BARTIN İLİNDE ÜRETİLEN BALIN

KALİTE VE STANDARDİZASYONU
ÖN FİZİBİLİTE RAPORU

ARALIK 2019 1
 BARTIN İLİNDE ÜRETİLEN BALIN

KALİTE VE STANDARDİZASYONU

ÖN FİZİBİLİTE RAPORU

“Bu rapor Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı (BAKKA) tarafından DETA Danışmanlık Eğitim
Tanıtım ve Organizasyon Ltd. Şti. firmasına yaptırılmıştır. Araştırmanın içeriği Batı Karadeniz
Kalkınma Ajansı ile projeye katkı sağlayan kurum/kuruluşların görüş ya da tutumunu yansıtmaz.
Bu raporun tüm yayın hakları Batı Karadeniz Kalkınma Ajansına aittir, yazılar ve içerik ajansın izni
olmadan kopya edilemez, çoğaltılamaz ve yayımlanamaz.

Aralık 2019”

2
 ÖZET
Bartın İlinin bal potansiyelinin mevcut durumunun tespiti ve ulusal/uluslararası pazarda
marka oluşturabilmesi için yol haritasının çizilmesi bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Bartın
ve çevresinde arıcılığın daha aktif hale getirilmesi, bölge halkının balcılıktan elde ettikleri gelir ile
daha müreffeh ve yaşam standartlarını geliştirebilmeleri, katma değeri yüksek ürünler üretilmesi,
genç çiftçilerinarıcılığa teşvik edilmesi için gerekli yönetimsel ve pazarlama için gerekli alt yapının
belirlenmesi ve hedef pazarların raporlanması amaçlanmıştır.

Arıcılık yapan işletmelerin sosyo-ekonomik genel yapılarını saptayarak, üretim ve

pazarlamaya yönelik sorunları, markalaşma ve coğrafi işaret alma imkânlarıortaya koymuştur.
Bartın ili ve ilçelerindeki öncü arı yetiştiricileri ile arıcılık sektörünün üstünlükleri, zayıflıkları,
tehditler ve fırsatları analiz edilmiştir.

Ballı bitkilerin tespiti TUBİVES veri kaynaklarından faydalanılarak çıkartılmış olup, Bartın
ili ve çevresinde yapılan floristik çalışmalar taranmıştır. Yapılan tarama sonucunda Bartın ilinde
mevcut bitki çeşitliliği ortaya çıkarılmıştır. Floristik listede mevcut bal potansiyeli olan bitki türleri
tespit edilmiştir. Tespit edilen koordinatlar harita üzerine işlenmiş ve ballı bitkilerin dağılım haritası
oluşturulmuştur.

Buna göre yörede 852 adet bitki taksonu mevcut olup bunlardan 202 tanesi ballı bitki (nektar
üretim potansiyeline sahip) olan türlerdir. Tespit edilen bitki türlerinden 20 tanesi ise salgı balı
kaynağı olabilecek bitkiler olarak tespit edilmiştir.

Hacettepe Üniversitesi’nde gerçekleştirilen mikroskobik analizler sonucunda, incelenen bal

örneklerinin bitkisel kaynakları polen analizleri sayesinde belirlenmiş ve Bartın ili’nde ballara
kaynak oluşturan bitkiler tespit edilmiştir. Bu sonuçlar yörenin hem floristik yapısı hem de ballı
bitkileri hakkında bilgi vermektedir. Bartın ili ve çevresinden toplanan balların mikroskobik
incelenmesi sonucu Kestane ağırlıklı olduğu tespit edilmiştir. Bartın ili ve çevresinde kestane
ağaçlarının dağılım gösterdiği lokasyonların koordinatları alınarak harita üzerine işaretlenmiş ve bu
alanlar potansiyel bal üretim alanları olarak belirlenmiştir.

Merkezden toplanan 18 adet bal örneğinin melisopalinolojik analizleri sırasında, 22 familyaya

ait 34 bitki taksonunun polenlerine rastlanılmıştır. Merkezde; kestane poleni için dominantlık oranı
%90’ın üzerindedir. Amasra ilçesinden toplanan 12 adet bal örneğinin melisopalinolojik analizleri
sırasında, 22 familyaya ait 27 bitki taksonunun polenlerine rastlanılmıştır. Amasra’da kestane
poleni için dominantlık oranı % 90’ın üzerindedir. Kurucaşile ilçesinden toplanan 11 adet bal
örneğinin melisopalinolojik analizleri sırasında, 17 familyaya ait 22 bitki taksonunun polenlerine
rastlanılmıştır. Kurucaşile’de; kestane poleni için dominantlık oranı %90’ın üzerindedir. Ulus
ilçesinden toplanan 9 adet bal örneğinin melisopalinolojik analizleri sırasında, 19 familyaya ait 27
bitki taksonunun polenlerine rastlanılmıştır. Ulus’ta kestane poleni için dominantlık oranı %90’ın
üzerindedir.

Prolin, diastaz ve elektriksel iletkenlik analizleri Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Gıda
Analizleri Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde yapılmıştır.

3
 Analizi yapılan ballar incelendiğinde tüm balların diastaz açısından, Türk Gıda Kodeksi Bal
Tebliği’ne (Tebliği No:2012/58) uygun olduğu görülmektedir. Bal tebliğinde kestane ballarının
diastaz sayısının 8’in üzerinde olması istenmektedir. Ballar bu kritere uygundur.

Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği’ne (Tebliği No:2012/58) göre belirtilen kestane ballarının
prolin değerinin minimum 300 mg/kg olması gerekmektedir. Yapılan analizler değerlendirildiğinde;
prolin değeri 487,03 mg/kg ile 1126,95 mg/kg arasında değiştiği tespit edilmiştir. Prolin
bakımından elde edilen sonuçların Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği’ne (Tebliği No:2012/58) uygun
olduğu görülmüştür.

Kestane oranın yoğun bölgelerdeki ballarda elektrik iletkenliğinin 2 mS/cm’nin üstünde

olduğu görülmüştür. 2, 4, 11,13, 26, 28 nolu bal numuneleri incelendiğinde kestane oranının
seconder düzeyde olduğu görülmektedir. 2, 4, 11,13, 26, 28 nolu ballarda elektrik iletkenliği 2
mS/cm’nin altında hatta 1 mS/cm düzeyinde olduğu görülmektedir.

İletkenlik değerleri 2,00 (mS/cm) üzerinde olan numunelerde kestane saflık oranlarının
yüksek olduğu söylenebilir. Bartın ili ve çevresinden toplanan balların mikroskobik incelemesine
göre Kestane balı olduğu tespit edilmiştir. Bartın ili ve çevresinin ballarının yapılacak coğrafi işaret
başvurusu, senaryolar tamamen kestane balı üzerinden kurulmalıdır.

Merkez’den toplanılan 18 örneğin, 14 tanesinin kestane balı olduğu, 4 tanesinin (2,4,11 ve 13

nolu örnekler) ise kestane ağırlıklı karışık çiçek balı olduğu tespit edilmiştir. Ulus’dan toplanılan 9
örneğin 7 tanesinin kestane balı, 2 tanesinin ise (26 ve 28 nolu örnekler) kestane ağırlıklı karışık
çiçek balı olduğu tespit edilmiştir. 22 nolu numune balı incelendiğinde “Çiçek Balı” olduğu
görülmüştür. Çiçek balı açısından arıcının balı Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği’ne (Tebliğ
No:2012/58) uygundur.

8, 11, 12, 15, 19, 24, 26, 28, 30, 34, 40, 41, 42, 43, 48 nolu ballarda ormangülü bitkisinin
içinde bulunduğu Ericaceae familyasına ait polenlere eser miktarlarda rastlanılmıştır.

Yapılan çalışma sonucunda; arıcıların hem üretim hem de pazarlama sırasında yaşadığı
sorunlar ortaya çıkarılmıştır. Üretim sırasında yaşanılan sorunlar Türkiye genelinde çoğu arıcının
yaşadığı sorunlarla aynıdır. Ancak pazarlama sırasında yaşanılan sorunların çoğu, yöreye ait bal için
coğrafi işaret tescili alınması durumunda ortadan kalkabilecek durumdadır. Bu kapsamda
çalışmaların başlatılması ve coğrafi işaret tescil başvurusunun yapılması gerekmektedir. Böylelikle
tescil alınması durumunda yörede üretilen balların; Bartın balı (Bartın Kestane Balı) adı altında
pazarlanması daha kolay olacak ve her sene de denetimi sağlanabilecektir.

Öncü arı üreticileri ile gerçekleştirilen araştırmaya göre yörede arıcılık yapan insanların
çoğunluğunu 36-45 yaş aralığındaki kişiler oluşturmaktadır.18-25 yaş aralığındaki genç kesim
arıcılık mesleğini tercih etmemektedir. Gençlerin arı yetiştiriciliğine teşviki için bilgilendirme
çalışmaları artırılmalı, verilen hibe ve destekler anlatılmalı, örnek uygulamalar gösterilmeli ve
üretim tesisleri kurulmalıdır.

4
 Sonuç olarak; Bartın Kestane ve Çiçek Balı Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği’ne
uygundur. Coğrafi işaretli ürün tescili ve bal üretiminde ihtiyaç duyulan girdilerin temini ve
üretilen balın güçlü bir pazarlama organizasyonunun kurulması için kooperatifleşme
çalışmalarına vakit kaybedilmeksizin başlanılması gerekmektedir. Bartın ili ve çevresinden
toplanan balların mikroskobik incelemesine göre ağırlıklı olarak Kestane balı olduğu tespit
edilmiştir.

Coğrafi işaret başvurusu kestane balı üzerinden yapılmalı ve “Bartın Kestane Balı” olarak
lanse edilmelidir. Her yapılan üretimden analiz edilerek balın aynı özelliklerini koruduğu ve
yapısının bozulmadan devam ettiği vurgulanmalıdır. Paketleme ve pazarlama için alt yapı
çalışmaları yapılmalı ve kooperatifleşmeye gidilmelidir. Bartın ilinde balcılığın ekonomik girdisinin
daha fazla olabilmesi için eğitim programları hazırlanmalı ve arıcılara eğitimler verilmelidir. Daha
kaliteli kestane balı üretmek amacıyla balcılara kovan, temel petek arı keki, maske gibi
malzemelerin hibe ya da üretim karşılığı sağlanmasında fayda vardır.

Bartın ili bal üretimi konusunda ciddi bir birikime ve potansiyele sahiptir. “Bartın Kestane
Balı” bu yöre ile özdeşleşmiştir. Bal konusunda coğrafi alana yönelik, daha önce debilimsel
çalışmalar (makale, yayın, üniversite çalışma) yapılmıştır.

Bal üretiminde öngörülen pozitif yönlü yükselişin gerek Türkiye gerekse Bartın açısından
olumlu sonuçları olmasının yanı sıra, artan nüfus bal tüketiminin artacağını göstermektedir. Bu
nedenle gerek kişi başına bal tüketim miktarının artırılması, gerekse kendi kendine yeten ve bal
ihracatçısı konumunda olan Türkiye’nin ihracattaki payının artırılarak ülke ekonomisinin daha da
güçlendirilmesi hedeflenmelidir.

5
 GİRİŞ
Kalkınma ajansları yerel ve bölgesel dinamik ve potansiyelin tespiti, bunların ulusal öncelikler
ile uyumlu olarak yerinde ve katılımcı bir anlayışla, ortak akıl kullanılarak planlanması, esnek,
aksiyona dayalı, rol paylaşımına açık ve insan odaklı programlar, gelişme politikaları ve rekabetçi
projeler ile desteklenmesi aşamalarında yerelde teknik kapasitesi yüksek bir kurum ihtiyacıyla
gündeme gelmiştir.

Bu bakımdan, bölgesel gelişme uygulamaları ile bölge planlarının etkinliğinin ve başarısının

yükseltilmesi, bölgelerin ülkemizin genel büyümesi, gelişmesine, refahına ve istikrarına katkısının
arttırılması, sosyal uyum ve adaletin temini ve değişen küresel rekabet şartlarına adaptasyonun
sağlanması amacıyla, gelişmiş ülkelerde birçok örneği görülen kalkınma ajansları Türkiye’de de
kurulmuştur.

Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı (BAKKA), 25.01.2006 tarih ve 5449 sayılı Kalkınma
Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanuna istinaden, 25.07.2009 tarih
ve 2009/15236 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Zonguldak merkezli TR81 Düzey 2 (Zonguldak-
Karabük-Bartın) Batı Karadeniz Bölgesinde faaliyet göstermek üzere kurulmuştur. Ajans 1 Mart
2010 tarihinde personellerin göreve başlaması ile bölgedeki faaliyetlerine başlamış ve devam
etmektedir.

Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı (BAKKA) tarafından hazırlanan Bartın ilinde üretilen balın
kalite ve standardizasyonu ön fizibilite projesi, bölgede önemli bir kaynak olan kestane balı ile ilgili
analiz, araştırma ve değerlendirmeler ile yol haritasını içermesi bakımından son derece önemlidir.

6
 İÇİNDEKİLER
1. TANIM ..........................................................................................................................................12
2. AMAÇ ...........................................................................................................................................12
3. KAPSAM .......................................................................................................................................12
4. BARTIN İLİNE GENEL BAKIŞ ................................................................................................13
4.1. Coğrafi Yerleşim ....................................................................................................................13
4.2. İklim........................................................................................................................................14
4.3. Toprak ve arazi yapısı.............................................................................................................15
4.4. Bitki Örtüsü ............................................................................................................................16
4.5. Su Kaynakları .........................................................................................................................18
4.6. Diğer Doğal Kaynaklar ...........................................................................................................21
4.7. Ulaşım.....................................................................................................................................22
5. SOSYO-EKONOMİK DURUM ................................................................................................23
5.1. TR81 Bölgesinin Sosyo-Ekonomik Yapısı.............................................................................23
5.2. Bartın İlinin Sosyo-Ekonomik Yapısı ....................................................................................25
5.3. Nüfus ......................................................................................................................................25
5.4. Eğitim .....................................................................................................................................26
5.5. Sağlık ......................................................................................................................................27
5.6. Ekonomik Yapı .......................................................................................................................27
5.7. Temel İşgücü Göstergeleri......................................................................................................30
6. ARICILIK .....................................................................................................................................32
6.1. Dünyada Arıcılık ....................................................................................................................33
6.2. Türkiye’de Arıcılık .................................................................................................................36
6.3. Bartın İlinde Arıcılığın Durumu .............................................................................................40
6.4. Bartın İlinde Arıcılığın Yayılışının Belirlenmesi ...................................................................41
7. BARTIN’DA ÜRETİLEN BALIN KALİTE VE STANDARDİZASYONUN TESPİTİ.......45
7.1. Bartın İlinde Bulunan Bitkiler ve Nektar Üretim Potansiyelleri ............................................45
7.2. Bal Analizleri ..........................................................................................................................73
7.3. Bartın İlinde Üretilen Balların Hasat Sezonunda Kestane Yayılış Durumunun Tespiti ........73
7.4. Bal Örneklerinin Toplanılması ...............................................................................................73
7.5. Analizlerin Yapılması .............................................................................................................73
7.6. Preparatların İncelenmesi .......................................................................................................74
7.7. Melissopalinolojik Analiz Sonuçları ......................................................................................74

7
 7.8. Prolin, Diastaz ve Elektriksel İletkenlik Analizleri ................................................................88
7.9. Balın Kalite ve Standardizasyonunun Özellikleri ..................................................................91
7.10. Üretilen Bal ve Diğer Arı Ürünlerinin Üretim Potansiyelinin Belirlenmesi ........................99
7.11. Arıcılık Yapan İşletmelerin Sosyo-Ekonomik Genel Yapılarının Saptanması ..................101
7.12. SWOT Analizi ....................................................................................................................115
7.13. R’WOT Analizi ..................................................................................................................115
7.14. Arıcılık Yapan İşletmelerin Üretim ve Pazarlamaya Yönelik Sorunlarının Tespiti ...........118
8. SEKTÖREL VE/VEYA BÖLGESEL POLİTİKALAR VE PROGRAMLAR ....................120
9. ARI YETİŞTİRİCİLİĞİ HİBE VE DESTEKLERİ ...............................................................125
9.1. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Arıcılık Destekleri ............................................................126
9.2. TKDK Arıcılık Projeleri Hibesi ...........................................................................................127
9.3. Genç Çiftçi Arıcılık Hibesi ...................................................................................................128
9.4. Kovan ve Ana Arı Desteği....................................................................................................129
9.5. Ziraat Bankası Arıcılık Kredileri ..........................................................................................129
9.6. AB Arıcılık Destekleri .........................................................................................................130
9.7. KOSGEB Arıcılık Kredisi ....................................................................................................130
10. BARTIN’DA ARICILIĞIN GENÇLER İÇİN POTANSİYEL GEÇİM KAYNAĞI
OLABİLME İMKANLARI ...........................................................................................................130
11. BARTIN KESTANE BALI COĞRAFİ İŞARET ALINMASI SÜRECİ ............................134
12. KOOPERATİFLEŞME ...........................................................................................................137
13. SONUÇ: .....................................................................................................................................138
KAYNAKÇA ..................................................................................................................................141
EKLER ............................................................................................................................................142

8
 ŞEKİLLER DİZİNİ
Şekil 1: Bartın İli Yıllık Yağış Miktarı ve Sıcaklık ...........................................................................14
Şekil 2: Bartın İli Sıcaklık Değerleri ..................................................................................................15
Şekil 3: Türkiye Akarsu Havzalarını Gösteren Harita .......................................................................18
Şekil 4: Bartın İli Jeoloji Haritası .......................................................................................................20
Şekil 5: Bartın Ulaşım Haritası ..........................................................................................................22
Şekil 6: TR81 Düzey 2 Bölgesi ..........................................................................................................23
Şekil 7: Bartın Nüfus Artış Hızı .........................................................................................................25
Şekil 8: Bartın Sektör Önceliklendirme Matrisi .................................................................................31
Şekil 9: Ülkelere Göre Dünya Bal İhracatı ........................................................................................34
Şekil 10: Ülkelere Göre Dünya Bal İthalatı .......................................................................................35
Şekil 11: Bal Üretiminde Önemli Ülkeler .........................................................................................35
Şekil 12: Türkiye’nin Bal Üretimi .....................................................................................................36
Şekil 13: Türkiye’nin Bal İhracatında Önemli Ülkeler ......................................................................39
Şekil 14: Bartın İli Merkez Ballı Bitkiler Dağılım Haritası ...............................................................46
Şekil 15: Bartın İli Ballı Bitkiler Dağılım Haritası-1 .........................................................................47
Şekil 16: Bartın İli Ballı Bitkiler Dağılım Haritası-2 .........................................................................48
Şekil 17: Bartın İli Ballı Bitkiler Dağılım Haritası-3 .........................................................................49
Şekil 18: Balçiği Üretim Potansiyeli Olan Bitki Türleri Haritası ......................................................67
Şekil 19: Bartın İli Potansiyel Arılık Alanları Haritası ......................................................................72
Şekil 20: Bal Dışındaki Diğer Arı Ürünlerinin Üretim Dağılımı .......................................................99
Şekil 21: Bartın İlinde Arıcılık Yapanların Medeni Durumlarına Göre Dağılımı ..........................101
Şekil 22: Bartın İlinde Arıcılık Yapanların Eğitim Durumlarına Göre Dağılımı.............................102
Şekil 23: Bartın İlinde Arıcılık Yapma Nedenleri ...........................................................................102
Şekil 24: Bartın İlinde Arıcılığın Aileden Gelen Bir Meslek Olma Oranı .......................................103
Şekil 25: Bartın İlinde Arıcıların Ailelerindeki Arıcılık Oranı ........................................................103
Şekil 26: Bartın İlinde Arı Bakımını Üstlenen Kişilerin Dağılımı ...................................................104
Şekil 27: Bartın İlinde Arıcılara Aile Bireylerinin Katkı Sağlama Oranı ........................................104
Şekil 28: Arıcılık Yapan İşletmelerin Ürünlerini Pazarlama Oranı .................................................105
Şekil 29: Arıcılık Yapan İşletmelerin Arılarının Bakımı İçin Yaptıkları Masraf ............................105
Şekil 30: Arıcılık Yapan İşletmelerin Devlet Desteklerinden Yararlanma Oranı ............................106
Şekil 31: Arıcılık Yapan İşletmelerin Devlet Desteklerinden Yararlanma Miktarı .........................106
Şekil 32: Arıcılık Yapan İşletmelerin Ürün Başına Belirledikleri Fiyatlar ......................................107
Şekil 33: Arıcılık Yapan İşletmelerin Pazarlama Teknikleri ...........................................................107
Şekil 34: Arıcılık Yapan İşletmelerin Diğer Arı Ürünlerini Pazarlama Teknikleri .........................108
Şekil 35: Bartın İlinde Arıcılara Ait Kovan Miktarı Dağılımı .........................................................108
Şekil 36: Bartın İlinde Arıcıların Ürün Ücretlerini Alma Yöntemleri .............................................109
Şekil 37: SWOT (GZFT) Çalışması İlişkiler Şeması .......................................................................110
Şekil 38: Bartın İlinde Arıcılık Yapanların Yaş Gruplarına Göre Dağılımı ....................................132
Şekil 39: Bartın İlinde Arıcılık Yapma Süreleri ...............................................................................133

9
 TABLOLAR DİZİNİ
Tablo 1: Bartın İli Sıcaklık Değerleri .................................................................................................15
Tablo 2: Bartın İli Arazi Varlığı .........................................................................................................16
Tablo 3: Tarım Arazisinin Dağılımı ...................................................................................................16
Tablo 4: Bartın İli Maden Rezervleri .................................................................................................21
Tablo 5: Yıllara Göre Bartın Nüfusu ..................................................................................................25
Tablo 6: İlçelere Göre Bartın Nüfusu .................................................................................................25
Tablo 7: Bartın Aldığı Verdiği Göç ...................................................................................................26
Tablo 8: Bartın 2019 İhracat Rakamları .............................................................................................29
Tablo 9: Bartın 2018 İthalat-İhracat Rakamları .................................................................................29
Tablo 10: Bartın’da İşyerlerinin Sektörel Dağılımı ...........................................................................30
Tablo 11: Sektörlere ve Cinsiyete Göre Çalışan Sayısı .....................................................................32
Tablo 12: Dünya Arıcılık Verileri ......................................................................................................33
Tablo 13: Ülkelere Göre Kovan Varlığı .............................................................................................34
Tablo 14: Arıcılık Faaliyeti Yapan İşletme Sayısı .............................................................................37
Tablo 15: Türkiye’de Arıcılık Yapılan Köy Sayısı, Kovan Sayısı, Bal ve Bal Üretimi Verileri .......37
Tablo 16: 2001-2018 Yıllarında Türkiye’de Üretilen Bal Miktarı ....................................................38
Tablo 17: 2018 Bal Girdi Pariteleri ....................................................................................................39
Tablo 18: Mevcut Kümes Hayvanları-Arıcılık ve Ürünleri ...............................................................41
Tablo 19: Bartın ve Çevresinde Arıcılık Faaliyeti Yapan İşletme Sayıları ........................................41
Tablo 20: Bartın İlinde Arıcılık Faaliyeti Yapan İşletme Sayısı ........................................................42
Tablo 21: Bartın İline Ait Hayvan Üretim Miktarları ........................................................................43
Tablo 22: Bartın İlinin Türkiye Hayvancılığındaki Yeri....................................................................43
Tablo 23: Bartın İli Ballı Bitkileri ......................................................................................................50
Tablo 24: Salgı Balı (Balçiği) Yapma Özelliği Olan Bitki Türleri ....................................................68
Tablo 25: Bartın İli Arılık Adresleri ve Koordinatlar ........................................................................69
Tablo 26: Bartın İli Arılıklarında Arıcılara Ait Kod Listesi .............................................................74
Tablo 27: Bartın İli Amasra İlçesi’nden Toplanan Balların Melissopalinolojik Analiz Sonuçları ....78
Tablo 28: Bartın İli Kurucaşile İlçesinden Toplanan Balların Melissopalinolojik Analiz Sonuçları 80
Tablo 29: Bartın İli Merkez İlçesinden Toplanan Balların Melissopalinolojik Analiz Sonuçları .....82
Tablo 30: Bartın İli Ulus İlçesinden Toplanan Balların Melissopalinolojik Analiz Sonuçları ..........86
Tablo 31: Prolin, Diastaz ve Elektriksel İletkenlik Analizleri Sonuçları ...........................................88
Tablo 32: Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliğine Göre Ballara Ait Diğer Özellikler ...............................92
Tablo 33: Sene Bazında Arılığınızda Üretilen Bal ve Diğer Arı Ürünleri Miktarı ..........................100
Tablo 34: Arılık Bazında Arıcı Başına Düşen Üretim Miktarı ........................................................100
Tablo 35: R’WOT Analizi Sonuçları ...............................................................................................117
Tablo 36: Arıcılık Yapan İşletmelerin Üretim Aşamasındaki Sorunları ..........................................118
Tablo 37: Arıcılık Yapan İşletmelerin Pazarlama Aşamasındaki Sorunları ....................................119

10
 KISALTMALAR DİZİNİ
AB : Avrupa Birliği

AKS : Arıcılık Kayıt Sistemi

BAKKA : Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı

GSKD : Gayri Safi Katma Değer

HAYGEM : Hayvancılık Genel Müdürlüğü

İPARD : Avrupa Birliği Kırsal Kalkınma için Katılım Öncesi Yardım Aracı

KETEM : Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi

KOSGEB : Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı

MÜGAM : Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Gıda Analizleri Uygulama ve Araştırma Merkezi

OGM : Orman Genel Müdürlüğü

TAGEM : Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

TİM : Türkiye İhracatçılar Meclisi

TKDK : Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu

TÜBİVES : Türkiye Bitkileri Veri Servisi

TÜİK : Türkiye İstatistik Kurumu

TÜRKVET : Veteriner Bilgi Sistemi

11
 1. TANIM
Bartın İlinin bal potansiyelinin mevcut durumunun tespiti ve ulusal/uluslararası pazarda marka
oluşturabilmesi için yol haritasının çizilmesi bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Bu
bağlamda, aşağıda belirtilen kapsam ve şartlar dâhilinde bir ön fizibilite raporu düzenlenmiştir.

2. AMAÇ
Bartın ve çevresinde balcılığın daha aktif hale getirilmesi, bölge halkının balcılıktan elde ettikleri
gelir ile daha müreffeh ve yaşam standartlarını geliştirebilmeleri, katma değeri yüksek ürünler
üretilmesi, gençlerin balcılığa teşvik edilmesi için gerekli yönetimsel ve pazarlama için gerekli alt
yapının belirlenmesi ve hedef pazarların raporlanmasıdır.

3. KAPSAM
 Mevcut durum analizini yapmak.
 Bartın ilinde ballı bitkilerin dağılımını ve potansiyel üretim alanlarını belirlemek ve
haritalandırmak.
 Bartın ilinde arıcılığın durum tespitini yaparak yayılışını belirlemek ve haritalandırmak.
Üretilen bal ve diğer arı ürünleri üretim potansiyeli ve bu potansiyelin geliştirilmesi
koşullarını belirlemek.
 Arıcılık yapan işletmelerin sosyo-ekonomik genel yapılarını saptayarak, üretim ve
pazarlamaya yönelik sorunları, markalaşma ve coğrafi işaret alma imkânlarını ortaya
koymak.
 Bartın ili ve ilçelerindeki öncü arı yetiştiricileri ile arıcılık sektörünün üstünlükleri,
zayıflıkları, tehditler ve fırsatların (SWOT) analizini yaparak arıcılığın geliştirilmesi için
RWOT (Sıralama tekniği) analizi yoluyla kısa, orta ve uzun dönemli stratejileri ve yol
haritasını oluşturmak.
 Yörede arıcılığın gençler için potansiyel geçim kaynağı olanağı olabilme imkanlarını tespit
etmek, öneriler sunmak
 Bartın ilinde üretilen balların hasat sezonunda kestane yayılış durumuna göre ayrı ayrı
yöresel numuneler toplanılarak polen analizlerini Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi
Biyoloji Bölümünde veya eşdeğer bir laboratuvarda yapılarak flora tespitini yapmak.
 Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliğine uygunluk açısından Tarım ve Orman Bakanlığının
akredite laboratuvarlarında veya Ulusal Gıda Referans Laboratuvarında (UGRL) balın
kimyasal parametrelerinden elektrik iletkenliği, diastaz sayısı ve prolin miktarı analizlerini
yapmak.

12
 4. BARTIN İLİNE GENEL BAKIŞ
Bartın’ın ilk sahiplerinin, M.Ö.14.yy’da Gaskalar ve M.Ö. 13.yy’da Hititler olduğu kabul
edilmektedir. 1920 yılında Zonguldak Mutasarrıflığına bağlanan Bartın’ın 1924 yılında
Zonguldak’ın il olmasıyla birlikte bu ilin ilçesi haline gelmiştir. 07 Eylül 1991 tarihinde de
28.08.1991 tarih ve 3760 sayılı yasayla il statüsüne kavuşmuştur. Bartın iline bağlı ilçelerden
Osmanlı döneminde ilçe iken Cumhuriyetle birlikte bucak statüsüne düşürülen Amasra; 1987
yılında yeniden, Ulus; 1944 yılında, Kurucaşile; 1957 yılında ilçe olmuştur. Bartın’ın halen Merkez,
Amasra, Ulus ve Kurucaşile olmak üzere 4 ilçesi, Hasankadı, Kozcağız, Kumluca ve Abdipaşa
beldeleriyle birlikte 264 köyü vardır.

4.1. Coğrafi Yerleşim

T.C. Bartın Valiliği web sitesinden alınan bilgiye göre, Bartın Batı Karadeniz bölgesinin, 41° 53′
kuzey enlemi ile 32° 45′ doğu boylamı arasında yer alır. Kuzeyini 59 km’lik sahil şeridiyle
Karadeniz çevrelerken, doğuda Kastamonu, güneydoğuda Karabük, batıda ise Zonguldak illeriyle
komşudur. Yüzölçümü 2.330 km2’dir. İl merkezinin rakımı 25 metredir.

Bartın; doğu, batı ve kuzeyden yüksekliği 2000 metreyi geçmeyen dağlarla çevrilidir. Dağlar,
yüksek olmamakla birlikte oldukça dik, sahillere doğru sarp ve kayalıktır. En önemli dağları;
Aladağ, Kocadağ, Karadağ, Kayaardı, Karasu ve Arıt Dağlarıdır. Kent merkezini batıdan Aladağ,
kuzeyden Karasu dağları ve doğudan Arıt Dağları kuşatmaktadır. Halatçıyaması, Orduyeri, Kırtepe
ve Ömertepesi kentin üzerine kurulduğu dört önemli tepedir.

Bartın Irmağı ve kolları tarafından derin bir biçimde parçalanan arazi çok engebeli bir
görünümdedir. Irmağın genişlediği alanlarda ve dağların oldukça dik yamaçları arasında dar ve
derin vadiler yer alır. Kent merkezlerine inildikçe düz ovalar artmaktadır. Bartın’ın en önemli
yaylaları; Uluyayla, Ardıç, Gezen ve Arıt yaylalarıdır. Arıt yaylası, Küre Dağları Milli Parkı
içerisinde yer almaktadır.

Küre Dağları Milli Parkı; Karadeniz Bölgesinin batı bölümünde, Bartın ve Kastamonu illeri
sınırları içinde ve Küre Dağları üzerinde yer almaktadır. “Tampon Zon”la birlikte toplam 114.787
ha. alanı kapsayan Milli Parkın 34.000 ha.lık bölümü yerleşim ve kullanıma açılmamış bakir
alanlardır. Küre Dağları Milli Parkı; Uluslararası öneme sahip Batı Karadeniz Karst kuşağı
içerisinde oluşan özellikle kanyonlar, boğazlar, mağaralar, şelaleler ve düdenler gibi ilginç karstik
oluşumları; 1200 yıllık yaşlı doğal ve bakir orman, flora ve endemik bitki varlığı;129 kuş ve 40
memeli türünün yaşadığı fauna zenginliği; çevre yerleşimlerde gelişen halk hekimliği ve özgün
folklorik değerleri açısından zengin çeşitlilik sunmaktadır.

Bartın’ın en önemli akarsuyu, milattan önceki yıllarda Parthenios adı ile anılan ve kente adını
veren Bartın Irmağı’dır. Şehir merkezinde Gazhane Burnu’nda birleşen Koca çay ve Kocanaz
çayının oluşturduğu ırmak, 15 km akarak Boğaz mevkisinde Karadeniz’e ulaşır. Kocanaz çayı;
güneyden doğup Kozcağız’dan kuzeye doğru akarken, Koca çay; Kastamonu’dan gelip Ulus’tan
geçen Göksu ve Eldeş Çayları (Ulus Çayı) ile bunlara katılan derelerden oluşur. Arıt ve Mevren
Derelerinden oluşan Kozlu Çayı ile birleşen Kışla Deresi, Akpınar ve Karaçay Dereleri Kocaçay’ı
besleyen akarsulardır. Diğer önemli akarsuları; Kurucaşile topraklarında doğan ve Karadeniz’e

13
ulaşan Kapısuyu ve Tekkeönü Dereleri ile Ulus-Uluyayla’yı sulayan Ovaçayı ve İnönü dereleridir
Bartın Irmağı; üzerinde 500 tonluk gemilerle Karadeniz’den kente kadar ulaşım yapılabilen en
düzenli akarsudur. Akış hızı saatte 720 m olup, denize her yıl 1.000.000.000 m 3 su akıtmaktadır.

4.2. İklim

Bartın’da yazları sıcak, kışları serin geçen Ilıman Deniz İklimi (Karadeniz İklimi) hüküm
sürmektedir. Denize yakınlığı ve pek yüksek olmayan dağ sıralarının kıyıya paralel oluşu,
genellikle kıyı şeridi üzerinde sıcaklık farklarının azalmasına, nemin artmasına ve Balkanlardan
gelen hava kütlelerinin etkisinde kalmasına neden olmaktadır. Bartın’da en sıcak ay; ortalama 23 C 0
sıcaklık ile Temmuz, en soğuk ay; ortalama 4.2 C 0 sıcaklık ile Aralık’tır. Toplam açık günler sayısı;
225, yağışlı günler sayısı; 125 ve karla örtülü günler sayısı; 15’dir.

Şekil 1: Bartın İli Yıllık Yağış Miktarı ve Sıcaklık

Uzun yıllar ortalamasına göre 51 mm yağışla Mayıs yılın en kurak ayıdır. Ortalama 134 yağış
miktarıyla en fazla yağış Aralık ayında görülmektedir.

14
 Şekil 2: Bartın İli Sıcaklık Değerleri
21.5 sıcaklıkla Temmuz yılın en sıcak ayıdır. Ocak ayında ortalama sıcaklık 4.8 olup yılın en düşük
ortalamasıdır. (climate-data.org)

Tablo 1: Bartın İli Sıcaklık Değerleri

Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık

Ort. Sıcaklık (°C) 4.8 5.8 7.9 12 16.1 19.5 21.5 21.2 18.3 14.4 10.5 6.8

Min. Sıcaklık (°C) 0.7 1.3 3.1 6.8 10.7 13.7 15.7 15.4 12.3 9.1 5.6 2.7

Maks. Sıcaklık 9 10.4 12.8 17.3 21.5 25.4 27.3 27.1 24.3 19.8 15.5 10.9
(°C)

Yağış /Yağış (mm) 111 79 68 58 51 55 57 71 69 98 113 134

Yılın en kurak ve en yağışlı ayı arasındaki yağış miktarı: 83 mm,Yıllık ortalama sıcaklık 16,7
dolaylarında değişim göstermektedir.

4.3. Toprak ve Arazi Yapısı

İlde görülen iklim, topografya, ana kaya ve vejetasyon özellikleri farklı alanlarda değişik
özellikte toprakların oluşumuna neden olmuştur. Bartın’da arazi kullanım kabiliyet
sınıflandırmasında 7.sınıf araziler il arazilerinin yarısını oluşturmaktadır. Bu durum İlin genel
topografya ve arazi kullanılabilirlik potansiyelinin de bir göstergesidir. Ayrıca en ideal şartlar içeren

15
1.sınıf araziler % 5,6’lık mevcutları ile 4. sırada bulunmaktadırlar. Mevcut arazilerin ancak
%12,2’si tarım ve orman dışı alanlar olarak kullanılmaktadır. Bu durum ilin yeşil örtüsünün
yoğunluğunu yansıtmaktadır.
Tablo 2: Bartın İli Arazi Varlığı

Arazinin Niteliği Alanı (Da) Oranı (%)

Orman-Fundalık 1.354.437 58,13
Tarım Arazisi 668.369 28,69
Mer’a Arazisi 12.845 0,55
Tarım Dışı Alan 294.349 12,63
Toplam 2.330.000 % 100

Bartın’da bitkisel üretim alanında yaygın olarak yetiştiriciliği yapılan ekonomik değere sahip
temel tarımsal ürünler olarak fındık, çilek, yem bitkileri, hububat, sebze ve meyve olmak üzere
toplam 672.507 dekar tarım alanı bulunmaktadır. İlde 52.746 büyükbaş, 5.834 küçükbaş, 1.088.925
kanatlı, 33.664 adet arılı kovan mevcuttur.

Batı Karadeniz Bölgesinde en fazla tarım alanına sahip il Bartın’dır. Bartın’da 672.507 dekar
tarım arazisi mevcuttur. Bu arazinin 198.600 dekarı sulamaya elverişlidir. Ancak hali hazırda
sulamaya elverişli alanın 86.180 dekarı halk sulaması şeklinde yapılmaktadır. Devletçe sulanan
işletme halinde tesis bulunmamaktadır.
Tablo 3: Tarım Arazisinin Dağılımı

Arazinin Niteliği Alanı (da) Oranı (%)

Tarla Arazisi 304.766 45,60
Meyvelik Arazisi 73.009 10,92
Sebzelik Arazisi 17.414 2,61
Kullanılan Tarım Alanı Toplam 395.189 59,13
Çayır Alanı (Özel) 133.180 19,92
Kullanılmayan Tarım Alanı 140.000 20,95
Toplam 668.369 100

(Bartın İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, 2018 Faaliyet Raporu)

4.4. Bitki Örtüsü

Bartın ili geneline bakıldığı zaman birden fazla habitat tipini görmek mümkündür. Habitat
çeşitliliğinin fazla olduğu bu alanlarda floristik çeşitliliğinde fazla olması doğaldır. Bartın ve
çevresinde;

 Orman Vejetasyonu

 Maki Vejetasyonu

16
  Tarım Alanları

 Riparyan Vejetasyon

 Kaya Vejetasyonu

 Step Vejetasyonu

 Kumul Vejetasyonu olmak üzere yedi farklı vejetasyon yapısı mevcuttur.

