Professional Documents
Culture Documents
การจับใจความสำคัญ ม.1
การจับใจความสำคัญ ม.1
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ
สาหรับชัน้ มัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย
เล่มที่ ๑
ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ
นางสาวพิมพวรรณ ลิ่มสถาพร
ตาแหน่งครู วิทยฐานะครูชานาญการ
โรงเรียนระโนดวิทยา
สานักงานเขตพื้นทีก่ ารศึกษามัธยมศึกษา เขต ๑๖
สานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
กระทรวงศึกษาธิการ
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ ก
คานา
พิมพวรรณ ลิ่มสถาพร
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ ข
สารบัญ
เรื่อง หน้า
คานา............................................................................................................................................................. ก
สารบัญ......................................................................................................................................................... ข
คาชี้แจงในการใช้แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ................................................ ค
คาแนะนาในการใช้แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ........................................................ ง
มาตรฐานการเรียนรู้................................................................................................................................ จ
ตัวชี้วัด....................................................................................................................................................... จ
จุดประสงค์การเรียนรู้............................................................................................................................. จ
แบบทดสอบก่อนเรียน......................................................................................................................... ๑
แบบฝึกทักษะที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ.......................................... ๓
ใบความรู้ที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ.......................................... ๔
กิจกรรมที่ ๑.๑ ............................................................................................................ ๘
กิจกรรมที่ ๑.๒ ............................................................................................................................. ๙
กิจกรรมที่ ๑.๓ ............................................................................................................................. ๑๐
กิจกรรมที่ ๑.๔ ............................................................................................................................. ๑๑
กิจกรรมที่ ๑.๕ ............................................................................................................................. ๑๒
แบบฝึกทักษะที่ ๒ กลวิธีการอ่านจับใจความสาคัญ......................................................... ๑๓
ใบความรู้ที่ ๒ กลวิธีการอ่านจับใจความสาคัญ........................................................... ๑๔
กิจกรรมที่ ๒.๑ ............................................................................................................. ๑๘
กิจกรรมที่ ๒.๒ ............................................................................................................................. ๑๙
กิจกรรมที่ ๒.๓ ............................................................................................................................. ๒๐
กิจกรรมที่ ๒.๔ ............................................................................................................................. ๒๑
กิจกรรมที่ ๒.๕ ............................................................................................................................. ๒๒
