«Η Έβδομη ημέρα της δημιουργίας»9 Μαρτίου 2020

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ:

«ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ»

Θεματική Ενότητα : ΕΛΠ44- ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ

(1600-1940) - ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
Τμήμα: ΗΛΕ42

Θέμα 3ης Εργασίας:

«Η Έβδομη ημέρα της δημιουργίας»

Όνομα : Ρεράκη Λιάνα

9/03/2020

Καθηγήτρια Σύμβουλος : Στούρνα Αθηνά

Ακαδημαϊκό έτος : 2019-20

1
«Η Έβδομη ημέρα της δημιουργίας»9 Μαρτίου 2020

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ……………………………………………………………… σελ. 3

Βασικές θεματικές και φιλμικοί χώροι στην Έβδομη ημέρα της δημιουργίας σελ.

Απόκλιση από το τυπικό μελόδραμα …………………………………. σελ.

Στοιχεί επίκαιρα της Έβδομης ημέρας της δημιουργίας ……………….. σελ.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ……………………………………………………..…

σελ.10

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ …………………………………………………..…….…. σελ.

11

ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ …………………………………………………….. σελ.

12

2
«Η Έβδομη ημέρα της δημιουργίας»9 Μαρτίου 2020

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ο ελληνικός κινηματογράφος αναφέρεται κυρίως στις δεκαετίες μετά το 1940, όπου

υπήρξε μια συστηματικότερη παραγωγή ταινιών και ιδίως στις «χρυσές» δεκαετίες
του 1950 και 1960, την λεγόμενη κλασική περίοδο του κινηματογράφου, όπου η
ποσοτική παραγωγή ταινιών είχε φτάσει στο ζενίθ της. Η κατοχή και ο
αντιφασιστικός πόλεμος είχαν ήδη δώσει το στίγμα τους, η δημιουργία του ΕΑΜ και
ο Εμφύλιος πόλεμος είχαν ως κύριο χαρακτηριστικό την παρέμβαση των μαζών και
την πλήρη ανατροπή του προπολεμικού σκηνικού. Αυτή η ανατροπή είχε ως κεντρικό
άξονα την ανατροπή του πλαισίου των αντιλήψεων και αναπαραστάσεων που διέπουν
την εικόνα της μάζας ως προς την καθημερινή ζωή, εστιάζοντας σε μια λαϊκή
συνείδηση και στοχεύοντας στη δημιουργία μιας λαϊκής μνήμης. Μέσω του
κινηματογράφου, αναπαράγονται οι φαντασιακές ταυτίσεις που συνδέουν την έννοια
της κοινής παρακαταθήκης συλλογικών βιωμάτων με το κοινό φορτίο μνήμης,
αποτελώντας ένα πεδίο αναφοράς για τον εγχώριο κινηματογράφο. Το πέρασμα από
το στάδιο της βιοτεχνίας σε αυτό της βιομηχανικής παραγωγής, η στρεβλή ανάπτυξη
της οικονομίας σε συνδυασμό με την κρατική αδιαφορία και η διαδικασία
μικροαστικοποίησης μεγάλου μέρους του πληθυσμού, οδήγησαν στην τυποποίηση
και την άκρατη εμπορικότητα του κινηματογραφικού προϊόντος, εστιάζοντας κατά
βάση στην ποσοτική παραγωγή, τόσο στη «φαρσοκωμωδία» όσο κα στο

3
«Η Έβδομη ημέρα της δημιουργίας»9 Μαρτίου 2020

«μελόδραμα», τα δημοφιλέστερα κινηματογραφικά είδη της εποχής. Πάρα ταύτα,

υπήρξαν και περιπτώσεις ταινιών που παρουσίασαν αρκετές διαφοροποιήσεις από το
τυποποιημένο είδος ταινιών, όπως η Έβδομη ημέρα της δημιουργίας (1966), σε
σκηνοθεσία Βασίλη Γεωργιάδη και σενάριο Ιάκωβου Καμπανέλλη. 1

Στην παρούσα εργασία, η οποία χωρίζεται σε τρία κεφάλαια, θα ακολουθήσει στο

πρώτο κεφάλαιο η ανάλυση των βασικών θεματικών και των φιλμικών χώρων της
Έβδομης ημέρας της δημιουργίας, αναπτύσσοντας ταυτοχρόνως και τις ιδεολογικές
λειτουργίες τους. Έπειτα, στο δεύτερο κεφάλαιο, θα αιτιολογηθεί η απόκλιση της
ταινίας αυτής από τον κανόνα του μελοδράματος, και, στη συνέχεια, στο τρίτο
κεφάλαιο, θα αναδειχθούν τα στοιχεία της ταινίας που την καθιστούν επίκαιρη.

