‫‪Class Three‬‬ ‫‪Adviser: Khuda Bux Tunio (H.M) . Composed by: Abdullah Khokhar (PST)@ GBPS Ali Ashabo.

‬‬

‫سنڌي‬
‫سوال‪ :1‬حمد ڇا کي چئبو آھي؟‬
‫جواب‪ :‬جنھن بيت يا شعر ۾ هللا سائين جي ساراھ بيان ٿيل ھجي تـه ان کي حمد چئبو آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :2‬نعت ڇا کي چئبو آھي؟‬
‫جواب‪ :‬جنھن بيت يا شعر ۾ نبي پاڪ ﷺجن جي تعريف بيان ٿيل ھجي تـه ان کي نعت چئبو آھي‪.‬‬
‫سوال‪“ :3‬ڌڻيء جي وڏائي” حمد ڪنھن جو لکيل آھي؟‬
‫جواب‪ :‬ڪشنچند بيوس جو لکيل آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :4‬اسان جي نبي سڳوري جو نالو ڇا آھي؟‬
‫جواب‪ :‬اسان جي نبي سڳوري جو نالو حضرت محمد مصطفي ﷺ آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :5‬اسان جا نبي ڪريم ﷺ ڪھڙي شھر ۾ ڄاوا ۽ روضو ڪھڙي شھر ۾ آھي؟‬
‫جواب‪ :‬اسان جا نبي ڪريم ﷺ مڪي شريف ۾ ڄاوا ۽ روضو مديني شھر ۾ آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :6‬پان سڳورن ﷺ ڪھڙي عمل کي وڏي نيڪي ڪوٺيو؟‬
‫جواب‪ُ :‬مرڪي مِ لڻ ‪ ،‬ماء ِپي ُء جو ادب ڪرڻ کي‪.‬‬
‫سوال‪ :7‬پاڻ سڳورا ﷺ ڪھڙي ڳالھه کان روڪيندا ھئا؟‬
‫ُوڙي شاھدي ۽ ڪوڙي قَسم کان‪.‬‬ ‫جواب‪ :‬گِال ‪ُ ،‬چغلي ‪ ،‬ڪ ِ‬
‫سوال‪“ :8‬پاڻ سڳورا” نعت ڪھڙي شاعر لکي؟‬
‫جواب‪ :‬امداد حسيني لکي‪.‬‬
‫سوال‪ :9‬حضرت ابوبڪر صديق رضه جو بيو نالو ڇا ھو؟‬
‫جواب‪ :‬عبدهللا‪.‬‬
‫يارغار ڇو سڏيندا ھئا؟‬‫سوال‪ :10‬حضرت ابوبڪر صديق رضه کي ِ‬
‫جواب‪ :‬انڪري جو پاڻ سڳورن ﷺ جن سان ھجرت وقت ٽي ڏينھن ٽي راتيون “ثور” نالي غار ۾ رھيا‪.‬‬
‫سوال‪ :11‬اسان جي ملڪ پاڪستان جا گھڻا صوبا آھن؟‬
‫جواب‪ :‬چار صوبا آھن‪ .1 .‬سنڌ ‪ .2‬پنجاب ‪ .3‬بلوچستان ‪ .4‬خيبر پختونخوا‪.‬‬
‫سوال‪ :12‬سنڌ صوبي جي گاديء جو ھنڌ ڪھڙو آھي؟‬
‫جواب‪ :‬ڪراچي‪.‬‬
‫سوال‪ :13‬دنيا جي قديم تھذيب “موھن جو دڙو” ڪھڙي صوبي ۾ آھي‪.‬‬
‫جواب‪ :‬سنڌ صوبي ۾‪.‬‬
‫سوال‪ :14‬صوفي بزرگ‪،‬شاعرن جي سرتاج شاه عبداللطيف رح جو تعلق ڪھڙي صوبي سان آھي؟‬
‫جواب‪ :‬سنڌ صوبي سان‪.‬‬
‫سوال‪ :15‬آباديء جي لحاظ کان پاڪستان جو ڪھڙو صوبو وڏو ڪھڙو آھي؟‬
‫جواب‪ :‬پنجاب صوبو‪.‬‬
‫سوال‪ :16‬ھڙاپا ڪھڙي صوبي جو قديم تھذيبي آثار آھي؟‬
‫جوب‪ :‬صوبي پنجاب جو‪.‬‬
‫سوال‪ :17‬پنجاب ۾ ڪھڙيون پنج نديون آھن؟‬
‫جواب‪ .1 :‬چناب ‪ .2‬راوي‪ .2 .‬جھلم‪ .2 .‬ستلج‪ .3 .‬بياس‪.‬‬
‫صوفِي شاعر بابا بُلي شاه جو تعلق ڪھڙي صوبي سان آھي؟‬ ‫سوال‪ :18‬مشھور ُ‬
‫جواب‪ :‬پنجاب صوبي سان‪.‬‬
‫سوال‪ :19‬پکيڙ جي لحاظ کان پاڪستان جو وڏي وڏو صوبو ڪھڙو آھي؟‬
‫جواب‪ :‬بلوچستان صوبو‪.‬‬
‫سوال‪ :20‬بلوچستان صوبي جي گاديء جو ھنڌ ڪھڙو آھي؟‬
‫جواب‪ :‬ڪوئيٽا‪.‬‬
‫سوال‪“ :21‬مھر ڳڙھه” ڪھڙي صوبي جو تاريخي ماڳ آھي؟‬
‫جواب‪ :‬صوبي بلوچستان جو‪.‬‬
‫سوال‪ :22‬مشھور صوفي شاعر “مست توڪلي” جو تعلق ڪھڙي صوبي سان آھي؟‬
‫جواب‪ :‬صوبي بلوچستان سان‪.‬‬
‫سوال‪ :23‬خيبر پختونخوا صوبي جي گادي جو ھنڌ ڪھڙو آھي؟‬
‫جوب‪ :‬پشاور‪.‬‬
‫سوال‪ :24‬خيبر پختونخوا صوبي جو قديم تاريخي ماڳ ڪھڙو آھي؟‬
‫جواب‪“ :‬تخت بئي”‪.‬‬
‫سوال‪ :25‬مشھور صوفي شاعر رحمان بابا جو تعلق ڪھڙي صوبي سان آھي؟‬
‫جواب‪ :‬خيبرپختونخوا صوبي سان‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Class Three‬‬ ‫‪Adviser: Khuda Bux Tunio (H.M) . Composed by: Abdullah Khokhar (PST)@ GBPS Ali Ashabo.‬‬

‫سوال‪ :26‬بلتي ‪ ،‬شينا ۽ بروشسڪي ٻوليون پاڪستان جي ڪھڙي انتظامي عالئقي جون آھن؟‬
‫جواب‪ :‬گلگت بلتستان جون‪.‬‬
‫سوال‪ :27‬گلگت بلتستان مان چين ۾ داخل ٿيندڙ تاريخي رستو ڪھڙو آھي؟‬
‫جواب‪“ :‬شاھراھه ريشم”‪.‬‬
‫سوال‪“ :28‬پيارا پاڪستان” نظم ۾ شاعر ڪھڙين شين جو ذڪر ڪيو آھي؟‬
‫جوب‪ :‬جھنڊي‪ ،‬چنڊ ۽ تاري جو‪.‬‬
‫سوال‪ :29‬پيارا پاڪستان نظم جي آخري بند ۾ شاعر ڪھڙي بھترين ڳالھه جو ذڪر ڪيو آھي؟‬
‫جواب‪ :‬علم پرائي عزت حاصل ڪرڻ ۽ محنت سان ملڪ جو شان ۽ مان وڌائڻ جو‪.‬‬
‫سوال‪ :30‬سر حاجي عبدهللا ھارون ڪڏھن ۽ ڪٿي پيدا ٿيو؟‬
‫جوب‪1872 :‬ع ۾ ڪراچيء جي ھڪ غريب جي گھر ۾ پيدا ٿيو‪.‬‬
‫سوال‪ :31‬سر حاجي عبدهللا ھارون پيشي جي لحاظ کان ڇا ھو؟‬
‫جواب‪ :‬واپاري‪.‬‬
‫سوال‪ :32‬سر ھاجي عبدهللا ھارون ڪھڙي تحريڪ ۾ حصو ورتو؟‬
‫جواب‪ :‬پاڪستان جي تحريڪ ۾‪.‬‬
‫سوال‪ :33‬حاجي عبدهللا ھارون کي ماڻھو ڇو ياد ڪن ٿا؟‬
‫جواب‪ :‬نيڪ ڪمن ۽ خدمتن جي ڪري‪.‬‬
‫سوال‪ :34‬سر حاجي عبدهللا ھارون ڪڏھن وفات ڪئي؟‬
‫جواب‪1942 :‬ع ۾‪.‬‬
‫سوال‪ :35‬خليل هللا جي معنى ڇا آھي؟‬
‫جواب‪ :‬هللا جو دوست‪.‬‬
‫سوال‪ :36‬حضرت ابراھيم عليه اسالم کي هللا سائينء خواب ۾ ڪھڙو حڪم ڪيو؟‬
‫جواب‪“ :‬پنھنجي سڀ کان پياري شيء هللا جي راھه ۾ قربان ڪر‪”.‬‬
‫ُٽ حضرت اسماعيل عليه اسالم کي قربان ڪرڻ الء ڪٿي وٺي ويو؟‬ ‫سوال‪ :37‬حضرت ابراھيم عليه السالم پنھنجي پياري پ َ‬
‫جواب‪ :‬مِ نى جي ميدان ۾‪.‬‬
‫سوال‪ :38‬هللا سائينء جي حڪم سان ڪھڙو جانور قربانيء ظاھر ٿي پيو؟‬
‫جواب‪“ :‬بھشتي دُنبو”‪.‬‬
‫سوال‪ :39‬قربانيء جي گوشت جا ڪيترا حصا ڪبا آھن؟‬
‫جواب‪ :‬ٽي حصا ڪبا آھن‪ .‬ھڪ حصو پنھنجي الء‪ .‬ٻيو حصو مائٽن‪،‬عزيزن ۽ دوستن الء ۽ ٽيون حصو مسڪينن‪،‬غريبن ۽ پاڙي وارن‬
‫الء‪.‬‬
‫سوال‪ :40‬سگنل ۾ ڪھڙن رنگن جون بتيون ھونديون آھن؟‬
‫ڳاڙھي‪،‬پيلي ۽ سائي رنگ جون بتيون ھونديون آھن ۽ اھي بتيون ٽرئفڪ کي ڪنٽرول ڪرڻ جا اشارا ھونديون آھن‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫جواب‪:‬‬
‫ڳاڙھي بَتِي ڇا جو اِشارو آھي؟‬ ‫سوال‪ِ :41‬‬
‫ڳاڙھي َبتِي گاڏِي بيھاري ڇڏڻ جو اِشارو آھي‪.‬‬ ‫جواب‪ِ :‬‬
‫سوال‪ِ :42‬پيلِي بَتِي َء جو ڇا مطلب آھي؟‬
‫ڳاڙھي بتي َء کان پوء ٻرندي ته ان جو مطلب ٿيندو ته گاڏي ھلڻ الء تيار رکو ۽ جيڪڏھن ِپيلي َبتِي سائي بتي َء‬ ‫جواب‪ :‬اگر ِپيلِي َبتِي ِ‬
‫کان پوءِ ٻَرندي ته مطلب ٿيندو ته ڳاڙھي بَتِي ٻرڻ واري آھي ان الءِ گاڏِي َڍ ِري ڪريو‪.‬‬
‫سوال‪ :43‬سائِي بَتِي جي ٻرڻ جو مطلب ڇا ٿيندو؟‬
‫جواب‪:‬سائي بَتِي جي ٻرڻ جو مطلب ٿيندو ته ھاڻي گاڏي ھالئي وڃي‪.‬‬
‫سوال‪“ :44‬قائد اعظم” نظم ڪنھن جو لکيل آھي؟‬
‫جواب‪ :‬علي محمد “مجروح” جو لکيل آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :45‬مسڪين جھان خان کوسو ڪٿي ڄائو؟‬
‫يري ۾ ڄائو‪.‬‬‫ِ ِ‬‫و‬ ‫جي‬ ‫ء‬ ‫ي‬
‫سامِ َ‬ ‫ڳوٺ‬ ‫جواب‪ :‬سنڌ جي تاريخِ ي ضلعي ٿرپارڪر جي‬
‫سوال‪ :46‬جھان خان کوسو پاڻ کي “مِ سڪين” ڇو سڏائيندو ھو؟‬
‫جواب‪ :‬غريبن جو ھمدرد ھئڻ ڪري‪.‬‬
‫سوال‪ :47‬مسڪين جھان خان کوسي اسڪول قائم ڪرائڻ الء ڇا ڪيو؟‬
‫جواب‪ :‬اسڪول الء پنھنجو گھر ڏنائين ۽ پاڻ وڃي َمنَ ُھن اَڏي ويٺو‪.‬‬
‫سوال‪ :48‬ھِندو َڌرم وارا ڏِياري ڇو ملھائيندا آھن؟‬
‫راوڻ کي َجنگِ ۾ ھارائي پنھنجي گھرواري َء سِيتا سان گڏ پنھنجي ُملڪ موٽيو‪.‬جنھن ڏينھن‬ ‫جواب‪ :‬سِري رام چندر پنھنجي مخالف َ‬
‫پنھنجي شھر آيو‪ .‬شان ڏينھن سڀني ھِندُن پنھنجا گھر سينگاريا ۽ ڏيئا ٻاريا‪ .‬ان کان پوءِ ھر سال ھندو اھو ڏِڻ ملھائيندا آھن‪.‬‬
‫سوال‪“ :49‬اچو اوھان جي دِل وندرايان” نظم ڪنھن جو لکيل آھي؟‬
‫جواب‪ :‬ادل سومري جو لکيل آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :50‬احمد غيرآباد ٻني َء ۾ جھنگ جي واڍي ڇو ڪئي؟‬
‫جواب‪ :‬سونَ جي ديڳ ڪڍڻ الءِ ‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Class Three‬‬ ‫‪Adviser: Khuda Bux Tunio (H.M) . Composed by: Abdullah Khokhar (PST)@ GBPS Ali Ashabo.‬‬