แบบทดสอบหลังเรียน......................................................................................................................... ๒๓
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน...................................................................................................................... ๒๕
เฉลยแบบฝึกทักษะ..................................................................................................................................... ๒๖
เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน....................................................................................................................... ๓๔
บรรณานุกรม................................................................................................................................................ ๓๕
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ ค
คาชี้แจงในการใช้แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ
คาแนะนาในการใช้แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ
เมื่อครูผู้สอนได้นาแบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชุดนี้ไปใช้ในการจัดกิจกรรม
การเรียนการสอนควรปฏิบัติดังนี้
๑. ทดสอบความรู้ก่อนเรียนของนักเรียน เพื่อวัดความรู้พื้นฐานของผู้เรียน แต่ละคน
๒. การจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชุดนี้ควรใช้
ควบคู่กับแผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้
๓. ขณะปฏิบัติกิจกรรมควรแนะนานักเรียนอย่างใกล้ชิด
๔. เมื่อนักเรียนทาแบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ เสร็จแล้วให้ช่วยกันตรวจ
คาตอบ จากเฉลยแบบฝึกทักษะ
๕. ให้นักเรียนซักถามเนื้อหาที่ไม่เข้าใจ แล้วครูอธิบายเพิ่มเติม
๖. ทดสอบความรู้ของนักเรียนโดยใช้แบบทดสอบหลังเรียน
๗. เก็บรวมคะแนนเพื่อดูความก้าวหน้าของนักเรียน ตรวจคาตอบ แบบฝึกทักษะในแต่ละ
กิจกรรมทั้ง ๒ แบบฝึกอีกครั้ง เพื่อประเมินความถูกต้องในการทาแบบฝึกทักษะของนักเรียน
๘. ใช้แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ให้นักเรียนได้เรียนรู้ และซ่อมเสริมความรู้
ด้วยตนเอง
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ จ
สาระ/มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด
สาระที่ ๑ : การอ่าน
ตัวชี้วัด
ท ๑.๑ ม ๑/๑ อ่านออกเสียงบทร้อยแก้วและบทร้อยกรองได้ถูกต้องเหมาะสมกับเรื่องที่อ่าน
ม ๑/๒ จับใจความสาคัญของเรื่องที่อ่าน
ม ๑/๓ ระบุเหตุผลและข้อเท็จจริงกับข้อคิดเห็นจากเรื่องที่อ่าน
ม ๑/๔ ระบุและอธิบายคาเปรียบเทียบและคาที่มีหลายความหมายในบริบทต่างๆ
จากการอ่าน
ม ๑/๕ ตีความคายากในเอกสารวิชาการ โดยพิจารณาจากบริบท
ม ๑/๙ มีมารยาทในการอ่าน
จุดประสงค์การเรียนรู้
๑. บอกความหมายและจุดมุ่งหมายของการอ่านจับใจความได้
๒. ตั้งคาถามและตอบคาถามจากการอ่านจับใจความสาคัญได้
๓. สรุปใจความสาคัญจากการอ่านจับใจความสาคัญจากเรื่องที่กาหนดให้ได้
๔. สรุปสาระสาคัญจากการอ่านจับใจความสาคัญจากเรื่องที่กาหนดให้ได้
๕. เขียนแผนผังความคิดสรุปความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญได้
๖. เขียนแผนผังความคิดสรุปกลวิธีการอ่านจับใจความสาคัญได้
๗. มีมารยาทในการอ่าน
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 1
แบบทดสอบก่อนเรียน
เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑ จานวน ๑๐ ข้อ
คาชี้แจง นักเรียนอ่านคาถามแล้วเลือกคาตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงคาตอบเดียว
โดยทาเครื่องหมายกากบาท (x) ลงในช่องอักษร ก ข ค หรือ ง ลงใน
กระดาษคาตอบที่ครูแจกให้
๑. ข้อใดกล่าวถูกต้องเกี่ยวกับความหมายของใจความสาคัญ
ก. ทาให้เกิดเรื่อง
ข. เด่นเฉพาะตัว
ค. ครอบคลุมข้อความอื่นๆ
ง. ถูกทุกข้อ
๒. ข้อใดคือหลักการอ่านจับใจความสาคัญ
ก. ค้นหาข้อคิดเห็น
ข. ค้นหาสาระสาคัญ
ค. ค้นหาข้อเท็จจริง
ง. ค้นหาคาสาคัญในเรื่อง
๓. ใจความสาคัญมีลักษณะอย่างไร
ก. เป็นคา
ข. เป็นวลี
ค. เป็นกลุ่มคา
ง. เป็นประโยค
๔. ข้อใดคือจุดมุ่งหมายของการอ่านจับใจความ
ก. เมื่ออ่านแล้วสรุปหรือย่อเรื่องได้
ข. เมื่ออ่านแล้วสามารถจาคาประพันธ์ชนิดต่างๆ
ค. เมื่ออ่านแล้วสามารถปฏิบัติตามคาสั่งและคาแนะนาได้
