BÖLÜM-7

DÜŞEY KURPLAR
DÜŞEY KURBA HESAPLARI
 Y (m)
1/200

90.0

85.0

80.0
%
7.
86

75.0

70.0

% 5.3
%
65.0 6.5

60.0

55.0

X (m)

55.0 63.54
58.0 59.22

70,0669.12

80.0 77.84
70.0 68.28

65.0 65.82

55.0 60.54

52.5 57.04

75.0 70.88

80.0 73.14

85.0 74.74

88.0 78.58
55.0 60.84

65,0667.04
65.0 56.94

85.0 78.86
80.0 77.76

75.0 70.92

63.0664.92

55.0 64.52
89.0 79.12

51.0 61.58
76.3 76.86
75.0 76.16

70.0 73.18
60.0 63.26

60.0 67.42
65.0 56.0
55.0 56.6

60.0665.7
60.0 58.0
82.5 74.4

65.0 70.6
KIRMIZI KOT
60.0 56

SİYAH KOT
KESİT NO A 1 2 3 4 5 6 TF1 7 8 9 10 11 2 12 13 TF2 14 15 16 3 17 TF3 4 18 19 TF4 20 21 22 5 23 TF5
ARA MESAFE 24.5 42.3 39.4 35.9 14.3 24.5 38.4 81 20.7 34.8 40.8 53.2 39 26.7 26.7 51 40.7 31.8 32.7 33.2 42.6 30.1 79.4 54.4 42.6 36.9 29.4 13 40.2 33.66 39.34 35.9 33.3
24.5 66.8 106.2 156.4 219.3 300.3321 355.8 396.65 449.8 488.8 515.5 542.2 593.2 633.9 665.7 698.4 731.6 774.2 804.3 883.7 938.1 980.7 1017.6 1047 1100.5 1134.1 1173.5 1209.4 1242.7
BAŞLANGICA UZAKLIK 142.1 180.9 1060.3
HEKTOMETRE 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
KİLOMETRE 0 1
BOYUNA EĞİM % 6.5 % 7.86
% 5.3
R=25m R=35.6m
PLAN R=70m R=40m =35° R=30m
=24° =75° =37°
=33°
 BOYKESİT VE ELEMANLARI

Siyah
çizgi
Siyah kot Kırmızı
çizgi
KOT

Kırmızı
kot Kapalı
düşey Açık
kurba d.k.

MESAFE
 Düşey kurbalar niçin yapılır?
• Kırmızı çizginin eğim değiştirdiği yerlerde
görüş uzunluğu azaldığı ve dolayısıyla
güvenlik azaldığı için,
• Ani eğim değişmesi düşey ivme ve
sarsıntıyı artırdığı için iki kırmızı çizgi kolu
arasına uygun uzunlukta düşey kurba
yerleştirilir.
Hangi kırmızı çizgi eğim
farklarında düşey kurba
yerleştirilir?
• 1., 2. Ve 3. Sınıf yollarda iki kırmızı çizgi
kolu arasındaki cebrik eğim fark eğim
farkı % 0.5 den büyük ise,
• Düşük standartlı yollarda ise cebrik fark
%1 den büyükse düşey kurba uygulanır.
 Düşey kurbalar niçin yapılır?
• Boykesitte kırmız çizginin yükselerek gittiği kesimlere
rampa, alçalarak gittiği kesimlere ise iniş adı verilir.
• Bir rampayi bir iniş, rampayi daha az egimli bir rampa
ya da bir inişi daha dik egimli bir iniş izliyorsa aradaki
duşey kurba tepe duşey kurp veya kapali duşey kurp
denir.
• Bir inişi bir rampa, inişi daha az egimli bir iniş ya da
rampayi daha dik egimli bir rampa izliyorsa aradaki
duşey kurba dere duşey kurp veya açık duşey kurp adi
verilir.
 Düşey kurba tasarımında
kullanılacak görüş uzunlukları
• Bölünmemiş iki ve üç şeritli yollarda geçiş görüş uzunluğu
dikkate alınır (Görüş uzunluğu, karşı yönden taşıtın
gelmesi durumundaki geçiş görüş uzunluğudur; karşıdaki
taşıtın hızı proje hızıdır). Eğer uygulanması mümkün
değilse, duruş görüş uzunluğu dikkate alınır.
• Bölünmüş yollarda duruş görüş uzunluğu dikkate alınır.
(karşıdan taşıt gelmediği için)
 Örnek: g1=+%8, g2= -%8 ise G= +0,08- (-0,08)= 0,16
G= g1- g2 (Kapalı düşey kurba)

Eğimler

G (+) G (-)

DÜŞEY KURBA TİPLERİ

 Parabolik Düşey Kurba
Özellikleri
*Uygulama kolaylığından ve kısa mesafede görüş uzunluğu
sağladığı için parabolik düşey kurbalar kullanılır. Bazı
durumlarda, dairesel düşey kurbalar da kullanılır.
 *Yol ekseni boyunca, tüm
ölçümler yatay düzlemde
yapıldığı kabul edilir.
(T1PT2= T1BT2=T1MT2)

*Parabol denklemi: y= Kx2

* Eğri, P some noktası ile T1T2

kirişinin M orta noktasını
birleştiren doğrunun tam
ortasından geçer (PB= PM/2)

* Kırmızı çizgi eğimleri farklı olduğu sürece T1 ve T2 kotları

birbirinden farklıdır.

