Download as pdf
Download as pdf
You are on page 1of 108
LOINOI DAU Gido tinh nay duge bién sogn theo chung trinh mon “Am nhac va Phuong phap gido duc am nhac” dé dao tao gido vién mim non cia BO Gido duc va Dao tao. Gido trinh gém cé hai phan: - Phin I : “Nhac lf co bdn” nham cung c&p cho gido sinh céc kién thie co ban vé ly thuyét am nhac, + Phin II : “Xudng dm” nhim gitip cho giéo sinh phat trién ky nang thye hanh xuéng 4m va hat m6t sé tée phdm phd hgp véi khd nang cia minh va yéu cdu, nhiém vy ciia gido vién mam non sau nay, Cae ban yéu thich Am nhac c6 thé sit dung tai liu nay 4@ hoc tap. Rat mong duge sv déng g6p ¥ kién cita céa ban dgc va cae ban déng nghigp. Xin chan thanh cdm on. Dak Lak, thang 10 ném 2009 Gia DANG BANG PHUOC PHANI: NHAC LY CO BAN eee CHUONG I AM THANH VA CAC THUOC TINH CO BAN §1.CAC THUOC TINH AM THANH CO TINH NHAC 1. Am thanh I. Khdi nigm: Am thanh 1a m6t hién tgng vat ly, do két qua dao déng ctia mét vat thé dan héi trong méi trudng khong khi, Nhiing dao dGng nay goi 1a séng am, chting lan truyén trong khong khi gay ra sy kich thich & co quan thinh gide, truyén qua hé than kinh vao nao b6, cho chting ta cam giéc vé 4m thanh. 2. Cée thude tinh co ban cia am thanh: 2.1. Cao dé: la 46 cao, thap cita Am thanh, Cao 46 ca 4m thanh phy thude vao tan s6 dao déng. Tan s6 dao dGng cing Idn thi 4m thanh cang cao va nguge lai. Am thanh trim nhat ma tai ngudi cé thé nghe duge bing 16 dao dong trong mét gid. Hinh 1: Tan sé dao déng cia cdc séng am duoc stip xép theo chiéu téing dan tir trén xudng duedi. 2.2. Trang di 1a dO dai hay ng&n cia 4m than. Trudng 46 phy thude vao thdi gian mA sng Am t6n tai trong méi trudng khong khi. 2.3. Cuong dé: 12 4 to, nhd, manh, nhe cia 4m thanh, Cudng d> phy thuge vao bién 4§ dao d6ng. Bién a9 dao dng cing In thi 4m thanh cang to vA nguge lai, Hinh 2: Cudng dé Séng am 2.4, Am sdc: (sc d6) 18 chat lugng cia am thanh. Am sfc phy thude vao cfu tao cia vat thé dan hdi, do 46 méi giong hat hay mdi nhac cy déu c6 am sic riéng. 11. Amnhac 1.Khdi nigm: Am nhac 12 m6t bé mé6n nghé thuat ding 4m thanh dé biéu dat nhing we tuéng, tinh cdm ca con ngudi. Am thanh trong 4m nhac vang lén mét cach cé quy luat, chting 1a két qua tu duy clia cdc nhac si nén chting héi dit b6n thuéc tinh ciia 4m thanh c6 tinh nhac dé 1a: cao a6, cung dG, trusng a6 va Am sie. Nhiing 4m thanh vang lén mét cach tuy tién nhv tiéng gid théi, tiéng may chay, ti€ng ld rdi, wv... (khng ghi dude cao 46) chi I nhiing ting dong. 2.Dac diém cia nghé thuat dm nhac : 2.1. Tinh chat thai gian : Nhac si Nga Screpe6p c6 néi : “Mot trong nhiing tink chét quan trong cita dm nhac la ban chéi thai gian, dm nhac vang lén ding hic no sinh dong va phat trién, ta khong thé ditng no lai, quay nd lai vé phia sau”. Khi nghe m6t tac pham 4m nhac ta khong thé difng né lai dé ngdm nghia ky cang nhu ngdm mét bifc tranh ma 4m nhac phai tiép tuc chuyén dng chting ta méi cdm thy duge céi dep ctia n6. Vi vay thudng thie am nhac 1a thudng thie ti chi tiét dén dai thé. 2.2. Tinh chéit tritu atong : Am nhac han ch trong vige miéu t& cy thé bi vi né biéu dat bling ng6n ngi 4m thanh, nhung qua tinh chat tritu wwgng 46 né lai tgo cho ngu¥i nghe nhitng tinh cdm sau sc va phong phi. Nhac si TraicOpxki da néi : “Khi nao va 6 dau tiéng ndi bat luc thi & dé vang lén mot ting ndi hing hdn hon dé la dm nhac” 3. Hang am trong hé thong am nhac: Trong hé thong Am nhac hién hanh céc bac cd ban ciia hang Am e6 bay tén goi dé la: & & Dt MI FA SOL LA SI Ky higu : Cc D E F G A H Khoding céch gitta cdc bac cing tén goi trong mét chu ky (vi du ti DO dén DO, tit RE dén RE ) goi fa mot quang 8. §2. CAC KY HIEU CO BAN TRONG AM NHAC 1. Ky higu Am, khudng nhac, khéa nhac : 1. Ky higu am : Am nhac khong viét duge bing ky tw, muén ghi chép 4m nhac ngudi ta ding cdc hinh 6 van dic hodc rdng c6 dudi hodc khong 06 dudi (goi la nét nhac) dé thé hién trén Khuéng nhac Vidu: 2. Khudng nhac ; 1a nam dong ké song song cach déu nhau. C6 nam dong va bn khe chinh duge dénh sO thit ty tir dudi lén, Ngoai ra cdn ¢6 cde dong ké phy trén va duéi khudng nhac dé ghi thap hon, nhung s6 dong ké phy khong qué nim dong Khi dé thé hién cho nhiéu ngudi hat hodc nhac cu biéu dién 4 nhiéu be khéc nhau ngudi ta ding ky hiéu vach dau khudng (ggi la dau Ac-cd-ldt) (4 ( 3. Khod nhac : La ky hiéu dat 6 dau khuéng nhac ding dé &n dinh mét cao d6 trong hang Am, tif d6 c6 thé suy ra cdc cao d6 khéc. C6 nhiéu loai khod nhac nhv : khoa sol, khod fa, khod d6,... nhung ding phé bién nhat 1a khoa sol. - Khod Sol; : ding dé &n dinh nét sol nim trén dong ké thit 2. Khod Fag: ding dé an dinh nét fa nim trén dong ké thi 4. - Khod Dé; : ding dé an dinh nét 46 nam trén dong ké thi 3. fh _——= Khod Sol Khod Fas Khod Bés u. i tri vA cao a6 cdc nét nha 1.Vi tri cdc nét nhac trén khuéng nhac: 1.1 Vi tri cée not nhac trén khudng nhac co khod Sol: A, MC; D; Ey Fi G; Az Hp Cr Dy 1.2. Vj tri not nhac trén khudng nhac cb khod Fa: = oe c DEFGA H® DE FGA HC 2. Cao do: Gitta hai bac 06 cing tén goi 1a quang tim, Ngudi ta chia quang tam 46 thanh 12 phan bang nhau, méi phan 14 1/2 cung, thif ty céc nguyén cung (I cung) va cdc bin cung (1/2 cung) duige sp x€p theo quy lut sau : Cie =D EF A HC ic Ic 1nc 1c 1c ic 1RC ILL. Dau hoa: 1. Khdi nigm: Dau hod 1a ky hiéu dat 6 du khudng nhge hode dat tude mot nét nhac ding dé béo hiéu sy thay déi vé cao d6 ca nét nhac cing tén véi dau. Cé 5 loai dau hoa do 1a dau thang (#), dau gidng (b), d&u thang kép (x), dau gidng kép (bb) va du hoan( ). 2. Hod biéu va dau hod bat thutng: 2.1. Hod biéu : & vi tri dau khuéng nhac ngudi ta ghi khod nhac, cic diu hod va s@ chi nhip goi la hod biéu. Cac dau héa dat 3 trén hod biéu goi la dau hoa sudt, néu chiing dat J vj tri nét ndo thi trong suét cd ban nhac nét 46 phai thang lén, gidng xudng hodc hoin trd lai cao 46 ci tuy theo dau hod dé an dinh. Vidu I: = cdc nét Fa thang va Dé thang 1/2 cung theo hod biéu 6 2.2. Déu hod bat thuang : cc dau hod dat truéc mét nét nhac chi anh hudng tryc ti€p dén nét nhac 46 va cdc nét nhac cing tén dting sau né trong cing mét 6 nhip goi la dau hod bat thutng. Vi du 2: SSeS Mi gidng bet shutmg Cai Sol sng 1/2 ung 3. Cac loai d@u hod: 3.1. Dau thang :# (die) 1a loai du hod dat trén hod bi€u hode dat tude mot not nhac 6 téc dung nang cao d6 cdc nét nhac cing tén véi dau thang lén 1/2 cung. (Xem vi du 1 va 2) 3.2. Délu ging: b (bemon) 1a loai dau hod dat trén hod biéu hodc dat true mOt ndt nhac c6 tée dung ha cao a6 cba cde nét nhac cing tén véi dau giing xudng 1/2 cung. Vi du 3: 3.3. Dau thang kép: (x) 1a loai d&u hoa duge dat truéc mét nét nhac c6 tac dung nang cao 6 cia nét nhac cing tén vi dau thang lén 1 cung ( it ding ) 3.4, Déiu gidng kép: (bb) 1a loai du hod ding 4€ dat trdc mét nét nhac c6 téc dung ha cao 4 cia nét nhac cing tén vdi du gidng xudng 1 cung (ft ding) . Vidu 4: owe i ngkép Ni Nia 0 3.5. Déiu hoan:(binh) (béka) Khi cdc nét nhac da duge thang lén hoc gidng xudng réi, néu muén ching tré vé cao dé cii ta diing dau hoan. Dau hoan cting duge dat 6 2 vi tii khdc nhau: iéu dat trén hod biéu c6 tée dung huy bs hod bigu ditng trude né (goi 1a thay déi hod biéu) . ~ N&u dat tude mGt nét nhac 6 tée dung huy bs Anh hudng cia déu hod d6i vdi ndt nhac do. Vidu 5: dt 8 blak ~ Hud bd hod bid 34 4. Trt te cde du hod trén hod biéu: 4.1. Trat tt cia céc déu théng: céc dau thing lan lugt xuat hi¢n trén hod biéu theo tht ty tiy trai sang phai la FA - DO - SOL -RE - LA - MI- SI be ba BE: Be Be Boe een o o o o 4.2. Trét ue ca cdc déu gidng: Céc dau gidng lin ligt xuat hién trén hod biéu theo the ty tir trai sang phai la : SI- MI- LA - RE - SOL - D be be bi & ee & b & = Poe a 8 oe é o oe IV. Trung 49 1. Déiu ngén: 1a ky higu chi 46 ngan vang cia 4m thanh. 