‫سوال‪ :51‬احمد جي مرحيات پي ُء جي دوست چاچا قاسم احمد کي سون جي ديڳ نه لڀڻ کانپوءِ سندس ڪھڙي مدد ڪئي؟‬
‫جواب‪ :‬چاچا قاسم زمين کي پاڻي ڏياري‪ ،‬ٻج ۽ ڀاڻ ڏيارڻ ۾ احمد جي مدد ڪئي‪.‬‬
‫سوال‪ :52‬چنڊ ۾ جيڪي داغ ڇو ڏسڻ ۾ اچن ٿا؟‬
‫جواب‪ :‬ان ڪري جو چنڊ تي ميدان‪،‬جبل‪،‬غارون ۽ کاھيون آھن ۽ زمين کان چنڊ تمام پري ھجڻ ڪري چنڊ ۾ اھي داغ نما ڏسڻ ۾ اچن‬
‫ٿا‪.‬‬
‫سوال‪ :53‬چنڊ ڪڏھن ننڍو ته ڪڏھن وڏو ڇو نظر ايندو آھي؟‬
‫جواب‪ :‬چنڊ اسان جي زمين جي چوطرف فري ٿو ۽ وقت سان گڏ پنھنجي جڳھه بدالئيندو رھي ٿو‪،‬جنھن سبب چنڊ تي سج جي روشني‬
‫ڪڏھن گھٽ ته ڪڏھن وڌ پوي ٿي‪.‬ان ڪري چنڊ ڪڏھن ننڍو ته ڪڏھن وڏو نظر ايندو آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :54‬نَکٽ ڇاکي چئجي ٿو؟‬
‫جواب‪ :‬نَکٽ تارن جي ميڙ کي چئجي ٿو‪.‬‬
‫سوال‪ :55‬سنڌي ٻولي َء ۾ تارن کي ڪھڙن نالن سان سڏيو وڃي ٿو؟‬
‫ٽيڙو‪ ،‬ڀَٽون‪ ،‬کَٽ ۽ ِو ُڇون وغيره‪.‬‬‫ڪتِي‪ُ ،‬‬ ‫جواب‪َ :‬‬
‫سوال‪ :56‬خالباز ڇاجي ذريعي چنڊ تي پھتا؟‬
‫جواب‪ :‬تيز رفتار راڪيٽ جي ذريعي‪.‬‬
‫سوال‪ :57‬شبنم ۽ نُوري َء شميم جي ڪيئن مدد ڪئي؟‬
‫جواب‪ :‬بيمار ٿيڻ سبب شميم جي اسڪول نه اچڻ ڪري شبنم ۽ نوري َء اُن جو پڙھائي َء جو ڪم پورو ڪرايو ۽ امتحان جي پڻ تياري‬
‫ڪرائي‪.‬‬
‫ُ‬ ‫ُ‬
‫سوال‪“ :58‬ڏسو ڏسو اي ٻارو گل” نظم ۾ ڪھڙن گلن جا ناال آھن؟‬
‫سورج ُمکي‪.‬‬ ‫جواب‪ُ :‬گالب‪ ،‬موتيو‪ُ ،‬مگرو‪ُ ،‬‬
‫سوال‪:59‬اسالم آباد ۾ ڪھڙا مشھور ماڳ آھن؟‬
‫جواب‪ :‬شڪر پڙيان‪ ،‬فيصل مسجد‪ ،‬مارگال جا ساوا جبل‪ ،‬لوڪ ورثي وارو ميوزيم‪ ،‬راول ڊيم وغيره‪.‬‬
‫سوال‪ : 60‬پاڪستان جي صدر ۽ وزيراعظم جا شاندار محل‪ ،‬سپريم ڪورٽ جي عمارت‪ ،‬قومي اسيمبلي ۽ سينيٽ جي جون عمارتون‬
‫ڪٿي موجود آھن؟‬
‫جواب‪ :‬اسالم آباد ۾‪.‬‬
‫سوال‪ :61‬ڪوه مري َء کي جنت جو ٽڪرو ڇو چون ٿا؟‬
‫بازارن‪ ،‬دل کي لُڀائيندڙ موسم مطلب ته ُخدا جي قُدرت ۽‬
‫ُ‬ ‫جواب‪ :‬دلچسپ نظارن‪ ،‬خوبصورت رستن‪ ،‬وڻن‪ُ ،‬گلن‪ ،‬گھمڻ جھڙين پُوائِنٽن‪،‬‬
‫ان جي سونھن کي ڏسي ڪوه مري َء کي جنت جو ٽڪرو چون ٿا‪.‬‬
‫سوال‪ :62‬جيڪا برف پھاڙن تي سدائين ڄميل رھي ٿي اُن کي ڇا چئجي ٿو؟‬
‫جواب‪ :‬گليشيئر‪.‬‬
‫سوال‪ :63‬ڌرتي َء جو مٿاڇرو ڪھڙي طرح آھي؟‬
‫جواب‪ :‬ڌرتي َء جي مٿاڇري تي ماٿريون‪ ،‬درياه‪ ،‬جبل‪ ،‬ٻيال‪ ،‬رڻ پٽ‪ ،‬۽ جبل وغيره آھن‪.‬‬
‫سوال‪ :64‬قدرت جي مانڊاڻ ۾ وڌ کان وڌ زندگي ڪٿي آھي؟‬
‫جواب‪ :‬ڌرتي َء تي‪.‬‬
‫سوال‪ :65‬ڌرتي جي سونھن کي قائم رکڻ الءِ ڇا ڪرڻ گھرجي؟‬
‫جواب‪ :‬ڌرتي کي گدالڻ کان بچائڻ گھرجي‪.‬‬
‫سوال‪“ :66‬اچو ته ٻارو ڳايون راڳ” نظم ڪنھن جي باري ۾ لکيل آھي؟‬
‫جواب‪ :‬وطن جي باري ۾‪.‬‬
‫سوال‪ :67‬سيد الھندو شاھه ڪڏھن ۽ ڪٿي پيدا ٿيو؟‬
‫جواب‪1864 :‬ع ۾ ڪنڊياري تعلقي جي ڊڀري شھر ۾ ڄائو‪.‬‬
‫سوال‪ :68‬سيد الھندي شاھه جو سڀ کان وڏو ۽ يادگار ڪارنامو ڪھڙو آھي؟‬
‫جواب‪ :‬ھن غير آباد زمين تي ڍل “نوبت” معاف ڪرائي‪ .‬جنھن سبب ماڻھن جون غير آباد زمينون ضبط ٿيڻ کان بچي ويون‪.‬‬
‫سوال‪ :69‬سيد الھندي شاھه ڪڏھن وفات ڪئي؟‬
‫جواب‪1919 :‬ع ۾‪.‬‬
‫سوال‪ :70‬رت جا رشتا ڪھڙا ھوندا آھن؟‬
‫جواب‪ :‬ما ُء‪ ،‬پي ُء‪ ،‬ڀا ُء‪ ،‬ڀيڻ‪ ،‬چاچا‪ ،‬ماما‪ ،‬سئوٽ‪ ،‬ماروٽ وغيره‪.‬‬
‫سوال‪ :71‬سماجي رشتا ڪھڙا آھن؟‬
‫جواب‪ :‬پاڙي وارا‪ ،‬ڳوٺ يا شھر وارا‪ ،‬دوست‪ ،‬استاد ۽ وطن واسي وغيره‪.‬‬
‫اعلي انساني ُگڻ ڪھڙا آھن؟‬‫ٰ‬ ‫سوال‪:72‬‬
‫اعلي انساني گڻ آھن‪.‬‬‫ٰ‬ ‫جواب‪ :‬سماجي رشتن ناتن جو احترام ۽ قدر‬
‫سوال‪ :73‬پاڪستان جا پاڙيسري ملڪ ڪھڙا آھن؟‬
‫جواب‪ :‬چين‪ ،‬ھندستان‪ ،‬ايران‪ ،‬افغانستان‪.‬‬
‫سوال‪ :74‬چين جو سرڪاري نالو ڪھڙو آھي؟‬
‫جواب‪“ :‬عوامي جمھوريه چين”‪.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Class Three‬‬ ‫‪Adviser: Khuda Bux Tunio (H.M) . Composed by: Abdullah Khokhar (PST)@ GBPS Ali Ashabo.‬‬