ΒΑΣΙΚΈΣ ΘΕΜΑΤΙΚΈΣ ΚΑΙ ΦΙΛΜΙΚΟΊ ΧΏΡΟΙ ΣΤΗΝ ΈΒΔΟΜΗ ΗΜΈΡΑ

ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΊΑΣ

Στην ελληνική κοινωνία της μεταπολεμικής περιόδου, ο μικροαστισμός είναι

ανιχνεύσιμος ως πραγματικότητα και ως ιδεολογία. Η οικονομική κρίση έχει
οδηγήσει αρκετό εργατικό δυναμικό σε μαζική μετανάστευση. Η εσωτερική
μετανάστευση και η μεταφορά της πρωτεύουσας στην Αθήνα έχει καταστήσει τον
μικροαστό κυρίαρχο τύπο της ελληνικής κοινωνίας, καθορίζοντας την πολιτική,
οικονομική και πολιτιστική της φυσιογνωμία. Δίχως ιδιαίτερη ταξική συνείδηση και
συγκροτημένη ιδεολογία, κινείται εντός σχηματικών, ελαστικών και φαντασιακών
πλαισίων, με μόνιμη επιδίωξη την κοινωνική του ανέλιξη, απορρίπτοντας
οποιαδήποτε δυνατότητα βελτίωσης της θέσης του που τον προσγειώνει στην
ρεαλιστική πραγματικότητα και ενδεχομένως του στερεί κάθε ευκαιρία για προβολή
του εγώ του. Παρόλα αυτά όμως, ο κοινωνικός ιστός διατηρείται ισχυρότατος και η
αλληλεγγύη της «γειτονιάς» των προαστίων της Αθήνας παραμένει ζωντανή.2

Αυτός ακριβώς ο τύπος της ελληνικής πραγματικότητας, ο τύπος του μικροαστού

αντανακλάται και στο κινηματογραφικό γίγνεσθαι. Η Έβδομη ημέρα της δημιουργίας,
η οποία παραστάθηκε αρχικά το 1956 στο Εθνικό Θέατρο και το 1966 προβλήθηκε
στον κινηματογράφο, αποτελεί αδιαμφισβήτητα μια παραγωγή αξιώσεων, ένα
αξιοθαύμαστο πιστό αντίγραφο της μεταπολεμικής κοινωνίας –κι όχι μόνο-, παρότι
1
Κοκκώνης 2001, 345-347‧ Αθανασάτου 2001, 77-79, 95, 103‧ Γραμματάς 2002, 253
2
Γραμματάς 2002, 253-254

4
«Η Έβδομη ημέρα της δημιουργίας»9 Μαρτίου 2020

δεν γνώρισε την εμπορική επιτυχία που της άξιζε. Αντανακλά το πορτρέτο της
νεολαίας που σπεύδει να αρπάξει ευκαιρίες και να γευτεί τα αγαθά της
μεγαλουπόλεως. Υπάρχει η μερίδα των νέων που επιβιώνουν με ανέντιμα μέσα και
υπάρχει και η άλλη μερίδα των αγνών και απροσγείωτων νέων, που ζουν με
υπέρμετρες φιλοδοξίες και φουσκωμένο εγωισμό, που λαχταρούν να φτάσουν
γρήγορα στην κορυφή, δίχως στην πραγματικότητα να διαθέτουν τα απαιτούμενα
εφόδια, είτε αυτά είναι μορφωτικά είτε κοινωνικά και οικογενειακά. Θα μπορούσαμε
να συνοψίσουμε αυτά τα πρώτα συμπεράσματα μέσα σε μια μόνο φράση που
ακούγεται μέσα στο έργο από τον κεντρικό ήρωα, τον Αλέκο, και, αντικατοπτρίζει
όλη αυτή την πραγματικότητα των νέων της εποχής. Είναι η στιγμή της ύψιστης
απογοήτευσής του και της εξομολόγησης του προβλήματός του, λέγοντας «Είμαι
πάρα πολύς για να γίνω ένα τίποτα, και πολύ λίγος για να γίνω κάτι».3