Orman Vejetasyonu:Bartın İlinin yüzölçümü 214.300 ha alanın olup bunun 98.578 ha orman
vejetasyonu oluşturmamaktadır. Orman vejetasyonun da yer yer saf Fagus orientalis L. (Kayın)
türünün oluşturduğu yapı mevcuttur. Bazı alanlarda iğne yapraklı türler ile geniş yapraklı türlerin
oluşturduğu karışık orman yapısı mevcuttur. Bu alanlarda baskın ağaç türleri; Quercus cerris L. var.
cerris, Quercus infectoria Oliv. subsp. infectoria, Quercuspetraea (Matt.) Liebl subsp. iberica
(Steven ex Bieb.) Krassiln., Quercus pubescens Willd., Pinus brutia Ten., Pinus nigra Arnold.
subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe, Pinus sylvestris L. subsp. sylvestris, Tilia argentea Desf. ve
Castanea sativa Mill. dir

Maki Vejetasyonu:Bartın ve çevresinde maki vejetasyonu özellikle denizden başlayarak yaklaşık

300-400 m kadar olan yüksekliklerde belirgin olarak bulunmaktadır. Bu alanlarda;
Quercuscoccifera L., Quercusinfectoria Oliv. subsp. infectoria, Erica arborea L., Juniperus
oxycedrus L. subsp. oxycedrus, Filago pyramidata L., Pistaciaterebinthus L. subsp. terebinthus,
Cotinus coggyria Scop., Asparagus acutifolius L., Scilla autumnalis L., Campanula lyrata Lam.
subsp. lyrata, Cistus creticus L., Cistus salviifolius L., Origanum onites L., Origanumvulgare L.
subsp. viride (Boiss.) Hayek, Fraxinus angustifolia Vahl. subsp. oxycarpa (Bieb. ex Willd.) Franco,
Phillyrea latifolia L. ve Pinus brutia Ten. gibi türler tespit edilmiştir

Riparyan Vejetasyon:Bartın Çayı, Kozcağız Çayı ve Arıt Çayı ile bunların yan kolu olan küçük
derelerin etkisi ile oluşan alanlarda riparyan vejetasyon tespit edilmiştir. Bu alanlarda; Alisma
plantago-aquatica L., Amaranthus albus L., Ornithogalum narbonense L., Alnus glutinosa (L.)
Gaertner. subsp. glutinosa, Humulus lupulus L., Arctium minus (Hill) Bernh. subsp. pubens
(Babington) Arenes, Cirsium lappaceum (Bieb.) Fischer. subsp. tenuilobum (C.Koch)P.H.Davis,
Pulicaria dysenterica (L.) Bernh., Senecio aquaticus subsp. erraticus (Bertol.) Matthews, Carex
flacca Schreber, Carex pendula Hudson, Carex sylvatica Hudson subsp. sylvatica, Equisetum
palustre L., Equisetum telmateia Ehrh., Phragmites australis (Cav.) Trin. ex Steudel ve Poa
pratensis L. gibi türler tespit edilmiştir

Kaya Vejetasyonu: Bartın İli ve çevresinde kaya vejetasyonu daha çok toprakların aşınması
sonucu ortaya çıkmıştır. Bu alanlarda; Cota tinctoria L. var. pallida (DC.), Carduus pycnocephalus
L. subsp. albidus (Bieb.) Kazmi, Crepis foetida L. subsp. rhoeadifolia (Bieb.) Celak, Filago
pyramidata L., Inula britannica L., Sedum acre L., Sedum album L., Sedum hispanicum L. var.
hispanicum, Sedum stoloniferum Gmelin, Arabis caucasica Willd. subsp. caucasica, Draba muralis
L., Geranium dissectum L., Setaria glauca (L.) P. Beauv., Linum corymbulosum Reichb. ve
Epilobium parviflorum Schreber türleri tespit edilmiştir

17
Step Vejetasyonu: Bartın ilinde step vejetasyonu orman tahribatının olduğu alanlarda ve yüksek
kesimlerde yaylalrın olduğu alanlarda tespit edilmiştir. Bu alanlarda; Papaver rhoeas L., Glaucium
flavum Crantz, Plantago lagopus L., Plantago lanceolata L., Linaria peliserriana (L.) Mill.,
Linaria simplex (Willd.) DC., Globularia trichosantha Fisch. & Mey., Veronica chamaedrys L.,
Veronica polita Fries, Polygala anatolica Boiss.& Heldr., Polygonum arenastrum Bor., Rumex
acetocella L., Ranunculusmuricatus L. ve Reseda lutea L. var. lutea gibi türler tespit edilmiştir

Kumul Vejetasyonu: Bartın İlinin sahil şeidinin tamamında kumul vejetasyonuna rastlamak
mümkündür. Bu alanlarda; Crithmum maritimum L., Daucus carota L., Eryngiummaritimum L.,
Pancratiummaritimum L., Carduus nutans L. subsp. leiophyllus (Petr.) Stoj. & Stef., Cnicus
benedictus L. var. kotschyi Boiss., Chondrilla juncea L. var. juncea, Conyza bonariensis (L.)
Cronquist,, Conyza canadensis (L.) Cronquist, Crepis foetida L. subsp. commutata (Spreng.)
Babcock, Hedypnoiscretica (L.) Dum.-Cours., Inulagraveolens (L.) Desf., Inula viscosa (L.) Aiton,
Otanthus maritimus (L.) Hoffmans. & Link, Xanthium spinosum L. ve Xanthium strumarium L.
subsp. strumarium gibi türler yayılış göstermektedir.

Bartın İli ve çevresinde yapılan florstik çalışmalar ile TUBİVES verilerinin bir araya getirilmesi
sonucu Bartın İlinin Floristik listesi oluşturulmuştur. Bu listeye göre; 99 familyaya ait 431 cins ve
852 tür bulunmaktadır. Bu türlerin 14’ü endemik olup, endemizm oranı % 1,64 tür.

4.5. Su Kaynakları
Bartın ili Türkiye akarsu havzalarına göre Batı Karadeniz Havzası (13 nolu havza) içinde
kalmaktadır.

Şekil 3: Türkiye Akarsu Havzalarını Gösteren Harita

(cerentezcancografyaperformans)

18
Yer Üstü Su Kaynakları

İlin toplam su potansiyeli 1248.38 hm3/yıldır.

Akarsular: Başlıca üç akarsu vardır. Bunlar Bartın, Arıt ve Kozcağız Çayları’dır. Bartın ve Arıt
Çayı 150 ha, Kozcağız Çayı 50 ha ve diğer yan dereler 10 ha su yüzeyine sahiptir (Bartın Çevre
Durum Raporu, 2013).

Bartın Çayı: Uzunluğu 6 km, debisi 25,55 m3/s’dir.

Kozcağız Çayı: Uzunluğu 47,5 km, debisi 5,41 m3/s’dir.

Arıt Çayı: Uzunluğu 35 km, debisi 4,33 m3/s’dir

Bartın’da 3 adet Baraj, 2 adet gölet, yapılmaktadır. Bunlar Kirazlıköprü, Kozcağız ve Bartın Kışla
Barajları’dır.

Kirazlıköprü Barajı: Gökırmak üzerinde olup, taşkın koruma, sulama ve enerji amaçlı
kurulmuştur. Gövde hacmi 1,943 hm3, normal su kotunda su hacmi 66,1 hm3, normal su kotunda
göl alanı 10,9 km2, sulama alanı 2 113 ha, 12,3 MW kurulu gücündedir
(http://www2.dsi.gov.tr/bolge/dsi23/bartin.htm, 17.11.2019).

Kozcağız Barajı: Bartın Irmağı’nın kolu Kozcağız Deresi üzerine kurulacaktır. Talvegten
yüksekliği 38,5 m olup, taşkın koruma, sulama ve içme suyu amaçlıdır.

Bartın Kışla Barajı: Bartın Merkez Kozcağız Beldesi sınırları içerisinde Güneydere üzerindedir.
Bartın iline 22 km Kozcağız ilçesine 3 km uzaklıktadır. Kozcağız Ovası’nda ve Bartın şehrinde
meydana gelecek taşkın debilerinde önemli ölçüde düşüş sağlayacaktır.

Yer Altı Suyu Kaynakları ve Potansiyeli

Bartın ili jeoloji haritasında; kahverengi alanlar (haritanın en batı ucunda) Devoniyen-Karbonifer
yaşlı karbonat ve kırıntılı kayaçları, kırmızı renkli sürsajlı kayaçlar Permiyen-Triyas yaşlı kırıntılı
ve karbonatları, çağla yeşili alanlar Jura-Kretase yaşlı kireçtaşları, siyah noktalı yeşil alanlar
Kretase yaşlı kırıntılı ve karbonat kayaları, sarı renkli siyah sürsajlı alanlar (Kurucaşile ve Amasra
çevresi) Senoniyen yaşlı vokanikler ve karbonatları, sarı alanlar Kretase-Eosen yaşlı kırıntılı ve
karbonat kayaları, turuncu alanlar Eosen yaşlı kırıntılı ve karbonatları, gri alanlar da alüvyonu işaret
etmektedir.

Bu kaya birimlerinden kırıntılı düzeyler ile alüvyonlar geçirimli, taneli ortam akiferler, volkanikler
erimesiz kaya ortam, kireçtaşları erimeli, karstik kaya akifer, marn, kiltaşı düzeyleri geçirimsiz,
kaya ortam akiferlerdir.

19
 Şekil 4: Bartın İli Jeoloji Haritası (MTA, 2009)
Merkez ilçe sınırlarında yer altı suyu taşıyan formasyon alüvyondur (haritada gri renkte alanlar).
Bölgenin neredeyse tamamına yakın alanda egemen olan Eosen yaşlı fliş bol killi ve siltli birimleri
ile ardalanmalı olarak bulunur. Su sondajlarında 1-1,5 l/s’lik debilerde su bulunmasına rağmen su
tutan birimin formasyonun tabanında yer alan ile volkaniklerinin kumtaşları ile aglomeraları olduğu
tespiti yapılmıştır. Aynı fliş özellik taşıyan kaya biriminde yapılan Ulugeçit Ambarcı köyü su
sondajı sonucunda 150 m derinlikte toplam 7 l/s debilik su bulunmuştur (Bartın Çevre Durum
Raporu, 2013). Bu debideki yer altı suyunun örtülü bir fay sisteminden alındığı düşünülmektedir.

Kurucaşile dolomitik kireçtaşlarının yüksek tepelerde oluşması ve çatlaklı, kırıklı olması

nedeniyle yer altı suyunu denize boşaltmıştır. Bu yüzden yer altı suyu bakımından yetersizdir
(Bartın Çevre Durum Raporu, 2013). Ulus ilçesi alüvyon üzerine kurulduğundan yer altı su seviyesi
oldukça yüksek olduğu için adi kuyular mevcuttur. Su seviyesi 2-5 m arasında değişmektedir. Yer
altı su seviyesi özellikle kışın Ulus ilçe merkezinde yüzeye yaklaşmaktadır.

Bartın ilinde emniyetli çekilebilecek yer altı suyu potansiyeli 6,0 hm3/yıl’dır. 2011 yılına kadar
61 adet, 2011 yılında 4 adet olmak üzere sondaj kuyusu tahsis belgesi verilmiştir. Toplam 65 adet
tahsisli sondaj kuyusu ile 3.561.318 ton/yıl su tahsisi yapılmıştır.

20
 Bartın il sınırları içinde yer alan formasyonlarından alüvyon, Jura kireçtaşları- Kretase
kireçtaşları ve fliş ayrı ayrı su taşıma imkanları araştırılıp, içme, kullanma ve sulama suları ihtiyacı
ile bir mukayese yapıldığında; yıllık su ihtiyacına yer altı suyunun cevap veremeyeceği sonucuna
varılmaktadır. Kozcağız Barajı’ndan Bartın il Merkezi ile Amasra ilçe merkezine 14,4 hm³/yıl içme
ve kullanma suyu sağlanmaktadır (Bartın Çevre Durum Raporu, 2013).
4.6. Diğer Doğal Kaynaklar
Bartın, sahip olduğu jeolojik yapı gereği özellikle taş kömürü ve endüstriyel hammadde yatakları
için uygun bir oluşum ortamı sunmaktadır. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğünün yapmış
olduğu çalışmalar neticesinde taş kömürü ile bazı endüstriyel hammadde yatak ve zuhurları ortaya
çıkarılmıştır.

Yapılan çalışmalara göre bilinen metalik maden yatağı yoktur. Endüstriyel hammadde
bakımından ildeki en önemli madenler başta kuvars kumu ve kuvarsit olmak üzere şiferton ve
dolomittir. Şiferton yatakları Amasra ilçesinde yer alırken, Kurucaşile ilçesi kuvars kumu, kuvarsit
ve dolomit bakımından önem arz etmektedir. Bartın İlinde endüstriyel hammaddeler ve taş
kömürünün dışında bilinen metalik maden ve jeotermal kaynak bulunmamaktadır.

CİNSİ (TON) BARTIN TR81

Kuvars Kumu 7.462.500 1.859.653.130

Kuvarsit 46.630.000 1.046.792.600

Taş Kömürü 407.009.527 1.313.515.867

Dolomit - 639.405.000

Feldspat - 223.250.000

Şiferton 64.998.857 134.308.102

Fosfat - 47.006.000

Boksit - 9.336.250

Manganez - 47.700

Bentonit - 40.000

Traverten - 7.362.700 mᶾ
Tablo 4: Bartın İli Maden Rezervleri
(MTA, 2010, TTK, 2013)

21
 4.7. Ulaşım
Bartın, Ankara-İstanbul otoyoluna 139 km mesafededir. T.C. Ulaştırma ve Alt Yapı Bakanlığı
tarafından hazırlanan 2035 hedefleri arasında ise Bartın-Bolu otoyol hattı da bulunmaktadır. Bartın
Irmağı, üzerinde 500 tonluk gemilerle Karadeniz’den kente kadar ulaşım yapılabilen en düzenli
akarsudur. Bartın Irmağı’nda akış hızının çok az oluşu ve çok derin olması nedeniyle nehirde
ulaşım kolay sağlanabilmektedir. Irmağın Karadeniz’e bağlandığı noktada Bartın Limanı yer
almaktadır.

Bartın’ın şehirlerarası ulaşımını sağlayan karayolu, batıda Çaycuma-Devrek (Zonguldak)–

Mengen-Yeniçağa (Bolu), güneyde de Safranbolu (Karabük)-Gerede (Bolu) üzerinden E-80
Otoyolu ile E-5 Devlet yoluna ulaşmaktadır. Doğuda Cide (Kastamonu), güneyde de yine
Safranbolu (Karabük) üzerinden Orta ve Doğu Karadeniz ve İç Anadolu’ya açılmaktadır. Bartın,
anakentlerden İstanbul’ a 450, Ankara’ ya 283 km, komşu iller olan Zonguldak 89 km, Karabük
84km, Kastamonu 181km ve Bolu iline ise 174 km mesafededir.

Şekil 5: Bartın Ulaşım Haritası

(Bartın Belediyesi, 2019)

22
 5. SOSYO-EKONOMİK DURUM
5.1. TR81 Bölgesinin Sosyo-Ekonomik Yapısı

2018 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verilerine göre Zonguldak 599.698, Karabük
248.014, Bartın 198.999 olmak üzere toplam 1.046.711 nüfusa sahiptir. Bölge nüfusunun % 57,29’u
Zonguldak’ta, % 23,69’u Karabük’te ve % 19,01’i Bartın’da bulunmakta olup Türkiye nüfusunun
% 1,28'i Batı Karadeniz Bölgesi'nde yaşamaktadır.

Bölge genelinde kentsel nüfus ile kırsal nüfus birbirine yakın olmakla birlikte kent nüfusunda
son yıllarda bir artış gözlenmektedir. Bölgenin kentsel nüfus oranı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt
Sistemi verilerine göre 2012 yılında % 51,8 iken bu oran 2018 yılı verilerinde % 60,89 olarak tespit
edilmiştir. 2018 yılı verilerine göre bölge illerinden sadece Bartın ilinde kırsal alanlarda yaşayan
nüfus, kentsel nüfustan fazladır. Bölge illerinden kentsel nüfusu en fazla olan il % 76,06 ile
Karabük olurken bunu % 60,98 ile Zonguldak, % 41,72 ile Bartın takip etmektedir. İlçeler bazında
bakıldığında kentsel nüfus sırasıyla Karabük Merkez, Kozlu, Zonguldak Merkez, Safranbolu ve
Ereğli ilçelerinde ön plana çıkarken, kırsal nüfus ise sırasıyla Ovacık, Ulus, Eflani, Kurucaşile ve
Çaycuma’da yoğun olarak bulunmaktadır.

2018 yılı verilerine göre bölge nüfusunun yaş dağılımına bakıldığında yaşlı bağımlılık oranı
(65+) % 17,77 ile Türkiye ortalaması olan % 12,92’nin oldukça üzerindedir. Genç bağımlılık
oranında (0-14) ise bölge ortalaması % 24,84 ile Türkiye ortalaması olan % 34,48’in altında yer
almaktadır.

Şekil 6: TR81 Düzey 2 Bölgesi

(BAKKA 2014-2023 Batı Karadeniz Bölge Planı)

23
 2018 yılı TÜİK verilerine göre bölgede toplam 40 belediye, 18 ilçe ve 920 köy bulunmaktadır.
Bunların dağılımı ise Zonguldak 25 belediye, 8 ilçe ve 380 köy, Karabük 7 belediye 6 ilçe ve 277
köy, Bartın 8 belediye, 4 ilçe ve 263 köy şeklindedir.

''İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması” (2011) raporuna

göre 81 il arasında Karabük 28. sırada, Zonguldak 29. sırada ve Bartın 48. sırada yer almaktadır.

Batı Karadeniz Bölgesi çok modlu ulaşım ve taşımacılık imkânlarına sahiptir. Bölge
Türkiye’nin önemli merkezleri ve metropollerine yakın bir konumdadır. Bölge merkezinden 350
km yarıçapa sahip bir çember çizildiğinde bu alanda Türkiye nüfusunun % 40’ı yaşamaktadır.

Bölgesel bir havalimanı niteliğinde olan ve Zonguldak’ta bulundan Zonguldak Havalimanı

uluslararası havalimanı statüsüne sahip olup Almanya uçuşları gerçekleştirilmektedir. İç hatlarda
uçuşların açılması için de çalışmalar yürütülmektedir. Bölgede demiryolu hattı da bulunmaktadır.
Ankara’ya bağlantılı Irmak-Karabük-Zonguldak demiryolu hattı Karabük ve Zonguldak’tan
geçmektedir. Ayrıca bölgeyi ve bölge limanlarını Marmara Bölgesine bağlayacak Adapazarı-
Karasu-Zonguldak-Bartın Demiryolu Hattının ihale hazırlık süreçleri de yürütülmektedir. Bölge
Ankara-İstanbul otoyoluna yaklaşık 100 km mesafededir. Bölgede 6 adet liman bulunmakta olup
yapılmakta olan Filyos Limanı ile birlikte bölgedeki liman sayısı 7’ye yükselecektir.

Batı Karadeniz Bölgesinde beşi karma ve ikisi ihtisas olmak üzere toplam 7 adet OSB
bulunmaktadır. Bu OSB’lerin listesi aşağıda verilmiş olup Alaplı OSB tahsis aşamasında, Çaycuma
Tarıma Dayalı İhtisas (Sera) OSB altyapı yatırım aşamasında, Eskipazar Metal ve Metal Ürünleri
İhtisas OSB ise kamulaştırma aşamasındadır;Ereğli OSB (karma), Çaycuma OSB (karma), Alaplı
OSB (karma), Çaycuma Tarıma Dayalı İhtisas (Sera) OSB, Karabük OSB (karma), Eskipazar Metal
ve Metal Ürünleri İhtisas OSB, Bartın OSB (karma).

Batı Karadeniz Bölgesi, madencilik faaliyetleri ve buna bağlı olarak gelişim gösteren demir-
çelik endüstrisi ile varlığını sürdürmüş, bu özelliği ile gelişerek büyümüş bir bölgedir. 2019 yılına
geldiğimizde bölge genelinde rekabet gücü yüksek ve gelişme potansiyeli olan sektörlerin başında
aşağıdaki sektörleri saymak mümkündür; Turizm, Makine İmalat, Yapı Malzemeleri, Mobilya ve
Orman Ürünleri, Enerji, Tarım.

2018 TÜİK verilerine göre TR81 Batı Karadeniz Bölgesi’nin (Zonguldak, Karabük, Bartın)
toplam dış ticareti 3,1 milyar dolar mertebesindedir. Zonguldak, Karabük ve Bartın illerinde
903.989.288 Dolar ihracat gerçekleştirilirken bölge genelinde yapılan ithalat 2.196.939.253
Dolardır. Bu rakamların iller bazında dağılımına bakılırsa en fazla ihracatın Zonguldak, Karabük ve
Bartın’da sırasıyla; 504 milyon dolar, 365 milyon dolar ve 33 milyon dolar şeklinde, en fazla
ithalatın ise Zonguldak, Karabük ve Bartın’da sırasıyla 1,3 milyar dolar, 849 milyon dolar ve 13
milyon dolar şeklinde gerçekleştiği görülmektedir.

24
 5.2. Bartın İlinin Sosyo-Ekonomik Yapısı
5.3. Nüfus

Yüzölçümü 2.076 km2 olan Bartın’da kilometrekareye 96 insan düşmektedir. Bartın nüfusunun
%41,72’si şehirde %58,28’i köylerde yaşamaktadır.

Tablo 5: Yıllara Göre Bartın Nüfusu (TÜİK 2018)

Yıl Bartın Nüfusu Erkek Nüfusu Kadın Nüfusu Artış Hızı

2018 198.999 98.913 100.086 % 2.80

2017 193.577 95.760 97.817 % 0.62

2016 192.389 95.131 97.258 % 0.88

2015 190.708 94.138 96.570 % 0.69

Şekil 7: Bartın Nüfus Artış Hızı (TÜİK 2018)

Tablo 6: İlçelere Göre Bartın Nüfusu (TÜİK 2018)

Yıl İlçe İlçe Nüfusu Erkek Nüfusu Kadın Nüfusu Nüfus Yüzdesi

2018 Merkez 155.016 76.719 78.297 % 77,90

2018 Ulus 22.333 11.071 11.262 % 11,22

2018 Amasra 14.776 7.583 7.193 % 7,43

2018 Kurucaşile 6.874 3.540 3.334 -

25
 Tablo 7: Bartın Aldığı Verdiği Göç (TÜİK 2018)

Yıl Aldığı Göç Verdiği Göç Göç Farkı

2014 7.794 8.903 -1.109

2013 7.886 8.133 -247

2012 7.145 7.330 -185

2011 6.560 7.619 -1.059

2010 6.902 7.859 -957

2009 7.566 7.104 462

2008 8.418 6.325 2.093

5.4. Eğitim

2013 yılı itibariyle TRT81 bölge halkının eğitim düzeyi incelendiğinde, ilkokul ve ilköğretimi
bitirenlerin toplam nüfus içindeki payının, Türkiye ortalamasının üzerinde olduğu görülmektedir.
Türkiye genelinde %41 olan ilkokul ve ilköğretim mezun oranı, bölgede %45’dir. Bu oranın
bölgede en yüksek olduğu il Bartın (%49), en düşük olduğu il ise Karabük’tür (%41).

Bartın ili diğer bölge illeri gibi net okullaşma oranı açısından Türkiye ortalamasının üzerindedir.
2013 TÜİK verilerine göre bölge genelinde kadın ve erkek okullaşma oranları arasında ciddi bir
fark bulunmamaktadır. 2013 TÜİK verilerine göre ilde okuma yazma bilmeyen nüfus oranı %6
civarındadır. Okul mezuniyet oranlarına bakıldığında en fazla değeri %49 oranıyla ilkokul ve
ilköğretim okulu mezunlarının aldığı görülmektedir. Bartın ilinin lise ve dengi ile yüksekokul-
fakülte mezun oranı ise %21 ile bölge ortalamasının altındadır. Yüksek lisans ve doktora mezunları
oranı %2 oranıyla oldukça azdır. Kadın okuryazarlığı ile kadınların bir okuldan mezun olma
oranları ise erkeklere göre daha düşüktür.

Okul, öğretmen ve derslik başına düşen öğrenci sayıları bakımından ilde gözlenen sayılar
Türkiye genelinin altındadır ancak önceki yıllara oranla bir artış yaşanmıştır. 2013 TÜİK verilerine
göre 2012-2013 öğretim döneminde derslik başına düşen öğrenci sayısı açısından Bartın diğer bölge
illerine kıyasla daha iyi durumdadır.

Bölgede bulunan üç adet üniversiteden biri olan Bartın Üniversitesi 2008 yılında kurulmuştur.
Üniversite bünyesinde Ağdacı Kampüsü, Kutlubey Kampüsü, Ulus Meslek Yüksekokulu kampüsü
olmak üzere 3 kampüs ile Meslek Yüksekokulunun Kurucaşile Yerleşkesi bulunmaktadır.
Üniversitenin 2018 verilerine öğrenci sayısı 16873’tür. (Bartın Üniversitesi, 11.11.2019)

26
 5.5. Sağlık
İlde bin 200 sağlık çalışanı ile ikinci basamak sağlık hizmeti sunulmaktadır. Bartın’da Sağlık İl
Müdürlüğü, İl Halk Sağlığı Müdürlüğü, İl Ambulans Servisi Başhekimliği, Komuta Kontrol
Merkezi, merkezde 9 ilçelerde 4 olmak üzere toplam 13 Acil Yardım İstasyonu, Devlet Hastanesi, 2
tane İlçe Entegre Hastanesi, Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi, Halk Sağlığı Laboratuvarı, 2 Toplum
Sağlığı Merkezi, 35 Aile Sağlığı Merkezi, Toplum Ruh Sağlığı Merkezi ve KETEM olmak üzere
toplam 62 sağlık kurumu bulunmaktadır. Bartın’da 2002 yılında 735 olan Sağlık Bakanlığı İnsan
Kaynakları sayısı 2016 yılında bin 323’e çıkmış durumdadır. Uzman hekim dağılıma bakıldığında
2002 yılında 44 olan uzman hekim sayısı 2016 yılında 76’ya yükselmiş, . 2002 yılında 266 olan ebe
ve hemşire sayısı da 2016 yılında 499’a ulaşmıştır. 2002 yılında 9 olan diş hekimi sayısı 2016
yılında 23’e çıkarken 2002 yılında 35 olan hizmet alım personel sayısı 2016 yılında 478’e
ulaşmıştır.

Bartın genelinde sağlık personeli yardımıyla yapılan doğum oranı 2002 yılında yüzde 98,8 iken
bu rakam 2016 yılında yüzde 99,9’a ulaşmıştır. 2002 yılında Bartın’daki bebek ölüm hızı binde
13,62 iken 2016 yılında bebek ölüm hızı binde 6,8 olmuştur. İl geneli yıllara göre kaba doğum-
kaba ölüm hızlarına bakıldığında 2009 yılında binde 13 olan Bartın’daki kaba doğum hızı 2016
yılında binde 9,9 olarak gerçekleşmiştir. 2002 yılında Bartın’da binde 15,6 olan 5 yaş altı bebek
ölüm hızı 2016 yılına gelindiğinde binde 2,3’tür.

Bartın genelinde yürütülen evde sağlık hizmetleri değerlendirildiğinde bu alanda 5 hekim, 1 diş
hekimi, 19 sağlık personeli, 9 diğer personel olmak üzere toplam 38 personel çalışmaktadır. Evde
sağlık hizmetleri kapsamında il genelinde 6 ekip hizmet veriyor. Evde sağlık hizmetleri kayıtlı hasta
sayısı 701’dir. 2016 yılında Bartın’da Sağlık İl Müdürlüğüne kayıtlı 29 ambulans bulunmaktadır
(Bartın Sağlık İl Müdürlüğü 2016 Faaliyet Raporu).

5.6. Ekonomik Yapı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan bölgesel kişi başına gayri safi katma
değer (GSKD) verilerine göre TR81 Bölgesi’nde 2004 yılında 5.209 Dolar olan kişi başı GSKD
%64 oranında artış göstererek 2011 yılında 8.536 Dolar seviyesine çıkmıştır. Aynı dönemde
Türkiye genelinde kişi başına GSKD, %81 oranında artarak 5.103 Dolar’dan 9.244 Dolar’a
ulaşmıştır. TR81 Bölgesi, kişi başına GSKD sıralamasında 26 Düzey 2 bölgesi arasında 10. sırada
yer almaktadır.

TR81 bölgesinin iktisadi faaliyet kollarına göre GSKD verileri incelendiğinde 2011 yılı itibariyle
875.339.000 TL ile tarımın payı %6; 5.841.832.000 TL ile sanayinin payı %40 ve 7.895.447.000
TL ile hizmetler sektörünün payı %54’tür.20 TÜİK 2011 yılı verilerine göre TR81 bölgesinin ulusal
GSKD içindeki payı %1,2 olup düzey 2 bölgesindeki 26 bölge arasında 22. sıradadır.

Bartın’da ekonomik yapıyı belirleyen ana unsurlar madencilik, sanayi, tarım, ticaret, turizm ve
ormancılıktır. Ayrıca; el işlemeleri, tel kırma, dokumacılık, ağaç oymacılığı (çekicilik), gemi
yapımcılığı, taş sac yapımı, günümüzde sürdürülen belli başlı el sanatlarıdır.

27
 Madencilik alanında Zonguldak’tan sonra bölgede taşkömürü çıkarılan ikinci il Bartın’dır.
Kömürün dışında endüstriyel hammadde bakımından ildeki en önemli madenler, kuvars kumu,
kuvarsit, şiferton ve dolomittir.

Bölgede en fazla tarım alanına (toplam arazinin %29’u) sahip il olan Bartın’da iç ve dış ticaretin
başlıca konusunu tarım ve sanayi ürünleri oluşturmaktadır. Üretimi yapılan belli başlı tarım ürünleri
buğday, arpa, mısır, yulaf, elma, armut, ayva, muşmula, kiraz, erik, ceviz, kestane, fındık, şeftali,
kızılcık, çilek, kivi, dut; sanayi bitkileri ise ayçiçeği, soğan, sarımsak, patates ile nohut, fasulye,
bakla ve bezelye gibi baklagillerdir. Hayvancılık düşük kapasitelidir. İl, su ürünleri açısından
zengin bir potansiyele sahiptir.

İstihdama göre sanayi sektörünün dağılımında %37 ile tekstil ve konfeksiyon sanayi ilk sırada
yer alırken kimya, kömür ve plastik sanayi %24; taş ve toprağa dayalı sanayi %14 ile en büyük
istihdamı sağlayan diğer sektörlerdir. Ayrıca Bartın, düşük teknoloji, sermaye ve emek yoğun
faaliyet gösteren işletmelerin hâkim olduğu orman ürünleri sektöründe de, diğer bölge illeri ile
birlikte Türkiye’nin önemli ürün sağlayıcıları arasında yer almaktadır. Bu sektör, ilin ihracatında
%39’luk paya sahip giyim ve konfeksiyon sektörünün ardından ikinci sırada gelmekte, tüm
ihracatın %20’lik bölümünü oluşturmaktadır.

Bartın’da bunlar dışında makine ve gıda (konserve, süt ve süt ürünleri, helva, doğal kaynak suyu,
defneyaprağı ve çam fıstığı) sektörlerinde faaliyet gösteren işletmeler bulunmaktadır. Bartın Ticaret
ve Sanayi Odası’na kayıtlı işletme sayısı 2013 itibariyle toplam 1360’dır.

Bartın, turizm açısından da önemli varlıklara sahiptir. Tarihi “Paphlagonia” bölgesindeki antik
kentlerden Sesamos (Amasra), Kromna (Kurucaşile) ve Erythinoi (Çakraz) Bartın sınırları içindedir.
Bartın, kültür turizminin yanı sıra deniz turizmi açısından da hem bölge halkı, hem de diğer
kentlerdeki gezginler nezdinde gittikçe artan öneme sahip merkezlerdendir. Son yıllarda ilgi çeken
İnkumu, Amasra ve Çakraz deniz turizmi alanında ilde bulunan önemli değerlerdir. Ayrıca, orman
bakımından zengin olan ilin büyük bir kısmı, bölgenin en önemli tabiat alanlarından biri olan Küre
Dağları Milli Parkı sınırları içerisinde yer almaktadır. Kurucaşile İlçesi’nde ahşap tekne ve yat
imalatı hem turizme hem de balıkçılık sektörüne katkı sağlamaktadır.

Bartın iline en yakın havalimanı, 38 km. uzaklıktaki Saltukova (Zonguldak) Havalimanıdır.

Demiryolunun bulunmadığı ilde, daha çok yük taşımacılığına hizmet veren Bartın Limanı ise
kruvaziyer gemi ağırlamaktadır. Batı Karadeniz Turizm Gelişim Koridorunun orta ve en önemli
noktasında Amasra Limanı bulunmaktadır.

28
 Tablo 8: Bartın 2019 İhracat Rakamları

AYLAR 31.10.2019 İhracatçı Firmaların Kanuni

Merkezleri Bazında İhracat
Performansı (1000 $)

Ocak 1.228,81

Şubat 3.117,57

Mart 2.171,67

Nisan 3.261,65

Mayıs 2.749,33

Haziran 1.846,76

Temmuz 2.457,29

Ağustos 1.370,73

Eylül 1.981,65

Eğitim 1.907,97

Kasım 0,00

Aralık 0,00

(2019, TİM)

Tablo 9: Bartın 2018 İthalat- İhracat Rakamları

İL İTHALAT (2018) İHRACAT (2018)

BARTIN 13 milyon $ 33 milyon $

(2018, TÜİK)

29
 5.7. Temel İşgücü Göstergeleri
TÜİK 2013 hanehalkı işgücü araştırması yıllık sonuçlarına göre, Türkiye genelinde işgücüne
katılma oranı %50,8; istihdam oranı %45,9; işsizlik oranı ise %9,7 olarak tahmin edilmiştir. Bu
göstergeler TR81 bölgesindeki iller bazında incelendiğinde, her üç ilde de iş gücüne katılma ve
istihdam oranlarının Türkiye ortalamasının üstünde, işsizlik oranlarının da ortalamanın altında
gerçekleştiği görülmektedir Hatta Bartın, Türkiye’de istihdam ve işgücüne katılım oranının en
yüksek olduğu beş il içinde yer almaktadır.

Tablo 10: Bartın’da İşyerlerinin Sektörel Dağılımı

(Bartın 2018 İşgücü Piyasası Araştırma Raporu)

BAKKA TR81 Düzey 2 Bölgesi Sektör Tanımlama, Önceliklendirme ve Rekabet Analizi

Raporu’na göre Bartın’daki öncelikli sektörler tekstil, mobilya, ağaç ve orman ürünleri, çimento,
seramik, mermer/madencilik, ahşap yat/tekne, ayakkabı/saya, plastik/kauçuk, turizm, lojistik,
organik tarım, tel kırma/elişi ürünlerdir.

Bartın ilinde 20+ istihdamlı işyerleri için toplam çalışan sayısı 12 bin 867 olarak tespit
edilmiştir. Cinsiyet bağlamında ele alındığında ise 9 bin 364 çalışan erkeklerden, 3 bin 504 çalışan
ise kadınlardan oluşmaktadır. Toplam çalışanların içerisinde tesis ve makine operatörleri ve
montajcılar grubunda çalışanların oranı diğer meslek grupları ile kıyaslandığında önemli bir ölçüde
ayrışmaktadır. Çalışan sayısının en az olduğu meslek grupları ise nitelikli tarım, ormancılık ve su
ürünleri çalışanları ve yöneticiler meslek grupları olmuştur. Bu meslek gruplarında çalışanlar
toplam çalışan sayısının sadece yüzde 1,9’unu oluşturmaktadır

Bartın’da elaman temininde güçlük çekilme nedenlerine bakıldığında ilk sırada gerekli mesleki
beceriye/niteliğe sahip eleman bulunamaması yer almaktadır. Açık işi en çok olan mesleklerle

30
temininde güçlük çekilen mesleklerin benzerlik gösterdiği görülmektedir. Öyle ki bu nedenleri
ortadan kaldırmaya yarayacak doğru aktif işgücü politikaları üretilip, mevcut açık işler için aranan
gerekli Mesleki beceriye/niteliğe sahip ve yeterli iş tecrübesine sahip bireyler sağlandığında il
genelinde talep ve arz dengelenmiş olacaktır. (Bartın2018 İşgücü Piyasası Araştırma Raporu)

Şekil 8: Bartın Sektör Önceliklendirme Matrisi

(BAKKA TR81 Düzey 2 Bölgesi Sektör Tanımlama, Önceliklendirme ve Rekabet Analizi Raporu)

31
 Tablo 11: Sektörlere ve Cinsiyete Göre Çalışan Sayısı

(Bartın 2018 İşgücü Piyasası Araştırma Raporu)

6. ARICILIK
Belli amaçlar doğrultusunda “bal arılarını kullanabilme ve yönetebilme sanatı” olarak
tanımlanabilen arıcılık; Anadolu insanının bir geleneği olarak ülkemizde çok eski dönemlerden beri
yapılmaktadır. Tarihsel bir geçmişe sahip olmasına rağmen arıcılığın gelişmesi bilim ve
teknolojideki gelişmeler ışığında son yüzyılda olmuştur. Toprağa bağımlı olmaması, bitkisel
üretime katkısı ve diğer tarım kollarına oranla daha az iş gücü kullanması gibi özellikleri arıcılığın
avantajlı yönleridir (Şahingöz ve İnci, 2018).

İnsan sağlığı ve beslenmesi yönünden önemli bir gıda ve arı ürünü olan bal, Türk Gıda Kodeksi
Bal Tebliğine göre (Tebliğ No: 2012/58) bal; bitki nektarlarının, bitkilerin canlı kısımlarının
salgılarının veya bitkilerin canlı kısımları üzerinde yaşayan bitki emici böceklerin salgılarının bal
arısı tarafından toplandıktan sonra kendine özgü maddelerle birleştirerek değişikliğe uğrattığı, su
içeriğini düşürdüğü ve petekte depolayarak olgunlaştırdığı doğal ürünüdür.

