważ proces jest nieuczcowy.
03.12.2020 - ?