Πανεπιστήμιο Κρήτης – Τμήμα Φυσικής

Ονοματεπώνυμο: Ζαχαριουδάκης Νίκος

Αριθμός Μητρώου: 2980
Ημερομηνία παράδοσης αναφοράς: 06.10.2005

Εργαστηριακή Αναφορά
df d2 f
Μαθηματικό μοντέλο μελέτης σε PC: f΄ ( x ) = & f΄΄ ( x ) = 2
dx dx

Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές ΙΙ 1
 Πανεπιστήμιο Κρήτης – Τμήμα Φυσικής

Φυσικό πρόβλημα:

Ένας βράχος εκσφενδονίζεται κατακόρυφα από την σεληνιακή επιφάνεια με

m
αρχική ταχύτητα υi = 24 και μετά από t sec έχει ανέλθει σε ύψος
s
s (=
t ) 24t − 0,8t m .
2

i. Πότε φτάνει σε μέγιστο ύψος d max ο βράχος;

ii. Σε ποιο μέγιστο ύψος d max ανέρχεται;
iii. Να βρεθεί η ταχύτητα υ και η επιτάχυνση a του βράχου την
d
χρονική στιγμή t1 , για την οποία s ( t1 ) = max .
2
iv. Σε πόσο χρόνο από την στιγμή που εκσφενδονίζεται θα
συγκρουστεί με το σεληνιακό έδαφος ο βράχος;

Ανάλυση φυσικού προβλήματος:

Αρχικά, προκειμένου να έχουμε μια εποπτική εκδοχή του προβλήματος,

παριστάνουμε το φυσικό φαινόμενο που λαμβάνει χώρα, σχεδιάζοντας το
κινητό σώμα, δηλ. τον βράχο, σε ορισμένες θέσεις «κλειδιά» της συνολικής
τροχιάς που διαγράφεται από το τελευταίο. Έτσι, έχουμε την παρακάτω
σχηματική παράσταση του φυσικού φαινομένου:

υ 2 = 0 m s , t2 υ 2 = 0 m s , t2

g
υ 3 , t3
d max  d max
υ1 , t1 g B = mβραχου g Σεληνης
d max
B = mβραχου g Σεληνης
2
υi = 24 m s , ti = 0s υf , tf

Σεληνιακή επιφάνεια Σεληνιακή επιφάνεια

t a = [ ti , t 2 ] tb = ( t2 , t f 

Όπως παρατηρούμε, η συνολική τροχιά του βράχου, συνίσταται σε δυο

βασικές χρονικές περιόδους, ta = [ti , t2 ] η πρώτη και tb = ( t2 , t f  η δεύτερη.
Στην πρώτη έχουμε ομαλά επιβραδυνόμενη κίνηση υπό την δράση της
βαρυτικής δύναμης της σελήνης, ενώ στην δεύτερη έχουμε ομαλά
επιταχυνόμενη (ελεύθερη πτώση) υπό την δράση της ίδιας δύναμης.

Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές ΙΙ 2
 Πανεπιστήμιο Κρήτης – Τμήμα Φυσικής

Προφανές είναι ότι, αφού για την πρώτη χρονική περίοδο, η συνάρτηση
θέσης είναι s (=
t ) 24t − 0,8t 2 m , για την δεύτερη η αντίστοιχη συνάρτηση
θέσης θα είναι s ( t ) = 0,8t 2 m .

Επίλυση φυσικού προβλήματος:

Ερώτημα i

Ο βράχος φτάνει σε μέγιστο ύψος d max , την χρονική στιγμή t2 , για την οποία
υ2 = 0 m s . Κατά συνέπεια:

ds d ( 24t − 0,8t 2 )
υ ( t ) = =0 ⇒ =0 ⇒ 24 − 1, 6t =0
dt dt

24 − 1, 6t2 =
0⇔
⇔ 1, 6t2 =24 ⇔
⇔ t2 =
15s

Ερώτημα ii

Αφού υπολογίσαμε ότι την χρονική στιγμή t2 = 15s έχουμε s = d max , για την
εύρεση του d max , έχουμε:

d max =s ( t2 ) =24t2 − 0,8t2 2 ⇒

⇒ s (15 ) = 24 ⋅15 − 0,8 ⋅152 = 180m

Ερώτημα iii

Αφού υπολογίσαμε ότι d max = 180m , έχουμε:

d max
= 24t1 − 0,8t12 ⇒ 90 = 24t1 − 0,8t12 ⇔
2
⇔ −0,8t12 + 24t1 − 90 = 0 ⇒ t1 = 4,39 s