8 1.1. KS higu va tén goi: c6 7 hinh nét nhac diing dé chi truding 46 nhu sau: Nét tron Net erdng Nét den Nét mée dom Not mde kép Not nde tam Nét mde nt Cac ban nhac ding cho nhgc cu biéu dign hoje céc bai tap xuéng Am, khi cde nét nhac dig lién ké nhau c6 truéng dé 1A cdc hinh méc thi ngwéi ta c6 thé sit dung cdc vach ngang trudng dé dé lién két ching véi nhau tao thanh nhém. Vi dy: —_=_—_—=_ = —— on = ' 1.2. Gid tri trudng dé: 6 A 2. Déu lang: a ky hiéu ding dé chi sy ngiing cila 4m thanh trong 4m nhac. © = l= 40 Neguwdi ta ding dau lang dé ngat cau, chuyén doan hoac ding dé cau tric hinh tuong am nhac. 2.1.K¥ higu va tén goi e " Lang tran Lang tréng Léng den Léing don Laing kép Lang tam Léing nit 2.2. Gid tri truang dé: Khi gip ky higu dau lang ngudi dn hode hat phai ngitng nghi mét khoang thdi gian diing bing thdi gian clia diu ngdn twong duong. 3.Cée ddiu lam tang them gid tri truimg do: 3.1. Déiu chéém dai don: 1a du chiim nhé dat ben phdi mdt nét nhac hode dau lang c6 téc dung lam ting thém 1/2. gid tri trudng 46 cia nét nhac hodc diu lang a6. Vidu: dedel dedsd 3.2. Déu chém déi kép: 1a hai chim nhé dat bén phai mét nét nhac hodc dau lang c6 téc dung lam ting thém 3/4 gid tri trudng 4 cia chinh nét nhac hode dau lang 46. Vi du: da dadad Jaded 3.3. Datu ndi : Duige ky higu bing hinh yng cung ding &é ndi ede nét nhac c6 cing cao 46. Khi gap dau ndi ngudi dan hoje hat chi bigu dign vao nét nhac dau tién ri rdi ngan dai cho dd trudng 6 cdc nét nhac thuge pham vi dau néi. Vidu : We NS Rn ingen 3 phe rngan 5 phach 3.4, Déu luye : Duge ky hiéu bing hinh vong cung ding dé néi cdc nét nhac khéng cing cao 46. Khi gap dau luyén ta phai luyén giong lién hai cho ding véi cao 46 va truBng 46 cdc nét nhac nim trong dau luyén. Vi du: se == = Chim bay lon bay Rhdip trod qué nha 10 3.5. Dau mi8n nhip: Dat trén hoe dui mot nét nhac hay du King cho phép ngudi biéu dién ty ¥ ngan dai hay ngifng nghi tai nét nhac hay du lang 46 ma van dim bao tinh nghé thuat cao. Vi du: L a ' ne 6 6 @ a aS Bong att nude inh niw —béng dang 3.6. Am 16 diém: (nét hoa m§) Dude ky hiéu bing nhiing not nhé (Petinot) dui dang méc don e6 gach chéo hodc dang méc kép ndi lién nhau 6 vee ngang. Am t6 diém khong c6 gid trj truSng d6 trong 6 nhjp ma n6 hién dién Vi du fee o~ — $5 poe ee ee epee oe = = Oi hoa thom O V. Cac dau viet tat : 1.Déu nhdc lai: LL. Nhdc lai mt hinh nét giai digu: N&u trong mét 6 nhip e6 nhifng hinh nét giai diéu giéng nhau ngudi ta khong can viét cd ma chi thay bing nhiing tring 46 Vi du 1.2, Nhdc lai mét 6 nhip: ngudi ta ding dau % dé nhac lai 6 nhip néu 6 nhip 6 gidng 6 nhip trudc. Vi du —_—_—— ee = = r 7 = * * 1.3. Nhdc lai doan nhac : F 4 Dang dé nhac lai doan nhac, khi gap dau nhac lai ta tién hanh theo so a6 sau = i Doan nhac cén nitde igi e R i3 i is le 1A. Nhdic lai co khung thay déi: (Von-ta) Nhe lai doan nhac c6 khung thay 46i nhiim béo cho ngutdi biéu dign biét ring sau khi nhc lai doan nhac edn bd hin cdc 6 nhip tit khung thay d6i s6 1 rd di ma chi dan hodc hat vao ¢: hip tit khung thay d6i sO 2 td di cho dén hét bai, Néu nhéc lai ln hai thi bd sé 2 dé dan hodc hat tiép vao khung thay adi sé 3 C6 qua khung thay déi s@ 1 vi cho d€n hét bai. Vi du: © 10 nw B iW. oc. mmo a e v 138 19 «20 21. om samen soe 1.5, Délu hdi: Ding a8 nhde Ii toan phdm am nhac ti ddu dén hét Vidu BAI HAT VE NAM CHIEC LA Nhge + Bao Phuise Lai the: Dg Thao Pinions, Chane Te oe 2 2 eh = eee eee Hen phic 1 mgr chie 1, im shdn nay Ide dem —_— 2 2 poeta, SS SSS = sing. Nhd mong 1 mét chiée td. Run v8 cia tang —_— + khong. Hon ghen Id mér chiée 1d. Lay Ide mat gia conh — & 7 khang. Tinh véw chi némchiée (i. Ma lam thanh métcon — gidng. 2 Litu § : Néw céin nhaic lai we déu cho dén ché hét (Fine) thi cudi ban nhac ngudi ta ghi ; “DC al fine” va ghi chit Fine d chd céin chain ditt, Vidu : a doana doan b Fi Dd. Fi ‘ine 1.6. Déu Coda: Thuing ding cho tic pham 4m nhac c6 doan két. Khi gap dau Coda ngudi biéu dién bd han doan nhac tif d&u Coda thif nhat tré di ma chi din hodc hat tiép vaio doan nhac ty dau Coda thif hai trd di cho dén bai. *Luu § : Néu trong mét ban nhac co sit dung cdc déu viét tdt nhu dau nhac lai, déiu hdi, Coda, thi ta lén lugt sit dung dau nhdc lai tiép theo la déiu hdi réi dén déiu Coda. Vi du: VI. Cach ghi 4m cho tac phim 4m nhac 1. Nguyén téc chung: - Nét nhac nim phia trén dong ké 3 dudi quay xuéng. - Nt nhac nlm duéi dong ké 3 dudi quay Ién, ~ Not nhac n& 6 dong ké 3 thi tuy theo cdc nét xung quanh ma quay dudi lén hoac xudng cho dep. Méc ctia nét nhac luén nam phia phai duéi nhac 13 Vi du. dpe ties e t r 2. Céich ghi cho téc phdm khi nhac: 2.1. Doi véi tac phim khi nhac co hai be: be ten viet dudi quay 1én, be dudi viét dudi quay xudng, ede nét c6 cing tung dO ©6 thé ding vach ngang trudng a6, Vi du: o - 2 2 | eee OF _— - [ 3 my 2.2. Déi vdi tic phdm khi nhac cé bén be: ding dau ndi khod (dc - cd - lat ) dé ghi trén khudng nhac. Vidu : 2. Cach ghi cho téc phém thanh nhac: Méi ca tit chi tng v6i m6t nét nhac va phai viét tach rdi cdc nét nhac, chi ding vach ngang trudng 46 cho céc nhém nét nhac nam trong dau luyén. Vidu : 14 EM LA CO GIAO MAM NON Nhac va loi: Bao Phitiie Neay déu rién em di lam cd gido. Nghé mdm non mang td hon the are. Boo nu cusi va anh mat tré the. = = == ——————s Goi cho em mo dedi shy doh. —anbe thant gid vien mdm won. Nhin dan chdu ngay the. Nhu bup non tren canh. Vi ene séng méin huang. Vui cling dan con nia Es = = hd Che cube ov them — ann, = = z non yeu aus. Bm dét— thanh ude mo. GS - TS Trin Van Khé CAU HOI CHUONG I 1. Khéi niém vé am thanh, Cac thuée tinh cia am thanh c6 tinh nhac? 2. Néu khdi niém vé am nhac. Am nhac 6 nhitng dic diém gi vé nghé thuat ? 3. C6 bao nhiéu bac cd ban trong hang am? Ké tén ? 4, Khudng nhac Ia gi ? Gém bao nhiéu dong va khe chinh ? 5. Khod nhac I gi? C6 may loai khod? Gidi thich ¥ nghia eda timg loai Khoa ? 6, Nhu thé nao goi I dau hod? Ké tén cba ching? 7. Nhu thé nao goi li hod biéu va dau hod bat thusng ? 8. Néu téc dung cila nim loai du hod ? 9. Nhu thé nao goi la d&u ngan, dau ling 7 10. Néu t4c dung cita dau néi, dau luyén, difu mién nhip, chdm d6i don, cham déi kép, Am té diém 7 11. Néu ¥ nghia va cdch tin hanh thye hign bai hat c6 cdc Logi déu viet tt: dau nhc lai, dau hdi, dau Coda ? 12. Néu ech ghi chép cho tée phim Am nhac ? Biéu dién dan bau 16 CHUONG II NHIP VA CAC LOAI NHIP §3.KHAINIEM VE PHACH NHIP I. Khai niém vé phach : Nhitng khodng thdi gian bling nhau tao nén sy manh, nhg khde nhau duge lap di lap lai mét céch tuan hoan goi la phéch. Trong su chuyén déng cia 4m thanh céc phéch néi lén manh hon goi la trong am (phdch manh ),cée phach kh6ng c6 trong 4m goi lA phach nhe. Phach manh luén lun nim 6 dau 6 nhip, tiép theo 1a phach nhe réi dén phach manh vita va phach nhe (néu la loai nhip kép). IL Khai niém vé nl Sv lap di lap Iai cia ce phach theo mOt chu ky nhat dinh tgo thinh nhip, vay nhip 1a tig phan nhé ciia mét tac phim 4m nhac bit dau ti phach manh va két thiie truée phach manh tiép theo. ILL. Cach ghi nhip : Trong khudng nhac muGn phan chia cée nhip véi nhau ngudi ta ding cée gach doc ng&n goi lA gach nhip (vach nhip). Gitta hai vach nhip goi 12 mot 6 nhip (mt nhip) . Két thc téc phim ding hai vach nhip. Trudng 49 cia mot 6 nhip duge &n dinh béi loai nhip, duge ky hiéu bing phn s6 goi 1a “sd chi nhip” . Vi du: 50’ chi nhip ahip két thie \ IV. ¥ nghia sé chi nhip: S@ chi nhip duge ghi bang phan s6, ¥ nghia cia n6é nhw sau: - Tit s@ chi s6 phach trong méi 6 nhip . - Mau s6 chi truing 49 thai gian cita méi phach bing mot phan may cua not tron. 7 Vi du : Nhip Zia logi nhip c6 2 phéch ma trudng d6 (thdi gian)ca mdi phdch bing + ciia nét tron ( ttc bing nét den). §4. CAC LOAI NHIP- I. Nhip don: La loai nhip c6 hai hodc ba phdch trong m6t nhip trong 46 cé mét phach manh. I. Logi nhip c6 hai phéch: 2 LL. Nhip 2: hip = 4. Dinh nghia: Nhip 2h logi nhip ©6 2 phéch ma trudng &9 (thdi gian) cla mbi phdch bing + nét tron (ttc bang ndt den) . b. Cac dang trudng d@ co ban: c. Tinh chat: nhip 2 6 tinh chat khoé manh, vui tuoi, phd hgp véi cde bai hat tap thé, thiéu nhi. Nhip : cdn duge ding dé viét cdc bai hanh khtic goi 1a nhip hanh khtic (nhip di) . Ngoai ra nhip 2 con duge ding rng rai trong trong thé loai ca khtic. d. Cach go va dénh nhip : dl. Céch g6 : g6 2 tigng cdch déu nhau: phach 1 g6 manh, phéel 2. Céch nh hip : - Phach 1 (manh) : dua tay tit én xudt iz - Phich 2 (nhe) : dua tay tiy duéi lén vj tri xudt phat *Sa dé dénh nhip nhut sau : 18 a) Huéng di b) Tao dudng nét chi huy \\ 1 1 1 Litu § : Khng nén dénh hep qué nlue hinh chit U , cing khong nén dénh rong qué nhue dua vong iu @) 1.2. Nhip 2¢ Ky a. Dinh nghia: Nhip ¢ 1a loai nhip cé 2 phdch ma trudng 46 (thdi gian) ca méi phéch bing : nét tron ic dang trudng dé co bin Cd 8 dad 1 2 1-2 12 12 c. Tinh chat: Nhip C ¢6 tinh chat cham chic khoé nhu nhip chay gid gao, d. Céich g6 va dénh nhip: tong ty nhip 2 nhung chim hon. 2 1.3. Nhip = : Mp 3 a. Binh nghia: Nhip 2 12 loai nhip c6 2 phéch ma trudng d6 (thdi gian) cha méi phéch bing ; nét tron. b. Cééc dang truing dé ca ban 19 c. Tinh chat: Nhip ; 6 tinh chat nhanh, linh hoat, vui tuoi thudng ding dé viét cdc téc phim cho thiéu nhi hod tiéu phim (Etude) cho nhac cu dién tau d. Cach gd va dénh nhip :Tuong ty nhip 3 nhung nhanh va linh hoat hon . 