‫سوال‪ :75‬چين جي گادي َء جو ھنڌ ڪھڙو آھي؟‬

‫جواب‪“ :‬بيجنگ”‪.‬‬
‫سوال‪ :76‬چين جي آزادي َء جو ڏينھن ڪھڙو آھي؟‬
‫جواب‪ :‬پھرين آڪٽوبر ‪1949‬ع ‪.‬‬
‫سوال‪ :77‬ھندستان جو سرڪاري نالو ڪھڙو آھي؟‬
‫جواب‪“ :‬ڀارت”‪.‬‬
‫سوال‪ :78‬ھندستان جي گادي َء جو ھنڌ ڪھڙو آھي؟‬
‫جواب‪“ :‬نئين دھلي”‪.‬‬
‫سوال‪ :79‬ھندستان جي آزادي َء جو ڏينھن ڪھڙو آھي؟‬
‫جواب‪ 15 :‬آگسٽ ‪1947‬ع ‪.‬‬
‫سوال‪ :80‬ايران جو سرڪاري نالو ڪھڙو آھي؟‬
‫جواب‪“ :‬اسالمي جمھوريه ايران”‪.‬‬
‫سوال‪ :81‬ايران جي گادي َء جو ھنڌ ڪھڙو آھي؟‬
‫جواب‪“ :‬تھران”‪.‬‬
‫سوال‪ :82‬ايران جي آزادي َء جو ڏينھن ڪھڙو آھي؟‬
‫جواب‪ 26 :‬فيبروري ‪1921‬ع‪.‬‬
‫سوال‪ :83‬افغانستان (آريانه) جو سرڪاري نالو ڪھڙو آھي؟‬
‫جواب‪“ :‬اسالمي جمھوريه افغانستان”‪.‬‬
‫سوال‪ :84‬افغانستان جي گادي َء جو ھنڌ ڪھڙو آھي؟‬
‫جواب‪“ :‬ڪابل”‪.‬‬
‫سوال‪ :85‬افغانستان جي آزادي َء جو ڏينھن ڪھڙو آھي؟‬
‫جواب‪ 27 :‬مئي ‪1919‬ع ‪.‬‬
‫سوال‪“ :86‬محنت ڪر تون محنت ٻار” نظم ۾ شاعر ڪھڙي ڳالھه جو ذڪر ڪري ٿو؟‬
‫جواب‪ :‬محنت جو‪.‬‬
‫معني ڇا آھي؟‬
‫ٰ‬ ‫سوال‪ :87‬دعا جي لفظي‬
‫ھر‪ ،‬سڏُ‪ُ ،‬مناجات يا مغفرت وغيره‪.‬‬‫جواب‪ُ :‬گ َ‬
‫اسالميات‬
‫سوال‪ :1‬اسالم جا بنيادي رڪن ڪھڙا آھن؟‬
‫جواب‪ .1 :‬توحيد ‪ .2‬نماز ‪ .3‬روزو ‪ .4‬زڪوات ‪ .5‬حج‬
‫سوال‪ :2‬اسالم جا بنيادي عقيدا ڪھڙا آھن؟‬
‫جواب‪ :‬اسالم جا بنيادي عقيدا پنج آھن‪.‬‬
‫‪.1‬توحيد يعني هللا کي ھڪ ڪري مڃڻ‪.‬‬
‫‪ .2‬رسالت يعني حضرت محمد صلي هللا عليـ واليـه وسلم کي آخري نبي ڪري مڃڻ‪.‬‬
‫‪ .3‬آخرت يعني قيامت جي ڏينھن تي ايمان آڻڻ‪.‬‬
‫‪ .4‬مالئڪن تي ايمان آڻڻ‪ .‬پيغمبرن تي ايمان آڻڻ‬
‫سوال‪ :3‬هللا تعالي جي ڪن به چئن رسولن جا ناال ٻڌايو؟‬
‫جواب‪ .1 :‬حضرت دائود عليه السالم ‪ .2‬حضرت موسي عليه السال‪ .3 ،‬حضرت عيسي عليه السالم ‪ .4‬حضرت محمد صلي هللا عليـه واله‬
‫وسلم‪.‬‬
‫سوال‪ :4‬قرآن مجيد بابت ٻڌايو؟‬
‫جواب‪ :‬قرآن پاڪ هللا جو آخري ڪتاب آھي‪ .‬جيڪو آخري نبي حضرت محمد صلي هللا عليـه واليـه وسلم تي نازل ٿيو‪ .‬قرآن مجيد‬
‫اسان الءِ ھدايت جو پيغام آھي‪ .‬ھن جي پڙھڻ سان وڏو ثواب ۽ نيڪيون ملن ٿيون ھن جو گھڻو ادب ڪجي ۽ وضو ڪري پوءِ‬
‫ھٿ الئجي‪.‬‬
‫سوال‪ :5‬تالوت لفظ ڇا آھي؟‬
‫معني دور‪ ،‬يعني (قرآن مجيد پڙھڻ) الء استعمال ٿيندڙ لفظ آھي‪.‬‬ ‫ٰ‬ ‫جواب‪ :‬تالوت‬
‫سوال‪ :6‬آسماني پاڪ ڪتابن جا ناال ٻڌايو ۽ اھي ڪھڙن نبين تي نازل ٿيا‪.‬‬
‫نبين جا ناال‬ ‫جواب‪ :‬آسماني ڪتابن جا ناال‬
‫حضرت دائود عليـه السالم‬ ‫‪ .1‬زبور ‪:‬‬
‫حضرت موسي عليـه السالم‬ ‫‪ .2‬توريت ‪:‬‬
‫حضرت عيسي عليـه السالم‬ ‫‪ .3‬انجيل ‪:‬‬
‫حضرت محمد صلي هللا عليـه واله وسلم‬ ‫‪ .4‬قرآن مجيد ‪:‬‬
‫سوال‪ :7‬پنج وقت نمازن جا ناال ۽ وقت بيان ڪريو؟‬
‫‪4‬‬
‫‪Class Three‬‬ ‫‪Adviser: Khuda Bux Tunio (H.M) . Composed by: Abdullah Khokhar (PST)@ GBPS Ali Ashabo.‬‬