ง. เมื่ออ่านแล้วสามารถคาดการณ์และหาความจริงแสดงข้อคิดเห็น
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 2
๕. บุคคลในข้อใดไม่มีพื้นฐานในการอ่านจับใจความ
ก. นุชไม่ชอบวรรณคดีไทยเมื่ออ่านเรื่องพระอภัยมณีไม่ค่อยเข้าใจ
ข. อรสาได้ฉายาว่า หนอนหนังสือเพราะชอบอ่านหนังสือเกือบทุกประเภท
ค. นาวินอ่านหนังสือทุกประเภทและมีการจดบันทึกความรู้จากการอ่าน
ง. แป้งอ่านเรื่องแก่นข้าวได้อย่างรวดเร็วและเข้าใจ เพราะเคยทานามาก่อน
๖. ข้อใดไม่ใช่ขั้นตอนการอ่านจับใจความสาคัญ
ก. อ่านซ้า
ข. อ่านผ่านๆ
ค. อ่านทบทวน
ง. อ่านให้ละเอียด
๗. ข้อใดกล่าวไม่ถูกต้องเกี่ยวกับหลักการของการอ่านจับใจความสาคัญ
ก. เข้าใจประเภท
ข. ตั้งจุดมุ่งหมาย
ค. ใช้พจนานุกรม
ง. สารวจส่วนประกอบ
๘. “ตารวจจับโจรที่ปล้นร้านทองเยาวราชในตัวเมืองจังหวัดสงขลา เมื่อวานนี้” ใจความสาคัญ
คือข้อใด
ก. ตารวจจับโจร
ข. โจรปล้นร้านทอง
ค. ร้านทองในจังหวัดสงขลา
ง. โจรปล้นร้านทองเมื่อวานนี้
๙. “ตารวจจับโจรที่ปล้นร้านทองเยาวราชในตัวเมืองจังหวัดสงขลาเมื่อวานนี้” ใจความรอง
คือข้อใด
ก. ตารวจจับโจร
ข. โจรปล้นร้านทอง
ค. ร้านทองในจังหวัดสงขลา
ง. โจรปล้นร้านทองเมื่อวานนี้
๑๐. ข้อใดไม่ใช่จุดมุ่งหมายของการอ่านจับใจความสาคัญ
ก. อ่านแล้วแสดงข้อคิดเห็นได้
ข. อ่านแล้วสามารถสรุป ย่อเรื่องได้
ค. อ่านแล้วสามารถปฏิบัติตนตามได้
ง. อ่านแล้วสามารถแต่งคาประพันธ์ได้
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 3
แบบฝึกทักษะที่ ๑
ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 4
ใบความรู้ที่ ๑
เรื่อง ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ
ความหมาย
จุดมุ่งหมายในการอ่านจับใจความสาคัญ
๑. เพื่อให้นักเรียนอ่านและจับใจความได้ ไม่ใช่เพียงเพื่อเรียนจบภายในชั่วโมง
เท่านั้น เพื่อให้กิจกรรมการอ่านมีความหมาย การอ่านจึงควรเป็นการอ่านจากเอกสารนอกเหนือจาก
หนังสือเรียนหนังสือไม่ควรหนามาก ควรจับเวลาให้พอเหมาะกับเนื้อเรื่อง
๒. ให้ผู้อ่านสามารถบอกรายละเอียดของเรื่องราวที่อ่านว่ามีสาระอะไรบ้าง
โดยเล่ารายละเอียดได้ชัดเจนเพื่อแสดงว่าผู้อ่านมีความเข้าใจในเรื่องที่อ่าน
๓. อ่านเพื่อปฏิบัติตามคาสั่งและคาแนะนา
๔. ฝึกการใช้สายตา นิยมอ่านเพื่อฝึกการอ่านเร็วและตอบคาถามได้ถูกต้อง
แม่นยา
๕. อ่านเพื่อสรุปหรือย่อเรื่องที่อ่านเกี่ยวกับอะไร
๖. อ่านแล้วสามารถคาดการณ์ ทานายเรื่องว่าจะลงเอยอย่างไร
๗. อ่านและทารายงานย่อสรุป มีการฝึกโน้ตย่อ
๘. อ่านเพื่อหาความจริง และแสดงข้อคิดเห็นได้
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 5
หลักการอ่านจับใจความสาคัญ
๑. ตั้งจุดมุ่งหมายในการอ่านให้ชัดเจน เพื่อใช้เป็นแนวทางในการกาหนดการอ่านได้
อย่างเหมาะสมและสามารถจับใจความหรือคาตอบได้รวดเร็วยิ่งขึ้น
๒. ฝึกการแบ่งจับสายตาในแต่ละบรรทัดโดยใช้สายตาจับเป็นจุดๆ พยายามแผ่ช่วงสายตา
ให้กว้าง และใช้เวลาให้น้อย แล้วเคลื่อนสายตาไปอย่างรวดเร็ว ทาซ้าๆ หลายๆ ครั้งจนเกิดความ
ชานาญ เมื่อชานาญแล้วจะใช้สายตาในการจับเนื้อความในแต่ละบรรทัดน้อยลง
๓. พยายามเก็บแต่ใจความสาคัญของข้อความ หรือเรื่องที่อ่านอย่างรวดเร็ว
๔. ขณะที่อ่านจะต้องรู้ว่าข้อความสาคัญอยู่ที่ใด โดยมีข้อสังเกตว่าใจความสาคัญส่วนมาก
จะปรากฏ ให้เห็นในบรรทัดแรก หรือบรรทัดสุดท้ายของแต่ละย่อหน้า
๕. กาหนดปริมาณของข้อความที่จะอ่านไว้ล่วงหน้า และจับเวลาทุกครั้งเมื่อเริ่มต้นอ่าน
ในแต่ละหน้า ซึ่งหากมีการฝึกหลายๆ ครั้งจะทาให้เวลาในการอ่านลดน้อยลง
๖. ขณะที่อ่านต้องพยายามบังคับสายตาให้กวาดไปตามตัวหนังสืออย่างรวดเร็ว ควร
หลีกเลี่ยง การอ่านทีละคา และควรได้รับการฝึกอ่านทีละประโยค
๗. หากเรื่องที่อ่านเป็นเรื่องที่มีความยาวและหลายย่อหน้า เมื่ออ่านจบลงทุกครั้ง ควรมี
การทดสอบ ความเข้าใจด้วยการฝึกถามตัวเองตามหัวข้อดังนี้ เป็นเรื่องอะไร ใคร ทาอะไร ที่ไหน
เมื่อไร อย่างไร และทาไม ซึ่งบางเรื่องอาจมีคาตอบไม่ครบแต่ต้องตอบเท่าที่มีอยู่ให้ครบถ้วนเพื่อจะ
จับใจความสาคัญให้ได้มากที่สุดแล้วจดลงในกระดาษ นาไปเปรียบเทียบกับเนื้อเรื่องที่อ่านมาถึง
ความถูกต้องและพยายามสารวจหรือเปรียบเทียบข้อบกพร่องเพื่อหาทางแก้ไข
แนวทางการอ่านจับใจความสาคัญ
ข้อควรปฏิบัติในการอ่านจับใจความสาคัญ
การฝึกฝนการอ่านจับใจความสาคัญ
ตัวอย่างการอ่านจับใจความสาคัญ
ค้างคาว
วิธีการสรุปใจความ
ใคร = ค้...........................