Σε αυτό το σημείο θα διαπιστώσουμε ότι υπάρχουν δυο αντικρουόμενα σημεία στην

ταινία. Από τη μια, κυριαρχεί ο μικροαστός του μεταπολεμικού θεάτρου που έχει
εγκατασταθεί σε μια λαϊκή φτωχογειτονιά της Αθήνας, εγκαταλείποντας την πατρίδα
του για μια καλύτερη τύχη. Ο φιλμικός τόπος, στον οποίο λαμβάνει χώρα η ταινία
είναι ακριβώς αυτή η «γειτονιά», η «αυλή» μιας περιθωριοποιημένης περιοχής της
Αθήνας, που αναδεικνύεται σε ιδεολογικό σύμβολο της κοινωνικής του θέσης και της
υπαρξιακής του κατάστασης. Ο κεντρικός ήρωας είναι ο αντιπροσωπευτικός τύπος
της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας, μιας πραγματικότητας που συντρίβει
κάθε όνειρο και φιλοδοξία, που αποτελεί τροχοπέδη για κάθε προσπάθεια ανέλιξης
και κοινωνικής προόδου. Αυτό το αντιλαμβανόμαστε σε μια συγκλονιστική σκηνή,
όταν ο κεντρικός ήρωας θα συντρίψει τη μακέτα του, εκφράζοντας με αυτόν τον
τρόπο τη συντριβή των ίδιων του των ονείρων. Την πιο συνταρακτική σκηνοθετική
εικόνα όμως την αποτελεί το «γκρέμισμα» του Αλέκου από την οικοδομή. Η σκηνή
αυτή λειτουργεί αναντίρρητα ως ιδεολογικό σύμβολο του μικροαστισμού,
εκφράζοντας τον φόβο προλεταριοποίησης και την έντονη επιδίωξη κοινωνικής
καταξίωσης.4

Από την άλλη μεριά, βλέπουμε τον Αλέκο να οδηγείται σε έναν φανταστικό κόσμο, ο
οποίος εκφράζεται μέσα από την οικοδομική ανασυγκρότηση και την «ευημερία» της
Αθήνας. Ο φανταστικός αυτός κόσμος απεικονίζεται σε αποσπασματικά πλάνα με

3
Γεωργιάδης-Γεωργιάδου 1999, 24-25‧ Καμπανέλλης 1999, 43
4
Πούπου 2011, 50‧ Γραμματάς 2002, 257‧ Γραμματάς 1995, 29

5
«Η Έβδομη ημέρα της δημιουργίας»9 Μαρτίου 2020

κυρίαρχους φιλμικούς χώρους τα εμβληματικά σημεία της Αθήνας, που αποτελούν

προϊόντα της πολιτισμικής μας κληρονομιάς και δημοφιλείς τουριστικούς
προορισμούς, όπως είναι ο Λυκαβηττός και τα διάφορα ιστορικά μνημεία, όπως είναι
η Ακρόπολη και το μνημείο του Παρθενώνα. Αυτοί οι φιλμικοί χώροι, που
αντανακλούν τόσο την οικοδομική ανασυγκρότηση της πρωτεύουσας και την
οικονομική ευημερία όσο και την βιομηχανική και τεχνολογική εξέλιξη, μέσα στον
ίλιγγο της προόδου που σημειώνεται στις μεγαλουπόλεις, δημιουργούν τον
φαντασιακό κόσμο του κεντρικού ήρωα, ο οποίος συμπαρασύρει στη συνέχεια και
τους δικούς του ανθρώπους. Εκεί, σε αυτούς τους χώρους, θα κυριαρχήσει ο πλαστός
και ιδανικός κόσμος του ψέμματος, που όμως διαθέτει και κάποια στοιχεία ηρωισμού.
Είναι σπουδαίο πράγμα το να φιλοδοξεί κάποιος να υψώσει το ανάστημά του και να
ανοίξει τα φτερά του επιδιώκοντας την κορυφή, ενώ παράλληλα αισθάνεται το
έδαφος να χάνεται κάτω από τα πόδια του. Είναι ο κόσμος των νέων, που
χαρακτηρίζεται από τόλμη και δύναμη ψυχής, μέσα σε ένα πνεύμα αισιοδοξίας,
υπεροψίας και ουτοπίας πολλές φορές, αγνοώντας τους πραγματικούς κινδύνους και
την απότομη προσγείωση. Είναι ένας κόσμος ονειροπόλος, τον οποίο οι κεντρικοί
ήρωες τον επικαλούνται ως πραγματικό, προκειμένου λειτουργήσει ως άμυνα, ως
καταφύγιο απέναντι στις πραγματικές αντιξοότητες της ζωής, όπως την ανεργία, το
αβέβαιο μέλλον, την «αυλή» με τα στενά της περιθώρια και την υπερπροστασία του
γονιού. Που δίχως αυτόν τον κόσμο όμως, δεν υπάρχει η ελπίδα, το όνειρο και η
προοπτική για ένα καλύτερο μέλλον, για μια καλύτερη κοινωνία. 5