Bal başlıca glikoz ve fruktoz olmak üzere farklı şekerleri ihtiva eder. Balın rengi su beyazından
koyu kahverengine kadar değişebilir. Bal akıcı, viskoz, kısmen veya tamamen kristalize olabilir.
Balın tadı ve aroması balın menşeine ve bitkinin türüne göre değişir. Genel olarak bal; %80 şeker
ve %17 su içerir. Geriye kalan %3’lük kısım mineral maddeler, amino asitler, renk maddeleri,
vitamin ve enzimlerden oluşur. Balı diğer şekerli maddelerden daha değerli kılan içerdiği
enzimlerdir. Ballar üretim ve pazarlama şekli veya elde edildiği kaynağa göre sınıflandırılır.
Üretim ve pazarlama açından süzme ve petek bal kaynağına göre ise çiçek balı ve salgı balı olarak
adlandırılabilir. Salgı balı çam, meşe, kayın, ladin gibi orman ağaçları üzerinde yaşayan böceklerin
salgıladığı tatlı salgıların arılar tarafından toplanmasıyla oluşan ülkemiz için en önemlisi çam balı
olan baldır. Çiçek balı ise bitkilerin çiçeklerinde bulunan nektar bezlerince salgılanan nektarın arılar

32
tarafından toplanmasıyla oluşur. İster süzme ister petek hangi tür bal olursa olsun, ilaç kalıntısı
içermeyen ve belli oranlarda enzim bulunduran bütün ballar kaliteli ve değerlidir. (TKDK, IPARD
Program Değerlendirmeleri Arıcılık Sektör Toplantısı Sonuç Raporu)
6.1. Dünyada Arıcılık
Dünya bal üretiminde 2016 yılı itibarıyla 503 bin ton ile Çin ilk sırada, 106 bin tonluk üretimi ile
Türkiye ikinci, İran ise 81 bin ton ile üçüncü sırada yer almaktadır. Dünyada lider konumda olan
Çin, toplam dünya bal üretiminin %27,5’luk kısmını karşılamaktadır. Kovan sayılarında ise
%13,8’lik payı ile lider konumda olan Hindistan bal veriminin düşük olması sebebi ile bal
üretiminde dünyada altıncı sırada yer almaktadır. 2016 yılı bal üretiminde AB ülkeleri % 13,3’ lük
paya sahiptir.

Trade Map’ın dünya bal ticaretine yönelik 2017 yılı verilerine göre; bal ihracatında Çin birinci
sırada yer alırken Arjantin ikinci, Ukrayna ise üçüncü sırada yer almaktadır. Bal üretiminde birinci
sırada yer alan Çin’de bal ihracatı 2017 yılında bir önceki yıla göre %0,7, Ukrayna’da ise %1,6
oranında artmıştır. İhracat miktarında ikinci sırada yer alan Arjantin’in bal ihracatı 2017 yılında bir
önceki yıla göre %13,4 düşerek 70.321 tona gerilemiştir. Dünya bal ithalatı 2017 yılında 2016
yılına oranla %6,3 artarak 685 bin tona yükselmiştir. 2017 yılı verileri göre 203 bin ton bal
ithalatıyla ABD birinci sırada iken, 81 bin ton ile Almanya ikinci, 46 bin ton ile Japonya ise üçüncü
sırada yer almıştır. (TAGEM, Tarım Ürünleri Piyasaları, Temmuz 2018, Ürün No:26)

Tablo 12: Dünya Arıcılık Verileri (Bin Ton)

2013 2014 2015 2016 2017 Değişim3

(%)

Kovan Sayısı (bin adet) 84.889 87.263 89.012 90.565 - 1,7

Verim (kg)1 19,3 18,7 20,5 19,7 - -3,9

Bal Üretim 1.637 1.632 1.826 1.787 - -2,1

Balmumu Üretimi 65 66 66 67 - 0,8

İthalat2 584 622 651 644 685 6,3

İhracat2 584 619 644 633 690 9,0

Kaynak: FAO, 1/TEPGE hesaplamaları (kg/kovan), 2/Trade Map, (11.07.2018) 3/Verisi bulunan son iki yılın
değişimini göstermektedir

33
 Tablo 13: Ülkelere Göre Kovan Varlığı

Yıllara Göre Kovan Varlığı (Bin Adet)

Ülkeler 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Hindistan 11.500 11.500 11.600 11.800 11.949 12.469

Çin 8.954 8.987 9.020 9.075 9.132 9.148

Türkiye 6.011 6.348 6.641 7.082 7.748 7.900

İran 5.172 5.613 6.644 6.996 7.408 7.062

Etiyopya 4.994 5.207 5.124 5.885 5.916 6.189

Rusya Federasyonu 3.049 3.250 3.284 3.342 3.474 3.458

Arjantin 2.970 2.970 3.000 2.980 2.959 3.014

Tanzanya 2.800 2.820 2.850 2.900 2.942 2.995

Diğer 34.953 36.313 36.735 37.202 37.484 38.329

Dünya 80.404 83.059 84.899 87.263 89.012 90.565

Şekil 9: Ülkelere Göre Dünya Bal İhracatı (2017, %)

34
 Şekil 10: Ülkelere Göre Dünya Bal İthalatı (2017, %)

Şekil 11: Bal Üretiminde Önemli Ülkeler (%)

(TAGEM, Tarım Ürünleri Piyasaları, Temmuz 2018, Ürün No:26)

35
 6.2. Türkiye’de Arıcılık

TÜİK verilerine göre; Türkiye çapında arıcılık yapan işletme sayısı 2014 yılında 81108 iken,
2018 yılında bu sayı 81830’a ulaşmıştır.

Kovan Miktarı; Türkiye kovan varlığı incelendiğinde, 2017 yılında Türkiye kovan sayılarında
%12,0’lik paya sahip olan Muğla 958 bin kovan ile birinci, Ordu 562 bin kovan ile ikinci, Adana
ise 455 bin kovan ile üçüncü sırada yer almaktadır. Türkiye kovan varlığı 2016 yılına oranla 2017
yılında %1,1 oranında artış yaşamıştır. Bölgesel bazda bakıldığında ise, kovan sayılarında
%21,6’lik payı ile Ege Bölgesi lider konumda yer almakta, %16,5’luk pay ile Akdeniz Bölgesi ise
ikinci sırada bulunmaktadır.

Bal üretimi; 2017 yılında Ordu 16,8 bin ton bal üretimi ile birinci sırada yer alırken, Muğla 15,9
bin ton ile ikinci, Adana ise 10,7 bin ton ile üçüncü sırada yer almaktadır. Muğla’nın 958 bin kovan
ile kovan varlığında 2017 yılında lider konumda olmasına karşın Ordu’nun bal üretiminde ilk sırada
yer almasında, Ordu’nun bal veriminin Muğla’dan fazla olması etkendir. Bal üretiminde Ege
Bölgesi %22,8’lik pay ile birinci sırada yer alırken, %20,0’lik oran ile Doğu Karadeniz Bölgesi ise
ikinci sırada bulunmaktadır.

Şekil 12: Türkiye’nin Bal Üretimi (TÜİK, 2016, %)

36
 Tablo 14: Arıcılık Faaliyeti Yapan İşletme Sayısı (Ölçüm Bazında)

Yıllar İşletme Sayısı

2014 81108

2015 83475

2016 84047

2017 83210

2018 81830

TÜİK verilerine göre; Türkiye’de arıcılık yapılan köy sayısı, kovan sayısı, bal ve bal üretimi;
1991-2018 yıllarına ait verileri Tablo 15’de verilmiştir. Bu değerlere göre; 2017 yılında 114471 ton
olan bal üretimi 107920 tona gerilemiştir

Tablo 15: Türkiye’de Arıcılık Yapılan Köy Sayısı, Kovan Sayısı, Bal ve Bal Üretimi Verileri

Yıllar Arıcılık Arıcılık yapan Yeni kovan Eski kovan Bal (Ton) Bal mumu
yapılan köy işletme sayısı (Adet) (Adet) (Ton)
sayısı (Adet) (Adet)
1991 21540 - 3 161 583 266 859 54 655 2 863
1992 21931 - 3 289 672 250 656 60 318 2 916
1992 21975 - 3 450 755 234 692 59 207 3 110
1994 22050 - 3 567 352 219 236 54 908 3 353
1995 21987 - 3 701 444 214 594 68 620 3 735
1996 22329 - 3 747 578 217 140 62 950 3 235
1997 22145 - 3 798 200 204 102 63 319 3 751
1998 22302 - 4 005 369 193 982 67 490 3 324
1999 22447 - 4 135 781 185 915 67 259 4 073
2000 22571 - 4 067 514 199 609 61 091 4 527
2001 22606 - 3 931 301 184 052 60 190 3 174
2002 22423 - 3 980 660 180 232 74 554 3 448
2003 22110 - 4 098 315 190 538 69 540 3 130
2004 22133 - 4 237 065 162 660 73 929 3 471
2005 22550 - 4 432 954 157 059 82 336 4 178
2006 22 305 - 4 704 733 146 950 83 842 3 484
2007 21 560 - 4 690 278 135 318 73 935 3 837
2008 21 093 - 4 750 998 137 963 81 364 4 539
2009 21 469 - 5 210 481 128 743 82 003 4 385
2010 20 845 - 5 465 669 137 000 81 115 4 148
2011 21 131 - 5 862 312 149 020 94 245 4 235
2012 21 307 - 6 191 232 156 777 89 162 4 222
2013 - 79 934 6 458 083 183 265 94 694 4 241
2014 - 81 108 6 888 907 193 825 103 525 4 053
2015 - 83 475 7 525 652 222 635 108 128 4 756

37
 2016 - 84 047 7 679 482 220 882 105 727 4 440
2017 - 83 210 7 796 666 194 406 114 471 4 488
2018 - 81 830 7 904 502 203 922 107 920 3 987

Arıcılık yapan köy sayısı 2013 yılından itibaren "Arıcılık yapan işletme sayısı" olarak
değiştirilmiştir.

Tablo 16: 2001-2018 Yıllarında Türkiye’de Üretilen Bal Miktarı (Ton)

Yıllar Bal (Ton)

2001 60190
2002 75554
2003 69540
2004 73929
2005 82842
2006 83842
2007 73935
2008 81364
2009 82003
2010 81115
2011 94245
2012 89162
2013 94694
2014 103525
2015 108128
2016 105727
2017 114471
2018 107920

Türkiye’de bal dış ticareti, süzme ve petek bal olarak iki şekilde yapılmaktadır. 2017 yılı bal
ihracatının %85,2’lik bir bölümünü süzme bal oluşturmaktadır. Üretilen balın büyük bir bölümü
yurt içinde tüketildiğinden; 2017 yılında toplam bal üretiminin düşük bir miktarı (%5,6) ihraç
edilmiştir. 2017 yılında bal ihracatı bir önceki yıla oranla %78 artış göstererek, 6.448 ton olarak
gerçekleşmiştir. Dünya bal üretiminde ikinci sırada yer alan Türkiye, ihracatta 22. sırada yer
almaktadır. Bu durumun temel sebebi; yüksek bal maliyetinin Türkiye’nin uluslararası piyasada
rekabet şansını azaltması ile açıklanabilir. TÜİK verilerine göre, 2018 yılı ilk beş aylık bal ihracatı
3.359 ton olarak gerçekleşmiştir. 2018 yılı beş aylık bal ihracatı, bir önceki yılın aynı dönemine
göre %87,9 oranında artmıştır. Türkiye’nin bal ithalatı ise, yıldan yıla değişim göstermekle beraber,
kayda değer bir hacme sahip değildir. Son yedi yıllık dönemde en yüksek ithalat miktarı 2014
yılında 12 ton olarak gerçekleşmiştir.

38
 Şekil 13: Türkiye’nin Bal İhracatında Önemli Ülkeler (2017, %)
Balmumu Üretimi: Arıcılığın yanı sıra metal sanayi, kozmetik sanayi, tekstil sanayi, ilaç yapımı,
mum yapımı ve daha birçok alanda kullanılan ve baldan sonra en çok rağbet gören arı ürünü
balmumudur. Balmumu üretiminde, 2017 yılı verilerine göre %22,7’lik paya sahip Muğla 1.020 ton
ile lider konumda yer alırken, %8,7’lik payı ile Sivas ikinci ve %8,0’lık pay ile Adana ise üçüncü
sırada yer almaktadır.

Bal Girdi Pariteleri: 2018 yılı ilk altı ayında; 1 kg bal ile alınabilecek destekler hariç bal/şeker
paritesinde %2,3 artış ve bal/mazot paritesinde %5,7 azalış yaşanırken; destekler dahil paritelerde
ise sırasıyla %2,1 artış ve %5,7 düşüş yaşanmıştır. Mazot fiyatının bir önceki yıla göre gösterdiği
artış oranının, bal üretici fiyatında görülen artıştan fazla olması, 2018 yılında bal/mazot
paritelerinde görülen düşüşün temel nedeni olmuştur (TAGEM, 2018)
Tablo 17: 2018 Bal Girdi Pariteleri

2014 2015 2016 2017 2018

Bal Fiyatı (TL/kg) 21,5 23,33 25,71 28,43 31,05

1
Bal Fiyatı + Destek (TL/kg) 22,18 24,05 26,46 29,13 31,75
Şeker Fiyatı (TL/kg) 3,53 3,84 4,15 4,28 4,57
Mazot (TL/lt) 4,4 3,85 3,85 4,69 5,42
1 kg bal ile alınabilecek girdi miktarı (kg)
Bal/Şeker 6,09 6,08 6,20 6,64 6,79
Bal + Destek/ Şeker 6,28 6,26 6,38 6,81 6,95
Bal/Mazot 4,89 6,06 6,68 6,06 5,73
Bal + Destek/ Mazot 5,04 6,25 6,87 6,21 5,86

Kaynak: TÜİK, GTHB verilerinden TEPGE hesaplamaları 1/2018 destekleri 2017 bal verimi esas
alınarak hesaplanmıştır.

39
 Arı yetiştiriciliği ve arı ürünleri üretimi konusunda temel etken olan iklim şartları ve ballı bitki
örtüsünün uygun olması Türkiye açısından büyük bir şans olarak görülmekte ve dünyada mevcut
ballı bitki tür ve çeşitlerin %75’inin Türkiye’de bulunması büyük bir doğal zenginlik olarak ön
plana çıkmaktadır. Türkiye, genel olarak farklı iklim ve doğa koşulları, arazi yapısı, çok zengin
bitki örtüsü ve bal arısı popülâsyonlarındaki genetik çeşitlilik bakımından çok büyük arıcılık
potansiyeline sahiptir. Arıcılık, dünyanın diğer ülkelerinde olduğu gibi Türkiye’de de hızlı bir
gelişim gösteren, yapısal olarak da doğal denge ve tarımsal üretimin devamlılığını ve verimliliğini
sağlayan çok önemli bir sektördür (Sıralı R., 2010. Arıcılığın Türkiye İçin Önemi)

Türkiye’de 2023 yılında, bal üretiminin 2016 yılına oranla %15 oranında artarak 121.2 bin ton
olacağı tahmin edilmektedir. Bal üretiminde öngörülen pozitif yönlü yükselişin Türkiye açısından
olumlu sonuçları olmasının yanı sıra, artan nüfus bal tüketiminin artacağını göstermektedir. Bu
nedenle gerek kişi başına bal tüketim miktarının artırılması, gerekse kendi kendine yeten ve bal
ihracatçısı konumunda olan Türkiye’nin ihracattaki payının artırılarak ülke ekonomisinin daha da
güçlendirilmesi hedeflenmelidir. Bu amaçlar doğrultusunda yeni üretim hedefleri belirlenerek etkin
kovan yönetimi ve kaynak kullanımı sağlanmalıdır (Burucu, V. ve Gülse Bal, H.S., 2017.
Türkiye’de Arıcılığın Mevcut Durumu ve Bal Üretim Öngörüsü)

6.3. Bartın İlinde Arıcılığın Durumu

Bartın İli ormanlık alanının genel alana oranı %55 olup, bu değer Karadeniz Bölgesi (batı, orta,
doğu) genel ortalamasının (%59) altında, Batı Karadeniz (%50) ve ülke ortalamasının (%28)
üstündedir. Bal verim değerleri incelendiğinde ormanlık alan miktarlarıyla orantılı olarak arttığı
anlaşılmaktadır. Keza Bartın İlinin bal verim değeri (%14) ile ormanlık alan oranı (%55) gibi Batı
Karadeniz ve Karadeniz Bölgesi oransal değerleri de bu bilgiyi doğrular niteliktedir

Orman varlığı bakımından yüksek bir orana sahip olan Bartın aynı zamanda orman köylüsü
yoğunluğu bakımından da ülke ortalamasının oldukça üzerindedir. Buna karşın Bartın İli bal verim
düzeyi gerek bölge gerekse de ülke ortalamasının oldukça altındadır.

“Bal Üretim Potansiyeli Listesi” de ülkemizde bal üretimine yönelik birçok çalışmada (OGM,
2010; BOEP, 2013; OTB, 2013; TAB, 2015) dikkate alınmıştır. Bu listede kestane, ıhlamur ve
yalancı akasya türleri bal üretim potansiyeli açısından yüksek verimli türler (dördüncü sınıf ve daha
üzeri bal üretimi yapan) sınıfında yer almıştır. Bartın Orman İşletme Müdürlüğü sınırları içinde
3.251,2 ha kestane (%,83), 378,5 ha ıhlamur (%10), 322,8 ha yalancıakasya (%7) olmak üzere
toplamda 3.897,3 ha saf ve karışık Potansiyel Bal Orman alanı belirlenmiştir. (Ersin Güngöra, Akif

40
 Burak Ayhan, Bartın Yöresi Orman Kaynaklarının Bal Üretim Potansiyeli ve ekonomik değeri,
2016)

2004 yılında Bartın Arı Yetiştiricileri Birliği kurulmuştur ve şu an 387 üyesi bulunmaktadır.
Birliğe üye olabilmek için arıcıların en az 30 kovana sahip olmaları şart koşulmuştur.

6.4. Bartın İlinde Arıcılığın Yayılışının Belirlenmesi

Tablo 18: Mevcut Kümes Hayvanları - Arıcılık ve Ürünleri

Ürünler
Kanatlı Arı
İlçeler Bal (kg) Balmumu
(Adet) Kovanları
(kg)
Merkez 928.604 16.480 100,080 4,165
Amasra 8.960 5.683 34,098 0,980
Kurucaşile 4.160 6.219 37,314 0,737
Ulus 224.909 4.230 25,440 1,060
22
Merkez 1.166.633 32.612 196,932 6,942

TÜİK verileri (2018)

Bartın ve çevre illerde; arıcılık faaliyeti yapan işletme sayısı Tablo 19’da verilmiştir. Tablo 19’a
göre Bartın ili işletme sayısı açısından 2013 yılında büyük bir ivme kazanmış olup, 2018 yılında
çevre illere kıyasla en fazla işletmeye sahip il durumuna gelmiştir.

Tablo 19: Bartın ve Çevresinde Arıcılık Faaliyeti Yapan İşletme Sayıları

Yıllar Arıcılık Faaliyeti Yapan Işletme Sayısı (İllere Göre)

Bartın Karabük Kastamonu Zonguldak

2004 262 272 861 342

2005 262 276 961 342

2006 262 272 952 314

2007 264 262 965 306

2008 261 259 946 306

2009 261 249 896 308

41
 2010 260 238 896 309

2011 256 239 896 306

2012 265 256 874 298

2013 1.419 256 673 763

2014 1.440 569 909 1.045

2015 1.53 457 2.137 1.047

2016 1.543 530 2.159 1.002

2017 2.118 405 1.494 1.090

2018 1.992 419 1.551 1.436

TÜİK (2018) verilerine göre Bartın ilinde arıcılık yapan işletme sayısı 903 adet işletme ile en
çok Merkezde, 646 adet ile Amasra’da, 236 adet ile Ulus’da ve 207 adet ile Kurucaşile ilçesinde
bulunmaktadır. TÜİK (2014-2018) verilerine göre arıcılık en fazla merkez kısımlarda
yapılmaktadır. Gerek kovan sayısı gerekse bal ve balmumu üretim miktarları açısından Bartın-
Merkez, ilçelere göre oldukça ön sıralardadır. Bu değerlendirme anket sonuçlarına göre ve arı
yetiştiricileri birliğinden alınan verilere göre yapılan değerlendirme sonucudur.

Tablo 20: Bartın İlinde Arıcılık Faaliyeti Yapan İşletme Sayısı (TÜİK,2018)

Bartın Bartın Bartın Bartın

(Amasra) (Kurucaşile) (Merkez) (Ulus)

2014 152 231 805 252

Arıcılık Ölçüm 2015 155 231 885 264
Faaliyeti bazında
Yapan 2016 154 242 877 270
Işletme Sayısı
2017 711 243 885 279

2018 646 207 903 236

42
 Tablo 21: Bartın İline Ait Hayvan Üretim Miktarları (TÜİK,2018)

Bartın Bartın Bartın Bartın

(Amasra) (Kurucaşile) (Merkez) (Ulus)
Arılar (Kovan 2014 0 0 30 86
Halinde), Eski Tip 2015 0 0 32 109
Hayvansal ve Kovan Sayısı 2016 2 4 29 115
Üretim 2017 2 6 41 110
2018 20 0 40 12
Arılar (Kovan 2014 2685 4150 14898 4650
Halinde), Yeni 2015 2750 4250 18000 5150
Tip ve Kovan 2016 2820 4280 17750 5350
Sayısı 2017 5400 5900 18150 4055
2018 5663 6219 16440 4218
Doğal Bal ve Ton 2014 16,11 24,9 89,568 28,416
2015 17,6 25,85 90,25 31,3
2016 18,6 26,05 94,6 32,1
2017 37,814 41,342 127,337 29,155
2018 34,098 37,314 100,08 25,44
Balmumu, Arı ve 2014 0,671 1,038 3,725 1,163
Ton 2015 0,7 1,11 3,95 1,23
2016 0,705 1,18 4,19 1,284
2017 1,35 1,476 4,547 1,041
2018 0,98 0,737 4,165 1,06

Tablo 22: Bartın İlinin Türkiye Hayvancılığındaki Yeri (TÜİK, 2018)

Ürün Bartın Türkiye Türkiye Ürün

Büyükbaş Sığır Sayısı (Baş) 62.727 17.220.903 72 0,036

Küçükbaş Hayvan Sayısı (Baş) 6.302 46.117.399 81 0,001

Manda Sayısı (Baş) 4.327 178.397 13 0,242

Arı Kovan Sayısı (Adet) 32.612 8.108.424 63 0,040

Bal Üretimi Miktarı (Ton/Yıl) 197 107.927 67 0,018

BB Süt Üretim Miktarı (Ton/Yıl) 72.465 20.112.619 70 0,036

KB Süt Üretim Miktarı (Ton/Yıl) 180 2.008.097 81 0,001

43
Daha Önceki Çalışmalar

 2019 yılında Bartın İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Dünya Arı Günü çerçevesinde Genç
Çiftçi projelerinden faydalanan genç arıcılarla değerlendirme toplantısı düzenleşmiştir.
 Bartın'da, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın 2019 çalışma hedefi olarak belirlediği "Mesleki
Eğitim Teması" kapsamında Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı destekli usta-çırak buluşması
gerçekleşmiştir. Etkinliklerde Bartın’a ait ürünlerden coğrafi işarete aday olanların tanıtımı
yapılmıştır.
 2019 yılında Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Bartın Kadın Girişimciler Kurulu
Üyeleri çalışma toplantsı düzenlemiş, “Bartın Kestane Balı”nın tanıtım ve coğrafi işaretinin
alınması konusunda bilgiler paylaşılmıştır.
 Bartın İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Halk Eğitim Merkezi işbirliğinde her yıl düzenli
olarak "Arıcılık Kursu" düzenlenmektedir. Bu çerçevede 2019 yılında da kurslar
gerçekleştirilmiştir.
 2016 yılında Bartın İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından “Bartın Kestane Balının
Organik Üretim” olanaklarını değerlendirmeye yönelik çalışma toplantısı yapılmıştır.
 Yine 2016 yılında Bartın İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından "Bal Üretiminde
Verimliliği Artırma" konferansı gerçekleştirilmiştir.
 2015 yılında Ford Otosan tarafından Milli Eğitim Bakanlığı ve Uçan Süpürge Kadın İletişim
ve Araştırma Derneği iş birliğiyle yürütülen "Bal Arıları Mühendis Oluyor" projesi
kapsamında Bartın'da öğrencilere farkındalık eğitimleri verilmiştir.
 Balparmak ile TOÇEV iş birliğinde “Kahvaltılı Sabahlar, Sağlıklı Yarınlar” isimli sosyal
sorumluluk projesi çerçevesinde Bartın’daki ilköğretim okulları ziyaret edilmiştir.

44
 7. BARTIN’DA ÜRETİLEN BALIN KALİTE ve STANDARDİZASYONUN
TESPİTİ
7.1. Bartın İlinde Bulunan Bitkiler ve Nektar Üretim Potansiyelleri

Bal; bitkilerin nektarının ya da canlı kısımlarının salgılarının veya canlı kısımlarının üzerinde
beslenen bazı böceklerin salgılarının, bal arıları tarafından toplanarak, kendine özgü maddelerle
karıştırılıp, dehidre edilip, olgunlaşması için peteğe bırakılan, doğal tatlı bir maddedir (Council
Directive, 2001).

Bal; çiçek balı ve salgı olmak üzere ikiye ayrılır. Çiçek balı; bal arılarının bitkilerin çiçeklerinde
bulunan nektaryumlardan topladığı nektardan köken almaktadır (Şahinler vd. 2019). Salgı balı ise;
bal arılarının bitkiler üzerinde yaşayan bazı afitlerin salgılarını topladıktan sonra kendine özgü
salgılarla karıştırarak değişikliğe uğratıp, petek gözlerine depoladıkları maddedir (Sanz et al.,
2005).

Arıcılık için önemli olan bitkiler; nektar ve/veya polen üretim potansiyeli olan bitkileridir.
Çalışma kapsamında; Ballı bitkilerin tespiti; TUBİVES veri kaynaklarından faydalanılarak
çıkartılmış olup, Bartın ili ve çevresinde yapılan floristik çalışmalar taranmıştır. Yapılan tarama
sonucunda Bartın ilinde mevcut bitki çeşitliliği ortaya çıkarılmıştır. Oluştıurulan floristik listede
mevcut bal potansiyeli olan bitki türleri tespit edilmiştir (Floristik liste ektedir). Bu bitki türlerinin
tespit edildiği alanların lokasyon bilgileri GPS koordinatı (DATUM: ED1950-UTM Zone 35 K)
göre alınmıştır. Tespit edilen koordinatlar harita üzerine işlenmiş ve ballı bitkilerin dağılım haritası
oluşturulmuştur

Bu bitkilerden nektar üretim potansiyeline sahip olanlar yani ballı bitki olarak
tanımlayabileceklerimiz, literatür taraması sonucu tespit edilen bitki türleri olup Tablo 23’te
verilmiştir.

Buna göre yörede 852 adet bitki taksonu mevcut olup bunlardan 202 tanesi ballı bitki (nektar
üretim potansiyeline sahip) olan türler Tablo 23‘te verilmiştir. Tespit edilen bitki türlerinden 20
tanesi ise salgı balı kaynağı olabilecek bitkiler olarak tespit edilmiştir.

45
 Şekil 14: Bartın İli Merkez Ballı Bitkiler Dağılım Haritası
Arıcıların kovanlarını koyduğu arılıkların koordinatları alınarak, bu koordinatlar harita üzerine işlenmiş ve arılık haritası oluşturulmuştur

46
Şekil 15: Bartın İli Ballı Bitkiler Dağılım Haritası-1

47
Şekil 16: Bartın İli Ballı Bitkiler Dağılım Haritası-2

48
Şekil 17: Bartın İli Ballı Bitkiler Dağılım Haritası-3

49
 Tablo 23: Bartın İli Ballı Bitkileri (Nektar Üretim Potansiyeline Sahip)

Sıra Takson Lokasyon X Y

1. Alisma plantago- Bartın: Abdipaşa, Kirazlıkdüzü 462536 4597317

L.aquatica çevresi, 100 m,

Bartın: Karaköydüzü, 462443 4597423

Karaağaçlıkdüzü

2. Cotinus coggyria Scop. Bartın: Bartın Kent Ormanı 445686 4609776

Bartın: İnkum, Güneyli Hill 436601 4613809

Bartın: Eğciler Köyü çevresi, 100 m, 453814 4604061

3. Rhus coriaria L. Bartın: Abidinpaşa, Kirzalıkdüzü 462380 4597081

çevresi, 100 m.,

Bartın: İnkum, Taşlıilit Hill, 130 m, 436066 4613285

4. Hedera helix L. Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 447114 4608685

Bartın: Amasra, Köprüboğazı 463906 4596699

Stream, 110 m,

Bartın: Abdipaşa, Kirazlıkdüzü 462333 4596679

çevresi, 100 m,

5. Asparagus acutifolius Bartın: Amasra, Kömür Ocağı 450755 4619680

L. çevresi, 20 m,

6. Scilla bifolia L. Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 447246 4608738

7. Anchusa azurea Miller Amasra: Maden ocaklarının güney- 448691 4618593

doğusundaki, Şah mahalles, güney-
batısındaki, Doruk Tepe ve Tavacık
Tepe arasındaki tarlalar, 210 m

Bartın: Abdipaşa, Öküzgözü 462766 4596768

Köprüsü çevresi, 140 m,

8. Buglossoides arvensis Bartın: Amasra, Doruktepe'nin 463883 4597202

(L.) Johnston kuzey yamacı, 260 m,

9. Cynoglossum Bartın: Abdipaşa, Karadiken Köyü 464864 4596815

officinale L. çevresi, 90-100 m,

Bartın: İnkum, Kuba Hill, 135 m, 435857 4613088

10. Echium angustifolium Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 447141 4608702

Mill.
Bartın: Abdipaşa, Karadiken Köyü 464551 4597212
çevresi, 90-100 m,

11. Echium vulgare L. Amasra: Tavacık Tepe, Doruk Tepe 448202 4619866
ve Gölyanı Tepe'nin kuzey yada

50
 kuzey-batı yamaçları, 200-250 m

Bartın: Kum, 70 m, 448813 4488813

Bartın: Bartın Kent Ormanı 445855 4609805

12. Heliotropium dolosum Bartın: Dumanlı, Aşağıdere Havzası, 456442 4594670

De Not 750 m,

Bartın: Bartın Nehri, Balkaya 443779 4598706

Foothill, 175 m,

13. Heliotropium Bartın: Abdipaşa, Öküzgözü 463709 4596151

suaveolens Bieb. Köprüsü çevresi, 140 m,

14. Myosotis arvensis (L.) Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 447084 4608964
Hill subsp. arvensis
Brtın: Abdipaşa, Kirazlıkdüzü 463657 4596931
çevresi, 100 m,

15. Myosotis Brtın: Abdipaşa, Kirazlıkdüzü 463839 4596588

lithospermifolia çevresi, 100 m,
(Willd.) Hornem.

16. Myosotis ramosissima Amasra: Çingen Tepe'nin doğu ve 450271 4620120

Rochel ex Schultes kuzey-doğu yamaçları, 320 m,
subsp. ramosissima
Bartın: Bartın Orman Fakültesi yolu, 445504 4605745
60 m,

17. Myosotis stricta Link Brtın: Abdipaşa, Kirazlıkdüzü 463685 4596879

ex Roemer çevresi, 100 m,

18. Myosotis sylvatica Amasra: Darıharmanı Tepe ve 450740 4620580

Ehrh. ex Haffm. Çingen Tepe'nin denize bakan
yamaçları, 290 m,

Bartın: Amasra, Çingen Tepe kuzey 450363 4620617

yamaçları, 290 m,

19. Symphytum tuberosum Bartın: Amasra merkez, 40 m, 448995 4621420

L. subsp. nodosum
(Schur) Soo

20. Campanula glomerata Amasra: Çingen Tepe ve Tavacık 450766 4620740

L. subsp. hispida Tepe'nin denize bakan yamaçları,
(Witasek) Hayek 250 m,

Bartın: Amasra, Çingen Tepe kuzey 450137 4620815

yamaçları, 290 m,

21. Campanula Amasra: Şah mahallesi ve su deposu 451126 4620394

rapunculoides L. üstlerindeki kuzey yamaçlar, 215 m,
subsp. rapunculoides
Bartın: Abdipaşa, Kirazlıkdüzü 463042 4596000
çevresi, 100 m,

22. Campanula Bartın: Kumluca, Ardıçdüzü çevresi, 454404 4590145

51
 rapunculoides L. 1250 m,
subsp. cordifolia
(C.Koch) Damboldt

23. Sambucus nigra L. Amasra: Şah mahallesi üstlerindeki 450881 4620406

yamaçlar, 220 m,

Bartın: Amasra, Kaleşah Mahallesi, 449514 4620099

210 m,

24. Stellaria media (L.) Amasra: Şah Mahallesi güney- 451096 4620632
Vill. subsp. media doğusundaki yamaçlar, 210 m,

Bartın: Amasra, Kaleşah Mahallesi, 449378 4620060

210 m,

Bartın: Karaköydüzü, 445076 4605995

25. Stellaria media (L.) Bartın: Amasra, Büyükilit Hill, 135 450293 4620710
Vill. subsp. pallida m,
(Dumort.) Aschers. &
Graebn.

26. Chenopodium album Amasra: Tvacık Tepe'nin kuzey-batı 449050 4620669

L. yamaçları, 245 m,

Bartın: Abdipaşa, Karadiken Köyü 464503 4597507

çevresi, 90-100 m,

27. Arctium minus (Hill) Amasra: Tavacık Tepe ve Gölyanı 447795 4620008
Bernh. subsp. pubens Tepe'nin kuzey ve kuzey-batı
(Babington) Arenes yamaçları, 270 m,

Bartın: Amasra, TTK, entrance, 15 445305 4619164

m,

Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446947 4608709

Brtın: Amasra, Tavacıktepe 447911 4619322

kuzeybatı yamaçları, 270 m,

28. Bidens tripartita L. Amasra: Tavacık Tepe ve Doruk 448672 4620461

Tepe arasındaki denize bakan
yamaçlar, 230 m,

Bartın: Abdipaşa, Öküzgözü 450928 4596991

Köprüsü çevresi, 140 m,

29. Calendula arvensis L. Bartın: Amasra, Amastris Otel 449154 4621583

Garden, 5 m,

30. Carduus nutans L. Bartın: Amasra, Çingen Hill, 255 m, 447752 4619893
subsp. leiophyllus
(Petr.) Stoj. & Stef.

31. Carduus Amasra: Tavacık Tepe ve Doruk 449034 4619692

pycnocephalus L. Tepe'nin kuzey ve doğu yamaçları,
subsp. albidus (Bieb.) 250 m,

52
 Kazmi
Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 447230 4608837

Bartın: Köprüboağzı Hill, 110 m, 448616 4621917

32. Chondrilla juncea L. Amasra: Ahatlar köy yolu üstlerinde, 450757 4620009
var. juncea Doruk Tepe'nin kuzey yamçları, 280
m,

Bartın: Amasra, Büyükilit Hill, 200 448126 4620131

m,

Bartın: Abdipaşa, Öküzgözü köprüsü 458766 4597045

çevresi, 140 m,

33. Cichorium intybus L. Amasra: Gölyanı ve Tavacık 446880 4618738

Tepe'nin kuzey yamaçlarında, 270
m,

Bartın: İnkum, Kuba Hill, 180 m, 435033 4611483

Bartın: Karaköydüzü, 447056 4608653

Karağaçlıkdüzü

Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446729 4608590

Bartın: Abdipaşa, Öküzgözü köprüsü 459120 4596946

çevresi, 140 m,

34. Cirsium arvense L. Amasra: Doruk Tepe ve Tavacık 447838 4619978

scop. subsp. vestitum Tepe'nin kuzey yamaçları, 250 m,
(Wimmer & Grab.)
Petrak Bartın: Amasra, Kuşkaya Hill, 365 453279 4620458
m,

Bartın: Bartın, Orman Fakültesi 445349 4605688

yolu, 60 m,

35. Cirsium vulgare (Savi) Amasra: Çingen Tepe ve Doruk 448702 4620918
Ten. Tepe'nin kuzey ve kuzey-doğu
yamaçları, 250-300 m,

Bartın: İnkum, Güneyli Hill, 190 m, 436198 4612983

36. Crepis foetida L. Amasra: Doruk tepe'nin kuzey 448733 4620648

subsp. rhoeadifolia yamaçları, su deposunun bulunduğu
(Bieb.) Celak mevkii, 200-250 m,

Bartın: Amasra, Büyükilit Hill, 135 447754 4620533

m,

Bartın: Karaköydüzü, 445889 4609936

Karağaçlıkdüzü

Bartın: Bartın Kent Ormanı 445681 4614517

Bartın: Amasra, Kaman Köyü 449044 4619706

53
 köprüsü çevresi, 55 m.,

37. Crepis foetida L. Amasra: Doruk tepe'nin kuzey 448359 4620170

subsp. commutata yamaçları, su deposunun bulunduğu
(Spreng.) Babcock mevkii, 200-250 m

38. Eupatorium Amasra: Doruk Tepe'nin kuzey-batı 448066 4621485

cannabinum L. yamaçları, 225 m,

Bartın: Amasra, Meşelik Hll, 115 m, 459195 4597017

Bartın: Abdipaşa, Öküzgözü köprüsü 459127 4596844

çevresi, 140 m,

39. Lactuca serriola L. Bartın: Abdipaşa, Öküzgözü köprüsü 447523 4621225

çevresi, 140 m,

Bartın: Amasra, Tonton Hill, 145 m, 449011 4620811

40. Lapsana communis L. Amasra: Doruk Tepe ve Tavacık 448883 4622218

subsp. intermedia Tepe'nin denize bakan yamaçları,
235 m,

Bartın: Köprüboağzı Hill, 110 m, 435134 4612650

Bartın: Amasra, Sunset Otel, 15 m, 446951 4608701

Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 464535 4597666

41. Lapsana communis L. Bartın: Abdipaşa, Karadiken Köyü 447243 4608745

subsp. adenophora çevresi, 90-100 m,
(Boiss.) Rech
Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 447727 4619380

42. Petasites hybridus (L.) Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446919 4608659
Geartner. B. Mey &
Schreb.