างคาว
ทาอะไร = ออกหากิน
...........................
เมื่อไร = ตอนกลางคืน
...........................
อย่างไร = โดยไม่ ใช้สายตา แต่อาศัยเสียงสะท้อนกลับของตัวมันเอง
............................................................................................
ผลเป็นอย่างไร = สามารถหลบสิ่งกีดขวาง
........................................
กิจกรรมที่ ๑.๑
คาถาม คาตอบ
การค้นหาสาระสาคัญของเรื่องหรือของ
หนังสือที่อ่าน ส่วนนั้นคือข้อความที่มีสาระ
๒. ก่อนที่จะอ่านจับใจความสาคัญ
ควรทาอย่างไร ครอบคลุมข้อความอื่นๆ
๑. เพื่อให้อ่านและจับใจความได้
๒. เพื่อบอกรายละเอียดของเรื่องราวที่อ่าน
๓. ในการฝึกอ่านจับใจความสาคัญ
๓. อ่านเพื่อปฏิบัติตามคาสั่งและคาแนะนา
ควรปฏิบัติอย่างไร
๔. ฝึกการใช้สายตา นิยมอ่านเพื่อฝึกการอ่าน
เร็วและตอบคาถามได้ถูกต้อง
๕. เพื่อสรุปหรือย่อเรื่องที่อ่านเกี่ยวกับอะไร
๖. เพื่อคาดการณ์ ทานายเรื่องว่าจะลงเอย
๔. เมื่ออ่านจบแล้ว อย่างไร
เพือ่ ช่วยให้การจาแม่นยา ๗. เพื่อทารายงานย่อสรุป มีการฝึกโน้ตย่อ
นักเรียนควรทาอย่างไร ๘. เพื่อหาความจริงและแสดงข้อคิดเห็นได้
สร้างนิสัยรักการอ่าน ฝึกใช้พจนานุกรม
๕. การอ่านจับใจความ จดบันทึก ฝึกจับใจความทีละย่อหน้า
มีจุดมุ่งหมายอย่างไร
จดบันทึก
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 9
กิจกรรมที่ ๑.๒
คาถาม คาตอบ
๑.................................................................. ๑..................................................................
................................................................... ...................................................................
.................................................................... ....................................................................
๒.................................................................. ๒..................................................................
................................................................... ...................................................................
.................................................................... ....................................................................
๓.................................................................. ๓..................................................................
................................................................... ...................................................................
.................................................................... ....................................................................
๔.................................................................. ๔..................................................................
................................................................... ...................................................................
.................................................................... ....................................................................
๕.................................................................. ๕..................................................................
................................................................... ...................................................................
.................................................................... ....................................................................
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 10
กิจกรรมที่ ๑.๓
………..…... ๑. การอ่านจับใจความสาคัญเป็นการอ่านค้นหาสาระ
................. ๒. การอ่านควรไม่ควรใช้เวลานานมากเกินไป
................. ๓. ใจความสาคัญส่วนมากจะปรากฏในบรรทัดแรกหรือบรรทัดสุดท้าย
................. ๕. การอ่านทุกครั้งเราควรจดบันทึกความรู้จากเรื่องที่อ่าน
................. ๖. ในหนึ่งย่อหน้าจะมีใจความสาคัญที่สุดเพียงอย่างเดียว
................. ๗. การตั้งจุดมุ่งหมายในการอ่านเป็นแนวทางในการกาหนดการอ่าน
................. ๘. การทดสอบเป็นการตรวจสอบความเข้าใจในการอ่าน
................. ๙. ในการอ่านเราควรฝึกแบ่งการจับสายตาในแต่ละบรรทัด
กิจกรรมที่ ๑.๔
ความหมาย จุดมุ่งหมาย
………………………………………………… …………………………………………………
………………………………………………… …………………………………………………
………………………………………………… …………………………………………………
………………………………………………… …………………………………………………
ความรู้พื้นฐาน
การอ่านจับใจความสาคัญ
หลักการอ่าน ข้อควรปฏิบัติ
จับใจความสาคัญ การอ่านจับใจความสาคัญ
………………………………………………… …………………………………………………
………………………………………………… …………………………………………………
………………………………………………… …………………………………………………
………………………………………………… …………………………………………………
………………………………………………… …………………………………………………
………………………………………………… …………………………………………………
………………………………………………… …………………………………………………
………………………………………………… …………………………………………………
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 12
กิจกรรมที่ ๑.๕
วิธีการสรุปใจความ
ใคร = ............................................................................................
