READINGS IN PHILIPPINE HISTORY –

GEED 10033

I. The Philippine Part of the First

Circumnavigation of the World
A. Map of the Circumnavigation
(Philippines)

B. Brief History of the after four months of starvation and dehydration at

Circumnavigation (Philippines)
March 16, 1521: From Guam, the expedition
proceeds to Samar in today’s Guiuan Peninsula
① but anchors off Suluan Island② (now under
Eastern Samar).
March 17, 1521: Lands in Homonhon Island
(now under Guam)③, and the sick are brought
ashore. The crewmen hydrate with water from the
natural springs and consume a wild boar—this,
sea.
March 18, 1521: Our ancestors from Suluan
discover in Homonhon the helpless crew.
Magellan embraces the local chief and requests
food and drinks. The local chief provides him
with what they have at that moment.
March 22, 1521: Our ancestors return Homonhon
with more food and drink.
March 25, 1521: The expedition leaves
Homonhon and sails across the waters of
Hinunangan (Southern Leyte)④ and of
Gibusong Island (Loreto, Dinagat Islands)⑤.
March 27, 1521: Notices a fire in an island
identified as Mazaua (now Limasawa, Southern
Leyte)⑥.
March 28, 1521: Colambu, the rajah of Mazaua,
welcomes the expedition. He happens to know
Malay, the mother tongue of Enrique, servant of
Magellan.
March 29, 1521: Siaui, the rajah of Butuan, meets
Magellan, Colambu and Magellan enter into a
blood compact.
March 31, 1521: Colambu permits a Christian
mass to celebrate Christ’s resurrection.
April 4, 1521: Accompanied by Colambu, the
expedition leaves for Cebu and heads to Leyte
Island⑦, reaches the waters of Canigao (now in
Matalom, Leyte)⑧.
April 5, 1521: Sights the terrain of Baybay
(Leyte)⑨, spends a night in Gatighan
(approximately Himokilan, Hindang, Leyte)⑩,
feasts on a kabog (a megabat), and marvels at the
fauna of the place.
April 6, 1521: Colambu joins Magellan in the
Trinidad in the waters of Pozon (Ponson, now
under Pilar, Cebu)⑪, Poro (now a Cebu
town)⑫, and Ticobon (now San Francisco,
Cebu)⑬.
April 7, 1521: The expedition reaches Cebu⑭.
Colambu introduces Magellan to Humabon, the
rajah of Cebu. Humabon does not permit
Magellan to trade pending Magellan’s payment
of tribute.
April 8, 1521: Humabon and his council meet
with Magellan’s emissaries. The latter agree to
comply with the rajah’s conditions.
April 9, 1521: Humabon’s heir confers with
Magellan and is convinced of the merits of the
Christian virtues. Later on, Magellan promises
military protection and proclaims Humabon
sovereign in the region.
April 10, 1521: Humabon allows Magellan to
bury two of his men who recently died; Fr. Pedro
de Valderama, the expedition’s chaplain,
consecrates and erects a wooden cross on the
gravesite.
April 12, 1521: A makeshift platform is readied
at the consecrated site for the rite of baptism.
April 14, 1521: Fr. Valderama baptizes many
inhabitants; Juana, wife of Humabon, is charmed
by the image of the Santo Niño, which Magellan
later presents to her as a gift.
April 26, 1521: Humabon receives a report that
Lapulapu, a ruler of Mactan, refuses to recognize
the King of Spain.
April 27, 1521: Magellan proceeds to Mactan⑮.
A battle ensues, with Lapulapu emerging
victorious. Magellan is killed.
April 29, 1521: Lapulapu convinces Humabon to
kill Magellan’s remaining members. Enrique
hoodwinks Humabon into letting him escape
from the expedition.
May 1, 1521: Humabon’s men kill a number of
the expedition’s members at a banquet. The rest
of the expedition immediately leave Cebu and
reach Bohol waters⑯.
May 2, 1521: Off Bohol, Juan Carvalho becomes
the new captain-general of the expedition abaord
the Trinidad and orders the burning of the
Concepcion. Gonzalo Gomez de Espinosa is
promoted captain of Victoria.