43. Senecio vernalis Bartın: Abdipaşa, Öküzgözü köprüsü 458911 4596966

Waldst. & Kit. çevresi, 140 m,

44. Senecio vulgaris L. Amasra: Şah Mahallesi üstlerindeki 446714 4618868

ve maden ocaklarının
güneydoğusundaki kuzey yamaçlar,
220 m,

Bartın: Amasra, Büyükilit Hill, 160 448178 4621372

m,

Bartın: Abdipaşa, Öküzgözü köprüsü 459173 4596715

çevresi, 140 m,

45. Taraxacum officinale Bartın: Karaköydüzü, 445456 4607737

Weber. Karağaçlıkdüzü

46. Tussilago farfara L. Amasra: Şah Mahallesi ve su deposu 451222 4620726

üstlerindeki kayalık yamaçlar, 195

54
 m,

Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 447312 4608659

Bartın: Çaybükü Köyü çevresi, 140 444205 4598509

m,

47. Xeranthemum annuum Bartın: Abdipaşa, Kirazlıkdüzü 462676 4597525

L. çevresi, 100 m,

48. Calystegia sepium (L.) Amasra: Şah Mahallesi üstleri ve su 451225 4620616
R.Br. subsp. sepium deposu civarındaki kuzey yamaçlar,
215 m,

49. Convolvulus arvensis Amasra: Doruk Tepe'nin kuzeyinde 449072 4621127

L. su deposunun alt kısımları, 215 m,

Bartın: Karaağaçlıkdüzü, 445495 4607529

50. Cornus mas L. Amasra: Gölyanı Tepe, Doruk Tepe 447933 4620440
ve Çingen Tepe'nin denize bakan
yamaçları, 250 m,

51. Cornus sanguinea L. Amasra: Gölyanı Tepe, Doruk Tepe 448257 4620576
subsp. sanguinea ve Çingen Tepe'nin denize bakan
yamaçları, 270 m,

Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 447083 4608817

52. Barbarea vulgaris Amasra: Tavacık Tepe ve Doruk 448791 4620588

R.Br. subsp. vulgaris Tepe'nin kuzey yamaçları, 220 m,

Bartın: Abdipaşa, Kirazlıkdüzü 462523 4597002

çevresi, 100 m,

53. Brassica elongata Bartın: Bartın Kent Ormanı 445765 4609567

Ehrh.
Bartın: Amasra, Doruktepe'nin 448715 4620668
kuzey yamaçları, 290 m,

54. Cakile maritima Scop. Bartın: Büyükkızılkum sahili, 1 m, 449082 4621829

55. Cheiranthus cheiri L. Bartın: Çömlekkıran Hill, 80 m, 446142 4604587

56. Raphanus Amasra: Şah Mahallesi üstlerindeki 452030 4620766

raphanistrum L. su deposu çevresi, 215 m,

Bartın: Amasra, Kömür Ocağı 448466 4621877

çevresi, 20-30 m,

57. Rapistrum rugosum Amasra: Doruk Tepe'nin kuzey 448900 4619642

(L.) All. yamaçları, su deposu çevresi, 210 m,

Bartın: Amasra, su deposu çevresi, 448273 4621720

50 m,

58. Sinapis arvensis L. Bartın: Çaybükü Köyü çevresi, 140 443975 4598143
m,

55
59. Ecbalium elaterium Bartın: Bartın Nehri, Balkaya 444227 4601006
(L.) A.Rich Foothill, 10 m,

60. Scabiosa atropurpurea Amasra: Ahlatlar köy yolu ve Şah 451659 4620336
L. subsp. maritima (L.) Mahallesi üstlerindeki kuzey
Arc. yamaçlar, Tavacık Tepe'nin kuzey
yamaçları, 230 m,

Bartın: Karaköydüzü, 445243 4607830

Karağaçlıkdüzü

61. Scabiosa columbularia Bartın: Amasra, Boztepe ve Tavşan 449171 4622516

L. subsp. columbularia Island, 50 m,
var. columbularia

62. Diospyros lotus L. Amasra: Gölyanı Tepe'nin kuzey 448967 4620900

yamaçları, 275 m,

63. Arbutus andrachne L. Bartın: Çömlekkıran Hill, 95 m, 447031 4605075

64. Arbutus unedo L. Amasra: Maden ocaklarının güney- 450986 4620864

doğusundaki denize bakan yamaçlar
50-100 m,

65. Erica arborea L. Bartın: Köprüboağzı Hill, 110 m, 445777 4602165

66. Rhododendron Amasra: Gölyanı Tepe, Tavacık 449058 4621315

ponticum L. Tepe, Doruk Tepe ve Çingen
Tepe'nin denize bakan yamaçları,
250 m

Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446796 4608624

67. Vaccinium Amasra: Gölyanı ve Tavacık 449612 4620118

arctostaphyllos L. Tepe'nin kuzey yamaçları, 255 m,

Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 447047 4609130

68. Chrozophora tinctoria Bartın: Bartın Nehri, 10 m, 444270 4601447

(L.) Rafin.

69. Euphorbia helioscopia Amasra: Ahlatlar köy yolu ve Şah 451965 4620574
L. Mahallesi üstlerindeki kuzey
yamaçlar, 220 m,

Bartın: Karaköydüzü, 445330 4607328

Karağaçlıkdüzü

70. Mercurialis annua L. Bartın: Amasra, Zeytin Hill, 65 m, 448364 4621798

Castanea sativa Mill. Amasra: Gölyanı Tepe, Kavacık 449842 4620354

Tepe, Damyanı Tepe ve Doruk
Tepe'nin denize bakan yamaçları,
235 m,

Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446938 4608691

56
 Bartın: Çömlekkıran Hill, 80 m, 448290 4621589

Bartın: Amasra, Gömü Köyü 446385 4619492

çevresi, 100-130 m,

71. Geranium robertianum Bartın: Ulus, İbrahimderesi Köyü 460784 4601172

L. çevresi, 300 m,

72. Crocus ancyrensis Bartın: İnkum, Taşlıilit Hill, 130 m, 435052 4612274
(Herbert) Maw

73. Ajuga reptans L. Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446871 4608724

Bartın: Karaköydüzü 444597 4607375

Bartın: Bartın Orman Fakültesi yolu, 445174 4605746

60m,

74. Calamintha nepeta (L.) Amasya: Ahatlar köy yolu üstü, 451188 4620446
Savi Doruk Tepe ve Çingen Tepe'nin
kuzey yamaçları, 200-250 m,

Bartın: Karaköydüzü, 444126 4607378

Bartın: Abdipaşa, Öküzgözü köprüsü 458744 4597272

çevresi, 140 m,

75. Lamium maculatum L. Bartın: Bedesten Historie area, 10 m, 448833 4621311

var. maculatum

76. Lamium purpureum L. Bartın: Amasra, Kuşkaya Hill, 365 452984 4620382
var. aznavourii Gand. m,
ex Aznav.

77. Lamium purpureum L. Amasra: Şah Mahallesigüney- 451745 4620344

var. purpureum batısındaki denize bakan yamaçlar,
230 m,

Bartın: Karaköydüzü, 446005 4607481

Karağaçlıkdüzü

Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 447137 4608936

Bartın: İnkumu yamaçları, 150 m, 436068 4613114

78. Melissa officinalis L. Amasra: Su deposunun güney- 448766 4619651

subsp. officinalis batısındaki yamaçlar, 230 m,

Bartın: Karaköydüzü, 445923 4607126

Bartın: Amasra, Doruktepe'nin 448941 4619563

kuzey yamaçları, 260 m,

79. Mentha longifolia (L.) Amasra: Tavacık Tepe'nin kuzey 449520 4620354
Hudson subsp. yamaçları, 270 m,
longifolia
Bartın: Karaköydüzü, 444569 4607399

57
 Karağaçlıkdüzü

Bartın: Bartın Kent Ormanı 446251 4609128

Bartın: Kumluca, Ardıçdüzü çevresi, 456192 4589108

1250 m,

80. Mentha pulegium L. Bartın: Karaköydüzü, 444459 4607710

Karağaçlıkdüzü

81. Mentha xpiperita L. Bartın: Kozcağız, Akcamescit, 445271 4591188

Topalali Köyü çevresi, 60 m,

82. Nepeta racemosa Lam. Bartın: Abdipaşa, Kirazlıkdüzü 460959 4597899

çevresi, 100 m,

83. Origanum vulgare L. Bartın: Abdipaşa, Öküzgözü köprüsü 463123 4597211

subsp. viride (Boiss.) çevresi, 140 m,
Hayek

84. Salvia forskahlei L. Amasra: Şah Mahallesi'nin kuzey- 451901 4620440

doğusundaki yamaçlar, 180 m,

Bartın: Mugada sahil kenarı, 1 m, 435313 4612914

85. Salvia tomentosa Mill. Bartın: Abdipaşa, Öküzgözü köprüsü 461907 4597612
çevresi, 140 m,

Bartın: Karaköydüzü, 444419 4607790

86. Salvia verbenaca L. Amasra: Doruk Tepe'nin kuzey 449434 4620106

yamaçları, 200 m,

Bartın: Bartın Orman Fakültesi yolu, 445123 4605690

60m,

87. Salvia virgata L. Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446981 4608852

Bartın: Abdipaşa, Öküzgözü köprüsü 459742 4597282

çevresi, 140 m,

88. Salvia viridis L. Bartın: Bartın Kent Ormanı 446204 4609833

89. Satureja hortensis L. Bartın: Abdipaşa, Öküzgözü köprüsü 459663 4596495

çevresi, 140 m,

90. Scutellaria albida L. Bartın: İnkum, Güney Hill, 190 m, 435102 4612161
subsp. albida

91. Stachys annua (L.) L. Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446355 4609808
subsp. annua var.
annua Bartın: Bartın Kent Ormanı 446409 4609840

Bartın: Abdipaşa, Öküzgözü köprüsü 458252 4597049

çevresi, 140 m,

92. Teucrium chamaedrys Bartın: Amasra, Büyükilit Hill, 200 447857 4619991

58
 L. subsp. chamaedrys m,

93. Teucrium polium L. Bartın: Kozcağız yolu, 10. km, 10 443771 4591528
m.,

94. Teucrium scordium L. Bartın: Karaağaçlıkdüzü, 446813 4606972

subsp. scordioides
(Schreber) Maire &
Petitmengin

95. Thymus longicaulis Bartın: Bartın Kent Ormanı 446053 4610441

C.Presl var. longicaulis
Bartın: İnkumu sahil kenarı, 1 m, 434423 4612145

96. Laurus nobilis L. Amasra: Gölyanı Tepe, Tavacık 447772 4620208

Tepe, Doruk Tepe, Çingen Tepe ve
Kuşkaya Tepe'nin denize bakan
yamaçları, 150 m,

Bartın: Yenihan orman deposu 460407 4597613

çevresi, 100 m,

97. Astragalus Bartın: Amasra, Büyükilit Hill, 135 447709 4620415

glycophyllos L. subsp. m,
glycophyllos

98. Coronilla varia L. Amasra: Doruk Tepe ve Çingen 450083 4620215

subsp. varia Tepe'nin denzie bakan yamaçları,
290 m,

Bartın: Karaköydüzü, 447178 4607110

99. Doroycnium Amasra: Gömü Köyü yol ayrımı 446979 449393

pentaphyllum Scop. karşısındaki, yolun alttarafındaki
subsp. herbaceum kuzey yamaçlar ve Çingen Tepe
yamaçları, 225 m,

Bartın: Karaköydüzü, 444056 4606510

Karağaçlıkdüzü

100. Glycyrrhiza echinata Bartın: Karaköydüzü, 446042 4607085

L.

101. Lotus corniculatus L. Amasra: Çingen Tepe ve Doruk 446242 4609785

var. corniculatus Tepe'nin denize bakan yamaçları,
270 m,

Bartın: Bartın Kent Ormanı 446694 4609662

Bartın: Karaköydüzü, 444610 4607345

Karağaçlıkdüzü

102. Medicago lupulina L. Bartın: Bartın Kent Ormanı 445791 4609228

Bartın: Karaağaçlıkdüzü, 445278 4608063

103. Melilotus alba Desr. Amasra: Tavacık Tepe ve Gölyanı 448640 4620573

59
 Tepe'nin kuzey yamaçları, 260 m,

104. Melilotus officinalis Amasra: Şah Mahallesi'nin güney 450773 4620451

(L.) Desr. batısındaki yamaçlar, 195 m,

Bartın: Karaköydüzü, 445834 4607261

Karağaçlıkdüzü

105. Robinia pseudoacacia Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446855 4608468

L.
Bartın: İnkum, Kuba Hill, 10 m, 434393 4612157

106. Trifolium Amasra: Doruk Tepe ve Gölyanı 450513 4620448

angustifolium L. var. Tepe yamaçları, su deposunun üst
angustifolium kısımları, 230 m,

Bartın: Karaköydüzü, 446084 4607289

107. Trifolium arvense L. Amasra: Tavacık Tepe'nin kuzey 450812 4620703

var. arvense yamaçları, 230 m,

108. Trifolium campestre Amasra: Gömü Köyü yol ayrımı 449615 4620193
Schreb. karşısındaki yamaçlar ve Şah
Mahallesi üstlerinde Doruk Tepe'nin
kuzey yamaçları, 215 m,

Bartın: Karaköydüzü,Karaağaçlık 444849 4607201

düzü

109. Trifolium fragiferum Bartın: Karaköydüzü, 444651 4607280

L. var. fragiferum Karağaçlıkdüzü

110. Trifolium hybridum L. Amasra: Tavacık tepe'nin kuzey-batı 449716 4620874

var. hybridum yamaçları, 220 m,

111. Trifolium lappaceum Bartın: İnkum, Kuba Hill, 135 m, 434836 4611818
L.

112. Trifolium medium L. Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 447129 4608956

var. medium

113. Trifolium nigrescens Bartın: Amasra, Kuşkaya Hill, 365 453466 4620475
Viv. subsp. petrisavii m,
(Clem.) Holmboe

114. Trifolium pratense L. Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446829 4608698

var. sativum Schreb.

115. Trifolium pratense L. Amasra: Doruk Tepe ve Tavacık 448508 4620296

var. pratense tepe arasındaki ve Şah Mahallesi
güney-batısındaki yamaçlar, 250 m,

Bartın: Karaköydüzü, 445216 4608088

Karağaçlıkdüzü

116. Trifolium repens L. Amasra: Doruk Tepe yamaçlarında, 448497 4620550

su deposunun çevresi, 220 m,

60
117. Trifolium scabrum L. Bartın: Amasra, Doruk Hill, 335 m, 448461 4619709

118. Vicia cracca L. subsp. Amasra: Tavacık Tepe, Kuşkaya 448644 4619706
cracca Tepe ve Doruk Tepe'nin kuzey ve
kuzey-batı yamaçları, 270 m,

Bartın: Karaköydüzü, 444292 4607506

Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446916 4608607

Vicia sativa L. subsp. Amasra: Tavacık ve Gölyanı 448176 4620103

sativa Tepe'nin kuzey yamaçları, 210 m,

Bartın: Karaköydüzü, 444536 4607375

119. Asparagus acutifolius Amasra: Ahatlar köy yolu ve Şah 452240 4620935
L. Mahallesi üstlerindeki kuzey
yamaçlar, 190 m,

120. Lythrum salicaria L. Bartın: Karaköydüzü, 444944 4607074

121. Malva sylvestris L. Amasra: Doruk tepe'nin kuzey 449027 4620789

yamaçları, 235 m,

Bartın: Amasra, Gömü Köyü 446460 4620039

çevresi, 100-130 m,

Bartın: Karaköydüzü ve 444731 4607581

Karaağaçlıkdüzü

122. Myrtus communis L. Amasra: Maden ocaklarının güney- 445639 4619562

subsp. communis doğusundaki yamaçların alt
kısımları, 50 m,

Bartın: Amasra, Kömür Ocağı 445435 4619589

çevresi, 20-30 m,

123. Fraxinus excelsior L. Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446844 4608604

subsp. excelsior
Bartın: Kayadibikavlak Köyü, 100 456935 4610539
m,

124. Ligustrum vulgare L. Amasra: Maden ocaklarının güney- 446190 4618990

doğusundaki yamaçlar, 90 m,

Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446866 4608672

Bartın: Abdipaşa, Karadiken Köyü 462544 4596630

çevresi, 90-100 m,

125. Epilobium hirsutum L. Bartın: Abdipaşa, Kirazlıkdüzü 462065 4597636

çevresi, 100 m,

126. Oxalis acetocella L. Bartın: Abdipaşa, Kirazlıkdüzü 461117 4597877

çevresi, 100 m,

61
127. Digitalis ferruginea L. Amasra: Şah Mahallesi üstlerindeki 451017 4620515
subsp. ferruginea denize bakan yamaçlar, 225 m,

Bartın: Mugada sahil kenarı, 1 m, 429789 4606826

128. Digitalis ferruginea L. Bartın: Ulus, Gürgenpınar Köyü 439248 4610445

subsp. schischkinii çevresi, 430 m,
(Ivan.) Wemer

129. Veronica chamaedrys Amasra: Damyanı Tepe ve Doruk 448888 4619588

L. Tepe'nin kuzey yamaçları, 260 m,

Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446907 4608740

Bartın: Çaybükü Köyü çevresi, 140 444667 4597765

m,

130. Veronica officinalis L. Bartın: Gölbaşı Hill, 30 m, 441616 4608805

131. Veronica orientalis Bartın: Eğciler Köyü çevresi, 100 m, 453985 4604438
Mill. subsp. orientalis

132. Veronica persica Poir. Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446829 4608666

133. Polygala vulgaris L. Bartın: Ulus, İbrahimderesi Köyü 460816 4602579

çevresi, 300 m,

134. Polygonum Amasra: Tavacık Tepe'nin kuzey 449890 4619868

lapathifolium L. yamaçları, 270 m,

Bartın: Abdipaşa, Kirazlıkdüzü 461915 4598094

çevresi, 100 m,

135. Clematis vitalba L. Amasra: Şah Mahallesi üstlerindeki 450525 4620344

kuzey yamaçlar, 215 m,

Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446824 4608641

Bartın: Abdipaşa, Kirazlıkdüzü 462456 4598161

çevresi, 100 m,

136. Nigella damascena L. Bartın: İnkum, Harmancık Hill, 140 436160 4613828
m,

137. Ranunculus repens L. Bartın: Abdipaşa, Karadiken Köyü 464464 4597721

çevresi, 90-100 m,

138. Reseda lutea L. var. Bartın: İnkum, Sarıkaya Hill, 20 m, 435935 4613944
lutea

139. Paliurus spina-christi Bartın: Kozcağız yolu, 10. km, 10 444231 4590258
Mill. m.,

140. Cerasus avium (L.) Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446836 4608591
Moench.
Bartın: Abdipaşa, Celalhan 462572 4596662
Mahallesi çevresi, 90 m.,

62
141. Crataegus monogyna Bartın: Boyundurukyokuş Ridge, 440081 4611467
Jacq. subsp. azarella 165 m,
(Gris.) Franco

142. Crataegus monogyna Amasra: Doruk ve Çingen Tepe'nin 449311 4619960

Jacq. subsp. monogyna denize bakan yamaçları, 220 m,

Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446926 4608624

Bartın: Bartın, Orman Fakültesi 445455 4605755

yolu, 60 m,

143. Fragaria vesca L. Amasra: Doruk Tepe'nin denize 448949 4619661

bakan yamaçları, 230 m,

Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 447027 4608681

Bartın: İnkumu yamaçları, 150 m, 436336 4613527

144. Malus sylvestris Mill. Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446861 4608573
subsp. orientalis
(A.Uglitzkich) Bartın: Kozcağız, Akçamescit, 444677 4591341
Browicz. var. orientalis Topalali köyü, çevresi, 60 m,

145. Potentilla recta L. Amasra: Çingen Tepe'nin doğu ve 447627 4621545

kuzey-doğu yamaçları, 310 m,

Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 447039 4608627

146. Potentilla reptans L. Amasra: Doruk Tepe ve Damyanı 448390 4620039

Tepe'nin kuzey ve doğu yamaçları,
210 m,

Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 447051 4608660

Bartın: Abdipaşa, Kirazlıkdüzü 462854 4596195

çevresi, 100 m,

Bartın: Karaköydüzü, 446060 4607789

Karağaçlıkdüzü

147. Prunus avium L. Amasra: Tavacık Tepe'nin kuzey 449573 4620053

yamaçları, 245 m,

148. Prunus domestica L. Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446953 4608608

149. Prunus laurocerasus L. Amasra: Doruk Tepe'nin kuzey 449097 4619698

yamaçları, 260 m,

150. Prunus spinosa L. Bartın: Ulus, Dereli Köyü çevresi, 483233 4612240
subsp. dasyphylla 130 m.,
(Schur) Domin.

151. Pyracantha coccinea Amasra: Gömü Köyü yol ayrımı 446731 4618508
Roem. karşısındaki ve maden ocaklarının

63
 güney-doğusundaki denize bakan
yamaçlar, 235 m,

Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446934 4608587

Bartın: Bartın Kent Ormanı

152. Pyrus communis L. Bartın: Kozcağız, Akçamescit, 444360 4591445

subsp. communis Topalali köyü, çevresi, 60 m,

153. Rosa canina L. Amasra: Gömü Köyü yol ayrımı 449134 4619862
karşısındaki yamaçlar ve Şah
Mahallesi üstlerinde Doruk Tepe'nin
kuzey yamaçları, 235 m,

Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446925 4608615

Bartın: Bartın Kent Ormanı 445582 4609537

Bartın: Bartın Orman Fakültesi yolu, 445446 4605755

60m,

154. Rubus canescens DC. Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446927 4608665
var. canescens
Bartın: Kumluca, Karkuyu çevresi, 454637 4588215
1360 m,

155. Galium verum L. Amasra: Doruk Tepe ve Çingen 448690 4619292

subsp. verum Tepe'nin kayalık kuzey yamaçları,
270 m,

Bartın: Karaköydüzü, 445789 4607807

Karağaçlıkdüzü

Bartın: İnkumu sahil kenarı, 1 m, 435104 4612688

156. Salix alba L. subsp. Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446853 4608746
alba
Bartın: Abdipaşa, Karadiken Köyü 464861 4597381
çevresi, 90-100 m,

157. Salix amplexicaulis Bartın: Abdipaşa, Öküzgözü köprüsü 459822 4596587

Bory. & Chamb. çevresi, 140 m,

158. Salix caprea L. Amasra: Tavacık tepe ve Doruk 449247 4619681

Tepe'nin kuzey yamaçları, 250 m,

Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446812 4608684

Bartın: Amasra, Tavacıktepe 449246 4619803

kuzeybatı yamaçları, 270 m,

159. Osyris alba L. Amasra: Doruk Tepe'nin kuzey 448744 4619841

yamaçları, 180 m,

Bartın: Bartın Kent Ormanı 445603 4609515

Bartın: Eğciler Köyü çevresi, 100 m, 452817 4604958

64
160. Acer campestre L. Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 447025 4608803
subsp. campestre
Bartın: Amasra, Kaman Köyü 445463 4614725
köprüsü çevresi, 100-130 m.,

Bartın: Amasra, Doruk Hill 448410 4621813

161. Acer platanoides L. Bartın: Ulus, Dereli Köyü çevresi, 482380 4611373
130 m.,

162. Saxifraga rotundifolia Bartın: Ulus, Çimenköy Mahallesi 468190 4603158

L. çevresi, 80 m,

163. Verbascum Bartın: Abdipaşa, Karadiken Köyü 464654 4597334

gnaphaloides Bieb. çevresi, 90-100 m,

164. Hyoscyamus albus L. Bartın: Amasra, Boztepe, 25 m, 448083 4621155

165. Staphylea pinnata L. Amasra: Doruk Tepe ve Tavacık 447819 4620018

Tepe'nin kuzey ve doğu yamaçları,
240 m,

Bartın: Kurucaşile, Hocaköyü, 476714 4632015

Çayırtarla mevkii, 40 m,

166. Tamarix smyrnensis Bartın: Ulus, Demirci Mahallesi 476521 4630790

Bunge çevresi, 140 m,

167. Daucus carota L. Amasra: Çingen Tepe ve Tavacık 447377 4620138

Tepe'nin kuzey ve kuzey-batı
yamaçlarında yaygın halde, 300 m,

Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 447015 4608729

Bartın: Karaköydüzü, 444721 4607372

Karağaçlıkdüzü

Amasra: Çakraz Boz Köyü, 456269 4624676

Kayapınar Mevkii çevresi, 300 m,

168. Eryngium campestre L. Bartın: Karaağaçlıkdüzü, 444748 4607526

var. campestre

169. Eryngium maritimum Bartın: Kozcağız yolu, 10. km, 10 444268 4590075
L. m.,

170. Foeniculum vulgare Bartın: Abdipaşa, Celalhan 463048 4595707

Mill. Mahallesi çevresi, 90 m.,

171. Verbena officinalis L. Bartın: Karaköydüzü, 446093 4607295

Karağaçlıkdüzü

172. Viola odorata L. Amasra: Ahatlar köy yolu 452131 4620545

üstlerindeki kuzey yamaçlar, 215 m,

Bartın: Yenihan orman deposu 461229 4597355

çevresi, 100 m,

65
173. Viola tricolor L. Amasra: Tavacık Tepe'nin kuzey- 448482 4619769
batı yamaçları, 220 m,

Bartın: Tavacıktepe kuzeybatı 448427 4619895

yamaçları, 270 m,

66
 Şekil 18: Balçiği Üretim Potansiyeli Olan Bitki Türleri Haritası

Balçiği özelliği olan bitki türleri koordinatları alınarak harita üzerine işlenmiş ve balçiği özelliği olan bitki türlerine ait harita oluşturulmuştur.

67
 Tablo 24: Salgı Balı (Balçiği) Yapma Özelliği Olan Bitki Türleri

Sıra Takson Lokasyon Koordinat

No
X Y

1. Quercus cerris L. var. Bartın: Dumanlı, Aşağıdere Havzası, 456547 4595612

cerris 750 m,

2. Fagus orientalis L. Amasra: Gölyanı Tepe, Tavacık Tepe, - -

Damyanı Tepe ve Doruk Tepe'nin
denize bakan yamaçları, 240 m,

Bartın: Ulus, Demirci Mahallesi 454871 4596149

çevresi, 140 m,

3. Quercus infectoria Oliv. Amasra: Gömü Köyü yol ayrımı 447010 4619498
subsp. infectoria karşısındaki kuzey yamaçlar, 235 m,

Bartın: Amasa, Gömü Köyü çevresi, 446802 4619763

100-130 m,

4. Quercus petraea (Matt.) Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446796 4608628

Liebl subsp. iberica
(Steven ex Bieb.) Krassiln. Bartın: Abdipaşa, Kirazlıkdüzü çevresi, 463191 4597436
100 m,

5. Quercus pubescens Willd. Bartın: Çömlekkıran Hill, 80 m, 448066 4621530

6. Quercus robur L. subsp. Amasya: Tavacık Tepe ve Gölyanı 449527 4619984

robur Tepe'nin kuzey yamaçları, 260 m,

Bartın: Amasra, Tavacıktepe kuzeybatı 449425 4619917

yamaçları, 270 m,

7. Quercus virgiliana Ten. Amasya: Çingen Tepe ve Doruk Tepe 449358 4619963
arasındaki denize bakan kuzey
yamaçlar üzerinde, 260 m,

Bartın: Amasra, Çingen Tepe kuzey 449833 4620170

yamaçları, 290 m,

8. Betula pendula Roth. Amasra: Gölyanı Tepe, Tavacık Tepe, 448457 4619928
Doruk Tepe ve Çingen Tepe'nin denize
bakan yamaçları, 150 m

Bartın: Kozcağız, Akçamescit, Topalali 448106 4598578

Köyü çevresi, 60 m,

9. Pinus brutia Ten. Amasra: Gömü Köyü yol ayrımı 446336 4619024
karşısındaki ve Maden ocaklarının
güney-doğusundaki kuzey yamaçlar,
150 m,

68
 Bartın: Yenihan orman deposu çevresi, 461571 4597138
100 m,

10. Cedrus libani A. Rich. Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446800 4608584

11. Pinus nigra Arnold. subsp. Bartın: Ulus, Dereli Köyü çevresi, 130 482028 4610865
pallasiana (Lamb.) m.,
Holmboe

12. Pinus pinea L. Bartın: Balamba Tabiat Parkı, 446683 4608786

13. Pinus sylvestris L. subsp. Bartın: Kozcağız, Akcamescit, Topalali 443920 4591036
sylvestris Köyü çevresi, 60 m,

Tablo 25: Bartın İli Arılık Adresleri ve Koordinatlar

No Arıcı Adı, Soyadı Arılık Adresi Koordinat Adres

X Y

1 Volkan ÖZDEMİR Ahatlar-Amasra 451696 4620926 Kurtköy Shell Benzinlik Karşısı

Bartın

2 Necmi AYDIN Büyükkıran 449616 4600654 Büyükkıran Köyü Hacıoğlu

Mah. Bartın

3 Necmi CUMUR Akağaç Köyü 452059 4595994 Akağaç Köyü - Bartın

4 Yıldız KIRPICI Mamak-Kerpiçlik 447140 4593019 Mamak Köyü - Bartın

Mah.

5 Serpil YAĞCI Akbaş Köyü 442891 4579982 Kozcağız/Bartın

6 Uygar LERMİ Saraylı 437387 4610066 Sütlüce Köyü – Bartın

7 Sezgin GÖKMEN Güngenpınar 438535 4610136 Gürgenpınarı Köyü - Bartın

8 Ahmet HAVABİLEN Güzelcehisar 434380 4610917 Güzelcehisar Köyü Hisar

Mah.- Bartın

9 Hasan YÜCEL Büyükkızılkum 427312 4602094 Büyük kızılkum köyü Bartın-

Merkez

10 Soncay SABANCI Saraylı 437857 4610077 Akmanlar Köyü/Devşeyli Mah.

Bartın

11 Fatih BOSTANCI Uğurlar Köyü 448463 4616427 Gecen Köyü – Bartın

12 Nevzat KALAYCI Darıören 460915 4614970 Darıören Köyü-Bartın

69
13 Ramazan ARSLAN Ören Köyü 474895 4618989 Ören Köyü - Bartın

14 Hasan ARABACI Fırınlı Köyü 456772 4607117 Fırınlı Köyü – Bartın

15 Hatice BAYRAK Gökçekıran köyü 452841 4597099 Yanaz Köyü Merkez Mah.
No:108

16 Keren AYDIN Saraydüzü/Amasra 453879 4615549 Yanaz Köyü 5. Cad. No:2 Org.
San. Bölg./Bartın

17 İsmail AKBAŞ Hanyeri Köyü 443796 4577188 Hanyeri Köyü – Bartın

18 Âdem DÖNMEZ Akbaş Köy 443095 4579618 Akbaş Köyü Çıttımoğlu Mah.
Selahattin
19 ŞENYERLİ Bakioğlu Köyü 445793 4587508 Bakioğlu Köyü – Bartın

20 Ramazan ÜSTÜYER Aşağıdere Köyü 449616 4583699 Mamak Köyü - Bartın

Keçideresi-Kumluca- 456072 4589082 Keçideresi Köyü – Ulus
21 Ayten GÜNER Ulus

22 Mustafa ÖZKAN Dibektaş-Kumluca 452073 4586273 Dibektaş Köyü - Ulus

Ulus

23 Kenan ERGÜL Kirsinler-Kumluca- 451636 4590214 Merkez Mah. Menderes Cad.

Ulus No:7/b -Kumluca/Bartın

24 Serdar ÖZSOY Kirsinler-Kumluca-Ulus 451884 4590530 Kirsinler Köyü

25 Mustafa AYDOĞAN Yenimahalle- 454864 4589076 Kumluca - Ulus

Kumluca-Ulus

26 Sevilay ERMİŞ Yılanlar 457998 4590309 Yılanlar Köyü

Köyü_Kumluca-
Ulus
Döngeller köyü- 453790 4583881 Kumluca
27 Cengiz ORHAN kumluca-ulus

28 Ali BODUR Bağdatlı Köyü – 455539 4583706 Bağdatlı Köyü – Ulus

Kumluca-Ulus

29 Dursun ÖZ Kömeçköyü- 480085 4627072 Aş Çerçi Köyü - Ulus

Kurucaşile

30 Nurhan GÜNDAĞ Büyükdip Mah. 478211 4627478 İlyasgeçidi Köyü -

İlyasgeçidi Köyü- KURUCAŞİLE
Kurucaşile

31 Selda DUYGUN Başköy Köyü - 474477 4624197 Başköy Köyü - Kurucaşile

Kurucaşile

32 İbrahim AKTAŞ Kömeç köyü- 480467 4627098 Hoca köy

Kurucaşile

33 Hacıköy - 476694 4631012 Hacıköy - Kurucaşile

70
 Ahmet ÖZYALÇIN Kurucaşile

34 Cemal KÖRÜKÇÜ Aydoğmuş Köyü - 472681 4627030 Aydoğmuş Köyü - Kurucaşile

Kurucaşile
Cemal KAMIŞ
35 Karaman Köyü - 468191 4630674 Karaman Köyü -
Kurucaşile KURUCAŞİLE
Meydan Köyü- 467192 4629223 Meydan Köyü-
36 Mustafa ÖZALP Kurucaşile/Bartın Kurucaşile/Bartın

37 Alaettin ÖZKARA Yaylacık-Paşalılar 466969 4625191 Pazarlıkan Köyü –

Köyü-Kurucaşile Kurucaşile/Bartın
Erol AKSOY
38 Elvanlar Köyü- 465141 4625853 Elvanlar Köyü-
Kurucaşile/Bartın Kurucaşile/Bartın
Kalaycı Köyü –Amasra 462314 4626555 Kalaycı Köyü –Amasra
39 Atalay KAYA
Halil İbrahim Göçkündemirci-Amasra 462180 4626817 Göçkündemirci
40 GÜNEYSU

41 Mehmet ÇETİN İnpiri Köyü - 452401 4621242 İnpiri Köyü - Amasra - Bartın
Amasra - Bartın

42 Mehmet DALGIRAN - - - Yahyayazıcılar Köyü - Amasra

Göçgün Köyü- 460727 4627397 Göçgün Köyü-Amasra/Bartın
43 Ümit KARAÇALI Amasra/Bartın

44 Mustafa MERCAN Makaracı Köyü - 453107 4619232 Makaracı Köyü - Amasra

Amasra

45 Tahir ÖZKANCA Dizlermezeci Köyü - 464449 4626175 Dizlermezeci Köyü -

Kurucaşile - Bartın Kurucaşile - Bartın

46 Nurettin KAÇAR Kazpınarı Köyü – 447602 4616733 Kazpınarı Köyü – Amasra

Amasra

47 Alirıza DÖNMEZ Kum Mah. - 449086 4621303 Kum Mah. - AMASRA

AMASRA

48 Mustafa KARAYER Kaleçalı Mah. - 448382 4621692 Kaleçalı Mah. - Amasra

Amasra

49 Kadir ERALP Aşağıdere köyü- 448691 4584197 A.Ş Dere Köyü - Ulus/Bartın
Abdipaşa-Ulus

50 Reşat ASLAN Bostanlar Köyü - 448686 4618595 Bostanlar Köyü - Amasra

Amasra

Arıcıların kovanlarını bal üretimi için bıraktıkları adresler ve koordinatları Tablo 25’te
verilmiştir. Ayrıca arıcıların arılıklarını bıraktıkları alanların koordinatları alınarak harita üzerine
işlenmiş ve Bartın İli Arılık Haritası olarak Şekil 19’da verilmiştir.

71
 Şekil 19: Bartın İli Potansiyel Arılık Alanları Haritası
Bartın ili ve çevresinden toplanan balların mikroskobik incelenmesi sonucu Kestane ağırlıklı olduğu tespit edilmiştir. Bartın ili ve çevresinde
kestane ağaçlarının dağılım gösterdiği lokasyonların koordinatları alınarak harita üzerine işaretlenmiş ve bu alanlar potansiyel bal üretim alanları
olarakabelirlenmiştir.

72
 7.2. BAL ANALİZLERİ
Bal analizleri aşağıda açıklanan laboratuvar süreçlerini kapsamaktadır.

7.3. BARTIN İLİNDE ÜRETİLEN BALLARIN HASAT SEZONUNDA KESTANE YAYILIŞ

DURUMUNUN TESPİTİ
Bu kapsamda Bartın İli ve ilçelerinden belirlenen 50 adet balın melissopalinolojik analizleri
yapılmıştır.
7.4. Bal Örneklerinin Toplanılması

 Bartın İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Bartın Arı Yetiştiricileri Birliği’nin desteğiyle

Bartın ili ve çevresinde bal üreticilerinden (Bartın ili Merkez, Amasra, Ulus, Kurucaşile
İlçelerine bağlı belde ve köylerden idarece belirlenen lokasyonlardan) aralarında en 5 km
mesafe bulunan arılıklar saptanmıştır.

 Bartın Arı Yetiştiricileri Birliği’ne üye işletmelerden olmak kaydıyla 50 numune

toplanmıştır.

 Polen analizleri ve kimyasal parametreler için her bir işletmeden ayrı ayrı 500’er gramlık
süzme bal petekli ballardan elde edilerek numune alımı yapılmıştır. Numuneler, İdare
tarafından belirlenen teknik ekibin gözetiminde 15 Temmuz-15 Ağustos 2019 tarihleri
arasında alınmıştır.

 Bal numuneleri alınarak cam kavanozlara konulmuştur. Kavanozlardaki etiketlere; Arıcının

ismi, iletişim bilgileri, arılığın lokasyonu, numunenin alınma tarihi not edilmiştir.

 Sonraki aşmada numuneler ikiye ayrılmış; 1.Grup: mikroskobik analizler için Hacettepe
Üniversitesi’ne, 2. Grup ise Prolin, Diastaz ve elektriksel iletkenlik analizleri için Muğla
Sıtkı Koçman Üniversitesi Gıda Analizleri Uygulama ve Araştırma Merkezi MÜGAM’a
ulaştırılmıştır.

Hacettepe Üniversitesi bünyesi’nde gerçekleştirilen: balın melissopalinolojik analizi olarak

isimlendirilen mikroskobik analizi; balın hem bitkisel hem de coğrafik kökeni hakkında bilgi
sağlamaktadır. Hacettepe Üniversitesi’nde gerçekleştirilen mikroskobik analizler sonucunda,
incelenen bal örneklerinin bitkisel kaynakları polen analizleri sayesinde belirlenmiş ve Bartın
ili’nde ballara kaynak oluşturan bitkiler tespit edilmiştir. Bu sonuçlar yörenin hem floristik yapısı
hem de ballı bitkileri hakkında bilgi vermektedir.
7.5. Analizlerin Yapılması
Melissopalinolojik ananlizler (balın mikroskobik ananlizi), balın botanik ve coğrafik kökeninin
belirlenmesinde kullanılmaktadır. Bu analizler balın tağşişi, nişaşta tanesi içeripi içermediği ve
diğer mikroskobik partiküller hakkında bilgi vermektedir.

Balın melissopalinolojik analizler için hazırlanması aşağıdaki şekildedir (Sorkun, 2008).

