გლახის ნაამბობი

(ფრაგმენტი)

მღვდელიშუაშიიდგა, ხალხიბუზსავითირეოდამისგარშემო. ზოგსისელაპარაკებოდა,

ზოგიცდაუზარებლადპასუხსაძლევდა, ზოგიგაეხუმრებოდა,
ზოგსთვითონაცგაუხუმრებდადამაშინუნდაგენახათგულიანიხარხარიერისა.ზოგიკიდევსულ
განაბულიშესცქეროდა, თითქოდაჯერებულიაო1, იმისპირიდან ოქროგადმოვარდება,
დაშიშობს, ხელიდან არწამივიდესო. ბევრისიკეთეუნდადაეთესოსკაცსა,
რომელსაცეგრესიყვარულითგარსარტყიახალხი! კაციცისარის, შენიჭირიმე,
დაქუდიციმასაჰხურავს. ალბათ, კაიკაცსაცთაფლიაცხია,
რომდიდიდაპატარაბუზსავითზედეხვევა!.. დედამიწისზურგსბევრიარუტარებიაიმისთანა.
სწორედკაცსრომწყალიმოსწყურდება, ისემომწყურდაიმისსიტყვებისგაგება. გადავიხარეთავი,
რომდამენახადაგამეგორამე. წინედგაერთიპატარაბიჭითავჩაღუნული.

—ყველა, ყველადა, შენრატომჩემთანაღარდადიხარ? — უბრძანა2მღვდელმა,—

მოგწყინდაგანა, შეცუღლუტო3, წიგნისკითხვა?

— მერავიცი? — უთხრაბიჭმა, — მამაჩემიარმიშვებს. — მღვდელითითქოს შეკრთაო,

ისეეწყინაესპასუხი.

—რატომარგიშვებს?

—გეყოფა, რაცისწავლეო, — მეუბნება.

—აქხომარარისმამაშენი?

—აი, იქითაზის.

—აბა, აქდაუძახე.

პატარაბიჭიციბრუტივით4მოტრიალდადაგაიქცამამისდასაძახებლად.

—ვერუყურებთპეტრეს!.. — თქვათავის-თავად5მღვდელმადაჩაფიქრდა...

—ეგარისდა!.. — დაიძახავიღაცამ, — ავიძაღლიარცთვითონასჭამს, არცსხვასაჭმევსო.

ხალხმაგაიცინა, მღვდელსაცღიმილიმოერია, მაგრამმარდადშეიკავასიცილი.

1
თითქო დაჯერებულიაო - თითქოს სჯერა.
2
უბრძანა - უთხრა.
3
ცუღლუტი - ცელქი, ონავარი.
4
ციბრუტი - მშვილდისსატრიალებლიანიბურღი.
5
თავის-თავად - თავისთვის.
— მამასარუსწავლიადაპაპას, შვილსრადასწავლის? — თქვამეორემ, —
შეჩვეულიჭირიურჩევნიამაგისთანათავხედ კაცსაშეუჩვევარლხინსა.

— გონიერსამწვრთნელი6უყვარს, უგუნურსაგულსაჰგმირდესო7, — მაგისთანაკაცზე

არისნათქვამი, — წამოიძახამესამემ.

იქნებაკიდევბევრიელაზღანდარათ8, რომთვითონპეტრეარმოსწრებოდათ.

— კაცო! — უბრძანამღვდელმა, — მართალია, შენს შვილსშენუშლისწავლასა?

— მართალიგახლავთ. რამაგისსაქმეა? არაშეჯდამწყერიხესა, არაიყოგვარიმისი, შენიჭირიმე!

— უპასუხათამამადპეტრემ.

—როგორთუარაიყოგვარიმისი?