May 1521: The remaining ships pass by
Panilongon (approximately Negros)⑰. Days
later, they reach Kipit (Labason, Zamboanga del
Norte)⑱. Calanao, the rajah of Kipit, receives
the expedition and enters into a blood pact with
Carvalho. The crewmen hear about Luzon here.
From Kipit, they proceed to Cagayan (now
Mapun Island, Tawi-Tawi)⑲. The battle-ready
inhabitants welcome them.
May-June 1521: The expedition further heads
northward and reaches Palawan (approximately
Aborlan town)⑳, but the locals drive them away.
June 1521: Transfers to Dyguasam (Saocao or
Tegozzao, now Sitio Tagusao, Barong-Barong,
Brookes’ Point, Palawan)㉑. The crewmen enjoy
the warm welcome of the people and meet
Bastiam, a Christian trader and a native of the
Maluku who knows Portuguese. An unnamed
ruler of Palawan enters into pact of brotherhood
with Carvalho.
June 21, 1521: The ships are left with no
translator and astronomer guiding them as they
leave the shores of Palawan and Bolava (Balabac,
Palawan)㉒ and sail for Brunei.
July 29, 1521: Off the shores of Brunei, the
expedition encounters a large armada of the
prince of Luzon, who happens to be the Brunei
sultan’s admiral. Captured, the prince of Luzon
bribes Carvalho for his freedom; the expedition
deposes Carvalho and places him behind bars.
Espinosa is then named the new captain-general
of the expedition, while Juan Sebastian Elcano
assumes his former position as the captain of the
Victoria. Later accounts identify the prince of
Luzon as Rajah Matanda of Manila.
September 30, 1521: While searching desperately
for food along the cape of Palawan (now
Buliluyan, Bataraza, Palawan)㉓, the expedition
encounters and abducts Tuam Mahamud, Muslim
ruler of Palawan.
October 1, 1521: Tuan Mahamud seals a bond of
friendship with Espinosa.
October 7, 1521: Tuan Mahamud furnishes the
expedition with 400 measures of rice, 20 goats,
20 pigs, and 150 chickens. Tuan Mahamud
retrieves his daggers and guns, and receives items
from Espinosa.
October 1521: The expedition passes by Sulu㉔
and Taghima (Basilan)㉕. Its crewmen marvel at
the 47 lbs. pearl in Sulu; head toward the waters
of Cault (now Cawit, Zamboanga City)㉖,
Subanin (approximately in Zamboanga City, a
noted Subanen territory)㉗, and Monoripa (now
Manalipa Island, Zamboanga City, where they
found boathouses)㉘. Off these waters, they
trade two large knives from Palawan for 17 libras
of cinnamon; decide not to anchor so as to take
advantage of the favorable wind going southeast.
They sight the Maguindanao Sultanate whose
capital is described as “a large city” (now
Cotabato City)㉙ and plan to look for a pilot to
help them reach the Maluku. They engage in a sea
encounter off Maguindanao and capture a large
Malay ship with relatives of the sultan of
Maguindanao aboard. A brother of the
Maguindanao sultan offers his services to the
expedition as pilot. The expedition then reaches
Benaian, a cape in Mindanao (approximately
Kamanga, Maasim, Sarangani)㉚, whose
inhabitants are described by Pigafetta as “shaggy
men” and “exceedingly great fighters and
archers”.
October 26, 1521: The expedition experiences a
“most furious storm” off Biraham Batolach
Island (actually Sarangani Cape in Batulaki,
Gian, Sarangani)㉛.
October 27, 1521: Heads toward Candighar
(Balut Island, Sarangani Municipality, Davao
Occidental)㉜ and lands in Sarangani Island (now
under Sarangani Municipality)㉝; takes two
pilots who help them reach the Maluku, their
ultimate objective.
October 28, 1521: Leaves the Philippine territory
for the Maluku.