* Aksi belirtilmedikçe, düşey kurbalar some noktasına göre

simetriktir. (PT1= PT2)
L= düşey kurba uzunluğu y= Kx2 parabolünde x= L/2 için
y=e dir. (e= bisektris uzunluğu)

Parabol parametresi: (x yerine

L/2 ve y=e konursa)
K= 4e/L2
Parabol denklemi
NT2= NK+KT2 Y= 4e.x2/L2
NK= g1.L/2 ; KT2= -g2.L/2
NT2= (g1 – g2).L/2 PB= PM/2= e= (g1 – g2).L/8
e= L.G/8
NT2= 2.PM ; PM=NT2/2
y= G.x2/2L
PM= (g1 – g2).L/4
Kapalı(Tepe) Düşey Kurbalar
 Kapalı Düşey Kurba Uzunluğu Hesabı
Duruş Görüş Uzunluğuna Göre
 Kapalı Düşey Kurba Uzunluğu Hesabı
Geçiş Görüş Uzunluğuna Göre
 Düşey Kurba hesabı işlem sırası
• S<L veya S>L kriterlerinden birini seçerek, L yi
hesapla ve koşulun sağlanıp sağlanmadığını kontrol et.
(Örnek: S>L ise, L ile S yi karşılaştır) Koşul
sağlanmışsa L uygundur.
• İlk kabul edilen koşul sağlanmadıysa, diğer kritere
göre L’yi hesapla. Koşul sağlanmışsa L uygundur.
• Her iki koşul da sağlanmadıysa;
Devlet yollarında Lmin= 120 m
İl yollarında Lmin= 80 metre seçilir.
• Hesaplanan L değerleri yukarıdaki değerlerden
küçükse, minimum değerler kullanılır.
Düşey Kurp Katsayısı ‘K’
• Sürüş konforu açısından kurp üzerindeki eğim değişim hızının kabul
edilebilir sınırlar içinde kalabilmesi için kurp uzunluğunun yeterli
olması gereklidir. Bu husus düşey kurp üzerinde iyi bir görüş mesafesi
sağlanabilmesi için de gereklidir. Düşey kurp katsayısı olarak
tanımlanan büyüklüğün mutlak değeri bir dairenin yarıçapına çok
benzer işleve sahip olup, söz konusu düşey kurbun sağlamakta olduğu
konfor, emniyet, drenaj, estetik ve benzer özelliklerin tek başına yeterli
bir göstergesi veya ölçüsüdür. K’yı birim yüzde eğim farkları başına
kurp boyu olarak tanımlamak mümkündür.

• K=L/A

• K : Düşey kurp katsayısı

• L : Parabolik düşey kurb uzunluğu, m
• A : Eğimlerin cebrik farkı, %
S<L veya S>L’den Koşul Evet
birini seçerek L’yi sağlandı
L
hesapla değeri
mı? (S<L
uygun
veya
S>L)

Hayır

Yeni L değeri hesapla Yol tipi İl

(İlk koşuldan farklı (Devlet, Lmin=80m
koşulla) İl yolu)

Devlet

Lmin= 120 m
 Açık(Dere) Düşey Kurba Hesabı
Dere tipi duşey kurba tasariminda gözönune alinan hususlar:
— Far ışığı görüş uzunlugu.
— Konfor.
— Drenaj.
— Estetik.
— Ustgeçit.

Dere duşey kurp hesaplarında S, duruş görüş uzunluğu ya da far

uzunluğudur.

Far uzunlugu en yazla 100 m kabul edilir.

Tasarimda;
• DGU, 100 m'den kisa ise DGU,
• DGU, 100 m'den uzun ise 100 m alinir. Bu durumda surucu
hizini 100 m'de duracak şekilde azaltmalidir.
 Açık(Dere) Düşey Kurba Hesabı
Dere duşey kurplarda göruşü sınırlayan bir ustgeçit veya benzeri engel yoksa,
gündüz için göruş uzunlugu sorunu yoktur. Başka bir deyişle, kurbun eğriligi
sebebiyle goruş uzunlugunda onemli bir kısalma olmaz. Fakat, gece
yolculugunda far ışıgi ile sağlanabilen goruş uzunlugu uzerinde egrilik
derecesinin etkisi olacaktir.
Dere duşey kurbun uzunlugu genellikle far işigi altindaki duruş goruş
uzunluguna gore hesaplanir.

G.S 2 2(h  S.tg )

S  L için L  S  L için L  2S 
2(h  S.tg ) G
G.S 2 1,22  0,035S
S  L için L  S  L için L  2S 
1,22  0,035S G

h= farın yerden yüksekliği(0,61m); = farın taşıt ekseninden

düşey sapması; S= duruş görüş uzunluğu; G= eğim farkı (g1-g2)
Konfor
Drenaj
 b) Duruş görüş uzunluğuna göre L hesabı

%3 %7

Duruş Görüş Uzunluğu için

Hangi eğim? %3? %7? %3
 Duruş Görüş Uzunluğu Hesabı

•Bölünmüş yollarda ilk karşılaşılan eğim

• Bölünmemiş yollarda duruş görüş
uzunluğunu maksimum yapacak yöndeki
eğim.

-%3
+%2
-%7 +%6
Seçilecek
eğim Seçilecek eğim
 x
x Kırmızı kot= T1kot- r +y
T1
r
y r

p y
T2

T2
p

y
r
T1 Kırmızı kot= T1kot+r - y
x
 T2
y
y
r
r
T1 x

Kırmızı kot= T1kot+r+y