Aaralin 1: Introduksyon
Zeus Salazar “Pantayong
Ang katagang P/Filipinolohiya ay
binubuo ng dalawang salita:
1. P/Filipino
2. Lohiya
KAISIPAN, KULTURA AT LIPUNANG
F/PILIPINO
Mahala ang salitang F/Pilipino bilang
pang-uri sa ating pagsasambansa at
pagiging isang lahi.
TAO bilang Homosapiens/
homonisasyon o pagkatao.
LARANGAN NG KAISIPAN
Ito ay nag hahambing bilang isang tao.
(tumutukoy sa mga nagaganap sa
buhay ng tao)
Pumanaw – “ Sumalanganit Nawa”
LARANGAN NG KULTURA(WIKA)
Wika ay ayon sa tambalan ng mga
tunog. Hindi estable ang Filipino bilang
wika.
LARANGAN NG LIPUNAN
(SAMBAHAYAN)
Dito tinutukoy ang particular na
katawagan sa iba’t ibang kategorya ng
relasyon sa pagkakamag-anakan.
ARALIN 2: KATAYUAN NG
PAMBANSANG KABIHASNAN
Dr.
Pananaw” na kung saan ikaw, siya at
ako any kabuoan ng “TAYO”
Kilusan sa pagbuo ng pambansang
kabihasnan
Ito ay paggamit ng Filipino bilang
panturong wika at wikang pang
komunikasyon.
Sikolohiyang Pilipino – ay
nangunguna sa agham panlipunan sa
paghatak ng landasing F/Pilipino
*Pagguhit(painting)
*Panitikan at drama
*Relihiyon, pagkain, pananamit, mga
laro at mga pelikula
Dahil dito ang wikang filipino ay
umiigting.
Mga bahagi ng mukha na may sari
sariling kakayahan
Noo, Kilay, Mata, Ilong, Bibig, Labi, Dila,
Ngipin, Nguso, Baba, Pisngi
Aralin 3: Wika
Ang wika ay instrument ng tao
upang mapahayag ang kanilang sarili
gamit ang impormasyon.
1. Isang Sistema (may konsistensi o
may sinusunod na patern)
2. Binubuo ng mga arbitraryong simbolo
ng mga tunog ( binubuo ng mga tinuhog
na tunog na pamilyar at alam ng
gumagamit)
3. Ginagamit para sa komunikasyon ng
tao (ginagamit para sa epektibong
pagpapahayag ng iniisip, nadarama, at
anomang nakikita sa paligid)
AYON KAY (MGA TAO) JUSMEEEEE
Edward Sapir
Ang wika ay isang likas at makataong
pamamaraan ng paghahatid ng mga
kaisipan, damdamin at mithiin.
Caroll (1964)
Ang wika ay isang sistema ng mga
sagisag na binubuo at tinatanggap ng
lipunan.
Todd (1987)
Ang wika ay isang set o kabuoan ng
mga sagisag na ginagamit sa
komunikasyon.
Gleason
Ang wika ay masistemang balangkas
ng sinasalitang tunog na isinasaayos sa
paraang arbitraryo.
Tumangan, Sr., et al. (1997).
Ang wika ay isang kabuoan ng mga
sagisag ma panandang binibigkas na sa
pamamagitan nito ay nagkakaunawaan,
nagkakaisa at nagkakaugnay ang isang
patulong ng mga ito.
Semorlan, et al. (1997).
Ang wika ay isang larawang
isinasaletra’t isinasabokal, isang ingat-
yaman ng mga tradisyong nakalagak
dito.
Edgar Sturtevant.
Ang wika ay isang sistema ng mga
arbitraryo simbolo ng mga tao para sa
komunikasyon ng tao.
Aralin 4: Ortograpiyang Pambansang
Kasaysayan
Sa Panahon ng Katutubo siya ay
gumagamit ng baybayin (Katinig at
patinig)
Sa Panahon ng Kastila (1521) ang
Alibata na kauna-unahang Abakadang
Filipino ay napalitan ng Alpabetong
Romano na siya namang pinagbatayan
ng Abakadang Tagalog.