II. Route of the Magallanes-Elcano
Expedition in the Philippines
A. Homonhon
Matapos magpalipas ng gabi sa katubigan ng
Suluan (bahagi ngayon ng Guiuan, Eastern
Samar), lumipat ang ekspedisyon sa Homonhon
at dito unang tumuntong sa kalupaan noong 17
Marso 1521. Tinawag nila itong acquada da ll
buoni segnialli (bukal ng magandang senyales)
dahil sa napakalinis nitong tubig. Habang
nagpapahinga, nakita silang hapo, may sakit, at
gutom ng mga taga-Suluan. Nakiusap sa mga ito
si Fernando Magallanes, pinuno ng ekspedisyon.,
na dalhan sila ng makakain at maiinom at kaniya
namang sinuklian ng iba’t ibang bagay noong 18
Marso 1521. Agad silang binigyan ng makakain
at maiinom ng mga taga-Samar na nangakong
babalik muli upang magdala ng dagdag pang
pagkain. Nilisan matapos makapagkarga ng mga
pangangailangan noong 25 Marso 1521.
B. Limasawa (Mazaua)
Mula sa kipot ng Surigao, tinungo ng
ekspedisyon ang pulo ng Mazaua (Limasawa,
Southern Leyte) matapos matanaw ang malaking
silab sa pulong ito noong gabi ng 27 Marso 1521.
Pinatuloy ni Colambu, raha ng Mazaua, ang
ekpedisyon at dumaong ang mga ito sa kanlurang
bahagi ng pulo noong 28 Marso 1521.
Napagtanto rito ni Fernando Magallanes, pinuno
ng ekspedisyon, na naikot na nila ang mundo
dahil nagkaintindihan sina raha Colambu at
Enrique de Malacca, tagasalin ng ekspedisyon.
gamit ang wikang Malayo. Nagsandugo sina raha
Colambu at Magallanes noong 29 Marso 1521.
Dito naganap ang misa ng Pasko ng muling
Pagkabuhay noong 31 Marso 1521. Nagdesisyon
ang ekspedisyon na tumungo ng Cebu matapos
mabalitaan ang aktibong kalakalan. Nilisan ang
Mazaua noong 4 Abril 1521.
Ang panandang pangkasaysayang ito ay
pinasinayaan bilang ambag sa paggunita sa ika-
500 anibersaryo ng unang pag-ikot sa daigdig.
C. Gatighan
Mula sa baybay (bahagi ngayon ng Leyte),
nagpalipas ng gabi ang ekspedisyon at ang
pangkat ni raha Colambu sa Gatighan (tinatayang
Himokilan, Hindang, Leyte) noong 5 Abril 1521.
Naisulat ni Antonio Pigafetta, tagapagtala ng
ekspedisyon, ang mga katutubong hayop dito
tulad ng mga malaking paniking kabog at iba’t
ibang uri ng ibon. Gaya ng tabon na ibinabaon
ang mga itlog nito sa buhangin. Nilisan ang
Gatighan upang tumungo ng Cebu noong 6 Abril
1521.
Ang panandang pangkasaysayang ito ay
pinasinayaan bilang ambag sa paggunita sa ika-
500 anibersaryo ng unang pag-ikot sa daigdig.
D. Cebu
Dumaong ang ekspedisyon sa Cebu, isang
aktibong pook-kalakalan na pinamumunuan ni
raha Humabon noong 7 Abril 1521. Nagpabinyag
ang raha at iba pang mamamayan bilang
Kristiyano noong 14 Abril 1521. Tinanggap din
ni Juana, asawa ni Humabon, ang imahen ng
Santo Niño mula kay Fernando Magallanes,
pinuno ng ekspedisyon. Tinanggap nila ang mga
ambag para sa paglalayag mula sa mga pinunong
kumilala sa kapangyarihan ni raha Humabon.
Matapos mapatay ng mga mandirigma ng Mactan
si Magallanes, hinalal bilang bagong pinuno ng
ekspedisyon si Duarte Barbosa noong 27 Abril
1521. Sumapi si Humabon sa mga taga-Mactan at
pinaslang ang ilan sa mga kasapi ng ekspedisyon
noong 1 Mayo 1521.
Ang panandang pangkasaysayang ito ay
pinasinayaan bilang ambag sa paggunita sa ika-
500 anibersaryo ng unang pag-ikot sa daigdig.