73
 1. Bir cam baget yardımı ile iyice karıştırılan stok baldan 10 gr alınıp deney tüpüne aktarılır ve
üzerine 20 ml distile su ilave edilir. Balın su içerisinde çözülmesini sağlamak amacıyla tüpler
yaklaşık sıcaklığı 45º C’lik su banyosunda 10-15 dakika bekletilir ve su banyosundan çıkarılan tüp
karıştırıcı yardımı ile karıştırılarak balın su içerisinde çözünmesi sağlanır.

2. Çözelti 3500 rpm’de 45 dk santrifüj edilir ve santrifüj edilen tüplerin süpernatant kısmı
dökülür. İğne ucuna alınan bir miktar (1-2 mm³) bazik fuksinli gliserin-jelatinin dipteki çökeltiye
bulaştırılmasıyla alınan materyal lam üzerine aktarılır.

3. Lam, ısıtma tablasında 30-40 º C’de ısıtılarak bazik fuksinli gliserin-jelatinin erimesi sağlanır.
Isıtma sırasında hava kabarcıklarının oluşmaması ve polenlerin deforme olmaması için
kaynamamasına dikkat edilir. İğne ile lam üzerinde erimiş gliserin-jelatin ile polenler karıştırılarak
polen içeriğinin homojen bir biçimde dağılması sağlanır ve lam üzerine 18x18 mm²’lik lamel
kapatılır.

4. Hazırlanan preparat yaklaşık 12 saat bu şekilde bekletildikten sonra incelemeye hazır hale
gelir.

7.6. Preparatların İncelenmesi

Her preparat sol üst köşeden mikroskopta incelenmeye başlanır ve 18x18 mm²’lik alan tamamen
taranarak bu alanda bulunan tüm polenler nicelik olarak tespit edilir.

7.7. Melissopalinolojik Analiz Sonuçları

Melissopalinolojik analiz sonuçları aşağıda bir tablo halinde verilmiştir. Melissopalinolojik
sonuçlarda arılık sahibine ait numaralar tabloda kodlanmıştır. Tabloda verilen kodların hangi arıcıya
ait olduğu aşağıda Tablo ’de verilmiştir.

Tablo 26: Bartın İli Arılıklarında Arıcılara Ait Kod Listesi

No: Arıcının Adı, Soyadı Arılık Adresi İkametgah Adresi

1 Volkan ÖZDEMİR Ahatlar-Amasra Kurtköy Bartın

2 Necmi AYDIN Büyükkıran Büyükkıran Köyü Hacıoğlu

Mah./Bartın

3 Necmi CUMUR Akağaç Köyü Akağaç Köyü - Bartın

4 Yıldız KIRPICI Mamak-Kerpiçlik Mah. Mamak Köyü - Bartın

5 Serpil YAĞCI Akbaş Köyü 15 Temmuz Şehitler Cad.

Kozcağız/Bartın

6 Uygar LERMİ Saraylı Sütlüce Köyü – Bartın

7 Sezgin GÖKMEN Güngenpınar Gürgenpınarı Köyü -

74
 Bartın

8 Ahmet HAVABİLEN Güzelcehisar Güzelcehisar Köyü Hisar

Mah. - Bartın

9 Hasan YÜCEL Büyükkızılkum Büyük Kızılkum köyü

Bartın-Merkez

10 Soncay SABANCI Saraylı Akmanlar Köyü/Devşeyli

Mah/Bartın

11 Fatih BOSTANCI Uğurlar Köyü Gecen Köyü – Bartın

12 Nevzat KALAYCI Darıören Darıören Köyü-Bartın

Ramazan ARSLAN
13 Ören Köyü Ören Köyü - Bartın

14 Hasan ARABACI Fırınlı Köyü Fırınlı Köyü – Bartın

15 Hatice BAYRAK Gökçekıran Köyü Yanaz Köyü Merkez Mah.

16 Keren AYDIN Saraydüzü/Amasra Yanaz Köyü 5. Cad. Org.

San. Bölg./Bartın

17 İsmail AKBAŞ Hanyeri Köyü Hanyeri Köyü – Bartın

18 Âdem DÖNMEZ Akbaş Köy Akbaş Köyü Çıttımoğlu

Mah.

19 Selahattin ŞENYERLİ Bakioğlu Köyü Bakioğlu Köyü – Bartın

20 Ramazan ÜSTÜYER Aşağıdere Köyü Mamak Köyü - Bartın

Keçideresi-Kumluca- Keçideresi Köyü – Ulus
21 Ayten GÜNER Ulus

22 Mustafa ÖZKAN Dibektaş-Kumlluca_Ulus Dibektaş Köyü - Ulus

23 Kenan ERGÜL Kirsinler-Kumluca-Ulus Merkez Mah. Menderes

Cad. Kumluca/Bartın
Serdar ÖZSOY Kirsinler-Kumluca-Ulus Kirsinler Köyü
24

25 Mustafa AYDOĞAN Yenimahalle-Kumluca- Kumluca - Ulus

Ulus

26 Sevilay ERMİŞ Yılanlar Köyü-Kumluca- Yılanlar Köyü

Ulus
Cengiz ORHAN Döngeller Köyü- Kumluca
27 Kumluca-Ulus

28 Ali BODUR Bağdatlı Köyü – Bağdatlı Köyü – Ulus

Kumluca-Ulus
Dursun ÖZ
29 Kömeçköyü-Kurucaşile Aş Çerçi Köyü - Ulus

30 Nurhan GÜNDAĞ Büyükdip Mah. İlyasgeçidi Köyü -

İlyasgeçidi Köyü- Kurucaşile
Kurucaşile

31 Selda DUYGUN Başköy Köyü - Başköy Köyü - Kurucaşile

Kurucaşile

75
 İbrahim AKTAŞ
32 Kömeç Köyü-Kurucaşile Hoca Köy

33 Ahmet ÖZYALÇIN Hacıköy - Kurucaşile Hacıköy - Kurucaşile

34 Cemal KÖRÜKÇÜ Aydoğmuş Köyü - Aydoğmuş Köyü -

Kurucaşile Kurucaşile

35 Cemal KAMIŞ Karaman Köyü - Karaman Köyü -

Kurucaşile Kurucaşile
Mustafa ÖZALP Meydan Köyü- Meydan Köyü-
36 Kurucaşile/Bartın Kurucaşile/Bartın

37 Alaettin ÖZKARA Yaylacık-Paşalılar Köyü- Pazarlıkan Köyü –

Kurucaşile Kurucaşile/Bartın

38 Erol AKSOY Elvanlar Köyü- Elvanlar Köyü-

Kurucaşile/Bartın Kurucaşile/Bartın
Atalay KAYA Kalaycı Köyü –Amasra Kalaycı Köyü –Amasra
39
Halil İbrahim Göçkündemirci-Amasra Göçkündemirci
40 GÜNEYSU

41 Mehmet ÇETİN İnpiri Köyü - Amasra - İnpiri Köyü - Amasra -

Bartın Bartın

42 Mehmet DALGIRAN Yahyayazıcılar Köyü - Yahyayazıcılar Köyü -

Amasra Amasra
Göçgün Köyü- Göçgün Köyü-
43 Ümit KARAÇALI Amasra/Bartın Amasra/Bartın

44 Mustafa MERCAN Makaracı Köyü - Makaracı Köyü - Amasra

Amasra

45 Tahir ÖZKANCA Dizlermezeci Köyü - Dizlermezeci Köyü -

Kurucaşile - Bartın Kurucaşile - Bartın

46 Nurettin KAÇAR Kazpınarı Köyü – Kazpınarı Köyü – Amasra

Amasra

47 Alirıza DÖNMEZ Kum Mah. - Amasra Kum Mah. - Amasra

48 Mustafa KARAYER Kaleiçi Mah. - Amasra Kaleiçi Mah. - Amasra

49 Kadir ERALP Aşağıdere Köyü- A.Ş Dere Köyü -

Abdipaşa-Ulus Ulus/Bartın

50 Reşat ASLAN Bostanlar Köyü - Bostanlar Köyü - Amasra

Amasra

Amasra’da;

Amasra ilçesinden toplanan 12 adet bal örneğinin melisopalinolojik analizleri sırasında, 22

familyaya ait 27 bitki taksonunun polenlerine rastlanılmıştır. Bunlardan Fagaceae familyasına ait
Castanea sativa bitkisine ait polenlere incelenen tüm örneklerde dominant olarak rastlanılmıştır.

* ≥%45 Dominant (D), (%16-44) Sekonder (S), (%3-15) Minör (M), (<%3) Eser (E)

**Kestane poleni için dominantlık oranı %90’ın üzerindedir.

76
Kurucaşile’de;

Kurucaşile ilçesinden toplanan 11 adet bal örneğinin melisopalinolojik analizleri sırasında, 17

familyaya ait 22 bitki taksonunun polenlerine rastlanılmıştır. Bunlardan Fagaceae familyasına ait
Castanea sativa bitkisine ait polenlere incelenen tüm örneklerde dominant olarak rastlanılmıştır.

* ≥%45 Dominant (D), (%16-44) Sekonder (S), (%3-15) Minör (M), (<%3) Eser (E)

**Kestane poleni için dominantlık oranı %90’ın üzerindedir.

Merkezde;

Merkezden toplanan 18 adet bal örneğinin melisopalinolojik analizleri sırasında, 22 familyaya ait
34bitki taksonunun polenlerine rastlanılmıştır. Bunlardan Fagaceae familyasına ait Castanea sativa
bitkisine ait polenlere incelenen 14 örnekte dominant, 4 örnekte ise sekonder oranlarda
rastlanılmıştır.

* ≥%45 Dominant (D), (%16-44) Sekonder (S), (%3-15) Minör (M), (<%3) Eser (E)

**Kestane poleni için dominantlık oranı %90’ın üzerindedir.

Merkez’den toplanılan 18 örneğin, 14 tanesinin kestane balı olduğu, 4 tanesinin (2,4,11 ve 13

nolu örnekler) ise kestane ağırlıklı karışık çiçek balı olduğu tespit edilmiştir.

Ulus’ta;

Ulus ilçesinden toplanan 9adet bal örneğinin melisopalinolojik analizleri sırasında, 19familyaya ait
27 bitki taksonunun polenlerine rastlanılmıştır. Bunlardan Fagaceae familyasına ait Castanea sativa
bitkisine ait polenlere incelenen 7 örnekde dominant, 2 örnekte ise sekonder oranlarda
rastlanılmıştır.

* ≥%45 Dominant (D), (%16-44) Sekonder (S), (%3-15) Minör (M), (<%3) Eser (E)

**Kestane poleni için dominantlık oranı %90’ın üzerindedir.

Ulus’dan toplanılan 9 örneğin 7 tanesinin kestane balı, 2 tanesinin ise (26 ve 28 nolu örnekler)
kestane ağırlıklı karışık çiçek balı olduğu görülmüştür.

8,11,12,15,19,24,26,28,30,34,40,41,42,43,48 nolu ballarda ormangülü bitkisinin içinde bulunduğu

Ericaceae familyasına ait polenlere eser miktarlarda rastlanılmıştır.

Bartın İli ve İlçelerinden toplanan balların melissopalinolojik sonuçları aşağıda toplu olarak
verilmiştir.

77
 Tablo 27: Bartın İli Amasra İlçesi’nden Toplanan Balların Melissopalinolojik Analiz Sonuçları

Sıra No Bal Örneğinin Bitki Familyası Bitki Taksonu Örnek No

Alındığı Yer
1 16 39 40 41 42 43 44 46 47 48 50

1. Amasra Apiaceae - E E E E E E

2. Amasra Asteraceae Centaurea sp. E

3. Amasra Boraginaceae Echium sp. E

4. Amasra Brassicaceae - E E

5. Amasra Campanulaceae - E

6. Amasra Cistaceae - E E E E E E E E E

7. Amasra Ericaceae - E E E E E

8. Amasra Fabaceae - E E E E E E E E E E

9. Amasra - Medicago sp. E E

10. Amasra -- Trifolium sp. E E E E E E E

11. Amasra - Trifolium pratense E

12. Amasra - Trifolium repens E E E E

13. Amasra Fagaceaea Castanea sativa D D D D D D D D D D D D

14. Amasra Geraniaceae - E

15. Amasra Lamiaceae - E

78
16. Amasra - Teucrium sp. E E E E E

17. Amasra Lauraceae Laurus sp. E E

18. Amasra Liliaceae - E

19. Amasra Myrtaceae - E

20. Amasra Oleaceae - E E

21. Amasra Plantaginaceae Plantago sp. E E E E

22. Amasra Poaceae - E E

23. Amasra Polygonaceae Rumex sp. E

24. Amasra Ranunculaceae - E E E E E E E

25. Amasra Rosaceae - E E E E E E E E E E E E

26. Amasra Salicaceae Salix sp. E E E E E E E E

27. Amasra Tiliaceae - E E

79
 Tablo 28: Bartın İli Kurucaşile İlçesinden Toplanan Balların Melissopalinolojik Analiz Sonuçları

Sıra No Bal Örneğinin Alındığı Bitki Familyası Bitki Taksonu Örnek No

Yer
29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 45

1. Kurucaşile Apiaceae - E E E E E

2. Kurucaşile Asteraceae - E

3. Kurucaşile - Cichorium sp. E

4. Kurucaşile Boraginaceae - E

5. Kurucaşile Brassicaceae - E

6. Kurucaşile Cistaceae - E E E

7. Kurucaşile Ericaceae - E E

8. Kurucaşile Fabaceae E E E E E E E E E

9. Kurucaşile - Lathyrus sp. E

10. Kurucaşile - Trifolium sp. E E

11. Kurucaşile - Trifolium pratense E

12. Kurucaşile - Trifolium repens E E

13. Kurucaşile Fagaceae Castanea sativa D D D D D D D D D D D

14. Kurucaşile Lamiaceae - E E

15. Kurucaşile Lauraceae - E

16. Kurucaşile Myrtaceae - E

80
17. Kurucaşile Plantaginaceae Plantago sp. E

18. Kurucaşile Poaceae - E E

19. Kurucaşile Polygonaceae Rumex sp. E

20. Kurucaşile Ranunculaceae - E E M E

21. Kurucaşile Rosaceae - E E E E E

22. Kurucaşile Salicaceae Salix sp. E E M E E

81
 Tablo 29: Bartın İli Merkez İlçesinden Toplanan Balların Melissopalinolojik Analiz Sonuçları

Sıra No Bal Örneğinin Bitki Familyası Bitki Taksonu Örnek No

Alındığı Yer
2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 17 18 19 20

1. Merkez Apiaceae - E E E E E E E E E
maydanozgiller

2. Merkez Asteraceae - E
papatyagiller

3. Merkez - Centaurea sp. E

Peygamber
çiçeği

4. Merkez - Cichorium sp. E

Hidibagiller

5. Merkez - Xanthium sp. E E E

Pıtrak

6. Merkez Betulaceae - E E E E

huşgiller

7. Merkez Brassicaceae - E E E E E

turpgiller

8. Merkez Boraginaceae - E E

hodangiller

9. Merkez - Echium sp. E E

82
 Engerekotu

10. Merkez Campanulaceae - E

çançiçeğigiller

11. Merkez Caryophyllaceae - E

karanfilgiller

12. Merkez Cistaceae - E E E E E E E

ladengiller

13. Merkez Ericaceae - E E E E E

kocayemişgiller

14. Merkez Fabaceae - M E E E E E E M E M E E E E E E E

baklagiller

15. Merkez - Astragalus sp. E E

Gevengiller

16. Merkez - Onobrychis sp. E E E

Korungagiller

17. Merkez - Trifolium sp. E E E E E E E E E E E E E

Üçgüller

18. Merkez - Trifolium E E E E E

pratense

Çayırüçgülü

19. Merkez - Trifolium M E E E E E E

83
 repens

Aküçgül

20. Merkez Fagaceaea Castanea sativa S D S D D D D D D S D S D D D D D D

21. Merkez Geraniaceae - E

Turnagagasıgille

22. Merkez Lamiaceae - E E E E

ballıbabagiller

23. Merkez - Teucrium sp E E E E E E E

Yavşan otu vb.

24. Merkez Myrtaceae E

mersingiller

25. Merkez - Eucalyptus sp. E

Okaliptus

26. Merkez Oleaceae - E

zeytingiller

27. Merkez Plantaginaceae Plantago sp. E E

sinirotu

28. Merkez Poaceae - E E E E E

buğdaygiller

29. Merkez Polygonaceae - E

kuzukulağıgiller

84
30. Merkez - Rumex sp. E

Labada

31. Merkez Ranunculaceae - E E E E E M E E

düğünçiçeği

32. Merkez Rosaceae - E E E E E E E E M E S E E E E E E

gülgiller

33. Merkez Salicaceae Salix sp. M E E E E E E E M E E E E E E E

söğütgiller

34. Merkez Tiliaceae - E

ıhlamurgiller

85
 Tablo 30: Bartın İli Ulus İlçesinden Toplanan Balların Melissopalinolojik Analiz Sonuçları

Sıra No Bal Örneğinin Bitki Familyası Bitki Örnek No

Alındığı Yer Taksonu
21 22 23 24 25 26 27 28 49

1. Ulus Apiaceae - E

2. Ulus Asteraceae - E E

3. Ulus - Cichorium sp. E

4. Ulus - Xanthium sp. E

5. Ulus Betulaceae E

6. Ulus Boraginaceae Echium sp. E

7. Ulus Brassicaceae - E E

8. Ulus Cistaceae - E E E E E E E

9. Ulus Cyperaceae - E

10. Ulus Ericaceae - E E E

11. Ulus Fabaceae - E E E E E E E E

12. Ulus - Astragalus sp. E E E

13. Ulus - Lotus sp. E

14. Ulus -- Trifolium sp. E E E E E E

15. Ulus - Trifolium E

repens

86
16. Ulus Fagaceae Castanea D D D D D S D S D
sativa

17. Ulus Lamiaceae - E E E

18. Ulus - Teucrium sp. E E

19. Ulus Myrtaceae - E

20. Ulus Plantaginaceae Plantago sp. E

21. Ulus Poaceae - E

22. Ulus Polygonaceae Rumex sp. E

23. Ulus Ranunculaceae E E E M E

24. Ulus Rosaceae - E E E E E M E

25. Ulus Salicaceae Salix sp. E E E E M M E M E

26. Ulus Tiliaceae Tilia sp. E E E

87
 7.8. Prolin, Diastaz ve Elektriksel İletkenlik Analizleri
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Gıda Analizleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Muayene ve
Analiz Raporları EK’te yer almaktadır.

Prolin, diastaz ve elektriksel iletkenlik analiz sonuçları aşağıdaki yer almaktadır (Tablo 31).

Tablo 31: Prolin, Diastaz ve Elektriksel İletkenlik Analizleri Sonuçları

Arıcının Adı - Soyadı İkametgâh Adresi Miktarı Prolin Diastaz İletkenlik

(mg/kg) (mS/cm)

1. Hasan YÜCEL Büyük kızılkum 634 1004,76 16,38 1,62

Köyü Bartın-
Merkez

2. Ahmet HAVABİLEN Güzelcehisar 645 670,54 10,79 1,97

Köyü Hisar Mah.
- Bartın

3. Ramazan ARSLAN Ören Köyü - 695 978,50 17,09 0,99

Bartın
Keçideresi Köyü - 598 810,42 13,17 2,07
4. Ayten GÜNER Ulus
Kirsinler Köyü 658 761,27 11,46 1,99
5. Serdar ÖZSOY

6. Mustafa ÖZKAN Dibektaş Köyü - 685 754,71 10,71 2,06

Ulus

7. Mustafa AYDOĞAN Kumluca - Ulus 610 771,01 13,24 1,88

8. Sevilay ERMİŞ Yılanlar Köyü 638 878,57 11,28 1,02

9. Cengiz ORHAN Kumluca 670 971,31 12,34 1,83

10. Ali BODUR Bağdatlı Köyü - 680 919,17 16,16 1,06

Ulus

11. Selda DUYGUN Başköy Köyü - 603 523,44 11,26 2,59

Kurucaşile

12. Nurhan GÜNDAĞ İlyasgeçidi Köyü 683 567,15 12,26 2,18

- Kurucaşile

13. Mehmet DALGIRAN Yahyayazıcılar 589 533,20 10,93 2,32

Köyü - Amasra

14. Mustafa MERCAN Makaracı Köyü - 660 713,30 13,92 2,56

88
 Amasra
Göçgün Köyü- 606 490,47 12,26 2,27
15. Ümit KARAÇALI Amasra/Bartın

16. Nevzat KALAYCI Darıören Köyü- 691 835,62 16,84 1,79

Bartın

17. Âdem DÖNMEZ Akbaş Köyü 598 827,88 13,10 1,87

Çıttımoğlu Mah.

18. Cemal KAMIŞ Karaman Köyü - 600 546,08 9,64 2,58

Kurucaşile
Meydan Köyü- 601 634,36 11,31 2,84
19. Mustafa ÖZALP Kurucaşile/Bartın

20. Soncay SABANCI Akmanlar 679 777,99 14,64 1,91

Köyü/Devşeyli
Mah/Bartın

21. Keren AYDIN Yanaz Köyü 5. 685 838,54 13,50 2,22

Cad. Org. San.
Bölg./Bartın

22. Necmi AYDIN Büyükkıran Köyü 690 1051,34 16,88 0,77

Hacıoğlu Mah./
Bartın

23. Dursun ÖZ Aş Çerçi Köyü - 670 609,65 13,85 2,15

Ulus

24. Serpil YAĞCI 15 Temmuz 699 881,85 13,92 2,03

Şehitler Cad.
Kozcağız/Bartın
25. Mustafa KARAYER
Kaleçalı Mah. - 609 713,04 11,34 2,40
Amasra

26. Alirıza DÖNMEZ Kum Mah. - 668 795,71 10,82 2,14

Amasra

27. Nurettin KAÇAR Kazpınarı Köyü – 673 777,08 13,79 2,03

Amasra

28. Sezgin GÖKMEN Gürgenpınarı 570 611,09 10,42 2,38

Köyü - Bartın

29. Hatice BAYRAK Yanaz Köyü 675 856,81 13,97 1,56

Merkez Mah.

30. Alaettin ÖZKARA Pazarlıkan Köyü - 590 566,01 12,08 2,08

Kurucaşile/Bartın

89
 Kalaycı Köyü - 675 575,71 13,68 2,19
31. Atalay KAYA Amasra
Göçkündemirci 602 542,18 12,27 2,49
32. Halil İ. GÜNEYSU

33. Erol AKSOY Elvanlar Köyü- 678 668,01 13,19 2,54

Kurucaşile/Bartın

34. Ahmet ÖZYALÇIN Hacıköy - 601 623,02 13,88 2,60

Kurucaşile

35. Cemal KÖRÜKÇÜ Aydoğmuş Köyü 620 599,14 11,82 2,51

- Kurucaşile

36. İbrahim AKTAŞ Hoca Köy 590 582,27 10,80 2,38

37. Kadir ERALP A.Ş Dere Köyü - 618 746,62 11,39 1,45
Ulus/Bartın

38. Kenan ERGÜL Merkez Mah. 697 779,86 12,87 1,86

Menderes Cad.
Kumluca/Bartın

39. Volkan ÖZDEMİR Kurtköy Shell 595 685,54 12,25 1,71

Benzinlik Karşısı
No:19 Bartın

40. Ramazan ÜSTÜYER Mamak Köyü - 672 835,86 11,44 2,00

Bartın

41. Reşat ASLAN Bostanlar Köyü - 631 839,10 14,99 2,09

Amasra

42. Uygar LERMİ Sütlüce Köyü - 600 843,94 16,68 1,96

Bartın

43. Selahattin Bakioğlu Köyü - 665 833,47 13,40 1,81

ŞENYERLİ Bartın

44. İsmail AKBAŞ Hanyeri Köyü - 620 691,98 11,93 1,12

Bartın

45. Mehmet ÇETİN İnpiri Köyü - 645 731,36 13,79 2,40

Amasra - Bartın

46. Yıldız KIRPICI Mamak Köyü - 610 902,98 11,69 1,80

Bartın

47. Necmi CUMUR Akağaç Köyü - 598 781,05 9,55 1,23

Bartın

48. Tahir ÖZKANCA Dizlermezeci 680 487,03 12,01 2,73

Köyü -
Kurucaşile -

90
 Bartın

49. Hasan ARABACI Fırınlı Köyü - 659 1104,31 19,78 1,55

Bartın

50. Fatih BOSTANCI Gecen Köyü - 695 1126,95 19,68 1,86

Bartın

Analizi yapılan ballar incelendiğinde tüm balların diastaz açısından, Türk Gıda Kodeksi Bal
Tebliği’ne (Tebliği No:2012/58) uygun olduğu görülmektedir. Bal tebliğinde kestane ballarının
diastaz sayısının 8’in üzerinde olması istenmektedir. Ballar bu kritere uygundur.

Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği’ne (Tebliği No:2012/58) göre belirtilen kestane ballarının prolin
değerinin minimum 300 mg/kg olması gerekmektedir. Yapılan analizler değerlendirildiğinde; prolin
değeri 487,03 mg/kg ile 1126,95 mg/kg arasında değiştiği tespit edilmiştir. Prolin bakımından elde
edilen sonuçların Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği’ne (Tebliği No:2012/58) uygun olduğu
görülmüştür.

Büyükkıran Köyü’nde bulunan arıcının (22 Nolu Numune) balı incelendiğinde 14 çeşit polen
bulunduğu, kestanenin sekonder düzeyde, üç ayrı türün minor düzeyde ve 10 çeşidin de eser
düzeyde bulunduğu görülmektedir. Bu arıcının balı “Çiçek Balı”dır. Çiçek balı açısından
değerlendirildiğinde sonuç Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği’ne (Tebliği No:2012/58) uygundur.

Bununla beraber kestane balı yoğun bölgelerdeki ballarda elektrik iletkenliğinin 2 mS/cm’nin
üstünde olduğu görülmüştür. 2, 4, 11,13, 26, 28 nolu bal numuneleri incelendiğinde kestane
oranının seconder düzeyde olduğu görülmektedir. Bütün bu ballarda elektrik iletkenliği 2
mS/cm’nin altında hatta 1 mS/cm düzeyinde olduğu görülmektedir.

7.9. Balın Kalite ve Standardizasyonunun Özellikleri

Balın kalite ve standardizasyonunun özellikleri T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Türk Gıda
Kodeksi Bal Tebliği’ne göre tanımlanmıştır. Tebliğin amacı, balın tekniğine uygun ve hijyenik
şekilde üretilmesi, hazırlanması, işlenmesi, depolanması, nakledilmesi ve piyasaya arz edilmesi
aşamalarında taşıması gereken özelliklerini belirlemektir. Tebliğ bal arısı (Apis mellifera)
tarafından üretilen balı kapsar. Taslak tebliğ 29/12/2011 tarihli ve 28157 3 üncü mükerrer sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğine dayanılarak hazırlanmıştır.

Bu tebliğ kapsamında piyasaya sunulan veya insan tüketimi amacıyla herhangi bir gıda
maddesinde bileşen olarak kullanılan ballar Tablo-32’de yer alan kriterlere ve aşağıdaki özelliklere
uygun olur.

91
 Tablo 32: Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliğine Göre Ballara Ait Diğer Özellikler

Çiçek Balı Salgı Balı Çiçek ve Salgı Fırıncılık

Balı Karışımı Balı

Nem (enfazla) % 20 % 20 % 20 % 23

% 25

% 23
Püren ve
Funda
Püren (Calluna vulgaris) ve
Funda (Erica kaynaklı
fırıncılık
spp) ballarında
ballarında

Sakkaroz 5 g/100 g 5 g/100 g 5 g/100 g 5 g/100 g

(en fazla) 10g/100g

(Yalancı akasya (Robina

psedoacacia)

Adi yonca (Medicago sativa)

Menzies Banksia (Banksia

meziesii)

Tatlı yonca (Hedysarum)

Kırmızı okaliptüs
(Eucalyptus
camadulensis)

Meşin ağacı (Eucryhia lucida,

Eucyrphia milliganii) ve

Narenciye ballarında)

15 g/100 g

92
 Lavanta çiçeği (Lavandula
spp.), Hodan (Boraga

officinalis) ballarında

Fruktoz 100 g’da 60 g 100 g’da 45 g 100 g’da 45 g -

+Glukoz (en az)

Çiçek Balı Salgı Balı Çiçek ve Salgı Fırıncılık

Balı Karışımı Balı

Fruktoz / Glukoz 0,9 - 1,4 1,0-1,4 1,0-1,4 -

1,0-1,85

Kestane (Castanea
sativa)

1,2-1,85

Akasya (Robinia pseudoacacia)

1,0-1,65

Kekik (Thymus spp.)

Suda çözünmeyen 0,1 g/100 g 0,1 g/100 g 0,1 g/100 g 0,1 g/100 g
madde (en fazla)*

Serbest asitlik (en 50 meq/kg 50 meq/kg 50 meq/kg 80 meq/kg

fazla)

Elektrik iletkenliği En fazla 0,8 mS/cm En az 0,8 En fazla 0,8 En fazla 0,8
mS/cm mS/cm mS/cm

(Kocayemiş (Arbutus unedo),

Funda (Erica spp.),

93
 Okaliptus (Eucalyptus
camaldulensis),

Çiçek Balı Salgı Balı Çiçek ve Salgı Fırıncılık

Balı Karışımı Balı

Ihlamur (Tilia spp.),

Püren (Calluna
vulgaris),

Okyanus mersini
(leptospermum)

Çay ağacı (Melaleuca spp), ve

Pamuk (Gossypium spp.’dan

elde edilenler hariç )

En az 0,8 mS/cm (Kestane En az 0,8 mS/cm

balında) (Kestane balı ve

salgı balı
karışımlarında)

Diastaz sayısı (en az) 8 8 8 -

(Narenciye balı gibi

yapısında doğal olarak düşük
miktarda enzimbulunan
vedoğalolarak HMF
miktarı15

mg/kg’danfazla
olmayanbalda)

HMF (en fazla)** 40 mg/kg 40 mg/kg 40 mg/kg -

94
 -23 ve daha negatif -23vedaha -23 ve daha
negatif negatif

δ13CBal (Çam balında

Çiçek Balı Salgı Balı Çiçek ve Salgı Fırıncılık

Balı Karışımı Balı

-22.5 ve daha
negatif)

Balda protein ve
ham bal delta Cl3
değerleri
arasındaki fark -1,0 veya daha pozitif -1,0 veya daha -1,0 veya daha -1,0 veya
pozitif pozitif daha
pozitif
(Çam balında
bu kriter
aranmaz)

Balda protein ve %7 %7 %7 %7
ham bal delta Cl3
değerlerinden
hesaplanan C4 (Çam balında
şekerleri oranı bu kriter
aranmaz)
(en fazla)

Prolin miktarı (en 300 mg/kg 300 mg/kg 300 mg/kg 180 mg/kg

az) 180 mg/kg

(Kanola, ıhlamur, narenciye,

lavanta, okaliptüs ballarında)

120mg/kg

(Biberiye,akasya
ballarında)

95
 Naftalin miktarı (en 10 ppb 10 ppb 10 ppb 10 ppb
fazla)***

* Pres balında suda çözünmeyen madde miktarı 0,5g/100g’ı geçemez.

** Üretildiği bölge etiketinde belirtilmek koşulu ile tropikal ülke kaynaklı ballarda
HMF miktarı ençok 80 mg/kg olur.

*** Bal mumunda naftalin miktarı 10 ppb’den fazla olamaz.

a) Bal esas olarak çoğunluğu fruktoz ve glukoz olmak üzere farklışekerlerden, organik
bileşiklerden, enzimlerden ve polenlerden oluşur. Bala gıda katkı maddeleri de dâhil olmak üzere
hiçbir gıda bileşeni veya dışarıdan hiçbir madde katılmaz. Balın doğal bileşiminde bulunmayan
organik ve/veya inorganik maddelerden ari olması gerekir.

b) Fırıncılık balı dışında bal; bala ait olmayan yabancı tat ve kokuya sahip ve fermantasyonu
başlamış olamaz, asitliği yapay olarak değiştirilmez ve içerdiği doğal enzimleri parçalayacak veya
önemli düzeyde inaktive edilecek şekilde ısıtılmaz.

c) Filtre edilmiş bal ile ilgili hükümler saklı kalmak kaydıyla yabancı organik veya inorganik
maddelerin ayrılması sırasında kaçınılmaz olan kayıplar dışında baldan polen veya bala özgü diğer
bileşenler uzaklaştırılamaz. Filtre edilmiş bal dışında hangi aşamada olursa olsun ballara 0.2
mm’nin altında filtrasyon uygulanmaz.

ç) Balın tadı ve aroması, balın kaynağına ve üretildiği bitkinin türüne bağlı olarak değişmekle
birlikte, balın kendine özgü koku ve tada sahip olması gerekir.

d) Balın rengi su beyazından koyu amber renge kadar değişebilir. Salgı balının rengi pfund
skalasına göre en az 60 olmalıdır.

e) Balın kıvamı akışkan, viskoz, kısmen veya tamamen kristalize olabilir.

f) Etiketinde orijin aldığı çiçek, bitki, bölge veya coğrafya belirtilen ballara filtre bal ilave
edilemez.

g) Etiketinde botanik orijini belirtilen ballarda, balların bu özelliklerinin tabloda verilen polen
oranları ile uyumlu olur.

ğ) Bu Tebliğ kapsamında tabloda belirlenen kriterler, krem bal ve kristalize bal olarak
adlandırılan ballar için de geçerlidir.

96
 h) Petekli ballarda, peteğin en az % 80’inin sırlanmış olması gerekir.

ı) Temel petekte balmumunun doğal yapısında bulunmayan, parafin, serezin, iç yağı, reçine,
oksalik asit gibi organik maddeler ile ağartıcı maddeler gibi inorganik maddeler bulunamaz. Ayrıca
bir gram petekte Amerikan Yavru Çürüklüğü etkeni Paenibacillus larvae spor ve vejetatif formu ile
Nosemosis etkenleri Nosema apis ve Nosema cerena sporları bulunamaz.

 Bala hiçbir katkı maddesi katılamaz.

 Bala hiçbir aroma verici ve aroma verme özelliği taşıyan gıda bileşenleri katılamaz.
 Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerde, 29/12/2011 tarihli ve 28157 3 üncü mükerrer sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Bulaşanlar Yönetmeliğinde yer alan hükümler
uygulanır.
 Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerde, 25/11/2016 tarihli ve 29899 mükerrer sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Pestisitlerin Maksimum Kalıntı Limitleri
Yönetmeliğinde yer alan hükümler uygulanır.
 Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerde, 7/3/2017 tarihli ve 30000 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Hayvansal Gıdalarda Bulunabilecek Farmakolojik Aktif
Maddelerin Sınıflandırılması ve Maksimum Kalıntı Limitleri Yönetmeliği’nde yer alan hükümler
uygulanır.
 Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerde, 29/12/2011 tarihli ve 28157 3 üncü mükerrer sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Mikrobiyolojik Kriterler Yönetmeliği ile
17/12/2011 tarihli ve 28145 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gıda Hijyeni Yönetmeliğinde yer
alan hükümler uygulanır.
 Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürün ambalajlarında, 5/4/2018 tarihli ve 30382 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemeler
Yönetmeliğinde yer alan hükümler uygulanır.
 Karakovan balı ve doğal petekli ballar süzme bal olarak piyasaya arz edilemez.
 Karakovan balı ve doğal petekli bal adıyla piyasaya arz edilecek ballarda peteğin parçalanmaması
ve süzme bal ilave edilmemesi gerekir.
 Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerde, 26/1/2017 tarihli ve 29960 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinde yer alan
hükümler uygulanır. Bu genel kurallara ek olan kurallar aşağıda verilmiştir:
a) Etikette “1 yaşından küçük bebeklere bal yedirilmemelidir” ifadesi yer alır.

97
b) Çerçeveli balda net miktara “çerçeve ağırlığı” dahil değildir. Çerçevelere arıcıların işletme
numaraları yazılır.
c) Etikette balın orijini; salgı balı veya çiçek balı olduğu, bal ifadesinin yanında aynı punto ile
belirtilir.
d) Filtre edilmiş ballar ve fırıncılık balları hariç olmak üzere, balın botanik kaynağı belirli ise ve bal
bu kaynağa ait duyusal, fiziksel, kimyasal ve palinolojik özellikleri belirgin şekilde taşıyorsa, ürün
ismi “ayçiçeği balı, ıhlamur balı” gibi orijin aldığı çiçek veya bitkinin adı ile desteklenebilir.
e) Filtre edilmiş ballar ve fırıncılık balları hariç olmak üzere, bal üretildiği bölgenin florasına ait
özelikleri belirgin şekilde taşıyorsa, ürün ismi, coğrafi işaretten doğan haklara aykırı olmamak
kaydıyla, o bölgenin bölgesel, coğrafi veya topografik adı ile birlikte kullanılabilir.
f) Fırıncılık ballarının etiketinde “sadece pişirme amaçlı” ifadesi ürün ismine yakın ve kolayca
görülebilir bir şekilde yer alır.
g) Fırıncılık ballarının bileşen olarak kullanıldığı bileşik bir gıda maddesinde “bal” ifadesi
“fırıncılık balı” yerine bileşik gıda maddesinin isminde kullanılabilir. Ancak, ürünün bileşenler
listesinde “fırıncılık balı” olarak yer alır.
h) Filtre edilmiş balların etiketinde gıdanın adında ‘filtre edilmiş’ ifadesi yazılır ve bu ballarda
polen miktarının önemli ölçüde azaltıldığı etikette belirtilir.
i) Hammadde ambalajı üstünde Arıcılık Kayıt Sistemine kayıtlı olan işletmeye ait hammaddenin
kaynağını işaret edecek TÜRKVET Kayıt Sisteminden alınan işletme numarası bulunur.
j) Balın botanik kaynağının Tablo-’de Latince ismi verilen botanik türlerden biri olması halinde;
ürün ismi orijini olan çiçek veya bitkinin adı ile desteklenebilir.
k) Karakovan balları adlandırılırken ürün adıyla birlikte “doğal petekli” ifadesi kullanılabilir.
l) Süzme çiçek balının akışkan olmayan kıvamda, kontrollü koşullarda kristalize edilmesi halinde
“krem bal”, kendiliğinden kristalize olması halinde ise “kristalize bal” adıyla piyasaya arz edilebilir.
 Bu Tebliğ kapsamındaki ürünlerin taşınması ve depolanması, Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinin
Gıdaların Taşınması ve Depolanması bölümünde yer alan kurallara ek olarak; ballar,
paketleme/dolum noktasından tüketiciye ulaştırılana kadar tüm aşamalarda temiz ve kuru yerlerde
kokulardan ari biçimde, doğrudan güneşışığından korunur ve 25 °C’yi aşmayacak şekilde muhafaza
edilir.
 Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerden Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinde belirtilen
kurallara uygun olarak numune alınır, uluslararası kabul görmüş analiz metotları uygulanır.
 Bu Tebliğe aykırı davrananlar hakkında 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri,
Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun ilgili maddelerine göre yaptırımlar uygulanır.