— ესე, შენიჭირიმე! ჩვენგლეხკაცებსგვეძახიან,

დღედაღამოფლიუნდავიწუროთდაპურიისევჭამოთ. ღმერთსეგრეუბრძანებია:
„ოფლითათქვენითამოიპოვეთპურითქვენიო”.
ესღვთისბრძანებამარტოჩვენდაგვაწვაკისერზედავეწევითკიდეც. წიგნირაჩვენისაქმეა?
ისჩვენდამშეულკუჭსვერგაგვიძღობს. ჩვენიწიგნიდედამიწაა, ვენაცვალეიმისმადლს!
9
როცადედამიწასმწვანეხავერდსავითჯეჯილის ყდაგადაეკვრება,
მაშინიმაზედავკითხულობთჩვენსბედსაცა. ჩვენიკალამიდაუღალავიგუთანია,
მელანიკიდევგულ-ღვიძლიდან გამოწურულიჩვენიოფლია. ამოვაწებთოფლშიგუთანსა,
გადვუხსნითხოლმედედამიწასმადლიანგულსა, ჩავაყრითშიგთესლსა, როცადრომოვა —
მივალთ — დაისდალოცვილიმიწათავისდღეშიარდაიღლება, ისეარგაძუნწდება,
რომმიბარებულიერთი-ორადმაინცარდაგვიბრუნოს. ტყუილადკიარეძახიანმიწას: „დედაო”,
ისგვაწოვებსჩვენძუძუს, იმასდავხარითდღედაღამ, ჩვენიჭირიცდალხინიცისარის,
შენიკვნესამე! წიგნიკარგია, ვინარიცის? ბევრიცსხვარამეაკარგიამქვეყანაზე,
ჩვენიქამდინხელიარმიგვიწვდება... გაგიბედავთ, შენიჭირიმე, დაგეტყვით,
ჯერკუჭიუნდაგავიძღოთ, კუჭი!.. ჩვენითავდაპირველიგულისტკივილიესარის!..

— მართალსამბობს, მედაჩემმაღმერთმა, — გაიხმაურახალხმა, რომელიცწუთისწინათ

ისეთავხედადდასცინოდაპეტრესა.

— რასბძანებთ?.. — წამოიძახახალხისხმითგულგაკეთებულმა10პეტრემ, —
წელშივერგავსწორებულვართ, პირუტყვსავითმაღლავერაგვიხედია,
სულდედამიწასდავყურებთ, თითქოს ჩვენიბედიიქდაკარგულადავეძებთო,
ვინჩვენდავინწიგნი!..

6
მწვრთნელი - ის, ვინც ასწავლის, წვრთნის.
7
გულსა ჰგმირდეს - გულს უკლავდეს.
8
ლაზღანდარობა - ხუმრობა (ხშირად უხეში, უხამსი).
9
ჯეჯილი - პურეულის (ხორბლის, ქერის) აღმონაცენი.
10
გულგაკეთებული - დაიმედებული, გამხნევებული.
— მემესმის, ჭკვიანოპეტრევ, შენიგულისვითარება, — უბრძანადაღონებითმღვდელმა, —
მემოზიარევარშენი გულისტკივილისა!.. შენგუთანიგირჩევნიაწიგნსა,
იმიტომრომშენგუთანიდღესპურსგაჭმევს.

—მართალიბძანებაა, შენიჭირიმე, — მიუგოპეტრემ.

— ეხლაშენერთიესმითხარ: რომარგცოდნოდა, რომცეცხლშირკინარბილდება, საიდან

გააკეთებდიბარ-საკვეთს, ცულსა, ეჩოსა11, რომლითაცგუთნისხესასთლი? რომარგცოდნოდა,
რომეგრეუნდაგამოყვანაგუთანსა, რითმოხნავდიმიწასა? რომარგცოდნოდა,
რომელმიწასროგორუნდამოხვნა, — ღრმადჩაშვებაბარ-საკვეთისა, თუთხლად, —
რაგეშველებოდა?

—შენიმტერიიქნებოდა, მევიქნებოდი.

—საიდან იციესყველაფერი?

— როგორთუსაიდან?.. მამა-პაპით, შენიჭირიმე! მადლობაღმერთსა, თვალიმქონია —

მინახავს, ყურიმქონია — მსმენია. გულისყურიმქონია — მივხვედრილვარ, ხსოვნამქონია,
გონებაშიჩამრჩენია.

—რაცგინახავს, გსმენია, მიხვედრილხარ, გონებაშიჩაგრჩენია, — ამასსულერთიანადრასეძახი?

პეტრეჯერჩაფიქრდა, თითქოს არიცის, რასთქვასო, მერეკიისეჭოჭმანობით12წამოიძახა:

—რავიცი, შენიჭირიმე, რასვეძახი.

—მაინც?

—ჩემს გამოცდილებას, ჭირნახულობას, ჩემს ცოდნასა, შენიჭირიმე!

—კუჭსგიძღობსეგშენიცოდნა?

— მაგასრაღაპასუხიუნდა, შენიკვნესამე? თვითონშენკარგადიცი,

რომუმაგისოდწყალშიგადასაგდებივიქნებოდი.

—ეხლაერთიესმითხარკიდევ: რამდენიშენზე უფრომცოდნეკაციაქვეყანაზე?

—რავიცი, შედალოცვილო? მგონი, თავზე იმოდენიბალანიც13არამქონდეს:

მჯობსმჯობიარდაელევა.