2. Logi nhip cé 3 phéch: 3 2.1. Nhip = : ip 3 4. Dink nghia : nhip 3 18 loai nhip 6 3 phéch ma trudng 49 (thi gian) cia méi phich bing t nét tron. b. Cac dang truang d@ ca ban : c. Tinh chat: Nhip : 6 tinh chat mém mai, uyén chuyén, nhip nhang mang tinh vai khiie d. Cach go va dénh nhip : dl, Cach go: gé 3 tiéng cdch déu nhau, phach 1 g6 manh, phich 2 va3 g6 nhe d2, Cach dénh nhip: - phéch 1 (manh) : dua tay tif trén xuéng - phéch 2 (nhe) : dua tay sang phai - phéch 3 (nhe) : dua tay lén vj tri xudt phat *$o dé danh nhjp nhu sau: a) Hung di b) Tao dung nét chi huy Sf 1 20 2.2. Nhip2 : 8 4 Dink nghia : Nhip 3 18 toai nhip o6 3 phich ma trang 46 (thai gian) cia méi phach bing : not tron. b. Cac dang truong dé co ban : b > % ee or 12 4 - J = oF c. Tinh chét :Nhip 3 6 tinh chat nhanh, linh hoat, vui twdi, thudng ding dé viét cdc bai hat cho thiéu nhi hoac céc tiéu phim ( Etude ) cho nhac cu biéu dign . Nhip 3 néw thé hign 6 te a chim cting o6 tinh chit nhip nhing, mém mai nhw nhip 3. 4 d. Catch go va dénh nhip: (wong wy nhip 3 nhung nhanh va linh hoat hon) 3. Cte loai nhip don it ding: Ngoaii cdc loai nhip dun néi trén cdn c6 cdc loai nhip den it ding khée nhu: 2 a. Logi nhip cé 2 phéich nhut : Nhip 2 1. b. Loai nhip cé 3 phach nut : Nhip 3 . 3 ven IL. Nhip kép: La loai nhip dude hinh thanh bai su hgp nhét giita cdc nhip don gidng nhau, sé trong 4m cia nhip kép bang s6 trong 4m ciia nhip don hgp lai. ; 2 2 4 Vidu: -Nhip 2 + nhip 2 = nhip 4 i du ip = + nhip 2 = nhip = -Nhip 2 + nhip 2. = nhip © Nhip kép 8 8 8 3 conn 3 a apn Seon 2 -Nhip 2 + hip 2 + nhi hip 2 ip gt nhip 5 +nhip 5=nhip 5 1. Nhip ¢ (Kihigu C) 21 4.Dinh nghia: Nhip C 1a loai nhip kép c6 4 phach ma trudng 49 cia méi phach bing ; nét tron. Nhip C cé 2 trong 4m : trong 4m thif nhat nim & phach 1(phdch manh), trong am thi 2 nim 6 phéch 3 (phach manh vita). Cée phich 2. va phach 4 IA cde phéch nhe b, Cac dang truang dé co ban © §-2-3-4 12 re 4 1234 1354 c. Tinh chat ; Nhip C thudng biéu hign sy trang nghiém, trang trong hode cé tinh chit nggi ca vi vay thudng duge sit dung trong cdc bai nghi thie nhu Quée té ca, Quée ca, Lanh tu ca,... Ngoai ra nhip C cén duge sit dung 4é viet ic pham ca nggi qué huong, dat nude d. Cach go va dank nhip: dl. Cach ga: go 4 tiéng ch déu nhau: pl dich 1 va phdch 3 g6 manh va manh vita, pha 2. Céich dénh nhip : th 2 va phach 4 go nhe. Phach 1(manh) : dua tay tir trén xudng - Phich 2(nhe) : dua tay sang tréi - Phéch 3(manh vita) : dua tay sang phai - Phéch 4(nhe ): dua tay Jén vi tri xuat phat *Sa dé dénh nhip niu saw a) Huéng di b) Tao dung nét chi huy \ SS 2 22 pe 6 2. Nhip © MD 3 a, Dink nghia: Nhip ‘ 18 logi nhip kép 6 6 phach ma trung 4 thdi gian eta méi phach bing : nét tron. Nhip é 06 2 trong 4m : trong am thif nhat nim & phich 1, trong 4m thét 2 nim d phach 4, Cée phéch 2, 3, 5,613 b. Cade dang truang d6 co ban: ic phach nhe. > 1-2-3-4-5-6 123 -4-5-6 12-3 -45.6 12.3 -456 Liu ¥: Nhip ; duoc hinh thanh tit hai nhip don : nén khi thé hién tren khudng nhac cén phén thanh 2 nhém, mdi nhém gém 3 phéch. Tranh tinh trang phén nhém mdt cach tuy tign lam cho vigc phan biét trong am khé khan, Vidu : iV v e Viér sai Viét ding Viét sai Viet ding c. Tinh chat: Nhip : 6 tinh chat nhip nhang, uyén chuyén va mang tinh dan wai. d. Céich g0 va dank nhip dl. Cach gd: g0 6 tiéng cach déu nhau: phdch | va phéch 4 g6 manh va manh vita, cde phach 2, 3, 5, 6 g6 nhe. 2. Cach dénh nhip: Phach 1 (manh) : dua tay tir én xuéng ~ Phach 2 (nhe) : da tay hoi el - Phich 3 (nhe) : tig - Phach 4 (manh vifa) : dua tay sang phai Sch sang trai ( rat ngdin) tuc dua tay sang trai - Phéch 5 (nhe) : dua tay 1én huGng vi tri xuat phat (rat ngan) - Phach 6 (nhe) *Sa dé dank nhip : Sp tuc dua tay Jén vi tri xuat phat 23 a) Huéng di b) Tao dudng nét chi huy Litu ¥ + Nhip : néu t5c dé nhanh ta dénh nue nhip 2 phéch ( méi phiich phan ba). a) Ngoai hai loai nhip kép : va $ con cé cdc loai nhip kép it ding nhue : 9 12 8 8 IIL. Nhip hén hgp va nhip bién déi: 1. Nhip hén hop: 1a loai nhip dugc hinh thanh béi su két hop cia cac loai nhip don khéc nhau, Vidu : -Nhip - Nhip - Nhip 24 Thudng gap nhat 1A loai nhip 5, nhip 5 1a do hai ohip don 2 va 3 két hgp véi nhau nén c6 2 trudng hgp cde phdch manh va phéch manh vita luan phién nhau khong déu = 3): phich 1 (manh) , phéch 3 ( man vita) -Truting hop 1: Nhip - Trutémg hop 2: Nhip 3 2 : phach 1 (manh), phéch 4 (manh vita) * Cfich dénh nhip 3: a) HuGng di b) Tao dudng nét chi huy S | 4 | —. 5,2 | 3 2 ° 544 ANU 1 2 1 3 J 3 \ Ww 4 7 321 4 4 25 2. Nhip bién adi: Mot sO te phim Am nhac 8 mot vai 6 nhip ngubi ta sit dung loai nhip khdc vdi loai nhip da ghi 4 hod biéu, trudng hgp nay goi IA nhip bién ai. Vidu. Hoa thom busém ludn Da a of 3 quan he Bde Ninh — Gi hoa t6i la nay déa hoa thom © fink i con buém oT SS a wT 7 luon 6. finh Ia_con budm — dao. ° cai duyén cé cdi duyén cé- a m = SSS SS = SSS SS 9 et Rad wr héi. BUGM ign. la buém oi a no an) 3 = os =< oe aa bay, Buém dao la buém Gi a no bay. 26 §5. DAO PHACH VA NGHICH PHACH 1. Dio phach: 1. Khdi nigm: dao phach la sy dich chuyén trong am tit phach manh sang phach nhe hoe tit phdn manh sang phan nhe cia phach. 2, Cac dang déo phach: a, Dao phiich xdy ra trong pham vi mot 6 nhip al. Déo phiich xdy ra d nhip don: Vi du I Déo phéch BS céu airing chim git thuong men a2. Déo phach xdy ra d nhip kép + Vi du 2 Déo phach . * Timg chdi non xanh mon man = Timg hat b. Bao phéich tit 6 nhip nay sang 6 nhip khiic + Vi du 3: Baio phéch f — fa — Z = oe oF Trén qué tung — quan y he y c. Déo phdch xay ra trong pham vi mét phach. Vi du 4: Dao phe — — 2 = Gis chigu thd vuong bao nd hung 27 Il. Nghich phach : 1. Khdi nigm: Dau lang chiém ché 3 phéch manh hode phan manh cila phéch thi goi 18 nghich phich. 2. Cée dang nghich phach: a. Nehi han é phdch manh: Vi du 5: ——— b, Nehi han 3 phén manh cita phéich: Vidu 6: < a Chi rita chi rile c. Do phach pha nghich phich: Dio phach diing lign ké vdi nghich phach thi goi a nghich phach pha dio phéch. Vi du 7: Lia héng nim kén tam ving d. Nhip ldy da: mét s6 tac pham 4m nhac d6i khi 4 6 nhip thi nhat khéng di s6 phach nhv sé chi nhip da &n dinh 1a vi 6 phach manh hay phan manh cia phach bi dau lng chiém chd.Dang 1é phai ghi cd du lang ra nhung vi nhip dau tién nén ngudi ta luge bd di, day cing Li mét dang ciia nghich phach goi Ja nhip lay da. Vi du: Céi—edy xamh = xamh thi «cing anh, Chim. 28 §6. TIET TAU I. Khai nigm : Tiét tdu 1a twong quan truvdng 46 ctia cdc 4m thanh néi tiép nhau , khi lién két v6i nhau theo mot thif wy nhat dinh, Trudng 46 ca 4m thanh tao thinh hinh tiét tu hod nh6m tiét tu tir 46 hinh thanh dudng nét tiét tau cla téc phim 4m nhac. Vi du: Nid wigt ttu—._ += Nhs tid tie — Ce ediy xan xanh thi la citing xank. Chim Il. Céch phan chia trudng 49: 1. Céch chia eo ban: Wa cach chia chin theo tuong quan ciia tng d6 ede not tron, tring, den,... trong a6 nét tron cé trudng dé dai nhat. N6t tring cé tring 46 bang nifa nét tron, nét den c6 trudng d6 bang nifa not tring ,... (xem §2 chung 1) 2. Cach chia ty do: 1A sy phn chia mot cach wdc 1é (ty do) cae loai truvag a> co ban thanh nhiing phan bang nhau. a, Chim ba (lién ba) 1a dang tung 46 ¢6 3 not bing nhau nhung gid wi tring 6 cua chting chi bing 2 nét cing loai . Vi du: me We led N= Wo d3-01 b.Chimm hai (lién hai) : 1a dang trang 49 c6 hai nét bing nhau nhung gid tr truSng d6 cla chting thi bang 3 nét cing loai, Vi dus tigre dd ¢. Chium bén (lién bén) : 1a dang tring 46 c6 4 nét bing nhau nhung gid tr trudng 46 cia ching chi bang 3 nét cing loai . 