‫صبح صادق کان سج اڀرڻ تائين‪.‬‬ ‫جواب‪ .1:‬فجر ‪:‬‬

‫سج لڙڻ کان عصر نماز کان پھرين‪.‬‬ ‫‪ .2‬ظھر ‪:‬‬
‫سج لھڻ کان اڳ تائين‪.‬‬ ‫‪ .3‬عصر ‪:‬‬
‫سج لھڻ کان پوءِ ‪.‬‬ ‫‪ .4‬مغرب ‪:‬‬
‫مغرب جو ٽائم ختم ٿيڻ کان پوءِ صبح صادق تائين‪.‬‬ ‫‪ .5‬عشاءِ ‪:‬‬
‫سوال‪ :8‬نماز ڪھڙن ماڻھن تي فرض آھي؟‬
‫جواب‪ :‬نماز ھر مسلمان عقل واري ننڍي توڙي وڏي ماڻھوء تي فرض آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :9‬آخرت ۾ سڀ کان پھرين ڪھڙي عمل جو حساب ڪتاب ورتو ويندو؟‬
‫جواب‪ :‬نماز جو‪.‬‬
‫سوال‪ :10‬نماز جي پاڪائي الءِ ڪھڙا شرط آھن؟‬
‫جواب‪ :‬نماز جي پاڪائي الءِ ٽي شرط آھن ‪.‬‬
‫‪ .1‬ڪپڙا ۽ بدن صاف ھجي ‪ .2‬وضو ٿيل ھجي ‪ .3‬نماز جي جاءِ پاڪ ۽ صاف ھجي‪.‬‬
‫سوال‪ :11‬قبلو ڪنھن کي چئجي ٿو؟‬
‫جواب‪ :‬مسلمان جنھن طرف منھن ڪري نماز پڙھن ٿا‪ .‬ان کي قبلو چئجي ٿو‪.‬‬
‫سوال‪ :12‬بيتُ هللا جي معني ڇا آھي؟‬
‫جواب‪ :‬هللا سائين جو گھر‪.‬‬
‫سوال‪ :13‬ڪعبته هللا شريف ڪٿي آھي‪.‬‬
‫جواب‪ :‬مڪي شريف ۾‪.‬‬
‫سوال‪ :14‬ڪعبته هللا ڪنھن تعمير ڪرايو؟‬
‫جواب‪ :‬ڪعبته هللا حضرت ابراھيم عليه السالم پنھنجي پٽ حضرت اسماعيل عليه السالم سان گڏجي تعمير ڪيو‪.‬‬
‫سوال‪ :15‬نماز جو ادب ڪيئن ڪجي؟‬
‫جواب‪ :‬آذان اچي ته لبيڪ پڙھي مسجد طرف وڃجي‪ .‬وضو ڪرڻ کانپوء نماز شروع ڪجي‪.‬نماز پڙھڻ وقت بلڪل سڌو بيھجي‪ ،‬ڪا به‬
‫حرڪت نـ ڪجي بلڪـ پنھنجي نظر سجدي ۾ رکجي‪.‬‬
‫سوال‪ :16‬پاڻ سڳورن جڏھن مڪي کان مديني ھجرت فرمائي ته سڀ کان پھرين ڪٿي مسجد تعمير ڪرائي؟‬
‫جواب‪ :‬مديني ويجھو قبا نالي ڳوٺ ۾ مسجد جوڙائي‪.‬‬
‫سوال‪ :17‬مسجد نبوي ڪھڙي شھر ۾ آھي؟‬
‫جواب‪ :‬مديني شريف ۾‪.‬‬
‫سوال‪ :18‬مسجد اقصي ڪھڙي شھر ۾ آھي؟‬
‫جواب‪ :‬بيت المقدس ۾ آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :19‬مسجدن ۾ سڀ کان وڌيڪ احترام واري مسجد ڪھڙي آھي؟‬
‫جواب‪ :‬مسجدُالحرام‪.‬‬
‫سوال‪ :20‬ڪفالت ڇا آھي؟‬
‫جواب‪ :‬پالڻ يا پرورش ڪرڻ‪.‬‬
‫سوال‪ :21‬سيرت جي معني ڇا آھي؟‬
‫جواب‪ :‬اخالق‪.‬‬
‫سوال‪ :22‬سيرت طيبه جي معني ڇا آھي؟‬
‫جواب‪ :‬پاڻ سڳورن جا پاڪ اخالق‪.‬‬
‫سوال‪ :23‬پاڻ سڳورا ڪٿي ۽ ڪڏھن پيدا ٿيا؟‬
‫جواب‪ :‬پاڻ سڳورا عربستان جي شھر مڪي ۾ ‪ 12‬ربيع االول ‪571‬ع صبح صادق جو سومر جي ڏينھن پيدا ٿيا‪.‬‬
‫سوال‪ :24‬پاڻ سڳورن جو تعلق ڪھڙي خاندان سان آھي؟‬
‫جواب‪ :‬عرب جي قريش خاندان سان آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :25‬پاڻ سڳورا ڪيتري عمر جا ھئا جو سندن والد حضرت عبدهللا وفات فرمائي؟‬
‫جواب‪ :‬پاڻ سڳورن جن جي والدت کان اڳ ئي سندن والد وفات فرمائي چڪا ھئا‪.‬‬
‫سوال‪ :26‬عرب جي رواج مطابق پاڻ سڳورن کي پالنا الءِ ڪھڙي دائي سڳوري جي حوالي ڪيو ويو؟‬
‫جواب‪ :‬دائي بيبي حليمـه جي حوالي ڪيو ويو‪.‬‬
‫سوال‪ :27‬پاڻ سڳورا ڪيتري عمر جا ھئا جو سندن والده حضرت بيبي آمنـه وفات فرمائي؟‬
‫جواب‪ :‬ڇھن سالن جا ھئا‪.‬‬
‫سوال‪ :28‬پاڻ سڳورن جي والده جي وفات کان پوءِ کين ڪنھن پاليو؟‬
‫جواب‪ :‬سندن ڏاڏي حضرت عبدالمطلب پاليو‪ .‬پر سندن اٺن سالن جي عمر ۾ حضرت عبدالمطلب به وفات ڪري ويو‪.‬‬
‫سوال‪ :29‬پاڻ سڳورن جي ڏاڏي جي وفات کان پوءِ کين ڪنھن پرورش ڪئي؟‬
‫جواب‪ :‬پوءِ سندن جي پرورش سندن چاچي حضرت ابوطالب ڪئي‪.‬‬
‫سوال‪ :30‬حضرت ابوطالب جن ڪھڙو ڪاروبار ڪندا ھئا؟‬
‫جواب‪ :‬واپار ڪندو ھئا‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪Class Three‬‬ ‫‪Adviser: Khuda Bux Tunio (H.M) . Composed by: Abdullah Khokhar (PST)@ GBPS Ali Ashabo.‬‬

‫سوال‪ :31‬پاڻ سڳورن کي ڪيتري عمر ۾ نبوت عطا ٿي؟‬

‫جواب‪ 40 :‬سالن جي عمر ۾‪.‬‬
‫سوال‪ :32‬پاڻ سڳورا حضرت ابوطالب سان گڏ پھريون دفعو واپار سانگي شام ملڪ ويا‪ .‬ان وقت سندن عمر مبارڪ ڪيتري ھئي؟‬
‫جواب‪ 12 :‬سال ھئي‪ .‬سوال‪ :33‬ان عيسائي راھب جو نالو ٻڌايو جنھن پاڻ سڳورن کي نبي َء طور سڃاتو؟‬
‫جواب‪ :‬بحيرا‪.‬‬
‫سوال‪ :34‬حِ لف جي معني ڇا آھي؟‬
‫جواب‪ :‬حِ لف جي معني قسم يا معاھدو آھي‪.‬‬
‫لف الفُضُول معاھدي تي اھو نالو ڪيئن پيو؟‬ ‫سوال‪ :35‬حِ ُ‬
‫جواب‪ :‬الفُضُول الفضُل جو جمع آھي‪ .‬ھن معاھدي جي قائم ڪرائڻ ۾ جن ماڻھن جي ڪوشش ھئي‪ .‬انھن جي نالن جي منڍ ۾ الفضُل‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫لف الفُضُول نالو پيو‪.‬‬‫ھئي‪ .‬ان ڪري ھن معاھدي تي حِ ُ‬
‫لف الفُضُول جي باري ۾ ڇا فرمائيندا ھئا؟‬ ‫سوال‪ :36‬پاڻ سڳورا ﷺ حِ ُ‬
‫جواب‪ :‬پاڻ سڳورا ﷺ فرمائيندا ھئا ته جيڪڏھن مونکي ھن معاھدي جي مقابلي ۾ ڳاڙھا اٺ ملن ھا ته به آ ُء قبول نـه ڪريان ھا‪.‬‬
‫سوال‪ :37‬پاڻ سڳورن ﷺ جواني َء ۾ ڪھڙو ڪاروبار ڪيو؟‬
‫جواب‪ :‬پاڻ سڳورا ﷺ واپار ڪندا ھئا‪.‬‬
‫سوال‪ :38‬پاڻ سڳورا ﷺ ڪھڙي لقب سان مشھور ٿيا؟‬
‫جواب‪ :‬پاڻ سڳورا ﷺ سچ ڳالھائڻ ۽ ايمانداري َء جي ڪري صادق ۽ امين جي لقب سان مشھور ٿيا ‪.‬‬
‫سوال‪ :39‬حضرت بيبي خديجته الڪبري ؓ پاڻ سڳورن ڏانھن ڇا چورائي موڪليو؟‬
‫جواب‪ :‬شادي جو پيغام موڪليو‪.‬‬
‫سوال‪ :40‬پاڻ سڳورن سان شام جي سفر ۾ ٻيو ڪير گڏ ھو؟‬
‫جواب‪ :‬بيبي خديجته الڪبري ؓ جو غالم ميسره گڏ ھو‪.‬‬
‫سوال‪ :41‬ڪعبته هللا شريف جي عمارت کي ڪھڙي سبب جي ڪري نقصان پھتو؟‬
‫جواب‪ :‬تيز بارش جي ڪري نقصان پھتو‪.‬‬
‫سوال‪ :42‬قبيلن تان ڪھڙي ڳالھ جي ڪري جھيڙو ٿيو؟‬
‫حجر اسود کي ديوار سان لڳائڻ جي ڪري‪ .‬اھا ڳالھ طئي ٿي ته جيڪو به شخص سڀ کان پھرين صبح جو ڪعبي ۾ داخل‬ ‫ِ‬ ‫جواب‪:‬‬
‫ٿيندو اھو حجر اسود کي ِڀت سان لڳائيندو‪.‬‬
‫سوال‪ :43‬مسجد جي دروازي ڏانھن سڀ کان پھرين ڪير پھتو؟‬
‫جواب‪ :‬اسان جا پيارا نبي حضرت محمد صلي هللا عليه وآلـه وسلم جن پھتا‪.‬‬
‫سوال‪ :44‬خِ لوت نَ ِشيني جو مطلب ڇا آھي؟‬
‫جواب‪ :‬اڪيالئپ ۾ ويھڻ ‪.‬‬
‫سوال‪ :45‬جبل نور مڪي مڪرم کان ڪيترو پري آھي؟‬
‫جواب‪ :‬مسجدالحرام کان ‪ 4‬ڪلو ميٽر پري آھي‪.‬‬
‫غار حرا ڪٿي آھي؟‬ ‫سوال‪ِ :46‬‬
‫جواب‪ :‬عرفات جبل جي ‪ 634‬ميٽر بلندي َء تي ھڪ غار آھي‪ .‬جتي نبي سڳورا عبادت ڪندا ھئا‪.‬‬
‫سوال‪ :47‬صداقت لفظ جي معني ڇا آھي؟‬
‫جواب‪ :‬صداقت معني سچائي‪.‬‬
‫سوال‪ :48‬امانت ڇا آھي؟ پاڻ سڳورن امانت بابت ڇا فرمايو؟‬
‫جواب‪ :‬اھا شيء جيڪا ڪنھن کي حفاظت سان رکڻ الء ڏني وڃي اھا امانت آھي‪ .‬پاڻ سڳورا وڏا امانتدار ھئا‪.‬پاڻ فرمائيائون ته “ جنھن‬
‫ماڻھوء ۾ امانت نه آھي” اھو ايماندار نه آھي‪.‬‬
‫حسن معامالت جي معني ڇا آھي؟‬ ‫ِ‬ ‫سوال‪:49‬‬
‫جواب‪ :‬ھر معاملي ۾ ماڻھن سان بھتر رھڻ‪.‬‬
‫سوال‪ :50‬ابوجھل پاڻ سڳورن جي باري ۾ ڇا چوندو ھو؟‬
‫جواب‪ :‬ابوجھل توڙي جو اسالم جو دشمن ھو پر پوءِ به پاڻ سڳورن کي امانتدار ۽ سچار مڃيندو ھو‪.‬‬
‫سوال‪ :51‬امانت جو مطلب ڇا آھي؟‬
‫جواب‪ :‬ڪنھن ماڻھو َء جي ڏنل شيءِ جي حفاظت ڪرڻ ۽ ساڳي حالت ۾ واپس ڪرڻ‪.‬‬
‫سوال‪ :52‬رواداري ڇا آھي؟‬
‫جواب‪ :‬رواداري َء جو مطلب آھي ته ٻئي جي عقيدت کي سھڻ‪.‬‬
‫سوال‪ :53‬صبر تحمل ۽ بردباري ڇا آھي؟‬
‫جواب‪ :‬جيڪڏھن ڪنھن کان به اوھان کي تڪليف پھچي ۽ توھان ان کان بدلي وٺڻ جي طاقت به رکو ٿا پوءِ به بدلو نٿا وٺو ۽ برداشت‬
‫ڪريو ٿا ته اھو صبر ۽ تحمل آھي‪.‬‬
‫حسن معاشرت ڇا آھي؟ پاڻ سڳورن جو سماجي ورتا ُء ڪھڙو ھوندو ھو؟‬ ‫ِ‬ ‫سوال‪:54‬‬
‫حسن معاشرت چئبو آھي‪ .‬پاڻ سڳورا ھر انسان سان سٺو ھلندا ھئا‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫کي‬ ‫ء‬
‫ُ‬ ‫ورتا‬ ‫سٺي‬ ‫سان‬ ‫سڀني‬ ‫جواب‪:‬‬
‫سوال‪ :55‬اخالق ۽ آداب جي باري ۾ ٻڌايو؟ جواب‪ :‬اخالق خلق جو جمع آھي‪ .‬سٺي اخالق کي اخالق حسن چوندا آھن ۽ آداب ادب جو جمع‬
‫آھي‪ .‬ان الءِ سڀني سان ادب ۽ اخالق‬
‫‪6‬‬
‫‪Class Three‬‬ ‫‪Adviser: Khuda Bux Tunio (H.M) . Composed by: Abdullah Khokhar (PST)@ GBPS Ali Ashabo.‬‬