ทาอะไร = ............................................................................................
เมื่อไร = ............................................................................................
อย่างไร = ............................................................................................
ผลเป็นอย่างไร = ............................................................................................
ใจความสาคัญของเรื่อง คือ
..............................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................
..............................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 13
แบบฝึกทักษะที่ ๒
กลวิธีการอ่านจับใจความสาคัญ
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 14
ใบความรู้ที่ ๒
เรื่อง กลวิธีการอ่านจับใจความสาคัญ
ใจความสาคัญ
ลักษณะของใจความสาคัญ
การพิจารณาตาแหน่งใจความสาคัญ
ใจความสาคัญของข้อความในแต่ละย่อหน้าจะปรากฏดังนี้
๑. ประโยคใจความสาคัญอยู่ตอนต้นของย่อหน้า
๒. ประโยคใจความสาคัญอยู่ตอนกลางของย่อหน้า
๓. ประโยคใจความสาคัญอยู่ตอนท้ายของย่อหน้า
๔. ประโยคใจความสาคัญอยู่ตอนต้นและตอนท้ายของย่อหน้า
๕. ผู้อ่านสรุปขึ้นเอง จากการอ่านทั้งย่อหน้า (กรณีใจความสาคัญหรือความคิดสาคัญ
อาจรวมอยู่ในความคิดย่อยๆ โดยไม่มีความคิดที่เป็นประโยคหลัก) หลักการอ่านจับใจความให้เข้าใจ
ง่ายและรวดเร็ว
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 16
วิธีจับใจความสาคัญ
การสรุปสาระสาคัญการอ่านจับใจความ
ตัวอย่าง
การอดนอนจัดเป็นสาเหตุอย่างหนึ่ง อาจส่งผลให้เกิดสิวได้เพราะความเครียดส่งผลต่อระบบ
ต่าง ๆ ของร่างกาย มีการเปลี่ยนแปลงระดับฮอร์โมนซึ่งส่งผลให้เกิดการเห่อของสิวได้ สังเกตได้ว่า
เด็กวัยรุ่นหลายคนพอใกล้สอบ จะมีสิวเห่อขึ้น ซึ่งเป็นผลสืบเนื่องมาจากความเครียดนั่นเอง
๑. สรุปข้อเท็จจริง คือ เหตุการณ์หรือเรื่องราวที่เป็นมาหรือเป็นอยู่ตามความเป็นจริง โดยไม่
ดัดแปลงข้อความใด ๆ เลย
สิวเห่อขึ้น ซึ่งเป็นผลสืบเนื่องมาจากความเครียด
๒. สาเหตุ คือ ต้นเหตุหรือเหตุเริ่มทาให้เกิดเหตุการณ์หรือเรื่องราวต่าง ๆ อาจจะแสดงให้
เห็นได้ชัดเจนหรือแฝงอยู่ต้องทาความเข้าใจให้ชัดเจน
การอดนอน
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 17
กิจกรรมที่ ๒.๑
๒. การสรุปใจความสาคัญ ควรใช้ภาษาอย่างไร
....................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .......................
๓. ใจความสาคัญมีลักษณะอย่างไร
....................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .......................
๔. การสรุปคุณค่า หมายถึงอะไร
............................................................................................................................. .......................
....................................................................................................................................................
๕. ข้อเท็จจริงแตกต่างจากข้อคิดเห็นอย่างไร
....................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .......................
