Kung ikaw ang pinaghawak ng iyong nanay

ng badyet sa loob ng 2 linggo na may

halagang 7,500, paano mo ibabadyet ang
inyong pera sa mga sumusunod na gastusin?

Kuryente Tuition Fee

Tubig Internet
Baon sa eskwela Pagkain
Iba pang biglaang gastos

Ano ang iyong naging batayan sa pagtatakda

ng halaga?
 ALOKASYON NG
PINAGKUKUNANG- YAMAN
 Ang mekanismo ng pamamahagi ng
mga likas na yaman, yamang tao, at
yamang pisikal sa iba’t-ibang
paggagamitan nito.
 Nagsisilbing sagot sa kakapusan
 Isinasagawa upang sagutin ang mga
problemang pang-ekonomiya.
TATLONG PARAAN NG PAGGAMIT NG
PINAGKUKUNANG YAMAN
1. Epektibo, maayos at
matalinong paggamit
ng mga pinagkukunang
yaman.
KONSERBASYON –
matalinong paggamit ng mga
likas na yaman. Isinasagawa
upang ang susunod na
henerasyon ay mayroong
aabutan at gagamitin na mga
likas na yaman.
2. Pamumuhunan sa mga
pinagkukunang yaman.
PAMUMUHUNAN – pagdaragdag ng
kapital upang maisagawa ang mga gawain.
3. Paggamit ng makabagong
teknolohiya
Ito ang nagpapabilis at nagpapadali sa
produksiyon.

PAMILIHAN – pangunahing mekanismo

ng alokasyon
Sistemang Pang-ekonomiya

-sumasaklaw sa mga istruktura,

institusyon, at mekanismo na batayan sa
pagsasagawa ng mga gawaing
pamproduksyon upang sagutin ang ang
mga pangunahing pang-ekonomiya.
MGA URI NG SISTEMANG PANG-
EKONOMIYA
1. Tradisyunal na Ekonomiya
Ang ekonomiya ay nakabatay sa tradisyon,

paniniwala, kagawian, at patakaran ng lipunan.

Batid ng tao ang gagawin ngunit wala silang

kakayahan na magdesisyon para sa sarili. Ang

lipunan ang nagdedesisyon sa mga produkto at

serbisyo na gagawin at ipamamahagi.

Tradisyunal na Ekonomiya
Ano ang gagawin?
Ayon sa kinagawian, tradisyon, at
gampanin

Paano ito gagawin?

Naaayon sa tradisyon at kinagawian

Para kanino ang gagawin?

Nakasentro sa tradisyon ng pamilya at ng
mga tribu
2. Market na Ekonomiya
Ang desisyon ay nakabatay sa indibidwal at
pribadong sektor.

Uri ng Market o Pamilihan

A. Pyudalismo –may kinalaman sa pagmamay-ari ng lupa.

Feudal Lord – may ari ng lupa

Vassals o Basalyo – mga taong nagkakaloob ng
serbisyo at nagbibigay proteksyon sa Feudal Lord.
Fief – kapirasong lupa na ipinagkakaloob sa mga
nagbibigay serbisyo sa Feudal Lord.
B. Manoryalismo
May kaugnayan sa gawing pang
agrikultura na isinasagawa sa loob ng isang
manor.

Manor – sentro ng agrikulturang gawain nung

panahon ng sistemang manoryal.

Serf – ang mga magsasaka at mga alipin na

nagsasagawa ng pagbubungkal ng lupa.
C. Merkantilismo

Nakabatay ang kapangyarihan ng

isang bansa sa dami ng ginto at pilak.
Umiral sa panahon ng pananakop,
paglalayag at pakikipagkalakalan.
Britanya, Netherlands, France at
Espanya.
D. Kapitalismo
Rebolusyong Industriyal – panahon kung saan
nagsimula ang pagkilala sa mga karapatan ng pribadong
sektor sa pagpapaunlad ng industriya.