‫سان پيش اچڻ گھرجي‪.‬‬

‫سوال‪ :56‬ڀينرن ۽ ڀائرن سان ڪيئن پيش اچجي؟‬
‫جواب‪ :‬وڏين ڀينرن ۽ ڀائرن جي عزت ڪجي ۽ ننڍين ڀينرن ۽ ڀائرن جو خيال رکجي‪ .‬انھن سان پيار ڪجي‪.‬‬
‫سوال‪ :57‬مٽن ۽ مائٽن سان ڪيئن پيش اچجي؟‬
‫جواب‪ :‬مٽن مائٽن ۾ چاچا ‪ ،‬ماما ‪ ،‬سوٽ ‪ ،‬ماسات ‪ ،‬۽ ويجھا عزيز اچي وڃن ٿا‪ .‬انھن سان سٺو ھلجي ۽ ڏکي ويل ۾انھن جي مدد‬
‫ڪجي‪.‬‬
‫سوال‪ :58‬ڪوڙ جي مقابلي ۾ ڪھڙو لفظ آھي؟‬
‫جواب‪ :‬سچ‪.‬‬
‫سوال‪ :59‬هللا تعالي ڪوڙي الءِ ڇا فرمايو آھي؟‬
‫جواب‪ :‬هللا تعالي ڪوڙي الءِ لعنت فرمائي آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :60‬ڪوڙ ڳالھائڻ ڪنھن جي نشاني آھي؟‬
‫جواب‪ :‬منافق جي ‪.‬‬
‫سوال‪ :61‬ڪوڙ ۽ سچ الءِ ڪھڙي چوڻي مشھور آھي؟‬
‫جواب‪ :‬سچ ته بيٺو نچ ۽ ڪوڙ جي منھن ۾ ڌوڙ‪.‬‬

‫سائنس‬
‫سوال‪ :1‬سائنس ڇا آھي؟‬
‫جواب‪ :‬تجربن ۽ مشاھدن جي ذريعي حاصل ٿيندڙ علم کي سائنس چئبو آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :2‬اسان ڇا تي رھون ٿا ؟‬
‫جواب‪ :‬اسان ڌرتي َء تي رھون ٿا‪.‬‬
‫سوال‪ :3‬ڌرتي َء جي شڪل ڪھڙي آھي؟‬
‫جواب‪ :‬ڌرتي َء جي شڪل گول آُھي بيضي جي شڪل وانگر‪.‬‬
‫سوال‪ :4‬ڌرتي َء جو ڪيترو حصو پاڻي ۽ ڪيترو حصو خشڪي آھي؟‬
‫جواب‪ :‬زمين جو ٽي حصا پاڻي ۽ ھڪ حصو خشڪي آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :5‬سج ڇا آھي؟‬
‫جواب‪ :‬سج ٻرندڙ گئسن جو روشن گولو آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :6‬سج اسان کي ڇا ڏئي ٿو؟‬
‫جواب‪ :‬سج اسان کي روشني ۽ گرمي ڏئي ٿو‪.‬‬
‫سوال‪ :7‬سج جي روشني َء کي ڇا سڏجي ٿو؟‬
‫جواب‪ :‬سج جي روشني َء کي شمسي توانائي يا سولر انرجي سڏجي ٿو‪.‬‬
‫سوال‪ :8‬سج جي روشني ڪھڙي ڪم اچي ٿي‪.‬‬
‫جواب‪ :‬سج جي روشني جي ڪري مينھن وسن ٿا ۽ پوکون پچن ٿيون‪ .‬ٻيا به ڪيترائي انيڪ فائدا حاصل ٿين ٿا‪..‬‬
‫سوال‪ :9‬ٻوٽا پنھنجو کاڌو ڪيئن تيار ڪن ٿا؟‬
‫جواب‪ :‬ٻوٽا پاڙن ذريعي زمين مان پاڻي حاصل ڪن ٿا‪ .‬انھن جي پنن ۾ سائو مادو ڪلوروفل ھوندو آھي‪ .‬ڪلوروفل ۽ سج جي‬
‫روشني َء جي مدد سان کاڌو تيار ڪندا آھن‪ .‬اھڙي عمل کي ڦوٽو سينٿز چئبو آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :10‬ثابت ڪريو ته اُس ٻوٽن الءِ ضروري آھي؟‬
‫جواب‪ :‬ٻن ٻوٽن واريون ڪونڊيون کڻو انھن مان ھڪ ٻوٽو اس ۾ رکو ۽ ٻيو ٻوٽو ڇانو ۾ رکو ٻنھي کي پاڻي ڏيو‪ .‬شام تائين ڏسندا‬
‫ته ڇانو ۾ رکيل ٻوٽو ڪومائجي ويندو ۽ اس ۾ رکيل تازو رھندو‪ .‬ثابت ٿيو ته ٻوٽي الءِ اس ضروري آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :11‬آ ِبي چڪر ڇا آھي؟‬
‫جواب‪ :‬جڏھن سج جي روشني پاڻيء جي ذخيرن‪ ،‬دريائن ۽ سمنڊن تي پوي ٿي‪ .‬تڏھن انھن جو پاڻي بخار (ٻاف) جي صورت اختيار‬
‫ڪري مٿي سفر ڪري ٿو‪ .‬جتي ٿڌائين ھنڌ تي پھچي ڪڪر ٺھي پون ٿا پوء مناسب گرمي ملڻ ڪري برسات جي صورت ۾‬
‫پاڻي ڌرتيء تي وسي ٿو‪.‬‬
‫سوال‪ :12‬قدرتي يا اصل رھائش وارو ھنڌ ڇا کي چئبو آھي مثال ڏيو؟‬
‫جواب‪ :‬جتي جانور ۽ ٻوٽا وڌن ۽ زندھ رھي سگھن يعني انھن کي کاڌو خوراڪ ملي سگھي ته اھا سندن اصل رھائش آھي‪.‬‬
‫مثال‪ :‬ٻوٽا سمنڊن درياھن ۽ خشڪي تي ٿين ٿا مڇي ۽ جيت پاڻي ۾ رھن ٿا‪.‬‬
‫سوال‪ :13‬ڪجھ صحرائي جانورن بابت ٻڌايو؟‬
‫جواب‪ .1:‬اٺ ‪ -:‬ھي ھڪ ڊگھو ۽ طاقتور بياباني ۽ صحرائي جانور آھي‪ .‬ھي وڏي قد ھئڻ ڪري آساني سان وڻن تان چارو حاصل‬
‫ڪندو آھي ۽ ڏُڪر واري حالت ۾ پنھنجي ٿُوھر ۾گڏ ڪيل کاڌواوڳر ڪري کائيندو آھي‪ .‬اٺ جا پير ٿاڦوڙا ٿيندا آھن جيڪي‬
‫ان کي واري تي ھلڻ ۾مدد ڪندا آھن اٺ جا پنبڻ وڏا ٿيندا آھن‪ .‬جيڪي کيس اکين ۾ واري پوڻ کان بچائيندا آھن‪.‬‬
‫‪ . 2‬صحرائي ڪُمي ‪ -:‬ھن جي جسم ۾ تمام گھڻي چرٻي ٿيندي آھي‪ .‬ھن کي ھڪ سخت کوپو ٿيندو آھي جيڪوکيس دشمن کا‬
‫بچائي ٿو‪.‬‬
‫‪ .3‬شتر ُمرغ يا اُٺ پکي‪ -:‬ھن جا پنبڻ وڏا ٿين ٿا جيڪي کيس واري َء کان بچائن ٿا ھي اٺ جي شڪل جو وڏو پکي ٿئي ٿو‪.‬‬
‫‪7‬‬
‫‪Class Three‬‬ ‫‪Adviser: Khuda Bux Tunio (H.M) . Composed by: Abdullah Khokhar (PST)@ GBPS Ali Ashabo.‬‬