Σε αυτόν τον άναρχο αυθορμητισμό των νέων, προσπαθεί συνεχώς να βάλει φρένο ο
δικηγόρος, γείτονας και φίλος των ηρώων, ο οποίος αποτελεί αυτό το ιδεολογικό
εργαλείο, από το οποίο θα εισακουστούν όλες οι μεγάλες αλήθειες της ζωής. Με τη
σοφία του και την πείρα που διαθέτει, με φόντο τα νομικά βιβλία του, επιχειρεί με τον
τρόπο του να προσγειώσει και να επηρεάσει θετικά τον κεντρικό ήρωα.

Ο πραγματικός όμως πρωταγωνιστής της ταινίας είναι το φόντο, δηλαδή η μοντέρνα

πολιτεία σε όλο της το μεγαλείο και σε όλες της τις εκφάνσεις. Είναι αυτό το
ορμητικό ρεύμα, που εκφράζεται με μια συνεχή και ακατάπαυστη ένταση μέσα στο
έργο, με τις αμέτρητες φιλμικές εναλλαγές, τις διαδοχικές εικόνες κεντρικών
λεωφόρων της Αθήνας, όπως την Βασιλίσσης Σοφίας ή την Πανεπιστημίου με τις
φοιτητικές πορείες και διαδηλώσεις, που συμπαρασύρει όλους τους γύρω του. Είναι
5
Γραμματάς 2002, 257‧ Πούπου 2011, 41‧ Γεωργιάδης-Γεωργιάδου 1999, 25

6
«Η Έβδομη ημέρα της δημιουργίας»9 Μαρτίου 2020

η αέναη και διαρκής κίνηση προς τα εμπρός, που δεν κοιτάζει πίσω, που οδεύει με
γοργούς ρυθμούς, όπως και η πρόοδος και η ανάπτυξη της μεταπολεμικής κοινωνίας,
που είναι παρούσα σε όλες τις εκφάνσεις της ταινίας, δίνοντας ρυθμό και χρώμα στο
σενάριο.6

ΑΠΌΚΛΙΣΗ ΑΠΌ ΤΟ ΤΥΠΙΚΌ ΜΕΛΌΔΡΑΜΑ

Κατά τη δεκαετία 1960-1970, η έκρηξη που σημειώθηκε στις κινηματογραφικές

παραγωγές είχε σαν συνέπεια την συντριπτική τυποποίηση του είδους. Το κύριο
παραγόμενο κινηματογραφικό είδος της περιόδου είναι το μελόδραμα, δηλαδή εκείνο
το δραματικό έργο, που χαρακτηρίζεται από συνταρακτικά και συγκινησιακά
επεισόδια, συνοδευόμενο πάντα από το τυπικό αίσιο τέλος. Το μελόδραμα
χρησιμοποιήθηκε ως ιδανική φόρμα για την εξιστόρηση των καημών ενός
βασανισμένου λαού, με αρκετά στοιχεία μανιχαϊσμού, δηλαδή αντίθεσης και
υπερβολής, άσπρου-μαύρου, ακεραιότητας, μονολιθικότητας και αιφνίδιων
συμβάντων. Τα βασικά στοιχεία του είδους περιλαμβάνουν είτε ένα μυστικό, το
οποίο σε κάποια ύψιστη στιγμή αποκαλύπτεται, είτε κινούνται γύρω από μια
παρεξήγηση, είτε αφορούν σε μια αρρώστια ή σε κάποιο ατύχημα.7