Isinulat ni Lope K. Santos (1940) ang
balarila ng Wikang Pambansa at binuo
ang Abakadang Tagalog na binubo ng 2
letra
*Lima ang patinig (A, E, I, O, U)
*Labing-lima ang Katinig(15) (B, K, D,
G, H, L, M, N, NG, P, R, S, T, W, Y)
* Labing-Isa ang Pantangi ( C, CH, F,
J, LL, N, Q, RR, V, X, Z)
Noong 1971 sinuri and Wikang
Pambansa. Noong 1976 blg. 194,
tinawag itong bagong alpabetong
Pilipino at sa taong 1987 muling
nireporma ang Alpabetong Pilipino at
binubuo ito ng dalawampu’t walong letra
dito din isinabay ang Pagdiriwang ng
Wikang Pambansa na idinaos sa
Pamantasang Normal ng Pilipinas 1999-
2001.
Noong 1999 sinimulan ang pagbuo ng
2001 revision ng Alpabetong Filipino.
Taon ng 2001 inilungsad ang revision
ng Alfabeto at patnubay sa Ispeling ng
Wikang Filipino noong Agosto 17, 2001
at sa Taong 2006 ipinatigil ang
implementasyong 2001 revisyon at
tuluyang isinantabi ang 2001 revisyon
ng Alfabeto sa Taong 2009.
PS: KAGULO
Aralin 4.1 : ORTOGRAPIYANG
PAMBANSA
HALIMAW KA! (Halimbawa)
oras - /ow.ar.ey.es/
bote - /bi.ow.ti.i/
PAGBAYBAY NG PAGSULAT
Panatilihin ang orihinal na anyo ng mga
salitang mula sa ibang katutubong wika
sa Pilipinas.
Halimbawa:
vakul (Ivatan) panakip sa ulo na yari sa
palmera
t’nalak (T’boli) habing yari sa abaka
vuyu (Ibanag) bulalakaw
avid (Ivatan) ganda
BAGONG HIRAM NA SALITA
Ginagamit ang walong dagdag na titik
sa mga bagong hiram na salita mulang
Espanyol, Ingles, at ibang wikang
banyaga. PS: mga bagong hiram. Ang
ibig sabihin, hindi kailangang ibalik sa
orihinal na anyo ang mga hiram na
salitang lumaganap na sa baybay ng
mga ito alinsunod sa abakada.
Halimbawa:
porma (forma)
bintana (ventana)
tseke (cheque)
Lumang Salitang Espanyol.
Mahalagang mohon hinggil sa mga
lumang salita mulang Espanyol ang mga
nakalista sa Diccionario Tagalog-
Hispano (1914) ni Pedro Serrano-
Laktaw hanggang sa mga entri sa
Diksyunaryo Tesauro Pilipino-Ingles
(1972) ni Jose Villa Panganiban.
Halimbawa:
bakasyón (vacacion), kabáyo (caballo),
kandilà (candela), puwérsa (fuerza)
Di Binabagong Bagong Hiram.
Ngunit pigilin ang pagbaybay 2.Hindi ginagamitan ng “mga” ang
paabakada sa mga idinadagdag salitang hiram na nasa anyong
ngayong salita mulang Espanyol. maramihan.
Halimbawa: 3.Hindi ginagamitan ng “pamilang” at
“mga” ang mga salitang nasa anyong
fútbol, fertíl, fósil, vísa, vertebrá, zigzag
maramihan.
PANGHIHIRAM GAMIT ANG 8
Aralin 4.2 : SALITANG SIYOKOY O
BAGONG TITIK
MERMAID WORDS
Una, sa mga pangngalang pantangi
na hiram sa wikang banyaga.
Ayun kay Virgilio Almario
Ikalawa, sa mga katawagang
(pambansang alagad ng sining sa
siyentipiko at teknikal.
panitikan)
Ikatlo, sa mga salita na mahirap
Ang orihinal at pangunahing
dagliang baybayin
trabaho ng ortograpiya ay ispeling o ang
paghanap ng mga simbolo na itinatapat
sa mga tunog na ginagamit sa isang
Eksperimento sa Ingles wika at ang pagbuo ng mga tuntunin
Dapat madagdagan nang higit kung paano gagamitin ang mga ito sa
ang istámbay (stand by), iskúl (school), pagsulat
iskédyul (schedule), (GANUN GUYSI)

Sa artikulo 4.9, pahina 20, ng 2014 ni

GAMIT NG GITLING
1.Sa Inuulit na Salita.
ano-ano, balu-baluktot
2.Sa Isahang Pantig na Tunog.
tik-tak, ding-dong
3.Sa Paghihiwalay ng Katinig
Patinig.