‫سوال‪ :14‬ريگستاني يا صحرائي ٻوٽن بابت ٻڌايو؟‬

‫جواب‪ :‬ٿُوھر ڪُنوار ٻوٽي ڊگھا ٻٻر وغيره اھي گھٽ پاڻي وٺندا آھن‪ .‬۽ ڪنڊيدار پڻ ٿين ٿا‪ .‬اھي اتان جي جانور جوکاڌو آھن‪.‬‬
‫سوال‪ :15‬گوشت خورجانور ڪھڙا آھن انھن کي ڇا سڏبو آھي؟‬
‫جواب‪ :‬شينھن ـ ڪُتو ـ ِٻلي ـ بگھڙ وغيره گوشت خور جانور آھن‪ .‬۽ انھن کي “ڪارنيورس” چئبو آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :16‬گاھ خور جانور ڪھڙا آھن انھن کي ڇا سڏجي ٿو؟جواب‪ :‬مينھن ـ ڳئُون ـ ھرڻ ـ ٻڪري وغيره گاھ خور جانور آھن‪ .‬۽ انھن‬
‫کي “ھاربوروس” چئبو آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :17‬اھڙا جاندار ٻڌايوجيڪي گاھ به کائن ۽ گوشت به انھن کي ڇا چئبو آھي؟‬
‫جواب‪ :‬انھن کي آمنيورس چئبو آھي‪.‬‬
‫مثال‪ :‬انسان وغيره‪.‬‬
‫سواال‪ :18‬ڌرتي َء تي ڪھڙي پاسي وارا عالئقا سرد آھن؟‬
‫جواب‪ :‬ڌرتي َء تي ڏکڻ اتر قطب سرد ترين عالئقا آھن‪.‬‬
‫سوال‪ :19‬سرد عالئقن ۾ ڪھڙا جانور رھن ٿا؟‬
‫جواب‪ :‬پينگوئن برفاني رڇ ۽ بگھڙ وغيره رھن ٿا‪.‬‬
‫سوال‪ :20‬برفاني ٻوٽن جي بناوت ڪيئن ٿئي ٿي؟‬
‫جواب‪ :‬اھي قد جا ننڍا ۽ جھڪيل ٿين ٿا‪ .‬انھن جا پن نرم مومي يعني ميڻ وانگر ٿين ٿا‪.‬‬
‫مخروطي (نبات جي شڪل) ٻوٽا ڪيئن ٿيندا آھن؟‬ ‫ُ‬ ‫سوال‪:21‬‬
‫جواب‪ :‬ھن وڻ جا پن سوئي جھڙا مومي ميڻ وانگر ٿيندا آھن‪.‬‬
‫مثال‪ :‬پائن ٽوي وغيره‬
‫مخروطي ميوو ڇا آھي؟‬‫ُ‬ ‫سوال‪:22‬‬
‫جواب‪ :‬ھي ڪون (نباتي) جي شڪل وانگر ٿئي ٿو‪ .‬ھن کي جانور کائيندا آھن‪.‬‬
‫سوال‪ :23‬ڪيموفالج ڇا کي چئبو آھي؟‬
‫جواب‪ :‬خشڪي يا زمين جو وڏو حصو جتي گھاٽا ڳتيل وڻ ھجن ته ان کي ڪيموفالج چئبو آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :24‬اسان کي زنده رھڻ الءِ ڪھڙين ڳالھين جي ضرورت آھي؟‬
‫جواب‪ :‬اسان کي زنده رھڻ الءِ ھوا پاڻي کاڌو ۽ روشني جي ضرورت آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :25‬روشني ڇا آھي؟‬
‫جواب‪ :‬روشني ھڪ سوجھرو آھي‪ .‬روشني جو قدرتي ذريعو سج آھي‪.‬ڌرتي َء تي زندگي روشني کانسواء ناممڪن آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :26‬روشني ڪيئن سفر ڪري ٿي؟‬
‫جواب‪ :‬روشني سڌين ليڪن ۾ سفر ڪري ٿي‪.‬‬
‫مثال‪ :‬ھڪ ٽارچ ٻاري مٿي آسمان طرف ھڻو ڏسندا ته روشني بلڪل سڌي ويندي‪.‬‬
‫سوال‪ :27‬روشني ڪيئن موٽ کائي ٿي؟‬
‫جواب‪ :‬روشني ڪنھن روشن جسم سان لڳي موٽ کائي ٿي‪.‬‬
‫مثال‪ :‬ھڪ ٽارچ ٻاري ڀت ۾ ھڻندو ته اھا واپس ٿيندي ۽ سڄو ڪمرو روشن ٿي ويندو‪.‬‬
‫سوال‪ُ :28‬موروثِيت ڇا آھي؟‬
‫جواب‪ :‬اوالد جون شڪليون ۽ منھن مھانڊا والدين يا ويجھن رشتن سان ملندڙ جلندڙ ھجن‪.‬‬
‫مثال‪ :‬ٻار پنھنجي ما ُء پي ُء ۽ ويجھن عزيزن جھڙو ھوندو آھي‪ .‬اھڙي نموني ٻلي َء جو پونگڙو ۽ ڪتي جو گلر به پنھنجي ما ُء پي ُء‬
‫جھڙا ھوندا آھن‪ .‬ان کان عالوه والدين واريون بيماريون ۽ عادتون ُموروثِيت ۾ آھن‪.‬‬
‫سوال‪ :29‬ٻُوٽن جو ِجيون چڪر يا ڦيرو ڇا کي چئبو آھي؟‬
‫ُ‬
‫جواب‪ :‬پھرين ٻج کي نرم زمين ۾ ڇٽي پاڻي ڏجي ٿو‪ .‬سلو ڦٽِي وڌي ٻُوٽو يا وڻ ٿئي ٿو وري اھو ميوو ۽ ٻج پيدا ڪري ٿو جيڪو‬
‫وري پوکجي ٿو‪.‬‬
‫سوال‪ :30‬ٻوٽي جي پاڙن جو ڪھڙو ڪم آھي؟‬
‫جواب‪ :‬ٻوٽي کي زمين تي بيھڻ جو سھارو ڏين ٿيون ۽ زمين مان پاڻي (خوراڪ) حاصل ڪن ٿيون‪.‬‬
‫سوال‪ :31‬ھوا جي ذريعي ٻوٽن جو جيون چڪر ڪيئن ٿئي ٿو؟‬
‫جواب‪ :‬ڪن ٻوٽن جا ٻج ھلڪا ٿين ٿا ۽ ھوا جي ڪري اُڏامي ٻي ھنڌ وڃي ڦٽي پون ٿا‪.‬‬
‫سوال‪ :32‬پکي َء جو جيون چڪر ٻڌايو؟‬
‫جواب‪ :‬مادي پکي آنا ڏئي ٿي پوءِ انھن آنن تي آرو ڪري ٿي آني مان ننڍڙو پکي ڦٽي نڪري ٿو جيڪو وڏو ٿي وڏو پکي ٿئي ٿو‪.‬‬
‫سوال‪ :33‬واڌ ويجھ جا مرحال ٻڌايو؟‬
‫جواب‪ :‬ڪنھن ننڍڙي ساھواري جو وڌي وڏو ٿيڻ واڌ جو مرحلو چورائي ٿو‪ .‬مثال‪ :‬ننڍڙو ٻار وڏو ٿي ڇوڪرو ٿئي ٿو پوءِ وڌي مرد‬
‫ٿئي ٿو‪ .‬چوزو وڏو ٿي ڪڪڙ ٿئي ٿو‪.‬‬
‫سوال‪ :34‬پيدائش جا مرحال ٻڌايو؟‬
‫جواب‪ .1 :‬رت جو دڳ‪ .2 .‬الروا‪ .3 .‬پيوپا‪ .4 .‬مڪمل جاندار‪.‬‬
‫سوال‪ :35‬مئمل جاندار ڇا کي چئجي ٿو؟‬
‫جواب‪ :‬اھڙا جاندار جيڪي پنھنجي ٻچن کي کير ڌارائن ۽ انھن جي پٺي تي وار ھجن‪.‬‬
‫مثال‪ :‬انسان جانور وغيره‪.‬‬
‫‪8‬‬
‫‪Class Three‬‬ ‫‪Adviser: Khuda Bux Tunio (H.M) . Composed by: Abdullah Khokhar (PST)@ GBPS Ali Ashabo.‬‬