Η περίπτωση της εξεταζόμενης ταινίας του Ιάκωβου Καμπανέλλη παρουσιάζει

αρκετές διαφοροποιήσεις ως προς αυτό το τυποποιημένο είδος ταινιών,
αναδεικνύοντας με αυτόν τον τρόπο την σπουδαιότητά της και την ξεχωριστή της
θέση στον ελληνικό κινηματογράφο. Η δραματουργία του Καμπανέλλη εστιάζει στη
σύγχρονη Ελλάδα του νεοέλληνα, στον άνθρωπο της σύγχρονης εποχής και τους
προβληματισμούς του μέσα στο πέρασμα του χρόνου και του χώρου του νεότερου
ελληνισμού. Κατά συνέπεια, η πορεία του πολιτισμού και του κόσμου, η πορεία της
Ιστορίας μέσα στο χρόνο, συγκεκριμενοποιείται και εκκοσμικεύεται στη νεότερη
μεταπολεμική Ελλάδα. Οι ήρωες της ταινίας είναι οι μικροαστοί, καθημερινοί

6
Γεωργιάδης-Γεωργιάδου 1999, 25‧ Δελβερούδη 1994, 182, 193-194
7
Αθανασάτου 2001, 97‧ Κοκκώνης 2001, 347‧ Καρακίτσου-Douge 2002, 38-39

7
«Η Έβδομη ημέρα της δημιουργίας»9 Μαρτίου 2020

άνθρωποι που ζουν και αγωνίζονται για ένα καλύτερο αύριο, διεκδικώντας μια θέση
στην ιστορία, δίχως όμως σχεδόν ποτέ να το κατορθώνουν. Εξαιτίας των πανίσχυρων
κρατικών μηχανισμών, των απρόσωπων κοινωνικών νόμων και των δυνάμεων του
συστήματος, παραμένουν συνεχώς στο παρασκήνιο των εξελίξεων.8

Η πρώτη βασική απόκλιση από το τυπικό μελόδραμα είναι η ανατροπή του τυπικού
και κλειστού αίσιου τέλους. Ενώ το μελόδραμα είθισται να έχει πάντα αίσιο τέλος,
στην Έβδομη ημέρα της δημιουργίας συμβαίνει το αντίθετο. Ο θάνατος του κεντρικού
ήρωα στο τέλος της ταινίας, συνεπάγεται και το τέλος των ονείρων, των φιλοδοξιών
και των στόχων του. Συνεπώς, η αδυναμία του μικροαστού να ξεφύγει από τα πλαίσια
της κοινωνικής του υποβάθμισης επιβεβαιώνεται.9

Τα στοιχεία που δεσπόζουν στο έργο και ανατρέπουν τα δεδομένα των εμπορικών
κινηματογραφικών παραγωγών της εποχής, είναι στοιχεία αμφιθυμίας, απόκλισης και
ανατροπής παγιωμένων κλισέ και χαρακτήρων τύπου, τα οποία παραπέμπουν σε
έναν διάχυτο ριζοσπαστισμό, που παρουσιάζεται ως κοινωνικό φαινόμενο. Το έντονο
δημοκρατικό αίσθημα της περιόδου αναβίωσε την καλλιτεχνική ευαισθησία στο
κινηματογραφικό γίγνεσθαι, το οποίο μίλαγε τη γλώσσα του κοινού. Το νέο στρώμα
των μικροαστών και φοιτητών, διαμόρφωσε μια κουλτούρα που περιείχε πολιτιστικά
στοιχεία αισθητισμού και πολιτικοποίησης ταυτοχρόνως. Έτσι λοιπόν προκύπτουν οι
ταινίες της έντεχνης και ποιοτικής λαϊκότητας, όπως την Έβδομη ημέρα της
δημιουργίας, που αναδεικνύονται ως ξεχωριστές και αυτοτελείς κατηγορίες ταινιών
στη δύσκολη αυτή σύζευξη ανάμεσα στην τέχνη και την εμπορικότητα, θέτοντας
νέους όρους στις σχέσεις ποιότητας/τέχνης-εμπορικότητας. Έτσι, λοιπόν, σε όλες τις
εκφάνσεις της ταινίας θα επικρατήσει αυτό το αίσθημα της αμφιθυμίας, το οποίο
εκφράζεται μέσω των αντικρουόμενων διπλών συναισθημάτων που δημιουργεί ο
κόσμος του ψέματος και της ουτοπίας ενός άπιαστου ονείρου από τη μια σε
αντιδιαστολή με τις προεκτάσεις του μικροαστισμού και τις συνέπειές του από την
άλλη. Παράλληλα, οι διαδηλώσεις και οι φοιτητικές πορείες σε κεντρικές αθηναϊκές
λεωφόρους, περιέχουν στοιχεία έντονου ριζοσπαστισμού ως ιδεολογία, που
διαμορφώθηκε σε αυτό το ιδιαίτερο είδος ταινιών.10