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 19
กิจกรรมที่ ๒.๒
………… ๑. ใจความรองคือประโยคที่ขยายความประโยคสาคัญ
............ ๒. ใจความสาคัญทาหน้าที่คลุมใจความของข้อความอื่นๆ
............ ๓. ใจความสาคัญส่วนมากมีลักษณะเป็นประโยค
........... ๔. การสรุปสาระสาคัญควรเรียบเรียงเป็นคาพูดของตนเอง
............ ๕. ในแต่ละย่อหน้าจะปรากฏใจความสาคัญในตาแหน่งเดียว
............ ๖. การบันทึกย่อเป็นส่วนหนึ่งของการอ่านจับใจความ
............ ๗. สาเหตุคือเหตุที่ทาให้เกิดเรื่องราว
............. ๘. การสรุปสาระสาคัญคล้ายกับการย่อความ
กิจกรรมที่ ๒.๓
คาชี้แจง นักเรียนขีดเส้นใต้ประโยคใจความสาคัญจากข้อความที่กาหนดให้
(คะแนนเต็ม ๑๐ คะแนน)
กิจกรรมที่ ๒.๔
ความหมายของใจความสาคัญ ตาแหน่งของใจความสาคัญ
………………………………………………… …………………………………………………
………………………………………………… …………………………………………………
………………………………………………… …………………………………………………
………………………………………………… …………………………………………………
กลวิธีการอ่าน
จับใจความสาคัญ
ลักษณะของ การสรุปสาระสาคัญ
ใจความสาคัญ
………………………………………………… …………………………………………………
………………………………………………… …………………………………………………
………………………………………………… …………………………………………………
………………………………………………… …………………………………………………
………………………………………………… …………………………………………………
………………………………………………… …………………………………………………
………………………………………………… …………………………………………………
………………………………………………… …………………………………………………
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 22
กิจกรรมที่ ๒.๕
คาชี้แจง นักเรียนอ่านบทร้อยกรองแล้วสรุปสาระสาคัญตามหัวข้อที่กาหนด
(คะแนนเต็ม ๑๐ คะแนน)
นกเอ๋ยนกน้อยน้อย บินล่องลอยเป็นสุขศรี
ขนขาวราวสาลี อากาศดีไม่มีภัย
ทุกทิศเจ้าเที่ยวท่อง ฟ้าสีทองอันสดใส
มีป่าพาสุขใจ มีตน้ ไม้มีลาธาร
ผู้คนไม่มีโรค นับเป็นโชคสุขสาราญ
อากาศไร้พิษสาร สัตว์ชื่นบานดินชื่นใจ
คนสัตว์ได้พึ่งปา มารักษาป่าไม้ไทย
สิ้นป่าเหมือนสิ้นใจ ช่วยปลูกใหม่ไว้ทดแทน
สรุปข้อเท็จจริง …………………………………….……………………
สาเหตุ …………………………………….……………………
ผลลัพธ์ …………………………………….……………………
สรุปคุณค่า …………………………………….……………………
ข้อคิดเห็น …………………………………….……………………
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 23
แบบทดสอบหลังเรียน
เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑ จานวน ๑๐ ข้อ
คาชี้แจง นักเรียนอ่านคาถามแล้วเลือกคาตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงคาตอบเดียว
โดยทาเครื่องหมายกากบาท (x) ลงในช่องอักษร ก ข ค ง
๑. ข้อใดไม่ใช่ขั้นตอนการอ่านจับใจความ
ก. อ่านซ้า
ข. คัดลอก
ค. อ่านผ่านๆ
ง. อ่านให้ละเอียด
๒. ข้อใดกล่าวไม่ถูกต้องเกี่ยวกับใจความสาคัญ
ก. เข้าใจประเภท
ข. ตั้งจุดมุ่งหมาย
ค. ใช้พจนานุกรม
ง. สารวจส่วนประกอบ
๓. “ตารวจจับโจรที่ปล้นร้านทองเยาวราชในตัวเมืองจังหวัดสงขลาเมื่อวานนี้” ใจความสาคัญ
คือข้อใด
ก. ตารวจจับโจร
ข. โจรปล้นร้านทอง
ค. ร้านทองในจังหวัดสงขลา
ง. โจรปล้นร้านทองเมื่อวานนี้
๔. “ตารวจจับโจรที่ปล้นร้านทองเยาวราชในตัวเมืองจังหวัดสงขลาเมื่อวานนี้” ใจความรอง
คือข้อใด
ก. ตารวจจับโจร
ข. โจรปล้นร้านทอง
ค. ร้านทองในจังหวัดสงขลา