29 Vi du dledy dd d. Chim ném (lién ndim) : 1a dang trudng 46 cé nim nét bang nhau nhung gid tri trudng d6 cia ching chi bing 4 nét ciing loai. Vi du: ddl -dlil e. Chitm sdu (lién sdu) : 14 dang trudng 46 c6 6 nét bing nhau nhung gid tri trudng 49 ciia ching chi bing 4 nét cing loai Vi du: didi] -Jidd *Luu ¥: ngwdi ta cé thé thay cic dau lang vao cdc nhém trudng 46 trong dang phan chia trudng a ty do nhu sau : Vidu 30 CAU HOI CHUONG II 1. Nhu thé nao goi 1a phéch, nhip ? 2. Néu ¥ nghia s6 chi nhip ? 3. Nhip don 1a loai nhip nhy thé nao ? Trinh bay dinh nghia, tinh chat va cdch g6 nhip, dénh nhip céc loai nhip don tiéu biéu nhu nhip 2, 2, 2, 2, 3 2 428748 4. Nhip kép 1a loai nhip nhu thé nao ? Tinh bay dinh nghia, tinh chat, céch g6 va dénh nhip cde nhip kép tiéu biéu 4 va : ? 5. Nhu thé nao goi lA nhip hn hgp, nhip bi€n déi ? 6. Dao phach Ia gi ? Trinh bay céc dang d4o phéch ? 7. Nghich phach IA gi ? Trinh bay ic dang nghich phach ? 8. Nhu thé nao goi lA tét tau ? 9, Nhu thé nao goi 1A phan chia trudng d6 cd ban va ty do ? 10. Trinh bay gid tri trudng d6 ciia cdc dang chim nét : chim hai, chim ba, chim bén, chim nim, chim séu ? CHUONG II QUANG VA HOP AM §7. QUANG I. Khai niém vé quang: Quang 1a sy két hyp déng thi hoac néi tiép nhau ciia hai cao d6 trong 4m nhac. Quing do hai cao d6 lin lot vang Ién goi 1a QUANG GIAI DIEU, quang do hai cao d6 cing vang lén mét hic goi i QUANG HOA THANH (hoa Am ). Am dudi goi la am gc, am trén goi la am ngon, sank quang giai diéu quang I IL. Quang cd ban: 1. Cung va mita cung co ban: cung co ban 3. Cu tao ctia quéng co ban: MAi quang co ban duge xde dinh bdi 2 yéu t6 a6 1a: yeu 16 sé lugng va yeu t@ chat long 3.1. Yéu t6 so léong: 1a sé lugng cac bac hdp thanh quang ( tinh tit g6c dén ngon) Vidu : - Tit Fa d€n D6 cach nhau 5 bac do 46 quang Fa-D6 la quang 5. - Tit Mi dén Sol nhau 3 bac do d6 quang Mi-Sol la quang 3. cung ciia cée quang cing logi. Do 6 khi 4m thanh cia chiing vang lén c6 chit lugng khée nhau 32. Vi du: quang 3c 2cung quan e362 cung — 3? Neudi ta ding céc thudt ngit nhu : TRUGNG (1), THU (©, DUNG (B), TANG, GIAM dé chi tinh chit cia quang. Trong pham vi mdt quing 8 cé cde quing co ban sau : - Quang mot ding; ——khong cung ~ Quang hai thi (t) ; cung = Quang hai trudng (T) : 1 cung ~ Quang ba thir 24 ; cung -Quangbatring Deng - Quang b6n ding : 24 eung - Quang bén ting 3 cung -Quingnim giim =; 3cung - Quang nam ding ~ Quang sau the ~ Quang sdu tring ~ Quang bay thet - Quang bay trudng ~ Quing tam ding Vidu: = oo la Ey or St 3 4d diing Sim *Luu ¥ : Tat cd cde quiing co ban (di-a-t6-nic) déu co thé céiu tao uit bat cit be co ban hodc chuyén hod nao (di lén hode di xudng). Vi du : 2 7 3T 4a 2 Sa 3 61 7 IIL. Quang don - quing ghép: 1. Quang don: Nhiing quang duc cfu tao trong pham vi mét quang tam duge goi la quaing don (xem muc I - §7) 2. Quang ghép : (quang kép) nhifng quang cé cu tao réng hon quang tam (ggi la quang ghép) Tén goi ciia quang ghép dya vao sO bac hgp thanh quang ghép a6. - Tinh cl Vi du: it cia quang ghép do quang don phia trén quyét dinh eo o ° i0oT oT Jor ia Ra 10T 10 IV. Quing ting - quing gidm:(Cr6-ma-tic) 1. Khdi nigm: MGi quing Di-a-t6-nic déu cé thé ting hoac gidm s& cung an dinh ciia n6 bing ech ning cao hoi ha thép 1/2 cung 4m g6c hode 4m ngon cia quang. ~ Quang ting duge tgo nén tit quaing ding va qudng tung ting thém 1/2 cung. - Quang gidm duge tao nén tiy quing diing va quang thi gidm di 1/2 cung. Rigng quing 1 dung 1a trung hgp ngoai 1é khong thé gidm duge nifa - Cée quang ting gidm duge ggi la Crd-ma-tie. 2. Céch thanh lap quang tang: Quing tang dugc thanh lap bing céch nang cao 4m ngon hodc ha thap 4m géc 1/2 cung tif céc quang tréng va quing ding . 34 Vi du : a) nang cao dm ngen U2 cung by ha thalp dm g e eS 3 sing Giang 4tting = “Sting = Sting Siting 3. Cach thanh lap quang gidm : Céc quang gidm duge thinh lap bing cach nang cao Am ge hode ha thap Am ngon 1/2 cung tiv ede quing thit va quang ding. Vi du: a)néing cao dm gée 1/2 cung b) ha thép ém ngon 172 Sgiim — 3gidm 4 gidm va quing nghich . Quang thudin 14 logi quang khi 4m thanh vang lén nghe hoa hgp, tai. ~ Quing nghich 18 loai quaing khi 4m thanh vang lén nghe gay gat, chéi tai. 2, Céc logi quang thudn, quang nghich: a. Cac loai quang thudn: Cac loai quang thuan bao gém: hodn toln : quang 1 diing, quing 8 ding 5 ding - Thugn khéng hodn ton : quing 3 thé, 3 trfdng, 6 thif va 6 tung b. Cac logi quang nghich: Céc logi quing nghjch bao gsm ~ Quing 2 thif, 2 trudng, 4 tang, 5 gidm, 7 thi, 7 trudng va cae quang Cré- ma-tic *Li ¥ : Cac loai quing thudn khong hoan toan cd mau site dep thug sit dung trong hoa am, doi khi ding thém quang thudn hoan toan, Trénh ding quang thugn rat hoan toan, céim ding céc quang nghjch. VI. Quang tring 4m: 4c quang khi 4m thanh vang lén nghe giéng nhau nhung tén quing va tinh chit khée nhau thi goi Ia quing ting am . 35 Vi du: e dring = Sgidm 3T idm Sa = Sa " ‘ s VIL. Dao quing: 1. Khdi nigm: Dio quing 1a sy thay déi vj tri cée 4m cia quing sao cho 4m g6c thanh 4m ngon va 4m ngon thanh 4m géc. Cé 2 céch do quang: - Chuyén 4m géc lén mot quing 8. Chuyén am ngon xu6ng mét quing 8. Vi du: e 5 . 5 oo chuyén dim e6c lén quiing 8 chuyén dm ngon xudng quding 8 2. Tinh chat cita dao qung : Do dio quing mi ta c6 cée quang méi, Cée quang do c6 méi lién hé véi quang g6¢ nh sau: a. Vé sé luang: tng s6 bac cla quang g6e va quang ado luén ludn bing 9 bac. b. Vé tinh chat: - Quing trudng dao thanh quang thi va ngugc lai. - Quing diing dao thanh quang ding. - Quing ting dao thinh quang gidm va ngugc lai. Vi du : = aT oO of | OT) Giang 3 gidm Syidm 3 ting 36 BANG TONG HOP CAC LOAI QUANG VA TINH CHAT CUA CHUNG I. Khai nigm : 1. Chéng dm: LA su két hdp dng thdi cla mét si 2 Am ) c6 a6 g hi cao khde nhau va duige sip xép theo quai Vi du: 2 > e 2. Hop am: Hop Am 1a chdng 4m duge sdp x€p theo quy luat cde quing 3 chéng lén nhau. Trong 4m nhac cé dién phudng Tay, hgp 4m ci goi hgp 4m ba, c6 4 Am goi la hgp 4m b Vi du: 6 g f e 6.5 Am goi lA hgp 4m chin (it dng) Hep am ba Hop am ba Hop am ch II. Hgp 4m ba : 37 1. Khdi nigm: Hgp Am ba gdm 6 3 Am duge sp xép bai hai quing 3 chéng 1én nhau, hai Am ngoai ciing tao thanh quang 5. Tén goi céc 4m ciia hgp am ba duge goi theo quang ma né tao thanh véi Am géc theo thif ty ti g6e d&n ngon la: am1-4m3-4m5. Vidu : 2 qudng 3 qudng 3 Hep ém ba 2. Cée dang hyp am ba: 2.1. Thé nguyén vi: (thé géc) 2.1.1. Hop dm ba trudng: (37) 1a hgp am ba duge cau tao bdi mot quang ba trudng va chdng lén né mét quang ba tht, hai 4m ngoai cing tao thanh quing nam ding. 2.1.2. Hop dm ba thit: (3t) 1 hgp am ba duge cau tao bai mot quang ba thit va chéng lén né mét quang ba trvéng, hai 4m ngoai cing tao thanh mot quing nam ding, 2.1.3. Hop dm ba téng: (5+) la hgp am ba dude cau tao béi hai quang ba trudng chéng lén nhau, hai 4m ngoai cing tao thanh m6t quang nim ting. 2.1.4. Hop dm ba gidm: (5-, 5) 1& hgp 4m ba duge edu tgo béi hai quang ba thé chéng 1én nhau, hai m ngoai cing tgo thanh mot quiing nam gidm. Vidu : O Hop an 3T Hop dm 3 Hop tin Hep am 3+ 2.2. Cac thé déo cita hgp dm ba : 2.2.1. Thé déo mét cia hgp dm ba : (hgp 4m sdu) Néu chuyén Am géc (4m 1) cia thé nguyén vi lén mét quang tam, ding 4m ba lam 4m tram ta dude thé dao m@t cia hgp 4m ba ( goi la hgp am sau) 2.2.2. Thé déo hai cita hgp am ba: (hop 4m bén - séu ) Tit hgp am séu néu tiép tuc chuyén am ba lén mét quang tam ding 4m 5 lam 4m tram ta dude thé do hai cia hgp Am ba (goi IA hgp 4m bén-séu ) 38 Vi du : ThE nguyén vi Thé déo mét Thé déo hai e Hop can ba géc Hop am 6 Hep dm 64 IIL. Hgp 4m bay: 1. Khdi nigm : Hop am bay gém c6 4 Am duge sép xép theo céc quang ba chéng én nhau, hai am ngoai cling tao thanh quang bay. Tén goi cdc Am cla hgp 4m bay duge goi theo quing ma né tgo thanh véi Am g6c theo thé tw wr goc dén ngon Ia: m 1 - am 3-m5- m7. Vi du fh —=t 5 : = e guang 3 quang 3 quang 3 Hop Tay C6 nhiéu dang hop am bay nhung thudng ding nhiéu nhat la hgp am bay at. 2, Hop dm bay at : 2.1. Hap am bay at gdc (V;, D; ) Hop am bay at géc gm c6 4 am duge cau tao trén bac 5 cila diéu thie trvdng va thif hoa thanh, - Tim 1 d€n am 3 : quing ba tring. - Tirm 3 d€n Am 5: quang ba thtt - Tirm 5 d€n am 7: quang ba thit. - Hai 4m ngoai cing tao thanh quing bay thi Vidu : d 6a 2.2. Cac thé déo cia hgp dm Dz : 2.2.1. Thé ddo mot : (D&, V& ) Tit hop 4m D; néu chuyén am 1 én mot 5 5 quing tém ding am 3 lam am tram ta duge thé dio mot cia hgp am bay At goc. (ky higu DS, v5) 5 5 2.2.2. Thé ddo hai: (D4, V4) Tir thé dao mét néu tiép tue chuyén &m 3 lén 3 3 m6t quing tam ding 4m 5 lam 4m trim ta duge thé dao hai cla hdp 4m bay at g6e. (ky hi p4,v 3 3 2.2.3. Thé ddo ba: (D; , V,) Tit thé dao hai néu tiép tuc chuyén 4m 5 én mét quang tém ding am 7 lam 4m tram ta duge thé dao ba cila hgp 4m bay at gde (ky higu D2 , V2). Vi du: Vv ve va v2 IV. Ky higu va tén goi: LK higu : 1.1. D6i vdi hgp dm ba trudng : Ding céc ky higu Am bang céc chit edi in hoa dé ky hiéu cho hgp 4m ba truéng. Vi du :_C (Dé trudng) ; D (Ré trung) ; E (Mi trudng) ; E° (Mi gidng trvéng) ; F (Fa trudng) ; F* (Fa thing trudng) ... 