8
Καμπανέλλης 1999, 43‧Γραμματάς 1995, 28-29
9
Γραμματάς 2002, 257‧ Αθανασάτου 2001, 97, 103
10
Αθανασάτου 2001, 103-104‧ Πούπου 2011, 43

8
«Η Έβδομη ημέρα της δημιουργίας»9 Μαρτίου 2020

Έπειτα, η ταινία αποτέλεσε μια πιστή απεικόνιση της μεταπολεμικής εποχής,

ρεαλιστικά αποδιδόμενης, αποφεύγοντας την εξιδανίκευση και την ωραιοποίηση, με
λαϊκές εικονογραφίες. Οι εικόνες της καθημερινής ζωής και βιοπάλης του
μικροαστού απαρτίζουν ολόκληρο το έργο. Σκηνές από σκληρές συνθήκες εργασίας
στην οικοδομή, εικόνες από την εργατική τάξη στη βιομηχανική παραγωγή, όπως και
η ρεαλιστική προσέγγιση του συνεχούς και αδιάκοπου αγώνα για βιοπορισμό σε μια
φτωχογειτονιά της Αθήνας, προσδίδουν ακόμη μεγαλύτερη ιδιαιτερότητα στην
παραγωγή του είδους.11

Μέσα όμως στην ύψιστη προσπάθεια ανταπόκρισης στις αντίξοες συνθήκες της ζωής,
το στοιχείο της αλληλεγγύης και της ανθρωπιάς κάνει την εμφάνισή του, δίνοντας μια
εξέχουσα θέση στην ταινία. Την ύστατη στιγμή της κορύφωσής της, που σημειώνεται
με το θάνατο του κεντρικού ήρωα, η «φτωχογειτονιά», η «αυλή», θα δηλώσει όλο το
παρόν της, ως συμπαραστάτης του ανθρώπινου πόνου και της ανεξίτηλης θλίψης,
προσδίδοντας τη θετική όψη του λαϊκού στρώματος. Κατά τον ίδιο τρόπο, η σύζυγος
του Αλέκου, η Χριστίνα, με δύναμη, σθένος και ομορφιά στην ψυχή, θα στηρίξει τον
αγαπημένο της άντρα μέχρι τέλους, ακόμη και στο ψέμα. Αντιστοίχως, ο πατέρας,
υπομένει σιωπηρά όλα τα ξεσπάσματα του παιδιού του, ως κυματοθραύστης και
παθητικός δέκτης της οργής του.12

ΣΤΟΙΧΕΊ ΕΠΊΚΑΙΡΑ ΤΗΣ ΈΒΔΟΜΗΣ ΗΜΈΡΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΊΑΣ

Ο μικροαστισμός, που, όπως είδαμε, κυριαρχεί στο μεταπολεμικό θέατρο, αλλά και
σε προγενέστερες περιόδους και κινείται στα όρια αρπαγής και βολέματος, αποτελεί
αναμφισβήτητα δείκτη της σύγχρονης πραγματικότητας, ανταποκρινόμενος άριστα
στα σημερινά ελληνικά κοινωνικά δεδομένα. Το γεγονός αυτό, αντανακλάται σε
μέγιστο βαθμό στον συγκλονιστικό μονόλογο-ξέσπασμα του δικηγόρου στο φινάλε,
που διαδραματίζεται μπροστά στα νομικά του βιβλία. Αναφερόμενος στην εφημερίδα
της κυβερνήσεως, το αστικό, το οικογενειακό, το οικονομικό και πάσης φύσεως
δίκαιο, μονολογεί: «Τι του έλειπε για να προκόψει; Ούτε βλάκας αλλά ούτε ανάπηρος
ήταν. Κι όμως όλα του έλειπαν! Διότι το παν είναι η μεγάλη συντροφιά. Η μεγάλη
11
Αθανασάτου 2001, 103
12
Αθανασάτου 2001, 103