‫سوال‪ :36‬ڇا ڪي پکي به ميمل آھن؟‬

‫جواب‪ :‬چمڙو وغيره مئمل آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :37‬پوپٽ جو جيون چڪر ٻڌايو؟‬
‫جواب‪ :‬جيت ج ي جيون چڪر جو پھريون ڏاڪو الروا آھي پوء سوپٽ ڪيٽرپلر آني مان ڦٽي ٿو ۽ ٻوٽي جا پن کائي ٿلھو ۽ وڏو ٿئي‬
‫ٿو بعد ۾ڪرائيسلس جيڪو ٻاھران سخت ۽ اندران پاڻياٺو ٿئي ٿو پوء آھستي آُھستي مڪمل پوپٽ ٿئي ٿو‪.‬‬
‫سوال‪ :38‬کاڌي جا ڪيترا ۽ ڪھڙا جزا آھن؟‬
‫جواب‪ :‬کاڌي جا ڇھ جزا آھن‪.‬‬
‫کنڊ ڳڙ ۽ اناج مان ملي ٿي‪.‬‬ ‫‪ .1‬مٺاڻ‪:‬‬
‫دالين گوشت ۽ مڇي َء مان ملي ٿو‪.‬‬ ‫‪ .2‬پروٽين‪:‬‬
‫گيھ ۽ تيل مان ملي ٿو‪.‬‬ ‫‪ .3‬سڻڀ‪:‬‬
‫ميون ۽ سبزين مان ملن ٿا‬ ‫‪ .4‬وٽامن‪:‬‬
‫‪ .5‬معدني جزا‪ :‬لوڻ ‪ ،‬ساڳ ‪ ،‬پالڪ ‪ ،‬نمڪول مان ملن ٿا‪.‬‬
‫پاڻي ‪ ،‬شربت ‪ ،‬لسي ۽ کير مان ملي ٿو‪.‬‬ ‫‪ .6‬پاڻي‪:‬‬
‫سوال‪ :39‬صحتمند رھڻ الءِ ڪھڙيون ڳالھيون ضروري آھن؟‬
‫جواب‪ .1:‬پيٽ ڀري ماني کائڻ‬
‫‪ .2‬روزانو وھنجڻ ننھن ڪترڻ ڏندڻ ڏيڻ ۽ صاف ڪپڙا پائڻ گھرجن‪.‬‬
‫‪ .3‬روزانو راند روند ڪرڻ ۽ ورزش ڪرڻ گھرجي‪.‬‬
‫‪ .4‬ماني کائڻ کان اڳ ۽ پوءِ ‪ ،‬راند کان موٽڻ کانپوءِ ٽوائلٽ جي استعمال کان پوءِ ‪ ،‬پنھنجا ھٿ صابڻ سان ڌوئڻ گھرجن‪.‬‬
‫‪ .5‬روزانو کير جو گالس پيئڻ ۽ پاڻي گھڻو پيئڻ گھرجي‪.‬‬
‫‪ .6‬ٽي وي ‪ ،‬موبائل يا انٽرنيٽ تي گھڻو نـه ويھڻ گھرجي‪ .‬سوير سمھڻ ۽ سوير اٿڻ گھرجي‪.‬‬
‫سوال‪ :40‬متوازن غذا ڇا آھي؟‬
‫جواب‪ :‬اھڙي غذا جنھن ۾ سڀئي خوراڪي جزا شامل ھجن ۽ طاقت ڏئي‪.‬‬
‫مثال‪ :‬گوشت ‪ ،‬مڇي ‪ ،‬سبزي ‪ ،‬داليون ‪ ،‬کير ۽ ميوا وغيره‪.‬‬
‫سوال‪ :41‬جانور ۽ جاندارن جي ڏندن بابت ٻڌايو؟‬
‫جواب‪ :‬گوشت کائيندڙ جاندارن جا ڏند تيز ۽ نوڪدار ٿيندا آھن ۽ ڄاڙيون مضبوط ٿينديون آھن‪.‬گاھ خور جاندارن جا ڏند لسا ۽ صرف‬
‫ھيٺيان ھوندا آھن‪.‬‬
‫سوال‪ :42‬عام ساديون مشينون يا اوزار ڪھڙي ڪم اچن ٿا؟‬
‫جواب‪ .1 :‬بيرم يا ليور ڳرين شين کي چورڻ پورڻ ۾ ڪم اچي ٿو‪.‬‬
‫‪ .2‬ڦيٿو يا سرائي شين کي اڳتي ڌڪڻ ۾ ڪم اچي ٿو‪.‬‬
‫‪ .3‬رندو شين کي لسو ڪرڻ جي ڪم اچي ٿو‪.‬‬
‫‪ .4‬چرخي شين کي ھيٺ مٿي ڪرڻ جي ڪم اچي ٿي‪.‬‬
‫‪ .5‬ڇيڻي يا چپر شين کي ڌار ڪرڻ ۾ ڪم اچي ٿي‪.‬‬
‫‪ .6‬اسڪرو شين کي ڦيرائڻ جي ڪم اچي ٿو‪.‬‬
‫سوال‪ :43‬جاندار ڇا کي چئجي ؟‬
‫جواب‪ :‬جنھن ۾ ساھ ھجي ۽ چري پري سگھي‪.‬‬
‫سوال‪ :44‬بي جان ڇاکي چئجي ٿو؟‬
‫جواب ‪ :‬جنھن ۾ساھه نه ھجي ۽ چري پري نه سگھي‪.‬‬
‫سوال‪ :45‬ڪي ٻوٽا به چرپر ڪن ٿا؟‬
‫جواب‪ :‬جي ھا ! سورج مکي َء جي گل جو منھن ھميشه سج طرف ھوندو آھي ۽ شرم ٻوٽي َء جو گل مرد جي ھٿ لڳائڻ سان ڪومائجي‬
‫ويندو آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :46‬بنا ڪرنگھي وارا جاندار ٻڌايو؟‬
‫ڪيئان‪َ ،‬ڄئور پوپٽ ۽ ڪُمي وغيره‬ ‫يت‪،‬ڪيڙا يا ِ‬
‫ِ‬ ‫جواب‪ِ :‬ج‬
‫سوال‪ :47‬ڪھڙا جاندار آنا ڏيندا آھن؟‬
‫ڪرڙي ‪ -‬ڪُمي وغيره‪.‬‬ ‫جواب‪ِ :‬جيت ‪ -‬نانگ ‪ِ -‬‬
‫ُ‬
‫سوال‪ :48‬جاندارن کي انھن جو قدرتي رنگ روپ ڪھڙي ڪم ايندو آھي؟‬
‫جواب‪ :‬انھن کي دُشمنن کان بچائي ٿو‪.‬‬
‫مثال‪ :‬طوطو سائو آھي‪ .‬جيڪڏھن سائي وڻ تي ويٺو ھوندو ته گھٽ نظر ايندو‪ .‬برفاني رڇ جو رنگ برف جھڙو اڇو ٿيندو آھي‬
‫جيڪو کيس دشمن کان بچائي ٿو‪.‬‬
‫سوال‪ :49‬ڇا ھوا کي وزن آھي ثابت ڪريو؟‬
‫جواب‪ :‬جيڪڏھن ھلڪي تارازي جي ھڪ پڙ ۾ ڦوڪيل ڦوڪڻي رکنداسين ۽ ڏسنداسين ته اڻ ڦوڪيل ڦوڪڻي وزن ۾گھٽ بيھندي‬
‫ثابت ٿيو ته ھوا کي وزن آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :50‬ڇا ھوا جگھ واالري ٿي؟‬
‫جواب‪ :‬جي ھا ! پاڻي َء جي ڀريل ٽب ۾ گالس اونڌو وجھي ان کي ٿورو پاسيرو ڪندو ته ان ۾ پاڻي ويندو ۽ ھوا بوڻيا ڪري ٻاھر‬
‫‪9‬‬
‫‪Class Three‬‬ ‫‪Adviser: Khuda Bux Tunio (H.M) . Composed by: Abdullah Khokhar (PST)@ GBPS Ali Ashabo.‬‬

‫نڪرندي ثابت ٿيو ته ھوا ھر ھنڌ آھي‪ .‬۽ جگھ واالري ٿي‪.‬‬
‫سوال‪ :51‬مادو ڇا آھي؟‬
‫جواب‪ :‬اھڙي شي َء جيڪا جڳھ واالري ۽ وزن به رکي ته اھا مادو آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :52‬مادي جون گھڻيون حالتون آھن؟‬
‫جواب‪ :‬مادي جون ٽي حالتون آھن‪.‬‬
‫ُ‬
‫ڪاٺ ‪ ،‬لوھُ ‪ِ .‬بير وغيره‬ ‫‪ .1‬نھرو‪:‬‬
‫‪ .2‬پٽڙو‪ :‬کير ‪ ،‬تيل ۽ پٽڙيون شيون وغيره‬
‫‪ .3‬گئس‪ :‬گئس جي ڪا به شڪل نـ ھوندي آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :53‬ائٽم ڇا آھي؟‬
‫جواب‪ :‬اھڙو عنصر جنھن کي گھڻن حصن ۾ ٽوڙي نـه سگھجي‪.‬‬
‫ِيڪيُول ڇا آھي؟‬
‫سوال‪ :54‬مال ِ‬
‫جواب‪ :‬ائٽم جي ننڍڙي ۾ ننڍڙي ذري کي ماليڪيول چئجي ٿو‪.‬‬
‫سوال‪ :55‬ائٽم جا ڪيترا ذرڙا آھن‪ .‬انھن تي ڪھڙا بجلي بار آھن؟‬
‫جواب‪ :‬ائٽم جا ٽي ذرڙا آھن‪ .1 .‬اليڪٽران‪ :‬ھن تي (‪ )-‬بار آھي‪ .2 .‬پروٽران‪ :‬ھن تي (‪ )+‬بار آھي‪ .3 .‬نيوٽران‪ :‬ھن تي (‪ )0‬بار آھي‪.‬‬
‫سوال‪:56‬توانائي ڇا آھي؟‬
‫جواب‪ :‬ڪم ڪرڻ جي صالحيت کي توانائي چئجي ٿو‪.‬‬

‫سماجي اڀياس‬
‫سوال‪ :1‬سماجي اڀياس ڇا کي چئبو آھي؟‬
‫جواب‪ :‬ملڪي نقشي‪ ،‬دريائن‪ ،‬سمنڊن‪ ،‬جبلن ۽ معاشرتي سرگرمين واري علم کي سماجي اڀياس چئبو آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :2‬انساني زندگي َء کي گذارڻ الءِ ڪھڙا وسيال ۽ ذريعا آھن؟‬
‫جواب‪ :‬ٽي آھن‪ .1 .‬قدرتي ذريعا ‪ .2‬انساني ذريعا ‪ .3‬موڙي وارا ذريعا‪.‬‬
‫سوال‪ :3‬قدرتي ذريعا ڪھڙا آھن؟‬
‫جواب‪ :‬قدرت طرفان عطا ٿيل وسيلن کي قدرتي وسيال سڏبو آھي‪.‬‬
‫مثال‪ :‬پاڻي ‪ ،‬ٻوٽا ‪ ،‬جبل ‪ ،‬درياھ ۽ جانور وغيرھه‬
‫سوال‪ :4‬انساني ذريعا ڪھڙا آھن؟‬
‫جواب‪ :‬انساني خدمتن کي انساني وسيال چئبو آھي‪.‬‬
‫مثال‪ :‬واڍو ‪ ،‬لوھار ‪ ،‬موچي ‪ ،‬وغيره محنت ڪري انساني خدمت ڪن ٿا‪.‬‬
‫سوال‪ :5‬موڙي وارا ذريعا ڪھڙا آھن؟‬
‫جواب‪ :‬انسان جيڪي شيون ٺاھيون آھن‪ .‬انھن جي استعمال کي موڙي وارا ذريعا چئبو آھي‪.‬‬
‫مثال‪ :‬مشينون ‪ ،‬ڪمپيوٽر وغيره‪.‬‬
‫سوال‪ :6‬واپار ڇا کي ٿو چئجي؟‬
‫جواب‪ :‬ڏي وٺ ۽ ڏيتي ليتي کي واپار چئبو آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :7‬مال يا سامان ڇا کي ٿو چئجي؟‬
‫جواب‪ :‬اھڙيون شيون جيڪي انسان پنھنجي زندگي جي ضرورتن الء جوڙيون آھن تن کي مال يا سامان چئجي ٿو‪.‬‬
‫مثال‪ :‬ڪتاب ‪ ،‬ڪپڙا وغيره‬
‫سوال‪ :8‬خدمت ڇا کي چئبو آھي؟‬
‫جواب‪ :‬خدمت معني سيوا يا نوڪري‪ .‬انسان جڏھن ضرورت واريون شيون ڪنھن کي فراھم ڪري تنھن کي به خدمت چئبو آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :9‬اٺاٺ يا کوٽ ڇا کي چئجي؟‬
‫جواب‪ :‬شين جي نـه ملڻ کي اٺاٺ يا کوٽ چئبو آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :10‬اسان وٽ اڪثر ڪري ڪھڙين شين جي کوٽ رھي ٿي؟‬
‫جواب‪ :‬اسان وٽ اڪثر بجلي جي کوٽ ‪ ،‬پاڻي جي کوٽ ‪ ،‬کنڊ جي کوٽ وغيره‬
‫سوال‪ :12‬اسان جي ملڪ جا وڏا مسئال ڪھڙا آھن؟‬
‫جواب‪ :‬بُک بيروزگاري‪ ،‬بدامني‪ ،‬سٺي تعليم نـه ملڻ اسپتالن ۾ دوائن جي کوٽ وغيره‬
‫سوال‪ :13‬اسان وٽ قدرتي وسيال ڪھڙا آھن؟ اسان انھن جي بچت ڪيئن ڪري سگھون ٿا‪.‬‬
‫جواب‪ :‬پاڻي ‪ ،‬ٻيال ‪ ،‬جبل وغيره اسان انھن جي ھيٺين طرح بچت ڪري سگھون ٿا‪.‬پاڻي اجايو نـه وڃايو‪ .‬ٻيلن کي ڪٽجڻ کان روڪي‬
‫۽ نوان ٻوٽا پوکيون‪ .‬جبل مان پٿر ۽ ريتي گھٽ کڻون ميدانن کي ڪن ڪچري ۽ کڏن کوٻن کان بچايون ٻنين کي آباد ڪريون‪.‬‬
‫سوال‪ :14‬زمين جو مٿاڇرو ڇا الءِ استعمال ٿئي ٿو؟‬
‫جواب‪ :‬زمين جي مٿاڇري تي ٻنيون گھر روڊ رستا ھوندا آھن‪.‬‬
‫سوال‪ :15‬مٽي ڇا کي چئجي؟‬
‫جواب‪ :‬زمين جي مٿاھين تھ کي مٽي چئجي ٿو‪.‬‬
‫سوال‪ :16‬ٻيلو ڇا کي چئجي ٿو؟‬
‫‪10‬‬
‫‪Class Three‬‬ ‫‪Adviser: Khuda Bux Tunio (H.M) . Composed by: Abdullah Khokhar (PST)@ GBPS Ali Ashabo.‬‬