1.2, D6i vdi hap am ba thit : ém chit m vao dang sau cac ky hiéu am dé ky higu cho hgp am ba thi. Vi du: Cm (6 thit) ; Dm (Ré tht) ; Em (Mi thit) ; F'm (Fa thang thi) ; G’'m (Sol gidng thi)... 1.3. Déi vdi hp dm ba tdng : Thém so “ phia trén bén phai higu cila hgp 4m ba truBng dé ky hiéu cho hgp 4m ba ting, Vi du : C* (6 tung tang) ; D** (RE tung tang) ; F"’ (Fa thing trudng ting) ; E™* (Mi giéng truéng ting) ;... 1.4, Déi vdi hgp dm ba gidm ; Thém sé vao phia trén bén phai cdc hiéu ciia hgp 4m ba thif dé ky gu cho hgp am ba gidm, Vi du : Cm* (D6 tht gidm) ; Dm* (RE tht gidm) ; F*m” (Fa thing thi giam) ; E’m® (Mi gidng thi gidm) ;... 40 15. Déi vdi hgp am bay dt : Thém sO “7 “ vao phia sau céc ky hiéu Am bing cée chit cdi in hoa dé ky higu cho hgp 4m bay at Vi du : C; (D6 bay) ; D; (Ré bay) ; A; (La bay) ; E, (Mi gidng bay) ; G"; (Sol thang bay) ;... 2.Tén goi : Am géc (4m 1) bao gid cing 1a 4m chii cia hgp 4m. Vi vay khi goi tén m6t hgp m ta két hgp tén am géc (4m 1) va tinh chat cia hgp Am 46 (ba trudng, ba thit, ba tang, ba gidm, hod bay dt géc...) F(Fa tng) Fm(Fa thit) F5+(Fa dng ving) Fim5 # i = eh CAU HOI CHUONG IL 1.Quang 1a gi ? Phan biét yéu t6 sé lugng va yéu té chat Ivgng cia quing ? Cho vi dy. 2. Nhu thé nao goi la quang don, quang ghép ? Cho vi du. 3. Néu cach thanh lap quang tang, quang gidm ? 4, Ké tén cdc loai qung thuan, quang nghich ? 5. Dao quing la gi ? Néu tinh chat cia do quang ? 6. Ding am Mi (E) lam 4m 1 hay thanh lap hgp am ba trying, hgp am ba thi, hgp am ba ting, hgp am ba giam ? 7. Ding 4m Ré (D) lam am 1 hay thanh lap hgp 4m ba trudng va cdc thé dao ciia né ? 8, Ding 4m Sol (G) lam am 1 hay thnh lap hgp 4m ba thi va cae thé dao cia né 2 9, Dang am Fa (F) lam 4m 1 hay thanh lap hgp 4m bay at géc va cde thé dio cila n6 ? 4 CHUONG IV DIEU THUC - GAM - GIQNG §9. DIEU THUC 1. Khai i@m: 1. Am én djnh, am khing én dink: MBi bai hat c6 mot nét nhac riéng goi lA giai digu. Trong giai digu cia ban nhac khi nghe ta cim nhan duge od mét s& 4m néi lén 6 tinh chat nh cdc 4m tya. Cac 4m tya nay nghe rat ém tai, hat d&n d6 c6 thé kéo dai hodc két thtic duge goi la ede Am én dinh . Trdi lai c6 nhiing Am nghe khong thudn tai khi hat dén 46 c6 cm giée muén chuyén qua mét 4m khdc nghe dé chiu hon, Nhiing 4m nghe khéng thuan tai ggi 1d ede Am khéng én dinh . Vie chuyén tir 4m khéng 6n dinh vé 4m 6n dinh goi la sv gidi quyét. Am 6n dinh nhat goi la Am chi. Vi du: & SS Ss ¥ ro. uw -W ewe ve ve ov em = = Trong vi du trén cée Am D6, Mi, Sol la cde Am én dinh, cae Am Ré, Fa, La, Si 1a cdc 4m khéng 6n dinh. 2. Digu thife: la hé théng cdc méi twong quan gitfa cdc 4m Gn dinh va céc Am khéng 6n dinh, day 1a co sé cia mét tac phdm 4m nhac Il. Céc dang digu thife : 1. Digu thie trudng: (diéu trudng) la diéu thifc trong 46 06 cae a m 6n dinh tao thanh hgp am ba trudng, Vidu : $ Hop am 3T —" —s— a 8 I n-m-W- v-v- v -w 2 2. Digu thite thit : (diéu thi) 1A diéu thitc trong 46 c6 céc Am 6n dinh tao thanh hgp 4m ba thi. Vi du Hep dm 3t SSS SSF I o- Ww -m - W- Vv - WE vial a TIL. Tinh chat cia diéu thife : 1. Tinh chat cita digu trudmg: Diéu thiéc trudng 6 tinh chat yui tsi, khoé manh, am thanh sng sila 2, Tink chat cita digu thit: Diéu thitc thit c6 tinh chat tram buén, yéu dt, am thanh u tdi. Liu ¥: Tink ol chat ctia digu thirc. Ngoai ra con phu thudc vao céc yéu 16 khdc nhu: Hoa am, t cia mét téc phdm aim nhac chi phu thudc mét phén nho tink tiét nhip, nhip dé, tac dé, cdu tao cia dong nét giai diéu .... §10.GAM 1. Khai niém: Su s4p xép 4m thanh ciia digu thifc theo thif wy cdc quang hai di lén tir m chi (bic I) dén Am chi quing 8 tiép theo goi J hang 4m ciia diéu thife hay cdn goi A GAM. Cc 4m hgp thanh gam goi lA cdc bac. Méi gam truéng hode thif déu c6 7 bac duc ky higu bing s6 La Ma IL. Cac dang gam: 1. Gam truéng va thit tu nhién : 1.1. Gam trudng tw nhién : Gam tring ty nhién 1a hang 4m cla digu tudng 6 thif ty cdc quaing 2 duge sp xép theo quy Iuat sau: 27-27 - 2-27 -2T- 2T - 2t Vidu : 4B Bios 1 " mw. oN v vr vit o Kihigu: T - Sl = DT. S$ + D - TSvI- DY + (Tt 1.2. Gam thit ue nhién: Gam thif ty nhién 1a hang 4m eta digu thif 6 thit ty cdc quing 2 duge sp xép theo quy ludt sau: 27 - 2-27-27 -2t-2T-2T + ) nm voowo. vw. sl Dill! - 5 D- wv - DYN - {t) *Luu ys, - Cac bac cita gam trading déu ky higu bdng chit in hoa. Cac bdc cita gam thit ue nhién chi cé bac V(D) la ky higu bang chit in hoa, con cée béic khéc (t,s) déu ky higu bang chitin thuing. - Ten goi cdc bac cita gam nhue sau: +Bacl =: Amchi +Bicll : — Thugng chi 4m +BacI : Am trung +BicIV : Hadtam +BacV: Atam +Bic VI: Thugng at am +BicV— > Camam 2. Gam truéng va tht hoa thanh: 2.1. Gam trudng hod thanh: Wi gam tung trong a6 ¢6 Am bac VI bi gidng xuding 1/2 cung. Thi ty ede quing 2 eila gam truGng hoa thanh nhu sau: 20 - 27 - 2t - 27 -2t - 2 ting - 2t Vi du : 4 7 vit w 2.2. Gam thit hoa thanh: 1a gam thit trong 46 cé am bac VII thing lén 1/2 cung. Thif ty ede quing 2 cia gam thf hoa thanh nhw sau: 2T - 2t - 27 - 27 -2T - 2 tang - 2t Vi du: % = = 2 Cis dur. +amoll 5 emoll + hmoll 5 fis moll —, cis moll » gis moll —» dis moll —» ais moll 2.4. Cac clip giong tritdng va gigng thit cé cing hod biéu : a. Cap giong 0° A Caur A moll f os a Am én dink Gm khéng 6n dinh ~— Am6ndinh dm khéng 6n dinh b. Cap giong I” G dur E moll a —— 8 c. Cap giong 2": D dur hmoll e d. Cap giong # : r- Adur fis moll e e. Cap giong 4°: E dur cis moll o f. Cap giong #* : Hour gis moll * g. Cap giong 6° Fis dur dis moll h. Cap giong 7": Cis dur ais moll, © 3. Cée giong truing va giong thi cé cdc ddtu gidng: 3.1. Céic gigng trudng cé cic déu gidng : Xuat phat tit giong C dur (hod biéu 0° ), néu lay am bac V di xudng (hay Am bac IV di lén) cia giong C dur lam am bac I dé thanh lap mot giong trung mdi thi ta duge giong F dur (hod biéu 1°), Néu ett tigp tue ly im bac V di xudng cia gigng tude Lam 4m bac I dé thanh lp m@t giong trudng tip theo thi ta duige tit ed cde giong tung c6 cae du gidng. Giong C es dur (hod biéu 7° ) 1a giong tung cudi cing trong hé théng cdc giong trudng 6 cdc dau gidng. 49 3.2. Clic giong thit cd céc déiu gidng: Xuit phat ti giong A moll (hod biéu 0° ), néu lay a moll lam am bac I dé thanh lap mt giong tht méi thi ta duge giong D moll m bie V di xudng (hay 4m bac IV di lén) cia giong A (hod biéu 1 ). Nu ctf tigp tye lay Am bac V di xudng cila ging truée ding lam 4m bic I dé thanh lap m6t giong thif tiép theo thi ta duge tat cd cdc giong thif c6 cdc dau gidng. Giong La gidng thi (A es moll) (hod biéu 7° ) 1a giong tht cudi cing trong hé thing cdc giong thif c6 ede dau gidng 3.3. Két ludn: Tat c& cdc giong trudng va giong thtf c6 cde dau gidng déu lan lvot xuat hién theo vong quang 5 dting di xudng. +Cdur > Fdur—> Hesdur—» Esdur —Asdur —+Des dur + Gesdur-> Ces dur. +amoll -» dmoll —» gmoll -» cmoll —> fmoll > hesmoll -* esmoll > as moll 3.4, Cac cp giong trutdng va giong thit co cing hod biéu a. Cap giong 0° : a Cur Amoll o 3 I a i Am én dink Gm khéng 6n dinh ~— Am 6ndinh dm khéng 6n dinh b. Cap giong T°: Hes dur gmoll SS c. Cap giong 2°: Esdur emoll e d. Cap giong 3°: 50 fh Esdur gmoll & 8 i 8 1 e. Cap giong 4: Asdur fmol e f. Cap giong S* Desdur hhes moll © 8. Cap giong 6° A Ges dur es moll % II # i h. Cap giong 7’ : Ces dur as moll e IV. Giong song song: 1. Khdi nigm: Céc cip giong trung va tht c6 hoa biéu gidng nhau thi goi la cp ging song song. Am chi cia giong th thi thép hon am chi cia giong trudng mot quing 3 thit 2. Cée cap giong song song cé du thang: oo: Cdur // amoll wo: Gdur // emoll a: Ddur // hmoll 3": Adur // fis moll ao: Edur // cis moll se: Hdur // gis moll 6* =: Fisdur // dis moll Too: Cis dur // ais moll 51 3.Cée cap giong song song cé détu gidng : oO : Cdur / amoll vo: Fdur // dmoll 2: Hes dur// g moll 3’: Esdur // emoll 4: Asdur // fmoll sg’: Desdur // hes moll 6’: Gesdur // es moll 7 + Cesdur // as moll CAU HOI CHUONG IV 1. Nhu thé nao goi la diéu thie ? 