9
«Η Έβδομη ημέρα της δημιουργίας»9 Μαρτίου 2020

βοήθεια στο όνειρο του καθενός. Αυτό το απλό, το ΄είσαι άξιος, τι θες να γίνεις’; Αυτό
το ‘πέρασε νέε μου, τράβα το δρόμο σου και μη φοβάσαι. Εδώ είμαστε εμείς 8.000.000
Έλληνες’. Αλλά που; Ερημιά! Κανείς για κανέναν! Καμία έφεση! Μόνο
μικροεπαγγελματίες! Όλοι μικροεπαγγελματίες και μικροϊδιοκτήτες! Ένα βρωμερό
μικρομάγαζο! Μια ζωή πλασαρισμένη σε μειοδοσία».13

Οι ίδιες ανησυχίες δεσπόζουν και σήμερα στη μεγάλη μερίδα των νέων, η οποία
αποτελεί τη συνέχεια του ελληνικού λαού, τα όνειρα και τις ελπίδες για ένα
καλύτερο αύριο, ενδεχομένως διαφορετικό και καλύτερο από αυτό που βίωσαν οι
προηγούμενες γενιές. Δυστυχώς, όμως, η πλειοψηφία των νέων, θα βιώσουν με τον
ίδιο ακριβώς τρόπο το «γκρέμισμα» των φιλοδοξιών τους, την κατάρρευση του
ονείρου τους, την απογοήτευσή τους. Και ο λόγος θα παραμείνει ο ίδιος. Η έλλειψη
της μεγάλης βοήθειας, κυρίως από το στενό οικογενειακό περιβάλλον, που αδυνατεί
να ανταπεξέλθει και που αποτελεί εν τέλει τον πρωταρχικό παράγοντα κοινωνικής
ανόδου για την ελληνική κοινωνία. Τουλάχιστον, όμως, η οικογενειακή αλληλεγγύη,
αν μη τι άλλο, παραμένει το ίδιο ζωντανή και παρούσα, έτοιμη να δεχτεί όλα τα
ξεσπάσματα του νέου .

Η ανεργία στη μεταπολεμική εποχή, που προέκυψε κυρίως από την μαζική
μετανάστευση και δει την εσωτερική μετανάστευση και μεταφορά του εργατικού
δυναμικού στην πρωτεύουσα των Αθηνών, εξακολουθεί να υφίσταται ακόμη και
σήμερα, και, μάλιστα, σύμφωνα με έρευνες, έχει τα υψηλότερα ποσοστά σε
ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, με την πραγματική ανεργία να ανέρχεται στο
29,6% και τη μακροχρόνια ανεργία πάνω από 70%. Τα αίτια που έχουν οδηγήσει σε
αυτά τα ποσοστά ανεργίας είναι κατά κύριο λόγο η οικονομική κρίση που επήλθε
στην ελληνική οικονομία την τελευταία δεκαετία, καθώς και πολιτικές και
οικονομικές σκοπιμότητες. Έπειτα, στη σημερινή Ελλάδα, η διατήρηση της ανεργίας
σε υψηλά ποσοστά αποτέλεσε μέσο πίεσης προς τους εργαζομένους με σκοπό τις
χαμηλές έως εξευτελιστικές απολαβές, οι οποίες δεν υπερβαίνουν συνήθως τα 800€.
Το «ρουσφέτι», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται και στην ταινία που εξετάσαμε,
επικρατεί ακόμη και στις μέρες μας, δίνοντας στον όρο «αναξιοκρατία» τον
πρωταγωνιστικό ρόλο σε όλους τους τομείς της ελληνικής κοινωνίας.14

13
Γραμματάς 2002, 257
14
Η εφημερίδα των συντακτών 2017

10
«Η Έβδομη ημέρα της δημιουργίας»9 Μαρτίου 2020

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Συμπερασματικά, αναλύσαμε στην πρώτη ενότητα τις βασικές θεματικές της