Ο υπολογισμός της ταχύτητας υ1 και επιτάχυνσης α1 , θα γίνει με αριθμητικό

τρόπο και όχι αναλυτικό. Έτσι θα εκτελέσουμε μια υπολογιστική εφαρμογή –
πρόγραμμα, του οποίου ο κώδικας (σε γλώσσα Fortran 77) παρατίθεται
παρακάτω. Για την επίτευξη του παραπάνω, απαιτήθηκε η εισαγωγή
ειδικών μαθηματικών σχέσεων στον προγραμματιστικό κώδικα Fortran 77,
ds d 2s
οι οποίες προέκυψαν από τον ορισμό της s΄ ( x ) = και s΄΄ ( x ) = 2 με
dx dx
αναπτύγματα κατά σειρά Taylor.

Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές ΙΙ 3
 Πανεπιστήμιο Κρήτης – Τμήμα Φυσικής

s ( x + h) − s ( x − h)
=s΄ ( x ) = υ ( x)
2h
h = 0, 01
s ( x + h ) + s ( x − h ) − 2s ( x )
( x)
s΄΄= = υ= ΄ ( x) α ( x)
h2

Κώδικας Fortran 77
c234567
program ergasiaki_anafora_1
implicit none
real t, u, a, s, tax, epit, h
1 print*, ""
print*, "Doste tin xroniki stigmi t, gia tin opoia thelete na ypol
&ogistoun i taxytita u kai i epitaxynsi a."
read*, t
if (t.lt.0) then
print*, "Mono thetikes posotites gia tin xroniki stigmi t!"
goto 1
endif
tax=u(t)
epit=a(t)
h=0.01
print*, ""
print*, ""
print*, "Synepos, dedomenou tis timis t=",t,"s pou eisagate:"
print*, ""
print*, ""
print*, "H taxytita u(t=",t,"s) tou vrahou einai isi me:", tax
print*, ""
print*, "H epitaxynsi a(t=",t,"s) tou vrahou einai isi me:",epit
print*, ""
end

function s(t)
implicit none
real s,t
if (t.ge.0.and.t.le.15) then
s=24*t-0.8*(t**2)
else
s=0.8*(t**2)
endif
return
end

function u(t)
implicit none

Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές ΙΙ 4
 Πανεπιστήμιο Κρήτης – Τμήμα Φυσικής

real u,t,h,s
h=0.01
u=(s(t+h)-s(t-h))/(2*h)
return
end

function a(t)
implicit none
real a,t,h,s
h=0.01
a=(s(t+h)+s(t-h)-2*s(t))/(h**2)
return
end

Για t = 4,39 s , οι εξαγόμενες τιμές του προγράμματος είναι:

m
υ ( t1 4,39
= = s ) 16,98
s

m
α ( t1 4,39
= = s ) 1,53
s2

Ερώτημα iv

Για τον υπολογισμό του χρονικού διαστήματος που μεσολαβεί από την
εκσφενδόνιση του βράχου μέχρι και την πρόσπτωση του στην σεληνιακή
επιφάνεια, έχουμε:

s (=
ta ) 24ta − 0,8ta 2

s ( tb ) = 0,8tb 2 +

s ( ta ) + s ( tb ) =24ta − 0,8ta 2 + 0,8tb 2

2d max =24ta − 0,8ta 2 + 0,8tb 2 ⇔

⇔ 180= 0,8tb 2 ⇔
⇔ tb 2 = 225 ⇒ tb = 15s

Άρα, αφού tολικο= ta + tb , τότε έχουμε:

tολικο = 30 s

Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές ΙΙ 5