98
 HMF (Hidroksimetilfurfural) ve diastaz sayısına ilişkin değerlendirmelerde ortam sıcaklığı
ölçülerek işlem yapılır.
 27/7/2012 tarihli ve 28366 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği
(Tebliğ No: 2012/58) yürürlükten kaldırılmıştır. Bu Tebliğ kapsamında faaliyet gösteren gıda
işletmecileri, bu Tebliğ hükümlerine 01/01/2019 tarihine kadar uymak zorundadır.

(2) Bu Tebliğin yayımından önce faaliyet gösteren gıda işletmecileri, bu Tebliğ hükümlerine
uyum sağlayıncaya kadar, 27/7/2012 tarihli ve 28366 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, Türk
Gıda Kodeksi Bal Tebliği (Tebliğ No: 2012/58) hükümlerine uymak zorundadır.

7.10. Üretilen Bal ve Diğer Arı Ürünlerinin Üretim Potansiyelinin Belirlenmesi

Bartın ili ve çevresinde öncü 27 bal üreticisiyle (Bartın ili Merkez, Amasra, Ulus, Kurucaşile
İlçelerine bağlı belde ve köyler) yüz yüze gerçekleştirilen anket çalışması sonucunda; bal dışındaki
diğer arı ürünlerinin arıcıların çok azı tarafından üretildiği gözlemlenmiştir.Sonuçlara göre %62,3’ü
polen, %19’u propolis, %6,3’ü arı sütü üretmektedir. Diğer bir arı ürünü olan arı zehri üretimine ise
hiç rastlanılmamıştır. Arı zehri üretimi zor ve eldesi çok düşük miktarlarda olduğundan Türkiye
genelinde de çok az rastlanılmaktadır.

Arılığınızda Bal Dışında Diğer Arı Ürünlerini Üretiyor Musunuz?

Üretiyorsanız Hangileridir?
(Birden Fazla Cevap Verilebilir)

96,8%

100,0%

80,0%

60,0%

40,0% 21,8%
6,3% 6,3%
20,0%

0,0%
Polen Propolis Arı sütü Arı zehri Ana Arı

Şekil 20: Bal Dışındaki Diğer Arı Ürünlerinin Üretim Dağılımı

99
 Sene bazında arılıklarda üretilen bal ve diğer arı ürünleri miktarı Tablo-33’te yer almaktadır.

Tablo 33: Sene Bazında Arılığınızda Üretilen Bal ve Diğer Arı Ürünleri Miktarı

TÜİK (2018) verilerine göre Bartın ili Merkez’de en fazla olmak üzere bal üretimi 100,08 ton,
sonrasında sırasıyla Kurucaşile’de 37,314 ton, Amasra’da 34, 098 ton ve en az oranda ise Ulus’da
25,44 tondur.

Yapılan anket çalışmaları sonucunda; diğer arı ürünlerine göre daha fazla olarak üretilen bal
miktarının arılık bazında130 kg/yıl ile 4500 kg/yıl arasında değişiklik gösterdiği tespit edilmiştir.

Görüşülen 27 arıcının bal üretim potansiyelleri Tablo-34’te verilmiştir.

Tablo 34: Arılık Bazında Arıcı Başına Düşen Üretim Miktarı

Arılık başına bal üretim Arıcı sayısı

potansiyeli (kg/yıl)

130 1

150 1

200 2

250 1

300 1

400 1

100
 450 1

500 3

600 4

700 2

750 1

800 1

900 2

1000 2

1500 3

2400 1

4500 1

7.11. Arıcılık Yapan İşletmelerin Sosyo-Ekonomik Genel Yapılarının Saptanması

Bartın ilinde arıcılık yapanların çoğunluğunun medeni durumu evlidir. Bir örneklem alarak
yapılan araştırma sonucunda %90’nının evli, sadece %10’unun ise bekar olduğu tespit edilmiştir.

Medeni Durumunuz

10%

Bekar
Evli

90%

Şekil 21: Bartın İlinde Arıcılık Yapanların Medeni Durumlarına Göre Dağılımı

101
 Eğitim Durumunuz

80,0%

60,0%

40,0%

20,0%

0,0%
İlkokul Ortaokul Lise Üniversite
Seri 1 64,6% 8,3% 12,5% 14,6%

Şekil 22: Bartın İlinde Arıcılık Yapanların Eğitim Durumlarına Göre Dağılımı
Ankete katılan arıcıların % 64,6’sının ilkokul, % 8,3’ünün ortaokul, %12,5’inin lise ve
%14,6’sının üniversite mezunu olduğu gözlemlenmiştir. Bu sonuçların doğrultusunda eğitim
düzeyinin çok yüksek olduğunu söylemek mümkün değildir.

Arıcılık Yapmanızın Temel Nedeni Nedir?

Esas Gelir 2,1%

Hobi 4,3%

Ek gelir sağlama
85,1%

Atadan Kalma 8,5%

Şekil 23: Bartın İlinde Arıcılık Yapma Nedenleri

Yine aynı örneklem kapsamında çıkarılan sonuca göre; yörede arıcılık yapılmasının başlıca
nedeni maddi boyutudur. Bu kapsamda; sadece %2,1 ‘i sadece arıcılık yaparak geçimini

102
sağlamaktadır, % 85,1’i ek gelir amaçlı yapmaktadır. %8,5’i ise atadan kalma bir meslek olduğu
için devam etmektedir. %4,3 ‘ü ise hobi olarak yapmaktadır.

Arıcılık Aileden Gelen Bir Meslek Mi?

Hayır
44%

Evet
56%

Evet Hayır

Şekil 24: Bartın İlinde Arıcılığın Aileden Gelen Bir Meslek Olma Oranı

Yapılan araştırma sonucunda yörede arıcılık, %56 oranında aileden gelen bir meslek olmaktadır.

Ailenizde Arıcılıkla Uğraşan Başka Kişiler Var Mı?

31%
Evet

Hayır

69%

Şekil 25: Bartın İlinde Arıcıların Ailelerindeki Arıcılık Oranı

Arıcılık yapanların %69’unun ailesinde arıcılıkla uğraşan başka kişiler bulunmaktadır. Bu durum
arıcılığın aileden gelen bir meslek olma oranının %56 olmasıyla birlikte düşünüldüğünde yörede
arıcılığın aile içerisinde yaygınlaşan bir meslek olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır.

103
 Arılarınızın Bakımını Siz mi Yapıyorsunuz?

2%
2% 2%
4%
2%
Evet

Hayır

Oğlum

Oğlum-Gelinim

Eşim
88%
Eniştem

Şekil 26: Bartın İlinde Arı Bakımını Üstlenen Kişilerin Dağılımı

Yapılan araştırma sonucunda arıcıların %88’i arılarının bakımını kendileri üstleniyor. %4’ünün
arılarının bakımını oğulları üstleniyor.

Aile Bireylerinin Arıcılığa Katkısı Var Mı?

Hayır
14%

Evet
Hayır

Evet
86%

Şekil 27: Bartın İlinde Arıcılara Aile Bireylerinin Katkı Sağlama Oranı
Yörede arıcılık yapanların %86’sının aile bireylerinin arıcılığa katkısı bulunmaktadır.

104
 Ürettiğiniz Ürünleri Pazarlayabiliyor Musunuz?

Hayır

Evet
Hayır

Evet

0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0%

Şekil 28: Arıcılık Yapan İşletmelerin Ürünlerini Pazarlama Oranı

Örneklemdeki arıcıların %94’ü ürettiği ürünleri pazarlayabilmektedir.

Sene Bazında Arılarınızın Bakımı İçin Yaptığınız Masraf Ne Kadardır?

14,0%

12,0%

10,0%

8,0%

6,0%

4,0%

2,0%

0,0%
1.500 TL
2.000 TL
3.000 TL
4.000 TL
5.000 TL
5.200 TL
6.000 TL
6.500 TL
7.000 TL
8.000 TL
8.500 TL

9.000 TL
10.000 TL

12.000 TL
13.000 TL
15.000 TL
17.000 TL
18.000 TL
18.500 TL
20.000 TL
22.000 TL
25.000 TL
30.000 TL
35.000 TL
45.000 TL

Şekil 29: Arıcılık Yapan İşletmelerin Arılarının Bakımı İçin Yaptıkları Masraf

105
 Devlet Desteklerinden Yararlanıyor Musunuz?
120%

Evet; 100%
100%

80%

60%
Seri 1

40%

20%

0%
Evet Hayır

Şekil 30: Arıcılık Yapan İşletmelerin Devlet Desteklerinden Yararlanma Oranı

Araştırma sonucunda, arıcılık yapanların hepsi devlet desteklerinden yararlanmaktadır. Arıcıların
%8,7’si 1.500 TL devlet desteği almaktadır.

Cevabınız Evet ise Miktarı?

9,0%

8,0%

7,0%

6,0%

5,0%

4,0%

3,0%

2,0%

1,0%

0,0%
680 TL

1.400 TL

2.950 TL
10 TL
300 TL
400 TL
600 TL
650 TL

700 TL
750 TL
780 TL
800 TL
820 TL
830 TL
850 TL
900 TL
920 TL
1.000 TL

1.100 TL
1.150 TL
1.200 TL
1.300 TL
1.330 TL

1.500 TL
1.600 TL
1.720 TL
2.300 TL
2.520 TL

3.600 TL
6.000 TL

5.800 TL
1080 TL

Şekil 31: Arıcılık Yapan İşletmelerin Devlet Desteklerinden Yararlanma Miktarı

106
 Ürün Başına Belirlediğiniz Fiyatlar Nelerdir?

70,0%
60,0%
50,0%
40,0%
30,0%
20,0%
10,0%
0,0%
Kg Başı Kg Başı Kg Başı Kg Başı Kg Başı Kg Başı Kg Başı
Fiyat: 80 TL Fiyat: 90 TL Fiyat: 92 TL Fiyat: 100 Fiyat: 120 Fiyat: 125 Fiyat: 130
TL TL TL TL
Seri 1 2,0% 2,0% 2,0% 12,0% 66,0% 2,0% 2,0%

Şekil 32: Arıcılık Yapan İşletmelerin Ürün Başına Belirledikleri Fiyatlar

Balı Nasıl Pazarlıyorsunuz?

Kavanoz; 83,7%

90,0%

80,0%

70,0%

60,0%

50,0%

40,0%

30,0% Teneke; 16,3%

20,0%

10,0%

0,0%
Teneke Kavanoz Açıkta

Şekil 33: Arıcılık Yapan İşletmelerin Pazarlama Teknikleri

Arıcılık yapanların %83,7’si balı kavanoz ile pazarlamaktadır. Yörede açıkta bal pazarlayan arıcı
bulunmamaktadır.

107
 Diğer Arı Ürünlerini (Eğer Üretiyorsanız) Pazarlama Teknikleriniz Nelerdir?

Tüccara
6% Aracıya
3%

Tüccara
Aracıya
Birlik, koop, vb
Diğer Yollardan

Diğer Yollardan
91%

Şekil 34: Arıcılık Yapan İşletmelerin Diğer Arı Ürünlerini Pazarlama Teknikleri

Kaç Kovanınız Var?

12,0%

10,0%

8,0%

6,0%

4,0%

2,0%

0,0%
65 kovanım var
40 kovanım var
45 kovanım var
50 kovanım var
55 kovanım var
60 kovanım var

70 kovanım var
75 kovanım var
76 kovanım var
80 kovanım var
85 kovanım var
88 kovanım var
90 kovanım var
92 kovanım var

108 kovanım var

150 kovanım var

100 kovanım var

110 kovanım var

112 kovanım var
115 kovanım var
117 kovanım var
120 kovanım var
130 kovanım var
133 kovanım var
136 kovanım var
140 kovanım var

160 kovanım var

180 kovanım var
230 kovanım var
252 kovanım var
295 kovanım var
350 kovanım var
380 kovanım var

Şekil 35: Bartın İlinde Arıcılara Ait Kovan Miktarı Dağılımı

Yapılan araştırma sonucunda yörede bulunan arıcıların %26’sının 150 ve daha fazla sayıda
kovanı bulunmaktadır. %74’ünün ise 140 ve daha az sayıda kovanı bulunmaktadır. 150 adet kovanı
bulunan arıcıların oranı %12, 110 kovanı bulunan arıcıların oranı ise %8’dir.

108
 Sattığınız Ürünün Ücretini Nasıl Alıyorsunuz?

Vadeli
20%

Peşin
80%

Peşin Vadeli Vadeli Senet Vadeli Çek

Şekil 36: Bartın İlinde Arıcıların Ürün Ücretlerini Alma Yöntemleri

Yörede arıcıların %80’i sattıkları ürünlerin ücretlerini peşin almaktadır. %20’si vadeli alırken,
vadeli senet ve vadeli çek ile ücretini alan arıcı bulunmamaktadır.

7.12. SWOT (GZFT) ANALİZİ

Bu çalışmanın amacı, Bartın Balının markalaşması, coğrafi işaretinin alınması kalitesinin tespiti
ile hedef ve stratejiler geliştirebilmesi için, mevcut durumda hangi kaynaklara sahip olduğunu ya da
hangi yönlerinin iyileştirmeye açık olduğunu tespit etmek, riskleri belirleyerek kendisini ve
çevresini daha iyi tanımasını sağlamaktır. Çalışmanın bütününde farklı araçlarla toplanan bilgilerin
kullanılması yanında, tanımlanmış katılımcıların birlikteliğiyle gerçekleştirilen SWOT
(GZFT)çalışmasından elde edilen veriler kullanılmıştır.

109
 Şekil 37: SWOT (GZFT) Çalışması İlişkiler Şeması
SWOT ya da Türkçe kısaltmasıyla GZFT; “Güçlü Yönler, Zayıf Yönler, Fırsatlar ve Tehditler”
kelimelerinin baş harflerinden oluşmuştur. SWOT da bu kelimelerin İngilizce karşılıklarıdır.
Özellikle kurumsallaşma, sıçrama yapma, atılım, gelişme çağını yaşayan kurum ve
kuruluşların/işletmelerin büyüme ve kurumsallaşma stratejilerini oluştururken kullandıkları bir
bilgi/görüş/düşünce toplama uygulamasıdır. Beyin Fırtınası GZFT çalışmalarında kullanılan, veri
toplama tekniğidir.

SWOT analizi çerçevesinde 17.10.2019 tarihinde Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı tarafından
davet edilen katılımcılarla bir araya gelinmiştir. Öncelikle yapılacak analiz çalışmasının yöntemleri
hakkında bilgi verilmiş, yapılmış çalışma örnekleri anlatılmıştır.

Bartın ili ve ilçelerindeki öncü arı yetiştiricileri ile arıcılık sektörünün üstünlükleri, zayıflıkları,
tehditler ve fırsatların (SWOT) analizi gerçekleştirilmiştir. SWOT analizine katılan kişi/kurum
sayısı 15’tir.

SWOT Analizi Katılımcıları şu şekildedir:

- T.C. Bartın Valiliği

- Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı (BAKKA)

- Bartın İl Tarım ve Orman Müdürlüğü

- Bartın Orman İşletme Müdürlüğü

110
 - Bartın İli Arı Yetiştiricileri Birliği

- Kozcağız Belediyesi

- Öncü Arı Yetiştiricileri

SWOT çözümlemelerinin “Güçlü Yönler (G)” grubunda, aşağıdaki SWOT faktörleri ortaya
çıkmıştır:

 Bölgede kestane yayılışı yapan ormanların fazla olması (n9)

 Bartın Arı Yetiştiricileri Birliği’nin çatısı altında örgütlenmenin sağlanmış olması (n8)
 Bartın Arı Yetiştiricileri Birliği’nin eğitimlere karşı olan olumlu talepleri ve kendilerini
yeniliklere karşı hazırlamaları (n7)
 Bartın ve çevresinde üretilen kestane balının şifalı olduğunun düşünülmesi (n7)
 Üretim yapan arıcıların güvenilir olması, hile yapmaması (n6)
 Pazarlamada sıkıntı çekilmemesi (n5)
 Markalaşma potansiyeli (n5)
 Zirai mücadele ilaçlarının kullanımının çok az olması (n5)
 Arı kolonilerinin olduğu yerlerin sanayiden/yol kenarından uzak olması, kimyasal ve hava
kirliliğinin bulunmaması (n4)
 Doğal su kaynaklarının zenginliği (n4)
 Arıcılık konusunda bilincin yüksek oluşu (n4)
 Bal üreticilerinin işini özveriyle yapması (n3)
 Sabit bir müşteri potansiyelinin olması (n3)
 Bartın İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nce Teknik Arıcılık Kurslarının düzenlenmesi,
işletmelerin ziyaret ediliyor olması
 Genç çiftçi projeleri ile 18-40 yaş aralığındaki kırsal kesime 30 kovan dağıtımı ile yakalanan
başarı
 Kırsalda az sermaye ve mevsimsel bakım dönemlerinde atıl iş gücünün kazanca çevrilmesi
 Tarım alanlarında kimyasal girdi kullanımının bilinçli yapılması ve girdi kullanım düzeyinin
düşüklüğü
 İl genelinde marangoz işçiliğinin yerel kültür içerisinde zenginliğine dayalı olarak standart
kovan üretimi
 Kestane balı haricinde başka çiçeklerden karışımın olmaması sebebiyle saflığı
 Kestane balı üretimi için arıların konaklaması için bal ormanları tesisi yapılmış olması
 Gelir getirici tür ağaçlandırmaları kapsamında kestane bahçeleri oluşturulması ve vatandaşa
kestane fidanı dağıtımı yapılması
 Kestane balı üretimi için konaklama izinleri ve prosedürünün kolay olması
 Ormanların mescere olarak saf yayılış yapması
 Bölgede yaşayan halkın kestane balını sürekli kullanması ve saf ile saf olmayanı anlaması
 Bal üreticilerinin çoğunlukla ballarını bölge halkına pazarlıyor olması
 Bartın balının henüz ticarileşmemesi
 Bölgede kestane ağaçları ile orman gülünün birlikte yayılış yapması
 Bartın ilinin kestane ağaçları üzerinde iklimsel etkisi

111
 Bartın kestane balının değerinde satılabilmesi
 Bartın kestane balının Türkiye’de tanınırlığı
 Bartın balının organik olması
 Aile işletmeciliği yapıyor olmak
 Kestane balını kendi tapulu kestane tarlalarımızdan bakımını yaparak alıyor olmamız
 Bal alanları her yıl daha fazla miktarda bal alıyor olması
 İlimizdeki orman varlığı ve kestane ağaçlarının fazla olması
 Bölgenin iklimsel özellikleri
 Arı kolonilerinin olduğu yerlerin sanayi ve yol kenarına uzak olması
 Üretilen balların kolay satılabilmesi
 Kestane balının sağlık açısından yan ürün olarak tüketiliyor olması
 Balın fiyatının iyi olması
 Kestane balı üretiminde giderlerin az olması
 Bölgemizde geniş alanda tarım yapılmaması ve ilaçlama olmaması
 Kestane poleninin fazla olması
 Bakanlığımız Ulusal Kalıntı İzleme Programı kapsamında almış olduğumuz (il genelinde)
numunelerde kalıntı miktarlarına rastlanmaması
 Valiliğimiz kapsamında kurulan Tarım Orman Proje grubu olarak hemen her proje
hazırlama toplantısında gündeme gelmesi
 Bartın Tarım ve Orman İl Müdürlüğü tarafından yılda en az 1 kere Arıcılık Eğitimlerinin
veriliyor olması
 Alınan numunelerde balın fiziksel ve kimyasal kalitesi açısından yapılan analizlerde çok
büyük problemlerle karşılaşılmaması
 Soğuk algınlığı gibi semptomların giderilmesinde etkili olduğu düşüncesi
 Bartın balına olan talebin yüksek olması
 Pazarlama sorununun olmayışı
 Yöre halkının kestane balı tüketiminin çok fazla olması
 Arıcılığın çok uygun yerde yapılıyor olması (En yakın yerleşim yeri 6 km)
 Kestane balının antibiyotik özelliğinin olması
 Kestane balının üretim süreçleri konusunda arıcıların eğitim almış olması
 Balın sağımının doğru zamanda yapılması
 İnsanların balın organik olduğu şeklindeki algısı
 Uzun yıllardır arıcılık yapmaktan gelen tecrübe

112
SWOT Çözümlemelerinin “Zayıf Yönler (Z)” grubunda, aşağıdaki SWOT faktörleri ortaya
çıkmıştır:

 Bartın kestane balının tanıtımındaki eksiklik (n9)

 Toptan pazarlama yapılamaması (n7)
 Genç nüfusun/yeni neslin arıcılığa ilgi duymaması, özendirilememesi (n7)
 Markalaşmanın sağlanamaması (n5)
 Bartın Kestane Balının Coğrafi işaret tescilinin yapılmamış olması (n5)
 Yabani hayvan saldırılarını önleyememek (n4)
 Kestane balının satışında kooperatifleşme olmaması (n4)
 Kestane ağaçlarının yok olması (n4)
 Organik çalışıldığı için arı hastalıklarına yeterince müdahale edilememesi (n4)
 Arılıklara yakın arı kovanı konmasına engel olamama (n3)
 İklime bağlı faktörler (n3)
 Arıcılığın yanında başka işlerle de uğraşıldığı için arıcılığa yeterli zaman ayıramamak (n3)
 Kabarmış peteklerin muhafaza edilememesi
 Arıları zamanında hazırlayamamak
 Tüm arıcıların kestanenin yoğun olduğu bölgeye yığılması
 Sadece kestane çiçeğine dayalı üretim
 Kovan başı bal verimindeki düşüş
 Orman gülünün kestaneye karışması
 Arıcılıkta kullanılan temel petek, ilaç, makine ekipman ve malzemelerin temininde yaşanan
güçlükler
 Kestane balının yüksek fiyatı sebebiyle tüketicilerin alım gücü açısından güçlükler
yaşamaları
 İklimlerin değişmesi
 Peteklerin uygun şekilde muhafaza edilmemesi (güvelenme sorunu)
 İşletmeyi büyütmek için elaman olmaması
 Arıcıların birbirine güvenmemesi, bilgi saklaması
 Üretimin kontrol edilememesi
 Balcılığın yeteri kadar desteklenmemesi
 Üretim süresinin kısa olması sebebiyle az ürün alınması
 Bal üretiminin meslekten ziyade hobi ve ek kazanç olarak görülmesi
 Yeni teknolojik gelişmelerden haberdar olunmaması ve ayak uydurulamaması
 Amatör arıcıların işlerini iyi yapmaması ve tüketicilerin arıcılar ile algılarının bu konuda
olumsuz etkilenmesi
 Fındık ilaçlaması konusunda farkındalığın az olması
 Her ilçede Tarım Müdürlüklerinde arı ile ilgili uzman kişilerin bulunmaması

113
SWOT Çözümlemelerinin “Fırsatlar (F)” grubunda, aşağıdaki SWOT faktörleri ortaya
çıkmıştır:

 Coğrafi işaret ve markalaşma çalışmaları (n9)

 Ürünün pazarlanabiliyor olması (n9)
 Kamu kurumlarının Bartın Kestane Balı kalite ve standardizasyonu ile ilgili çalışması(n9)
 Bal için laboratuvar kurulma fikri (n4)
 Bal üreticilerinin dayanışması(n3)
 İlin IFAD Projesi uygulanan iller arasında yer alması (n2).
 Yöre halkının bal kalitesinin düşmesini istememesi
 Yörede sanayileşmenin az olması
 Son yıllarda tarımda yerel üretime verilen önem
 Kamu kurumlarının (Bartın Valiliği, BAKKA, Bartın İl Tarım ve Orman Müdürlüğü,
Belediyeler) bal konusundaki ilgisi (n3)
 Organik kestane balına olan talebin yoğun olması(n7)
 Kestane ormanlarının Bartın ilinde doğal yayılışının fazla olması
 Kamu kurumları tarafından eğitim verilmesi ve desteklenmesi
 Markalaşma eğilimleri ile Bartın Balının öne çıkarılması
 Arıcıların bal üretimini artırmaya yönelik kapasitenin yüksekliği
 Az bir sermeye ile iş kurulabilmesi
 Arı ürünleri çeşitliliğinin artırılması
 Alternatif tıp sektörüne yönlendirilmesi
 Bal paketleme tesisinin kurulması fikri
 Bal ormanlarının varlığı
 Bakanlığın bal konusuna eğilmiş olması
 Devletin teşvik veriyor olması
 Arıcılık konusunda beraberlik ve bilincin artması
 Pazarlamada medyanın etkin olması
 Kullanılacak yeni teknolojilerin varlığı
 Reklam
 Pazarı iyi yakalamak
 Üretim zamanını değerlendirmek
 Doğal üretim
 Kapalı ve izole bir ortam olması
 Üretim kalitesinin ortaya çıkması
 Sağlık alanında kullanılmaya geçilmesi
 Arıcılık yapılan bölgenin yerleşim yerinin dışında olması (organik)
 Arıcılığı sadece ticaret için değil severek yapıyor olmak
 Yeni teknolojilerle donatılmış kontrolörler tarafından denetlenen, bakanlığımız sistemine
kayıtlı bal işletmeleri kurulması
 Bal konusunda Ar-Ge çalışmaları yapacak bir merkez kurulması fikri

114
SWOT Çözümlemelerinin “Tehditler (T)” grubunda, aşağıdaki SWOT faktörleri ortaya
çıkmıştır:

 Kestane hastalıklarının (kestane kanseri vb) yayılması, ağaçların kuruması(n12)

 Termik santrallerin kuruluyor olması (n9)
 Gıda güvenliğini tehdit eden merdiven altı olarak tabir edilen işletmelerin olması (sahte bal)
ve bu konudaki kontrol mekanizmasının eksikliği (n8)
 Bal üretiminin devamlılığını sağlayacak neslin (genç üreticilerin) olmaması (n6)
 Bartın kestane balının başka illerde “Bartın Balı” ismini kullanılmadan satılması (n4)
 Üretim şeklinin babadan kalma usullerle devam etmesi, yeni teknolojilerin uygulanmaması
(n3)
 Ayı popülasyonunun yayılması (n3)
 İlimizde sorun haline gelen fındık zararlılarına karşı zirai mücadele, ilaçlama (n3)
 Bartın balının “Deli Bal” olarak ünlenmesi
 İklim değişikliğine (nem oranı, yağış miktarı) bağlı kestane ağaçlarının azalması
 Atık suların çevreye salınması
 Uçak rotasının ilimiz üzerinden geçmesi
 Bölgemize uyum sağlamayan arı ırklarının bölgeye girmesi
 Kestane balı için Bartın’dan önce başka illerin coğrafi işaret alınması
 Başka illerden gelen arıcıların yerel üretimi baltalaması
 Ticarileşme ile üretimin talebe yetişememesi
 Gezgin Arıcılar
 Hastalık ve zararlı tehdidi (Amerikan ve Avrupa yavru çürüklüğü vb)
 Bölgeye sanayi gelmesi
 Diğer orman ürünlerinin kestaneyi boğması
 Dışarıdan kalitesiz ucuz bal gelişi

7.13. R’WOT ANALİZİ

R’WOT Tekniği; SWOT grupları ve her bir SWOT grubu içindeki SWOT faktörlerine yönelik
önceliklerin sayısal olarak belirlenmesini sağlamakta ve bunları ölçülebilir hale getirmektedir.
Sonuçta R’WOT Tekniği kullanılarak, SWOT gruplarının ve her bir SWOT grubu içindeki SWOT
faktörlerinin önem sırası ortaya konmaktadır. Böylece R’WOT Tekniği, karar verme sürecini
desteklemek suretiyle, doğru, etkin ve gerçekçi kararlar almaya yardımcı olmaktadır.(Ersin
YILMAZ, 2006)

R'WOT analizi (RA) 3 aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşama, SWOT analizinin

oluşturulmasıdır. Bu aşamada farklı ilgi gruplarından SWOT grupları ve SWOT grubu içindeki
SWOT faktörlerinin hangisinin/hangilerinin daha çok tercih edildiğine (önemli olduğu) yönelik
karşılaştırma yapmaları istenir. Bu sıralama işlemi, “dokuz dereceli ölçek” kullanılarak
yapılmaktadır. Bu ölçekte; 1- zayıf oranda önemli, 3-daha az önemli, 5- orta derecede önemli, 7-
daha çok önemli, 9- aşırı derecede önemli olarak kabul edilmektedir. Bunların yanında “2, 4, 6 ve 8
değerleri” de orta değerler olarak kullanılabilmektedir. İkinci aşamada SWOT gruplarının ve her bir

115
SWOT grubu içindeki SWOT faktörlerinin göreceli öncelik değerleri, her bir SWOT grubuna veya
SWOT faktörüne verilen sıraya dayalı olarak hesaplanmaktadır.(Yasin Dönmeza, Ercan Gökyerb,
Feride Kübra Aşkınc, 2015)
GÜÇLÜ YÖNLER
 Bölgede kestane yayılışı ormanların fazla
olması (G1)
 Bartın Arı Yetiştiricileri Birliği’nin çatısı
altında örgütlenmenin sağlanmış olması (G2)
 Bartın ve çevresinde üretilen kestane balının
şifalı olduğunun düşünülmesi (G3)
 Üretim yapan arıcıların güvenilir olması, hile
yapmaması (G4)
 Pazarlamada sıkıntı çekilmemesi (G5)
 Arı kolonilerinin olduğu yerlerin
sanayiden/yol kenarından uzak olması, kimyasal
ve hava kirliliğinin bulunmaması (G6)
FIRSATLAR
 Coğrafi işaret ve markalaşma çalışmaları (F1)
 Ürünün pazarlanabiliyor olması (F2)
 Bartın Valiliği, BAKKA, Bartın Ticaret ve
Sanayi Odası, Bartın İl Tarım ve Orman
Müdürlüğü’nün Bartın Balı kalite ve
standardizasyonu ile ilgili çalışması (F3)
ZAYIF YÖNLER
 Bartın kestane balının tanıtımındaki eksiklik
(Z1)
 Toptan pazarlama yapılamaması (Z2)
 Genç nüfusun/yeni neslin arıcılığa ilgi
duymaması, özendirilememesi (Z3)
 Markalaşmanın sağlanamaması (Z4)
 Bartın Kestane Balının Coğrafi işaret tescilinin
yapılmamış olması (Z5)
TEHDİTLER
 Kestane hastalıklarının (kestane kanseri vb)
yayılması, ağaçların kuruması (T1)
 Termik santrallerin kuruluyor olması (T2)
 Gıda güvenliğini tehdit eden merdiven altı
olarak tabir edilen işletmelerin olması (sahte
bal) ve bu konudaki kontrol mekanizmasının
eksikliği (T3)
 Bal üretiminin devamlılığını sağlayacak neslin
(genç üreticilerin) olmaması (T4)
116
 Öncelikler Faktörler Faktörlerin Önceliği

G1 0,205
G2 0,173
Güçlü Yönler (G) 1,062 G3 0,160
G4 0,182
G5 0,182
G6 0,160

Z1 0,375
Z2 0,188
Zayıf Yönler (Z) 1,293 Z3 0,292
Z4 0,250
Z5 0,188

F1 0,364
Fırsatlar (F) 1,076 F2 0,348
F3 0,364

T1 0,348
Tehditler (T) 1,273 T2 0,360
T3 0,174
T4 0,391
Tablo 35: R’WOT Analizi Sonuçları

SWOT gruplarından en öncelikli 1,293 öncelik değeri ile "zayıf yönler", 1,273 öncelik değeri ile
"tehditler" grubudur. Bunu sırasıyla 1,076 öncelik değeri ile "fırsatlar" ve 1,062 öncelik değeri ile
"güçlü yönler" grubu izlemektedir. Güçlü yönler grubunda 0,205 öncelik değeri ile "Bölgede
kestane yayılışı yapan ormanların fazla olması” faktörü ile en yüksek önceliğe sahiptir. Zayıf yönler
grubunda 0,375 öncelik değeri ile "Bartın kestane balının tanıtımındaki eksiklik" faktörü ile yüksek
önceliğe sahiptir. Fırsatlar grubunda 0,364 öncelik değeri ile "Coğrafi işaret ve markalaşma
çalışmaları” ve “Bartın Valiliği, BAKKA, Bartın Ticaret ve Sanayi Odası, Bartın İl Tarım ve
Orman Müdürlüğü’nün Bartın Balı kalite ve standardizasyonu ile ilgili çalışması” faktörü ile
yüksek önceliğe sahiptir.Tehditler grubunda 0,391 öncelik değeri ile "Kestane hastalıklarının
(kestane kanseri vb) yayılması, ağaçların kuruması”faktörü ile yüksek önceliğe sahiptir.Tüm
değerler göz önünde tutulduğunda SWOT grupları değerlerinin hatta birçok faktör değerlerinin
birbirine yakın olduğu görülmektedir.

117
 7.14. Arıcılık Yapan İşletmelerin Üretim ve Pazarlamaya Yönelik Sorunlarının
Tespiti
Yapılan çalışma sonucunda; arıcıların hem üretim hemde pazarlama sırasında yaşadığı sorunlar
ortaya çıkarılmıştır. Üretim sırasında yaşanılan sorunlar Türkiye genelinde çoğu arıcının yaşadığı
sorunlarla aynıdır.

Ancak pazarlama sırasında yaşanılan sorunların çoğu, yöreye ait bal için coğrafi işaret tescili
alınmasında durumunda ortadan kalkabilecek durumdadır. Bu kapsamda çalışmaların yapılması ve
coğrafi işaret tescil başvurusunun yapılması gerekmektedir. Böylelikle tescil alınması durumunda
yörede üretilen balların; Bartın balı (Bartın Kestane Balı vb.) adı altında pazarlanması daha kolay
olacak ve her sene de denetimi sağlanabilecektir.

Arıcılık yapan işletmelerle yüzyüze gerçekleştirilen ankete göre üretim ve pazarlama

aşamasındaki sorunları aşağıdaki şekildedir:

Tablo 36: Arıcılık Yapan İşletmelerin Üretim Aşamasındaki Sorunları

Mera paylaşımı

Arıları yabani hayvanlardan korumak

Gezginci arıcılar

Konaklama arazisi bulma

Kurumların birbirleriyle bağlantılı olmaması

Arılık Yeri İle İlgili
Arılık çevresindeki komşuların şikâyeti
Sorunlar
Nitelikli arılık bulmak

Yayladaki diğer arıcılar

Ulaşım

Flora sorunu

Arı hastalıkları (Varova, vb.)

Koloni İle İlgili Sorunlar Oğula kaçma durumu

Kaliteli ana arı

Arıların gelişmemesi

Maddi Sorunlar Arı malzemelerinin pahalı olması ve temini

Ekstra besleme maliyeti

İklimsel Faktörler Hava şartları

118
 Tablo 37: Arıcılık Yapan İşletmelerin Pazarlama Aşamasındaki Sorunları

 Müşteri bulamamaları ve daha geniş kitlelere ulaşmakta sorun yaşanması (Pazar

bulamaması)

 Üretici-tüketici arasındaki güven sorunu (bugüne kadar tüketiciye “bal” adı altında bal
olmayan ya da kalitesiz bal satılması)

 Toptan pazarlamanın zor olması

 Yurt dışına pazarlama imkânının olmaması

 Kargo şirketlerinin bala ve taşınmasına özen göstermemesi

 Analiz imkânının bulundukları çevrede olmaması ve aşırı pahalı olması

 Nakliye ücretlerinin pahalı olması

 Satış süresinin uzun olması

 Reklam ve tanıtım eksikliği

 Aracılar, kooperatiflerin baskısının piyasaya olumsuz yansımaları,

 Bartın balının marka olmaması

 Tüketicinin bilinçsiz davranması ve kulaktan duyma bilgilerle alışveriş yapma isteği

 Ekonomik sebeplerden dolayı alım gücünün düşmesi

 Kayıt altındaki üreticinin düzenli olarak denetlenirken, yasadışı yollardan bal üretip veya
pazarlayan kişilerle yeterli denetim ve sıkı takip yapılmaması

 Vadelerin uzun olması ve düşük fiyatla pazarlanması

119
 8. SEKTÖREL VE/VEYA BÖLGESEL POLİTİKALAR VE PROGRAMLAR
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı On Birinci Kalkınma
Planı (2019-2023)’nın “Öncelikli Gelişme Alanları” bölümünde tarıma yönelik belirtilen amaç
şu şekildedir: Çevresel, sosyal ve ekonomik olarak sürdürülebilir, ülke insanının yeterli ve dengeli
beslenmesinin yanı sıra arz talep dengesini gözeten üretim yapısıyla uluslararası rekabet gücünü
artırmış, ileri teknolojiye dayalı, altyapı sorunlarını çözmüş, örgütlülüğü ve verimliliği yüksek,
etkin bir tarım sektörünün oluşturulması temel amaçtır.

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı On Birinci Kalkınma

Planı (2019-2023)’nın “Tarım” ile ilgili bölümünün Politika ve Tedbirler kısmında aşağıdaki
maddeler sıralanmıştır:

403. Makro ve mikro düzeyde doğru ve güvenilir veri temin edilerek, tohumdan sofraya uzanan
tüm zincir tam olarak kayıt altına alınacak, yıllık izleme ve değerlendirme çalışmaları kurumsal hale
getirilecek, tarımsal bilgi sistemleri tamamlanarak etkin kullanımı sağlanacaktır.

403.3. Tarımsal girdi ve ürün fiyat dalgalanmalarının izlenmesi, rekabetin korunması ve piyasa
aksaklıklarının giderilmesine yönelik piyasa bilgi ve izleme sistemi oluşturulacaktır.

404. Tarımsal desteklerin etkinliği artırılacaktır.

404.1. Tarımsal desteklerin etki analizi yapılacaktır.

404.2. Tarımsal destekler artırılacak, su kısıtını gözeten, üretimde kalite, çiftçi maliyet ve geliri,
arz ve talep dengesi odaklı dinamik bir yapıya kavuşturulacaktır.

405. Tarım arazilerinin korunması, etkin kullanımı ve yönetimi sağlanacaktır.

405.4. Atıl arazilerin tarımsal üretime kazandırılması başta olmak üzere, tarım arazisi
piyasalarının geliştirilmesi için arazi bankacılığı sisteminin kurulmasına yönelik düzenlemeler
yapılacak, sözleşmeli üretim desteklenerek özendirilecektir.