2. Gam la gi ? Néu thif wy cde quang 2 cla gam tung va gam thi Ww nhién ? 3. Nhu thé nao goi la gam trudng hod thanh va giai diéu ? 4, Nhu thé nao goi lA gam thit hda thanh va giai diéu ? 5. Giong 1a gi? néu céch thanh lap gigng ? Cho vi dy ? 6. Gidi thich sy xudat hién ciia cdc giong trudng, thif c6 cae dau thing va gidng ? Cho vi dy ? 7. Nhu thé nao goi la cp gigng song song ? 8. Cac cdip gigng song song 06 dau thang la cde c&p gigng nao ? 9. Céc cp gigng song song cé d&u gidng la cée cap giong nao ? Dan tranh 52 CHUONGV XAC BINH GIONG - DICH GIONG §12. XAC DINH GIONG I. Khéi niém: Mi téc phdm 4m nhac c6 mét giong diéu nhat dinh. Khi biéu dién tac pham 4m nhac d6 chting ta cin xdc dinh giong cua né dé hat hodc dan cho chinh xéc vé cao a6. Viée xdc dinh giong cia tac pham 4m nhac cho chinh xe 1a rat quan trong. IL. Cach xac dinh gigng dua vao hoa biéu: Nhv ching ta da biét cing mét hod biéu 6 mét ging trudng va thtt song song ydi nhau, vi vay khi xdc dinh giong cén phi can ctf sé lvgng d&u hod sudt c6 trén hod biéu va cdc du hod bat thudng ddng thdi tim am chit hose hgp am ba chii cia téc phdm 4m nhac. 1. Néu téc phém dm nhac c6 dm két thitc la dm chit: clip giong song song cé chung mét hod biéu vi vay khi ¢ d6 nhu thé Nhu trén da néi, mot xée dinh giong cdn phai xét xem hod biéu cila tac phdm 4m nha nao ? (¢6 bao nhiéu dau thing hode dau gidng, thudc cp song song ndo 2) Sau d6 tim xem 4m két thiic tac phdm 1a 4m gi ? La 4m chii ciia giong truéng hay gigng thif cita cap song song ?. ~ Néu am két thc 1a 4m cht cia giong trvdng thi tac phim dé thudc giong tru@ng cia cp giong song song. Néu am két thiic 1a 4m chi cia giong thi thi tac phdm d6 thudc giong thif cia cp giong song song néi trén, Vi du: ai hat “Khat vong tinh yeu — Bao Phuréc — tho: Huynh Vain Dung ~ Hod biéu ciia bai hat khong c6 dau thing, du gidng thudc cip giong Cdur va amoll. - Am két thiic cia téc phdm la 4m D6 (C). - Ti 46 ta x4e dinh bai hat thude giong Cdur. 53 KHAT VONG TINH YEU Nhs? Bo Phe ut thos Hi Vn Dane Seo Hing 1 my boy, Del clch mi. Vln dy Be ta Em ship thodng cia nga" Seo King loi migi, = Mee "hong Abi tinh Kidi, Ng? em dang sda tbe. Nadi cing ta ude me Sao, ‘ig dhe untng, ai néi wim = ag Dim nlm sat bng nghe mu ing an tone) Xin , . . a. — ~S— = — = nat ma ‘mie ingens nie de Chine tM nto coh BT ein unc CY asi ts Sao. 2. Néu téc phéim am nhac c6 am két thic khong phdi la dm chit: ‘Théng thudng, am két thtic cla tic phém 4m nhac 1 4m chii, nhung mét so téc phém c6 4m két thiic khéng phai 1a 4m chi. Gap trudng hgp nay sau khi xde dinh hod biéu ctia tic pham thuéc cap giong song song nao, ta tién hanh xét cu tric giai diéu cila tac phdm dé tim cdc am 6n dinh tir d6 xéc dinh hgp am ba chi cita tac phim. 54 - Néu hgp 4m ba chil thudc gigng trudng thi t4e phdm 4m nhac a6 thude gigng tring cila cp giong song song. - Néu hgp 4m ba chi thuée giong thif thi téc phim 4m nhac a6 thuéc gigng tht cila cap gigng song song. Vi dy: Bai hat “Trai nding - Troi mua “ Dang Nhat Mai - Hod biéu cia bai hat 6 mét dau gidng thudc cap giong F dur va D moll. - Am két thiic ca tac phéim la am Dé (C) . - Xét edu tric giai digu ta tim duge hgp 4m Fa tung, t a6 ta xde dink bai hat thude giong F dur. TRO NANG - TROI MUA Daing Nhat Mai *Litu ¥ : Dit tac phdm dm nhac két thic dm nao di nita thi cing chi thugc mt trong hai giong ca cap giong song song ma thdi. Khong cd giong khdc ngodi hai giong song song cé cling hod biéu nhu da ndi d trén. §13. DICH GIONG 1, Khai nigm: Khi sang tac m6t tée pham 4m nhac nhac s¥ chon cho téc phim cia minh mét ging, diéu nhat dinh phi hgp véi tm cif giong cia mot giong hat hoac mét nhac cy nao 46. Trong thuc té biéu dién di khi ca si chon bai hat ¢6 Am vue khéng phd hgp véi 4m vue giong hat cla minh. Gip trudng hgp nay cn phai dich giong nguyén ban cila bai hat sang mét giong méi phi hgp vdi am vue giong hat cia ngudi biéu dién Viéc chuyén toan b6 cdc nét nhac cia m6t téc phdm 4m nhac tif cao do nay sang cao a9 khée (cao hn hoje th4p hon)ma vin gitt nguyén cAu tao dudng nét, giai digu va céc ky higu khée cba tic phim goi 1A dich ging. Il. Céch dich giong: 1. Cach dich giong theo quang da an dinh: Dich giong theo phuong thife nay 1a két hgp viée chuy€n theo quang 43 duge xéc dinh tit 4m chi giong nguyén ban sang am chi giong mdi va thay di hod biéu cho phi hgp véi giong mdi. Vi vay ta can xdc dinh: - Gigng nguyén ban 1a giong gi ? Giong mi cn dich sang 1a giong gi ? Hod biéu cila gigng méi nhw thé nao ? (bao nhiéu difu thing hode dau gidng) - Tit 4m chit giong nguyén ban dén Am chit gigng méi céch nhau mét quing méy ? (di lén hay di xudng) - Sau khi xde dinh cdc y€u t6 n6i trén ta tién hanh chuyén tit cd cdc nét nhac di 1én hoc di xudng theo cing quang da x4c dinh tit 4m chi giong nguyén ban sang 4m chi giong mdi, vdi hoa biéu ciia giong mdi. Vidu : Dich giong doan nhac sau day sang sang giong C dur va F dur - Doan nhac trén c6 giong D dur 56 a, Dich sang giong C dur ; -Tit C sang D cach nhau mét quang 2 trudng, di xudng. - Hod biéu giong C dur khéng dau thing oe e s_ + b. Dich sang giong F dur : - Tit D sang F thé, di lén, - Hod biéu giong F dur ¢6 mot dau gidng . e Za 2.Dich giong bang cdch thay déi hod biéu : Dich ging theo phuong thifenay goi la dich ging theo quing Cré-ma- tic, do a6 ta chi cén thay déi hod biéu cho phi hgp vdi giong mdi cdn cée not nhac gitf nguyén vj tri, Cée du hod bat thutng cling duge thay déi cho phi hgp véi giong méi. Vidu : Dich dogn nhac sau sang gigng A dur : Aves dur Dich sang giong A dur ta chi cdn thay déi hoa biéu 3° , nét Si binh sé dugc thay bing Si thang. CAU HOI CHUONG V 1. Tai sao can phai xdc dinh giong cia tac phdm 4m nhac ? 2. Néu cach ti€n hanh x4 dinh gigng cita tac phdm Am nhac ? 3. Thye hanh xde dinh ging c4c téc phdm Am nhac trong tip “Tré the hat”? 4. Nhu thé nao goi la dich giong ? Cho vi dy ? 5.) cach dich ging theo quing da duge xde dinh ? 37 6. Néu céch dich giong theo quiing Cré-ma-tic ? 7. Thyc hinh dich giong bai hat “Trudng mau gido yéu thuong” sang giong C dur 8. Thyc hinh dich ging bai hét “ Tam biét bup bé” sang giong A moll. CHUONG VI GIGI THIEU MOT VAI HINH THUC AM NHAC §14. HINH THUC MOT DOAN DON I. Khai niém vé doan nhac : Doan nhac 1a mét ¥ nhac tung déi hoan chinh gém hai b6 phan chinh 461 d4p nhau, né 1a hinh thite nhé nhat cha mot téc phim Am nhac. IL Pham vi si” dung: 1. Dogn nhac lat hinh thite ca mét téc phém doc lap: Doan nhac duge ding nhw mét tae phdm dc lap nhu céc Romance, Prelude, ca khiie, céc lan digu dan ca,bai hat tap thé, thiéu nhi, 2. Doan nhac dude sit dung lam mét phan trong céc téc phim am nhac Idn: C6 khi doan nhac duge sit dung trong cde tée phdm Idn nhu : Rondo, Sonate, thé hai doan phifc, ba doan phic, ... Doan nhac lam timg phan nhé cho ede tc phdm nay. TI. C4c bé phn chinh cia doan nhac: Dogn nhac thong thu@ng do hai hoje ba cu tao thanh: 1. Cau thit nhét : nifa hodc két ling). Trinh bay chit ligu chinh eila chi dé am nhac (két 2. Cau thit hai : Phat wién ¥ nhac cau thit nhdtva két tron (nu doan nhac 6 hai cau). Hai vé di dap nhau trong thé doan nhac hinh thanh trén céng nang T - D-ThojeT-S-D-T Vidu : Bai hat “Mau hoa” — Héng Dang - wang 38 “Tré MN ca hat" 58 Két tron Cub I IV. Cée dang cia doan nhac: Thé m@t doan don cé 3 dang nhu sau 1. Doan don tai hign: Doan don tai hign ¢6 cfu trie nhu sau Doan