Virgilio S. Almario ang salitang siyokoy
ay anyo at malimit na bunga ng
kamangmangan (KABUGUAN).
Ang salitang Siyokoy ay tawag sa
mga salitang hiram s espanyol na
sablay ang pagbaybay sa filipino.
at
Aralin 5: KOMUNIKASYON TA NINYO

pang-ulo, pag-asa Ang salitang Ingles na communication

na pinahanguan ng salitang
komunikasyon ay hinango sa salitang
PANG MARAMIHANG ANYO NG Latin na communis na ang ibig sabihin
SALITA ay karaniwan. Sa
pakikipagkomunikasyon, nabubuo sa
1.Ginagamit ang “mga” sa pagsulat ng isipan ng tatanggap ang mensahe. Sa
maramihang anyo ng salita. ganitong sitwasyon, ang dalawang panig
ay nagbabahaginan ng kanilang ideya
sa paraang kasangkot ang pagsasalita,
pakikinig, pag-unawa, pagbabasa at
pagsusulat. (Lorenzo, et al.1994)
Ang komunikasyon ay ang pagpapalitan
ng ideya o opinyon. (Webster
Dictionary, 1987).
Ang komunikasyon ay ang paraang
pagbibigay o paghahatid ng
impormasyon, ideya at pag-uugali o
atityud mula sa ibang tao tungo sa
kaniyang kapuwa. (Agree, 1987)
Ang komunikasyon ay isang prosesong
dinamiko, tuloy-tuloy at nagbabago.
(F.E. Dance)
Aralin 5.1: PAGSULYAP SA CROSS-
CULTURAL NA KOMUNIKASYON
Ang Cross-cultural na komunikasyon ay
ang matagumpay at maayos na
pakikipag-ugnayan sa iba’t ibang bansa.
DITO TAYO ULIT SA AYON
Ayon kay Hallowell(168) ipinalalagay
ng isang nangingibang bansa na naiiba
ang mundong kasalukuyang gingawalan
sa kulturang kinagisnan. (UNSA DAW)
LIMANG LEBEL ANG
PAKIKIPABAGAY SA KULTURA :
1.Pakikiramdam o ang pagiging turista
sa bansa. (NAOL)
2.Ang culture Shock
3.Pakikibagay, reoryentasyon sa
bagong kultura at
4.Adaptasyon at pagkatuto ng bagong
kultura
5.Maayos na cross-cultural na
kumonikasyon.
Ayon kay William (1) upang maiwasan
ang hndi pagkakaunawaan sa
komunikasyon sa magkabilang panig,
kinakailangan makiramdam, lumingon at
mag-obserba sa paligid.
DI VERBAL SA KOMUNIKASYONG
CROSS-SULTURAL
Ayon kay Hall(2009) na higit na
nasassalamin ang kultura ng isang
bansa sa kilos at gawi kaysa sa wikang
ipinahahayag ng isang banyaga.
SAMPUNG ESTRATEHIYA SA
EPEKTIBONG CROSS- CULTURAL
NA KOMUNIKASYON
1.Magsaliksik sa kultura ng bansang
pupuntahan (paano nakikipag-usap)
2.Mag-isip muna bago magsalita
(maaring makasakit ng damdamin)
3. Maging aktibo sa pakikinig
4. Sikaping iangkop ang sarili sa
sitwasyon
5.Iwasan ang pagiging stereotype (gawi)
6.Sikaping matukoy ang mga
komplikasyon.
7.Maging tapat sa sarili
8. Irespeto ang kultura ng iba
9. Pahalagahan ang kulturang
natutunan
10. Maging bukas pa sa ibang kultura.
Aralin 6: KULTURA
Ayon sa libro nina Santos et al.(2012)
Laging magkabuhol ang wika at kultura,
pagnamatay ang kultura namamatay na
rin ang wika.
pinaniniwalaang klasiko,
masaklaw, at holistiko ang kahulugang
ibinigay ni Edward B. Tylor (1871) sa
salitang kultura. Ginamit ni Tylor ang
salitang culture bilang panlahat na
penomenon sa lahat ng sangkatauhan
na iba sa mga katangiang pisikal o
bayolohikal.