405.5. Küçük aile işletmeleri korunurken, tarım işletmelerinin ölçeklerinin yeter gelirli tarımsal
arazi büyüklüğüne ulaşması için başta kiralama olmak üzere arazi edinimine yönelik çalışmalar
yürütülecektir.

405.6. Tarım arazilerinin miras ve satış yolu ile bölünmesi önlenecek, mirasçılara arazi
ediniminde finansal destek sağlanacaktır.

407. Bitkisel üretim artırılacaktır.

407.2. Başta yüksek katma değerli tıbbi ve aromatik bitkilerde olmak üzere, ürün güvenilirliği,
çeşitliliği ve üretimini artırmak amacıyla, iyi tarım uygulamaları, organik tarım, sözleşmeli üretim,
kümelenme, araştırma, pazarlama ve markalaşma faaliyetleri desteklenecektir.

408. Hayvancılık geliştirilecektir.

408.6. Kanatlı hayvan ürünleri ihracatında ürün ve pazar çeşitliliği artırılacaktır.

120
 408.7. Arıcılıkta damızlık ihtiyacı karşılanacak, ürün çeşitliliği artırılacaktır.

410. Gıda güvenilirliğini teminen denetimler etkinleştirilecek, bitki ve hayvan hastalık ve

zararlıları ile mücadele hizmetleri geliştirilecektir.

410.5. Gıda kontrol laboratuvar altyapısı güçlendirilecek, kontrol hizmetlerinin etkinliği

artırılacaktır.

410.6. İklim değişikliği ile bağlantılı olarak istilacı türler ve tarımsal patojenlerle mücadeleye
yönelik eylem planları hazırlanacaktır.

411. Gıda güvenliğini teminen etkin stok yönetimi, arz zincirinde kayıpların azaltılması, israfın
önlenmesi, piyasaların düzenlenmesine yönelik kural ve kapasitelerin geliştirilmesi sağlanacaktır.

411.1. Lisanslı depoculuk sisteminin yaygınlaştırılması amacıyla ürün muhafaza ve analiz

destekleri artırılacaktır.

411.2. Tarımsal ürünlerde soğuk zincirin tesisine yönelik lojistik altyapı iyileştirilecektir.

411.3. Gıda kayıp ve israfının önlenmesi için tüketici bilinci artırılacaktır.

411.4. Tarımsal ürünlerde e-ticaretin etkin ve güvenli yürütülmesine yönelik düzenlemeler

yapılacaktır.

411.5. Tarım-sanayi entegrasyonu ve işbirliğinin geliştirilmesine yönelik özendirici üretim

modelleri uygulanacaktır.

411.6. İklim değişikliğine uyum sağlamak üzere tarımda ürün desen değişimi senaryoları
oluşturulacaktır.

412. Tarımsal üretimde yerel hayvan ırkı ve tohum alanında biyolojik çeşitliliğimiz korunacak ve
sürdürülebilir hale getirilmesi sağlanacaktır.

412.1. Biyolojik çeşitlilik envanteri tamamlanacak, önemli türler ve özellikli alanlar izlenecek,
genetik kaynaklardan ve bağlantılı geleneksel bilgilerden elde edilen faydaların paylaşımına yönelik
mekanizma oluşturulacak, biyoçeşitliliğe dayalı geleneksel bilgiler kayıt altına alınarak Ar-Ge
amaçlı kullanıma sunulacaktır.

412.2. Yerel ırk hayvan ve tohum varlığının yeterli niceliğe ulaşmasını teminen akredite doğa
çiftliklerinin kurulmasına yönelik düzenlemeler yapılacaktır.

412.3. Doğa çiftliklerinde, başta kışlık sebze olmak üzere meyve, tahıl, tıbbi ve aromatik
bitkilerin yerel tohumları ve yerel hayvan ırkları çoğaltılacak ve sürdürülebilir katma değerli
ürünlere dönüştürülmesi sağlanacaktır.

413. Tarım ürünlerinin pazarlanmasında dağıtım zincirindeki aracıların sayısının azaltılması,

tüketicinin makul fiyatlardan ürüne erişimi, üretici ile tüketici arasında doğrudan bağlantı kurulması
yönünde kooperatiflerin ve üretici birliklerinin sistemde etkin olarak yer alması sağlanacaktır.

121
 413.1. Üretici örgütlülüğünün artırılması ve işleyişlerinin etkinleştirilmesini teminen finansmana
erişimleri kolaylaştırılacak, profesyonel yönetim, denetim ve organizasyon altyapıları
geliştirilecektir.

413.2. Üretici birliklerinin ticari faaliyette bulunabilmelerinin kolaylaştırılması amacıyla

düzenlemeler yapılacaktır.

413.3. Denetim ve yönetim altyapısı güçlü bir dağıtım modeliyle tarımsal ürünlerin piyasaya
daha hızlı ve uygun fiyatla sunulmasını sağlamaya yönelik düzenlemeler yapılacaktır.

414. Yerel ve bölgesel düzeyde üretimi yapılan tarımsal ürünleri hak ettiği katma değere
eriştirecek mekanizmalar oluşturulacaktır.

414.1. Yöresel ürünler, coğrafi işaretli tarım ürünleri ile tıbbi ve aromatik ürünlerin tanıtım,
pazarlama ve markalaşmaya yönelik iyileştirmelerle ürün değeri artırılarak ticarete konu olması
sağlanacaktır.

416. Tarımsal araştırma faaliyetlerinde kamu, üniversite, özel sektör ve sanayi kesimi arasındaki
koordinasyon ve işbirliği geliştirilerek tarımsal Ar-Ge çalışmalarının etkinliği ve niteliği
artırılacaktır.

416.1. Tarımsal araştırma projelerinin sonuçları ilgili kurumlar ile paylaşılacak ve araştırma
faaliyetlerinde mükerrerlikler önlenecektir.

416.2. Araştırma enstitülerinde hayvan ve bitki ıslahı, biyoteknoloji ve biyoçeşitliliğin

korunması alanları öncelikli olmak üzere yürütülen çalışmalar kamu, üniversite ve özel sektör
işbirliği çerçevesinde desteklenecektir.

416.3. Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşması Programı

kapsamındaki ilgili üniversiteler başta olmak üzere, Tarım ve Orman Bakanlığı ile işbirliği
içerisinde, tarımsal üretim ve verimliliği artırmaya yönelik araştırma faaliyetlerine önem
verilecektir.

416.4. Akıllı tarım teknolojileri başta olmak üzere yenilikçi ve çevreci üretim teknikleri
geliştirilecek ve desteklenecektir.

417. Tarımda üreticilerin gelirini korumaya yönelik faaliyetler desteklenecektir.

417.1. Tarım sigortacılığında ürün ve risk bazında kapsam genişletilecek ve gelir sigortasına
geçilmesine yönelik çalışmalar sürdürülecektir.

417.2. Tarımda istihdam edilen genç nüfusun sosyal güvenlik sistemine dâhil edilmesinin
kolaylaştırılmasına yönelik çalışmalar yapılacaktır.

418. Tarımsal eğitim ve yayım faaliyetlerinin etkinliği artırılacak ve yaygınlaştırılacaktır.

418.1. Başta kadın ve genç çiftçilere yönelik olmak üzere, üretim maliyetlerinin düşürülmesi,
teknoloji kullanımı, kaliteli ve sağlıklı ürün üretimi konularında eğitim verilecek, yayım ve sertifika
programları ile tarımsal becerinin geliştirilmesine yönelik kurslar düzenlenecektir.

122
 Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı On Birinci Kalkınma
Planı (2019-2023)’nın “Yaşanabilir Şehirler, Sürdürülebilir Çevre” bölümünde kırsal
kalkınmaya yönelik belirtilen amaç şu şekildedir: Sürdürülebilir kırsal kalkınma anlayışıyla,
üretici birlikleri ve aile işletmelerinin üretim kapasitesinin ve kırsal işgücünün istihdam
edilebilirliğinin artırılması, yaşam kalitesinin iyileştirilmesi, yoksullukla mücadele ile kırsal
toplumun düzenli ve yeterli gelir imkânlarına kavuşturularak refah düzeyinin artırılması ve nüfusun
kırsalda tutundurulması temel amaçtır.

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı On Birinci Kalkınma

Planı (2019-2023)’nın “Kırsal Kalkınma” ile ilgili bölümünün Politika ve Tedbirler kısmında
aşağıdaki maddeler sıralanmıştır:

706. Kırsal yerleşimlerin sosyal ve fiziki altyapısı, iskânı ve yeniden yerleşim işleri için yatırım
ve hizmet ihtiyaçlarının tespiti, takibi ve bu ihtiyaçların giderilmesi sağlanacaktır.

708. Kırsal alanda yaşam standartlarının yükseltilmesi için kırsal kalkınmaya ilişkin kurumsal ve
yerel kapasitenin geliştirilmesi sağlanacak, kadınlara, genç çiftçilere vb. gruplara pozitif ayrımcılık
uygulanması sağlanacak, üretici örgütlerinin sosyal dayanışma, işbirliği, eğitim ve finansman
konularında öncü kurumlar olması sağlanacaktır.

709. Kırsal toplumun beşeri sermayesinin geliştirilmesi ve yoksulluğun azaltılması kapsamında

köylerde yoksullukla mücadele çalışmaları üretim ve istihdam odaklı sürdürülecektir.

710. Kırsaldaki üretim ve yaşam biçimlerinin sürdürülebilirliğinin sağlanmasına yönelik kırsal

mirasın yaşatılması, tabiat ve kültür varlıklarının korunması sağlanacaktır.

710.1. Köylerdeki üretim ve yaşam biçimleri ile tabiat ve kültür varlıklarının korunmasını
teminen; köylere özgü geleneksel zanaat ve el sanatları, agro-turizm, coğrafi işaretli ürünler, süs
bitkileri, bağcılık, arıcılık, balıkçılık, kümes hayvancılığı, alternatif tarım ürünleri yetiştiriciliği,
tarım ve gıda ürünlerindeki geleneksel üretim ve saklama bilgisini gelecek kuşaklara taşıyacak
girişimler ve işbirlikleri gibi alanların desteklenmesine devam edilecektir.

711. Veri temelli kırsal politika yaklaşımının güçlendirilmesine yönelik kırsal istatistikler idari
değişikliklerden etkilenmeyecek yöntemlerle hesaplanacak, kırsal alan tanımı revize edilecek, temel
nitelikteki kırsal verilerin kır-kent ve il/ilçe bazında yayımlanması ve köy envanterinin
güncellenmesi sağlanacaktır.

Proje konusu ile ilgili olarak Tarım, Hayvancılık, Bitkisel Üretim, Gıda Güvenilirliği, Kırsal
Kalkınma konularının yukarıda verilen Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı On Birinci
Kalkınma Planı’nda yer alması devletimizin konuya verdiği önemi göstermesi bakımından
önemlidir.

2014-2023 Batı Karadeniz Bölge Planı’nda “Bölgeye Genel Bakış” başlığı altında şu
ifadelere yer verilmiştir:

2013 yılı TÜİK verilerine göre Bartın ve Zonguldak illerinde kırsal nüfus kentsel nüfustan
fazladır. Mesafelerin kısa olması nedeniyle illerde kentsel ve kırsal alanlar bütünleşmiş bir yapı

123
sergilediğinden kentlerde çalışan nüfusun önemli bir kısmı kırsal alanlarda yaşamaktadır. Kentsel
nüfus ile kırsal nüfusun birbirine yakın olduğu bölgede, madencilikteki sıkıntılar ve buna bağlı
işsizlik dikkate alındığında, tarımsal faaliyetlerin desteklenmesi gerektiği görülmektedir. Tarımsal
verimliliğin arttırılması için organik tarım, seracılık, balıkçılık ve arıcılık gibi bölgenin iklimi,
toprak ve coğrafi yapısı gibi potansiyellerini değerlendirmeye yönelik en uygun alternatifin
seçilmesi, kırsal kalkınmanın desteklenmesi adına fayda sağlayacak eylemlerdir.

2014-2023 Batı Karadeniz Bölge Planı’nda “Kırsalda Kalkınmanın Sağlanması” ile ilgili
yer alan maddeler şu şekildedir:

• Küçük ve dağınık arazi yapısının tarıma elverişli hale getirilmesi

• Tarımsal faaliyetlerin geliştirilmesi

• Kırsal alanda tarım dışı ekonomik faaliyetlerin geliştirilmesi

• Fide- fidan üretimi, örtü altı ve organik tarım faaliyetlerinin geliştirilmesi

• Su ürünleri ve arıcılık faaliyetlerinin desteklenmesi

2014-2023 Batı Karadeniz Bölge Planı’nda yer alan bazı ifadeler şu şekildedir:

“Her üç Bölgede de öne çıkan alanlardan bir tanesi de orman ve ormancılıktır. Özellikle odun
dışı orman ürünleri her üç bölgede de üretilmekte ancak pazarlama ve markalaşma konusunda
sorunlar bulunmaktadır. Tıbbi ve aromatik bitkiler, kestane balı, polen, arı zehiri, arı sütü, propolis
gibi arıcılık ürünleri ve defne gibi ürünlerin pazarlaması Karadeniz adı altında yapılmalı ve yerli ve
yabancı pazarlarda rekabet üstünlüğü yakalanmalıdır.”

“Bölgede tarıma elverişli alanlar oldukça sınırlıdır. Kısıtlı alanlarda yapılan tarım ve hayvancılık
faaliyetleri küçük hacimli işletmeler boyutunda sürdürülmekte ve bölgeye yeterli ekonomik gelir
sağlamamaktadır. Madencilikteki sıkıntılar ve buna bağlı işsizlik dikkate alındığında, tarımsal
faaliyetlerin desteklenmesi gerektiği görülmektedir. Tarımsal verimliliğin arttırılması için, organik
tarım, seracılık, balıkçılık ve arıcılık gibi, bölgenin iklimi, toprak yapısı ve potansiyellerini
değerlendirmeye yönelik en uygun alternatifin seçilmesi, kırsal kalkınmanın desteklenmesi adına
fayda sağlayacak eylemlerdir.”

“Bölge, zengin florası ile arıcılık faaliyetleri için uygun koşullar sağlamaktadır. Hali hazırda
Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğünce Bartın, Karabük ve Ereğli’de bal ormanları
oluşturulmaktadır. Mevcut bal ormanlarının yanı sıra her sene 50 hektarlık bir alanda bal ormanı
çalışmasının yapılması kurumun faaliyetleri arasında yer almaktadır.

Zonguldak ili %52’lik orman örtüsü, 60 bin kovan varlığı ve 600 ton civarında bal üretimi ile
birçok ilden ileridir. Mevcut bitki örtüsü içerisinde bulunan defne, ıhlamur, böğürtlen, ormangülü,
meşe, akasya ve yoğun miktardaki kestane ağacının varlığı sayesinde üretilen balın Türkiye
genelinde üretilen ballar içerisinde antibiyotik ve antioksidan özelliği yönünden en değerli bal
olduğu tespit edilmiştir.31 Ana arı, arı sütü, polen, propolis üretimi ile Türkiye’de ilk defa 2013
yılında arı zehri üretiminin yapıldığı bölgede özellikle Devrek- Ereğli İlçeleri arasında yer alan
köyler ve Alaplı ilçesi arıcılık ve organik bal üretiminin en verimli yapılabileceği alanlardır. Arı

124
yetiştiricilerinin bilinçlendirilmesi için kurulmuş olan “Uygulamalı Eğitim Merkezi”nin bulunduğu
ilde herhangi bir bal dolum ve paketleme tesisinin olmaması ise önemli bir sorundur.

2014-2023 Batı Karadeniz Bölge Planı Analizler Raporu Eylem 18- Yöresel Ürünlerin
Markalaştırılması ve Ticarileştirilmesi İçin Strateji Geliştirilmesi ve Uygulanması başlığında
şu ifadelere yer verilmiştir:

Bölgede, geniş orman arazisine sahip olmak, el sanatları konusunda beceri, yüksek turizm
potansiyelini değerlendirmek amaçlı yöresel ürünler üretilmekte, başta turistler olmak üzere, bölge
ziyaretçilerine satış yapılmaktadır. Bu ürünler ayrıca tarihi ve kültürel değerleri temsil etmekte,
bölgenin temsil edildiği tanıtım platformlarında sergilenmektedir. Ülkemizde oldukça yaygın bir
problem olan yerel ürünlerin katma değer düşüklüğü ve bölgesel ekonomiye, istihdam ve sosyal
hayata katkı seviyesinin azlığı problemi TR81 Bölgesinde de hâkimdir. Yöresel ürünlerin bölge
dışında tanınması, bilinirliği düşüktür, özgünlük ve sürdürülebilirlik gibi hususlarda sorunlar
yaşanmaktadır. Yerel ürünler ve coğrafi işaretler çoğunlukla geleneksel sektörlerce ortaya konulan
ürün ve hizmetlerdir ve gelenekselleşmekten kaynaklanan tekdüzelik, değişim ve inovasyona
kapalılık nedeniyle, değişen piyasa koşullarına ayak uydurmakta zorlanmakta, rekabet etme
güçlerini yitirmekte, hatta bazı durumlarda katma değerinin aşırışekilde düşmesi nedeniyle yok
olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmaktadırlar.

TR81 Bölgesi için önerilen, turizm sektörünün bölge ekonomisine katkısının artırılması yönünde
de sinerji oluşturacak olan yöresel ürünlerin bölge ekonomisinin geliştirilmesi ve rekabet
gücününartırılması amacıyla ticarileştirilmesi ve/veya katma değerinin artırılmasına yönelik strateji
geliştirilmesidir. Bu süreç, yeni coğrafi işaret başvurularının ortaya çıkması ve yönetilmesi gibi
faaliyetleri de içerebilir.

9. ARI YETİŞTİRİCİLİĞİ HİBE VE DESTEKLERİ

Tarım ve hayvancılığın geliştirilmesi ve yeni kuşakların tarım ve hayvancılıkla uğraşmasını
teşvik etmek için devlet tarafından verilen hibe ve destekler, arıcılık sektörünü de kapsamaktadır.
Son dönemde ülkemizde iyi bir sektör haline gelen arı yetiştiriciliğinin devlet destekleri ile daha da
yaygınlaştırılması amaçlanmaktadır. Bu kapsamda hem Tarım ve Ormancılık Bakanlığıtarafından
hem de devlet bankaları tarafından arıcılık sektöründe faaliyet gösteren kişilere uygun faiz ve vade
seçenekleri ile kredi yahut hibe verilmektedir.

Üretim Desteği ülkemizde 2003 yılından itibaren arıcılığa destek verilmeye başlamıştır. 5488
sayılı Tarım Kanunu’na göre her yıl çıkarılan Kararname kapsamında üreticilere destek
verilmektedir. Üreticilere ilgili dönemlerde değişmekle birlikte ana arı, süzme bal ve aktif kovan
başına destekleme ödemesi yapılmıştır.

Bu kapsamda arı yetiştiricilerine; 2003 yılında 101 bin TL, 2004 yılında 1 milyon 168 bin TL,
2005 yılında 5 milyon 922 bin TL, 2006 yılında 17 milyon 285 bin TL, 2007 yılında 22 milyon 666
bin TL, 2008 yılında 22 milyon 785 bin TL, 2009 yılında 11 milyon 628 bin TL, 2010 yılında 21
milyon 986 bin TL, 2011 yılında 25 milyon 697 bin TL, 2012 yılında 34 milyon 568 bin TL, 2013
yılında 40 milyon 341 bin TL, 2014 yılında 45 milyon 887 bin TL, 2015 yılında 60 milyon 743 bin

125
TL, 2016 yılında 67 milyon 998 bin TL, 2017 yılında ise 68 milyon 318 bin TL destek ödemesi
yapılmıştır.

Ayrıca Bombus arısı satın alıp örtü altı yetiştiriciliğinde tozlanmada kullanan üreticilere 2005
yılından beri koloni başına ödeme yapılmaktadır. Söz konusu ödeme 2005 yılında koloni başına 30
TL, 2006, 2007, 2008, 2009 ve 2010 yıllarında 50 TL, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016 ve 2017
yılları için ise koloni başına 60 TL şeklindedir. Bu kapsamda üreticilere toplam olarak; 2010 yılında
1 milyon 775 bin TL, 2011 yılında 2 milyon 583 bin TL, 2012 yılında 4 milyon 224 bin TL, 2013
yılında 5 milyon 092 bin TL, 2014 yılında 6 milyon 175 bin TL, 2015 yılında 6 milyon 782 bin TL,
2016 yılında 8 milyon 006 bin TL, 2017 yılında ise 7 milyon 071 bin TL ödeme yapılmıştır.

Bu destekler arı üreticilerinin üretimi devam ettirebilmesi için gereklidir ve desteklerin günün
şartlarına göre artırılarak devam etmesi gerekmektedir.

İhracat Desteği Ülkemizin bal ihracatında diğer ülkelerle rekabet edebilmesi, iç piyasada fiyat
istikrarının sağlanması, üreticinin hak ettiği değeri elde edebilmesi bakımından ihracat teşvik primi
verilmektedir. İhracat için ödenecek bedel; ihracat iade miktarı, miktar barajı ve azami ödeme
oranları, ihraç edilen miktar ve ihracat değerleri dikkate alınarak yapılan bir hesaplamayla
belirlenmekte, ihracatçılara mahsup şeklinde ödenmektedir.

2013 yılına kadar dolar bazında belirlenen ihracat iade miktarı bu yıldan sonra TL şeklinde
belirlenmiştir. İhracat iade miktarı; 2001 yılında 67 dolar/ton, 2002 yılında 66 dolar/ ton, 2003-2012
yılları arasında 65 dolar/ton, 2013-2015 yıllarında 120 TL/ton, 2016-2017 yıllarında 130 TL/ton,
2018 yılında ise 160 TL/ton olarak belirlenmiştir.

Türkiye 2018 yılı 11 aylık verilere göre 5,9 milyon kilo, 23,6 milyon dolar değerinde bal ihraç
etmiştir. 2010/2018 yılları arasında ihracat miktar olarak yüzde 367,5 değer olarak ise yüzde 306,9
artış göstermiştir. İthalatımız ise yok denecek kadar azdır. (TZOB, 2019 İktisadi ve Zirai Rapor)

Arı üreticiliği ile uğraşan çiftçilere özel olarak verilen hibeleri; T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı
Arıcılık Desteği, Kalkınma Ajansları Arıcılık Destekleri, TKDK Arıcılık Projeleri Hibesi, Arıcılık
Genç Çiftçi Hibe Programı, KOSGEB Destekleri, Kovan ve Ana Arı Desteği şeklinde saymak
mümkündür.

9.1. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Arıcılık Destekleri

T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı; ilk defa arı üreticiliği ile uğraşacak kişilere özel olarak 5.000
TL’ye kadar hibe desteği vermektedir. Arıcılık sektörüne giren kişilerin; bakanlığa detaylı bir
faaliyet planı sunması şartıyla toplam masrafların %60’ı bakanlık tarafından karşılanır. Ancak her
ihtimalde verilecek olan hibenin miktarı 5.000 TL’yi geçmeyecektir.

T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı 2019 Yılı Arıcılık Desteklemeleri Başvurusu için gerekli şartlar;

1) Desteklemeden faydalanacak arıcılar, Arıcılık Kayıt Sistemine (AKS) kayıtlı ve

yetiştirici/üretici örgütüne üye olmalı, işletmesinde en az 30 arılı kovan bulunmalıdır. İşletmedeki
arılı kovan bilgi ve sayılarında AKS verileri esas alınır.

126
 2) Arıcılık işletmesi, en az 30 en fazla 1000 adet arılı kovan için desteklemeden yararlandırılır.

3) Arıcılar, desteğini almak istediği ve üyesi olduğu yetiştirici/üretici örgütüne başvuru tarihleri
içerisinde dilekçe ile başvurur.

4) Birlikler başvuru süresinin bitimini müteakip 10 gün içerisinde başvuran üyelerin listesini
il/ilçe müdürlüğüne iletir. Listelerdeki bilgilerin doğruluğundan birlikler sorumludur.

5) Destekleme başvurusu yapılan arılı kovanların AKS’deki kayıtları esas alınarak il/ilçe
müdürlükleri tarafından ilgili tarihlerde en az 2 personel tarafından arılıkta tespitleri yapılır. Tespit
sonucunda arılıkta tespit edilen arılı kovan sayısı, AKS’deki sayıdan fazla olması veya kovanların
plakalarının farklı olması durumunda AKS verileri esas alınır. Tespit edilen arılı kovan sayısı
AKS’deki sayıdan eksik olması durumunda, tespit sayısı esas alınır.

6) Gezginci arıcılık yapanların tespitleri, gezginci olarak gittikleri il/ilçe müdürlükleri tarafından
yapılır. Hazırlanan tespit tutanakları kayıtlı olduğu il müdürlüğüne gönderilir. Arı nakil ve
konaklama işlemlerini ilgili mevzuat hükümlerine göre yapmamış olan gezginci arıcıların tespit
işlemi yapılmaz.

7) İl/ilçe müdürlükleri tarafından tespitlerin bitimini müteakip AKS’ye veri girişi yapılarak
İcmal-1 hazırlanır. Hazırlanan İcmal-1 listesi ilgili tarihlerden itibaren 10 gün süre ile il/ilçe
müdürlüğünde askıya çıkarılır. Askı başlangıç ve bitimi tutanağa bağlanır.

8) İtirazlar, il/ilçe müdürlüklerine yapılır, askı süresi bitiminden itibaren 5 iş günü içerisinde
il/ilçe müdürlüklerince değerlendirilerek karara bağlanır. Askı süresince herhangi bir itiraz olmaz
ise icmaller kesinleşmiş kabul edilir.

9) Desteklemeye esas İcmal-2 listesi oluşturularak onaylanır, 5 iş günü içerisinde il müdürlüğüne

gönderilir.

10) İl müdürlükleri tarafından ilçelerden gelen İcmal-2’ler kontrol edilir. Ödemeye esas olmak
üzere İcmal-3 listesi onaylanarak 10 gün içerisinde HAYGEM’e gönderilir.

11) Destekleme ödemeleri arıcı birlikleri aracılığı ile üreticilerin hesaplarına aktarılır.

9.2. TKDK Arıcılık Projeleri Hibesi

Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK), müdürlüklerinin bulunduğu
bölgelerde arıcılık faaliyetlerine de destek vermektedir. Nitekim büyük ölçekli işletmelere verdiği
destek ile bilinen TKDK; arıcılık sektöründe ilk defa faaliyet göstermeye başlayacak olan kişilere
de %60 ve %70 civarında hibe desteği sağlamaktadır. TKDK, arıcılık ile uğraşan çiftçilere
masraflarıyla orantılı olmak üzere 100.000 Euro’ya kadar hibe verebilmektedir. Ancak bu
seviyelerdeki bir destekten yararlanabilmek için kusursuz bir üretim ve organizasyon planı
sunulması gereklidir.

127
 9.3. Genç Çiftçi Arıcılık Hibesi
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı; gençlerin tarımsal faaliyetlerde bulunması ve yeni projeler
geliştirmesi amacıyla 2019 yılından itibaren tarımsal hibe kredileri vermektedir. Nitekim gençler
için verilecek olan bu tarım kredisi, arı üreticiliğini de kapsamaktadır. Bu anlamda 18 ila 41 yaşları
arasında bulunan girişimci gençler, Bakanlığa sunacakları proje kapsamında 30.000 TL’ye kadar
hibe desteği alabilmektedir. Genç çiftçiler için verilen bu hibe desteğine her yılın Mart ila Nisan
ayları arasında T.C. Tarım ve Orman Bakanlığıweb sitesi üzerinden başvuru yapabilmektedir.

Arı yetiştiriciliği devlet desteği denildiği zaman ilk akla gelen bu teşvikten yararlanılması için bazı
şartların sağlanması gerekmektedir. Bu şartlar şu şekildedir:

 Başvuru sahibinin sigortalı bir yerde çalışmıyor olması ya da işyerinin olmaması

 Arıcılık yapılacak olan alanın belirlenmesi (Alan ya başvuru sahibine ait olmalı ya da
kiralanmış olmalıdır)
 Arıcılığın yapılacağı alana ikametin aldırılması ve burada kalınacağının taahhüt edilmesi
 Verilecek olan hibe kredi ile en az 40 kovan arı ve ilgili bakanlık tarafından belirlenen diğer
gerekli olan arıcılık malzemelerinin alınması
 Başvuru sahibinin 50’den fazla kovanının olmaması

Yukarıda bahsedilen şartlar incelendiğinde arı yetiştiriciliği devlet desteği almanın çok zor
olmadığı görülecektir. Arıcılık yapmak için gerekli olan şartlar, zorunlu tutulmuştur. Bunun yanı
sıra bu teşvik, bu alana yatırım yapacak olan yeni arıcıları desteklemektedir. Böylece istihdama
katkı yapılması da hedeflenmektedir. Bundan dolayı 50’den fazla kovanı olan kişiler, bu destekten
yararlanamazlar. Bunun yanı sıra verilecek olan destek ile sadece kovan ve arıcılık malzemeleri
alınabilmektedir. Yani bu kredinin farklı bir iş için kullanılması söz konusu değildir. Kredi ile
alınabilecek malzemelerden bazıları şu şekildedir:

 Kovan ve kovan parçaları

 Arı malzemeleri
 Arı oğulları
 Arıcılık kıyafetleri
 Arıcılık ilaçları
 Bal dinlendirme tankları
 Arı yemleri
 Körükler
 Diğer plastik malzemeler
 Bal süzme malzemeleri
 Bal mumu eritme malzemeleri

Buradaki malzemeler, arıcılığın yapılması için mutlak surette alınması gerekmektedir. İlgili
destek de bunu zorunlu tutmuştur.

Arı yetiştiriciliği devlet desteği için ilgili kişiler, bulundukları yerdeki İl Tarım ve Orman Tarım
Müdürlüğü’ne giderek ayrıntılı bilgi almalıdır. Daha sonra gerekli şartların sağlandığı anlaşılır ise

128
buradan verilecek olan internet adresi üzerinde başvuru yapılmalı ve daha sonra bunun çıktısı ile
yeniden il müdürlüğüne gelerek ilgili form teslim edilmelidir

9.4. Kovan ve Ana Arı Desteği

Arı üreticilerinin maddi sorunlarına çözüm bulmak ve üretimin devamlılığını sağlamak için
verilen hibelerden birisi de arılı kovan ve ana arı hibe desteğidir. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı
her sene duyurduğu tarife üzerinden hali hazırda arı kovanı ve ana arısı olan arıcılara destek
ödemesi yapıyor. 2019 yılı itibariyle her kovan başına 10 TL, ana arı başına 15 TL olmak üzere
Bakanlık tarafından çiftçilere kovan ve ana arı hibe desteği verilmektedir. Bu hibeden yararlanan
çiftçiler; aldıkları paralar ile arıların bakım ve beslenme masraflarını nispeten de olsa
karşılayabilirler.

9.5. Ziraat Bankası Arıcılık Kredileri

Ziraat Bankası’nın 1 yıl veya 18 aylık işletme kredisine başvuru yapabilmek için AKS (Arıcılık
Kayıt Sistemi)’ye kayıt belgesi ile başvurulmalıdır. Gerekli sorgu işlemleri yapıldıktan sonra eğer
uygunsa ipotek ve taşıt rehni alındıktan sonra kredi kullanılabilmektedir.

Devletin desteği ile iş yapan Tarım Kredi Kooperatifleri vasıtasıyla çok düşük faizli bir şekilde
arıcılık kredileri Ziraat Bankasıtarafından verilmektedir. Akbank, Şekerbank, Denizbank ve
Finansbank gibi bankalar da arıcıları desteklemek amaçlı kredi vermektedir. Tabi en uygun olanı ise
Ziraat Bankası vermektedir. Örneğin; 7 yıl süreli olarak 2 yıl geri ödemesiz olarak verilen
kredilerde 1,5 milyona kadar %50 faiz indirim uygulanmaktadır. Böyle yüksek meblağlarda devlet
tarafından düşük faiz uygulanması arıcılar için önemli bir kolaylık olmaktadır.

2019 Yılı Ziraat Bankasıarıcılık kredi şartları;

Yüz adet ve üzeri arılı kolonisi bulunan ve ana arı üretimi yapan işletmeler için; jeneratör, güneş
enerjisi sistemi, en az olmak üzere bin adet ana arı çiftleştirme kutusu, arıcı karavanı, boş ve arılı
kovan, bal süzme makinesi ve bombus arısı üretimi yapanlar için bina inşası gibi kredi destekleri
sağlamaktadır.

 T.C. vatandaşı olmak

 AKS – Çiftçi Kayıt Sistemi belgesi
 En az 50 arılı kovan bulunması
 Başvuru yaptığı tarih itibari ile daha önceki kredi borçlarından dolayı herhangi bir yasal
takibinin olmaması gerekmektedir.
 Başvuru yapacak kişinin kimlik aslı ve fotokopisi
 Çiftçi Kayıt Sistemi Belgesi
 Kredi karşılığında gösterilecek güvenceler ve belgeleri
 İşletmeyi teşvik eden kira sözleşmesi veya tapu kontratı
 Üç yıldır faaliyet gösterdiğini belgeleyen 3 yıllık güncel gelir belgesi

129
  Banka tarafından talep edilmiş olan ipotek ve kefillerin temin edilmesi ile birlikte temin
edilen kefillerin gelir durumu ve kredi notları da araştırılır.
 Düzenli gelir sahibi olduğuna dair gelir belgesi
 Devlete vergi borcunun bulunmadığını gösteren belge

Faiz oranları olarak; kredinin vadesi 12 aya kadar olması halinde uygulanacak olan faiz oranı
senelik %4 ve aylık olarak ise %0,33 olarak yapılmaktadır. Kredi süresinin 12 aydan daha uzun
olması halinde ise senelik faiz oranı %5 ve aylık olarak ise %0,41 olarak uygulanmaktadır.

9.6. AB Arıcılık Destekleri

Avrupa Birliği (AB), arıcılık sektörünü desteklemek için 2019 yılından itibaren 120 milyon avro
kaynak sağlayacağını ve yeni tedbirler alındığını açıklamıştır. Buna göre, önümüzdeki 3 yıl
boyunca arıcılık sektörüne toplam 120 milyon avro mali destek verilecek, mali destekle arıcılara
eğitim, yeni başlayanlara kredi ve araştırma gibi programlar finanse edilecektir.. Desteklenecek
arıcılık programları, üye ülkelerin ilgili kurumları tarafından belirlenecektir. Verilere göre, AB
ülkelerinde yaklaşık 600 bin arıcı bulunmaktadır.

9.7. KOSGEB Arıcılık Kredisi

Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı
(KOSGEB)tarafından verilen arıcılık kredilerinin şartlarını üretim ve istihdam oluşturmaktır.
KOSGEB tarafından verilen kredi hibe ya da faizsiz şeklindedir. Bunlardan yararlanılması için
öncelikle detaylı bir proje yapılması ve bununla kuruma başvurulması gerekmektedir. Kurumun
ilgili kurulları tarafından yapılacak olan değerlendirmede, başvuru kabul edilirse, kredi desteği
sağlanmaktadır. KOSGEB tarafından verilen arı yetiştiriciliği devlet desteği için başvuru
yapmadan önce mutlaka uygulamalı girişimcilik sertifikasının alınması germektedir. Daha sonra ise
verilen desteğin hangi alanları kapsadığının öğrenilmesi ve projenin buna göre yapılması da bir
diğer önemli şarttır. KOSGEB tarafından verilen krediler, genellikle üretim için kullanılan
malzemeleri kapsamaktadır. Arıcılıkla ilgili bütün malzemeleri kapsamadığı için kurumun internet
sitesinde bu konuda detaylı bilgi alınması faydalı olacaktır.

10. BARTIN’DA ARICILIĞIN GENÇLER İÇİN POTANSİYEL GEÇİM KAYNAĞI

OLABİLME İMKANLARI
Dünya işgücü piyasalarında karşılaşılan en önemli problemlerden biri de gençlerde (15-24 yaş)
görülen yüksek işsizlik oranlarıdır. Genelde ülkeler için genç işsizlik oranları genel işsizlik
oranlarından daha yüksektir. Bu durum, genç işsizliğinin ne kadar büyük bir problem olduğunun en
önemli göstergesidir. Genç işsizliği ile ilgili EUROSTAT verilerine göre 2012 yılı Temmuz
döneminde AB 27 genelinde genç işsizliği % 22,6 olarak gerçekleşmiştir. İspanya ve Yunanistan’da
genç işsizliği % 50’lerin dahi üzerine çıkmış durumdadır. Hırvatistan, Portekiz, İtalya, Slovakya ve
İrlanda’da ise genç işsizliği % 30’un üzerindedir. Bunun yanı sıra Almanya, Norveç, Avusturya,

130
Hollanda ve Japonya’da ise genç işsizliği önemli bir problem oluşturacak düzeyde olmayıp % 10’un
altında yer almaktadır.

Genç işsizlik sorunu ile ekonomik gelişmişlik düzeyi arasında doğrusal bir ilişki söz konusu
değildir. Kıta Avrupası ülkelerinde işsizlik sorununun en çok genç nüfusu etkilediği, genç işsizliği
ile gelişmişlik düzeyi arasında bu yönlü bir ilişkinin olmadığının en büyük göstergesidir. Ancak
genç işsizliğinin nedeni bakımından bir farklılık söz konusu olmaktadır. Gelişmiş ülkelerde genç
işsizliğinin nedeni daha çok nüfusun demografik dağılımı ve gelişimi ile ilgili olurken, gelişmekte
olan ülkelerde yeterli iş imkânlarının oluşturulamaması ve eğitim düzeyinin yetersizliği genç
işsizliğinin nedenleri olarak öne çıkmaktadır.

İşgücü piyasası açısından gençler birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de dezavantajlı konumda
yer almaktadırlar. Gençler arasında istihdam ve işgücüne katılma oranlarının diğer yaş gruplarına
göre düşük, işsizlik oranının ise yüksek olduğu gözlemlenmektedir

“Okuldan henüz mezun olmuş, yeni iş arayanların deneyimsizlikleri, uygun iş bulmalarının süre
alması, lise mezunlarının mesleki formasyonlarının eksik olması, üniversiteden yeni mezun
olanların ücret beklentilerinin yüksek olması gibi faktörler” genç işsizliğinin yüksek olmasını
etkileyen unsurlar olarak ifade edilebilmektedir

Toplumsal ve ekonomik nedenlerle tarımsal alanda yaşanan çözülme ve köyden kente göç
olgusu işsizliğin artmasında önemli faktörlerden bir diğerini oluşturmaktadır. Tarımda çalışanların
hem oransal hem mutlak olarak azalması, tarım dışı sektörlere yönelik genç işgücü arzının
artmasına yol açacak özelliklerdir. Tarımdan yaşanan göç, özellikle eğitimsiz işgücünde işsizliğin
artmasında önemli bir etken olabilmektedir.