ง. โจรปล้นร้านทองเมื่อวานนี้
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 24
๕. ข้อใดไม่ใช่จุดมุงหมายของการอ่านจับใจความสาคัญ
ก. อ่านแล้วแสดงข้อคิดเห็นได้
ข. อ่านแล้วสามารถสรุป ย่อเรื่องได้
ค. อ่านแล้วสามารถปฏิบัติตนตามได้
ง. อ่านแล้วสามารถแต่งคาประพันธ์ได้
๖. ข้อใดกล่าวถูกต้องเกี่ยวกับใจความสาคัญ
ก. ทาให้เกิดเรื่อง
ข. เด่นเฉพาะตัว
ค. ครอบคลุมข้อความอื่นๆ
ง. ถูกทุกข้อ
๗. ข้อใดคือหลักการอ่านจับใจความสาคัญ
ก. ค้นหาสาระรอง
ข. ค้นหาข้อคิดเห็น
ค. ค้นหาข้อเท็จจริง
ง. ค้นหาใจความสาคัญ
๘. ใจความสาคัญมีลักษณะอย่างไร
ก. เป็นคา
ข. เป็นวลี
ค. เป็นข้อความ
ง. เป็นประโยค
๙. ข้อใดคือจุดมุ่งหมายของการอ่านจับใจความ
ก. เมื่ออ่านแล้วสรุปหรือย่อเรื่องได้
ข. เมื่ออ่านแล้วสามารถจาคาประพันธ์ชนิดต่างๆ
ค. เมื่ออ่านแล้วสามารถปฏิบัติตามคาสั่งและคาแนะนาได้
ง. เมื่ออ่านแล้วสามารถคาดการณ์และหาความจริงแสดงข้อคิดเห็น
๑๐. บุคคลในข้อใดไม่มีพื้นฐานในการอ่านจับใจความ
ก. นุชไม่ชอบวรรณคดีไทยเมื่ออ่านเรื่องพระอภัยมณีไม่ค่อยเข้าใจ
ข. อรสาได้ฉายาว่า หนอนหนังสือเพราะชอบอ่านหนังสือเกือบทุกประเภท
ค. นาวินอ่านหนังสือทุกประเภทและมีการจดบันทึกความรู้จากการอ่าน
ง. แป้งอ่านเรื่องแก่นข้าวได้อย่างรวดเร็วและเข้าใจ เพราะเคยทานามาก่อน
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 25
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน
ข้อที่ คาตอบ
๑. ค
๒. ก
๓. ง
๔. ก
๕. ก
๖. ข
๗. ก
๘. ข
๙. ง
๑๐. ง
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 26
เฉลยแบบฝึกทักษะ
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 27
เฉลยแบบฝึกทักษะที่ ๑
การค้นหาสาระสาคัญของเรื่องหรือของ
๒. ก่อนที่จะอ่านจับใจความสาคัญ หนังสือที่อ่าน ส่วนนั้นคือข้อความที่มีสาระ
ควรทาอย่างไร ครอบคลุมข้อความอื่นๆ
๑. เพื่อให้อ่านและจับใจความได้
๓. ในการฝึกอ่านจับใจความสาคัญ ๒. เพื่อบอกรายละเอียดของเรื่องราวที่อ่าน
ควรปฏิบัติอย่างไร ๓. อ่านเพื่อปฏิบัติตามคาสั่งและคาแนะนา
๔. ฝึกการใช้สายตา นิยมอ่านเพื่อฝึกการอ่าน
เร็วและตอบคาถามได้ถูกต้อง
๕. เพื่อสรุปหรือย่อเรื่องที่อ่านเกี่ยวกับอะไร
๔. เมื่ออ่านจบแล้ว ๖. เพื่อคาดการณ์ ทานายเรื่องว่าจะลงเอย
เพื่อช่วยให้การจาแม่นยา อย่างไร
นักเรียนควรทาอย่างไร ๗. เพื่อทารายงานย่อสรุป มีการฝึกโน้ตย่อ
๘. เพื่อหาความจริงและแสดงข้อคิดเห็นได้
สร้างนิสัยรักการอ่าน ฝึกใช้พจนานุกรม
๕. การอ่านจับใจความ จดบันทึก ฝึกจับใจความทีละย่อหน้า
มีจุดมุ่งหมายอย่างไร
จดบันทึก
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 28
คาถาม คาตอบ
๑. ในหนึ่งย่อหน้ามีประโยคที่เป็นใจความสาคัญกี่ประโยค ๑. หนึ่งประโยค
๒. การสร้างแรงดึงดูดใจเพื่อฝึกอ่านใจความสาคัญให้แก่ ๒. หนังสือนิทาน
ผู้เรียน ควรอ่านหนังสือประเภทใด
๓. การเขียนโน๊ตย่อควรใช้ภาษาอย่างไร ๓. ใช้ภาษาของตนเอง
๔. การฝึกอ่านควรหลีกเลี่ยงการอ่านลักษณะอย่างไร ๔. อ่านทีละคา
๕. การอ่านเพื่อให้รู้ว่า อะไร มีใคร ๕. อ่านแบบผ่านๆ
ทาอะไร ที่ไหน อย่างไร เมื่อไร เป็นการอ่านแบบใด
อยู่ในดุลยพินิจของครูผู้สอน
กิจกรรมที่ ๑.๓
๑. ๒. ๓. ๔. ๕.
