Cael, Michelle Karen Joy BSA-1A

Buod ng Bata, Bata Pa’no ka Ginawa ni Lualhati Bautista

Ang akdang pampanitikan na Bata, Bata Pa’no ka Ginawa ni Lualhati Bautista ay isang
nobela na tumatalakay sa iba’t-ibang isyu sa lipunan. Ang panahon ng kwento ay noong
sumailalim ang bansang Pilipinas sa Martial Law. Nakasentro ang nobela sa mga tauhan na sina
Lea, Raffy, Ding, Ojie, at Maya.
Nagsimula ang akda sa araw ng pagtatapos ng pangalawang anak ni Lea na si Maya. Bago
ito magsimula, nagkaroon ng patimpalak para sa itatanghal na Miss Kinder. Suumali si Maya
rito ngunit pinili ni Lea na huwag lalagyan ng palamuti ang mukha ng bata dahil mas naniniwala
siya sa natural na ganda ng bata. Nanalo si Maya ng araw na iyon at pinarangalan bilang Third
Honors. Dumating ang isang araw na kung saan ay hindi na nagkasundo si Lea at ang kanyang
kinakasama na si Ding. Ang dalawang anak ni Lea na sina Ojie at Maya ay magkaiba ang mga
ama. Ang tatay ni Ojie ay ang unang asawa ni Lea na si Raffy. Umalis si Raffy dahil sa kanyang
trabaho sa ibang lugar. Ang kasalukuyan namang kinakasama ni Lea ay si Ding, ang tatay ng
kanyang bunso na si Maya.
Habang nasa trabaho si Lea, ikinagulat niya nang tumawag si Raffy sa kaniya. Ikinatuwa
niya ito dahil sa loob niya, umaasa siya na maaari pang bumalik sa kaniya ang lalaki. Hiniling ni
Raffy na isama ni Lea si Ojie. Hindi pumayag rito si Ding ngunit wala naman siyang magagawa.
Nagpumilit din ang kanyang anak na si Maya na sumama kaya binilinan ito ni Ding na bantayan
ng mabuti ang kanyyang ina at kapatid. Nang sila ay magkita, ipinaalam ni Raffy na mayroon na
siyang bagong asawa at magkakaroon na siya muli ng anak. Matapos ang pag-uusap na ito,
ginusto ni Raffy na manatili sa kanila si Ojie. Hindi sumang-ayon si Ding dahil walang
makakasama si Maya kung sakali man na wala silang dalawa ni Lea. Natuloy pa rin ang
pananatili ni Ojie nang isng buwan sa bahay ng kanyang ama. Nang panahon na upang ibalik si
Ojie sa kanyang ina, ikinagulat ni Lea nang ipaalam ni Raffy na nais niyang isama ang kanilang
anak sa Amerika. Hinayaan ni Lea na magdesisyon ang kanyang anak kung sasama ito patungo
sa Amerika o hindi.
Nang magsimula na ulit ang pasukan, nahalal bilang isang board member si Lea. Natapos
ang unang kuwarter at nang kuhanan na ng mga report card, may nagawang pagkakamali si Lea
at doon nagsimula ang pagkakaibigan nila ng Principal na si Mrs. Zalamea. Nang mga panahon
na ito kumalat na ang balita na
Nasa trabaho bilang isang miyembro ng organisasyong kmakalinga at naglalaban ng
karapatang pantao nang tinawagan si Lea ng kanyang kapitbahay upang sabihin na nasa ospital
ang kanyang mga anak. Kinagalitan pa siya nina Raffy at Ding na para bang kasalanan niya ang
nangyari sa kanyang mga anak. Sa sobrang pagkabalisa, tinawagan niya ang kanyang kaibigan
na si Johnny. Nang makalabas na nang ospital ang kanyang mga anak, napagpasyahan niya na
ipaghanda ang kanyang mga anak bilang pagpapaumanhin sa hindi niya pagdalawa sa mga ito.
Nakulong si Johnny na itinawag nang asawa nito kay Lea. Lumipas ang Pasko at ang
Bagong Taon ngunit hindi umuwi si Ding. Pagkauwi nito, ipinalam nito kay Lea na siya ay
nagpakasal noong Pasko at nais na nitong isama ang anak na si Maya. Tulad ng ginawa niya sa
anak na si Raffy, hinayaan ni Lea si Maya na piliin ang gusto niya. Sa huli, pinili pa rin ni Maya
at ni Ojie na hindi umalis at manatili sa piling ng kanilang ina.
Maraming aral ang maari nating mapulot sa nobela na ito. Lalo na patungkol sa kalagayan
ng mga kababaihan sa lipunan. Kung paanong ang dating karapatan ng babae sa lipunan ay unti-
unting binabaliktad at sinisira ng mga makabagong kababaihan. Sa buhay ni Lea, iniisip niya na
kailangan niya ng pagmamahal na nagmumula sa isang lalaki, base na rin sa kanyang tinanong
sa madreng kanyang nakilala. Sa dulo, naipakita pa rin na mas pinapahalagahan niya ang
pagmamahal niya sa kanyang mga anak. Ikalawa, naipakita rito na hindi na tulad dati na ang
mga kalalakihan lamang ang pwedeng magtrabaho at ang mga babae ay manantili lamang sa
bahay at magbabantay ng kanilang mga anak. Ngunit sa lagay ni Lea, ipinapakita niya ang isang
modernong babae. Isang babae na kayang magtrabaho para sa kanyang sarili at kanyang
pamilya. Panghuli, ipinapakita ng nobela na ito na ang mga modernong kababaihan ay kayang
ipagtanggol hindi lamang ang kanilang pamiilya at sarili, ngunit maging ang ibang mga tao at
maging ang kanilang mga paniniwala. Naipakita ito pauna na sa trabaho ni Lea at pangalawa, ay
ang kakayahan niya na lumaban laban sa pamahalaan noong panahon ng Martila Law.
Bilang panghuli, ang tunay na ipinakita ng nobela na ito ay ang pagkakapantay ng babae at
lalaki. Hindi na tulad ng mga dating paniniwala at tingin ng lipunan, hindi na dapat minamaliit
ang tingin ng lipunan sa kahit na sino man. Babae man o lalaki.