don os Ket nite odie Két hiing tai hign { ca Két tron Chi ¥ : Trong thé doan don tdi hién cau a nhdc lai nét nhac ctia cau a, chi khéc nhau & phén cudi cia cau Vi du : Bai hat “Qua béng” , trang 21 - “Tré tho hat” 2. Doan don tutong phan: Doan don twong phan cé cau tric nhu sau : clus Doan don Két nifa hodc két ting Tung phan Ciub Két tron Chi : Trong dang doan don tuong phan, cau b la cau phat trién nén chi mang nét nhac clia cau a chit khong nhdc lai nh dang doan don tai hién . Vidu : Bai hit “Bong hoa ming c6” , trang 41 - “Tré tho hat” 3. Doan don cé 3 cdu : 1a mot dang cha doan don gdm 6 3 cau nhac trong 46 c6 mt cau nhc lai (thudng 18 nhc Iai cau 2) theo sd a8 sau: . cava eo Két nita hode két ling Boandon |} yA. Ket nia hode két ling 6 3 cau ci ‘ . case Kéttron Vi du : Bai hat “Con méo ra bd s6ng” , trang 52 - “Tré tho hat” - Ngoai ra c6 truting hgp ba cu tong phin nhau vé ngi dung chii 8, hode 3 cau c6 ndi dung wong ty nhung khong e6 nhde lai. So dd nhw sau: . Cia e Kétnita hodc két ling Doandon| J J ce Kt ntta hode két hing 6 3 cau cane . . e Kéttron Vidu : Bai hit “Em mo gap Bac Hé” , trang 56 - “Tré tho hat” *Chi$:— - Két tron ute la kéi d dm bac I - Két nita tite la két 3 dm bac V - Két ling tiic la két cdc dm ngodi bac Iva V Ludwig van Beethoven 60 §15. HINH THUC HAI DOAN DON 1. Khai nim ; Thé loai hai doan don gém hai doan két hgp lai - Doan mét (A) : trinh bay chi d@ chinh ctia am nhac va thudng két ntta hodc két hing - Doan hai (B) : phat trién va két lun ni dung chi dé 4m nhac va két tron. ‘Théng thudng thé hai doan don c6 cu tric nhu sau : . cave Két ntta hoac két Iting Doan A { cau Két nita hoac két tron . cave « Kétnita hoge két hing Doan B { o_o) « Kéttron *Chui ¥ : Can cit vao cau 4 : d (a, a’ hodc b, b’ ) hodie d dé xée dinh hai doan don tdi hién hay khang tai hién. TI. Pham vi ting dung ciia thé hai doan don : 1. Thé hai doan don dude viét cho mét téc phém déc lap: Thé hai doan don ding dé viét céc thé loai nhu : Romance, Prelude, va cdc ca khiic. G nha tré, miu gido 06 cée ca kKhiic duge viet 6 thé hai doan don nhw : “Nhd on Béc”- Phan Huynh Diéu, “Em di trong toi xanh” - Vii Thanh, “Reo vang binh minh” - Laftu itu Phude 2.Thé hai doan don sit dung dé lam chii dé cho céc hinh thitc lin hon né: thé hai doan don con ding trong cdc hinh thie hu : bién tau, Rondo, Sonate hode mét phan ciia hinh thife ba doan phife. II. Cac dang cia thé hai doan den: 1. Thé hai dogn don tdi hign : 8 dang hai doan don tai hin cau thit tw (cau d) cia doan B nhéc Iai gidng hode gin gidng mOt cau cia doan A. (Cau tric nhw sau : 61 { . iva e Kétnita hodc két ling Doan A Cau a’ — eos ° ‘ fe Kétnita hoac két tron cia ey DoanB Cav athoge scau biboge 8) Két tron hess 9 Vidu : Bai hat “Me yéu con” - Nguyén Van TY Két nita hode két ling 2. Thé hai doan don khong tai hign : cau thit tw (cau d) khong nhée lai mt edu nhac nao cla doan A. Cau tric nhu sau Chua Két nita hode két ling Doan A Chua nach - . och Kt nila hoge két tron . Cave eo Kétnita ho&c két ling Doan B { . cand Kéttron Vidu: Baihat “Em di trong woi xanh” - Vi Thanh “Reo vang binh minh” ~ Latu Hitu Phuéc “Chigc den dng sao” ~~ Pham Tuyén CAU HOI CHUONG VI 1, Nhu thé nao goi la doan nhac ? Pham vi sit dung ctia thé doan nhac ? yon Néu cde dang eda doan nhac ? . Tim va phn tich cdc bai hat viét 4 thé mot doan don ? Nhu thé nao goi la thé hai doan don ? . Pham vi sif dung cia thé hai doan don ? Naus . Cae dang cia thé hai doan don ? 8, Phan tich bai “Nhé giong hat Béc Hd” - Thanh Phuc, va bai “ Reo vang binh minh” - Lau Hifu Phuée 62 CHUONG VIL MOT SO THUAT NGU VA KY HIEU THUONG DUNG §16. CAC THUAT NGU CHi NHIP BO VA SAC THAI 1. Khai niém chung: Khi biéu dién m6t téc phdm 4m nhac khéng nhiing ta chi cha y dén thé hién ding cao a6 va eu St tu ma cdn phai chi ¥ dén nhip 46 va s&c thai. néi ring cao d@ va tiét tu IA xuong sng ca mot tée phéim Am nhac thi nhip 46 va sde thai chinh 1a linh hon cla tac phdm 6. Nhip d6 va sic thai duge cdc tae gid chi din bling cdc thuat ngif va kf higu trong 4m nhac. Céc thuat ngit nay thuBng duge ding bing tigng I-ta-li-a ding phd bién trén toan thé gidi. G Vigt nam, ngoai cdc thudt ngif bing ting Lta-li-a, cée nhac si con ding cée thuat nga bing ing Viét. Khi biéu dién mét tac phdm am nhac can chti ¥ chi din cila tac gid dé thé hién téc pham dat duge higu qua cao vé nghé thuat, gay duge &n wong cho ngudi nghe. Il, Cée thuat ngi chi nhip 49 : 1. Céc tit chi nhip 46 thuvng gap: a. Nhip d@ cham: Largo (Lic-g6) : chm chap, rong rai ~ Lento (Len-t6) : chim rai - Adagio (A-da-gid) : chim, trai rong b. Nhip dé vita: Andante (Ang-dang-té) : khéng voi va - Andantino (Ang-dang-ti-né) : nhanh hon Andante - Moderato (M6-dé-ra-t6)—_: vita phai Allegro moderato :nhanh vita c.Nhip d6 nhanh : - Allegro (A-Ié-gr6) : nhanh - Vivace (Vi-vat-xd) : ohanh, linh hoat 63 - Presto (Prét-xt6) 2. Céc tit chi su thay di nhip 6 : - Conmoto (Céng-mé-t6) - Menomosso (Mo-nd-m6-x6) - Rall (Ran) - Rit (Rit) Allibitum (A-li-bi-tum) - Atempo (A-tem-po) IIL. Céc thudt ngi va kg higu chi sie thai: 1.Céec tit chi sdc thdi: - Piano Pianissimo (p.p.p) - Pianissimo (p.p) - Piano (p) - Mezzo Piano (m.p) - Mezzo Forte (m.f) - Forte (f) ‘ortissimo (f.f) - Forte Fortissimo (f.f.f) 2. Cééc tit chi sut thay déi sdéc théi: - Espretssivo (E-p3-rét-xi-vo) = : du duong :nghich nggm - Cantabile (Cang-ta-bi-lé) - Skezo (Skét-76) - Crescendo - Poco a poco - Decrescendo - Diminuedo (Dim) - Sforzando (s.f) 64 rat nhanh : link hoat kém linh hoat hon : cham lai :kKim lai tuy ¥, ty do : vao nhip hét stte nhé :rét nhd. nh : hoi nhd hoi to to rat to :hét stic to tinh cam :to lén to dan lén :nhé di lim dan manh dt ngot §17. CAC KY HIRU MOT S6 THU PHAP DIEN TAU VA CAC AM TO DIEM IL. Céc thi php din t sie thai - Legato: hat lién Am - Staccato: hat ngat giong, hat nay - Dau bdo nhan manh: nhan vao nét nhac c6 d&u > hodc — - Portamento: lust theo quang Crématic dé lap khoang tong Parpeggio: rai hgp Am cho rdi ra thanh nét Iwét nhanh I. Am t6 diém : Am té diém 1a nhiing 4m hinh giai diéu b6 sung, t6 diém cho cde am chinh ciia giai digu. Trung 49 ciia Am 16 diém kh6ng tinh vao tng s@ phéch ciia 6 nhip. (Xem mue IV- §2) Vi du: Cresendo, CAU HOI CHUONG VII 1. Nhu thé nao goi la sc thai, nhip d6 ? 2. Céc thudt ngit chi nhip 49 thung pla gi? thai thung gap 1a gi? 3. Cae thudt ngif chi s: 4. Céc thuat ngit chi sy thay déi se thai la gi? 5. Cach dign t& se thai ting thd php 4m nhac nhu thé ndo ? 65 PHAN I: XUGNG AM eee MOT S6 VAN DE CHUNG KHI TAP BOC XUGNG AM Tap xudng 4m dé rén luyén ky nang doc nhac, nang cao kha ning nghe nhac, biéu dién 4m nhac, 14 mot hoat d6ng adi héi tinh kién ti, thudng xuyén. Khi tap doc cn chi ¥ mét s6 van dé sau 1. Vé cao d6 = - Doc that cham céc bac cia gam. Ghi nhé that ky cao 49 cde Am Sn dinh (I, III, V) nhat 1a am chd (bacl). - Doe luyén cdc quang giai diéu phai tin hinh theo huéng dya yao céc am dn dinh : + Doe bac II dya vao am bac I, Il. + Doe bac IV dua vao bac III, V. + Doc bac VI dya vao bie V. + Doe bac VII dua vio bac I. - Khi giip quang khé trong bai cn dya vao 4m 6n dinh gn nhat dé tim ra 4m can doc. - Gap nh6m nét di lén hode di xudng lién bac ta doc nhu dge gam. 2. Vé trudng d6 : - Céc nét ¢6 chung trvéng 49 cdn phai doc vdi mét thdi gian nhw nhau. Gap dau lang phai nghi du gia tri trudng 6 ctia dau ngn tung duong. - Ngan di thdi gian cia céc nét ngan dai, khong ngdt nia ching - Danh nhip (g6 nhip) that déu, cn nhén vao céc phach manh khi doc xudng am 3. Vé ghép li bai hat : - Sau khi xu6ng 4m chinh xéc, toi chdy ta thay tén ede nét nhac bing mét tif “la” hoa “ly” dé hat bai hat xuéng 4m - Bat du ghép 10i ting cau cho dén hét bai, 66 CHUONG I GIQNG BO TRUONG (C DUR ) §1.CA0 BO L.Giong C dur ty nhién : ee e 8 v = = ° T-0-M-W-vV-w-wm-@ IL. Cac du Gu dinh : es e a = = eo 1 m Vv a v mm a TIT. Luyén doc quiing giai dié: 1. Quiing 2: 2. Quéing 3: A Sa ao o 67 3. Quiéing 4° b SE =o o> = fh o ° oO oe o_o? = 2 4. Quéing 5: fh Qo Se eg ar oo ° 6 oe ——s ~ en 2 5. Ouiing 6 : oS f 4 4 = ao eee = IV. Luyén doc hgp fim ba = I I ml Vv v VI vi. 68 §2. TRUONG DO I. Nhip, Lam quen vdi nét tron, nét trang : Lento OS o Lam quen