Adam Smith
“An Inquiry into the Nature and Causes of the
Wealth of Nations”
Let Alone Policy
Invisible Hand

Free Enterprise System

Lumaganap sa mga Europa lalo na sa Greece, Ancient

Egypt, Iraq, at Tunisia.
 Pribadong Sektor / Indibidwal

Malaya ang Pribadong

Pagnenegosyo KAPITALISMOpagmamay-ari
at layuning
tumubo

Desentralisado ang pagdedesisyon

Market na Ekonomiya
Ano ang gagawin?
Pinagpapasyahan ng indibidwal ayon
sa merkado

Paano ito gagawin?

Ayon sa indibidwal

Para kanino ang gagawin?

Ayon sa indibidwal
3. Command na
Ekonomiya
Sa sistemang pang-
ekonomiya na ito inaasahan
na ang estado ang
nagsasagawa ng kabuuang
desisyon at ang
mamamayan ay inaasahang
susunod sa estado.
Common – pagkakapantay-
pantay
Uri ng Command na Ekonomiya
A. Komunismo

Karl Marx at Friedrich Engels – sumulat ng

Das Kapital at Communist Manifesto.
Komunismo – sistemang pang-ekonomiya na
ang estado ang nagmamay-ari at kumokontrol sa
yaman ng bansa at produksiyon.

Lahat ng tao ay gagawa at kikilos batay sa

kanilang kaalaman at kakayahan at babayaran.

Walang pribadong pagmamay-ari

Central Planning Board – gumagawa ng desisyon

Class Conflict ------ Classless Conflict --------Proletariat

Vladimir Ilich Lenin
Nakilala sa pangalan na Nikolai Lenin sa Russia na
unang tumangkilik sa komunismo.
Mao Zedong – nagpalaganap ng Komunismo sa Tsina
B. Pasismo
Sistemang pang-ekonomiya at politikal
Ang mga yaman at industriya ay
kontrolado at pagmamay-ari ng estado na
pinamumunuan ng isang diktador.
Ang diktador ang nagdedesisyon sa lahat
ng mga gawain ng estado.
Ang mga indibidwal ay walang
karapatang magreklamo at sumuway sa
itinatadhana ng batas ng estado.
Sinimulan ni Benito Mussolini sa Italy
noong 1922

Adolf Hitler – nagpakilala ng pasismo sa Germany

Command na Ekonomiya
Ano ang gagawin?
Pinagpapasyahan ng estado

Paano ito gagawin?

Ayon sa estado

Para kanino ang gagawin?

Ayon sa estado
4. Pinaghalong Ekonomiya o
Mixed Economy

Pinaghalong ekonomiya dahil sa

pag-iral ng command at market na
ekonomiya.

Binabalanse ang pagkontrol at

kalayaan ng pamahalaan at
mamamayan.
Ang estado ang humahawak at
kumokontrol sa mga pangunahing
industriya at ang mga mamamayan ay
pinapayagan na magmay-ari ng maliit
na negosyo na maaaring pakialaman
ng estado.
Hangarin ang pagkakapantay-
pantay ng mga tao sa lipunan.

Ang estado ang nagdedesisyon

kung anong produkto ang makakabuti
sa mga mamamayan.
Pinaghalong Ekonomiya
Ano ang gagawin?
Pinagpapasyahan ng estado at
indibidwal

Paano ito gagawin?

Ayon sa estado at indibidwal

Para kanino ang gagawin?

Ayon sa estado at indibidwal
 Basehan Komunismo Kapitalismo Sosyalismo

Pagdedesisyon Estado Indibidwal Estado/

sa produksiyon Indibidwal

Pagmamay-ari Estado Indibidwal/ Kolektibo

ng yaman Pribado

Pakinabang Pagkakapant Tumubo Pagkakapant

ay-pantay ng ay-pantay ng
tao tao

Pagpepresyo ng Plano Pamilihan Plano/Pamili

prdukto han