Έβδομης ημέρας της δημιουργίας, που εκφράστηκαν μέσω των αντίστοιχων φιλμικών
χώρων και προσδιορίσαμε την ιδεολογική λειτουργία τους. Στη συνέχεια,
αναφερθήκαμε στο μελόδραμα, ως υποείδος των κινηματογραφικών ταινιών της
μεταπολεμικής εποχής, δίνοντας έναν πρώτο ορισμό. Έπειτα, εντοπίσαμε τα στοιχεία
εκείνα της ταινίας, τα οποία αποκλίνουν από το τυπικό είδος του μελοδράματος και
παράλληλα αναδείξαμε τα σημεία της ταινίας που την καθιστούν επίκαιρη και τα
εντάξαμε στη σημερινή εποχή. Αδιαμφισβήτητα, η ταινία αποτέλεσε μια
αριστουργηματική παραγωγή του μεταπολεμικού κινηματογράφου, άρτια
αποδιδόμενης, με ρεαλιστικότατη απεικόνιση, με αρκετά στοιχεία διαχρονικότητας, η
οποία σίγουρα καταφέρνει να αγγίξει όλες τις κοινωνικές τάξεις όλων των εποχών.

Βιβλιογραφία

 Αθανασάτου Γιάννα, «Ο Ελληνικός μεταπολεμικός κινηματογράφος, 1950-1970»,

στο Νεοελληνικό θέατρο (1600-1940) - Κινηματογράφος, Ο ελληνικός
Κινηματογράφος, τόμος Β’, ΕΑΠ, Πάτρα 2001, σ. 75-120.
 Γεωργιάδης Βασίλης-Γεωργιάδου Μιρέλλα, «Η Δημιουργία, μετά από
αναζητήσεις δύο ετών έγινε πλέον ταινία», στο επιμ. Σολδάτος Γιάννης-
Κυριακίδης Αχιλλέας: 40ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, Βασίλης Γεωργιάδης 40ο,
έκδοση του ΦΚΘ της Πανελλήνιας Ένωσης κριτικών Κινηματογράφου και
Αιγόκερως, Αθήνα 1999, σ. 24-25.
 Γραμματάς Θόδωρος, «Χρονικότητα του είναι και διαχρονικότητα του τραγικού.
Διαστάσεις της μοίρας στο έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη» στο Δρώμενα 14,
1995, σ. 27-30.
 Γραμματάς Θόδωρος, Το Ελληνικό Θέατρο στον 20ο αιώνα. Πολιτισμικά
πρότυπα και πρωτοτυπία, τόμος Β’, Εξάντας, Αθήνα 2002.
 Δελβερούδη Λιζιάννα, «Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης και ο ελληνικός
κινηματογράφος», Αριάδνη 7, 1994, σ.165-195.
 Καμπανέλλης Ιάκωβος, «Με όλη μου την καρδιά», στο επιμ. Σολδάτος Γιάννης-
Κυριακίδης Αχιλλέας: 40ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, Βασίλης Γεωργιάδης 40ο,
έκδοση του ΦΚΘ της Πανελλήνιας Ένωσης κριτικών Κινηματογράφου και
Αιγόκερως, Αθήνα 1999, σ. 43-44.
 Καρακίτσου-Douge Νίκη, «Το ελληνικό μελόδραμα: Η αισθητική της έκπληξης»,
Οπτικοακουστική Κουλτούρα: Ξαναβλέποντας τον παλιό Ελληνικό

11
«Η Έβδομη ημέρα της δημιουργίας»9 Μαρτίου 2020

Κινηματογράφο, Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών-Κέντρο Οπτικοακουστικών

μελετών, Αθήνα 2002, σ. 37-52.
 Κοκκώνης Μιχάλης, «Το Μελόδραμα στον ελληνικό Κινηματογράφο. Από τη
λαϊκή τέχνη στη μαζική κουλτούρα», στο Σάββας Πατσαλίδης-Αναστασία
Νικολοπούλου (επιμ), Μελόδραμα. Ειδολογικοί και ιδεολογικοί μετασχηματισμοί,
University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2001, σ. 345-401.
 Πούπου Άννα, «Η ρητορική της ανοικοδόμησης. Θεματικές της μεταμόρφωσης
του αστικού χώρου στον ελληνικό κινηματογράφο της δεκαετίας του 1960»,
Αρχειοτάξιο 13, Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας, 2011, σ. 39-50.

Διαδυκτιογραφία

 Η εφημερίδα των συντακτών, https://www.efsyn.gr/oikonomia/elliniki-

oikonomia/103120_ine-gsee-sto-296-i-pragmatiki-anergia-ayxisi-ftoheias-kai ,
02/02/2020

12