‫جواب‪ :‬زمين جو اھو حصو جتي گھاٽا وڻ ھجن ته ان کي ٻيلو چئبو آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :17‬ٻيلن مان ڪھڙا فائدا آھن؟‬
‫جواب‪ :‬ٻيلن مان اسان کي عمارتن جو ڪاٺ ٻارڻ جو ڪاٺ کوءنر الک ۽ ماکي ملي ٿي‪.‬‬
‫سوال‪ :18‬ٻيلن جا ڪھڙا قسم آھن؟‬
‫جواب‪ :‬دريائي ٻيال ‪ ،‬خشڪي وارا ٻيال‪ .‬سوال‪ :19‬معدنيات ڇا کي چئجي ٿو ؟‬
‫جواب‪ :‬زمين مان کوٽي ڪڍيل شين کي معدنيات چئبو آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :20‬اسان جي ملڪ ۾ ڪھڙيون معدني شيون آھن؟‬
‫جواب‪ :‬لوھ ِجپسم ڪوئِلو پئٽرول وغيره ‪.‬‬
‫صوبي جي گادي َء جو ھنڌ ڪھڙو آھي؟‬ ‫سوال‪ :21‬سنڌ ُ‬
‫جواب‪ :‬ڪراچي آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :22‬پاڪستان ڪڏھن قائم ٿيو؟‬
‫جواب‪ 14 :‬آگسٽ ‪1947‬ع ۾ قائم ٿيو‪.‬‬
‫ختصر ڄاڻ ڏيو؟‬ ‫سوال‪ :23‬ڪراچي بابت ُم ِ‬
‫جواب‪ :‬ڪراچي ‪1700‬ع کان ‪1730‬ع تائين مھاڻن جي واپار جو مرڪز رھي مھاڻن ٻـه مکيـه گيٽ ٺھرايا‪ .1 .‬کارادر ‪ .2‬ميٺادر‪.‬‬
‫۽ ‪1730‬ع کان ‪1839‬ع تائين ڪراچي ڪلھوڙن ۽ ٽالپرن جي قبضي ۾ رھي‪.‬پوء ‪1839‬ع کان ‪1947‬ع تائين ڪراچي تي ِبرٽش‬
‫جو‬
‫راڄ رھيو ڪافي ترقي ٿي‪ .‬انگريزن اسڪول ۽ اسپتالون قائم ڪيون ۽ ‪1924‬ع ۾ ھوائي اڏو جوڙايو‪.‬‬
‫سوال‪ :24‬ڪراچي ڪڏھن کان ڪيستائين پاڪستان جي گادي جو ھنڌ رھيو؟‬
‫جواب‪1947 :‬ع کان ‪1960‬ع تائين‪.‬‬
‫سوال‪ :25‬ڪراچي َء جا پتڻ ۽ ٻيٽ ٻڌايو؟‬
‫ڪياماڙي ٻيٽ‪.‬‬ ‫جواب‪ :‬منوڙو ٻيٽ ۽ ِ‬
‫ڪ جو ڪارخانو ڪٿي آھي؟‬ ‫ُ َ‬‫ر‬ ‫وڏو‬ ‫۾‬ ‫وڏي‬ ‫سوال‪ :26‬پاڪستان جو‬
‫جواب‪ :‬ڪراچي َء ۾ ‪.‬‬
‫سوال‪ :27‬ڪراچي َء ۾ ڪھڙو بين االقوامي ھوائي اَڏو آھي؟‬
‫جواب‪ :‬قائداعظم انٽرنيشنل ايئرپورٽ‪.‬‬
‫سوال‪ :28‬تڪرار يا اختالف ڇا کي چئجي؟‬
‫جواب‪ :‬ٻين سان ھم خيال نـه ٿيڻ کي اختالف يا تڪرار چئجي ٿو‪.‬‬
‫سوال‪ :29‬اختالف کان بچڻ الءِ ڇا ڪرڻ گھرجي؟‬
‫جواب‪ :‬ماڻھن سان سٺو ڳالھائجي‪ ،‬انھن جي مدد ڪجي فضول بحث کان پاسو ڪجي سالم ڪجي‪.‬‬
‫سوال‪ :30‬ڇا سج ڌرتي َء کان تمام وڏو آھي؟‬
‫جواب‪ :‬جي ھا ! سج ڌرتي َء ۽ چنڊ کان تمام وڏو آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :31‬ڌرتي َء تان اسان کي سج ننڍو ڇو نظر ايندو آھي؟‬
‫جواب‪ :‬ڇو ته اھو ڌرتي َء کان تمام گھڻو پري آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :32‬ڌرتي ڇا آھي؟‬
‫جواب‪ :‬ڌرتي ھڪ گرھ يعني سيارو آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :33‬پاڇو يا پاڇولو ڪيئن ٺھندو آھي؟‬
‫جواب‪ :‬سج جي روشني جڏھن ڪنھن جسم مان گذري نـه سگھندي آھي ته ان جو پاڇو ٺھندو آھي‪.‬‬
‫سوال‪ :34‬پاڇو ننڍو وڏو ڪيئن ٿيندو آھي؟‬
‫جواب‪ :‬صبح ۽ شام جو سج افق تي ھوندو آھي ان الءِ پاڇا وڏا ھوندا آھن‪ .‬باقي منجھند جو سج مٿان ھوندو آھي‪ .‬ان الءِ پاڇا ننڍا ٿيندا‬
‫آھن‪.‬‬

‫‪1900‬ع کان ‪2000‬ع تائين جون مشھور ايجادون‬

‫‪1901‬ع ۾ اليڪٽرڪ ويڪيوم ڪلينر ايجاد ٿيو‪.‬‬ ‫❖‬
‫‪1903‬ع ۾ ھٿن سان ھلندڙ پرن وارا جھاز آورل ايجاد ڪيو‪.‬‬ ‫❖‬
‫‪1907‬ع ۾ آٽو ويگن ايجاد ٿي‪.‬‬ ‫❖‬
‫‪1915‬ع ۾ ارنسيٽ سئنٽن ٽينڪ ايجاد ڪئي‪.‬‬ ‫❖‬
‫‪1920‬ع ۾ ھاڻوڪي شڪل جو ٽريڪٽير ايجاد ڪيو ويو‪.‬‬ ‫❖‬
‫‪1928‬ع ۾ اليگزبينڊر فليمنگ پھرين اينٽي بايوٽڪ دوا پينسلين ايجاد ڪئي‪.‬‬ ‫❖‬
‫‪1946‬ع ۾ مائڪرو ويو اون پرسي اسپينر ايجاد ڪيو‪.‬‬ ‫❖‬
‫‪1947‬ع ۾ جان بارڊين ٽرانسٽر ايجاد ڪيو‪.‬‬ ‫❖‬
‫‪11‬‬
‫‪Class Three‬‬ ‫‪Adviser: Khuda Bux Tunio (H.M) . Composed by: Abdullah Khokhar (PST)@ GBPS Ali Ashabo.‬‬

‫‪1951‬ع ۾ نيوڪليئير پاور ذريعي گھريلو سارفين الءِ بجلي ايجاد ڪئي‪.‬‬ ‫❖‬
‫‪1957‬ع ۾ پھريون پرسنل ڪمپيوٽر ايجاد ٿيو‪.‬‬ ‫❖‬
‫‪1960‬ع ۾ پھريون سيل فون ايجاد ٿيو‪.‬‬ ‫❖‬
‫‪1971‬ع ۾ ري ٽاملنس ‪ E-Mail‬سسٽم ٺاھيو‪.‬‬ ‫❖‬
‫‪1971‬ع ۾ اپالو جھاز ٺاھي خال ۾ موڪليو ويو‪.‬‬ ‫❖‬
‫‪1972‬ع ۾ پھريون وڊيوگيم ايجاد ڪيو ويو‪.‬‬ ‫❖‬
‫‪75-1973‬ع تائين جديد انٽرنيٽ ايجاد ٿيو‪.‬‬ ‫❖‬
‫‪1980‬ع کان ‪1990‬ع تائين ناسا خالئي شٽل ايجاد ڪيو‪.‬‬ ‫❖‬
‫‪1982‬ع ۾ ڊسڪ ايجاد ٿي‪.‬‬ ‫❖‬
‫‪1990‬ع ۾ سرٽم برنس لي “ورڊ وائيڊ ويب سائيٽ” ‪ www‬ايجاد ڪئي‪.‬‬ ‫❖‬
‫‪1995‬ع ۾ جديد ‪ CDS‬ايجاد ٿي‪.‬‬ ‫❖‬

‫‪12‬‬