Ayon sa Diksiyonaryong Online sa
Komisyon na Wikang Filipino na ang
salitang kultura ay mula sa salitang
Espanyol na cultura. Ang kultura o
kalinangan ay parehas na tumutukoy sa
kabuuang kaisipan, kaugalian, o
tradisyon ng isang bayan.
DALAWANG URI NG KULTURA
1.MATERYAL
binubuo ito ng mga gusali,
likhang-sining, kagamitan, at iba pang
bagay na nakikita at nahahawakan at
gawa o nilikha ng tao. (Panopio, 2007)
2.HINDI MATERYAL
kabilang dito ang batas, gawi,
ideya, paniniwala, at norms ng isang
grupo ng tao.
Ayon kay Mooney, 2011 Ito ay bahagi
ng pang-araw-araw na pamumuhay ng
tao at sistemang panlipunan.
ARALIN 7: MULTIKULTURALISMO
Bago dumating ang mga Espanyol sa
ating kapuluan, monocultural ang
sitwasyon ng kalat-kalat nating mga
tribu.
Ayon kay Harrison (1984)
ang multikulturismo ay isang
teorya hinggil sa pundasyon ng kultura.
Ito ay sistematiko at komprehen
-sibong pagtugon sa pagkakaibang
kultural at etniko
Banggit sa Vega at el 97
Ang multikulturismo ay isang patakaran
ng nagbibigay-diin sa natatanging
katangian ng iba’t ibang kultura.
Banggit sa pag-aaral ni Badie(2020)
Ang muktikulturismo ay tugon sa kultura
at kultural na pagkakaiba ng bawat
indibidwal.

Ayon kay Demeterio (2),
ang multikulturalismo ay kamalayan at
ideolohiyang naglalayong manatili ang
kultural na pagkakaiba-iba at pantay ang
lahat ng mga pangkat-etniko na
nasasakop ng estado
Ang problema ng isang multikultural na
estado ay hindi lamang ang
pagkakaroon ng iba’t ibang pangkat-
etniko; mas malalaki ang problema na
naidudulot ng katotohanang sa loob ng
estadong ito na may mga pangkat na
maghari-harian bilang mayorya at may
mga pangkat naman na maaapi bilang
minorya (Demeterio 14).
Aralin 8 : LIPUNAN
Ito ay tumutukoy sa mga taong
naninirahan ng sama-sama sa isang
nakaayos na komunidad na may iisang
batas, kaugalian, at pagpapahalaga.
Ito rin ay binubuo ng ibat ibang
mga samahan, korelasyon, at kultura.
Ang lipunan ay isang grupo ng
mga tao o mamamayan na binibigyan
ng katangian o paglalarawan sa mga
huwaran ng mga pagkakaugnay ng
bawat indibidwal na binabahagi ang ibat
ibang kultura at mga institusyon.
Ang lipunan ay tinatawag na
malaking pangkat ng mga tao na may
karaniwang nabubuong pag-uugali,
ideya, at mga saloobin, namumuhay sa
isang tiyak na teritoryo, at itinuturing ang
mga sarili bilang isang pamayanan o
yunit.  
Ang estado sa Lipunan ay
binubuo ng pamilya dahil ito ang
pundasyon at nagpapatatag ng isang
komunidad.
Emile Durkheim
– Ito ay isang buhay na organismo na
dito nagaganap ang mga pangyayari at
gawain. Ito rin ay walang tigil na
kumikilos at nagbabago.
Karl Marx
– Ito ay pinagkakikitaan ng tunggalian
mg awtoridad. Ito ay bunga ng pag-
aagawan ng mga tao sa limitadong
pinagkukunang-yaman para matugunan
ang kanilang pangangailangan
Charles Cooley
– ito ay binubuo ng tao na may
magsalabid na samahan at tungkulin.
Ang tao ay nauunawan at higit na
nakilala ang kaniyang sarili nang dahil
sa pakikisama sa iba pang mga
miyembro.
Institusyon -isang kaayusang Sistema
ng ugnayan sa isang lipunan.
Binubuo ng:
1.Edukasyon
2.Ekonomiya
3.Relihiyon
4.Pamahalaan
5.Pamilya