—იმმცოდნეკაცებისჭირნახულობა, გამოცდილება, ცოდნარომშენსასზედდაემატოს, —

11
ეჩო - ხის სათლელი იარაღი.
12
ჭოჭმანობით - დაეჭვებით, ყოყმანით.
13
ბალანი - აქ: თმა.
კარგიარიქნება? უფროადვილადარგაიძღობკუჭს, უფროცოტაოფლითბევრსარმოიმკი?

— ღვთისწყალობაგქონდეთ, რომკარგიისიქნება, მაგრამხათაბალა14ესარის,

რომთვალიიმათამდინარმიმიწვდებადაყური. საიდან სადაო, წმინდაოსაბაო:
ამოდენადედამიწისზურგზე სადვეძებომეისინი, რომგამოვკითხორამე?

— მერომგაჩვენოიმისთანარამ, რომმთელი ქვეყნისოსტატობა, ჭკვიანი კაცებისნაცადი, ცოდნა,

თუმოინდომებ, სულმუდამხელთაგქონდეს, ერთისიტყვით, რომელჭკვიანკაცთანაცგინდა,
შორიდანვეგაგალაპარაკო, — რასიტყვი?

—იმასვიტყვი, რასაცმთელიქვეყანაამბობს: ეგხომმისნობა15იქნება.

—აბამაგისთანამისანიაწიგნი.

მერომესგავიგონე, სწორედმოგახსენოთ, თავიდან ფეხებამდინჟრჟოლამგამიარა,

არვიციკირად. ესკივიცი, რომჩემგარდასხვასაცეგდაემართა: ხალხს, თითქოს მზემდაჰკრაო,
სახეგაუნათლდა. პეტრეკიისესახტადთვალებდაჭყეტილიდარჩა, თითქოს თავბრუდაესხაო.
ისეატაცებულსავითდიდხანსიქნებოდა, რომმღვდლისსიტყვებსარგამოეფხიზლებინა.

—ეხლარასიტყვი, წიგნიგიშველისრამეს, თუარა?

—ნებამომეცი, — უთხრაგულამომჯდარმაპეტრემ, — ეგმუხლებიგადაგიკოცნო.

ჩემიტუჩებიბევრჯერმიჰკარებიასხვისმუხლსადაშენისთანასკიარცერთხელ.

მღვდელმაარმიუშვამუხლებამდინ.
მაშინპეტრემპირნათლადშეხედადაგონებაგახარებულმაწამოიძახა:

— დაილოცაშენიენისპირწყლიანობა16!.. ღმერთიმაღლიდან გიყურებს,

შეღვთისაგანკურთხეულოადამიანო, რომმესულისწაწყმედისაგანდამიხსენ.
წეღანგელაპარაკებოდიბრმა; შვილისცოდვაშივდგებოდი, ეხლა, შენი მადლიანი
ენითთვალხილული, გეუბნები: ისმამაშვილისდამღუპავიყოფილა,
რომელსაცშენისთანაღვთისკაციგამოუჩნდებაშვილისგასაწურთვნელადდაარგააწურთვნინებ
ს. ნუშეჯდებამწყერიხესა, ნუიქნებაგვარიმისი, ჩემმაშვილმაკიწიგნიუნდაიცოდეს,
შენიჭირიმე!.. მომეციხელი, შენიკვნესამე!.. ერთიგემთხვიო!..

გულმოლბობილი17პეტრემივარდახელზე საკოცნელად,
მღვდელმააკურთხადაარამთხვევინაკი.

— მაშდამილოცემაინცმამისერთაშვილი! — უთხრაპეტრემდაშვილიწინწამოაყენა.
მღვდელმააკურთხაისბავშვიდათავზე აკოცაგაღიმებულმა.

14
ხათაბალა - უბედურება, დავიდარაბა.
15
მისნობა - მკითხაობა, ჯადოქრობა, გულთმისნობა. მისანი - მკითხავი, გულთმისანი.
16
პირწყლიანობა - კარგად ლაპარაკი.
17
გულმოლბობილი - გულაჩუყებული.
— შვილო! ესდღედაიხსომე, — უთხრაშვილს პეტრემ, — ესდღემედაშენთვისმზიანიდღეა.

მღვდელიაირია, ვნახე, რომმოენამათვალებიცა18.

უეცრადმოაშორათვალიგულამომჯდარპეტრესდაიმისთავჩაღუნულშვილსა.
თითქოსთავისიგულისმადლიანობაუნდადაუმალოსმამასაცდაშვილსაცაო.

18
თვალები მოენამა - თვალებზე ცრემლი მოადგა.