E. Mactan
Matapos ang binyagang Kristiyano sa Cebu
noong 14 Abril 1521, ipinasunog ni Fernando
Magallanes, pinuno ng eskpedisyon ang Bulaia
(Buaya, lungsod ng Lapu-lapu) dahil sa ‘di
pagkilala sa kaniya at sa kapangyarihan ni raha
Humabon. Ipinadala ni Zula, isa sa mga pinuno
ng Mactan, ang anak nito sa Cebu na siyang nag-
ulat kay Magallanes na ayaw kilalanin ni
Lapulapu, pinuno ng mactan, ang hari ng
Espanya at ang pagkakatalaga kay Humabon
bilang pinakamataas na pinuno ng Cebu at
Mactan. Dito naganap ang labanan kung saan
napatay ng mga mandirigma ng Mactan si
Magallanes noong 27 Abril.
Ang panandang pangkasaysayang ito ay
pinasinayaan bilang ambag sa paggunita sa ika-
500 anibersaryo ng unang pag-ikot sa daigdig.
F. Bohol
Agad na nilisan ng ekspedisyon ang Cebu
matapos paslangin ng mga Cebuano ang ilan sa
mga kasapi nito noong 1 Mayo 1521. Dumaong
sa katubigan ng Bohol (tinatayang Maribojoc,
Bohol) noong 2 Mayo 1521. Nahalal sl Juan
Carvalho, kapitan ng Concepcion, bilang bagong
pinuno ng ekspedisyon matapos paslangin si
Duarte Barbosa sa Cebu. Nahalal din si Gonzalo
Gomez de Espinosa bilang kapitan ng Victoria.
Ang barkong kalaunay tanging nakabalik sa
Espanya at nakaikot sa daigdig. Dahil sa kakaunti
na lamang ang mga kasapi ng ekspedisyon,
sinunog nila sa katubigan ng Bohol ang barkong
Concepcion. Mula rito, tinahak ng ekspedisyon
ang katubigan ng Panilongon (tinatayang Negros)
bilang pagpapatuloy sa paghahanap sa Maluku,
noo’y kilalang pinagmumulan ng mga Pampalasa
(bahagi ngayon ng Indonesya) noong Mayo 1521.
Ang panandang pangkasaysayang ito ay
pinasinayaan bilang ambag sa paggunita sa ika-
500 anibersaryo ng unang pag-ikot sa daigdig.
G. Kipit
Mula sa dako ng Panilongon (tinatayang Negros),
pansamantalang humimpil ang ekspedisyon sa
Kipit (bahagi ngayon ng Labason, Zamboanga
del norte) noong Mayo 1521. Inilarawan ito na
may mainam na daungan at mayaman sa ginto.
Nakipagsandugo si Calanao, raha ng Kipit, kay
Juan Carvallo, pinuno ng ekspedisyon. Mula rito,
tumuloy ang ekspedisyon sa kanilang
paghahanap sa Maluku, noo'y kilalang
pinagmumulan ng mga Pampalasa (bahagi
ngayon ng Indonesya). Dito nabalitaan ng mga
Espanyol ang tungkol sa aktibong
pakikipagkalakalan ng Luzon sa Ryukyu (bahagi
ngayon ng Okinawa, Hapon).
Ang panandang pangkasaysayang ito ay
pinasinayaan bilang ambag sa paggunita sa ika-
500 anibersaryo ng unang pag-ikot sa daigdig.
H. Cagayan (Mapun)
Pansamantalang nagpahinga ang ekspedisyon sa
Cagayan (ngayo’y Mapun, Tawi-Tawi) habang
tinatawid nila ang Dagat Sulu upang hanapin ang
Maluku, noo’y kilalang pinagmumulan ng mga
Pampalasa (bahagi ngayon ng Indonesya) noong
Mayo 1521. Inilarawan ang mga taga-rito bilang
mga Muslim at bilang matatapang na
mandirigma. Pinayuhan silang tumungo sa
Palawan upang doon makipagkalakalan ng mga
pangangailangan.
Ang panandang pangkasaysayang ito ay
pinasinayaan bilang ambag sa paggunita sa ika-
500 anibersaryo ng unang pag-ikot sa daigdig.