véi nét den, Hing trang : Lento Luu ¥: Cac g6 phéch can thé hign déu dén( Méi phdch = 1g6) 69 Bai doc thém: HYMNE A LAJOIE LV. Beethoven Moderato MUA VUI Lieu Hite Phudc Moderato 70 Lam quen véi nét méc don MENVET IS. Bach Moderato Lam quen véi nét den cham déi, nét méc don, lang den: CAY MUOM Dén ca Kho Me Moderato 1 IL Nhip : : Lam quen vi nhip : Moderato ‘Moderato 2 Moderato Dan ca ¥ 2B Bai doc thém: EM CHO! DU Méng Lan Moderato, IIL. Nhip 2 : Lam quen vdi ling don, nét méc don, chim déi (méc giat) : A Andangigo wh e = = 74 Lam quen véi du néi: Andantino oF uf f Lam quen véi tiét tu dao phach trong m6t nhip : Adante 15 Lam quen véi ndt méc kép Andantino aE Soe ie ee oa Lam quen véi tiét téu dao phach trong pham vi 2 6 nhip : Andante 16 Lam quen véi tiét tiu ddo phach xy ra trong mét phach : 16 Lam quen vi tiét tau chim ba méc don Lam quen véi tiét tau nghich phach : Andantino n Bai tap téng hop cac loai tiét tau da hoc 20 Lam quen vdi khod Fad : B SAXOPHONE 19 CHUONG II GIONG LA THU (A moll ) §1.CA0 DO f SS os 7 eS zi ° = * 1 om Ww ovoewow IIL. Luyén doc quiing giai diéu : 1. Quéing 2: eo go00f 2. Quéng 3: © goe gets 3. Quiing 4: © Boel gol" a 4. Quang S: eo ge? oe oT S.Quaing 6 2 Soo ooo =o =o a 80 IV, Luyén doc hgp fim ba : f @ g 72384 I Tl ML Iv vi Va Am Hm. C Dm £ FOG V. Giong Amoll hoa thanh : ————————————— id ron mW Woy ow ov @ VI. Gioug Amoll giai diéu : A ———S eos §2. TRUONG DO ENhip = Allegro-moderato 81 IL. Nhip ‘ : Lam quen véi giong Amoll hoa thanh Moderato Lam quen véi gigng Amoll giai diéu : MAZUKA 82 Moderato Dan ty ba Dan nguyét 83 CHUONG III GIONG SOL TRUONG ( G dur ) §1.CA0 DO 1 Gigng Gdur ty nhién : TIL Luyén doc quiing giai diéu + dt. Quiing 2: oo 2. Quéing 3 : 3. Quing 4: o4 © eo ooo ooo? 4. Quang 84 §2. TRUONG DO I. Nhip =: iP 5 Allegro Moderato 27 4S ee SSS SS Bai doc thém Mode CLEMENTINE 28 9» Moen 85 Andante FOR YOu 86 CHUONG IV GIQNG MI THU (E moll ) §1.CA0 DO I. Gigng emoll ty nhién. TIL Luyén doc quing giai digu : 1. Quiing 2: pt ore e008 25 2 2. Quang 3: 3. Quiing 4: 87 IV. Luygn dgc hgp 4m ba Em Fim. G Am 2 I u mm Iv v VI va YV. Giong Emoll hoa thanh = I mn om iw VL Giong Emoll giai diéu : SEES I mtv v Viva a) vVIovw a §2. TRUONG DO 88 Andante Nhae sy Van Cao 89 CHUONG V GIONG FA TRUGNG (F dur ) §1.CA0 DO 1. Gigng Fdur ty nl * ° — ; = —s + a r tr om wi ov Vow IL Cac 4m 6n 2 I OL Vv on ILL. Luyén doc quing gini digu : 1. Quiing 2: 2 2. Quiing 3: 4 ° bo 3. Quing 4: DI 4. Quing a 5. Quiing 6: 2 IV. Luyén age hyp 4m ba: > §2. TRUONG DO Moderato 91 Khét Vong mia xudn- Mozart Moderato e ¥ — Mozart 92 CHUONG VI GIONG RE THU ( dmoll ) §1.CA0 DO 1. Giong dmoll ty nhi h —————— . a o I m1 Vv wm v mr 1 IIL. Luyén doc quing giai diéu : 1. Quéing 2: 2 2. Quiing 3+ 3. Quiing 4: 93 IV, Luy@n age hyp am ba: V. Giong Dmoll hoi than : I mm wey VI wo @ VI. Giong Dmoll giai diéu : SSS 2 oo §2. TRUONG DO Moderato 94 38 TIA NANG HAT MUA (trich) Khdnh Vinh Allegro Moderato 39 95 MOT SO BAI HAT DUNG LUYEN TAP GHEP LOI TRONG CA HAT CALBAT XINH XINH Nhae: Bao Phiiée Moderato Tho: Thanh Hoa Me cha cong. te, Nha miy Bat Trang, Dem vé cho be, Céi bat xin xiah, Tw bin dit sét, qua ban tay cha, qa bin ty me, thn ii bit to Ning nin b€ me be elig_/ ten oe _ 96 C6 gido mién xudi Mong Lén Vui tuoi C6 mau gido mén thuong tumiénxudi I6n day, TW sGngsém tdi chiéuhoc va choi bén 6 V6i dan chau tho ngdy Iép hoe gitla nhiéulum cay. Gide ngd bua com ngon cdo ban tay ddy finh thudng. Cé day choumta ca, chigu vé véime cha Cé day hat rat hay, ké chuyén rét la vui. VU Xa 6 chducang nhé, sing mai igi gap co. Yéu c6 gidonhiéu idm, chau méi ngay cang ngoan. Nhge s¥ Trin Hoan 7 DEN GIAO THONG Bao Pluiée Nhip vita - Vii ewoi e oe Bé, xan, ang ‘fa on gico’ thong. Now gd e ) o nt img trong ding true. Anh den vang bdo cham {ai e - thoi. Anh den xan vay tay mei tin, conan den 46 thi bio ding tai ngay chd = nen qua’ eng Biéu dién dan T'rung 98 Em di mau giao Dueng Minh Vién Lo +. +. + et Néng via én emdi méu gide. chim chuyén canh hét chée ching == — SSS Ss = = em. C6 gido khen, em cham hoe. Mung vui dén em vai o * 7 fudng. em duge vui hat ca, 6 gido em day bao didu p4. 4 ‘ == oe a —s ay % * oo hay, bé cham ngean he di hee déu. Trudng mau gido chung em mén = = = = SS * = . =o ae yéu, Tung mau gio ching em rét wu Yéu Ha N6i Vui-Tinh cam BGolTong ——— Yeu Ha NGi. chau yeu Ho NGi. Yéu Bo HO. co Thap = Roa xinh. hs 2 2 oe . 7 Yeu ome cha, yeu mdi nha than this, sing Héng 120. cho bén mda uci thdém, SS — Ban be vul, 6 gia hin, Vao trong tang tham Be iy noi déy cé bao = nhéu ngUai chau yeu. noi déy od bao nhiéu ngusi mén yéu. GIO THE DUC Nhqe vi Toi : Béo Phuiie Nhip ai - Vii khod = Gia me ue, chdu rasan, Ai nhanh chan xe hang mgay ned Tép cho ew, thd cho su. Chan bude i_—nhip hang ban - oi. Ta bude ai the te Mer hal moe hai mot hai 100 Hoa két trai Nhge: Pham Thi $du Tho: Hoang Thi Léc SSS Hoa ca tim fim. hoamuée ving vang. Hoa IMU chéi chang dé nhu dém ida. Hoa viing nho = nhd-— hoa oe z — 66 xinh xinh, Hoa mén tréng tinh rung tinh truée 4 & SS ———— ° ais Nayecac ban nhé dling hai hoa tsi Hoa yéu mei ngudi nén hoa két trai, Nay cdc ban nhd ding hdi hea tuci, 101 Kham tay Nhip nhang - Vui Bao Viet Hung Nao dua bah = fay. Tie nh@t_ kha ngay. Nao dua ban tay. Te nhét_khdm ngay. ¢ 2 —— Toy ai xinh xinh téng tinh thi hat mung. Con tay nhem Tay ai xinh xinh fréng tinh thi x6p hang. Cdn fay ai > * ? 7 myc th cd lop mai ch—ngay. bén thi fim = nue ia gi ngay. Biéu dién nhgc cy dan t6c 102 Hoa thom buém ludn Dan ca quan ho Bac Ninh Gi hoa 16i la nay A ~ e ah es déa hoa thom. = Gs finh [a con bud oT = —) VY VA lugn 3 finh ld con budém dgo.... oN a e = a Ba cdi duy4n cO Wa ou hai Fan! = mo Pm i~_L 86 cdi duyéncé cdi duyén c6 atu > —= e a oo Ss — 20 feb hoi, Bum Ig — Ia buém oi 4 né buém oi a nd bay. 103 KHAT VONG TINH YEU Nhge: Bio Phudc Lat tho: Hash Vie Dune = Sao khang la may bay. Dit xa xéi cdch may. Vian thdy bén dot are = Se eo # oe e fe Em thep moana ning naa Sao tnong If ho moh mane = t Incong 64 tinh Khoi Ngo em dang oa tée. Nadi cing tn ude met —™ See, khong ta dmg sng, gos qua sing, Bem — nim soi bong IE o™ Soil he Ces Se . nai adi miu ants trong tie = 2 == g 5555 5 . Chiénz th mio cichh BR ten ung che Naa COU an co 104 Khiic Hat Mia Xuaén Nhae va loi: Bao Phitée ° ee Mita xudin,em di qua pho, t6exéa vai_mém.Mia = Se 2 oes * xudn, trencon dung dé, ta dé gap mhau. Mica xuén, di trong ndng mat long lank cuisi. Mia xudn, dang tay chao don, hit ca yeu méi, Xuén mang niém hank pluie déa_ cho moi ngudi Xuin mang nguén nisi sang dén cho moi nhi di. Xuan oi? Xuan oi Xuin oi! Xudn mang tinh than di dén_ cho euge dvi Xuin oi! Xudin mang tinh yeu dén voi bao cube doi Xuan G1! | Xuéin mang niém mo ude dén vdi tong Iai. Xuan i! Xuin oi! Ta dén chao xuén mdi véi bao hy vong. Xudin oi! 04 aE ial SI = Ate 3 wo, oo i 2 <2 ’ : ’ Xuéin mang long nhén di dén cho nhén logi. Bao téim hén phot... phéi chao miing mia xuén. Lugn tron lupn khéo See ee ante, Lega teen lager kee — do cho ay maaia em dé ewe oo es de daz Laagn trou usen dado leew cho clein butte em déw em Kho, em butte lune ob.ag chain aig véug chin butée dew 106 Nhace va li : Bao Phiiée ee w Mua ring, hot mua if tach roi roi déu, Mua ring, hat ee mia thong nhd ai trong chiéu nay, Mua ring. harmua 1 tach rot trong =e ny dem déi, Mua ritng, goi tong thuongnhé ai trong dém — nay Mua, ting con — mua init aren Ia kd, Mua, ting con Mua, titig hat — mua wét trong met ai. Mua, ting hat a fie = ao 7 — ania thd uwét vat mém, inuia gai long thaiong nd ai Dém nay mia roi roi. Nghe trong tim bang khudng ma — ng em — thd hd! 107 MUA THU Nhac : Bao Pluie Loi: Lé Thi Ngoc Ti Moderato 7 a. o Thu vé, cho td vang bay. Cho ta do dng ché may dén ss 4 — Qo ee Ree fee pes oe truomg Cho bao {i ging thin thong, ket thanh mét got ngét tong ch =s — on sh a +i ° . oe ae Ss a ? ar dei. Thu vé-—hoaetie vang toi. Buudm tung tang ton tiég cui a - s, ( 4 oan, Thu vé ron ra trong Wan, 6 Ria dém xsuding chi Hang gies a tho, Thu vé, em ngdiméng ma. Tring rai hay —tiéng dan chirngoai Rall 44 4 ra <7 bao = ie r ign, Thu vé em ngét mong mo. ds ciel Din tam chip hue 108

You might also like