Çalışmak bireyin kendini ifade etmesini ve sosyal hayata katılımını sağlayan en önemli
araçlardan birini oluşturmaktadır. Bireyler üretim sürecine katılırken bir taraftan toplum için değer
yaratmakta, diğer taraftan toplumsal refahın artmasına katkıda bulunmaktadırlar. İşsizlik ise bu ve
buna benzer fırsatların yoksunluğu anlamını taşımaktadır. İşsizliğin gençler ve toplum üzerinde
ortaya çıkarmış olduğu sonuçlar genel işsizliğin ortaya çıkardığı sorunlarla benzerlik göstermekle
birlikte etkileri bakımından daha yıkıcı olabilmektedir. İşsizlik, üretim faktörleri arasında yer alan
insan emeğinden ve dolayısıyla insanın üretkenliğinden yararlanılamaması, toplumsal refah kaybı
ve insanın kendini ifade etme biçimlerinden biri olan çalışma hayatından uzaklaşması gibi birçok
olumsuzluğu bünyesinde barındırmaktadır.

Genç istihdamının sağlanması anlamında üç ana yöntemden bahsedilebilir. Bunlardan ilki kamu
istihdamının gençlere yönelik olarak artırılması, ikincisi özel sektörde gençlerin istihdamının
sağlanması adına düzenlemelerin tasarlanması ve üçüncüsü gençlerin kendi işlerini kurmaları ve
girişimciliğe yönlendirilmesinin sağlanmasıdır. Sorunun çözümü noktasında boyu öğrenme
sisteminin yaygınlaştırılmasıdır. Bu sistem, bireyin kariyer sürecinde kendi beceri ve vasıflarını
geliştirme ve biçimlendirme olanağına doğrudan sahip olmasına olanak sağlamaktadır.(İŞKUR,
İstihdam, 2012)

Ülkemiz açısından değerlendirildiğinde, sahip olunan genç nüfus kendi içerisinde barındırdığı
enerji ile büyük bir fırsattır. Ancak, dünya için geçerli olan söz konusu engeller ve sorunlar

131
ülkemizde de ağırlığını hissettirmekte olduğundan, mevcut potansiyelin doğru yönlendirilmesi
konusu ülkemiz açısından güncelliğini ve önemini korumaktadır. Başka bir deyişle, ekonomik ve
sosyal gelişmenin bugünün ötesine taşınmasının, yani rekabet gücü yüksek, üretken, bilgi temelli,
genç ve dinamik bir ekonominin ve ahenkli bir toplumun hedeflendiği ve Avrupa Birliği
müzakerelerinin devam ettiği günümüzde, nitelikli ve özgüveni yüksek genç insan kaynağına her
zamankinden daha fazla ihtiyaç duyulmaktadır. Bu açıdan genç istihdamı, genel işsizlik sorunu gibi,
etraflıca ele alınması, uzun vadeli politika ve stratejilerle çözülmesi gereken bir sorundur. Gençlerle
ilgili atılacak adımların tümü, tek yanlı politika ve uygulamalardan kaçınan, kamunun, özel
sektörün ve sosyal tarafların çok taraflı katılımını ve işbirliğini içerir nitelikte olmak durumundadır.

Gençlere memurluğun değil, ticaret, sanayi, üretim, yenilik yapma ve ürün geliştirmenin
gerekliliği belirtilerek, "İstihdam ve ticari hayata hazır bir şekilde yetiştirilip piyasada etkin
olmalarını sağlayıcı, mesleki eğitim, girişimcilik ve piyasa tecrübelerini okul sınıflarında okurken
edinecekleri çeşitli uygulamalı eğitim programlarına yönlendirilmeleri sağlanmalıdır. Bu amaç
doğrultusunda sanayi ve ticaret odaları ve birlikleriyle beraber eğitim ve istihdam planlarının
yapılması kaçınılmaz olarak görülmektedir. Ayrıca ticarete atılıp iş kurmak isteyen gençlerin de
maddi olarak desteklenmesi, manevi olarak da cesaretlendirilmelerinin çok önemli bir yöntem
olabileceğini belirtmek faydalı olacaktır. (Taş Y, Küçükoğlu M, Demirdöğmez M, 2018)

Bartın’da öncü arıcılarla gerçekleştirilen anket sonuçlarına göre; yörede arıcılık yapan insanların
çoğunluğunu 36-45 yaş aralığındaki kişiler oluşturmaktadır.18-25 yaş aralığındaki genç kesim ise
arıcılık mesleğini çok tercih etmemektedir.

Şekil 38: Bartın İlinde Arıcılık Yapanların Yaş Gruplarına Göre Dağılımı
Yörede arıcılık yapanların %17,8’i 20 senedir, %15,6’sı ise 10 senedir bu işi yapmaktadır.
Arıcılıkta 50. senesini tamamlayanların oranı ise %2,2’dir.

132
 Kaç Yaşınızdan Beri Arıcılık Yapıyorsunuz?

20,0%

15,0%

10,0%

5,0%

0,0%

Şekil 39: Bartın İlinde Arıcılık Yapma Süreleri

Arıcılık, bir tarım ülkesi olan ve nüfusunun yaklaşık yarısı köylerde yaşayan ülkemiz için ayrı
bir önem arz eder. Toprağı olmayan veya az topraklı, orman içi ve kenarı köylerde yaşayan
vatandaşlara en kolay iş ve kazanç sağlamanın yolu arıcılıktan geçmektedir. Çünkü arıcılık; toprağa
bağımlı değildir, başlangıç için fazla sermayeye ihtiyaç duyulmadan bay-bayan, genç-yaşlı,
eğitimli-eğitimsiz toplumun her bireyi tarafından yapılabilir ve bir yıl gibi kısa bir süre içinde gelir
getirmeye başlar. Bu özellikleri ve tarımda en ucuz istihdamı sağlaması nedeniyle arıcılık
günümüzün en önemli tarımsal faaliyetleri içinde yer almaktadır.

Ülkemizde arıcılık yapanların sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Ancak, arıcılığa doğru bir şekilde
başlamak arıcılığın birinci önemli kuralıdır. Arıcılığa yeni başlayan bir kişi, birinci yılda 5-10
arasında koloniye sahip olmalı ve tecrübeli bir arıcı ile birlikte çalışarak birinci yılını bilgi ve
tecrübe kazanma yılı olarak geçirmelidir. Bilgi ve tecrübe sahibi olunmadan daha fazla sayıda
kolonilerle çalışmak doğru değildir. Arı satın almanın en iyi zamanı erken ilkbahardır. Arı,
ilkbaharda arı ve oğul satan mahalli arıcılardan sağlanabileceği gibi yine arı satan özel veya kamu
kurumlarından da sağlanabilir. Arı veya arılı kovan (koloni) satın alınırken dikkat edilmesi gereken
en kritik nokta arıların hastalıksız olmasıdır. Bunun yanında kovanların, standart Langstroth
kovanışeklinde yaptırılması veya satın alınması tavsiye edilir. Birinci yılda az sayıdaki kolonilerle
belli bir bilgi ve tecrübe kazanıldıktan sonra ilerki yıllarda kovan sayısı artırılmalıdır. Arıcılıktan
belli bir kazanç elde edilebilmesi için en az 50-60 koloniye sahip olunması gerekmektedir.
(HAYGEM)

Bartın ili arı yetiştiriciliği konusunda büyük bir potansiyele sahip olmakla birlikte gençlerin bu
konuda yeterli ilgiyi göstermediği görülmektedir. Bunda arıcılıkla uğraşanların büyük bölümünün
bu işi bir ek gelir ve hobi olarak yapıyor olması etkilidir. Bartın’da genç bireylerin arıcılık
konusuna nasıl yaklaştığının araştırılması ve bu konuda farkındalık çalışmalarının yapılması
önemlidir. Bu çerçevede Bartın’da arıcılığın gençler için potansiyel geçim kaynağı olarak görülmesi
için eş zamanlı pekçok çalışma yapmak mümkündür

 Bartın ilinde yaşayan 18-25 yaş arası gençlerin arı yetiştiriciliği konusundaki algı ve
beklentilerini almaya yönelik bir saha araştırması yapılmalıdır.

133
 “Bartın Bal Akademisi” şeklinde bir eğitim programı başlatılmalıdır. Program teorik eğitim
yanında öncü arıcılarla uygulamalı eğitimleri de kapsamalıdır.

 Bartın ve çevresindeki gençlere yönelik “Girişimci Arıcılık” konusunda aylık bilgilendirme

toplantıları yapılmalıdır. Bu çalışmalarda girişimciliğin önemi ve avantajlarından bahsedilmelidir.

 Bartın Kestane Balı üretimi ve önemi konusunda afişler hazırlanarak, kamu ve özel sektörle
işbirliği ile genç bireylerin görebileceği her alana (kafeler, eğitim kurumları, üniversite, toplu
taşıma araçları vb) asılmalıdır.

 Bartın Kestane Balı konulu, 18-40 yaş arası bireylerin katılabileceği bir fotoğraf yarışması
düzenlenmeli, arıcılar, arılıklar, kestane ormanları, bal satışı, bal emeği gibi içerikleri bulunan
fotoğraflar çekilmesi için gençler teşvik edilmelidir. Sonrasında Bartın Kestane Balı konusunda bir
fotoğraf sergisi düzenlenerek, gençlerin bu sergiyi ziyaret etmesi sağlanmalıdır.

 Bartın Üniversitesi’nde “Bartın’da Bal ve İstihdam İmkânları” konulu konferanslar

gerçekleştirilmelidir.

 Bartın Kestane Balı için devlet ve kamu teşvikleri ile hibeler konusunda bilgilendirme çalışmaları
yapılmalı, bu konuda Bartın Arı Yetiştiricileri Birliği tarafından yerel ve ulusal medya kuruluşlarına
yönelik motive edici basın bültenleri hazırlanmalıdır.

 Coğrafi işaret başvuru süreçlerinde logo, markalaşma, tanınırlık konusunda gerçekleştirilen bütün
çalışmalara gençler de dahil edilmeli, sahiplenmeleri sağlanmalıdır.

 Kooperatifleşme sürecinde gençler de bilgilendirme süreçlerine dâhil edilmelidir.

11. BARTIN KESTANE BALI COĞRAFİ İŞARET ALINMASI SÜRECİ

Hacettepe Üniversitesi’nde gerçekleştirilen mikroskobik analizler sonucunda, Bartın ili ve
çevresinden toplanan balların mikroskobik incelenmesi sonucu Kestane ağırlıklı olduğu tespit
edilmiştir.

Prolin, diastaz ve elektriksel iletkenlik analizleri Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Gıda
Analizleri Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde yapılmıştır. Analizi yapılan ballar incelendiğinde
tüm balların diastaz açısından, Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği’ne (Tebliği No:2012/58) uygun
olduğu görülmektedir. Bal tebliğinde kestane ballarının diastaz sayısının 8’in üzerinde olması
istenmektedir; ballar bu kritere uygundur. Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği’ne (Tebliği No:2012/58)
göre belirtilen kestane ballarının prolin değerinin minimum 300 mg/kg olması gerekmektedir.
Yapılan analizler değerlendirildiğinde; prolin bakımından elde edilen sonuçların Türk Gıda Kodeksi
Bal Tebliği’ne (Tebliği No:2012/58) uygun olduğu görülmüştür.

Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği (Tebliği No:2012/58) iletkenlik analiz kriterlerine göre
numunelerin kriterlere uygun olduğu görülmüştür. Ayrıca iletkenlik değerleri 2,00 (mS/cm)
üzerinde olan numunelerde kestane saflık oranlarının yüksek olduğu söylenebilir. Bartın ili ve
çevresinden toplanan balları mikroskobik incelemesine göre Kestane balı olduğu tespit edilmiştir.

134
 Bartın ili ve çevresinin ballarının yapılacak coğrafi işaret başvurusu, senaryolar tamamen kestane
balı üzerinden kurulmalıdır. Coğrafi işaret ve markalaşma çalışmalarında Bartın İl Tarım ve Orman
Müdürlüğü ile Bartın İli Arı Yetiştiricileri Birliği’nin sürecin içerisinde yer alması son derece
önemlidir. Bartın İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, konuyla ilgili projelendirme, bilinçlendirme ve
bilgilendirme çalışmaları yapmaktadır.

Başvuru Yapan:

6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 36 ncı maddesinde sayıldığı üzere, üretici grupları, ürün
veya ürünün kaynaklandığı coğrafi alanla ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu
niteliğindeki meslek kuruluşları, ürünle ilgili olarak kamu yararına çalışan veya üyelerinin
ekonomik çıkarlarını korumaya yetkili dernekler, vakıflar ve kooperatifler veya ürünün tek bir
üreticisi varsa, bu durumu ispat etmesi şartıyla ilgili üretici başvuru yapma hakkına sahiptir.
Başvuru sahibi 37 nci maddeye göre bu gruplardan hangisine dâhil olduğunu belirtmeli, gerekiyorsa
bu durumu kanıtlar belge ibraz etmelidir. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 36 ncı maddesiyle
“üretici”, “tarım ürünlerini, gıda maddelerini, gıda maddelerini, madenleri, el sanatları ve sanayi
ürünlerini üreten veya işleten yahut tedarik zincirinde yer alarak ürünün tescile konu özelliklerini
etkileyen bir işlem yapan kişiler” ayrıca “üretici grupları”, “kanuni oluşumuna veya bileşimine
bakılmaksızın aynı ürünün üreticilerinden oluşan birlikler” şeklinde tanımlanmıştır.

Coğrafi İşaretin Adı:

6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 34 üncü maddesinde tanımlandığı üzere coğrafi işaret,
belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından kökenin bulunduğu yöre, alan, bölge
veya ülke ile özdeşleşmiş ürünü gösteren işarettir. Bu tanımdan hareketle başvuruya konu ürünü
gösteren coğrafi işaretin yöreyle özdeşleşmiş olması gerekmektedir. Bu kapsamda başvuru ekinde,
başvuruya konu adın yöre ile özdeşleştiğini ve sonradan uydurulmuş/geliştirilmiş bir ad olmadığını,
başvuru tarihinden çok daha önce bilindiğini kanıtlar nitelikteki belgelerin ibraz edilmesi
gerekmektedir. Uygulamada sıklıkla karşılaşıldığı üzere coğrafi işaret başvurusu yapıldığına veya
başvuru hazırlığı içinde olunduğuna dair haberler bu koşulu yerine getirmemektedir. Ayrıca ibraz
edilecek belgelerde coğrafi işaretin adının ne olduğu konusunda çelişki bulunmamasına dikkat
edilmeli, böyle bir durumla karşılaşılması halinde daha detaylı çalışma yapılması gerekmektedir.
Öte yandan 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 34 üncü maddesinde yer alan tanımlara uygun
olmayan adlar, ürünlerin öz adı olmuş adlar, ürünün gerçek kaynağı konusunda halkı yanıltabilecek
olan bitki tür ve çeşitleri, hayvan ırkları veya benzeri adlar, kamu düzenine aykırı atlar, tescilli veya
başvuru yapılmış bir coğrafi işaret ile tamamen veya kısmen eş sesli olan ve tüketiciyi
yanıltabilecek adlar coğrafi işaret olarak tescil edilemez. Yabancı ülke kaynaklı başvurunun kendi
ülkesinde korunmaması, korunmasının sona ermiş olması veya kullanılmaması halinde başvuru
tescil edilemez.

Ürün Grubu:

6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 37 nci maddesinde belirtilen ve aynı Kanunun 44 üncü ve
45 inci maddeleriyle belirlenmiş tescilden doğan hakkın kapsamını genişletici şekilde
kullanılamayan ürün grupları; 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun Uygulama Yönetmeliğinde
belirtilmiştir. Ayrıca 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 34 üncü maddesinde yer alan tanımlar

135
kapsamında ürünlerin “üretim, işleme ve diğer işlemler”e ilişkin süreçlerinin bulunması gerekir. Bu
kapsamda belirli yörelere atfedilen halkoyunları, türküler vb. unsurların coğrafi işaret olarak tescili
mümkün değildir.

Coğrafi İşaret Logo / Etiket / Hologram vb. Örneği:

Uygulamada, özellikle coğrafi işaretli ürünü pazarda daha dikkat çekici hale getirmek amacıyla
tescili talep edilen coğrafi işaretin standart karakterlerde yazılmış bir kelime unsurundan ibaret
olmaması, kelime unsurunun yanı sıra şekli unsur da içermesi ya da, etiket, logo, hologram vb.
kullanılması hallerinde ilgili ürünlerde kullanılacak görselin, coğrafi işaret başvuru formunda ilgili
başlık altında 7x7 cm boyutlarında ve baskı kalitesi iyi olacak şekilde ifade edilmelidir.

Coğrafi işaretin Türü:

6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 34 üncü maddesi uyarınca coğrafi işaretler “menşe adı”
ve “mahreç işareti” olarak ikiye ayrılır. Sınırları belirlenmiş bir coğrafi alandan kaynaklanan bir
ürün, tüm veya esas özellikleri itibarıyla bu coğrafi alana ait doğal ve beşeri unsurlardan
kaynaklanıyorsa bu durumdaki coğrafi işaretlere “menşe adı” denir. Söz konusu ürün eğer belirgin
bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibarıyla bu coğrafi alan ile özdeşleşmişse ve üretimi,
işlenmesi ve diğer işlemlerinden en az birinin belirlenmiş coğrafi alanda gerçekleşmesi gerekiyorsa
bu durumdaki coğrafi işaretlere de “mahreç işareti” denir. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun
34 üncü maddesinde bulunan coğrafi işaret tanımına uyan ürünleri belirtmek için geleneksel olarak
kullanılan ve günlük dilde yerleşmiş ifadeler coğrafi bir yer adı içermese dahi menşe adı veya
mahreç işareti olabilir. Yukarıda belirtilen açıklamalar kapsamında “menşe adı” veya “mahreç
işareti” olarak yapılmış başvurunun ilgili tanımlara uygunluğunu kanıtlayan bilgiler başvuru ekinde
ayrıca ibraz edilmelidir.

Başvurunun Menşei:

Başvurunun kaynaklandığı ülke ve ayrıca 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun Uygulanmasına
Dair Yönetmelikte 35 inci maddede belirtildiği üzere yabancı ülke kaynaklı başvurularda coğrafi
işarete konu ibarenin Latin alfabesi dışındaki harfleri içermesi halinde, bunların Latin alfabesindeki
karşılığı ve varsa Türkçe çevirisi ilgili başlık altında belirtilmelidir. Kullanım Biçimi: 6769 sayılı
Sınai Mülkiyet Kanununun 37 nci maddesi uyarınca coğrafi işaretin kullanım biçimi ve varsa
etiketleme ve ambalajlama usullerini açıklayan bilgiler başvuru formunda yer almalıdır. Coğrafi
Sınır: 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 37 nci maddesi uyarınca başvurunun kaynaklandığı ve
ürüne ayırt edici özelliklerini veren coğrafi alanın sınırları açıkça tanımlanmalı ve bunu destekleyen
belgeler ayrıca ibraz edilmelidir.

Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri:

6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 37 inci maddesi uyarınca ürünün tanımı, ürünün ve
gerekiyorsa hammaddesinin fiziksel, kimyasal, mikrobiyolojik, duyusal ve benzeri özelliklerini
açıklayıcı teknik bilgiler başvuru formunda belirtilmeli, bu bilgilere dayanak teşkil eden bilimsel
çalışmalar ve ilgili diğer belgeler form ekinde ibraz edilmelidir.

136
 Üretim Metodu:

6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 37 nci maddesi uyarınca ürünün üretim metoduna ve
varsa söz konusu ürüne özelliğini veren yerel üretim teknikleri ile usul ve adetlere ilişkin bilgiler
başvuru formunda sunulmalı ve bu bilgilere dayanak teşkil eden bilimsel çalışmalar ve ilgili diğer
belgeler form ekinde ibraz edilmelidir. Bu başlık altında başvuruya konu ürünün genel üretim
metodundan ziyade ürüne ayırt edici özellik kazandıran tekniklere vurgu yapılmalıdır.

Coğrafi İşaretin Türü Mahreç İşareti ise Belirtilen Coğrafi Sınırda Gerçekleşmesi Gereken
Üretim, İşleme ve Diğer İşlemler:

Bu kısım sadece mahreç işareti için yapılan başvurularda doldurulmalıdır. 6769 sayılı Sınai
Mülkiyet Kanununun 34 üncü maddesinde yer alan mahreç işareti tanımındaki “üretimi, işlenmesi
ve diğer işlemlerinden en az birinin belirlenmiş coğrafi alan sınırları içinde yapılan ürün” koşulu
kapsamında, hangi aşamanın söz konusu coğrafi sınır içinde gerçekleştiği gerekçeleriyle birlikte
açıkça ortaya konulmalıdır.

Denetleme:

6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 49 uncu maddesi hükümlerine uygun olarak denetleme
sistemi oluşturulması ve bu sistemin ayrıntılı olarak bu başlık altında belirtilmesi gerekmektedir.
Başvuru yapan, denetim işleminin yerine getirilebilmesi amacıyla konuda uzman kurum ve
kuruluşlardan müteşekkil bir denetim mercii oluşturmakla ve denetimin usulüne uygun biçimde
yerine getirilmesiyle görevlidir. Denetimde görev üstlenileceğine dair taahhüt içeren resmi
nitelikteki taahhütnameler, denetim merciinde yer alacak kurum ve kuruluşların her birinden temin
edilerek başvuru ekinde sunulmalıdır. Denetim merciinde yer alan kurum ve kuruluşlar, uzmanlık
alanları itibarıyla denetimin farklı aşamalarında incelemelerini yapacaklarsa bu durum
belirtilmelidir. Başvurunun coğrafi sınır, ürünün tanımı ve ayırt edici özellikleri, üretim metodu ile
mahreç işaretleri için geçerli olan “coğrafi sınır içerisinde gerçekleşmesi gereken üretim, işleme ve
diğer işlemler”e ilişkin kısımlarının açık ve kapsamlı hazırlanması, denetim işleminin etkin bir
şekilde yapılmasını ve dolayısıyla coğrafi işaret korumasının amacına ulaşmasını sağlayacaktır.

12. KOOPERATİFLEŞME
Kooperatiflerin esas amacı; yeteri derecede iktisadi güce sahip olmayan gerçek kişilerin meslek
ve geçimlerine ait ihtiyaçlarını karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle rasyonel bir şekilde
ve ekonomik olarak karşılamak ve temin etmektir. Tarımsal Kalkınma, Sulama ve Su ürünleri
kooperatiflerinin kuruluş işlemleri Tarım ve Orman Bakanığı’nın 08.04.2004 tarihli ve 246 sayılı
onayı ile yürürlüğe giren tarımsal amaçlı kooperatif kuruluşişlem ve görev talimatı gereği, Bakanlık
İl Müdürlüklerince yürütülmekte olup, pancar ekicileri kooperatifleri ile konu bazında kooperatif
üst kuruluşlarının kuruluşları ise T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı’nca yapılmaktadır.

T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın görev alanında bulunan ve 1163 Sayılı Kooperatifler
Kanunu’na göre kuruluşları yapılan tarımsal amaçlı kooperatifler tüzel kişiliklerdir.

Türlerine göre tarımsal amaçlı kooperatifler:

137
 1-Tarımsal Kalkınma Kooperatifi

2-Sulama Kooperatifi

3-Su Ürünleri Kooperatifi

4-Pancar Ekicileri Kooperatifi’dir.

Tarımsal amaçlı bu kooperatifler, amacı ve çalışma konularında yer alan faaliyetleri

gerçekleştirmek üzere köy, belde ve ilçe merkezi gibi kırsal alan özelliğini taşıyan yerleşim
birimlerinde kurulabilmektedir.

13. SONUÇ:
Ballı bitkilerin tespiti TUBİVES veri kaynaklarından faydalanılarak çıkartılmış olup, Bartın ili
ve çevresinde yapılan floristik çalışmalar taranmıştır. Yapılan tarama sonucunda Bartın ilinde
mevcut bitki çeşitliliği ortaya çıkarılmıştır. Oluşturulan floristik listede mevcut bal potansiyeli olan
bitki türleri tespit edilmiştir. Tespit edilen koordinatlar harita üzerine işlenmiş ve ballı bitkilerin
dağılım haritası oluşturulmuştur.

Buna göre yörede 852 adet bitki taksonu mevcut olup bunlardan 202 tanesi ballı bitki (nektar
üretim potansiyeline sahip) olan türlerdir. Tespit edilen bitki türlerinden 20 tanesi ise salgı balı
kaynağı olabilecek bitkiler olarak tespit edilmiştir.

Hacettepe Üniversitesi’nde gerçekleştirilen mikroskobik analizler sonucunda, incelenen bal

örneklerinin bitkisel kaynakları polen analizleri sayesinde belirlenmiş ve Bartın ili’nde ballara
kaynak oluşturan bitkiler tespit edilmiştir. Bu sonuçlar yörenin hem floristik yapısı hem de ballı
bitkileri hakkında bilgi vermektedir. Bartın ili ve çevresinden toplanan balların mikroskobik
incelenmesi sonucu Kestane ağırlıklı olduğu tespit edilmiştir. Bartın ili ve çevresinde kestane
ağaçlarının dağılım gösterdiği lokasyonların koordinatları alınarak harita üzerine işaretlenmiş ve bu
alanlar potansiyel bal üretim alanları olarak belirlenmiştir

Merkezden toplanan 18 adet bal örneğinin melisopalinolojik analizleri sırasında, 22 familyaya ait
34 bitki taksonunun polenlerine rastlanılmıştır. Merkezde; kestane poleni için dominantlık oranı
%90’ın üzerindedir. Amasra ilçesinden toplanan 12 adet bal örneğinin melisopalinolojik analizleri
sırasında, 22 familyaya ait 27 bitki taksonunun polenlerine rastlanılmıştır. Amasra’da kestane
poleni için dominantlık oranı % 90’ın üzerindedir. Kurucaşile ilçesinden toplanan 11 adet bal
örneğinin melisopalinolojik analizleri sırasında, 17 familyaya ait 22 bitki taksonunun polenlerine
rastlanılmıştır. Kurucaşile’de; kestane poleni için dominantlık oranı %90’ın üzerindedir. Ulus
ilçesinden toplanan 9 adet bal örneğinin melisopalinolojik analizleri sırasında, 19 familyaya ait 27
bitki taksonunun polenlerine rastlanılmıştır. Ulus’ta kestane poleni için dominantlık oranı %90’ın
üzerindedir.

Prolin, diastaz ve elektriksel iletkenlik analizleri Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Gıda
Analizleri Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde yapılmıştır.

138
 Analizi yapılan ballar incelendiğinde tüm balların diastaz açısından, Türk Gıda Kodeksi Bal
Tebliği’ne (Tebliği No:2012/58) uygun olduğu görülmektedir. Bal tebliğinde kestane ballarının
diastaz sayısının 8’in üzerinde olması istenmektedir. Ballar bu kritere uygundur.

Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği’ne (Tebliği No:2012/58) göre belirtilen kestane ballarının prolin
değerinin minimum 300 mg/kg olması gerekmektedir. Yapılan analizler değerlendirildiğinde; prolin
değeri 487,03 mg/kg ile 1126,95 mg/kg arasında değiştiği tespit edilmiştir. Prolin bakımından elde
edilen sonuçların Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği’ne (Tebliği No:2012/58) uygun olduğu
görülmüştür.

Bununla beraber kestane balı yoğun bölgelerdeki ballarda elektrik iletkenliğinin 2 mS/cm’nin
üstünde olduğu görülmüştür. 2, 4, 11,13, 26, 28 nolu bal numuneleri incelendiğinde kestane
oranının seconder düzeyde olduğu görülmektedir.

İletkenlik değerleri 2,00 (mS/cm) üzerinde olan numunelerde kestane saflık oranlarının yüksek
olduğu söylenebilir. Bartın ili ve çevresinden toplanan balların mikroskobik incelemesine göre
Kestane balı olduğu tespit edilmiştir. Bartın ili ve çevresinin ballarının yapılacak coğrafi işaret
başvurusu, senaryolar tamamen kestane balı üzerinden kurulmalıdır.

Merkez’den toplanılan 18 örneğin, 14 tanesinin kestane balı olduğu, 4 tanesinin (2,4,11 ve 13

nolu örnekler) ise kestane ağırlıklı karışık çiçek balı olduğu tespit edilmiştir. Ulus’dan toplanılan 9
örneğin 7 tanesinin kestane balı, 2 tanesinin ise (26 ve 28 nolu örnekler) kestane ağırlıklı karışık
çiçek balı olduğu tespit edilmiştir. 22 nolu numune balı incelendiğinde “Çiçek Balı” olduğu
görülmüştür. Çiçek balıaçısından arıcının balı Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği’ne (Tebliği
No:2012/58) uygundur.

8,11,12,15,19,24,26,28,30,34,40,41,42,43,48 nolu ballarda ormangülü bitkisinin içinde

bulunduğu Ericaceae familyasına ait polenlere eser miktarlarda rastlanılmıştır.

Bartın ili ve çevresinden toplanan balları mikroskobik incelemesine göre Kestane balı ağırlıklı
olduğu görülmüştür. Bartın ili ve çevresinin ballarının yapılacak coğrafi işaret başvurusu,
senaryolar tamamen kestane balı üzerinden kurulmalıdır.

Yapılan çalışma sonucunda; arıcıların hem üretim hem de pazarlama sırasında yaşadığı sorunlar
ortaya çıkarılmıştır. Üretim sırasında yaşanılan sorunlar Türkiye genelinde çoğu arıcının
yaşadığısorunlarla aynıdır. Ancak pazarlama sırasında yaşanılan sorunların çoğu, yöreye ait bal için
coğrafi işaret tescili alınması durumunda ortadan kalkabilecek durumdadır. Bu kapsamda
çalışmaların başlatılması ve coğrafi işaret tescil başvurusunun yapılması gerekmektedir. Böylelikle
tescil alınması durumunda yörede üretilen balların; Bartın Balı (Bartın Kestane Balı) adı altında
pazarlanması daha kolay olacak ve her sene de denetimi sağlanabilecektir.

Öncü arı üreticileri ile gerçekleştirilen araştırmaya göre yörede arıcılık yapan insanların
çoğunluğunu 36-45 yaş aralığındaki kişiler oluşturmaktadır.18-25 yaş aralığındaki genç kesim
arıcılık mesleğini tercih etmemektedir. Gençlerin arı yetiştiriciliğine teşviki için bilgilendirme
çalışmaları yapılmalı, verilen hibe ve destekler anlatılmalı, örnek uygulamalar gösterilmeli ve
üretim tesisleri kurulmalıdır.

139
 Sonuç olarak; Bartın ili ve çevresinden toplanan balları mikroskobik incelemesine göre Kestane
balı olduğu tespit edilmiştir. Coğrafik işaret başvurusu kestane balı üzerinden yapılmalı ve “Bartın
Kestane Balı” olarak lanse edilmelidir. Her yapılan üretimden analiz edilerek balın aynı
özelliklerini koruduğu ve yapısının bozulmadan devam ettiği vurgulanmalıdır. Paketleme ve
pazarlama için alt yapı çalışmaları yapılmalı ve kooperatifleşmeye gidilmelidir. Bartın ilinde
balcılığın ekonomik girdisinin daha fazla olabilmesi için eğitim programları hazırlanmalı ve
arıcılara eğitimler verilmelidir. Daha kaliteli kestane balı üretmek ve daha fazla kestane balı
üretmek amacıyla balcılara kovan, temel petek arı keki, başlık maske, anaç arı, karakovan kasnağı
gibi malzemelerin hibe ya da üretim karşılığı sağlanmasında fayda vardır.

Bartın Kestane ve Çiçek Balı Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği’ne uygundur. Coğrafi işaretli ürün
tescili ve bal üretiminde ihtiyaç duyulan girdilerin temini ve üretilen balın güçlü bir pazarlama
organizasyonunun kurulması için kooperatifleşme çalışmalarına vakit kaybedilmeksizin
başlanılması yönündeki görüş ve kanaatimizi; saygılarımızla arz ederiz.

140
 KAYNAKÇA
 BAKKA 2014-2023 Batı Karadeniz Bölge Planı
 BAKKA 2014-2023 Batı Karadeniz Bölge Planı Analizler Raporu
 BAKKA TR81 Düzey 2 Bölgesi Sektör Tanımlama, Önceliklendirme ve Rekabet Analizi
Raporu
 Bartın İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, 2018 Faaliyet Raporu
 Bartın Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü 2018 İşgücü Piyasası Araştırma Raporu
 HAGEM, Arıcılık Eğitimleri, 17.11.2019
 T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023)
 İŞKUR, İstihdam Dergisi Sayı 7, Ekim - Kasım - Aralık 2012.
 T.C. Kalkınma Bakanlığı 2014-2023 Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi
 TKDK, IPARD Program Değerlendirmeleri Arıcılık Sektör Toplantısı Sonuç Raporu,
17.11.2019
 Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü, Tarım Ürünleri Piyasaları, Temmuz 2018,
Ürün No:26
 Atabey E, Türkiye’de İllere Göre Su Kaynakları-Potansiyeli ve Su Kalitesi, 2015.
 Burucu V. ve Gülse Bal, H.S., 2017. Türkiye’de Arıcılığın Mevcut Durumu ve Bal Üretim
Öngörüsü, Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, Cilt 3, Sayı 1
 Dönmez Y, Gökyer E, Aşkın K, Safranbolu Yörük Köyü ve Yakın Çevresinin Ekoturizm
Potansiyelinin R'WOT Analizi ile Değerlendirilmesi, Karabük Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,
2015)
 Güngöra E, Ayhan B., Bartın Yöresi Orman Kaynaklarının Bal Üretim Potansiyeli ve Ekonomik
Değeri, Türkiye Ormancılık Dergisi, 2016)
 Sıralı R., 2010. Arıcılığın Türkiye İçin Önemi, Arıcılık Araştırma Enstitüsü
 Şahingöz, A.S.; İnci, F., 2018, Bolu İlinde Üretilen Arı Ürünlerinin Gastronomi Turizmi
Kapsamında Değerlendirilmesi, Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi Cilt: 2, Sayı: Ek.1, 519-533.
 Taş Y, Küçükoğlu M, Demirdöğmez M, Türkiye’de Genç İşsizliği Sorunu ve AlternatifÇözüm
Önerileri, Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 7 Yıl: 7 Sayı:18 2018
 Yılmaz E, R’WOT Tekniği; Arıcılık Sektöründe Katılımcı Yaklaşım İle Örnek Bir Uygulaması,
Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın No: 274)
 http://www.bartinyatirim.com/bartin, Erişim: 17.11.2019
 http://www.bartin.gov.tr/bartin-tarihi-ve-cografi-yapisi, Erişim: 17.11.2019
 https://bartin.ktb.gov.tr/TR-68966/iklim.html, Erişim: 17.11.2019
 https://tr.climate-data.org/asya/tuerkiye/bart%C4%B1n/bart%C4%B1n-259/, Erişim: 17.11.2019
 https://bartin.tarimorman.gov.tr/Belgeler/SolMenu/2018%20Brifing.pdf, Erişim: 17.11.2019
 https://cerentezcancografyaperformans.weebly.com/tuumlrkiye-akarsular-haritas305.html,
17.11.2019
 Bartın Belediyesi, https://bartin.bel.tr/bartina-ulasim 17.11.2019
 https://www.bakka.gov.tr/site/sayfa/29/bolgemiz/ 17.11.2019
 http://www.bartin.gov.tr/eski/dosyalar/basin/ced_raporu.pdf?phpMyAdmin=5065677cac7ce1f36
54347d503679b34
 https://www.tim.org.tr/tr/ihracat-rakamlari.html, 17.11.2019
 http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1002

141
 EKLER
1. Ek-A: SWOT Analizi Fotoğraf ve Katılım Formları
2. Ek-B: Bal Haritaları
3. Ek-C: Bartın İli Florası’nda Bulunan Bitki Taksonları
4. EK-D: Bal Analiz Raporları

ÖNEMLİ NOT:
Bu çalışma Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı Yönetim Kurulu Başkanı Bartın Valisi Sayın Sinan
GÜNER’in şifahi talimatları doğrultusunda Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı Bartın Yatırım Destek
Ofisi koordinasyonunda Bartın Ticaret ve Sanayi Odası, Bartın Tarım ve Orman İl Müdürlüğü,
Bartın Orman İşletme Şube Müdürlüğü, Bartın İli Arı Yetiştiricileri Birliği ve Bartın Valiliği İl Etüd
ve Proje Müdürlüğü bünyesinde görevlendirilen Tarım ve Orman Proje Grubunun emek ve katkıları
ile gerçekleştirilmiştir.

Bu vesile ile çalışmanın başlangıcından sonuçlanmasına kadar geçen süreçteki direktif ve

yönlendirmeleri dolayısı ile Bartın Valisi Sayın Sinan GÜNER başta olmak üzere; göstermiş
oldukları azami gayret dolayısı ile Bartın Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Halil BALIK, Batı
Karadeniz Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Muhammed Ali OFLAZ, Bartın Yatırım Destek Ofisi
Koordinatörü Osman Bahadır KALECİK, Uzman Personel Dr. Şahin BAŞ, İdari Personel Ferdi
KÖSE, Yardımcı Hizmet Personeli Canan ÇEVİK, Bartın Tarım ve Orman İl Müdürlüğü’nde
görevli Ziraat Yüksek Mühendisi Aytekin YILDIRIM, Ziraat Mühendisi Barış ATA, Gıda Yüksek
Mühendisi Vildan GENCER, Ziraat Teknikeri Recep IŞIKOĞLU, Bartın Orman İşletme Şube
Müdürlüğü Müdür Yardımcısı Orman Yüksek Mühendisi Hande Nur VAROL ve Bartın İli Arı
Yetiştiricileri Birliği Başkanı Reşat ASLAN’a şahısları ve kurumları adına teşekkür ederiz.

142
 T.C. BATI KARADENİZ KALKINMA AJANSI
Adres: Güney Mah Zonguldak Yolu Cad No 36 67600 Kozlu/ZONGULDAK
Tel: +90 (372) 257 74 70 - 257 74 71 - 257 74 60 - 257 74 61 - 257 74 59
Faks: +90 (372) 257 74 72
bilgi@bakka.gov.tr

BARTIN YATIRIM DESTEK OFİSİ

Adres: Bülent Ecevit Bulvarı Dağlıoğlu Sitesi D Blok No:70 D:3 Merkez/BARTIN
Tel: +90 (378) 227 67 02
Faks: +90 (378) 227 67 03
bilgi@bakka.gov.tr

143