COLEGIO DE STA.

TERESA DE AVILA
6 Kingfisher Street, Zabarte Subdivision, Kaligayahan
Novaliches, Quezon City 1123 Philippines

I. Layunin:

Matapos ang aralin, ang mga mag-aaral ay inaasahang:

a. naiuugnay ang kahulugan ng salita batay sa kayarian nito

b. natutukoy ang kayarian ng salita batay sa paksang tinalakay
c. nakapagbabahagi ng kaalaman sa kayarian ng salita
d. natutukoy ang kahulugan ng mga tambalang salita na nanatili ang kahulugan
e. nakapagbibibay ng mga bagong salita na binubuo ng tambalan, maylapi at inuulit
f. naipapahayag nang malinaw ang sariling opinyon sa paksang tinatalakay

Paraan sa pagtatalakay:

Ang talakayang ito ay sa pamamagitan ng synchronous o video conference

Oras :

 Ang talakayan ay magtatagal lamang sa loob nang 20 minuto hanggang 30 minuto.

 Ang Learning Kit ay dapat matapos o maipasa sa huling araw ng klase. (biyernes)
 Ang bawat sasagutang mga kasanayan ay maaaring magmumula sa libro o ibibigay
sa google classroom at ipapasa batay sa oras na nakalagay.

Sanggunian: IKALAWANG EDISYON: PINAGYAMANG PLUMA 9 ( AKLAT 1)

Pamamaraan

I. Panimulang Gawain

 Pagbati
 Panalangin
 Pagtatala ng liban
II. Pamamaraan
A. Pagganyak
 Criss Cross Game Puzzle: Ang mga mag-aaral ay gaganyakin sa tulong ng criss
cross na makikita sa kanilang mga screen.

Across
4. Dalawang magkaibang salita na pinagsama upang makabuo ng bagong salita
 Down
1. Binubuo ng salitang ugat at panlapi
2. Salitang ugat
3. Ang salitang ugat ay inuulit

B. Pagtatalakay

 Synchronous:
- Ang salita ay yunit ng wika na nagdadala ng kahulugan at binubuo ng isa
o higit pang morpema, na sama-samang magkakaugnay, at may halagang
ponetika.
- Tipikal na binubuo ang salitang ugat at mayroon o walang panlapi.
Maaring pagsamahin ang salita upang makabuo ng mga pananalita,
parirala, sugnay,at pangungusap.

Kayarian ng salita

1. Payak – ang salita ay binubuo lamang ng salitang-ugat. Ang salitang-ugat

ay batayang salita ng iba pang pinahabang mga salita. Samakatwid, ito ang
salita sa basal o likas na anyo – walang paglalapi, pag-uulit, o pagtatambal.

Mga Halimbawa:

Awit, bayani, watawat

2. Maylapi – ang salita ay binubuo ng salitang-ugat at mga panlapi. Ang mga

panlapi ay mga katagang idinaragdag sa unahan, sa gitna, o sa hulihan ng
mga salitang-ugat. May ibat’ibang uri ng mga panlapi.
a. Unlapi – ang panlapi ay matatagpuan sa unahan ng salitang-ugat.

Mga halimbawa:

Mahusay, palabiro, tag-ulan ,umasa

b. Gitlapi – ang gitlapi ay matatagpuan sa gitna ng salitang-ugat. Ang mga

karaniwang gitlapi sa Filipino ay –in- at -um-

Mga halimbawa:

Lumakad, pumunta, binasa, sumamba

c. Hulapi – ang hulapi ay matatagpuan sa hulihan ng salitang-ugat. Ang mga

karaniwang hulapi sa Filipino ay –an, -han, -in, at –hin.

Mga halimbawa:

Talaan, batuhan, sulatan, aralin, punahin, habulin

d. Kabilaan - ang kabilaan ay binubuo ng tatlong uri. Ito’y maaaring:

Mga Halimbawa:

Magandahan, pakihugasan

e. Laguhan - ang panlapi ay binubuo ng tatlong magkakaibang uri: unlapi,

gitlapi, at hulapi.

Mga halimbawa:

Pinagsumikapan, magdinuguan

3. Inuulit – ang buong salita o bahagi ng salita ay inuulit. May dalawang anyo
ng pag-uulit ng mga salita.

a. Inuulit na ganap – ang buong salita, payak man o maylapi ay inuulit.

Mga Halimbawa:

Araw-araw, gabi-gabi

b. Inuulit na di-ganap – bahagi lamang ng salita o parsyal ang inuulit.

Mga Halimbawa:

Lilima, aabangan
 4. Tambalan – ang salita ay binubuo ng dalawang magkaibang salitang
pinagsama upang makabuo ng bagong salita. May dalawang uri ng
tambalang salita:

a. Tambalang salitang nanatili ang kahulugan

Mga Halimbawa:

isip-bata (isip na gaya ng bata)

buhay-mayaman (buhay ng mayaman)

abot-tanaw (abot ng tanaw)

sulat-kamay (sulat ng kamay)

TANDAAN: Ang gitling sa pagitan ng dalawang salitang pinagtambal ay

kumakatawan sa nawawalang kataga sa pagitan ng pinagtambal na salita

b. Tambalang salitang nagbibigay ng bagong kahulugan

Mga Halimbawa:

hampaslupa (taong napakahirap ng buhay)

dalagangbukid (isang uri ng isda)

talasalitaan (bokabularyo)

hanapbuhay (trabaho)

III. Paglalapat

 Asynchronous:

1. Pagtukoy sa natutuhan sa paksang tinalakay.

Panuto: Sumulat ng isang sanaysay na may limang talataan batay sa

paksang tinalakay, at itala kung bakit mahalaga ang kayarian ng salita sa
pang-araw-araw na buhay

Pamantayan sa pagbibigay ng grade

Pamantayan Pokus Pagmamarka

Nilalaman Umangkop ang mga 50
inilagay sa sanaysay
batay sa hinihingi ng
panuto.
 Presentasyon Mahusay na nagamit 50
ang kayarian ng salita
Kabuuan 100

2. Pagbabahagi ng kaalaman sa paksa.

Panuto: Gumawa ng isang video presentation gamit ang Tiktok na

tumatalakay sa kayariaan ng salita.

3. Magbigay ng mga bagong salita na binubuo ng tambalan, maylapi at inuulit at

gamitin bilang halimbawa sa gagawing video presentation.

Pamantayan sa pagbibigay ng grade

Pokus Pagmamarka
Nilalaman Umaangkop sa hinihingi ng 50
panuto
Presentasyon Mahusay na 50
pagpapaliwanag sa mga
punto ng paksa at pagiging
malikhain sa paglikha ng
presentasyon
Kabuuan 100

IV. Pagtataya

Sumulat ng maikling sanaysay na may kinalaman sa presyo ng bilihin, gabay ang

paggamit ng kayarian ng salita.

V. kasunduan/Pagpapayaman sa kaalaman

Magbasa ng mga akda na magpapayaman sa kaalaman gamit ang paksang

tinalakay. Ihayag nang malinaw ang sariling opiniyon at karanasan sa pagpapayaman ng
kaalaman sa susunod na pagkikita.

Efren D.Tumampil
Bsed Filipino IV Sr. Kenneth Batang
Mentor/CT