I. Palawan
Mula sa Cagayan (ngayo’y Mapun, Tawi-Tawi),
tumungo ang ekspedisyon sa Palawan (tinataya
ngayong Aborlan, Palawan). Sa unang tangka
nilang dumaong dito, itinaboy sila ng mga taga-
rito. Tinanggap naman sila ng maayos sa daungan
ng Dyguazam (Tegozzao sa mapa ni Antonio
Pigafetta at Saocao sa tala ni Francisco Albo).
Tinatayang Sitio Tagusao, Barong-Barong,
Brooke’s Point, Palawan. Inanyayahan sila ng
mga katutubo na tumungo sa Vay Palay Cucara
Caubam upang makipagkaibigan sa pinuno nito
si Juan Carvalho, pinuno ng ekspedisyon. Dahil
sa magagandang karanasan, inilarawan ni
Pigafetta ang Palawan bilang terra de pmissione
(lupaing pangako).
Ang panandang pangkasaysayang ito ay
pinasinayaan bilang ambag sa paggunita sa ika-
500 anibersaryo ng unang pag-ikot sa daigdig.
J. Maguindanao
Inilarawan ni Antonio Pigafetta, tagapagtala ng
ekspedisyon, ang Maguindanao bilang
mayamang lungsod at daungan, na tumutukoy sa
kasalukuyang lungsod ng Cotabato, dating sentro
ng Sultanato ng Maguindanao. Balak ng
ekspedisyon na maghanap dito ng gagabay sa
kanila patungo sa Maluku, noo’y kilalang
pinagmumulan ng mga Pampalasa (bahagi
ngayon ng Indonesya) noong Oktubre 1521. Sa
katubigan nito nakasagupa ng ekspedisyon ang
mga mandirigma ng Maguindanao. Isa sa nabihag
ng ekspedisyon ay ang kapatid ng pinuno ng
Maguindanao na nagsabing pamilyar ito sa
Maluku at itinuro ang direksyon patungo roon.
Ayon pa rito, kilala nito si Francisco Serrão, ang
Portuges na kaibigan ni Fernando Magallanes at
kumumbinsi dito na tumungo ng Maluku.
Ang panandang pangkasaysayang ito ay
pinasinayaan bilang ambag sa paggunita sa ika-
500 anibersaryo ng unang pag-ikot sa daigdig.
K. Batulaki
Mula sa Benaian (tinatayang tangos ng Kamanga,
Maasim, lalawigan ng Sarangani), binaybay ng
ekspedisyon ang Biraham Batolach (Batulaki,
Glan, lalawigan ng Sarangani) noong 26 Oktubre
1521. Nakaligtas ang ekspedisyon mula sa
malakas na bagyo. Isinulat ni Antonio Pigafetta,
tagapagtala ng ekspedisyon, na iniligtas sila nina
San Elmo, Santa Clara, at San Nicolas de
Tolentino sa sakunang ito. Nilisan ang Batulaki
noong 27 Oktubre 1521.
Ang panandang pangkasaysayang ito ay
pinasinayaan bilang ambag sa paggunita sa ika-
500 anibersaryo ng unang pag-ikot sa daigdig.
L. Sarangani
Huling bahagi ng kapuluan na dinaungan ng
ekspedisyon nasa katimugang dako nito ang
Maluku, noo’y kilalang pinagmumulan ng mga
Pampalasa (bahagi ngayon ng Indonesya).
Matapos ang unos sa Biraham Batolach
(Batulaki, Glan, lalawigan ng Sarangani) noong
26 Oktubre 1521, tinungo ng ekspedisyon ang
dako ng pulo ng Candighar (tinataya ngayong
Balot, bayan ng Sarangani, Davao Occidental) at
dumaong sa pulo ng Sarangani noong 27 Oktubre
1521. Dalawang mamamayan ng Sarangani ang
sapilitang ginawang piloto ng ekspedisyon sa
pagtunton sa Maluku. Nilisan ang Sarangani
patungong Maluku noong 28 Oktubre 1521.
Ang panandang pangkasaysayang ito ay
pinasinayaan bilang ambag sa paggunita sa ika-
500 anibersaryo ng unang pag-ikot sa daigdig.