๖. ๗. ๘. ๙. ๑๐.
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 29
กิจกรรมที่ ๑.๔
ความหมาย จุดมุ่งหมาย
การค้นหาสาระสาคัญของเรื่องหรือ อ่านเพื่อจับใจความสาคัญและสรุป
…………………………………………………
…………………………………………………
ของหนังสือที่อ่าน
………………………………………………… เรื่องที่อ่าน
…………………………………………………
ความรู้พื้นฐาน
การอ่านจับใจความสาคัญ
หลักการอ่าน ข้อควรปฏิบัติ
จับใจความสาคัญ การอ่านจับใจความสาคัญ
ตั……………………………………………
้งจุดมุ่งหมายในการอ่าน จับใจความ อ่านคร่าวๆ ก่อนและอ่านแบบ
……………………………………………
ส……………………………………………
าคัญจากเรื่องที่อ่าน ทดสอบเพื่อทา ละเอียด เขียนเรียบเรียงเป็น
……………………………………………
ความเข้ าใจจากเรื่องที่อ่าน
…………………………………………… สานวนของตนเองและอ่านทบทวน
……………………………………………
…………………………………………… เพื่อตรวจสอบความถูกต้องทดสอบ
……………………………………………
………………….............................
เพื ่อทาความเข้าใจจากเรื่องที่อ่าน
ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของครูผู้สอน
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 30
กิจกรรมที่ ๑.๕
วิธีการสรุปใจความ
ใคร = เตารีด............................................................................................
ทาอะไร = มีรอยไหม้ ............................................................................................
เมื่อไร = ที พ
่ น
้ ื เตารี ด
............................................................................................
อย่างไร = ใช้ยาสี............................................................................................
ฟันป้ายที่รอยไหม้ของเตารีดแล้วใช้เศษผ้าถูแรง ๆ
ให้ทั่ว และนาผ้าชุบน้าทาความสะอาด
............................................................................................
ผลเป็นอย่างไร = รอยไหม้ ก็จะหายไป
............................................................................................
ใจความสาคัญของเรื่อง คือ
ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของครูผู้สอน
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 31
เฉลยแบบฝึกทักษะที่ ๒
กิจกรรมที่ ๒.๑
กิจกรรมที่ ๒.๒
๑. ๒. ๓. ๔. ๕.
๖. ๗. ๘. ๙. ๑๐.
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 32
กิจกรรมที่ ๒.๓
ความหมายของใจความสาคัญ ตาแหน่งของใจความสาคัญ
ใจความสาคัญและเด่นที่สุด อยู่ตอนต้น ตอนกลางและ
…………………………………………………
…………………………………………………
ในย่อหน้า ตอนท้ายของย่อหน้า
…………………………………………………
……………………………………………
กลวิธีการอ่านจับใจความสาคัญ
ลักษณะของ การสรุปสาระสาคัญ
ใจความสาคัญ
ท…………………………………………………
าหน้าที่คลุมใจความของข้อความ บทสรุปของเนื้อหาเรื่องใดเรื่องหนึ่ง
…………………………………………………
อื…………………………………………………
่น ๆ ลักษณะเป็นประโยค ที่ต้องการให้ผู้อ่านจดจาได้ และ
…………………………………………………
ส่…………………………………………………
วนมาก จะปรากฎอยู่ต้นข้อความ นาไปใช้หลังอ่านจบแล้ว
…………………………………………………
………………………………………………… …………………………………………………
ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของครูผู้สอน
กิจกรรมที่ ๒.๕
สรุปข้อเท็จจริง ป่าไม้มีคุณค่า
สาเหตุ คนรักษาป่า
ผลลัพธ์ สิ่งมีชีวิตได้อาศัยป่า
สรุปคุณค่า ป่าไม้มีประโยชน์ต่อสิ่งมีชีวิต
ข้อคิดเห็น เราควรช่วยกันดูแลรักษาป่าไม้
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 34
เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน
ข้อที่ คาตอบ
๑. ข
๒. ก
๓. ข
๔. ง
๕. ง
๖. ค
๗. ก
๘. ง
๙. ก
๑๐. ก
แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสาคัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑
กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย เล่มที่ ๑ ความรู้พื้นฐานการอ่านจับใจความสาคัญ 35
บรรณานุกรม